1.

Hafta
- Tehlike; İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini
etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelidir.
- Risk; Tehlikelerden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç
meydana gelme ihtimalidir.
- dünyada ilk iş hekimliği kitabı olan "De Morbis Metallicis"
- Bu nedenle Paracelsus modern toksikolojinin başlangıcı sayılmaktadır.
- Berdardino Ramazzini: "De Morbis Artificum Diatriba" isimli kitabı ve Ergonomi
ilkelerini daha on yedinci yüzyılda açıklamıştır.
- 1936 yılında yürürlüğe giren ve çalışma yaşamının birçok sorunlarını kapsayan
3008 sayılı İş Yasası ile ülkemizde ilk kez işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda
ayrıntılı ve sistemli bir düzenlemeye gidilmiştir. 3008 sayılı İş Yasası 8 Haziran
1936 tarihinde kabul edilmiş, 16 Haziran 1937 tarihinde yürürlüğe girmiş ve 1967
yılına kadar uygulamada kalmıştır.
- 28 Ocak 1946 tarih 4841 sayılı Çalışma Bakanlığı kuruluş yasasının birinci maddesi
ile Bakanlığın görevleri arasında sosyal güvenlikte yer almıştır. Mevzuatımıza
sosyal güvenlik ilk kez bu yasa ile girmiştir. İşçi sağlığı ve iş güvenliğine yönelik
çalışmaların tek elden yürütülmesi amacıyla Çalışma Bakanlığının kurulması
sonrasında bu görev İşçi Sağlığı Genel Müdürlüğü'ne verilmiştir.
- Günün gereksinimlerine yanıt veremez duruma gelen 3008 sayılı İş Yasanın yerine
1967 yılında 931 sayılı İş Yasası çıkarılmıştır. 931 sayılı İş Yasanın Anayasa
Mahkemesi tarafından usul yönünden bozulması üzerine hemen hiçbir değişiklik
yapılmadan 1971 yılında 1475 sayılı İş Yasası (İş Kanunu) yürürlüğe konulmuştur.
İşçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden 1475 sayılı İş Yasası ve ona uygun olarak
çıkarılan tüzük ve yönetmeliklerle çağdaş ve geniş anlamda ayrıntılı düzenlemeler
getirilmiştir. 1475 sayılı İş Yasası 10 bölümden ve 112 maddeden oluşmaktadır.
- Yasanın 80.nci maddesinde ise 18 yaşına kadar olan çocukların herhangi bir işe
alınmadan önce; sağlık muayenesinden geçirilerek işin niteliğine ve şartlarına göre
vücut yapılarının dayanıklı olduğunun raporla belirtilmesi ve bunların 18 yaşını
dolduruncaya kadar en az altı ayda bir aynı şekilde doktor muayenesinden
geçirilerek bu işte çalışmaya devamlarında bir sakınca olup olmadığının kontrol
ettirilmesi öngörülmüştür. Yasanın 81.nci maddesi gebe ve emzikli kadınların
 hangi dönemlerde ne gibi işlerde çalıştırılmalarının yasak olduğunu, emzirme
odaları ve kreş kurulması ile ilgili hükümler getirmiştir.

2. Hafta
- Kaza ile olay arasındaki fark, ( olay sebep, kaza sonuç ).

- Hukuki açıdan iş kazaları:

maddesinde, iş kazalarını 5 maddede tanımlamıştır.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 13. Maddesine
göre, iş kazası:
a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada (intihar, kalp krizi)
b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle veya görevi nedeniyle,
sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş veya
çalışma konusu nedeniyle işyeri dışında,
c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka
bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
d) Emziren kadın sigortalının, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi
sırasında,( kendi aracıyla, halk otobüsüyle giderse iş kazası değil) meydana gelen
ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır.

- Bir olayın iş kazası olarak nitelendirilebilmesi için şu dört unsurun gerçekleşmesi

gerekir:
1) Kazaya uğrayanın sigortalı olması;
2) Sigortalının yer ve zaman itibariyle 5510/13. Maddede sayılan hususlardan
birine göre kazaya uğraması;
3) Kazada nedensellik “illiyet” bağının bulunması; yani Sigortalının gördüğü “iş” ile
meydana gelen “kaza” olayı arasında, “kaza” olayı ile de “uğranılan özür” arasında
uygun illiyet bağı bulunması gerekir.
4) Kazalının hemen veya sonradan bedenen veya ruhen özre uğramış olması
gerekir.

( hoca bu maddelerin hepsinede örnekler verdi, sınavda sorular örnek şeklinde

gelebilir )
- Güvensiz Davranışlar;

istif yapma

nsiz olarak tehlikeli bölgede bulunmak

- Güvensiz Durumlar

rakılan tehlikeli alanlar ( çukurlar..)

– makine ve
aletler)

enme yetersizliği
- İş kazası meydana geldiğinde ;
İşveren ; 6331 Sayılı kanun 14. mad. Göre 3 iş gününde SGK ya,
Sağlık hizmeti sunucuları da en geç 10 gün içinde SGK ya bildirilmesi gerekir.

3. Hafta
- Meslek Hastalığı: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanununun 14. maddesine göre, meslek hastalığı; Sigortalının çalıştığı veya
yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları
yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük
halleridir.

- Kas-İskelet Sistemi Hastalıkları Neden olan faktörler

rasında kaslara binen yük

- Sinir Sistemi Hastalıkları Alınacak Genel Önlemler

-risklere) önlemler alınmalı

- Etkili havalandırma (yerel-genel) kurulmalı,
- İşlemler kapalı sistem içinde yapılmalı,
- Ayırma ve yaş çalışmaya geçilmeli,

lı,
- Üriner Sistemi Hastalıkları Alınacak Genel Önlemler

alı;

-Genel)

verilmeli.

- Önemli Not: Yönetmelikte tespit edilmiş olan hastalıklar dışında herhangi bir
hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmayacağına, Yüksek Sağlık Kurulu karar
verir. Ayrıca Yüksek Sağlık Kurulu yükümlülük süresini uzatabilir ve maruziyet
süresini de kısaltabilir.

4. Hafta

- TS 18001’de geçen diğer ilgili tanımlar

Kaza: Yaralanmaya sağlığın bozulmasına veya ölüme fabrika ve çevrenin zarar
görmesine sebep olan olaydır.
Tehlike: İnsanların yaralanması veya sağlığının bozulması, çevrenin zarar görmesi
veya bunların birlikte gerçekleşmesine sebep olabilecek kaynak, durum veya
işlem.
Risk: Tehlikeli bir olayın veya maruz kalma durumunun meydana gelme olasılığı ile
olay veya maruz kalma durumunun yol açabileceği yaralanma veya sağlık
bozulmasının ciddiyet derecesinin birleşimidir.
- NİTEL RİSK DEĞERLENDİRME METOTLAR
1- Ön Tehlike Analizi (PHA)
2- Check –List
3- What If (Olursa Ne Olur?)
4- Tehlike Ve Çalışabilirlik Analizi (HAZOP)

- KARMA RİSK DEĞERLENDİRME METOTLARI

-Risk Değerlendirme Karar Matrisi
-Fine –Kinney
-Hata Modu Ve Etkileri Analizi (FMEA)
-Hata Ağacı Analizi (FTA)
-Kaza Sonuç Analizi (ETA)
-Karma risk değerlendirmesi metotları aynı zamanda nicel risk değerlendirme
metodu olarak ta kullanılır.

( hoca bu bölümü hızlıca okuyup geçti yani her şey olabilir ).

5. Hafta

- OHSAS 18001 İSG Yönetim Sistemi; Bir İSG politikasının oluşturulması, Planlama,
Uygulama ve Çalıştırma, Kontrol ve Düzeltici Faaliyetler, Yönetimin Gözden
Geçirmesi ve Sürekli İyileştirme olmak üzere 5 temel unsurdan oluşmaktadır.

- İşe Alımda İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Uygunluk: İnsan kaynakları yönetimi

insan gücü kaynağının verimliliğini esas alan, birbirine bağlı faaliyetler sistemini
içermekte; çalışan seçimi, eğitimi, gelişimi, motivasyonu ve İSG gibi faaliyetler
sistemin esasını kapsamaktadır. Günümüzün rekabet koşullarında, insan
kaynakları yönetiminin en önemli problemlerinden biri de personel seçimidir.
Ancak insan kaynakları yönetimleri tarafından, personel seçiminde işe uygunluk
açısından önem verilen kriterler arasında İSG genellikle yer almamaktadır.
Kazalara yol açan önemli nedenlerden biri de işin, işe uygun kişilerce
yapılmamasıdır.
- Ergonomi kısaca; “etkili insan işlevleri ile güvenli ve konforlu çevreler, ürünler,
sistemler, işler, görevler, makinalar ve aletlerin tasarım bilgisinin kullanılması”
olarak tanımlamaktadır.

- Ergonomi, “İnsan–Makine – Çevre” uyumunun yasalarını ortaya koyarak, optimal

sağlık ve güvenlik koşulları için insancıl bir düzen kurulmasını amaçlar.
- ERGONOMİDEN BEKLENEN SONUÇLAR,
• İşçi sağlığı ve iş güvenliğinin temini,
• Yorulmanın ve iş stresinin hafifletilmesi,
• İş kazalarının ve mesleki risklerin minimizasyonu,
• İşgücü kayıplarının önlenmesi,
• Verimliliğin ve kalitenin yükseltilmesi.

- ERGONOMİK TASARIMDAN NELER BEKLENİR?

• Kullanım kolaylığı,
• Kullanıcıya uygunluk,
• Rahatlık,
• Sağlık ve güvenlik,
• Performansı arttırması (hız, güvenilir, doğruluk, kesinlik)

- Ergonomik Tasarımlarda Dikkat Edilen Noktalar

• Fiziksel faktörler: çevre koşulları (eşyalar)
• Biyolojik etmenler: vücut boyutları, vücut yetenekleri, fizyolojik süreçler
• Psikolojik etmenler: mental işyükü, bilgi işleme,eğitim, güdülenme
• İş etmenleri: iş gereksinimleri (zaman, hız), iş tasarımı
• Örgütsel etmenler: yönetim biçimleri

6. Hafta

- Aşağıda Belirtilenler Kişisel Koruyucu Donanımları Kapsamaz.

a) Özel olarak çalışanın sağlığını ve güvenliğini korumak üzere yapılmamış sıradan
iş elbiseleri ve üniformalar,
b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetlerinde kullandıkları ekipman,
c) Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı
Müsteşarlığı gibi kamu düzeninin sağlanmasına yönelik kurumların faaliyetlerinde
kullandıkları kişisel koruyucular,
 ç) Kara taşımacılığında kullanılan kişisel koruyucular,
d) Spor ekipmanı,
e) Nefsi müdafaayı veya caydırmayı hedefleyen ekipman,
f) Riskleri ve istenmeyen durumları saptayan ve ikaz eden taşınabilir cihazlar.

- KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLERİ ( hoca

çok önemli dedi ):
• Maruz kalınan tehlikeye karşı yeterli korumayı sağlamalıdır.
• Konforlu olmalıdır.
• İş sırasında işçinin hareketlerini engellememelidir.
• Dayanıklı olmalıdır.
• Rahat temizlenmelidir.
• Yeni bir sağlık ve güvenlik tehlikesi yaratmamalıdır
• İşyeri koşullarına uygun olmalıdır.
• Ergonomik olmalıdır.
• İlgili yönetmeliklere uygun olmalıdır.

- Koruyucu başlıklar:
Kirli ve tozlu işlerde ve işyerlerinde, saçı ve başı temiz tutmak; aynı zamanda
dönen ve hareketli makine aksamından korunmak için kullanılır. (Normal kumaş
veya geçirimsiz kumaştan yapılmış boneler, kepler, gemici başlıkları ve benzeri)
• Beyazlar; mühendis, şef ve yönetici,
• Sarı işçiler içindir. Mavi; Bakım, Formen.
• Kırmızı;Yangın, Sivil savunma, İSG Uzmanı,
• Yeşil; Sağlık.

- GÖVDE KORUYUCULARI
• Kesilme ve delinmeye karşı önlük kullanılsa bu durum yaşanılmaz
• Tedbirsizlik sonucu vücuda yabancı cisimler batabilir.
Kaynakçıların iş elbiselerinde kullanılan ve ultraviyole ışınlarına karşı en iyi
koruyucu sağlayan kumaş cinsi Kromla Tabaklanmış Deri dir.
Alev alma ve parlama ihtimali bulunan işlerde kullanılacak koruyucu elbiseler
Ateşe dayanıklı malzemelerden yapılmalıdır.
- Solunum Sistemi Koruyucuları: Havayı temizleyen solunum sisteminin
koruyucular şunlardır:
• Kimyasal filtre tipi maskeler
• Toz maskeleri
• Gaz maskeleri

- Hava tüplü maskeler : Havayı temizleyen solunum sisteminin koruyucularından

değildir. İnsan sağlığı açısından tehlike oluşturan mikroorganizmaların bulunduğu
bir ortamda, P3 filtreler kullanılırsa etkili bir koruma sağlanır. Amonyak ve
formaldehit gazlarının karşılık olarak bulunduğu bir ortamda ABEK-P3 filtreleri
kullanılmaktadır.

- FFP’nin anlamı nedir? Solunum için süzücü parça + tek kullanımlık + bakım
gerektirmeyen maske anlamı taşır.
- • Sınıfı - Korunma Ortamları Korunma Düzeyi
• FFP1 Su ve yağ bazlızararsız toz ve neme karşı%80 koruma sağlar
• FFP2 Su ve yağ bazlızararsız toz ve nem ve dumana karşı%94 koruma sağlar
• FFP3 Su ve yağ bazlızararsız toz ve nem ve dumana karşı,
bazı virüs, mikro biyolojik ortamlar ve ilaç endüstrisi %99 koruma sağlar

- CE Uygunluk İşareti:
Üreticinin, KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM YÖNETMELİĞİNDEN kaynaklanan bütün
yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve KKD' nin ilgili tüm uygunluk değerlendirme
işlemlerine tabi tutulduğunu gösteren işareti ifade eder. CE işaretinin harflerinin
dikey boyutları tamamıyla aynı olmalı ve 5 mm'den küçük olmamalıdır.
Güvensiz ürün korumaz.

- KULLANILACAK İŞARET LEVHALARI: slytta 105 – 106 – 107 sayfalar.