TAKDANG ARALIN

MGA HALIMBAWA NG PAGBABAGONG MORPOPONEMIKO

1. ASIMILASYON- May dalawang uri ang Asimilisasyong parsyal o di-ganap at asimilisayong ganap.

A. ASIMILASYONG PARSYAL O DI GANAP

-ang ponemang /ng/ ay nagiging /n/ o /m/, kapag ikinakabit sa isang salitang-
ugat na nagsisimula sa /p/ o /b/ ang /ng/ ay nagiging /m/

HALIMBAWA: { pang- + paaralan } = pampaaralan

B. GANAP NA ASIMILASYON

-nagaganap ang asimilasyong ito kapag matapos na maging /n/ at /m/ ng

panlapi dahil sa pakikibagay sa kasunod na tunog ay nawawala pa ang
sumusunod na unang titik ng salitang-ugat at nananatili na lamang ang tunog
na /n/ /m/.

HALIMBAWA: { pang + baril } = pam+baril = pamaril

2. PAGPAPALIT NG PONEMA
-May mga halimbaawa naming ang /d/ ay nasa posisyong pinal ng salitang nilalapian.
Kung ito ay hinuhulapian ng -an o -in, ang /d/ ay karaniwang nagiging /r/.

HALIMBAWA: { tawid + -an } = tawiran

3. METATESIS
-kapag ang salitang ugat na nagsisimula sa /L/ o /y/ ay nilalagyan ng gitlaping -in-,
ang /i/ at /n/ ay nagkakapalitan ng posisyon.

HALIMBAWA: { -in- + lipa } = nilipad

4. PAGKAKALTAS NG PONEMA
-nagaganap ang pagbabagong ito kung ang huling ponemang patinig ng salitang-ugat
aay nawawala sa paghuhulapi nito.

HALIMBAWA: { takip + -an } = takipan > takpan

5. PAGLILIPAT-DIIN
-maaring malipat ng isa o dalawang pantig ang diin patungong huling pantig o maaring
malipat ng pantig patungong unahan ng salita.

HALIMBAWA: { basa + -hin } = basahin

{ ka- + sama + han } = kasamahan