Torbjørn Säll 2MUA, Ole Vig VGS 14.05.

19

Tentamen sidemål, V19

Oppgåve 4

Retten til å ytra det ein står for

Når det kjem til ytringsfridom, er dette noko som har blitt vilt omtalt igjennom tidene.
Ytringsfridom er noko som dei fleste tar som en sjølvfølge at alle personar skal ha, og at man
skal ha rett til det. Ytringsfridom er ein menneskerettighet, og dermed siar det seg sjølv at
dette skulle være noko som alle har rett på utan omtanke. Derimot kommer det mykje
kontroversiell med følgje av ytringsfridomen, dei fleste er ikkje imot det, men når folk
begynner å ytra seg ovanfor ting som man kanskje ikkje er einig i blir det fort bråk. I denne
teksten skal eg diskutere og argumentere frå fleire perspektiv om alle former for ytringar
bør tolererast.
Konseptet om ytringsfridom er noko som menneska har hatt en ideologi over i fleire år, det
er ikkje en ny tanke. At alle skal ha rett til å stå for sin mening er noko som verker logisk for
dei fleste. Dei aller fleste som har levd på jorda har nok tenkt at det skal væra rett å stå for
sin mening, men nokon tenkar ikkje heilsida og meina at dykkars egen ytring er den einaste
og rette ytringa. Dermed oppstår det konflikt da kryssande ideologiar imøtekjem. Å ytre seg
om at man har ein ideologi, som f. eks. at ein president meiner at ingen utlendingar skal
sleppe inn i landet ytrar han sin mening og står for den. Derimot er fleirtalet sannsynlegvis
imot denne ytringa, men har han derfor ikkje lov til å ytra disse følelsane han har?
Sjølv om ein ytring verker helt feil for dei fleste, har vel personen som ytrar fremdeiles rett
til å stå for detta. Mange blir fort arge når nokon dei er ueinig i ytrar det dei står imot, sjølv
om man sterkt er imot det den andre meiner har vel den personen fremdeiles rett til å ytra
det han meiner. Sterke følelsar oppstår, spesielt når det omhandlar sterke tema. Diskusjonar
må bli diskutert på ein sivilisert måte, man tar bort noko viktig om man ikkje let den andre
personen fortel, sjølv om den personen kanskje har komplett feil i forhold til kva du tenkjar
sjølv.
Det ligger noko viktig i akkurat dette, viss ikkje vi let dei vi er ueinige i ytra sine følelsar,
uansett kor feil dei kan være, har ikkje vi sjølv noko rett til å ytra det vi meiner. Utan dette
prinsippet kollapsar raskt systemet for ytringsfridom og konseptet gir ikkje noko mening
med mindre alle er likeverd og har den retten til å stå for det dei meiner. Voltaire var
opptatt av akkurat dette, ein stad skriv han «Eg er heilt ueinig med deg, men vil kjempe til
døden for retten din til å seie det du seier.», og i akkurat denne setninga uttrykkar han
korleis dette konseptet om ytringsfridom fungerer. Sjølv om man er ueinig i motpartens
ytringar har han fremdeiles rett til å seie det han meiner, viss du stridar imot det konseptet
er du imot heile konseptet som omhandlar ytringsfridom.

1
Torbjørn Säll 2MUA, Ole Vig VGS 14.05.19

Når det kjem til spørsmålet om vi bør tolerere alle former for ytringar, er dette ein anna sak.
Man kan ytre seg på fleire forskjellige måtar, med forskjellige handlingar. Man kan ytre seg
med ein harmlaus og fredeleg handling, men man kan også ytra seg med ein harmfull og
farleg handling. Det er meir her ein grense må bli satt. Alle skal ha rett til å stå for det dei
meiner, veiene dei går for å ytra det derimot er ein anna sak. Igjennom terrorangrepet 22.
juli var det ein mann som ytra sin meining med handlingane sine på ein svært harmfull
måte. Igjennom å drepa ungdommar som sto for det han var imot, ytra han sine meininga
om korleis det politiske systemet i Noreg fungerer. Dette er heilt klart et totalt brot på
korleis ein skal ytra sine meininga. Mannen har rett til å ytra det han meiner sjølv om for
mange dette er heilt feil. Å gå til angrep for å ytra sine følelsar er en skadande og farleg
handling å ta for å stå for det ein meiner. Han får mykje omtale om meininga sine, men
stillar utan tvil tankane i eit enda dårlegare lys ved å ytre seg på ein så skadande måte.
Igjennom å ytra seg på denne måten har han derfor forverra ryktet til det han står for. Viss
han hadde ytra seg på ein fredeleg måte derimot hadde fremdeiles tankane hanes blitt satt
ut i verda, men på ein måte som er lovleg. For at ytringsfridom skal væra rettferdig må
ytringa for det første være lovleg. Man har rett til tankar og meiningar, man har også rett til
å ytra disse, men når dei går utafor det som er lovleg blir det ein heilt anna sak.
Igjennom tidene har det vore fleire eksempel på brot av ytringsfridom. Personar som sit
med makt har ofte sterke meiningar, og når ein person med makt som har sterke følelsar
ovanfor noko, blir sagt imot av nokon med motsette følelsar, resulterer ofte det i at
personen med makt hindrar motstanden i å ytra seg. Det er et brot på ytringsfridomen, viss
man da tar bort ytringsfridomen til motparten, kva for ein rett har da du til å stå for dine
meiningar? Viss du er så fast bestemt på at du har rett, må du ha allsidigheit til å la
motstandaren stå for det dei meiner. Viss du da har så rett, skal vel ikkje motstanden væra
et problem? Og viss da motstanden faktisk har rett og har fleirtalet med seg, er vel da det
dei meiner rett i motsetning til dine eige meiningar. Å bryte ytringsfridomen på ein måte
som dette er vanleg, og er et godt eksempel på brot av ytringsfridom gjennom tidene, da
det er et aktuelt problem og et problem som har vært aktuelt lenge igjennom historia.
Alle former for ytringar er vanskeleg å tolerere, å ytra det en meiner igjennom hatefulle
handlingar er ikkje noko som er lovleg, både moralsk og ifølge loven. Når man går til så
drastiske tak, er ikkje det lenger et spørsmål om rett til å ytra seg. Man kan ytra seg på fleire
måtar, men når ytringa di setter andre folk i fare har du gått utafor det som kan tolererast.
Man har rett til å ytra seg, og det burde tolererast, så lenge det ikkje setter andre folk i fare.
For å konkludera, er det altså så at alle, absolutt alle, har rett til å ytra det dei står for. Alt av
ytring burde tolererast, så lenge dette ikkje inngår at andre folk settast i fare. Alle har en
rett til å bli høyrt, og alle har rett på å bli tatt i betraktning når man står for ein sak. Det har
derimot ikkje gitt deg en rettighet til å ytra dette på ein korleis som helst måte. Ytringa må
ikkje sette andre folk i fare, når dette skjer overskridast konseptet om ytring. Grensen går
ikkje når det kommer til KVA ein ytrar, grensa blir satt når det kommer til KORLEIS ein ytrar.

Kjelder: Oppgåveteksten til Oppgåve 4, frå heftet «Terminprøve sidemål, tysdag 14.05.19