Download as pdf
Download as pdf
You are on page 1of 17
GAC NHN TO ANH HUONG BEN KUAT KHAU MAT HANG DET MAY GUA VIET NAM SANG THI TRUGNG NHAT BAN uyén Tran Sp Luu Anh Dicong? Tom tat Dét may - nganh cng nghiép déng vai rd rét ln trong vide tham gia ti co edu nén kinh té, giai quyét van dé viéc lam va dong gop khong nhé véo kim ngach xudt khdu hang hod Viét Nam trong nhiing nam qua. Trong khi xudt khdu dét may ctia Vigt Nam sang nhimg ban hang ln nhdt la: My va EU dang cb déu hiéu chimg lai do nhimg rao cin vé thu trén 40 3 USD, trong dé hon 95% phy thugc vio nhép khdu, lé thj trudng cd tiém nang “a yeu cu gat gao thi Nhgt Ban — thi trwdng tiéu thy hang dét may hang n&m len toi Ién doi voi ce doanh nghiép xuat khau (D6 Kim Chi, 2016, tr.126) lai chwa duge quan t dé, Bai bdo nay sie dung mo hinh phén phdi tam nghién citu chuyén sdu va khai thé tr tré tw hoi quy (ARDL - Autoregressive Distritued Lag) nham nghi Iutong dén xudt khdu mgt hang dét may sang thi truéng Nhat Ban 6 giai doan 1990 in cteu cde nhén to anh 2016. Két qua cho thdy, xudt khdu dét may cita Viet Nam sang thi trong Nhdt Ban trong ngdn han chiu tdc d6ng ctia ddu te FDI, nding sudt lao déng, 0 gid héi dodi thee VND/ JPY va GDP Nhat. Va trong dai han, cae nhén t6 dae tim ra la dau tw FDI, ty gid hoi dodi the VNDUPY va GDP Nhat Ban. Két qua nghién ciiu ding gop co sa khoa hoc gitip cde nha quén Ij dé ra nhing chinh stich phic hop nhdm cdi thign xudt khdu dét may Viét Nam sang thi truéng Nhdt Bin vi lim co sé: cho nhitng nghién cttw sau hon trong link vue nay. Tir khoa: Xudt khdi ‘Ma s6: 510 | Ney nhin bai: 22/5/2018 | Ngiy hoan thanh bi , dét may, Viet Nam, thi trwéng Nhdt Ban. tap: 2/8/2018 | Nedy duyét ding: 2/8/2018 Abstract Textile and apparel industry is one of those sectors that have played pivotal role in eco- nomic restructuring, unemployment problem solving and commodities exports in recent years. As textile and apparel exports to the USA and Europe have faced many difficulties due to tariff and non-tariff barriers, Japan, a $40 billion worth of textile and apparel ‘market, of which more than 95% depends on imports, is a great potential market for Viet- .ed.vn “Trrimg Pai hoe Ngai thizmy (cer sé), Email: nguyentransy.es2 ‘Truimg Dai hoe Ngoai thuomg (co sé 2), Email: Lanhduong96@gmail ‘$6 107 (8/2018) ‘Tap chi KINH TE DOI NGOAT 3 namese export enterprises (Do Kim Chi, 2016, p.126), has not been studied in-depth to fully exploit. This paper uses Autoregressive Distributed Lag model (ARDL) to find main determinants of textile and apparel exports of Vietnam in 1990 — 2016. The results show that, Vietnamese textile and apparel exports to Japan market relies on FDI, productivity, real exchange rate VND/PY, GDP of Japan in short run and FDI, real exchange rate VND/JPY, GDP of Japan in long run. It is also a scientific background for government to boost textile and apparel exports to Japan market and for su Keywords: export, textile and apparel, Vietnam, Japan market. Paper No. 510 | Date of receipt: 22/5/2018 | Date of revision: 2/8/2018 | Date of approval: 2/8/2018 cessive researches. 1. Dat van ae Xudt khdu 1a mét hoat déng ngoai thong. quan trong d4i véi moi quée gia nhat la cdc quéc gia dang phat trién nhu Viét Nam, Xudt khau giip mang lai nguén ngoai té 1én cho quée gia, gitip chuyén dich ca edu kinh té, ph hgi, tao céng an vige lim va gia ting thu nh§p cho ngudi din déng thoi gép phan vao céng cudc xoa déi giam nghéo ciia quéc gia. Theo sé ligu ciia Tong cuc Hai quan Viét Nam, tinh dén hét 12 thing nam 2017, kim ngach xuat khau hang hoa dat 214,02 ty USD, tang 21,2%, tuéng img ting 37,44 ty USD so voi nam 2016. Nhdt Ban 18 mt thj trudng Ién, ludn ¢6 mat trong danh sich nhiing nha nhap khéu hang dét may hang dau cia Viét Nam (sau Mj va EU) voi kim ngach luén ting qua cdc nim song mite tng truéng nay chua phan anh ding nhiing Igi thé ma nganh dét may Vigt Nam co duge eting nh nhéng nd hye trién kinh té ma chinh phi, cdc higp hdi nghé nghigp va cde doanh nghiép cia 2 quéc gia di va dang thye hign. Tinh dén nay, nghién ciru trong va ngoai nuée vé cae nhan t6 anh huong dén xuat khdu mat hang dét may ctia Vigt Nam néi chung va sang thj tring Nhat cé mots Ban néi riéng song phan Idn cdc nghién ctu nay sir dung phuong phap thong ké mé ta dé phan tich ce nhan té tir dé dua ra cdc giai phap va kién nghj giup thic diy xudt khdu dét may. Do chua lrgng hod duge cde nhan 6 anh hudmg cing nhur mite d6 tac dong ciia timg nhan té dén xudt khdu nén cae giai php, kién nghj ma cdc nghién citu nay dua ra con kha dan trai, thiéu trong tim. 2. Téng quan tinh hinh nghién ctu 2.1. Cée cong trinh nghién cttw trén thé gid Badri Narayanan G. (2005), bang mé hinh VECM, ciing véi cdc kiém dinh lién quan dé kiém tra mdi quan hé gitra ty gia hoi doai va ning sudt lao déng voi xuat khdu dét may An DO. Nghién ctru da két luan rang ty gia hoi dodi c6 tic déng cing chiéu manh mé trong khi nding sudt lao dng, gia xuat khdu, chi phi sin suat va gié nh§p khdu cde may moc ¢6 lign quan nginh dét may lai khéng cd méi quan hé nao véi xuat khau mat hang dét may ctia An Dé trong dai han. Njeru (2012) véi mé hinh hiéu chinh sai 86 (Error Correction Model - ECM) da chi ra ring, GDP Hoa Ky, GDP Kenya, diéu kién thuong mai, ty gid hdi dodi va bién gid thé 4 Tap chi KINH TE BOI NGOAL 6107 (872018) hién su xuat hign cia Ludt Phat trién va Co Chau Phi (AGOA) e6 tic dng duong dén xuat khu dét may trong khi FDI duge nhan va lye Ingng lao dng trong ng’inh dét may lai c6 tae dng am dén xudt khdu dét may cua nude nay, ‘Thangamani (2016) nghién etry cae nhin 16 anh huréng xudt khdu mgt sé mat hang cua Sri Lanka da két luén vé cée yéu 16 anh huéng dén xudt khau det may trong ngin va dai han. Trong ngan han, thu nhap binh quan diu ngudi ciia quée gia nhdp khdu vi FDI duge nhan co anh huang dén xuat khdu dét may. Trong dai han, FDI duge nhan, Iai suat tra ng nude ngoai, nhap khau, tich luy tai san cé dinh g6p va thu nhdp binh quan dau ngudi cua quée gia nhép khau cé anh huéng manh mé dén xuat khau dét may 6 quéc gia nay. Ishfaq Ahmad Thaku (2016) da két Iuan ring: cé méi quan hé hai chiéu giita curéng d6 vén véi xudt khdu dét may va ning sudt lao dng véi xudt khau dét may tai An D6; FDI khéng c6 tée dong tne tiép dén xudt khau dét may cia An D6 nhung lai c6 tac déng gidn tiép thdng qua curing d9 vén va ning suat lao d6ng. Dang chi ¥, ci trong ngin han va dai han, cuong d6 von, nang suat lao dong, su bai bé Théa thudn Da sgi (MIA) va ty gid hoi doai déu c6 tic dong duong dén xuat khdu gt may. 2.2. Cie cong trinh nghién citu trong nude Dang Thj Thanh Mai (2005) sir dung phuong phap théng ké mo ta két hop voi nghién ciru dinh tinh da chi ra ring, sé lugng doanh nghigp dét may Ién, nhan céng d&i dio, sur hé trg tit chinh phd, sy gin gai vé phong uc tp quan, quan hé song phuong tét dep, su héi phue cia nén kinh té Nhat Ban va moi quan hé cing thang gitta Trung Quéc va Nhat chinh tri ld nhtmg nhan t6 cé Igi cho it khau dét may Vigt Nam sang Nhat Ban. Song song 6, cde nhin 16 lién quan dén lao dgng (ning suat, tay nghé, gid ca), san xudt (ty 18 dap img nguyén phu ligu, chi phi san xuit, trinh 46 céng nghé), tha tue hanh chinh, san pham (mau ma, chat lugng), tiép en thi trudng (théng tin, hé théng phan phéi), giao hang va sy khit khe ciia ngudi tiéu ding c6 tac d6ng bat loi dén xudt khéu dét may Vig Nam sang Nhat Ban. Nghién ctu “Bay manh xuat khdu sang thj trudng Nhat Ban” cia BO Céng Thuong (2012) da tién hanh phan tich thye trang xuat khau tir d6 dé ra nhimg giai phap nham day manh xuat khau sang Nhat Ban da két ing, dé dat duge thanh céng véi mat hang dét may tai thi trrgng Nhat Ban, doanh nghigp va cde tim ding mite hoa kinh doanh, xiie tién thuong mai va nhat la cae rao can thuong mai (thué quan, nhan médc, tiéu chudin chat luqng) bai day 1a nhtng nhan t6 anh hudng manh mé dén xudt khdu dét may Viét Nam sang thj trong Nhat Ban. luan 3. Co’ sé ly thuyét va mé hinh nghién eiru 3.1. M6t sé hoc thuyét nghién citu vé xuat khau 3.1.1. Ly thuyét loi thé so sénh (David Ricardo) Hoe thuyét da chimg minh duge ring moi quée gia déu c6 thé c6 loi khi tham gia vao mau dich quéc té thém chi trong trudng hop ma quéc gia bat Igi thé tuyét doi trong tat ca mit hing bai vi bit ky made nao efing ¢6 Igi thé twong d6i. Loi thé tuong déi xudt phat tir higu qua san xuat tuong déi. Ly thuyét loi thé so sanh con c6 thé duge phat biéu nhw $6 107 (8/2018) Tap chi KINH TE DOI NGOAT 5 sau: “M6t quéc gia sé xuat khdu nhiing mat hing cé gia ca thap hon mOt cach tuong déi so véi quéc gia kia. Noi cach khic, mét quéc gia sé xudt khau nhing mat hang ma quéc gia dé c6 thé san xudt voi higu qua cao hon m6t cach tong déi so véi quéc gia kia” (Bai Xuan Luu va Nguyén Hitu Khai, 2009, tr.33) Theo hoc thuyét niy, mot qude gia sé chuyén mén hod vao sin x at va xudt khau 46 c6 loi thé so san. mat hing ma quée Diy chinh la ngudn géc giai thich cho hoat déng thuong mai gitta cic quéc gia hién dai, 2. Mét sé ly thuyét khic ¥ Ly thuyét Heckscher — Ohlin Ly thuyét H-O duge xdy dung trén hai khdi niém co ban Id ham lweng cde yéu té ‘va mite d6 dai dao ctia cdc yéu to. Ly thuyét ny duge phat biéu nhur sau: Mat quéc gia sé chuyén mén héa sn xuat va xuat khau san pham tham dung yéu t6 san xuat ma quéc gia dé déi dio mét cach tuong déi va nguge lai, mot qude gia sé nhép khéu sin pham thm dung yéu 16 sin xudt ma quée gia 46 khan hidm. Nhu vay, c6 thé nit ra durge theo ly thuyét nay ring, cde quée gia dong dn véi nguén vén dau tu cho san xudt con yéu (dae bidt 14 nuGe dang phat trién) sé tap trung san xuat va xudt khéu nhiing mat hang thim dung lao dng va nhp khau nhiing mat hang tham dung vén; trong khi dé, nhiing quée gia véi ngudn vén manh va dan sé it (cic mrée phat trién) sé tép trung san xuat nhimg mat hang tham dung vén va nhap khau nhing mat hang thim dung lao dong. ¥ Ly thuyét vong doi quéc té cia sin n N6i dung cia ly thuyét nay duge phat bieu co ban nhur sau: Khi cng nghé cia mot hing hoa duge chudn hoa va khéng thay d6i, chi phi lao d6ng tré thanh co sé quan trong déi vi Igi thé so sénh hon I hoat déng nghién ctru va phat trién thi viée san xuat hing hoa 46 sé dich chuyén sang cdc nuée cé thu nhap thp hon va tién Iuong thip hon. Cu thé, vong dvi quée té ctia mot sin phim trai qua 3 giai doan chinh: Giai doan 1 - San phdm moi xudt hién: Giai dogn 2 - Sain phd chin mudi: Giai don 3 - San pham doe tiéu chuan hod Nhu vay, cée nuée dang phat trién sé san xudt va xudt khdu nhing mit hang d3 duge chuan hoa va nhgp khdu tir hing nuée nay nhig sin phim cé him lrgng céng nghé cao, hign dai duge sin xudt 6 cée quéc gia phat trién, Ngoai ra, ly thuyét ndy edn coi dau wr qudéc (é 14 mOt giai doan tw nhién tong: vong dai quéc té cua san pham. Dau tu nude ngoai la eéng cu gitip chuyén giao qué trinh sin xudt tir nine phiit mink sang cde nurde 6 trinh d6 céng nghé thap hon. Y Ly thuyét vé Igi thé canh tranh quéc gia cla Michael Porter Theo ly thuyét nay, bén nhom yéu t6 lon cia m@t quée gia hinh thanh nén kha nang canh (ranh cho mt nganh hang cu thé tai qué gia va , ong, (Porter's diamond), Bén nhém yéu t6 chinh tie dong qua lai Hin nhau eng thém syr tie dGng ciia hai yéu 16 phy dén cde nhém yéu t6 chinh tao nén mét hé théng manh dé duy tri va phat trién loi thé canh tranh cla mét quéc gia, 10 thinh mé hinh kim cuong Porter 6 Tap chi KINH TE BOI NGOAL 6107 (872018) iu kign v8 cle vyéu t sin aut ~~ vvicé lign quan ‘Chin huge, eo edu va moi trvdmg cenh tranh ng Cie aginh céng nghigp bi ty im cwong ciia MichaelPorter NK “3 igu kign vé cau Ft Ke <> Nguon: Bii Xudn Luu va Nguyén Hiew Khai, 2009, tr: 69 3.2, Mé hinh nghién cieu Thong qua vide luge kiko cae cOng trinh nghién cifu trong va ngoai nude ¢6 Tién quan dén dé tai, tac gia nhan thay cé hai dang m6 hinh duge hau hét hinh trong le trong thurong mai quée té va m6 hinh gm céc nhan t6 duge xay dung tir cdc ly thuyét vé thutong mai quéc té, Tuy nhién, m6 hinh trong lye trong thong mai quéc té duge anh gid 1a chi phi: hop khi ap dung cho cic nghién ctu gdm nhiéu mat hing, nhiéu quée gia ddi tac vi bo dit ligu dang bang va s6 quan sit lén. Vi vay, do tinh chat mau nhé va dar ligu Ja dang chu6i thoi gian dong thé s6 quée gia déi tic 18 mt, mé inh trong lye 1a khong phi hop dé ap dumg cho nghién ciru nay. M6 hinh nghién ctru sé duge dé xuat dra vio céc hoe thuyét vé thong mai quéc té déng thoi dua trén nén ting 1a cae mé hinh nghién efru duge thu hign véi nganh dét may ciia mt s6 tée gia trude c6 bd dit ligu twong ty nhur dit ligu cla nghién cttu nhu Badri Narayanan G. (2005), Nieru (2012) va Thangamani (2016), Ishfaq Ahmad Thaku (2016). M6 hinh nghién ctu dé xuat duge viét duéi dang ham log dé giam bét a6 bién dong cia cdc bién nhw sau: LNEX, — fi, + B,LNFDI, + BLNRER, + B,LNPRO, + 8. LNGDPJ, + B,VJEPA, + 6, Bién EX: Kim ngach xuat khau dét may ciia Viét Nam sang thi trrong Nhat Ban, Xét tren pham vi vi m6, hai chi tiéu phi hgp nhat 48 danh gia xuat khdu 1a kim ngach va san lugng xuat khau, Trong bai bao nay, kim ngach xuat Khau durge chon Lim bién phy thude dé dai dign cho xudt khdu mat hang dét may ciia Viet Nam (thay vi sir dung bién sin lrgng) 1a do: M6t la, day 1a bién phy thuge dai dign cho xuat Khau dét may duge nhiéu tac gid sir dung trong nghién ctu vé xudt khdu dét may trade day nhw; Badri Narayanan G. (2005), Eve & Kin (2007), Ishfaq Ahmad Thaku (2016). Hai 1a, dét may Li mat hang kha da dang véi gid ti rat khac biét di véi timg loai san pham nén san luong xuat khau khong mang tinh da Chinh vi thé, kim ngach xudt khu dét may eta Vigt Nam sang Nhat Ban duge chon lam bién phy thuée la phit hgp va dang tin cay. dign. $6 107 (8/2018) Tap chi KINH TE DOI NGOAT 1 (FDI). Bién nay duge dua vio mé vio Ly thuyét vong doi quoc t (Vernon, 1966) cfing nhu Ly thuyét vé loi canh tranh quéc gia ctia Michael Porter. Von FDI vé ly thuyét c6 tic dong tich cue dén nganh san xudt trong nude tir d6 gitp khuyén khich ting truéng xudt khdu. Thangamani (2016) da tim ra téc déng cling chiéu cia dau tw FDI dén >xuat khdu dt may cia Sri Lanka trong ca ngin han va dai han. Vi véy, bién nay duge dura vao mo hinh nhim nghien ctru c6 hay khong téc dong cing chiéu gitta dau tu trye tiép nude ngoai FDI va xudt khdu dét may cia Vigt Nam sang thj trdng Nhat Ban nhu theo ly thuyét. Gia thuyét HI: Dau we true tiép meéc ngodi FDI cé tac déng dwong dén xudt khéu mat hang dg may cia Vigt Nam sang thi trudng Nhét Ban. Bién RER: Ty gia héi doa duoc tinh bang ty gia héi doai VND/JPY danh nghia nhin véi ty 1é chi s6 gid tigu dang (CPI) celia Nhat Ban chia cho chi sé gid tiéu ding (CPI) cia Viét Nam. Bién nay duoc dua vao mé hinh nghién ctru dya vao ly thuyét Igi thé canh tranh quéc gia va mot sé mé hinh nghién iru thyte nghiém 44 duge thye hign true diy. Thay vi sir dung ty gia héi dodi, edie nha nghién citu cho ring ty gia hdi dodi thue dank hon méi twong quan vé gid cia hing hod gitta hai qude gia. Theo ly thuyét kinh 1é, ty gia héi doai thuc sé c6 tac déng cing chiéu Gi véi xudt khdu vi gid ca cia hang hoa trong nude lie d6 r€ hon so véi hang hod thé gidi. Badri Narayanan G. (2005), Njeru (2012), Ishfaq Ahmad Thaku (2016) trong céng trinh cia minh Iudn tim ra mdi quan hé cing chidu manh mé gitta ty gid héi doai thye toi xudt khau dét may 6 quéc gia ma minh nghién citu. Trén co so d6, c6 thé dua ra gia thuyét. thy VNDVIPY. Gia thuyét H2: Ty gid héi dodi thee VNB/ JPY cé tée dong diong dén xudt khau mat hang dét may ctia Viét Nam sang thi truong Nhat Ban. Bién PRO: Nang suit lao déng. Theo ly thuyét ly thuyét loi thé canh tanh ctia D. Ricardo, xuat khau xay ra khi cé sy chénh Ich vé nang suit lao dong gitta hai quéc gia. Mét quéc gia c6 kha nding sn xuat nhigu san phim hon néu c6 nang suat t6t hon. Ishfaq Ahmad Thaku (2016) théng qua nghién itu ing mé hinh VECM da két ludn ring c6 mét méi quan hé hai chiéu déng bién gitta nang suat lao déng va xudt khau dét may ctia An D6 trong giai doan duge nghién ctu. Gia thuyét H3: Nang suat lao déng c6 téc déng dwong dén xudt khdu mat hang dét may ctia Vigt Nam sang thj tring Nhét Ban. Bién GDPJ: GDP Nhat Ban. Téng thu nhap quéc gia (GDP) cia nude nhap khau duge ding dé dai dién cho nhu cdu ctia quée gia nay (Poyhonen, 1963). Nhu cau cia quéc gia cing dn sé kich thich quéc gia dé nhap khau hang hod nhieu hon. Njeru (2012) da chtmg minh GDP etia quéc gia nhap khau (cu thé 14 Hoa KY) c6 téc déng cing chiéu dén cudt khau dét may ela Kenya. Vay nén, GDP Nhat Ban duge dua vio mé hinh nham dai dién cho nhu cau cia Nhat Ban d6i véi hang hoa dét may cia Vigt Nam véi ky vong sé c6 tae déng duong dén xudt khdu dét may Viét Nam sang thj trrdng Nhat Ban. Gis thuyét Ha: GDP Nhét Ban 6 tée dng duong dén xudt khdu mat hang dét may ctia Viét Nam sang thi truéng Nhat Ban. Rién VJEPA: Hiép dinh déi tac kinh 16 Viet Nam - Nhat Ban. Theo Nguyén Tién Ding (2011), Higp dinh thuong mai tt do ASEAN — Hain Quée (AKFTA) cé tée dong tich cue 8 Tap chi KINH TE BOI NGOAL 6107 (872018) dén xuat khau hang hod cia Viét Nam sang thj trudng Han Quée dac biét hai mat hang xudt khdu huéng loi nhiéu nhat tir hip dinh nay 1a néng san va cde mit hang ché to str dung nhiéu lao déng. Neuyen Thi Ha Trang va cong su (2011) cing dong tinh ring viée tham gia vao cdc higp dinh thuong mai tu do c6 tic déng tich ye dén xuat khau hang hoa cia Viét Nam trong t4t cd cdc nhém hang duge nghién cisu. Tuy nhién, Mai Thj Cam Ti (2015) lai chi ra Higp dinh d6i tac kin t6 Vi ‘Nam ~ Nhat Ban (VJEPA) c6 tie dong ti¢u cye dén xudt khdu thuy san Viét Nam sang Nhat Ban véi gidi thich trong giai doan duge nghién etn, mite thué suit mA VIFPA Ap dung cho Viét Nam cdn cao hon mite thué trong khudn khé 4p dung Hiép dinh Déi tac Kinh té toan dign ASEAN - Nhat Ban (AJCEP) nén mite d@ tin dung cia cde doanh nghiép 1a khéng cao déng thisi cdc rao can vé ky thudt véi mat hang thuy sin due dumg len da gay tac dong tiéu cuc dén xuat khau. Dua vao cae nghién ctru trudc day, tac gid dua bién gia nay vao mé hinh dé xae dinh huéng tic déng cua VIEPA dén kim nggch xuat khau dét may ctia Vigt Nam sang thi tring Nhat Ban. Vi vay, bién nay duge dura vao mé hinh nhim nghién cifu sy téc dong cita VIEPA dén xudt khdu dét may cla Viét Nam sang thj truong Nhat Ban. Gia thuyét H5: Hiép dinh déi tac kinh té Viét Nam - Nh@t Ban (VJEPA) tée déng duong dén xuat khdu dét mat hang may ctia Viét Nam sang thi trwéng Nhét Ban. 4, Phirang phip nghién Php phip duge str dung 1a phuong phap dinh lugng, sit dung mé hinh phan phdi tré yr hai quy (ARDL: Autoregressive Distributed Lag) duge dé xudt boi Pesaran va Shin (1997) sau d6 duge phat trién boi Pesaran va cong su (2001) vi mé hinh nay c6 nhiing wu diém phi hgp véi tinh cht cua b9 dit ligu trong nghién cttu (miu nhé, edie bién c6 d6 tré khée nhau), ay Li mét phuong phap kiém dinh tinh dong lidn két gitta cae bién duge nhidu nghién etru Iya chon véi nhing wu diém sau: - Trong truéng hop nghién ctu cé mau nhé, ARDL 1 phurong phap tiép cn dé kiém dinh tinh déng lign két c6 ¥ nghia théng ké hon (Pesaran va céng sir, 2001; Hamuda va céng su, 2013). = Né ude long dure méi quan hé trong ngin va dai han ciia cdc bién mot cdch dong thoi ma vin c6 thé loai bo duge vin dé lién quan dén bé sét bién va ty twong quan (Srinivasan va Kalaivani, 2013). - M6 hinh c6 thé dung nap cde bién véi uu khée nhau (Hamuda va eng sur, - Cung cp cae ude Iugmg khéng chéch cia mé hinh dai han va gid tri t ¢6 ¥ nghia thong ké ngay ca khi mét vai bién déc lap li bién n6i sinh (Harris va Sollis, 2003). -Néu nhu khéng dam bao vé tinh dimg cla bé dit ligu, cde bién khdng c6 cing m ket 1(1) hoae 1(0) thi ap dung thi: tue ARDL Ja thich hgp nhat cho nghién ctru thc nghiém (Hamuda va cong sy, 2013).Theo Pesaran & Pesaran (1997), thi tue chay mé hinh ARDL duge tign hanh nhur sau: Buse 1: Kiém dinh duéng bao (Bound test) xc dinh ding lién két gitta cde bién. Bude 2: Duta vio tiéu chi AIC ho3e SBC dé xac dinh d6 tré thich hgp ctia cde bi Bude 3: Chay mé hinh ARDL véi cée 46 tré da duge xac dinh dé kiém dinh méi quan hé dai han gitta cdc bién. Buéec 4: Ube hwong hé sé ngan han cua cic bién bai mé hinh higu chinh sai sé (ECM). $6 107 (8/2018) Tap chi KINH TE DOI NGOAT 9 §. Két qua nghién ctu 5.1. Thong ké mé té va nguon dit ligu nghién citu Bang 1. Gid tri trung binh, trung vi, lon nha it, nh6 nhat va dé léch chudin ciia ede bién enien (4) cise | Git | Gide | nate trung ae on | nha a Ngudn sé ligu yen | binh (TMP! nde | mbde | MP World Integrated Trade LNEX |20,286) 20,310 | 22,022 | 16,857 | 1,234. |Solution - World Bank https://wits.worldbank.org/ LNFDI |21,661| 21,393 | 23,257 | 19,008 | 1,127. | World Bank hutps://data.worldbank.org/ Ty gid hoi doai danh nghia VND/USD, JPY/USD, CPI Nhat Ban tir trang web IMF: LNRER | 5,441 | 5,485 | 5,914 | 4,853 | 0,274 |htp-/wwwimforg/ CPI Vigt Nam ly ti nign gidm théng ké nhigu nam hutps://wwu.gso.gov.vn/ Conference Board Total LxPRO | 8,741 | 8,763 | 9,306 | 8,135 | 0,348 |Peonomy Database hups://vww.conference-board. org/ s World Bank SDP. 2 ANGDPH| 29.171] 29.190 | 29456 | 28.775 | 0.149 | iaps:idaraworldbank org! VIEPA | 0,296 |0,000 _|1,000 [0,000 _|0,465 Ngudn: Tae gid téng hop bang phn mém Eviews 10 C6 6 bién duge sir dung trong mé hinh nghién ciru (1 bién phy thude va 5 bién déc ip) v6i 27 quan sit duge thy hign trong doan nghién citu 1990 — 2016. Dya vao bing, 6 Ich chun cao Kin lurgt 1a 1,234 va 1,127 chimg to rang trong giai doan 1990-2016, xudt khdu dét may sang Nhat Ban cia Vig Nam va diu tw FDI vio Vigt Nam ¢6 bién dng rat manh, Trong khi d6, cdc bién con lai 6 46 Ich chun tuong déi thép dng nghia véi vige ching cé gid tri tuong déi én dinh voi mite bién déng thap. 5.2. Kiém dinh tinh dieng div ligu bing kiém dink nghigm don vj Kiém dinh nghigm don vj mo rong - Augmented Dickey Fuller test duge thye hign dé kiém dinh tinh dimg cho 6 bién trong mé hinh ki, LNEX, LNFDI, LNRER, LNPRO, LNGDPJ, VJEPA théng qua phan mém Eviews 10, Két qua kiém dinh tinh dimg cde bién trong mé hinh duge tng hop & bang sau: 10 Tap chi KINH TE DOINGOAL 6107 (872018) Bang 2. Két qua kiém djnh tinh dimg csc bién t-statistic 6 dir ligu ban dau | t-statistic 6 sai phan bic 1 Bits | og hing sé | COxuhwong| 65 ying 6 | C6 xu wong | Bac tich hop va hang sO va hang sO LNEX _|-4,922 (U)*** | -: 7 (O)*** | -2,447 (0) -3,380 (1)* (0) LNFDI_ | -2,200(0) | -2.430(1)_| -3,773 (0)*** | -3,662 (0)"* 1) ENRER | -0,302 (3) | -3,800 1p" | 4,244 (2y"* | 4,120 (2) 10) LNPRO | _-1,1130) | -2,760(0)_| -3,500. 4)** | -3,693 ()** 1a) LNGDPJ | -3,077 (1)** | -3,727 (1) ** | -3,584 (0)** | _-3,451 (0)* 10) VJEPA _|_-0,599(0) | -1,911 (0) | -5,000 (0)*** | 4,997 (CQ 1) #92, #8, © ueong ting vor mitc § nghia thong ké 1%, 5% vat 10%. D6 tré cita bién duge thé hign trong dau 0). Nguon: Dya vio bang trén, c6 thé nhan thay 3 bién LNEX, LNRER, LNGDPJ, ding 6 bic 1(0) voi mite ¥ nghia 5% riéng bién LNEX dimg véi mite y nghia 1%. Con & bac 1(1), tat cd cde bién trong mé hinh déu dimg & mite ¥ nghia 10%. Theo Pesaran va Shin (1997), Hamuda va e6ng su (2013 nhw khong thé dim bao thude tinh vé nghi don vi cia b6 dit ligu tite 1a cdc bitn khong cing dimg 6 bac 1(0) hoe I(1) thi mé hinh ALNEX, = a+ B,ALNEX,_. + XY Bp ,ALNFDI,., + x. B,,ALNPRO,_, + x Tinh todn ctia téc gid tir phan mém Eviews 10 ARDL li thich hp nhdt cho nghién etru thye nghigm. 5.3. Kiém dinh dong lién két bang kiém djnh during bao (bound test) Sau khi chimg minh duge khéng cé chudi dir ligu no dimg 6 bac 1(2) thi kiém dinh dug bao (bound test) Li bude dau tién duge duge Pesaran va Pesaran (1997) dé nghj trong tha tue ARDL dé xée dinh méi quan hé dai han gitta cde bién. Mo hinh kiém dinh dudng bao e6 dang: + B,,ALNRER, =o 4 Bem SLNGDP] oa, +) BonAVJEPA, + nLNEX,_, + 2LNFDI,_; + ¥3LNRER,_; + ¥4LNPRO,_; + ¥sLNGDPJ,_1 +¥,VJEPA,. + &, Bing 3. Két qua kiém dinh dudng bao Gia tri giéi han cia cae dwong bao theo Pesaran va cOng sy sb pac | GT | 2001), t1.300 trudng hyp Intercept and no trend thong ké F cercept a0 Mite ¥ nghia 10% 5% 2,5% 1% k | F:statisti aes’ 0 [1@ | 1@ [1a | 1@ [1 | 1@ [1 5 3687111 | 2,08 | 3,00 | 2,39 | 3,38 | 2,70 | 3,73 | 3,06 | 4,15 Nguén : Tinh todn cia tac gid tie phin mém Eviews 10 $6 107 (8/2018) Tap chi KINH TE DOI NGOAT n Gia thuyét kiém dinh: Hy, =Ya= Ve = Va Ys = Yo = 0 (Khong ton tai quan hé déng lién két gitta cdc bién) H,:7, #0, 7,40, 7,0, 7, #0, 7,0, #0 (tn tai quan hé dong lién két giita céc bién) n dinh gid thuyét H,, gid tri théng ké F (F- statistic) tinh ton duge so sénh véi gid tri gidi han cia hai during bao img véi cdc mite ¥ nghia chun véi bic k= 5. - Néu gia tr] F-statistic 1én hon gi tri gidi han cua dug bao trén ting voi (1) thi bée bo gi thuyét H,, Két lun t6n tai mdi quan he ding lién két gita cde bin - Néu gia tri F-statistic nhé hon gid tri gidi han dung bao duréi véi 1(0) thi chép nbn gi thuyét H,. Két ludn kh6ng t6n tai m6i quan hé ding lign két gita cde bién, Bang 4. Két qua w6e lrgng mé hinh ARDL (1, 1, 1, 1,0, 0), - Néu gid tri F-statistic nim gitta 2 during bao thi khOng nit ra durge két ludn vé quan hg ding lién két gitta cée Két qua kiém inh cho gia tr] F-statistic Jou hon gidi hn én cia dudng bao & mnie § nghia 1% é gid thuyét HO, chp nh§n gid thuyét HI va két an hé déng déng lién két cée bién trong mé hinh véi mie ¥ nghia 1%. 5.4, Lwa chon dé tré toi wu cho mé hinh Dya vao cdc tiéu chi SBC va AIC, d6 18 téi wu cia m6 hinh ARDL la ARDL (1, 1, 1, 1,0, 0) Bang 4 cho thay mé hinh cé R? higu chinh bing 0,996160 tite la cdc bién d6c lap trong mé hinh vira tim duge e6 thé giai thich duge 99,61616% su bién dng ciia bién phy thude. ién phy thude LNEX Bién Hé sé h chuan Thong ké t Xae suat LNEX(-1) _|_0,583557*** 0046982 | 12,2075 0,000 LNFDI -0,089152 0,063439 -1,405326 0,1790 LNFDI (-1) -0,197457*" 0,068277 -2,891990 0,0106 LNRER =1,26790 0.266184 4.763257 60,0002 LNRER (-)_|_-0,374871* 0.181685 -2,003307 0,0557 LNPRO 2,827190** 1,066888 2,649941 0,0175 LNPRO (-1)_|_-2,684932** 1,005668 -2,669800 0,0168 LNGDPJ 2,190022*** 0.338792 6.464207 0,0000, VJEPA 0,092971 0,061591 1,509480 0,1507 G 4156829 6,758156 ~6,150833 0,000 R 0997543 R? higu chink 0,996160 Schwarz criterion -1,865248 Gis tri F (F-statistic) 721,641 Xie suit (Prob F-statistic) 0,000000 + vA * tong ting voi mite ¥ nghia 1%, 5% va 10%. ic gid tinh todn bang Eviews 10 2 Tap chi KINH TE DOINGOAL 6107 (872018) Bang 5. Use lrgng hé s6 dai han mé hinh ARDL (1, 1, 1, 1, 0, 0) bién phy thuge LNEX Bién Hé sé ‘D6 lech chun Thong ké t Xae suat LNEDL -0,688232** 0.198714 -3,463424 0,0032 -3,944772*** 0,731036 -5,396142 0,0001 0.341602 0.329841 1,035657 0,3158 LNGDPJ___|_5,2588776*** 0,825179 6.373009 0,0000 VJEPA 0,223250 0,164359 1,358309 0,1932 é -99,81 748" 15,7814 ~6,326315 0,0000 ***, = va * tong ting voi mire ¥ nghia 1%, 5% va 10%. Bang 5 cho thay vi mite y nghia 1%, dau tu true tiép nude ngoai FDI (LNFDI, ty gid h6i doai the VND/JPY (LNRER) cé tic dong nguge chiéu va GDP Nhat Ban (LNGDPJ) ¢6 tée dng cing chidu dén kim ngach xuat khiu dét may cua Vigt Nam sang thj trudng Nhat Ban trong dai han. Trong hi d6, bién thé hign niing suat lao dgng (LNPRO) va hiép dinh d6i tac Kinh té Viét Nam - Nhat Ban (VJEPA) voi gid tr p-value [én hon 0,1 nén khong c6 nghia thong ké trong mé hinh nay. Nguén: Téc gid tinh todn bang Eviews 10 5.6. Ube lugng cic hé sé ngén han theo mé hinh hiégu chinh sai sé (ECM) trén céich in ARDL tiép Néu tén tai déng lién két giita cdc bién trong mé hinh, méi quan h ngan hi cde bién c6 thé duge biéu dién théng qua m6 hinh higu chinh sai sé (Error Correction Model - ECM) (Maddala, 1992), Bang 6 trinh bay két qua ude long cae hé sé ngin han ca mé hinh. gitta Bang 6. Két qua woe Iwong hé s6 ngin han bing mé hinh ECM voi bién phy thude ALNEX Bien Hé sd D6 léch chuan ‘Thong ké t Xae suat ALNFDI -0,092355* 0,047172 -1,957845 0,0651 -1,289558"** 0.217815 ~5,920415 0,0000 2.861113 0,850499 3,364040 0,0033 2,2225924* 0.202435 10,97931 0,0000 0,076218 0,064164 1.187859 0.2495 -0,002281 0,041230 -0,055317 0,9565 ECT (-1) ~0,4113 94 0,039879 -10,31596 0,000 R 0,956505 R? higu chinh 0,942769 Gis tr] F (F-statistic) 69,63823 Xae suat (Prob F-statistic) 0,000000 #4, VA * twong ting voi mite § nghia 1%, 5% va 10%. Nguén: Tac gid tinh todn bang Eviews 10 (Chi tiét & phu luc). $6 107 (8/2018) Tap chi KINH TE DOI NGOAT B Két qua nghién citu cho thay trong ngin han, kim ngach xuat khiu mit hing dét may ciia Viét Nam sang thi trudng Nhat Ban chju téc ding tich eve tir vige tang Ién cia ning sudt lao déng va GDP Nhat Ban, nguge lai, chiu téc ding tiéu we tir vige ting len cita ty id hoi dodi va dau tr FDI trong dé nhan to 6 anh huéng manh mé nhat 1a nang suat lao d6ng. Hé s6 higu chinh d6 tr ECT (-1) c6 y nghia théng ké & mite 1% da dam bao rang nghién ctru co ton tai quan hé dong tich hop nhv da tim ra & phan kiém dinh duéng bao (bound test), Mé hinh trén ed R? = 0,956505 cho biét cic bién déc lap trong mé hinh da giai thich duge hon 95% su thay déi cia bién phu thuge ALNEX. 5.7. Clic kiém dinh chin dodn Tae gid da tién hanh cde kiém dinh lién quan nhu: kiém dinh Wald, kiém dinh dang ham théng qua kiém dinh RESET cua Ramsey, kiém dinh Larange multiplier Breusch — Godfrey dé kiém tra tinh tr trong quan, kiém dinh phuong sai sai s6 thay d6i bing kiém dinh Heteroskedasticity Breuch - Pagan - Godfrey (Ring 7) Bang 7. Két qua w6c lugng hé sé ngin han bing mé hinh ECM voi bién phy thudc ALNEX STT Kiem dinh Thong ké Gia tri thong ké | Xae suat F-statistic 5.440753 0,0090 1 Wald x 16,32226 0,0010 2 Ramsey Rest |__ Esstatistie 0,719903 0,4095 4 | Larange Multipier Breusch - | _F-statistie 1,242889 0,2825 . Godfrey x 1,989493 0,1584 Heteroskedasticity Breuch - | __F-statistic 1,364867 0,2812 ‘ Pagan - Godfrey ¢ 11,29194 0,2562 Ngudn: Téc gia tong hop bing Eviews 10 Hinh 2, Két qua kiém dinh tong tich luf phan du CUSUM va tong tich lay higu chinh cua phan dw CUSUMSQ véi mite ¥ nghia 5% : a 2 os —— (ae > os 4 04 — CSI 5 Sigtee SUM of Sires = Se Sipieaee Ngudn: Tic gid tong hop bing Eviews 10 “ Tap chi KINH TE DOINGOAL ‘S6 107 (8/2018) Bén canh d6, tinh dn dinh cita phan due ciing duge kiém dinh théng qua hai kiém dinh, 14 kiém dinh téng tih luy phin du CUSUM va téng tich luf higu chinh cua phin du SUSUMSQ. Hinh 2 cho thay durémg thé hién tong tich uy phan du dudng thé hign tong tich ly higu chinh cia phan du dé nim trong tigu chudn voi mite y nghia 5%. Két qua é da khang dinh phan du mé hinh 1a 6n dinh va e6 phan phéi chudn, Tir két qua céc kiém dinh chin dodn sau m6 hinh, c6 thé két lun duge mé hinh hdi quy ARDL trong dé tai 1a dn dinh phi hgp, cho két qua ude lung 1a ding tin cay. 5.8. Kiém dinh gid thuyét nghién cieu Gia thuyét “H,: Dau te true tiép medic ngodi FDI cé tée ding duong dén xudt khau mét hang dét may cia Viét Nam sang thi trong Nhat Ban.” duge bac bé vi hé s6 use lugng cia mé hinh cho dau nguge lai trong ca ngin han va dai han. Cu thé véi 1% ting én trong vén dau tw FDI sé dan dén sy gia xuéng 0,092% trong ngan han va 0,688% trong dai han cia kim ngach xudt khdu dét may Viét Nam sang thj trong Nhat Ban. Gia thuyét “H,: 7) gid hdi dodi thc VNB/ JPY c6 tic dong duong dén xudt khdu mat hang dét may ctia Vigt Nam sang thi truang Nixit Ban.” cing bj bac bé do hé sé wée lngng cho két qua nguge lai so véi gid thuyét. 1% ting [én trong ty gié hdi dodi thre VNDIPY sé dan dén su sut gia 1,290% kim ngach xuat khdu trong ngfin han va 3.945% kim ngach xuat khau trong dai han cia dét may Vigt Nam sang thi trang Nhat Ban. Gia thuyét “H,: Nang sudt lao déng cé tac d6ng duong dén xudt khdu mat hang dét may cua Viét Nam sang thj trudng Nhat Ban.” duge chap nhan trong ngin han va bac bd trong dai han do he s6 trong dai han khéng cé y nghia théng ké. Trong ngan han, img voi lao dng sé gitip gt Nam sang Nhat Ban ting 2.861% trong diéu kién cae yéu t6 khac khong i. Gia thuyét “H,: GDP Nhgt Ban co tée déng duong dén xudt khdu mat hang dét may cia Vigt Nam sang thi tring Nhat Ban.” duge chap nhin trong ca ngin va dai han. Trong ngin han, 1% tang lén cla GDP Nhat Ban sé gitip cho xuat khau dét may Viét Nam sang qudc gia nay ting lén 2,223% va con so ting nay trong dai han 1a 5,259%. cho xudt khdu dét may cia Cui cing gia thuyét “H,: Hiép dinh doi tac kinh 1é Viet Nam - Nhat Ban (VJEPA) tac déng dicong dén xudt khdu dét met hang may ctia Viét Nam sang thi trong Nhét Ban.” bi bac bo vi gid tri thong ké thu duge 6 bién nay trong ca ngin han va dai han déu khong c6 y nghia. Tite 1a nhan t6 nay khéng tac dong dén xudt khau dét may ciia Vigt Nam sang thi trugng Nhat Ban. 6. Thao Iuan két qua va huéng nghién ctru tiép theo ‘Théng qua cach phan tich dit ligu cha m6 hinh phan phdi tré ty hoi quy (ARDL) ctia Pesaran va Shin (1997), cic nhan t6 6 anh hudng dén xudt dét may Vigt Nam sang Nhgt Ban duge tim ra bao gom: Dau tw wre tiép neice ngodi FDI c6 tae dong am dén xudt khéu dét may cia Viét ‘Nam trong ca ngén han va dai han, Két qua nay tuong ty voi mot s6 m6 hinh trade diy nhw Njeru (2012), Nguyen Hai Tho (2013) va Se Muhammad Albahi, Ak M. Si (2016), Do 6, né duge chap nhgn va giai thich véi béi canh cu thé ctia nginh dét may Viét Nam 1a do: Thit nhat, von FDI dé vao Vigt Nam $6 107 (8/2018) Tap chi KINH TE DOI NGOAT 5 tuong déi én nhung vén cho nganh dét may trong giai doan 1990 — 2016 khéng nhiéu cu thé tinh dén hét ngay 31/12/2016, von FDI dd vao Viét Nam chi yéu 1a vao khu vue céng nghigp va xy dung chiém 68,02% tong von FDI dau tw vao Vigt Nam. Tuy nhién, céc nganh chu yéu dugc dau tu lai la céng nghiép khai khoang, xay dung va céng nghigp ché tao, rat it dy an dau tu vao nganh cong nghigp nhe nhu dét may (di cho vao hai nam 2015 va 2016, von FDI dau tu vao nganh dét may 6 tang do cdc doanh nghigp dén dau Higp dinh Déi tac xuyén Thai Binh Duong TPP vi dt may sé li mét trong nhiing nginh huéng loi nhigu nhdt khi TPP c6 higu Ive nhung cing khéng giip von FDI vao dét may ting dit manh), Diéu nay v6 hinh trung bien cae nganh duge nhén nhiéu vén tré thanh thi canh tranh vé dau vao déi véi nganh dét may. Thit hai, céc doanh nghiép FDI dét may tai Vigt Nam phan Ion dén tir Bai Loan, Han Quéc, Trung Quéc,... véi thi trudng tiéu thy muc tiéu hudng dén 1a Hoa Ki, EU, Trung Quéc,.... Chinh hai nguyén nhan nay da din én tac dng nghich bién ma dau tr FDI dem dén cho xuat khdu dét may. Ty gid héi dodi thee VNDIIPY o6 tie dong nguge chiéu déi véi xuét khdu dét may cia Vigt Nam sang thj trugng Nhat Ban trong ca ngin han va dai han. Két qua nay tuy trai nguoc voi ly thuyét kinh té song lai phi hgp véi hang loat cde nghién ettu durge the hign trude day tai Vigt Nam nhu Do Thai Tri (2006), Trin Thanh Long va Phan Thi Huynh Hoa (2015), Mai Thi Cam Tu (2016) Diéu nay chimg t6 viée giam gia tri cia VND chura gay dugc tic dng tich cue dén xuat khau dét may. Nguyén nhin cho didu nay 14 do nginh dét may Vigt Nam qua phy thugc vio nguyén, nhign ligu tir nude ngoai. Theo s hgi Dét may Viét Nam (VITAS), trong nim 2015, 80% nguyén vat ligu dau vio trong nganh phai nh§p khau chi yéu tir Trung Quéc. Bén canh dé, vige thé o trong dé phong ni ro do bién d6ng ty gid din dén cdc doanh nghiép dét may nhat 1a cdc doanh nghiép xuat khau chu téc dng tiéu eye khi ty gid héi doai thyc tang lén, Nang sudt lao déng e6 tée dng duong va la nhan t6 anh hung manh mé nhat dén xuat khdu dét may cia Vit Nam sang thi trudng Nhat Ban trong ngfn han nhung né lai khong 6 tac déng dén xudt khdu dét may Viét Nam sang Nhat Ban trong dai han. Nguyén nan la do nang suat lao déng c6 mire ting khong qua néi bat va sy tang phan lon khong dén tir sy gia tng bén viing trong may moc trang thiét bi cong nghé va trinh 49 tia nhan céng ma dén tir sy chuyén dich ciia Ive Iugng lao dong tir ndng lim ngw nghiép sang cing nghiép va dich vu. GDP Nhdt Ban cé tac dong duong dén xuat a Viét Nam sang thi trong Nhat Ban ca trong ngin han va dai han. Day cfing chinh li nhan t6 c6 tac déng manh mé& Khau dét may nhat dén xudt khdu dét may eta Viét Nam sang thj tring Nhat Ban trong dai han. Tuy quan trong song day Iai li yéu t6 khd c6 thé tac dng dén nén cong v ic don vj lién quan can quan tam chinh la kim tét céng téc dy bao thong tin thi trudng tir dé co nang phan img phit hop véi nhang bién dng phtte tap cia GDP Nhat Ban. ita Ding cha y, két qua nghién ctu da chi ra ring Higp dinh déi tac kinh té Vigt Nam. - Nhat Ban (VJEPA) khéng 6 tic déng gi dén xuat khdu dét may ca Viét Nam sang thj trémg Nh§t Ban trong cd ngin han vA dai han. Két qua nay trong tw véi két ludn ciia Hatab va cong su (2010), Nguyen Hai Tho (2013), Hussien (2015). Nguyén nhan 16 Tapchi KINH TE DOINGOAL 6107 (872018) a do ké tit khi higp dinh nay chinh thite €6 higu le, cde doanh nghigp tan dung va duoe huéng uu da tir né 14 khéng nhiéu do nhing rao can khit khe vé ty Ig ndi dia hod va cée quy dinh khée vé sin xuat. Cu thé, theo sé ligu tir Trung tim WTO — VCCI, ty I¢ tan dung VJEPA & cae doanh nghiép Vigt vao nim 2016 chi dat 7% - sau 8 nim hiép dinh c6 higu hrc, mét con sé v6 cing khiém ton, Digu nay chit yéu dén tir sw nhin thie cing nh chuan bj vé cdc tiéu chudn ky thuat cita cdc doanh nghigp trong nganh dét may 1a chua day da cing nhw cdc sin phim ctia nganh khong dat duge yéu cau vé ty 1é ndi dia hoa do phy thuge nhiéu vao d4u vao nhap khdu. Cy thé dé hang dét may xuat khau vao Nhat Ban duge hudng thué wu dai 0% tir VIEPA hang hoa phai duge san xuat, gia c6ng tai Viét Nam va ngudn gc xuat xir nguyén vat ligu tir cae nude tham gia higp dinh véi ty 16 khéng dui 40% hoje thay doi ma sé hing hod HS cap bén 4 sé. Tuy nhién, trén thu té, nganh dét may Viét Nam cha yéu 1a gia céng xuat khdu véi ngudn nguyén vat ligu nhap khéu tir Trung Quéc va An Dé vi thé hang dét may ‘xuat khau vao thj truéng Nhat Ban khé duge hnuémg wu dai. Bén canh 46, doanh nj Vigét Nam cén phai dam bao thém mét sé tiéu chuan khit khe khdc vé thai gian gia cong, luong va dé tudi céng nhan cfing nhu vé bao vé mdi truing,... nén c6 thé néi_ xuét khdu hang dét may vao Nhat Ban thi dé nhung dé huéng wu dai tir higp dinh VIEPA thi khéng he dé dang. Vi qua nghién ciu chi ra VIEPA khéng cé tic dgng dén xudt khdu dét may Viét Nam sang Nhat Ban 1a c6 thé chap nhan, Neghign ctu da tim ra duge ede nhan t6 anh huéng dén xuat khau dét may ctia Viét Nam sang thi trudng Nhat Ban trong ngin han va dai han song c6 mé6t han ché dé 1a kich thuéce mau tuong d6i nhé. Tuy mé hinh ARDL cé thé khic phuc nhuoc diém nay va cho két qua tuong déi dang tin cdy song cdc céng trinh tiép theo c6 thé khac phyc han ché nay bang cach sit dung b6 dit ligu voi sé quan sat lon hon (cé thé theo thang hoac quy) dé két qua mang lai c¢ d§ tin cy cao hon, Tai ligu tham khio 678. ‘Thong tin va Truyén thong, Ha NOi H6 Chi Minh. 1. Badri Narayanan G., 2005, “Exchange rate, Productivity and Exports: The ease of Indian textile sector”, Journal of Indian School of Political Economy, Vol. 17, No. 4, pp. 657 = 2. Bai Xuan Luu vi Nguyén Hau Khai, 2009, Gido tinh Kinh té Ngoai throng, NXB 3. Do Thai Tri, 2006, A gravity model for trade between Vietnam and twenty-three European countries, Department of Economics and Society. 4. Ding Thj Thanh Mai, 2005, Thwe trang va mot sé giai phdp thic day xudt khau dét may Viet Nam véo thi trvéng Nhdt Ban, Luan vin thac si Kinh té, Dai hoc Kinh té Thanh pho $6 107 (8/2018) Tap chi KINH TE DOI NGOAT a] 5. Dé Kim Chi, 2016, “Gidi phap thic day phat tri khau hang dét may cla Viet Nam”, Kj yéu Hi thio khoa hoc quée gia “Phat wién thuong mai Vigt Nam giai doan 2016 - 2025”, Ha Néi. 6. Eve M. H. Chan & Kin Fan Au, 2007, “Determinants of China’s textile exports: An analysis by gravity model”, The Journal of The Textile Institute, Vol. 98, No. 5, pp. 463 - 469. 7. Hamuda Abdulbaset M. Sulikova Veronika, Gazda Vladimir, Horvath Denis, 2013, “ARDL Investment Model of Tunisia”, Theoretical and Applied Economics, Vol. 20, No. 2, pp. 57 - 68. 8 Ilarris Richard, Sollis Robert, 2003, Applied Time Series Modelling and Forecasting, ‘West Sussex: John Wiley & Son Publisher, England. 9. Hatab Assem Abu, Romstad Eiri Agricultural exports: a gravity model approach”, Modern Beonumy, Vol. 1, pp. 134 ~ 143. Huo Xuexi, 2010, “Determinants of Egyptian Error Correction Modeling Approach”, Journal of Economics and Sustainable Development, Vol. 6, No. 5, pp. 31 - 37, 11, Ishfag Ahmad Thaku, 2016, “Study of Determinants of Textile Exports of India: AVECM Approach”, Pacific Business Review International, Vol. 8, No. 8, pp.15 - 24. 12, Maddala G, 1992, Introduction to Econometrics, New York: Macmillan Publishing Company. 13, Mai Thi Cam Ti, 2015, “Céc yéu 16 anh hudng dén xudt khdu thiy san ctia Vigt Nam s thi trudng Nhat”, Tap chi phat trién va H6i nhdp, S6 20, tr. 67 - 75. 14, Nguyen Hai Tho, 2013, Determinants of Vietnam's exports: A gravity model approach, Assumption University, Thailand, 15, Nguyen Thi Ha Trang, Nguyen Thi Thanh Tam, Vu Hoang Nam, 2011, An inguiry into the determinants of Vietnamese product export, DEPOCEN Working Paper Series No. 2011/08. 16. Nguyén Tién Diing, 2011, “Tac déng cia Khu vue Thuong mai Ty do ASEAN - Han Quédc dén thuong mai Vigt Nam”, Tap chi Khoa hoc Dai hoc Quéc gia Ha Noi, $6.27, tr. 219-231 17. Njeru Anthony Muriithi, 2012, Determinants of Kenya k Textile Exports to The USA under The African Growth and Opportunities Act (AGOA), University of Nairobi. 18. Vernon Raymond, 1966, “International Investment and International Trade in Product Cycle”, The Quarterly Journal of Economics, Vol. 80, No. 2, pp. 197 - 207. 10. Hussien, Hassen Beshir, 2015, “Determinants of Coffee Export Supply in Ethioy 8 Tap chi KINH TE DOI NGOAL ‘6 107 (8/2018) 19, Poyhonen P., 1963, “A Tentative Model for the Volume of Trade between Countries”, Welbwirtschafiliches Archive, pp. 93 - 100. 20, Pesaran M. H., and Peseran B., 1997, Working with Microfit 4.0, Interactive Econometric Analysis: Oxford University Press. . H. and Shin Yongcheol 1997, An Autoregressive Distributed Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis, Department of Applied Economics, University of 21, Pesaran. Cambridge, England. 22. Pesaran M. Hashem, Shin Yongcheol and Smith Richard J., 2001, “Bounds Testing Approaches to The Analysis of Level Relationships Vol. 16, 289 - 326. 23. Srini Journal of Applied Econometries, ‘an P. and Kalaivani M., 2013, Exchange Rate Volatility and Export Growth in India: An Empirical Investigation, MPRA Paper No, 43828, University Library of Munich, Germany. 24, Thangamani B., 2016, “The Determinants of Export Performance: The Case of Sri Lanka”, International Research Journal of Social Science, Vol. 5, No. 8, pp. 8 - 13. 25. Trin Thanh Long, Phan Thj Huynh Hoa, 2015, “Phan tich céc yéu 16 tic dong dén xudt khdu thity sn cia Viét Nam”, Tap chi Kinh té va Dwr bdo, 86 9, tr.32 - 34. ‘$6 107 (8/2018) ‘Tap chi KINH TE DOI NGOAT 19

You might also like