Chuong 1 - Nguyen Ly I Nhiet Dong Hoc

GIỚI THIỆU MÔN HỌC
Môn học: NHIỆT ĐỘNG HÓA HỌC (45T)

GV: Nguyễn Trọng Tăng
SĐT: 0902902253
Mail: trongtang.ensco@gmail.com
Giáo trình: Tài liệu Nhiệt động hóa học
1
NHIỆT ĐỘNG HỌC
STT Nội dung Số tiết

1 Chương 1: Nguyên lý I – Nhiệt động học 8
2 Chương 2: Nguyên lý II – Nhiệt động học 8
3 Chương 3: Cân bằng hóa học 6
4 Chương 4: Lý thuyết cân bằng pha 4
5 Chương 5: Cân bằng pha hệ một cấu tử 5
6 Chương 6: Cân bằng lỏng – hơi 8
7 Chương 7: Cân bằng lỏng – rắn 6
2
NHIỆT ĐỘNG HÓA HỌC
Nội dung môn học

STT Nội dung Số tiết
1 Chương 1: Nguyên lý I – Nhiệt động học
2 Chương 2: Nguyên lý II – Nhiệt động học
3 Chương 3: Cân bằng hóa học
4 Chương 4: Lý thuyết cân bằng pha
5 Chương 5: Cân bằng pha hệ một cấu tử
6 Chương 6: Cân bằng lỏng – hơi
7 Chương 7: Cân bằng lỏng – rắn
3
NHIỆT ĐỘNG HÓA HỌC
CHƯƠNG 1
Nội dung
1.1. Khái niệm cơ bản
1.2. Nguyên lý 1 nhiệt động học
1.3. Công và nhiệt của các quá trình
1.4. Đại lượng nhiệt dung
1.5. Hiệu ứng nhiệt
1.6. Định luật HESS
1.7. Ảnh hưởng nhiệt độ đến Hiệu ứng nhiệt phản
ứng – Định luật KIRCHHOFF
4
1.1.1. Hệ
1.1.2. Trạng thái
1.1.3. Quá trình
1.1.4. Nội năng
1.1.5. Công và nhiệt
1.1.6. Pha
5
1.1.1. HỆ
Khảo sát
Môi trường Môi trường
Phản ứng hóa học:

Zn + 2HCl = ZnCl2 + H2
Môi trường
Môi trường
6
1.1.1. HỆ
Khái niệm
Hệ là phần vật chất giới hạn để nghiên

cứu về phương diện trao đổi năng
lượng và vật chất.
Phần vật chất xung quanh gọi là môi
trường.
7
1.1.1. HỆ
Phân loại
Hệ đồng thể Hệ cô lập Hệ mở
Hệ dị thể Hệ đoạn nhiệt Hệ kín

8
1.1.1. HỆ
Hệ đồng thể
Hệ có các tính chất đồng nhất và không

có bề mặt phân chia pha.
Tức là hệ gồm các cấu tử cùng pha
(trạng thái)
Ví dụ:
9 Khảo sát hỗn hợp không khí, một cốc nước đường…
1.1.1. HỆ
Hệ dị thể
Hệ có các phần có các tính chất khác

nhau, giữa các phân đó có bề mặt phân
chia pha.
Tức là hệ gồm các cấu tử khác pha
(trạng thái)
Ví dụ:
10 Khảo sát một cốc nước đá đang tan.
1.1.1. HỆ
Hệ mở (hệ hở)
là hệ có thể trao đổi cả năng lượng lẫn

vật chất với môi trường ngoài.
Ví dụ: Khảo sát một phản ứng hóa học trong bình hở:
Zn + 2HCl = ZnCl2 + H2
11
1.1.1. HỆ
Hệ đóng (hệ kín)
là hệ chỉ trao đổi với môi trường ngoài

năng lượng, mà không trao đổi vật chất.
Ví dụ: Khảo sát một phản ứng hóa học trong bình đậy nắp:
Zn + 2HCl = ZnCl2 + H2
12
1.1.1. HỆ
Hệ cô lập
là hệ không trao đổi cả năng lượng lẫn

vật chất với môi trường ngoài.
Thể tích hệ luôn không đổi
13
1.1.1. HỆ
Hệ đoạn nhiệt
là hệ không trao đổi năng lượng với

môi trường ngoài.
14
1.1.2. TRẠNG THÁI
Trạng thái là một từ nói lên đặc điểm của hệ đang

được khảo sát.
Trạng thái là tập hợp tất cả những tính chất nhiệt

động của hệ.
15
Trạng thái hệ
Quy định bởi các đại lượng, bao gồm:
 Nhiệt độ, thể tích, áp suất, khối lượng, nội năng,

nhiệt dung riêng...
 Các đại lượng này được gọi là biến số trạng thái
của hệ.
16
Trạng thái hệ
Trạng thái của hệ sẽ thay đổi nếu ít nhất có

một trong những biến số trạng thái thay đổi.
17
Phân loại thông số trạng thái

Thông số cường độ Thông số dung độ
Là những thông số không Phụ thuộc lượng chất

phụ thuộc lượng chất.
Ví dụ:
Ví dụ: - Khối lượng
- Nhiệt độ - Thể tích
- Áp suất - Nội năng
- Nhiệt dung
18
Hàm trạng thái
Là hàm đặc trưng trạng thái của hệ,

chứa các thông số trạng thái.
Hàm trạng thái phụ thuộc vào trạng thái đầu và

cuối, không phụ thuộc trạng thái trung gian.
19
Thay đổi thông số trạng thái
Trạng thái 1 Trạng thái 2
20
1.1.3. QUÁ TRÌNH
Khái niệm
Khi trạng thái của hệ thay đổi ta nói

hệ đã thực hiện một quá trình
21
1.1.3. QUÁ TRÌNH
Thay đổi
thông số
Trạng thái 1 trạng thái Trạng thái 2
22 Quá trình kín hay chu trình

1.1.4. NỘI NĂNG
Khái niệm
Nội năng là tập hợp toàn bộ các dạng

năng lượng tiềm tàng trong hệ.
Ký hiệu: U
23 Biến thiên nội năng: U

1.1.5. CÔNG VÀ NHIỆT
 Công và nhiệt là hai hình thức trao đổi năng lượng

của hệ với môi trường.
 Ký hiệu: Công A; nhiệt Q
 Đơn vị: J hay kJ; Cal hay kCal
 Công và nhiệt không phải là hàm trạng thái nên
phụ thuộc vào quá trình mà không phụ thuộc trạng
thái đầu và cuối.
24
Công
Thực hiện công vô cùng nhỏ:
δA  PdV
Thực hiện công biến thiên thể tích V1  V2:
V2

A  PdV
V1
25
Nhiệt
Nhiệt lượng Q cần dùng để đưa m gam chất A

tăng lên một khoảng nhiệt độ từ T1 đến T2 là:
Q = m.c.T = m.c.(T2 - T1)
Trong đó:
c là nhiệt dung riêng (cal/g.K hoặc J/g.K)
26
1.1.6. PHA
Định nghĩa
Pha là tập hợp những phần đồng nhất của

hệ có cùng tính chất, cùng thành phần ở
mọi điểm và được tách biệt các phần khác
bằng bề mặt phân chia pha.
• Hệ đồng thể: hệ chỉ có 1 pha

27 • Hệ dị thể: hệ gồm 2 pha trở lên
1.2.1. Nội dung

1.2.2. Biểu thức toán học
28
1.2.1. Nội dung nguyên lý 1
Nội dung
Trong quá trình biến đổi năng lượng từ

dạng này sang dạng khác, năng lượng
không tự sinh ra cũng không tự mất đi, nó
chỉ chuyển từ dạng này sang dạng khác.
29
1.2.2. Biểu thức toán học
Q = A + U
Quy ước dấu
Nhận nhiệt, Q > 0 Sinh nhiệt, Q < 0
HỆ
30 Nhận công, A < 0 Sinh công, A > 0
1.3. Áp dụng nguyên lý 1 cho một
số quá trình
1.3.1. Biểu thức tổng quát

1.3.2. Quá trình đẳng tích
1.3.3. Quá trình đẳng áp
1.3.4. Quá trình đẳng nhiệt
1.3.5. Quá trình đoạn nhiệt
31
1.3. Áp dụng nguyên lý 1 cho một số quá trình
1.3.1. Biểu thức tổng quát
Công biến thiên thể tích V1  V2:

V2

A  PdV
V1
Nhiệt Q, tính theo nguyên lý 1:
Q = A + U
32
1.3.2. Quá trình đẳng tích
Đẳng tích V = hằng số = const dV = 0
V2
mà 
A  PdV
V1
A=0
Qv = A + U = U
33
Đẳng áp P = hằng số = const
V2
Ap = P. V
mà 
A  PdV
V1
Qp = A + U = P.V + U = (U + P.V)
mà H = U + PV: enthalpy Qp = H
34
Đối với khí lý tưởng:
PV = nRT
Ap = PV = nRT
Qp = U + P.V = U + nRT
35
1.3.4. Quá trình đẳng nhiệt
Đẳng nhiệt T = hằng số = const U = 0
mà PV = nRT
V2 V2
nRT  V2   P1 
A  PdV  
V1 V1
V
dV  nRT ln  nRT ln 
 V1   P2 
36
1.3.5. Quá trình đoạn nhiệt
Đoạn nhiệt Q=0
.P1V1  P2 V2 
1
A
γ 1
37
Bài tập
Bài tập 1
Tính biến thiên nội năng khi bay hơi 10g nước ở
20oC. Xem hơi nước là khí lý tưởng và thể tích nước
lỏng không đáng kể với hơi. Nhiệt hóa hơi của nước
ở 20oC là 2451,824 J/g.
38
Bài tập
Bài tập 1
Giải
Nhiệt cung cấp để bay hơi 10g nước:

Q = m.hóa hơi = 10.2451,824 = 24518,24 (J)
Công sinh ra của quá trình hóa hơi:
A = PV = P(Vh – Vl) = PVh = nRT =
= (10/18).8,314.293 = 1353,33 (J)
Biến thiên nội năng:
U = Q – A = 23156 (J)
39
Bài tập
Bài tập 2 – Câu 35, 36, 37, 38 trang 289-290
Cho 450g hơi nước ngưng tụ ở 100oC dưới áp suất

1atm. Nhiệt hóa hơi của nước ở nhiệt độ này bằng
539cal/g. Tính Q, A và U?
40
Bài tập
Bài tập 2 – Câu 35, 36, 37, 38 trang 289-290

Giải
Nhiệt tỏa ra khi ngưng tụ:
Q = m.ngưng tụ = 450.(-539) = -242550 (cal)
Công của quá trình:
A = PV = P(Vl – Vh) = -PVh = -nRT =
= -(450/18).1,987.373 = -18529 (cal)
Biến thiên nội năng:
41 U = Q – A = -224021 (cal)
Bài tập
Bài tập 3
Tính Q, A và U của quá trình nén đẳng nhiệt thuận nghịch 3 mol khí
He từ 1 atm đến 5 atm ở 400K.
42
1.4. NHIỆT DUNG C
1.4.1. Định nghĩa

1.4.2. Các loại nhiệt dung
1.4.3. Yếu tố ảnh hưởng nhiệt dung
43
1.4. NHIỆT DUNG C
1.4.1. Định nghĩa
Là nhiệt lượng cần thiết để nâng nhiệt

độ một lượng chất tăng lên 1 độ.
 Nhiệt dung riêng: Lượng chất tính bằng gam thì đơn vị là:
J/g.K hay cal/g.K
 Nhiệt dung mol: Lượng chất tính bằng mol thì đơn vị là:
J/mol.K hay cal/mol.K
44
1.4. NHIỆT DUNG C
Biểu thức tính nhiệt dung thực:

T2
Q
c 
Q  CdT
dT T1
Nhiệt dung đẳng áp: QP  H 

 CP   
dT  T P
Q V  U 
 Nhiệt dung đẳng tích: CV   
dT  T  V
45  Mối quan hệ: Cp – Cv = R

1.4. NHIỆT DUNG C
Lưu ý
Các giá trị thường gặp của R

- R = 0,082 l.atm/mol.K
- R = 1,987 cal/mol.K
- R = 8,314 J/mol.K
46
1.4. NHIỆT DUNG C
1.4.3. Các yếu tố ảnh hưởng nhiệt dung
[1] Nhiệt dung tính theo bản chất các chất:
- Khí đơn nguyên tử: Cv = 3/2R

- Khí hai nguyên tử : Cv = 5/2R
- Khí lớn hơn hai nguyên tử: Cv = 7/2R
- Chất rắn và lỏng: Cv = Cini
Ci : nhiệt dung nguyên tử.

ni : số nguyên tử
47
1.4. NHIỆT DUNG C
1.4.3. Các yếu tố ảnh hưởng nhiệt dung
[2] Ảnh hưởng nhiệt độ
Cp = ai.Ti
Với
- i = 0, 1, 2, -2
- ai : hằng số thực nghiệm
Tức là:
Cp = a0 + a1.T + a2T2 + a-2T-2
48
1.4. NHIỆT DUNG C
BÀI TẬP
Bài tập 1 Tính lượng nhiệt cần thiết làm nóng chảy 90 gam nước đá ở 0oC và
sau đó nâng lên 25oC. Biết nhiệt nóng chảy của nước đá ở 0oC là
1434,6 cal/mol. Nhiệt dung nước lỏng phụ thuộc vào nhiệt độ theo
hàm số: Cp = 7,20 + 2,7.10-3T cal/mol.K.
Giải
Mô hình quá trình
Q1 Q2
90g H2O (R) 90g H2O (l) 90g H2O (l)
ở 0oC ở 0 oC Ở 25oC
49 Q = Q1 + Q2
1.4. NHIỆT DUNG C
BÀI TẬP
Bài tập 1 Giải
Q1 là nhiệt chuyển pha từ rắn (90 g nước đá) sang lỏng (nước lỏng 90g):
Q1 = n.nóng chảy = (90/18).(1434,6) = 7173 (cal)
Q2 là nhiệt nâng nhiệt độ từ 0oC lên 25oC 90g nước lỏng:
C = const  Q2 = m.C.T (C = const)
T2 25 273
90

C phụ thuộc  Q2 = n Cp dT 
T
18  (7,2  2,7.103 T )dT  996,4(cal)
0  273
1
Tổng Q:
50 Q = Q1 + Q2 = 7173 + 996,4= 8169,4 (cal)
1.4. NHIỆT DUNG C
BÀI TẬP
Bài tập 2
Cho 100g khí CO2 (xem lý tưởng) ở 0oC và 1,013.105 Pa. Xác định
Q, A, U và H? biết Cp = 37,1 J/mol.K các trường hợp sau:
a. Dãn nở đẳng nhiệt đến 0,2m3
b. Dãn đẳng áp tới 0,2m3
c. Đun nóng đẳng tích tới khi áp suất bằng 2,026.105 Pa.
51
1.4. NHIỆT DUNG C
BÀI TẬP
Bài tập 2 Giải

a. Dãn nở đẳng nhiệt đến 0,2m3
Dãn nở đẳng nhiệt  T = const  UT = H = 0

Tính QT:
V2 PV2
QT  A T  nRT ln  nRT ln
V1 nRT
100 1.0,2.10 3
 8,314 .273 ln  7061(J)
44 100
0,082 .273
UT = H = 0 44
52 QT= 7061 (J)
1.4. NHIỆT DUNG C
BÀI TẬP
Bài tập 2 Giải

b. Dãn nở đẳng áp đến 0,2m3
Dãn nở đẳng áp  P = const
Tính H:  PV PV1 
H  Qp  nC p (T2  T1 )  nC p  2  
 nR nR 
Thay vào tính được: H = Qp = 67469 (J)
A = P.V = P(V2 – V1)
 100 
 nRT   .0,082 .273 
 P. V2    1. 0,2.10  44   15120 J
3
 P   1 
 
 
53 U = Qp – A = 67469 – 15120 = 52349 J
1.4. NHIỆT DUNG C
BÀI TẬP
Bài tập 2 Giải

c. Đun nóng đẳng tích đến áp suất P = 2,026.105 Pa (2atm)
Đun nóng đẳng tích  V = const
A = P.V = P(V2 – V1) = P.0 = 0
U = Qv = n.Cv(T2 – T1)
Mà Cp - Cv = R  Cv = Cp – R = 37,1 – 8,314 = 28,786 (J/mol.K)
P1V1 nRT1 P P P
  1  2  T2  2 .T1  546 K
P2 V2 nRT2 T1 T2 P1
U = Qv = n.Cv(T2 – T1) = 17860 (J) H = U + PV = 17860 (J)

54
1.5. Hiệu ứng nhiệt H
1.5.1. Khái niệm hiệu ứng nhiệt phản ứng

1.5.2. Phương trình nhiệt hóa
1.5.3. Hiệu ứng nhiệt đẳng áp – đẳng tích
1.5.4. Các loại hiệu ứng nhiệt
55
1.5. HIỆU ỨNG NHIỆT H
1.5.1. Khái niệm hiệu ứng nhiệt phản ứng
Là lượng nhiệt trao đổi với môi trường khi

phản ứng xảy ra trong điều kiện nhiệt độ chất
đầu và chất cuối bằng nhau.
Ví dụ:
C + O2 = CO2; H2980 = -94,05kcal

56
1.5.2. Phương trình nhiệt hóa
Là phương trình hóa học có ghi đầy đủ trạng

thái của các chất và hiệu ứng nhiệt của phản
ứng.
Ví dụ:
C(r) + O2(k) = CO2(k); H2980 = -94,05kcal
57
1.5.3. Hiệu ứng nhiệt đẳng áp H – Đẳng tích U
Là hiệu ứng nhiệt xảy ra trong điều kiện đẳng

tích U và đẳng áp H.
Quy
ước Phản ứng thu nhiệt: H > 0; U > 0.
dấu Phản ứng tỏa nhiệt: H < 0; U < 0.
58
Quan hệ H và U
Điều 25oC, 1atm.

kiện
H0298
chuẩn
U0298
Công thức quan hệ

H = U + PV  H = U + PV = U + n.R.T
59
Quan hệ H và U
Công thức quan hệ
H = U + PV  H = U + PV
Khí: PV = nRT  PV = n.R.T
aA(k) + bB(k) = cC(k) + dD(k)
n = (c+d) – (a+b)
60
Một số loại hiệu ứng nhiệt
Nhiệt Nhiệt Nhiệt

tạo đốt hòa
thành cháy tan
61
Nhiệt tạo thành
Là hiệu ứng nhiệt của phản ứng tạo thành 1 mol chất từ
đơn chất ở dạng bền vững nhiệt động ở ĐKTC.
Ký hiệu: H0298 tt
Đơn vị: kcal/mol hoặc kJ/mol
Ví dụ có
H2(k) + 1/2O2(k) = H2O (k) H0298 tt = -57,8 kcal/mol
62
Nhiệt đốt cháy
Nhiệt đốt cháy một chất là hiệu ứng nhiệt của phản ứng
đốt cháy 1 mol chất đó với O2 tạo sản phẩm đốt cháy ở
ĐKTC.
Ký hiệu: H0298 đc
Ví dụ có
CH4(k) + 2O2(k) = CO2 + 2H2O (k) H0298 đc = -212,8 kcal/mol
63
Nhiệt hòa tan

Ký hiệu: H0298 ht
Quá trình hòa tan thường thu nhiệt hoặc tỏa nhiệt nên hiệu ứng nhiệt
của quá trình này phụ thuộc vào nồng độ của dung dịch.
Một số khái niệm quá trình hoà tan như sau:
 Nhiệt hoa tan toàn phần (tích phân)
 Nhiệt hòa tan vô cùng loãng
64  Nhiệt hòa tan vi phân.
Nhiệt hòa tan
Nhiêt hòa tan toàn phần là nhiệt hòa tan 1mol chất đó trong một lượng
dung môi xác định.
Ví dụ H0298 ht (HCl.5H2O) = -15,308 (Kcal/mol)
Nhiêt hòa tan vô cùng loãng là nhiệt hòa tan 1mol chất đó khi nồng độ
dung dịch tiến tới 0.
Ví dụ H0298 ,ht (HCl/H2O) = -17,96 (Kcal/mol)
Nhiêt hòa tan vi phân là nhiệt hòa tan 1mol chất đó trong một lượng vô
65 cùng lớn dung dịch có nồng độ xác định.
1.6. Định luật HESS
1.6.1. Nội dung định luật

1.6.2. Hệ quả từ định luật
1.6.3. Mở rộng áp dụng định luật HESS
66
1.6. ĐỊNH LUẬT HESS
Trong quá trình đẳng áp hoặc đẳng tích, nhiệt phản ứng
phụ thuộc vào trạng thái đầu và trạng thái cuối mà không
phụ thuộc vào các trạng thái trung gian.
H1
H2
Chất phản ứng Sản phẩm
H3
67 H1 = H2 = H3

Sản phẩm 1
H1 H2
H
Chất phản ứng Sản phẩm
H3 H5
H4
Sản phẩm 2 Sản phẩm 3
H = H1 + H2 = H3 + H4 + H5

68
Ví dụ CO
+ 1/2 O2 + 1/2O2
H1 H2
+ O2
C (than chì) CO2
H
H = -94,05 kcal/mol
Mà H1 = -26,42 kcal/mol
H2 = -67,63 kcal/mol
69 Vậy H = H1 + H2

1.6.2. Hệ quả định luật HESS
[1] Hệ quả 1
Nhiệt phản ứng nghịch bằng nhưng trái dấu với

nhiệt của phản ứng thuận:
ΔHnghịch = - ΔHthuận
70
Ví dụ
Khảo sát phản ứng:
Chiều thuận:
H2(k) + ½ O2(k)  H2O (k) H0298 = -57,80 kcal/mol
Chiều nghịch:
H2O (k)  H2(k) + ½ O2(k) H0298 = 57,80 kcal/mol
71
[2] Tính hiệu ứng nhiệt theo nhiệt tạo thành
Hiệu ứng nhiệt phản ứng bằng tổng nhiệt tạo thành
của chất cuối (sản phẩm) trừ đi tổng nhiệt tạo thành
các chất tham gia (có kèm hệ số của phản ứng).
ΔH phản ứng = Htt(Sản phẩm) - Htt(chất đầu)

72
[2] Tính hiệu ứng nhiệt theo nhiệt tạo thành

aA + bB = cC + dD
ΔHphản ứng = Htt(Sản phẩm) - Htt(chất đầu)

= [cHtt(C) + dHtt(D)] - [aHtt(A) + bHtt(B)]
73
Ví dụ Khảo sát phản ứng:

CaCO3(r) = CaO(r) + CO2(k)
Htt2980, kJ/mol -1206,90 -635,10 -393,50
Hphản ứng
CaCO3 CaO + CO2
HttCO2
HttCaCO3
Ca + C + O2 HttCaO
74
Ví dụ Khảo sát phản ứng:

CaCO3(r) = CaO(r) + CO2(k)
Htt2980, kJ/mol -1206,90 -635,10 -393,50
Áp dụng công thức:
ΔHphản ứng = Htt(Sản phẩm) - Htt(chất đầu)

= [Htt(CO2) + Htt(CaO)] - Htt(CaCO3)
= 178,3 kJ/mol
75
[3] Tính hiệu ứng nhiệt theo nhiệt đốt cháy
Hiệu ứng nhiệt phản ứng bằng tổng nhiệt cháy

của các chất tham gia trừ đi tổng nhiệt cháy
của các chất tạo thành (có kèm hệ số phản
ứng).
ΔH phản ứng = Hđc(chất đầu) - Hđc(sản phẩm)

76
Ví dụ Tính hiệu ứng nhiệt của phản ứng đốt cháy sau:
C2H4 + H2O(k) = C2H5OH
Hđc2980, kcal/mol -337,23 0 -326,66
Hphản ứng
C2H4 + H2O C2H5OH
HđcC2H5OH
HđcC2H4
2CO2 + 3H2O
77
Ví dụ Tính hiệu ứng nhiệt của phản ứng đốt cháy sau:
C2H4 + H2O(k) = C2H5OH
Hđc2980, kcal/mol -337,23 0 -326,66
Áp dụng công thức:
ΔHphản ứng = Hđc(chất đầu) - Hđc(sản phẩm)

= Hđc(C2H4) - Hđc(C2H5OH
= -10,57 kcal/mol
78
[4] Tính nhiệt hòa tan và nhiệt pha loãng
Từ giá trị nhiệt hòa tan tích phân có thể tính được
hiệu ứng nhiệt của quá trình pha loãng dung dịch từ
C1 đến C2.
79
[1] Tính nhiệt hòa tan và nhiệt pha loãng
Mô hình Chất tan
+ dung môi + dung môi

Hht1 Hht2
+ dung môi
DD – C1 DD – C2
Hpha loãng
Hpha loãng = Hht2 - Hht1

80
Ví dụ Tính nhiệt pha loãng dung dịch HCl.5H2O thành HCl.10H2O? Biết
nhiệt hòa tan lần lược là -15,308 và -16,608 kcal/mol
HCl
Hht1 Hht2
Hpha loãng
HCl.5H2O HCl.10H2O
Áp dụng:
81 Hpha loãng = Hht2 - Hht1 = -16,608 – (-15,308) = -1,3 kcal/mol
[5] Tính hiệu ứng nhiệt qua năng lượng liên kết
Năng lượng liên kết là năng lượng phá vỡ liên

kết. Ký hiệu: E (kcal/mol hay kJ/mol).

A(k) + B(k) = AB(k)
Năng lượng liên kết A – B (EA – B) là sự biến đổi H theo chiều
nghịch.
Vậy:
82 EA – B = -H0298
[5] Tính hiệu ứng nhiệt qua năng lượng liên kết
Mô hình theo định luật HESS
Các nguyên tử tự do
Elk đầu Elk cuối
Hphản ứng
Chất đầu Sản phẩm
83 Hphản ứng = Elk đầu - Elk cuối

Ví dụ Tính hiệu ứng nhiệt theo NLLK của phản ứng sau:
C2H4 + H2 = C2H6
Biết: EC=C = 101,2; EC-H = 85,6;
EH-H = 103,2; EC-C = 62,8 kcal/mol.
Áp dụng: Hpư = Elk đầu - Elk cuối

= EC=C + 4EC-H + EH-H – (EC-C + 6EC-H) =
= -29,6 kcal/mol
84
1.7. Định luật KIRCHHOFF
1.7.1. Định luật Kirchhoff

1.7.2. Ứng dụng định luật
85
1.7. ĐỊNH LUẬT KIRCHHOFF
Xét phản ứng như sau:

aA + bB = dD
Hphản ứng = H2 – H1 = d.HD - (aHA + bHB)
Lấy đạo hàm hai vế, ta được:
 H   H    H   H  
   d.   a.   b.  
 T p  T p   T p  T p 
= dCp(D) - (a.Cp(A) + b.Cp(B))
86
 H 
   C p
Suy ra:  T p Hệ số nhiệt độ hiệu ứng
 U  nhiệt đẳng áp và đẳng tích
   C v
 T  v
Phát
biểu Hệ số nhiệt độ hiệu ứng nhiệt của phản ứng
định bằng biến thiên nhiệt dung của phản ứng trong
luật quá trình đó.
87
1.7.2. Ứng dụng định luật Kirchhoff
Công thức ứng dụng định luật Kirchhoff
ΔH T2 T2 T2
 dH   ΔC dT  ΔH
ΔH T1 T1
P T2 ΔH T1   ΔCP dT
T1
Người ta thường lấy T1 = 298K

Tính Cp
Cp = Cp(sản phẩm) - Cp(chất đầu)
88
Bài tập
Bài tập 1
Ở 25oC phản ứng tổng hợp NH3 như sau:
N2(k) + 3H2(k) = 2NH3(k)
H2980tt, kcal/mol 0 0 -11,04
Cho nhiệt dung các chất:
Cp(N2) = 6,65 + 10-3T cal/mol.K
Cp(H2) = 6,85 + 0,28.10-3T cal/mol.K
Cp(NH3) = 5,92 + 9,96.10-3T cal/mol.K
Tính H = f(T) và H01000 của phản ứng?
89
Bài tập
Bài tập 1 Giải

T2
HT2  HT1   Cp dT

T1
Tính H0298: H0298 = 2H0298 (NH3) – (H0298(N2)+3H0298(H2))= -22,08 kcal/mol

Tính Cp: Cp = 2Cp(NH3) – (Cp(N2)+3Cp(H2))= -15,36 + 18,08.10-3T.
  15,36  18,08.10 T dT

1000
3
H1000  H0298 
298
90
Bài tập
Bài tập 2
Khảo sát phản ứng ở áp suất không đổi sau:
2H2(k) + CO(k) = CH3OH(k)
H2980, kJ/mol 0 -110,5 -201,2
Cp(H2) = 27,28 + 3,26.10-3T J/mol.K
Cp(CO) = 28,41 + 4,1.10-3T J/mol.K
Cp(CH3OH) = 15,28 + 105,2.10-3T J/mol.K
Xác định H = f(T) và hiệu ứng nhiệt ở 500K?
91
Bài tập
Bài tập 2 Giải

T2
HT2  HT1   Cp dT

T1
Tính H0298: H0298 = H0298 (CH3OH) – (H0298(H2)+H0298(CO))= -90,7 kJ

Tính Cp: Cp = Cp(CH3OH) – (Cp(CO)+2Cp(H2))= -67,69 + 94,58.10-3T (J/K)
  67,69  94,58.10 TdT

500
3
H500  H0298 
298
T = 500K  H01000 = -96,75042 (kJ)

92
Bài tập 3
Khảo sát phản ứng ở áp suất không đổi sau:
C(r) + CO2 (k) = 2CO(k)
H298, đc 0, cal/mol -94052 -67636
Cp(C) = 2,673 + 2,617.10-3T - 1,169.105 T-2 cal/mol.K
Cp(CO2) = 6,369 + 10,1.10-3T - 3,405.10-6 T2 cal/mol.K
Cp(CO) = 6,25 + 2,091.10-3T - 0,459.10-6 T2 cal/mol.K
Xác định H0T = f(T) và 1000K?
93

Chuong 1 - Nguyen Ly I Nhiet Dong Hoc

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Chuong 1 - Nguyen Ly I Nhiet Dong Hoc

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 1 - Nguyen Ly I Nhiet Dong Hoc

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

GIỚI THIỆU MÔN HỌC

Môn học: NHIỆT ĐỘNG HÓA HỌC (45T)

STT Nội dung Số tiết

Nội dung môn học

Môi trường Môi trường

Phản ứng hóa học:

Hệ là phần vật chất giới hạn để nghiên

Hệ đồng thể Hệ cô lập Hệ mở

Hệ dị thể Hệ đoạn nhiệt Hệ kín

Hệ có các tính chất đồng nhất và không

Hệ có các phần có các tính chất khác

là hệ có thể trao đổi cả năng lượng lẫn

Hệ đóng (hệ kín)

là hệ chỉ trao đổi với môi trường ngoài

là hệ không trao đổi cả năng lượng lẫn

là hệ không trao đổi năng lượng với

Trạng thái là một từ nói lên đặc điểm của hệ đang

Trạng thái là tập hợp tất cả những tính chất nhiệt

 Nhiệt độ, thể tích, áp suất, khối lượng, nội năng,

Trạng thái của hệ sẽ thay đổi nếu ít nhất có

Phân loại thông số trạng thái

Là những thông số không Phụ thuộc lượng chất

Hàm trạng thái

Là hàm đặc trưng trạng thái của hệ,

Hàm trạng thái phụ thuộc vào trạng thái đầu và

Thay đổi thông số trạng thái

Trạng thái 1 Trạng thái 2

Khi trạng thái của hệ thay đổi ta nói

22 Quá trình kín hay chu trình

Nội năng là tập hợp toàn bộ các dạng

23 Biến thiên nội năng: U

 Công và nhiệt là hai hình thức trao đổi năng lượng

Thực hiện công vô cùng nhỏ:

Nhiệt lượng Q cần dùng để đưa m gam chất A

Q = m.c.T = m.c.(T2 - T1)

Pha là tập hợp những phần đồng nhất của

• Hệ đồng thể: hệ chỉ có 1 pha

1.2.1. Nội dung

Trong quá trình biến đổi năng lượng từ

Quy ước dấu

Nhận nhiệt, Q > 0 Sinh nhiệt, Q < 0

1.3.1. Biểu thức tổng quát

Công biến thiên thể tích V1  V2:

Nhiệt Q, tính theo nguyên lý 1:

Đẳng tích V = hằng số = const dV = 0

Đẳng áp P = hằng số = const

Qp = A + U = P.V + U = (U + P.V)

Đối với khí lý tưởng:

Đẳng nhiệt T = hằng số = const U = 0

Đoạn nhiệt Q=0

Nhiệt cung cấp để bay hơi 10g nước:

Bài tập 2 – Câu 35, 36, 37, 38 trang 289-290

Cho 450g hơi nước ngưng tụ ở 100oC dưới áp suất

Bài tập 2 – Câu 35, 36, 37, 38 trang 289-290

1.4.1. Định nghĩa

Là nhiệt lượng cần thiết để nâng nhiệt

Biểu thức tính nhiệt dung thực:

Nhiệt dung đẳng áp: QP  H 