Magbigay ng mga salita (e.g.

banyaga, lokal, likha, salin) na karaniwang nagagamit sa kasalukuyan

sa ating bansa hinggil sa nararanasang pandemya. Paano natin inaangkin ang mga banyagang
salita at itinatampok ang mga lokal na salita sa pag-uusap tungkol sa Covid-19? Makatwiran din ba
ang paglikha ng salita at/o pagsasalin kaugnay nito? Gaano kahalaga ang wikang Filipino at mga
wika sa Pilipinas sa pagbibigay ng wastong impormasyon hinggil sa pandemya?

Sa pagpasok ng taong 2020, laman ng mga balita ang pagkalat ng bagong sakit na dulot ng coronavirus.
Hindi nagtagal, pinangalanan itong Covid-19. Lahat ng tao sa buong mundo ay apektado ng mabilis na
pagkalat ng sakit na ito, kaya idineklara ito ng World Health Organization bilang pandemya. Sa pilipinas,
na-alarma ang mga Pilipino pagkatala ng unang kaso ng positibo sa nasabing virus. Kasabay ng pagkalat
ng sakit na ito sa loob at labas ng bansa, umiral din ang puspusang pagpapalaganap ng ilang
impormasyon patungkol sa Covid-19, nang sa gayon ay magkaroon ng kaalaman ang bawat isa at
maiwasan ang pagkalat ng naturang sakit. Sa paghahatid ng mga balita at impormasyon, karaniwang
Ingles ang madalas na ginagamit ng medya at ng mga tagapamahala. Ang ilan sa mga terminong
binanggit nila ay hindi pamilyar ang nakararami. Halimbawa na lamang ng asymptomatic, quarantine,
droplet, airborne, coronavirus, atbp. Ang paggamit ng mga banyagang salitang ito ay nagdulot din ng isa
pang suliranin sa mga Pilipino marahil karamihan ay hindi pamilyar sa mga medikal na terminolohiya o
hindi alam ang kahulugan nito.

Ang suliraning ito ay binigyang solusyon ng mga dalubhasang tagapagsalin ng linggwistika at may larang
sa medisina hinggil sa patuloy na pagpapakalat ng impormasayon tungkol sa krisis sa kalusugan. Kung
ating mapapansin na ang mga banyagang salita tulad ng nasa larawan ay madalas nating nababasa o
naririnig sa mga balita ngunit hindi natin alam ang tiyak na kahulugan noong unang pagputok ng balita
tungkol sa pandemya dahil ito ay walang salin sa wikang Filipino. Isinalin at binigyan nila ng depinisyon
gamit ang wikang Filipino ang mga terminolohiyang madalas banggitin sa panahon ng pandemya na
nararanasan natin ngayon. Ayon nga kay Prof. Eilene Antoinette G. Narvaez, isang dalubhasa sa larang
ng pagsasalin sa UP Diliman, “Ngayon sana mas nakikita ng gobyerno na kasama ang wika sa laban
nating ito.”

Ang pagsasalin ng mga salita kaugnay ng Covid-19 sa wikang Filipino ay tunay na makatwiran bagamat
kinakailangang ibahagi ang impormasyon sa wikang mas mauunawaan ng karamihan anuman ang antas
ng pinag-aralan. Ito rin ay mahalaga marahil binibigyan tayo nito ng oportunidad na mamulat na ang
wikang Filipino ay napakahalagang gamitin upang maipalaganap ang impormasyon kaugnay ng krisis sa
kalusugan. Sa kabilang banda, kung tayo ay magiging pamilyar sa mga terminolohiya hinggil sa
pandemya tiyak na magkakaroon tayo ng interes na makinig sa sinasabi ng mga tagapamahala at
magkaroon ng kapanatagan ang bawat isa sa kabila ng suliraning pangkalusugan. Kapag napanatiling
gamitin ang wikang Filipino sa pag-iisip at pagbuo ng kaisipan, kaalaman at karunungan hindi lang sa
oras ng krisis kundi sa lahat ng bagay at karanasan ng mga Pilipino, ang tunay na intelektuwalisasyon ay
mangyayari.

Asymptomatic Positive
COVID-19 Negative
Coronavirus Mass Testing
Quarantine/ Isolation Outbreak
RITM Pathogen
Hoarding Vaccine
Symptomatic Contact Tracing
PPE
Comorbidity
PUI/PUM
Droplet
Airborne
Carrier
Virus
ECQ
Alert System
Incubation Period
IATF-IED
Panic Buying
Social Distancing
Disinfect
Facemask
Face Shield
PPE
Ayuda