Professional Documents
Culture Documents
การแปลงฟูเรียร์ที่ต่อเนื่องทางเวลา
การแปลงฟูเรียร์ที่ต่อเนื่องทางเวลา
การแปลงฟูเรียรที่ตอเนื่องทางเวลา
อนุกรมฟูเรียร (Fourier series) เปนเครื่องมือทางคณิตศาสตรที่ใชในการแทนสัญญาณคาบ (periodic signal)
ใหอยูในรูปของผลรวมเชิงเสนของเลขชี้กําลังเชิงซอนซึ่งมีประโยชนมากสําหรับการวิเคราะหสัญญาณและ
ระบบตามที่อธิบายในบทที่ 4 และ 5 ในทํานองเดียวกันสัญญาณไมเปนคาบ (aperiodic signal) ก็สามารถที่จะ
ถูกแทนดวยผลรวมเชิงเสนของเลขชี้กําลังเชิงซอนไดเชนกัน โดยอาศัยเครื่องมือทางคณิตศาสตรที่เรียกวา
“การแปลงฟูเรียร (Fourier transform)” [1, 3 – 5, 10 – 11] ทั้งนี้เปนเพราะวาสัญญาณไมเปนคาบสามารถพิจารณา
ไดวาเปนสัญญาณคาบที่มีคาบเวลาเทากับคาอนันต
การแปลงฟูเรียรทําหนาที่ในการแปลงสัญญาณในโดเมนเวลาหรือสัญญาณที่เปนฟงกชันของเวลา
ให อยูในรูปของสัญญาณในโดเมนความถี่หรือสัญญาณที่เปน ฟงกชันของความถี่ ซึ่งจะเรียกกัน ทั่วไปวา
“สเปกตรัม (spectrum)” สเปกตรัมของสัญญาณมีประโยชนมากสําหรับการออกแบบอุปกรณในระบบ
สื่อสารตางๆ เชน วงจรกรอง (filter) และอีควอไลเซอร (equalizer) เปนตน นอกจากนี้การวิเคราะหสัญญาณใน
โดเมนความถี่จะงายกวาการวิเคราะหสัญญาณในโดเมนเวลา รวมทั้งสัญญาณในโดเมนความถี่ยังบอกใหทราบ
ถึงแบนดวิดท (bandwidth) และรูปรางสเปกตรัมของสัญญาณ ซึ่งชวยทําใหเขาใจคุณสมบัติตางๆ ของสัญญาณ
เหลานั้ นมากยิ่ งขึ้ น ตั วอย า งเช นวงจรกรองแตล ะแบบจะยอมใหสัญญาณชว งแถบความถี่ห นึ่งผา นไปได
ในขณะที่จะเกิดการลดทอน (attenuation) ในอีกชวงแถบความถี่หนึ่ง เปนตน
xp (t )
t
−T1 T1
x (t )
t
−T1 T1
6.1.1 สูตรการแปลงฟูเรียร
โดยทั่วไปสัญญาณไมเปนคาบสามารถพิจารณาไดวาเปนสัญญาณคาบที่มีคาบเวลาเทากับคาอนันต ตัวอยางเชน
ภาพที่ 6.1 แสดงสัญญาณคาบ x p ( t ) ที่มีคาบเวลาเทากับ T และสัญญาณไมเปนคาบ x ( t ) ดังนั้นถาพิจารณา
วาคาบเวลา T มีคาเขาใกลคาอนันต จะไดวาสัญญาณ x p ( t ) และ x ( t ) คือสัญญาณเดียวกัน
เนื่องจากสัญญาณคาบ x p ( t ) สามารถเขียนใหอยูในรูปของอนุกรมฟูเรียรทตี่ อเนื่องทางเวลาไดคือ
∞
xp (t ) = ∑ae
k =−∞
k
jkω0t
(6.1)
และ
T /2
1
ak = ∫ x p ( t ) e − jkω0t dt (6.2)
T −T / 2
T /2 ∞
1 1
ak = ∫ x ( t ) e − jkω0t dt = ∫ x ( t ) e− jkω0t dt (6.3)
T −T / 2 T −∞
ถากําหนดให
∞
X ( jω ) = ∫ x (t ) e
− jωt
dt (6.4)
−∞
X ( jω ) e jωt
X ( jkω0 ) e jkω t ω0 0
X ( jkω0 ) e
jkω0 t
Δω
ω
kω0 ( k + 1) ω0
ภาพที่ 6.2 ภาพแสดงความหมายของสมการ (6.6)
1
ak = X ( jkω0 ) (6.5)
T
6.1.2 คูการแปลงฟูเรียร
สมการ (6.4) และ (6.8) จัดวาเปน “คูการแปลงฟูเรียร1 (Fourier transform pair)” โดยที่สมการ (6.4) เรียกวา
“สมการการแปลงฟูเรียร (Fourier transform equation)” หรือสมการวิเคราะห ซึ่งใชในการแปลงสัญญาณใน
โดเมนเวลาใหเปนสัญญาณในโดเมนความถี่ ในขณะที่สมการ (6.8) เรียกวา “สมการการแปลงฟูเรียรผกผัน
(inverse Fourier transform equation)” หรือสมการสังเคราะห ซึ่งใชในการแปลงสัญญาณในโดเมนความถี่ให
กลับมาเปนสัญญาณในโดเมนเวลา และเพื่อใหสะดวกในการอธิบายการแปลงฟูเรียรที่ตอเนื่องทางเวลาจะใช
สัญลักษณ
∞
X ( jω ) = F ⎡⎣ x ( t ) ⎤⎦ = ∫ x (t ) e
− jωt
dt (6.9)
−∞
และ
∞
1
x ( t ) = F ⎡⎣ X ( jω ) ⎤⎦ =
−1
∫ X ( jω ) e
jωt
dω (6.10)
2π −∞
x ( t ) ←⎯⎯
CtFT
→ X ( jω ) (6.11)
เพื่อแสดงความสัมพันธของคูการแปลงฟูเรียรระหวาง x ( t ) และ X ( jω )
6.1.3 สเปกตรัมฟูเรียร
โดยทั่วไปผลการแปลงฟูเรียร X ( jω ) สามารถเขียนใหอยูในรูปของฟงกชันเลขชี้กําลังเชิงซอนที่เปนฟงกชัน
ของความถี่เชิงมุม ω ไดเชนกัน นั่นคือ
X ( jω ) = X ( jω ) e (6.12)
j ∠X ( jω )
1
นิยามของการแปลงฟูเรียรมีหลายรูปแบบ โดยหนังสือบางเลม [4] อาจใชคูการแปลงฟูเรียรที่เปนฟงกชันของความถี่
∞ ∞
f นั่นคือ X ( f ) = ∫ x ( t ) e − j 2 π ft
dt และ x ( t ) = ∫ X ( f ) e j 2 π ft
df
−∞ −∞
6-5
⎛ Im { X ( jω )} ⎞
∠X ( jω ) = tan −1 ⎜ ⎟ (6.13)
⎜ Re { X ( jω )} ⎟
⎝ ⎠
X ( − jω ) = X ∗ ( jω ) = X ( jω ) e (6.14)
− j∠X ( jω )
X ( − jω ) = X ( jω ) (6.15)
∠X ( − jω ) = −∠X ( jω ) (6.16)
6.1.4 การลูเขาของการแปลงฟูเรียร
ในทางปฏิ บั ติ ไ ม จํ า เป น ที่ ว า สั ญ ญาณไม เ ป น คาบที่ ต อ เนื่ อ งทางเวลา x ( t ) ทุ ก สั ญ ญาณจะสามารถหาผล
การแปลงฟูเรียรได พิจารณาผลการแปลงฟูเรียร X ( jω ) ในสมการ (6.9) และกําหนดให x̂ ( t ) คือสัญญาณ
ที่สรางกลับคืนมาจาก X ( jω ) ตามสมการ (6.10) นั่นคือ
∞
1
xˆ ( t ) = ∫ X ( jω ) e
jωt
dω (6.17)
2π −∞
∞
X ( jω ) มีคาจํากัดก็ตอเมื่อสัญญาณ x ( t ) มีพลังงานจํากัด นั่นคือ ∫ x ( t ) dt < ∞
2 2
−∞
6-6 สั ญ ญาณและระบบ
เพราะฉะนั้นคูก ารแปลงฟูเรียรของสัญญาณเลขชี้กําลังคือ
1
e− at u ( t ) ←⎯⎯
CtFT
→ , a>0 (6.20)
a + jω
1 1
X ( jω ) = = (6.21)
a + jω a + ω2
2
⎛ω ⎞ ⎛ω ⎞
∠X ( jω ) = tan −1 (1) − tan −1 ⎜ ⎟ = − tan −1 ⎜ ⎟ (6.22)
⎝a⎠ ⎝a⎠
3
เงื่อนไขเหลานี้เปนเงื่อนไขพอเพียง (sufficient condition) ที่ทําใหสามารถสรุปวา x ( t ) เปนฟงกชันที่มีคูการแปลง
ฟูเรียร X ( jω ) แตไมใชเงื่อนไขจําเปน (necessary condition) เสมอไป [3]
6-7
(ก) x(t )
1
0.368
t
0 1/ a
X ( jω ) ∠X ( jω )
(ข) (ค)
1/ a π /2
π /4
1
−a
a
ω
2a
−π / 4
ω
−a a −π / 2
ในทางปฏิบัติสเปกตรัมเชิงแอมพลิจูดนิยมนํามาใชงานมากกวาสเปกตรัมเชิงเฟส ดังนั้นจากนี้เปนตนไป
สเปกตรัมเชิงเฟสจะถูกละไวในฐานที่เขาใจ
X ( jω )
2T1
⎛t ⎞
x (t ) = ∏ ⎜ ⎟
⎝ T1 ⎠
1
π π
−
T1 T1
t ω
−T1 T1 2π 0 2π
−
T1 T1
T1
e− jωt
T1
X ( jω ) = ∫ (1) e
− jω t
dt =
− jω
=
1
− jω
{e− jωT1 − e jωT1 }
−T1 −T1
2 ⎧ e jωT1 − e − jωT1 ⎫
= ⎨ ⎬
ω⎩ 2j ⎭
2
= sin (ωT1 ) = 2T1sinc (ωT1 )
ω
T1 = 1
T1 = 3
T1 = 5
-->T1 = 3; Xw = 2*T1*sinc(w*T1);
-->subplot(3,1,2); plot(w, Xw); xgrid(2); //ภาพที่ 6.5 (กลาง)
-->T1 = 5; Xw = 2*T1*sinc(w*T1);
-->subplot(3,1,3); plot(w, Xw); xgrid(2); //ภาพที่ 6.5 (ลาง)
x (t )
W /π
⎛ω ⎞
X ( jω ) = ∏ ⎜ ⎟
⎝W ⎠
1
π π
−
W W
ω t
−W W 2π 0 2π
−
W W
1
W
1 ⎡ e jωt W
⎤ 1 ⎡ e jWt − e − jWt ⎤ 1 W
x (t ) = ∫−W (1) e dω = 2π
jω t
⎢ ⎥ = ⎢ ⎥ = π t sin (Wt ) = π sinc (Wt )
2π ⎢⎣ jt −W ⎥
πt ⎣ 2j ⎦
⎦
ดังนั้นคูการแปลงฟูเรียรคือ
W ⎛ω ⎞
sinc (Wt ) ←⎯⎯
CtFT
→∏⎜ ⎟ (6.26)
π ⎝W ⎠