CASUS ADOLESCENTIE VOOR HET WERKCOLLEGE:

Bestudeer de casus en los de vragen op.

Breng jouw oplossing mee naar het werkcollege. Per groep wisselen de
studenten hun oplossingen uit om samen tot modelantwoorden te komen. Deze
vragen zijn representatief voor de casus op het examen en zijn dus een goede
voorbereiding op het examen.
CASUS ADOLESCENTIE
Joanna (11 jaar) voelde zich heel erg bekeken toen ze voor de eerste keer een bh
droeg naar school. Terecht, blijkbaar: een jongen trok aan haar bh-bandje terwijl ze
in de rij stonden tijdens de turnles en ze was er zeker van dat het gegiechel en
gefluister tussen de lessen op haar betrekking had. Iedereen keek naar haar! Het
was de vernederendste dag van haar leven. Joanna, die nog maar elf was, ging die
middag huilend naar huis. Ze was ervan overtuigd dat dit het ergste is wat kon
gebeuren en dat zij de enige in de hele wereld is die dit overkomt. Ze is er dan ook
van overtuigd dat niemand haar begrijpt!
Toen ze een jaar later naar de middelbare school ging, kreeg ze met een ander
probleem te maken. Ze was nu fysiek volwassen en jongens waren openlijk
geïnteresseerd in haar. Omdat ze het populairste meisje van de klas was, had
Joanna altijd een date voor een schoolfeest. Zelfs jongens die vier of vijf jaar ouder
waren dan zij staken hun interesse niet onder stoelen of banken. In het begin
koesterde Joanna al die aandacht. Andere meisjes benijdden haar bovendien. Maar
binnen een paar maanden werd Joanna eerst ongelukkig en daarna angstig. Vooral
de oudere jongens oefenden veel druk op haar uit om seksueel verder te gaan dan
waar zij zich prettig bij voelde en de meisjes verspreidden nare geruchten over haar.
Joanna begon haar weelderige lichaam te haten en besloot er iets aan te doen. Ze
stopte met ontbijten, nam slechts een appel als lunch en schoof haar avondeten wat
heen en weer op haar bord. Bij het begin van het volgende schooljaar was ze zoveel
afgevallen dat de rondingen van haar borsten en haar heupen waren verdwenen.
Ondanks de bezorgdheid van haar ouders, wilde Joanna niet vertellen wat haar
dwarszat.

Los volgende deelvragen over de casus op. Beargumenteer bondig jouw antwoord.
1. Hoe worden de lichamelijke veranderingen in de fysieke ontwikkeling van
adolescenten genoemd? Geef 3 voorbeelden.
Dat behoort tot de puberteit -> uitleggen. Secundaire/primaire geslachtkenmerken
Bv.: borsten die beginnen te groeien, okselhaar, schaamhaar

2. Hoe verschillen Joanna’s ervaringen met vroegrijpheid van wat een jongen in dat
geval zou kunnen ervaren?
Vroegrijpheid betekent dat je vroeger in de puberteit terechtkomt dan de gemiddelde
leeftijd. De gemiddelde leeftijd voor jongens is 13-14, voor meisjes is dat 11-12. Voor
jongens zou vroegrijpheid vooral voordelen hebben. Ze zijn groter en zwaarder en ze
hebben vaak een positiever zelfbeeld. De kans dat ze betrokken worden bij criminele
activiteiten omdat ze meer omgaan met oudere jongens.
Voor meisjes, in dit geval Joanna, heeft het meer nadelen. Je kan anders/belachelijk
worden behandeld door leeftijdsgenoten omdat zij meer in het oog springen. Ze
krijgen vaak ook meer aandacht van oudere jongens.

3. In welke psychosociale ontwikkelingsfase van Erikson bevindt Joanna zich. Wat is

kenmerkend in deze fase?
Identiteit vs identiteitsverwarring (12j – 18j): tieners worden bewust van hunzelf en
hun uniekheid en van de eigen rol in het verdere leven. Als dit niet goed gaat ze later
een angst ontwikkelen voor relaties met anderen.

4. Wat is opmerkelijk veranderd in het grensverkeer tussen jongens en meisjes van

de lagere schoolleeftijd naar de adolescentie? Welke term wordt hiervoor gebruikt in
de ontwikkelingspsychologie?

schooltijd
Seksensegregatie
Er is nog een grotere nadruk op de duidelijke grens tussen seksen. In de schooltijd
trekken kinderen zich vooral op met leeftijdsgenoten van dezelfde sekse. De term
seksesegregaties wordt hiervoor gebruikt.

5. Welke 2 voorbeelden van egocentrisme in de adolescentie herken je in de eerste

alinea van de casus? Leg uit waarom.
 “Ze was ervan overtuigd dat dit het ergste is wat kon gebeuren en dat zij de
enige in de hele wereld is die dit overkomt.”

 “Ze is er dan ook van overtuigd dat niemand haar begrijpt!”

Egocentrisme betekent het onvermogen om zich te verplaatsen in een ander. Dit is
ook wat zij denkt. Ze denkt dat niemand anders met de dingen moet omgaan die zij
op dit moment meemaakt namelijk dat iedereen naar haar keek en aan het giechelen
was.
Persoonlijke fabels: tieners zijn ervan overtuigd dat het gene dat er gebeurd alleen bij
hun gebeurd en dat het dus een unieke ervaring is.
Imaginair publiek: tiener creëert het idee dat iedereen zich bezig houdt met de tiener.
Joanna denkt dat iedereen naar haar en haar lichaam kijkt.