VIEÂM MŨI XOANG

TS.BS.HOAØNG LÖÔNG
ÑAÏI HOÏC Y DÖÔÏC TP.HOÀ CHÍ MINH
 Sô löôïc Giaûi phaãu
Hoác muõi:
-Hình thaùp ba maët
-Phaàn cöùng: xöông, suïn
-Phaàn meàm: da, cô toå
chöùc lieân keát.
-Maïch maùu: Ñm böôùm
khaåu caùi, ñm saøng, ñm
khaåu caùi.
-Thaàn kinh: giao caûm vaø
phoù giao caûm.
 Sô löôïc Giaûi phaãu
Caùc xoang maët:
-Xoang haøm
-Xoang saøng
-Xoang böôùm
-Xoang traùn
Nieâm maïc:
-Tuyeán nhaøy
-Loâng chuyeån
 Maïch maùu vaø thaàn kinh
Maïch maùu: ñoäng maïch böôùm khaåu caùi, ñoäng
maïch saøng tröôùc vaø ñoäng maïch saøng sau vaø ñoäng
maïch muõi khaåu caùi.
Caùc maïch maùu naøy cho nhaùnh giao löu taïi ñieåm
maïch Kiesselbach deã gaây chaûy maùu cam.
Thaàn kinh: goàm thaàn kinh caûm giaùc vaø thaàn kinh
khöùu giaùc.
Chöùc naêng cuûa nieâm maïc muõi:
Chöùc naêng ngöûi: taàng treân coù aùc teá baøo khöùu giaùc
Chöùc naêng thôû: laø nieâm maïc ñöôøng thôû vôùi caùc teá
baøo bieåu moâ truï coù loâng chuyeån ñeå laøm aám vaø aåm
khoâng khí, laøm saïch khoâng khí.
 Vai troø cuûa muõi

Trao ñoåi khí giöõa phoåi vaø moâi tröôøng

beân ngoaøi.
Laø cöûa ngoõ cuûa ñöôøng hoâ haáp treân
Vieâm muõi deã bieán chöùng vieâm thanh
quaûn, vieâm pheá quaûn vieâm phoåi.
Ngoøai ra coù theå gaây vieâm hoác maét,
vieâm thò thaàn kinh sau vieâm xoang…
 Vai troø cuûa muõi
Cöûa ngoõ cuûa ñöôøng hoâ haáp
Ñöôøng daãn oxy cho phoåi
Nôi ñaàu tieân tieáp xuùc vôùi moâi
tröôøng, vi truøng hoaù chaát..
Cô quan laøm aám vaø aåm khoâng
khí
Coäng höôûng khi phaùt aâm
 Chöùc Naêng cuûa muõi
Hoâ haáp:
Trao ñoåi khí giöõa phoåi vaø moâi
tröôøng beân ngoaøi

Ngöûi
Coäng höôûng
 I. VIEÂM XOANG
1.Ñaïi cöông
Xoang laø caùc hoác xöông
roãng naèm xung quanh
hoác muõi vaø thoâng vôùi
hoác muõi
ÔÛ ngöôøi tröôûng thaønh coù
5 nhoùm ñoâi xoang chia
laøm hai nhoùm:
Nhoùm xoang tröôùc: goàm
xoang traùn, xoang haøm,
xoang saøng tröôùc. Caùc
xoang naøy coù loã thoâng
vôùi khe muõi giöõa.
 VIEÂM XOANG
Nhoùm xoang sau:
goàm xoang saøng
sau, xoang böôùm.
Caùc xoang naøy coù loã
thoâng vôùi khe treân.
Tyû leä vieâm xoang ôû
Vieät Nam chieám töø 2
– 5% daân soá. Beänh
gaëp ôû moïi löùa tuoåi,
gaây nhieàu bieán
chöùng nguy hieåm.
 Nguyeân nhaân

Nhieãm khuaån: sau sau vieâm amidan,

vieâm muõi, cuùm sôûi…
Dò öùng: do cô ñòa, maãn caûm vôùi caùc yeáu
toá deã gaây dò öùng: phaán hoa, buïi nhaø,
naám moác, loâng thuù, vi sinh vaät.
Do naám: thöôøng sau nhieãm naám trong
khoâng khí, taïi choã.
Do tieáp xuùc: vieâm raêng haøm, vieâm hoác
maét
 Nguyeân nhaân

Do chaán thöông: thöông toån caùc

xoang, heïp, taéc loã thoâng xoang, leäch
hình vaùch ngaên, nheùt baác laâu ngaøy.
Ñieàu kieän thuaän lôïi: do tieáp xuùc
thöôøng xuyeân vôùi hoùa chaát, khoâng
khí oâ nhieãm, beänh giaûm yeáu toá mieãn
dòch nhö tieåu ñöôøng, lao…
 1.Vieâm xoang caáp
Soát nheï
Ñau vuøng xoang: maù, traùn, hoác maét,
nhöùc ñaàu
Chaûy muõi: luùc ñaàu dòch trong loûng,
sau ñoù chuyeån sang maøu traéng, vaøng
ñaëc.
Taéc muõi: moät hay hai beân.
Ngöûi muøi keùm
 Khaùm laâm saøng
Caùc ñieåm ñau:
-Xoang traùn {Ewing (+)}
-Xoang haøm {hoá nanh (+)}
-Xoang saøng tröôùc {Grunwald +)}
-Xoang sau {vuøng chaåm)}
 Nội soi

Noäi soi muõi xoang:

-Hoác muõi thöôøng
heïp do vieâm.
-Phuø neà nieâm maïc
-Khe muõi coù muû.
 Cận laâm saøng
Chuïp Xquang: Blondeau cho hình aûnh
caùc xoang haøm bò môø, Hirtz coù theå
xem ñöôïc nhoùm xoang tröôùc nhöng
khoù vì caùc xöông maët bò choàng.
CT: cho hình aûnh roõ raøng chính xaùc
caùc xoang nieâm maïc daøy, chöùa dòch
trong xoang.
 3.Vieâm xoang maõn tính
Nguyeân nhaân:
Do vieâm xoang caáp tính khoâng ñöôïc ñieàu trò döùt
ñieåm hay do vieâm muõi xoang dò öùng hay laëp laïi.
Trieäu chöùng:
Ñau ñaàu: caûm giaùc ñau nheï, khoù chòu, nhöùc vuøng
hoác maét, sau gaùy, moûi gaùy, caûm giaùc boàng beành.
Ngeït muõi gaàn nhö lieân tuïc, nhaát laø khi naèm phoøng
maùy laïnh. Coù theå ngeït moät beân hay hai beân muõi.
ÔÛ beänh nhaân dò öùng coù theå coù polype muõi caøng
gaây ngeït muõi nhieàu.
 Vieâm xoang maõn tính
Chaûy muõi thöôøng
xuyeân: muû, dòch chaûy
xuoáng thaønh sau hoïng
thöôøng xuyeân gaây ra
caûm giaùc vöôùng hoïng
neân beänh nhaân thöôøng
xuyeân khaïc, khòt muõi.
Khi löôïng dòch nhieàu coù
theå chaûy ra cöûa muõi.
Muøi tanh, hoâi.
 Vieâm xoang maõn tính

Noäi soi muõi xoang:

Khe muõi heïp, dòch
ñaëc khe muõi, coù theå
coù polype khe giöõa
hay hoác muõi
hay cuoán muõi giöõa
nieâm maïc thoaùi hoùa.
 Vieâm xoang maõn tính

Nguû ngaùy do ngeït

muõi beänh nhaân phaûi
haù mieäng ra ñeå thôû
neân thöôøng ngaùy.
Polype muõi moät hay
2 beân
 Vieâm xoang maõn (Ozene)
Vieâm muõi teo:
-Ngheït muõi
-Hæ ra vaûy xanh
-Cuoán muõi bò maát nieâm
maïc
-Hoâi
 2.Vieâm muõi xoang dò öùng
Nguyeân nhaân:
-Do tình traïng phaûn öùng cuûa cô theå
vôùi caùc khaùng nguyeân töø beân ngoaøi
hay noäi sinh ôû nhöõng ngöôøi coù cô ñòa
dò öùng.
-Caùc hoaù chaát trung gian gaây ra phaûn
öùng dò öùng laø Histamin, serotonin…
 Vieâm muõi dò öùng tt.
3 ñieàu kieän ñeå dò
öùng saûy ra:
-Theå ñòa
- Söï caûm thuï cuûa cô
theå - Söï xaâm nhaäp
cuûa khaùng nguyeân
vaøo cô theå.
 Vieâm muõi dò öùng tt.
Trieäu chöùng:
-Saûy ra ñoät ngoät vaøo
muøa laïnh.
-Haét hôi nhaûy muõi.
-Chaûy muõi trong
-Ngeït muõi
-Ngöôøi meät moûi
 Vieâm muõi dò öùng tt.
Ñieàu trò vaø chaêm
soùc:
-Loaïi boû nguyeân
nhaân gaây ngeït muõi:
veïo vaùch ngaên,
polype muõi.
-Röûa muõi moãi ngaøy
(phöông phaùp Proetz)
Noäi soi
 Vieâm xoang do naám
Chaûy dòch traéèng hay
naâu saâm.
Dòch chaûy daøi thaønh
doøng töø khe muõi
xuoáng saøn muõi.
Thöôøng keøm theo
boït khí
Vieâm xoang do naám
 CT scan
Hình aûnh môø xoang
haøm hay toaøn boä
caùc xoang.
Coù hình aûnh caûn
quang trong xoang.
Boït khí trong xoang
CT scan
 Ñieàu trò

Phöông phaùp Proetz:

- Ngöôøi beänh naèm, ñaàu
ngöûa toái ña.
-Nhoû thuoác, nöôùc muoái
sinh lyù vaøo moät loã muõi.
-Duøng maùy huùt, huùt muõi
ñoái dieän
-Beänh nhaân keâu: Keâ. keâ
…lieân tuïc.
-Moãi beân röûa 4 laàn
 Ñieàu trò
-Röûa muõi moãi ngaøy
-Uoáng khaùng histamin
-Uoáng Vitamin C, Can
xi
-Khí dung
-Giaûi maãn caûm
-Traùnh aên, tieáp xuùc vôùi
khaùng nguyeân.
Phaãu thuaät noäi soi muõi xoang
 Bieán chöùng
Vieâm pheá quaûn maõn
Vieâm hoïng maõn tính
Nhöùc ñaàu
Vieâm thò thaàn kinh haäu nhaõn caàu
Vieâm taáy quanh oå maét
Vieâm maøng naõo
Vieâm taéc xoang tónh maïch hang
 Dò vaät trong tai muõi hoïng
Dò vaät laø ñoäng vaät,
xaâm nhaäp vaøo
döôøng thôû vaø hoøm
nhó