CAÙC BIEÁN CHÖÙNG CUÛA

PHAÃU THUAÄT NOÄI SOI

MUÕI-XOANG
PTNSMX coù nhieàu öu ñieåm vöôït troäi
Bieán chöùng vaãn khoâng giaûm
Nam, 45 t,VÑX 2Beân
PTNSNS 2 bêeân
Maùu maát =900cc
Tri giaùc xaáu ñi
CT: vôõ maõnh saøng 2 B
Beänh phaåm: moâ naõo
Phình ÑM naõo tröôùc
Di chöùng thuøy traùn
1920 Mosher: “ PT nguy hieåm nhaát”
1997 Stankiewicz “learning curve”
Kinh nghieäm ->>giaûm caùc bieán chöùng
 WHY: bieán chöùng xaûy ra
HOW: phaùt hieän bieán chöùng
WHAT: xöû trí caùc bieán chöùng
NHAÉC LAÏI GIAÛI PHAÃU
 STANKIEWICZ
Giaûi phaãu laø yeáu toá quyeát ñònh
“Khoâng naém vöõng giaûi phaãu maø muoán tieán
haønh PTNS an toaøn khoâng coù bieán chöùng
laø chuyeän khoâng töôûng”
Xöông giaáy, tuùi leä: naïo saøng ñöôøng ngoaøi
Ngay beân ngoaøi laø cô tröïc trong & cheùo treân
„ Coát maïc xöông giaáy

„ maïng tónh maïch

„ slow hematoma
 „Ñoäng maïch saøng tröôùc ‟sau töø ñoäng maïch caûnh trong
thöôøng ít toån thöông khi PTNS nhöng khi toån thöông coù theå taïo khoái maùu tuï nhanh
Ñoäng maïch böôùm khaåu caùi caáp maùu cho phaàn döôùi hoác muõi
laø nguyeân nhaân gaây chaûy maùu nhieàu trong PTNS
 „Thaàn kinh II naèm phía treân ngoaøi Xoang böôùm
khi TB Onodi to, thaàn kinh thò seõ naèm trong teá baøo naøy
Saøn soï tröôùc: traàn
xoang saøng, xöông
cuoán muõi giöõa, maûnh
saøng maøo gaø
Yeáu nhaát choã ñoäng
maïch saøng tröôùc, phía
sau moûng ôû phía trong
Chuù yù Keros 2 hoaëc
3.
Khoâng coù xöông
Doác 15o töø tröôùc ra sau…!
 Giaûi phaãu xoang böôùm
maøng naõo
tuyeán yeân
thaàn kinh thò
thaàn kinh III, IV, VI, V1
ñoäng maïch böôùm khaåu caùi
haïch böôùm khaåu caùi.
Ñoäng maïch naèm traàn trong xoang
böôùm trong 20%
 Thaàn kinh thò
Xoang tónh maïch hang
Ñoäng maïch caûnh trong
 Thaàn kinh thò
Xoang tónh maïch hang
Ñoäng maïch caûnh trong
 CAÙC ÑIEÅM CAÀN LÖU YÙ
KHI THÖÏC HIEÄN PHAÃU THUAÄT
Cuoán muõi giöõa >> xaùc ñònh moûm moùc, tuùi leä, oáng leä
XAÙC ÑÒNH RAÛNH MOÙC BOÙNG.
TÌM KHE BAÙN NGUYEÄT
LOÃ THOÂNG XH: XÖÔNG GIAÁY, MAØO
LEÄ.
Môû roäng loã thoâng xoang haøm veà phía sau vaø döôùi
xöông giaáy ngoaøi vaø treân loã thoâng xoang haøm
phaù caùc vaùch xöông phía trong döôùi
phaù phaàn ñöùng maûnh neàn
môû roäng loã xoang böôùm veà phía döôùi-trong
Traùnh gaép nieâm maïc moø trong xoang böôùm
Môû roäng xoang saøng töø sau ra tröôùc baèng duïng cuï cong.
Caån thaän vôùi nhöõng beänh tích ôû caïnh
xöông cuoán muõi giöõa
Khi môû roäng pheãu traùn caàn löu yù: ñoäng maïch saøng gaàn pheãu traùn.
i môû roäng pheãu traùn caàn môû vaøo trong ra tröôùc (ra ngoaøi: xöông giaáy, ra sau: ñoäng maïch saøng tröô
tuùi leä naèm saùt agger nasi  deå bò toån thöông
CAÙC BIEÁN CHÖÙNG CUÛA PTNSMX

„ Heä thaàn kinh trung öông

Ổ maét
Chaûy maùu
Caáu truùc muõi-xoang
Bieán chöùng TK: Doø DNT, Vieâm MN

Toån thöông moâ naõo

Pneumocephalus
Bieán chöùng oå maét
Giaûm hoaëc maát thò löïc
Song thò
Baàm maét
Toån thöông oáng leä
Toån thöông moâ môõ / oå maét.
Vôõ xöông giaáy
Song thò
Toån thöông ñöôøng daãn leä
Toån thöông tónh maïch
Toån thöông ÑM saøng
Bieán chöùng chảy máu
maïch maùu vuøng muõi-xoang
Maïch maùu naõo
PTNSMX VÔÙI CAÁU TRUÙC MUÕI

„ Dính
Dò caûm
Teâ bì
Maát khöùu
Vaãy nieâm maïc muõi
Vieâm xöông tuûy
Thuûng vaùch ngaên
Bieán chöùng oå maét
„ Tuï maùu tröôùc bao „ Tuï maùu sau bao
baàm maùu suïp mi
lan roäng baàm maét
ñoàng töû thay ñoåi
fuø mi maét giaõn ñoàng töû
 TÓNH MAÏCH
„ Khoâng giaõn ñoàng töû
„ Khoâng suïp mi
Caàn theo doõi saùt.
Baàm maùu ñôn thuaàn:
töï khoûi sau 7 -10 ngaøy
 TOÅN THÖÔNG ÑM
Suïp mi
Baàm maét
Ñoàng töû thay ñoåi
Giaõn ñoàng töû
muø: taïm thôøi taêng aùp löïc trong oå
maét, giaûm töôùi maùu thaàn kinh thò
muø vónh vieån do ñöùt thaàn kinh thò:
khoâng phuïc hoài
Kieåm tra 3 P ngay
• Perception of light and vision
Pupillary defect
Palor of the optic nerve and pulsatility
of central retinal artery
Lateral canthocomy
 Thöïc nghieäm treân ñoäng vaät:
chaûy maùu tónh maïch 60-90’
chaûy maùu ñoäng maïch 15-30’
duø khaû naêng buø tröø raát lôùn cuûa
voõng maïc, moâ thaàn kinh coù theå bò
aûnh höôûng bôûi söï thieáu maùu-> muø
 PHOØNG CHOÁNG BIEÁN CHÖÙNG OÅ MAÉT

„ Beänh söû chuù yù: (beänh naëng, keùo daøi, phöùc taïp)
Thöû nghieäm ñoâng maùu
Thuoác tröôùc moå
Chuù yù tieàn söû (taêng nhaûn aùp, amblyoma, tieåu
ñöôøng, beänh maïch maùu vuøng voõng maïc.
Chuïp phim CT tröôùc moå
Kyõ thuaät moå tinh teá
 PHOØNG CHOÁNG BIEÁN CHÖÙNG MUØ

„ Voâ caûm (teâ>meâ)

Teâ coù theå laøm muø taïm thôøi do thuoác teâ chích
Khi moå khoâng traûi khaên che maét
Phaùt hieän sôùm bieán chöùng (suïp mi, baàm
maùu, cöû ñoäng ñoàng töû baát thöôøng)
PHAÙT HIEÄN SÔÙM BIEÁN CHÖÙNG:

„ Nhaõn caàu di ñoäng baát thöôøng

Nghieäm phaùp aán ñoàng töû
Thaû moâ vaøo nöôùc
 KHI COÙ VÔÕ XÖÔNG GIAÁY

„ Khoâng nheùt meøche quaù chaët sau mổ

Höôùng daãn beänh nhaân vaø thaân nhaân
Theo doõi saùt beänh nhaân
XÖÛ TRÍ BIEÁN CHÖÙNG MUØ
Massage nhaõn caàu
Hoäi chaån BS maét
Manitol 1-2mg/kg caân naëng
Steroid 1-1,5mg/kg caân naëng.
 Thò löïc

Thò löïc khoâng giaûm Thò löïc giaûm

Theo doõi Giaûi aùp

Lateral canthotomy Phaãu thuaät Lynch

 NGUYEÂN NHAÂN SONG THÒ
„ Toån thöông cô: cheùo treân & tröïc trong
„ Caàm maùu baèng ñoát qua choã vôõ xöông giaáy.
„ Chích teâ vaøo cô thaúng trong.
„ Toån thöông maïch maùu vaø thaàn kinh cho
caùc cô vaän nhaõn.
„ Cheùo treân cao ít khi bò thöông toån, thöôøng
bò sau khi NS ñöôøng ngoaøi.
 95% oáng leä naèm caïnh agger nasi
Thöôøng xaûy ra sau môû meùat giöõa hoaëc naïo saøng.
Loã thoâng xoang haøm caùch maøo leä 1-6mm
 PHOØNG TOÅN THÖÔNG OÁNG LEÄ

„ Khoâng neân môû ra tröôùc vaøo vuøng xöông cöùng

„ Môû roäng loã meùat giöõa ra sau vaø xuoáng döôùi.
„ Khi toån thöông >>thöïc hieän tieáp khaåu leä-muõi
 Traøn khí döôùi da
hoài phuïc sau 7-10 ngaøy
 DOØ DÒCH NAÕO TUÛY
„ Tæ leä saøng >traùn >böôùm
„ Nguyeân nhaân: traàn xs
cao hôn saøn soï, saøn soï
doác, traàn xs moûng ôû phía
trong. (1/10)
„ Sau PTNS döôùi meâ NKQ
 TRIEÄU CHÖÙNG
„ Chaûy nöôùc 1 beân\vò maën
„ Daáu hieäu Halo
„ Daáu hieäu handkerchief
„ Thöû ñöôøng trong dòch muõi
30mg/dl
„ Beta 2 transferin
„ Resevoir sign
„ Phim CT, MRI
 XÖÛ TRÍ
„ Naèm tö theá semi fowler
„ Khoâng laøm vieäc gaéng söùc
„ Thuoác laøm meàm phaân
„ Chôø ñôïi 3 W neáu khoâng giaûm->moå
„ Xsaøng: khoù tìm choã doø nhöng deã vaù.
„ Xoang böôùm: khoù xöû trí deã thaáy
 LAÁP CHOÃ DOØ DÒCH NAÕO TUÛY

Gaëm boû nieâm maïc thöøa.

Ñaët moâ gheùp töï thaân
Daùn baèng keo fibrine
Taán maûnh gheùp leân treân
maûnh saøng
 Chaûy maùu
„ Thöôøng gaëp nhaát
„ Nguyeân nhaân: heä thoáng m.maùu muõi phong phuù
Phoøng bieán chöùng chaûy maùu muõi
„ Xòt afrin
„ Cocain
„ Chích teâ + co maïch
„ Neáu meâ: haï HA.
 PHOØNG BC. CHAÛY MAÙU
„ Ñieàu trò tröôùc moå: vieâm xoang caáp, polyp muõi
„ Chæ laáy moâ beänh
„ Duïng cuï beùn
„ Thao taùc nheï nhaøng
„ Caùc nhaùnh ñoäng maïch /maët tröôùc xoang böôùm.
„ Chaûy maùu nhieàu: nheùt meøche laøm beân ñoái dieän.
 SYNEÙCHIE
„ Thao taùc nheï nhaøng
„ Traùnh laøm xaây xaùt cuoán
giöõa
„ Saên soùc sau moå caån thaän
„ Moå VN
„ Cuoán giöõa polyp, concha
bullosa: chænh hình
„ Ñaët merocel,gelfoam
„ Laøm dính VN &cuoán giöõa
„ Ñaët maûnh nhöïa khe muõi
giöõa.
 TOXIC SHOCK SYNDROME
„ Nhieãm truøng nhieãm ñoäc sau moå
„ Soát cao reùt run
„ Nguyeân nhaân nhieãm truøng Staphylococcus
„ Phoøng khaùng sinh augmentin sau moå, haïn
cheá nheùt meøche
 ANOSMIA
„ Phaãu thuaät vaøo trong khe muõi treân
„ Laøm ñöùt caùc sôïi thaàn kinh I
„ Khoâng hoài phuïc
„ Do xô dính: taùch dính
 NAÕO MAÏCH MAÙU LÔÙN TRONG
SOÏ
„ Hieám xaûy ra.
„ Ñoäng maïch thoâng tröôùc
naèm gaàn maûnh saøng
„ Hoäi chöùng thuyø traùn: maát
trí nhôù, thay ñoåi tính tình
 TOÅN THÖÔNG NAÕO
„ Nheï khoâng gaây di chöùng nhieàu
„ Naëng coù theå gaây töû vong
„ Beänh nhaân soáng soùt thöôøng maát muøi vaø coù
nhöõng di chöùng thaàn kinh
 ÑOÄNG MAÏCH CAÛNH

Thöôøng ôû xoang böôùm

Ñoäng maïch naèm traàn
trong 20% tröôøng hôïp
PHOØNG BIEÁN CHÖÙNG TKTW VAØ
MAÏCH MAÙU LÔÙN
„ Naém vöõng giaûi phaãu caùc xoang
„ Thaän troïng trong nhöõng tröôøng hôïp polyp
to, moå laïi
„ Neân moå gaây teâ trong nhöõng tröôøng hôïp khoù
„ Khi chaûy maùu nhieàu: ngöng phaãu thuaät
„ Chuïp XQ treân baøn moå
„ Thaän troïng neáu ñang moå ñoät nhieân chaûy
maùu.
 TOÅN THÖÔNG ÑM CAÛNH
„ Thao taùc nhanh choùng
„ Nheùt meøche muõi
„ Chaän ñoäng maïch caûnh chung cuøng beân
„ Haï HA chæ huy cho ñeán khi maùu caàm
„ Thöû nhoùm maùu, Hct
„ Hoäi chaån BS thaàn kinh
„ Chuïp maïch naõo ñoà Thuyeân taéc maïch maùu
(loø xo, ballon)
 THUYEÂN TAÉC

„ Haï thaáp tæ leä töû vong

„ Teâ taïi choã raát coù lôïi
trong theo doõi tri giaùc
„ Sau khi thuyeân taéc neân
theo doõi saùt beänh nhaân.
Aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån cuûa
khuoân maët
 Keát luaän
„ Vöõng giaûi phaãu vuøng muõi-xoang döôùi noäi soi,
„ Chuaån bò beänh nhaân caån thaän: khaùm, CT, ñieàu trò
tröôùc moå, laøm caùc xeùt nghieäm
„ Duøng duïng cuï thích hôïp nhaát
„ Thao taùc nheï nhaøng chính xaùc
„ Ño caùc kích thöôùc quan troïng trong muõi
„ Theo doõi beänh nhaân caån thaän: tröôùc trong vaø sau
phaãu thuaät laø nhöõng quy taéc vaøng
 Hummer: khoâng giaûm bieán chöùng
Nhöõng duïng cuï ñôøi môùi caøng saéc beùn caøng nhieàu bieán chöùn