Tuần 4

Tiết 10 + 11
BÀI 5. KHẢO SÁT SỰ BIẾN THIÊN VÀ VẼ ĐỒ THỊ CỦA HÀM SỐ
I . Các bước khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị của hàm số :
1. Tìm TXĐ
2. Sự biến thiên :
+ Tính đạo hàm y '
+ Tìm các điểm tại đó y ' bằng 0 hoặc không xác định
+ Tìm các giới hạn tại vô cực
+ Tìm các tiệm cận (nếu có) của đồ thị hàm số
+ Lập bảng biến thiên
+ Kết luận các khoảng đồng biến , nghịch biến và tìm cực trị (nếu có) của hàm số
3. Vẽ đồ thị :
+ Xác định các điểm đặc biệt ( cực trị , điểm uốn , giao điểm với các trục tọa độ ,....)
+ Vẽ các đường tiệm cận (nếu có)
+ Dựa vào BBT vẽ đồ thị hàm số
+ Nhận xét tính đối xứng của đồ thị hàm số
II. Khảo sát một số hàm đa thức và hàm phân thức :

1. Hàm số y  ax3  bx 2  cx  d  a  0 

Ví dụ 1: Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị hàm số : y  x3  3x 2  4

* TXĐ : D = R
* Sự biến thiên :
y '  3x 2  6 x  3x  x  2 
 x  2  y  0
y' 0  
 x  0  y  4
lim y   ; lim  
x  x 

BBT:

x - -2 0 + 
y’ + 0 - 0 +
y +
0 -4
-

Hàm số đồng biến trên các khoảng (-  ,-2) và (0;+  ) ; hàm số nghịch biến trên khoảng  2;0 
Hàm số đạt cực tiểu tại xct= 0; yct = -4
Hàm số đạt cực đại tại xcđ = -2 ; ycđ = 0

1
 * Đồ thị :

Đồ thị cắt trục Ox tại (-2;0) ; (1;0) ; cắt trục Oy tại (0;-4)

Đồ thị nhận điểm I  1; 2  làm tâm đối xứng

Ví dụ 2: Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị hàm số : y   x3  3x 2  5x  2

* TXĐ : D =
* Sự biến thiên :
+ y  3x 2  6 x  5
a  1  0
+ y  0, x vì 
  6  0
 Hàm số luôn nghịch biến trên
+ Hàm số không có cực trị
+ lim f ( x )   ; lim f ( x )  
x  x 
BBT :
x - +
f'(x) -
+
f(x)
-
* Đồ thị :
Điểm đặc biệt : A(1;0) , B(0 ; 2), C( 2; -4)
Đồ thị nhận điểm I( 1 ; 0 ) làm tâm đối xứng

4 y

1 x
-10 -5 -3 -2 O 5 10

-2

-4

-6 2
 Dạng của đồ thị hàm số bậc ba y  ax 3  bx 2  cx  d a  0 
TRƯỜNG HỢP a 0 a0
Phương trình y y

y  0 có
/ 1
1
2 nghiệm phân O x
1
biệt
1
O x

Phương trình
y
y

y /  0 có nghiệm 1

1
kép 1 O x

1
O x

Phương trình y y

y /  0 vô nghiệm
1

O 1

1 x

1
O x