Professional Documents
Culture Documents
Monthly Multidisciplinary Research Journal
Monthly Multidisciplinary Research Journal
Monthly Multidisciplinary Research Journal
ORIGINAL ARTICLE
Monthly Multidisciplinary
Research Journal
Review Of
Research Journal
Chief Editors
Regional Editor
Manichander Thammishetty
Ph.d Research Scholar, Faculty of Education IASE, Osmania University, Hyderabad.
Advisory Board
Kamani Perera Delia Serbescu Mabel Miao
Regional Centre For Strategic Studies, Sri Spiru Haret University, Bucharest, Romania Center for China and Globalization, China
Lanka
Xiaohua Yang Ruth Wolf
Ecaterina Patrascu University of San Francisco, San Francisco University Walla, Israel
Spiru Haret University, Bucharest
Karina Xavier Jie Hao
Fabricio Moraes de AlmeidaFederal Massachusetts Institute of Technology (MIT), University of Sydney, Australia
University of Rondonia, Brazil USA
Pei-Shan Kao Andrea
Anna Maria Constantinovici May Hongmei Gao University of Essex, United Kingdom
AL. I. Cuza University, Romania Kennesaw State University, USA
Liu Chen
Beijing Foreign Studies University, China Ilie Pintea
Spiru Haret University, Romania
Address:-Ashok Yakkaldevi 258/34, Raviwar Peth, Solapur - 413 005 Maharashtra, India
Cell : 9595 359 435, Ph No: 02172372010 Email: ayisrj@yahoo.in Website: www.ror.isrj.org
Review of Research
International Online Multidisciplinary Journal
izLrkouk &
fo”k;kph vksG[k
v
yksdla[;se/;s fnolsafnol eksBÓk izek.kkoj ok< gksr vkgs- “ksrtfeuh fcxj “ksrtfeuhr oxhZdj.k d:u eksBÓk izek.kkr
“kgjh oLrh ok<r vkgs- ok<R;k “kgjhdj.kkeqGs dpÚ;kph foYgsokV] iqu”pØhdj.k dj.ks fnolsafnol dBh.k gksr pkyys vkgs-
dpÚ;kP;k iznw’k.kkeqGs thotarwapk izlkj gksrks] jksxjkbZ iljrs] nqxZa/kh fuekZ.k gksrs- ekuoh vkjksX;koj vik;dkjd vkf.k ?kkrd ifj.kke
gksrkr- dpÚ;kr izkeq[;kus ?kjkrhy] dk;kZy;krhy] “ksrkrhy] jLR;kojhy vkf.k dkj[kkU;krhy VkdkÅ inkFkkZapk lekos”k gksrks-
HkkthikY;kpk ikykikpksGk] QGkaP;k lkyh] f”kGs vUuinkFkZ] ekuokP;k o vU; izk.;kaP;k “kjhjkrqu eyeq=knh inkFkZ] jn~nh dkxn]
oLrqaph os’V.ks] iWfdax lkfgR;] gkWLihVye/kwu lq)k njjkst eksBk ?kudpjk fuekZ.k gksrks- ;ke/kwu jksxjkbZ QSykor vlrs- njjkst njMksbZ
ljkljh nksu fdyks ?kk.k dpjk euw’; djhr vlrks- ftrdk ns”k vf/kd fodlhr frrdk dpjk vf/kd gs fnlwu ;srs- eqacbZ
egkuxjikfydsps ?kudpjk O;oLFkkiu [kkR;kps ok’khZd vankti=d 95 dksVh :i;s vkgs-
dpÚ;kP;k O;oLFkkiukpk iz”u xzkeh.k Hkkxkis{kk “kgjh Hkkxkr TkkLr izek.kkr fnlwu ;srks- “kgjhdj.kkeqGs eksBÓk izek.kkr
dpjk fuekZ.k gksrks- dkj.k yksdla[;srhy ok< vkf.k xjtkaph iqrZrk ;kaP;k ijLij laca/kke/kwu o vkS|ksxhd mRiknu izfØ;se/kwu fuekZ.k
gks.kkjk dpjk ;ksX; izek.kkr ekxhZ ykoyk tkr ukgh- R;keqGs dpÚ;kP;k O;oLFkkiukph leL;k fuekZ.k gksrs-
i;kZoj.k fo’k;d tk.kho tkx`rhe/;s ekuofufeZr i;kZoj.kkps iznw’k.k dks.kR;k izdkjps vkgs\ vkf.k ;k iznw’k.kkpk Ik;kZoj.kkoj]
ekuoh thoukoj dks.kR;k izdkjpk ifj.kke gksrks gk egRokpk vH;klfo’k; vkgs- i;kZoj.kh; iznw’k.k vusd izdkjps vkgs- mnk- gok
iznw’k.k] /ouhiznw’k.k] ty iznw’k.k] Hkweh iznw’k.k] vkS’.khd iznw’k.k bR;knh- ;ke/;s vk/kquhd dkGkr dpjk iznw’k.k gh egRokph leL;k vkgs-
dpjk iznw’k.kkeqGs eksBÓk izek.kkoj Hkweh iznw’k.k rj gksrsp i.k dpÚ;keqGs ty iznw’k.k vkf.k gok iznw’k.kgh ?kMwu ;srs- vkS|kfxdj.k]
“kgjhdj.k] miHkksx{ke ulysY;k oLrw] Vkdkow inkFkZ ;krwup dpjk fuekZ.k gksrks- “kgjkP;k fodklkcjkscjp dpÚ;kps <hxgh ok<r
vkgsr- dpjk EgVys dh] ?kjkrhy dsj] O;kikj] dkj[kkus] R;krhy R;kT; oLrw Ñ’hkO;olk;krhy Vkdkow inkFkZ] [kk.kdke]ik.kh
“kq)hdj.k ;kstusrhy Vkdkow oLrw ;kapk varHkkZo gksrks- ^^lthokaP;k nSuafnu tSoizfØ;srwu njjkst vuko”;d o R;kT; inkFkZ fuekZ.k
gksrkr R;kyk dpjk Eg.krkr-**dpÚ;kps ekuoh thoukoj vusd foijhr Lo:ikps ifj.kke gksr vlrkr-
fo”k;kps egRRo
v
?kudpjk Eg.kts jkstP;k okijkrwu mjysY;k fu:i;ksxh oLrqapk lkBk vkiyh ?kjs] dk;kZy;s] nqdkus] Hkkth eaMbZ vkgkj x`gs]
lkoZtuhd laLFkk] vkS|ksxhd laLFkk] :X.kky;s] “ksrh] cka/kdkes ;k loZ fBdk.kkgwu vusd osxosxG;k izdkjpk dpjk jkstP;k jkst r;kj
gksr vlrks-
“kgjkrwu fuekZ.k gks.kkjk dpjk ykac dqBsrjh iqjyk tkrks fdaok Qsdyk tkrks vkf.k frFks dpÚ;kps Mksaxj lkprkr-
egkjk’VªkrY;k dqBY;kgh NksV;k&eksB;k “kgjkae/;s izos”k dj.;kiwohZ nwjoj iljysys IykfLVd o dpÚ;kaps Mksaxj vkiY;kyk igk;yk
feGrkr- oxhZdj.k u djrk] dqByhgh izfØ;k u djrk v”kk izdkjs Vkdysyk dpjk gk loZp n`’Vhus gkuhdkjd vlrks- mnk-
iq.ks&lksykiwj egkekxkZoj Å:Ghdkapu ;k xkokr iq.ks “kgjkryk lxGk dpjk iqjs”kk izfØ;sfouk o ;ksX; O;oLFkkiukfouk Vkdyk tkrks-
xsY;k 20 o’kkZr r;kj >kysY;k dpÚ;kP;k MksaxjkaeqGs xkokr nqxZa/kh] ek”kk] Mklkaps lkezkT;] dpÚ;krwu ik>j.kkÚ;k ik.;keqGs nqf’kr
cuysys Hkwty] fogjh&cksvjosYlps [kjkc ik.kh vkf.k R;keqGs lrr mn~Hko.kkÚ;k vkjksX;kP;k leL;k ;kauh xaHkhj :i /kkj.k dsys vkgs-
vkiY;k vklikl r;kj gks.kkÚ;k cgqrka”k dpÚ;koj izfØ;k d:u rks iqUgk mi;ksxkr vk.kyk tkÅ “kdrks- ijarq vtqugh
vkiY;kyk ;kps xkaHkh;Z ukgh- vki.k dpjk osxosxGk dj.;klkj[kh lk/kh xks’V ns[khy djr ukgh- dpÚ;kps oxhZdj.k u dsY;kus R;kpk
iquokZij dj.;kTkksXks cjsp dkgh ok;k tkrs- oxZokjh u dsysyk dpjk v[ksjhl “kgjkP;k ckgsj m?kM;koj Vkdyk tkrks- T;keqGs
vktwcktwpk ifjlj xyhPN gksrks- m?kM;koj Vkdysyk dpjk rsFksp dqtrks] R;krwu nqxZa/kh lqVrs o jksxjkbZ iljrs-
ok<rh yksdla[;k] “kgjhdj.k] mapkoysys jkg.kheku] vkS|ksxhdj.k] IykLVhdpk ok<rk okij ;keqGs r;kj gks.kkÚ;k dpÚ;kps
izek.k o izdkj ok<r tkrkr- vkf.k osxosxG;k leL;k fuekZ.k gksrkr- vLoPNrk] vktkj] iznw’k.k] lkSan;Zgkuh vkf.k i;kZoj.kkps uqdlku
vls vusd iz”u R;krwup fuekZ.k gksrkr- dpÚ;kph foYgsokV ykok;ph lokZr lksih o LoLr i)r Eg.kts rks iqj.ks fdaok m?kM;koj
tkG.ks- i.k R;keqGs i;kZoj.kkoj ifj.kke gksrks- m?kM;koj tkGY;keqGs fdaok v”kkL=h; i)rhus iqjY;keqGs gok] Hkwty vkf.k ekrh nqf’kr
gksrs- Hkfo’;kr ok<r tk.kkjk dpjk vkf.k R;keqGs gks.kkjs ,dw.kp ifj.kke ikgrk dpÚ;kP;k leL;sdMs vki.k izk/kkU;kus y{k ns.ks vR;ar
xjtsps vkgs- vki.k unh ukY;kae/;s rks dpjk Vkdwu nsrks rks gGwgGw leqnz o uarj egklkxjke/;s tkÅu feGrks- leqnzkr ojoj
vkiY;kyk fnlr ulys rjhgh gs dpÚ;kps f<x [kksyoj leqnzkr tkÅu clysys vlrkr- ?kudpÚ;kP;k leL;syk lkeksjs tk.;kl tjh
vkiyk dk;nk lq;ksX; vlyk rjh [kjh vMp.k vaeyctko.khph vkgs- dpÚ;kP;k leL;syk vki.k ukxjhdgh frrdsp tckcnkj
vkgksr- ,dk cktwyk vki.k fuekZ.k djr vlysY;k dpÚ;kph uhV foYgsokV yko.;kph tckcnkjh vki.k ?ksr ukgh] rj nqlÚ;k cktwyk
vkiyk oLrqadMs c?k.;kpk n`’Vhdksup cnyrks vkgs- vkt cktkjkr vusd oLrq miyC/k vkgsr- R;k fodr ?ksÅ “kd.;kph vkiyh
{kerkgh ok<yh vkgs- ,[kknh oLrw fodr ?ksrkuk vkiY;kyk R;kpk uDdh mi;ksx vkgs dh ukgh- gs u ikgrk vki.k uo&uohu oLrw ?ksr
jkgrks- ,[kkn;k oLrqph vkiY;kyk [kjp xjt vkgs dk gs u riklrk vki.k rh iVdu ?ksrks- ok<rh yksdla[;k o vkfFkZd ifjfLFkrh o
R;kpcjkscj jkstxkj] oS;Drhd feGdr] iqUgk mi;ksxkr vk.k.;klkBh izfØ;k djrk ;s.;klkj[;k oLrqaps egRRo] O;oLFkkiu ;a=.ksph
fdaer brj v”kk vusd xks’Vh ?kudpjk fufeZrhoj ifj.kke djrkr- vkiyh thou”kSyh o xks’Vh miHkksx.;kph i)rp ?kudpÚ;kps
izek.k ok<.;kl dkj.khHkwr Bjrs- vktP;k miHkksDrkoknh lektke/;s izfr O;Drh izfr fnu dpjk ok<hps izek.k yksdla[;k ok<hP;k
izek.kkis{kk vf/kd xrhus ok<r vkgs-
?kudpjk LkEkL;k
v
?kudpÚ;kps O;oLFkkiu gh tkxrhd leL;k vkgs-
rDrk Øekad I
tXkkrhy egRokP;k ns'kkae/;s ?kudpjk fufeZrhps Áek.k
jagaataIla pa`maUKa doSa Gana kcara pa`maaNa (iklaao ga`^ma)
yaun aayaToD sToTsa 2.04
Aa[-sala^MD 1.99
naodr la^MD 1.67
yaun aayaToD ikMgaDma 1.58
F`ansa 1.45
Tapaana 1.13
k^naDa 0.95
mao@saIkao 0.86
Source:What a Waste:A Global Review of Solid Waste Management/World Bank Annual Report 2014
rDrk Øekad II
Hkkjrkrhy egRokP;k jkT;kae/;s ?kudpjk fufeZrhps Áek.k
Gana kcara pa`taI idvasa pa`maaNa (maogaaTna) BaartaataIla pa`maUKa rajyao
26]820 maharaYT/
19]180 {ttar pa`doSa
14,532 TaaimaLnaaDU
11,500 AaMQa`pa`doSaótaoÊMgaNaa
9,227 Gaujarata
8,784 knaa-Tk
(Source-Central Pollution Control Board Report April 2015 sited on www.cbcb.nic.in.msw)
fnolsafnol ok<.kkÚ;k yksdla[;seqGs dpjk fufeZrhps izek.kgh ok<r vkgs- ok<R;k “kgjhdj.kkeqGs dpÚ;kph foYgsokV yko.ks
gk eksBk iz”u vkgs- dpjk xksGk dj.ks] dpÚ;kps oxhZdj.k] dpÚ;kph foYgsokV] dpÚ;kps iqu”pØhdj.k gk ,d egRokpk vH;kl fo’k;
vkgs-
egkjk’Vª jkT; Hkkjrkrhy lokZr tkLr ?kudpjk fuekZ.k dj.kkjs jkT; vkgs- ,dk fnolkyk egkjk’Vª jkT;kr 26820 esxkVu
?kudpjk fuekZ.k gksrks- {ttar pa`doSa 19]180 vkf.k rkfeGukMw 14]532 esxkVu ?kudpjk ;k jkT;kae/;s ,dk fnolkr fuekZ.k gksrks- ;k
vkdMsokjho:u fnlwu ;srs dh Hkkjrke/;s rj ?kudpjk O;oLFkkiukpk iz”u xaHkhj vkgsp- i.k Hkkjrkrhy egkjk’Vª jkT;kr lokZr tkLr
?kudpjk fufeZrh gksrs- R;keqGs egkjk’VªkP;k n`’Vhusgh gk iz”u vfr”k; xaHkhj vkgs- egkjk’Vª jkT;kr eqacbZ “kgjkuarj iq.ks “kgjkrp lokZr
tkLr Vu ?kudpjk ,dk fnolkyk fuekZ.k gksrks-
udk’kk Øekad I
iq.ks ‘kgjkrhy okWMZe/;s fuekZ.k gks.kkÚ;k ?kudpÚ;kph fufeZrh
rDrk Øekad IV
iq.ks egkuxjikfydsus ?kudpÚ;kph foYgsokV vkf.k iqu%”pØhdj.k izfØ;k dj.;kps dk;Z lksifoysY;k 33
izdYikae/;s r;kj gks.kkÚ;k oLrq
?kudpÚ;kpk okij d:Uk oLrq
v-Ø- r;kj gks.kkjh oLrq
r;kj dj.kkÚ;k izdYikaph la[;k
1 daiksLV,R.D.F,pkjdksYk,ck;ksf M>sY k 01
2 OkhtfufeZrh 01
3 xkaMqG [kr 03
4 ck;ksx Wl 22
5 esdWf udy daiksLV 06
,dq.k 33
lkjka’k
v
la’kks/kdkus ^?kudpjk iqu%‘pØhdj.k%,d vFkZ‘kkL=h; fo‘ys’k.k**¼iq.ks ‘kgjkrhy ÁfØ;k ÁdYikalanHkkZr½ gk fo"k; la’kks/kuklkBh
fuoMyk- ?kudpÚ;kps foijhr ifj.kke Ik;kZoj.kkoj gksr vlrkr- Ik;kZoj.k gk l/;kP;k vk/kqfud dkGkrhy TOkyar fo"k; vkgs-
Ik;kZoj.kkps j{k.k dsys rjp euq"; o brj izk.;kaps] Ik{;kaps HkforO; ;k Ik`Fohoj lq[kdkjd gksbZy- Eg.kqu la’kks/kdkus Ik;kZoj.k ladYiuk]
Ik;kZoj.kkps izdkj] Ik;kZoj.kh; iznw"k.k] Hkq&iznq"k.k vkf.k Hkq&iznw"k.kke/;s dpjk iznq"k.k eksBh leL;k vkgs-?kudpÚ;kps iznq"k.k nqj djk;ps
vlsy rj ?kudpÚ;kps O;oLFkkiu ;ksX; jhrhus >kys ikfgts- R;klkBh ?kudpÚ;kpk iquZokij] ?kudpÚ;kps iqu%’pØhdj.k dsys xsys
ikfgts-
lanHkZxzaFklqph
v
1. Census of India( 2011)Provisional Demographic Data of Pune City 2011.
2. Environment Status Report of Pune Municipal Corporation,2001-2012.
3. Gidde M.R,Todkar V.V,Kokate K.K (2008)Municipal Solid Waste Management in Emerging Mega Cities:A case
study of Pune City,Indo Italian Conference on Green and Clean Environment.
4. Pune City Sanitation Plan (2011) Pune Municipal Corporation.
5. Mundhe N.N,Jaybhave R., Bhalachandra D.(2014) ‘Assessment of Municipal Solid Waste Management of Pune
City using Geospatial Tools’ International Journal Research Paper,Pune.
Dear Sir/Mam,
We invite unpublished Research Paper,Summary of Research
Project,Theses,Books and Books Review for publication,you will be pleased to
know that our journals are
?
DOAJ
?EBSCO
?Crossref DOI
?
Index Copernicus
?
Publication Index
?
Academic Journal Database
?
Contemporary Research Index
?
Academic Paper Databse
?
Digital Journals Database
?
Current Index to Scholarly Journals
?
Elite Scientific Journal Archive
?
Directory Of Academic Resources
?
Scholar Journal Index
?
Recent Science Index
?
Scientific Resources Database