Padfield Et Al - En.ms

Diterjemahkan dari Bahasa Inggeris ke Bahasa Melayu - www.onlinedoctranslator.
com
Menghasilkan bersama agenda penyelidikan untuk minyak sawit mampan
Rory Padfield1*, Sune Hansen2, Zoe G. Davies3, Albrecht Ehrensperger4, Eleanor Slade5, 6,
Stephanie Evers7, Effie Papargyropoulou8, Cécile Bessou9, Norhayati Abdullah10, Susan Page11,
Marc Ancrenaz12, Paul Aplin13, Dzulkafli S. Balqis14, Holly Barclay15, Darshanaa Chellaiah15,
Sonal choudhary16, Samantha Conway8, Sarah Cook17, Alison Copeland18, Ahimsa
Camposarceiz19, Nicolas Deere3, Simon L. Mitchell3, Simon Drew18, David Gilvear20, Ross Gray5,
21, Tobias Haller4, Amelia S. Hood22, Lee K. Huat23, Nhat Huynh10, Nagulendran
Kangayatkarasu19, Lian Pin Koh24, 25, Sananth Kumaran26, Robin A. Hee Lim23, Yeong K. Loong
16, 27, Jennifer M. Lucey27, 5, Sarah Luke3, 22, Marvin J. Montefrio28, Katherine Mullin3, Anand
Nainar29, Anna Nekaris1, Vincent Nijman1, Matheus nunes22, Siti Nurhidayu30, Patrick O'Reilly
11, Chong L. Puan30, Nadine Ruppert31, Hengky Salim32, Greetje Schouten33, Anne Tallontire8,
Thomas Smith34, Hsiao-Hang Tao5, Mun H. Tham2, Helena Varkkey35, Jamie Wadey19,
a
Catherine M. Yule36, Badrul Azhar30, Alexander Sayok37, Charles Vairappan23, Jake Bicknell3,
n
Matthew J. Struebig3
i s i o
1Universiti Oxford Brookes, United Kingdom, 2Universiti Teknologi Malaysia, Malaysia,
v
3Universiti Kent, United Kingdom, 4Universiti Bern, Switzerland, 5Universiti Oxford, United
Pr o
Kingdom, 6Universiti Lancaster, United Kingdom, 7Liverpool John Moores
Universiti, United Kingdom, 8Universiti Leeds, United Kingdom, 9Centre de coopération
internationale en recherche agronomique pour le développement (CIRAD),
Perancis, 10Universiti Teknologi Malaysia, Malaysia, 11Universiti Leicester, United Kingdom, 12
Projek Pemuliharaan Orang Utan HUTAN-Kinabatangan, Malaysia, 13Universiti Edge Hill,
United Kingdom, 14Lembaga Minyak Sawit Malaysia, Malaysia, 15Universiti Monash Malaysia,
Malaysia, 16Universiti Sheffield, United Kingdom, 17Universiti Terbuka, United Kingdom, 18
Universiti Newcastle, United Kingdom, 19Kampus Universiti Nottingham Malaysia, Malaysia,
20Universiti Plymouth, United Kingdom, 21Kolej Imperial London, United Kingdom, 22
Universiti Cambridge, United Kingdom, 23Universiti Malaysia Sabah, Malaysia, 24Universiti
Adelaide, Australia, 25Conservation International, Amerika Syarikat, 26Majlis Pensijilan Minyak
Sawit Malaysia, Malaysia,
27Perkongsian Penyelidikan Hutan Hujan Asia Tenggara, Malaysia, 28Kolej Yale-NUS,
Singapura, 29Universiti Tokyo, Jepun, 30Universiti Putra Malaysia, Malaysia,
31Universiti Sains Malaysia, Malaysia, 32Universiti Griffith, Australia, 33Universiti Erasmus
Rotterdam, Belanda, 34Sekolah Ekonomi dan Sains Politik London, United Kingdom, 35
Universiti Malaya, Malaysia, 36Universiti Sunshine Coast, Australia, 37Universiti Malaysia
Sarawak, Malaysia
Dihantar ke Jurnal:
Sempadan dalam Hutan dan Perubahan Global
Bahagian Khusus:
Hutan Tropika
ISSN:
2624-893X
Jenis artikel:
Artikel Penyelidikan Asal
Diterima pada:
14 Sep 2018
Diterima pada:
02 Apr 2019
PDF sementara diterbitkan pada:

02 Apr 2019
Pautan laman web Frontiers:

www.frontiersin.org
petikan:
Padfield R, Hansen S, Davies ZG, Ehrensperger A, Slade E, Evers S, Papargyropoulou E, Bessou C, Abdullah N,
Page S, Ancrenaz M, Aplin P, Balqis DS, Barclay H, Chellaiah D, Choudhary S, Conway S , Cook S, Copeland A,
Camposarceiz A, Deere N, Mitchell SL, Drew S, Gilvear D, Grey R, Haller T, Hood AS, Huat LK, Huynh N,
Kangayatkarasu N, Koh L, Kumaran S, Hee_lim RA, Loong YK, Lucey JM, Luke S, Montefrio MJ, Mullin K, Nainar A,
Nekaris A, Nijman V, Nunes M, Nurhidayu S, O_reilly P, Puan CL, Ruppert N, Salim H, Schouten G, Tallontire A,
Smith T, Tao H, Tham MH, Varkkey H, Wadey J, Yule CM, Azhar B, Sayok A, Vairappan C, Bicknell J dan Struebig
MJ(2018) Menghasilkan bersama agenda penyelidikan untuk minyak sawit mampan. Depan. Untuk. Glob. Ubah
2:13. doi:10.3389/ffgc.2019.00013
Kenyataan hak cipta:

© 2019 Padfield, Hansen, Davies, Ehrensperger, Slade, Evers, Papargyropoulou, Bessou, Abdullah, Halaman,
Ancrenaz, Aplin, Balqis, Barclay, Chellaiah, Choudhary, Conway, Cook, Copeland, Camposarceiz, Deere, Mitchell,
Drew, Gilvear Kelabu, Haller, Hood, Huat, Huynh, Kangayatkarasu, Koh, Kumaran, Hee_lim, Loong, Lucey, Luke,
Montefrio, Mullin, Nainar, Nekaris, Nijman, Nunes, Nurhidayu, O_reilly, Puan, Ruppert, Salim, Schouten,
Tallontire, Smith, Tao, Tham, Varkkey, Wadey, Yule, Azhar, Sayok, Vairappan, Bicknell dan Struebig. Ini ialah
artikel akses terbuka yang diedarkan di bawah syarat-syaratLesen Atribusi Creative Commons (CC BY).
Penggunaan, pengedaran dan pengeluaran semula dalam forum lain adalah dibenarkan, dengan syarat
pengarang asal atau pemberi lesen dikreditkan dan penerbitan asal dalam jurnal ini dipetik, mengikut amalan
akademik yang diterima. Tiada penggunaan, pengedaran atau pengeluaran semula dibenarkan yang tidak
l
mematuhi syarat ini.
i o n a
o v i s
P
PDF Sementara ini sepadan dengan artikel seperti yang muncul selepas penerimaan, selepas semakan rakan sebaya. Versi PDF dan teks penuh
(HTML) yang diformat sepenuhnya akan tersedia tidak lama lagi.
Sempadan dalam Hutan dan Perubahan Global | www.frontiersin.org

Menghasilkan bersama agenda penyelidikan untuk minyak sawit mampan
Rory Padfield1, 8, 45 *, Sune Hansen2, Zoe G. Davies3, Albrecht Ehrensperger4, Eleanor M. Slade5,6,
Stephanie Evers7,45, Effie Papargyropoulou8, Cecile Bessou9, Norhayati Abdullah10, Susan Page11,
Marc Ancrenaz12, Paul Aplin13, Shahirah Balqis Dzulkafli14, Holly Barclay15,45, Darshanaa Chellaiah
15, Sonal Choudhary16, Samantha Conway17, Sarah Cook18, Alison Copeland19, Ahimsa Campos-
Arceiz20, Nicolas J. Deere3, Simon Drew19, David Gilvear21, Ross Gray5, 22, Tobias Haller23, Amelia SC.
penutup24, Lee Kim Huat25, Nhat Huynh10,45, Nagulendran Kangayatkarasu20, Lian Pin Koh26,27,
Sanath Kumaran Kolandai28, Robin Ah Hee Lim29, Kok Loong Yeong 30,31, Jennifer Lucey5,31, Sarah
H. Luke3, 24, Simon L. Mitchell3, Marvin J. Montefrio32, Katherine Mullin3, Anand Nainar33, K. Anne-
Isola Nekaris1, Vincent Nijman1, Matheus Nunes34, Siti Nurhidayu35,36, Patrick O'Reilly11,45, Chong
Leong Puan35, 36, 37, Nadine Ruppert38, Hengky Salim39, Greetje Schouten40, Anne Tallontire8,
Thomas EL Smith41,45, Hsiao-Hang Tao5, Mun Hou Tham2, Helena Varkkey42,45, Jamie Wadey20,
Catherine Yule43,45, Badrul Azhar38, Alex Sayok44,45, Charles Vairappan25, Jake E. Bicknell3, Matthew
J. Struebig3
al
1Jabatan Sains Sosial, Universiti Oxford Brookes, Oxford, UK
i s
2Pusat Penyelidikan Minyak Sawit, Universiti Teknologi Malaysia, Johor Bahru, Malaysia
v
3Institut Pemuliharaan dan Ekologi Durrell (DICE), Pusat Pengajian Antropologi dan Pemuliharaan,
o
Universiti Kent, Canterbury, UK
P
4Pusat Pembangunan dan Alam Sekitar, Universiti Bern, Bern, Switzerland
5Jabatan Zoologi, Universiti Oxford, Oxford, UK
6Pusat Alam Sekitar Lancaster, Universiti Lancaster, Lancaster, UK
7Pusat Pengajian Sains Semula Jadi dan Psikologi, Liverpool John Moore University, Liverpool, UK
8Sekolah Bumi dan Alam Sekitar, Universiti Leeds, Leeds, UK

9Pusat Penyelidikan Pertanian Perancis untuk Pembangunan Antarabangsa (CIRAD), UPR Systèmes de
Pérennes, Universiti Montpellier, Montpellier, Perancis
10Institut Teknologi Antarabangsa Malaysia-Jepun, Universiti Teknologi Malaysia, Kuala
Lumpur, Malaysia
11Pusat Pengajian Geografi, Geologi dan Alam Sekitar, Universiti Leicester, Leicester, UK
12Kinabatangan Orang-utan Conservation Programme (HUTAN), Sandakan, Sabah, Malaysia
13Jabatan Geografi, Universiti Edge Hill, Ormskirk, UK
14Pusat Bioteknologi dan Pembiakan Termaju, Lembaga Minyak Sawit Malaysia, Bandar Baru Bangi,
Selangor, Malaysia
15School of Science, Monash University Malaysia, Bandar Sunway, Subang Jaya, Selangor, Malaysia
16Sekolah Pengurusan, Universiti Sheffield, Sheffield, UK
17Fakulti Sains Biologi, Universiti Leeds, Leeds, UK
18Makmal Air Warwick, Sekolah Kejuruteraan, Universiti Warwick, Coventry, UK
Agenda penyelidikan untuk kelapa sawit
19Pusat Pengajian Geografi, Politik dan Sosiologi, Universiti Newcastle, Newcastle Upon Tyne, UK
20Pusat Pengajian Sains Alam Sekitar dan Geografi, Universiti Nottingham Malaysia,
Semenyih, Malaysia
21Pusat Pengajian Geografi, Bumi dan Sains Alam Sekitar, Universiti Plymouth, Plymouth, UK
22Jabatan Sains Hayat, Kolej Imperial London, Taman Silwood, Ascot, UK
23Institut Antropologi Sosial, Universiti Bern, Bern, Switzerland
24Jabatan Zoologi, Universiti Cambridge, Cambridge, UK
25Institute for Tropical Biology and Conservation, Universiti Malaysia Sabah, Kota Kinabalu, Sabah,
Malaysia
26Institut Alam Sekitar, Pusat Pengajian Sains Biologi, Universiti Adelaide, Adelaide, Australia
27Conservation International, Arlington, Amerika Syarikat
28Majlis Pensijilan Minyak Sawit Malaysia, Kuala Lumpur, Selangor, Malaysia

29Fakulti Pertanian Lestari, Universiti Malaysia Sabah, Sandakan, Sabah, Malaysia
30Pusat Leverhulme untuk Tebatan Perubahan Iklim, Universiti Sheffield, Sheffield, UK
l
31South East Asia Rainforest Research Partnership, Kota Kinabalu, Sabah, Malaysia
o
32Bahagian Sains Sosial, Kolej Yale-NUS, Singapura
v i
33Institut Penyelidikan Ekohidrologi, Universiti Tokyo Forests, Sekolah Siswazah
Pr
Pertanian dan Sains Hayat, Universiti Tokyo, Jepun
34Jabatan Sains Tumbuhan, Universiti Cambridge, Cambridge, UK
35Fakulti Perhutanan, Universiti Putra Malaysia, Serdang, Selangor, Kuala Lumpur, Malaysia
36Institut Hutan Tropika dan Hasil Hutan, Universiti Putra Malaysia, Serdang, Selangor,
Malaysia
37Institut Biosains, Universiti Putra Malaysia, Serdang, Selangor, Malaysia
38Pusat Pengajian Sains Biologi, Universiti Sains Malaysia, Gelugor, Pinang, Malaysia
39Pusat Pengajian Kejuruteraan dan Alam Bina, Universiti Griffith, Southport, QLD, Australia
40Sekolah Pengurusan Rotterdam, Universiti Erasmus, Belanda
41Jabatan Geografi dan Alam Sekitar, Sekolah Ekonomi dan Sains Politik London,
London, UK
42Jabatan Pengajian Antarabangsa dan Strategik, Universiti Malaya, Kuala Lumpur, Malaysia
43Fakulti Sains, Kesihatan, Pendidikan dan Kejuruteraan, Universiti Sunshine Coast,
Maroochydore DC, QLD, Australia
44Institut Biodiversiti dan Pemuliharaan Alam Sekitar, Universiti Malaysia Sarawak, Kota
Samarahan, Sarawak, Malaysia
45Inisiatif Penyelidikan Tadahan Tropika (TROCARI)
1
2
Ini adalah fail sementara, bukan artikel set taip terakhir
2 * Surat-menyurat:
3 Rory Padfield
4 rwpadfield@leeds.ac.uk
5 Kata kunci: penetapan keutamaan penyelidikan, kelapa sawit (Elaeis guineensis), pertanian, pensijilan,
6 dasar, penglibatan pihak berkepentingan, transdisiplin
8 Abstrak
9 Kebangkitan minyak sawit sebagai minyak sayuran yang paling banyak digunakan di dunia bertepatan
10 dengan pertumbuhan eksponen dalam aktiviti penyelidikan minyak sawit. Analisis bibliometrik keluaran
11 penyelidikan mendedahkan ketidakseimbangan yang berbeza dalam jenis penyelidikan yang dijalankan,
12 terutamanya tumpuan yang tidak seimbang pada topik biofuel dan kejuruteraan. Menyedari pengembangan
13 pertanian kelapa sawit merentasi kawasan tropika dan peningkatan kesedaran tentang kesan alam sekitar,
14 sosial dan ekonomi, kami berusaha untuk mengorientasikan semula agenda penyelidikan sedia ada ke arah
15 yang menangani soalan paling asas dan mendesak yang ditakrifkan oleh komuniti pemegang kepentingan
16 minyak sawit. Berikutan perundingan dengan 659 pihak berkepentingan dari 38 negara, termasuk penanam
17 kelapa sawit, agensi kerajaan, pertubuhan bukan kerajaan dan penyelidik, persoalan kajian keutamaan
l
18 tertinggi telah dikenal pasti dalam 13 tema. 279 soalan yang terhasil, termasuk 26 yang disenaraikan sebagai
n
19 keutamaan, mendedahkan kepelbagaian cabaran penyelidikan alam sekitar dan sosial yang dihadapi oleh
i
20 industri, daripada kesan pengeluaran ekologi dan ekosistem, kepada mata pencarian pekerja ladang dan
v
21 komuniti pekebun kecil. Analisis jenis pengetahuan yang dihasilkan daripada soalan-soalan ini menggariskan
Pr
22 keperluan yang jelas untuk program sains asas, dan kajian yang melibatkan perundingan pihak
23 berkepentingan bukan akademik untuk membangunkan penyelesaian 'transformatif' kepada sektor kelapa
24 sawit. Pihak berkepentingan paling sejajar dalam pilihan soalan keutamaan mereka merentas tema dasar dan
25 tema berkaitan pensijilan, dan paling berbeza dalam maklum balas alam sekitar, teknologi dan tema
26 berkaitan pekebun kecil. Cadangan kami termasuk peningkatan kepimpinan dan penyelarasan akademik
27 serantau,
28
29 1 pengenalan
30 Sepanjang dua dekad yang lalu minyak sawit telah menjadi minyak sayuran pengeluaran dan penggunaan terkemuka di
31 dunia (FAO, 2017). Penggunaannya yang meluas dalam makanan, kosmetik, detergen dan biofuel, digabungkan dengan
32 harga pasaran yang kompetitif, menjadikan minyak sawit dan produk bersamanya, minyak isirong sawit, komoditi yang
33 menarik. Kelapa sawit (Elaeis guineensis) berasal dari Afrika tropika, tetapi ditanam merentasi kawasan tropika,
34 terutamanya di Asia Tenggara, terutamanya Malaysia, Indonesia, Thailand dan Papua New Guinea (Koh et al., 2011;
35 Nelson et al., 2014; Wicke et al., 2011 ). Baru-baru ini, penanaman kelapa sawit telah berkembang di seluruh Afrika Barat
36 dan Tengah (Ordway et al., 2017) dan sebahagian Amerika Tengah dan Selatan (Pacheco, 2012), didorong sebahagian
37 besarnya oleh kadar pulangan pelaburan yang lebih tinggi berbanding dengan guna tanah lain (Zen et al., 2016).
38 Akibatnya, tanaman telah dilihat sebagai mekanisme penting untuk meningkatkan pendapatan masyarakat luar bandar,
39 menangani kemiskinan dan menyokong pembangunan sosio-ekonomi yang sering menjadi kawasan luar bandar
40 terpinggir di sempadan hutan (Zen et al., 2016). ).
41
42 Memandangkan kelapa sawit hanya boleh tumbuh dalam persekitaran lembap tropika, penanaman bersaing untuk mendapatkan ruang
43 dengan hutan hujan tropika dan perkhidmatan ekosistem yang berkaitan, termasuk penyimpanan karbon dan biodiversiti. Sehubungan
44 itu, pengkritik pembangunan minyak sawit pada akhir 1990-an dan awal 2000-an menimbulkan kebimbangan mengenai
3
45 penebangan hutan (Charters et al., 2019; Koh dan Wilcove, 2008), meningkatkan
46 pelepasan gas rumah hijau (Carlson et al., 2012; Evers et al., 2017; Wijedasa et al., 2017),
47 dan kehilangan biodiversiti (Danielsen et al. al., 2009; Meijaard et al., 2018). Sebagai tindak
48 balas, Meja Bulat Minyak Sawit Lestari (RSPO) telah ditubuhkan pada tahun 2004, dengan
49 matlamat untuk membangunkan dan mengurus sistem pensijilan yang mampan. Dalam
50 dekad yang lalu, Kesatuan Eropah dan pelbagai organisasi sektor swasta dan awam telah
51 memulakan dasar untuk menggalakkan penyumberan minyak sawit mampan (Parlimen
52 Eropah, 2014; Padfield et al., 2016). Begitu juga, dalam tempoh masa yang sama, dua
53 negara pengeluar terbesar (Malaysia dan Indonesia) memperkenalkan skim pensijilan
54 mereka sendiri (Schouten dan Glasbergen, 2011).
55
56 Bertepatan dengan peningkatan minyak sawit di pasaran global, minat penyelidikan telah berkembang dengan pesat
57 sejak tiga dekad yang lalu dengan 1757 kertas jurnal semakan rakan diterbitkan pada 2017 sahaja (Rajah 1). Walau
58 bagaimanapun, analisis artikel yang diterbitkan mendedahkan ketidakseimbangan yang berbeza dalam jenis penyelidikan
59 yang dijalankan: topik biofuel dan kejuruteraan telah mendominasi literatur, manakala kajian yang mengkaji perubahan
60 guna tanah, biodiversiti, dan aspek sosio-ekonomi pengeluaran dan penggunaan kurang diwakili dengan baik. (Hansen et
61 al., 2015; Turner et al., 2008).
62
n
Bias penerbitan dalam penyelidikan minyak sawit mencerminkan trend yang lebih luas dalam akademik yang
i
63 dikenali sebagai komodifikasi pengetahuan dan 'universiti neoliberal' (Jones dan Jones, 2017; Peters, 2013).
s
64 Kepentingan komersial minyak sawit telah memacu usaha akademik ke arah pengoptimuman proses pengeluaran,
i
65
v
kajian kebolehlaksanaan teknologi dan pengkomersilan produk. Topik berkaitan biofuel telah mendapat perhatian
66 khusus daripada penyelidik yang bekerja dalam negara pengeluar minyak sawit, terutamanya selepas tahun 2000
Pr
67 dan berikutan kenaikan harga minyak mentah yang berterusan (Hansen et al., 2015). Selain itu, tumpuan kepada
68 pengkomersilan minyak sawit telah mengarahkan penyelidik ke arah penglibatan yang agak eksklusif dengan
69 pemain industri untuk menangani keperluan penyelidikan khusus mereka (iaitu pemilik ladang dan kilang, dan
70 persatuan industri). Oleh itu, pembingkaian normatif aktiviti penyelidikan ini dan laluan pembangunan yang
71 dicadangkan sangat berat sebelah ke arah perspektif keusahawanan dan berdasarkan penilaian disiplin dan
72 teknikal terhadap situasi semasa. Walaupun terdapat seruan yang semakin meningkat untuk penyepaduan
73 pelbagai disiplin dan perspektif pihak berkepentingan ke dalam penyelidikan kemampanan (Hospes et al, 2017;
74 Pohl & Hadorn, 2007), sehingga kini pendekatan sedemikian masih tidak wujud dalam sektor minyak sawit.
75
76 Menyedari pengembangan berterusan minyak sawit (Pirker et al., 2016), wujud rasa terdesak untuk
77 memahami kesan alam sekitar dan sosio-ekonomi sebelum kerosakan tidak dapat dipulihkan berlaku
78 (Meijaard et al., 2018; Ripple et al., 2017). Mengorientasikan semula agenda penyelidikan minyak sawit sedia
79 ada bukan sahaja dari sudut kemampanan alam sekitar, sosial dan ekonomi, tetapi juga untuk industri itu
80 sendiri. Walaupun penguasaan semasa dalam pasaran minyak sayuran global, dasar perdagangan bukan
81 tarif yang mengehadkan, seperti Arahan Tenaga Boleh Diperbaharui 2016 EU (Parlimen Eropah, 2016),
82 mungkin mengehadkan peluang pasaran masa hadapan. Agenda penyelidikan yang benar-benar terbuka
83 dan transdisiplin yang menangani isu-isu yang paling menjadi kebimbangan pihak berkepentingan utama
84 akan menunjukkan komitmen industri terhadap isu-isu ini,
85 Di sini, kami berusaha untuk memperbaiki ketidakseimbangan dalam liputan penyelidikan minyak sawit dengan membangunkan
86 agenda penyelidikan untuk mencapai kemampanan dalam sektor minyak sawit. Kami memperoleh agenda ini daripada pihak
87 berkepentingan utama sebagai satu cara untuk mengorientasikan semula usaha ke arah menangani persoalan yang paling
88 mendesak dan asas. Pertama, kami mengenal pasti keutamaan penyelidikan untuk kemampanan minyak sawit seperti yang
89 ditentukan oleh pihak berkepentingan merentas sektor industri, akademik, kerajaan dan bukan kerajaan. Kedua, kita
4
90 kategorikan soalan kajian yang dijana dalam latihan ini untuk menentukan aspek atau aspek kemampanan - alam
91 sekitar, sosial dan ekonomi - soalan yang ditangani; dan jenis pengetahuan – pengetahuan sistem, sasaran dan
92 transformasi – yang dihasilkan daripada soalan. Ketiga, kami meneliti persamaan dan perbezaan antara soalan
93 keutamaan yang dikemukakan oleh pelbagai pihak berkepentingan. Akhir sekali, kami mengesyorkan tindakan
94 yang boleh memudahkan pengambilan soalan keutamaan oleh penyelidik dan mengukuhkan antara muka dasar
95 minyak sawit sains.
96 2 Bahan dan Kaedah
97 Kami menggunakan pendekatan 'reka bentuk bersama' untuk menentukan fokus penyelidikan. Reka
98 bentuk bersama proses penyelidikan dan penghasilan bersama pengetahuan adalah elemen utama
99 penyelidikan transdisiplin. Transdisiplin ialah satu cara untuk menjalankan penyelidikan yang
100 mengintegrasikan dan mensintesis banyak perspektif disiplin yang berbeza, dan memberi tumpuan
101 lebih langsung kepada masalah, dan bukannya alat dan model intelektual tertentu yang digunakan
102 untuk menyelesaikannya (Constanza, 1991). Yang penting, pendekatan transdisipliner menggabungkan
103 pandangan pelbagai pihak berkepentingan ke dalam reka bentuk penyelidikan, termasuk subjek
104 penyelidikan, dan lain-lain di luar akademik (Constanza, 1991). Dengan rujukan khusus kepada
l
105 penyelidikan minyak sawit mampan, Hospes et al. (2017: 76) memperjuangkan nilai metodologi
106 sedemikian,
107 Berikutan kajian penglibatan pihak berkepentingan yang serupa mengenai topik
i
108 kemampanan (Brown et al., 2010; Nagulendran et al., 2016; Padfield et al., 2014; Seddon et
i
109 al., 2014), kami menyepadukan beberapa mod perundingan pihak berkepentingan
v
110 merentas tiga fasa berbeza untuk mengenal pasti dan mengutamakan persoalan kajian.
Pr
111 Pendekatan kami mendapat manfaat daripada jangkauan global tinjauan dalam talian,
112 yang menangkap perspektif daripada pelbagai latar belakang, sektor dan geografi;
113 perbincangan berstruktur kumpulan fokus yang disasarkan; dan sifat intensif bengkel
114 kediaman berbilang hari. Menggunakan kaedah penglibatan yang pelbagai lagi saling
115 melengkapi membantu mengeluarkan persoalan kajian yang paling penting kepada pihak
116 berkepentingan yang mengambil bahagian dalam kajian. Rajah 2 menunjukkan aliran
117 penglibatan pihak berkepentingan:
118 2.1 Fasa 1: Menentukan tema penyelidikan peringkat tinggi
119 Sebagai rangsangan untuk menjana soalan keutamaan dalam aktiviti perundingan berikut,
120 tiga belas tema penyelidikan peringkat tinggi untuk kelestarian minyak sawit telah dipersetujui
121 dalam bengkel yang diadakan di Kuala Lumpur, Malaysia pada April 2015. Tiga puluh satu
122 peserta dari pelbagai latar belakang minyak sawit telah hadir, termasuk wakil dari akademia,
123 industri minyak sawit, RSPO, dan pertubuhan bukan kerajaan (NGO) alam sekitar. Para peserta
124 beroperasi pada pelbagai peringkat: daripada perspektif transnasional syarikat minyak sawit
125 dan NGO kepada peringkat tempatan persatuan penanam dan ahli akademik. Pihak
126 berkepentingan dibahagikan kepada lima kumpulan kerja untuk mengenal pasti isu utama
127 yang dihadapi oleh kemampanan minyak sawit semasa dan masa depan serta jenis
128 penyelidikan yang diperlukan untuk menangani cabaran ini.
129
130 Melalui proses berulang perbincangan kumpulan kecil dan sesi maklum balas pleno yang dipengerusikan bersama
131 oleh dua penyiasat utama projek (Padfield dan Hansen), senarai gabungan 13 tema penyelidikan peringkat tinggi
132 telah ditakrifkan dan dipersetujui oleh semua peserta bengkel seperti berikut: (1) biodiversiti dan pemuliharaan; (2)
133 tenaga dan produk berasaskan bio; (3) ekonomi dan rantaian bekalan; (4)
5
134 kesan maklum balas perubahan alam sekitar; (5) guna tanah dan perubahan guna tanah (LULUC); (6) mata
135 pencarian, jantina dan hak asasi manusia; (7) media, komunikasi dan pertukaran pengetahuan; (8) dasar,
136 tadbir urus dan institusi; (9) proses, teknologi dan pengurusan; (10) sumber, pelepasan dan kesan alam
137 sekitar; (11) pekebun kecil; (12) piawaian dan pensijilan; dan (13) penggunaan mampan.
138
139 2.2 Fasa 2: Perundingan pihak berkepentingan
140 Soalan kajian keutamaan dari dalam setiap tema peringkat tinggi dihasilkan daripada dua pendekatan
141 perundingan pihak berkepentingan yang berbeza: a) tinjauan dalam talian dan kumpulan fokus yang
142 disasarkan; dan b) bengkel kediaman yang melibatkan peserta dari UK dan Malaysia.
143 2.2.1 Tinjauan dalam talian dan kumpulan fokus
144 Untuk menangkap perspektif pihak berkepentingan minyak sawit dari pelbagai kepelbagaian sektor
145 dan negara, dua tinjauan dalam talian telah direka bentuk. Tinjauan pertama (dirujuk sebagai 'kaji
146 selidik soalan penyelidikan') meminta pihak berkepentingan mengemukakan soalan penyelidikan yang
147 dianggap paling memerlukan kajian untuk membantu mencapai kemampanan minyak sawit. 13 tema
148 penyelidikan - seperti yang diperolehi dalam bengkel Fasa 1 - membentuk asas tinjauan yang
l
149 membolehkan peserta mengemukakan soalan mereka setiap tema. Para peserta juga diminta
n
150 mengenal pasti latar belakang sektor mereka dan negara tempat mereka berpangkalan. Kejayaan
i
151
s
tinjauan itu bergantung kepada 'strategi pensampelan bola salji' (Wright dan Stein, 2005) di mana
i
152 peserta yang terlibat dalam bengkel Fasa 1 diminta untuk mengedarkan tinjauan kepada kenalan
v
153 berkaitan minyak sawit dalam rangkaian masing-masing.
r o
154
P
'Tinjauan soalan penyelidikan' itu disokong oleh kumpulan fokus individu dengan RSPO dan dua NGO, Pusat Alam Sekitar Global (GEC) dan Wild Asia. Kumpulan fokus berlaku dalam
155 tempoh 60 hari yang sama seperti tinjauan dalam talian pertama dan mengikuti protokol khusus untuk temu bual dalam kumpulan kecil, di mana soalan temu bual disediakan terlebih
156 dahulu untuk membolehkan peserta menyediakan masa yang diperlukan (Phillips dan Johns, 2013). Dalam kumpulan fokus, peserta diminta untuk mempertimbangkan isu kemampanan
157 minyak sawit dan jenis penyelidikan serta soalan penyelidikan khusus yang diperlukan untuk menangani isu ini. Kumpulan fokus RSPO melibatkan perbincangan dengan lapan ahli
158 organisasi yang berpengalaman dalam cabaran pensijilan yang dihadapi pengeluar minyak sawit di Asia Tenggara, Afrika Barat, dan Amerika Tengah dan Selatan. Perbincangan tertumpu
159 terutamanya kepada keperluan penyelidikan pengeluar minyak sawit bersaiz besar dan sederhana serta keperluan masyarakat tempatan yang menghadapi pelakon ini semasa
160 pengambilan tanah untuk minyak sawit. GEC dan Wild Asia telah dijemput untuk mengambil bahagian kerana pengetahuan dan pengalaman mereka tentang isu mata pencarian dan
161 kemampanan yang dihadapi oleh masyarakat luar bandar dan kumpulan orang asli di Asia Tenggara, termasuk petani kecil. Sekitar 40% daripada kawasan kelapa sawit Malaysia dan
162 Indonesia diusahakan oleh pekebun kecil (Rival dan Levang, 2014), namun petani ini mempunyai perwakilan politik yang minimum dalam kalangan dasar (RSPO, 2017). GEC dan Wild Asia
163 telah dijemput untuk mengambil bahagian kerana pengetahuan dan pengalaman mereka tentang isu mata pencarian dan kemampanan yang dihadapi oleh masyarakat luar bandar dan
164 kumpulan orang asli di Asia Tenggara, termasuk petani kecil. Sekitar 40% daripada kawasan kelapa sawit Malaysia dan Indonesia diusahakan oleh pekebun kecil (Rival dan Levang, 2014),
165 namun petani ini mempunyai perwakilan politik yang minimum dalam kalangan dasar (RSPO, 2017). GEC dan Wild Asia telah dijemput untuk mengambil bahagian kerana pengetahuan
166 dan pengalaman mereka tentang isu mata pencarian dan kemampanan yang dihadapi oleh masyarakat luar bandar dan kumpulan orang asli di Asia Tenggara, termasuk petani kecil.
167 Sekitar 40% daripada kawasan kelapa sawit Malaysia dan Indonesia diusahakan oleh pekebun kecil (Rival dan Levang, 2014), namun petani ini mempunyai perwakilan politik yang
168 minimum dalam kalangan dasar (RSPO, 2017).
169 Soalan penyelidikan yang dihasilkan dalam kumpulan fokus telah dimasukkan dalam senarai yang diperoleh daripada
170 tinjauan dalam talian. Selaras dengan kajian yang boleh dibandingkan secara metodologi (Brown et al., 2010; Padfield et
171 al., 2014), senarai awal dikurangkan dengan mengalih keluar pendua, komen dan pemerhatian, dan soalan yang telah
172 dikaji. Untuk memastikan integriti dalam proses penyatuan soalan, latihan ini telah dijalankan oleh lima belas penyelidik
173 yang mempunyai pengetahuan tentang kemampanan minyak sawit merangkumi topik sains keras, kejuruteraan dan
174 sains sosial. Output daripada latihan ini ialah seratus lapan puluh empat soalan penyelidikan yang perlu diberi
175 keutamaan oleh pihak berkepentingan melalui tinjauan dalam talian kedua.
6
176 Tinjauan kedua (dirujuk sebagai 'Tinjauan Keutamaan') telah diedarkan kepada mereka yang menyertai bengkel
177 Fasa 1 sebagai cara untuk mengakses rangkaian luas mereka, dan kepada mereka yang telah memberikan butiran
178 hubungan mereka dari tinjauan pertama. Proses keutamaan melibatkan pihak berkepentingan yang mengenal
179 pasti dua soalan paling penting bagi setiap tema (lihat S2 dalam Bahan Tambahan). Tinjauan dibuka selama 60 hari
180 dari 4 Disember 2015 hingga 3 Februari 2016.
181 2.2.2 Bengkel kediaman

182 Pendekatan kedua kepada perundingan pihak berkepentingan melibatkan bengkel yang diadakan di Kota Kinabalu,
183 Malaysia, pada November 2016. Seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 2, perundingan pihak berkepentingan dalam
184 bengkel ini dijalankan secara berasingan kepada tinjauan dalam talian dan kumpulan fokus seperti yang diterangkan di
185 atas. Sifat intensif format bengkel berbilang hari mewujudkan peluang untuk perbincangan berterusan dan penghalusan
186 soalan dalam tetapan kumpulan kecil dan besar. Bengkel ini telah dipromosikan oleh British Council, Academy of
187 Sciences Malaysia dan rangkaian antarabangsa yang ditubuhkan dalam rundingan sebelum ini, dan telah dihadiri oleh 39
188 peserta dari universiti UK dan Malaysia, institusi penyelidikan, dan NGO. Penyelidik UK dan Malaysia adalah antara yang
189 paling aktif dari segi penyelidikan kemampanan minyak sawit; bersama-sama penyelidik yang berpangkalan di Malaysia
190 dan UK telah menyumbang hampir separuh daripada hasil penyelidikan mengenai kemampanan kelapa sawit, seperti
191 yang direkodkan oleh Scopus (Jadual 1). Yang penting, kedua-dua kumpulan ini membawa kepada perbincangan
192
l
pengetahuan pelengkap mengenai kedua-dua pengeluaran minyak sawit serta perspektif penggunaan.
a
193
o
194
i
Kami menggunakan pendekatan berdasarkan teknik Delphi yang digunakan sebelum ini dalam sektor penyelidikan alam
s
195 sekitar (Sutherland et al., 2011). Sebelum bengkel, peserta mencadangkan soalan penyelidikan utama melalui borang
196
rv
dalam talian. Para peserta kemudiannya diminta untuk menentukan kedudukan soalan, dan kedudukan median bagi
197 setiap soalan disediakan di bengkel untuk memaklumkan perbincangan. Dalam perbincangan bengkel pusingan pertama,
198 para peserta diasingkan kepada kumpulan untuk memilih sepuluh soalan daripada setiap tema untuk dilalui ke pusingan
199 seterusnya, dan untuk menyatukan sebarang soalan ulangan. Berikutan ini peserta mengundi soalan secara berulang,
200 dengan mereka yang menerima undian paling sedikit dikeluarkan selepas setiap pusingan, sehingga senarai akhir 94
201 soalan telah dipersetujui (lihat Jadual S3). Soalan keutamaan tertinggi bagi setiap tema telah dikenal pasti melalui latihan
202 keutamaan akhir. (Jadual 3).
203 2.3 Fasa 3: Pengkategorian keutamaan penyelidikan
204 Fasa terakhir melibatkan pengkategorian soalan kajian yang dihasilkan daripada latihan
205 perundingan pihak berkepentingan. Empat bentuk pengkategorian yang berbeza telah
206 dilakukan. Mengakui konsep 'tiga tunjang' sebagai tafsiran dominan kelestarian dalam
207 kesusasteraan (Purvis et al., 2018), kami mula-mula mengkategorikan setiap soalan
208 bergantung pada sama ada ia menangani aspek alam sekitar, sosial dan/atau ekonomi
209 kemampanan. Kelestarian alam sekitar difahami sebagai penggunaan mampan, perlindungan
210 dan/atau pemuliharaan sumber asli; kemampanan sosial merujuk kepada kesejahteraan
211 individu dan komuniti, dan hak dan keperluan pihak berkepentingan; dan kemampanan
212 ekonomi merujuk kepada daya maju kewangan dan daya tahan minyak sawit dan industri
213 berkaitan.
214 Kedua, kami mengkategorikan soalan mengikut jenis pengetahuan. Pohl dan Hadorn (2007) mengenal pasti tiga jenis
215 pengetahuan untuk penyelidikan kemampanan: i) 'pengetahuan sistem', yang menyoal asal usul dan kemungkinan
216 perkembangan selanjutnya sesuatu masalah; ii) 'pengetahuan sasaran', yang menentukan dan menjelaskan keperluan
217 untuk perubahan, matlamat yang diingini dan amalan yang lebih baik; dan iii) 'pengetahuan transformasi', yang mengkaji
218 cara tindakan teknikal, sosial, perundangan, budaya dan lain-lain yang mungkin bertujuan untuk mengubah amalan sedia
219 ada dan memperkenalkan amalan yang diingini. Seperti analisis kemampanan, soalan
7
220 boleh diberikan lebih daripada satu jenis pengetahuan bergantung pada skopnya dan telah disahkan oleh
221 pasukan penyelidik. Dalam kedua-dua latihan pengkategorian, soalan telah diberikan jenis pengetahuan
222 dan aspek kemampanan mereka oleh seorang penyelidik yang kemudiannya disemak dan disahkan oleh
223 ahli pasukan penyelidik yang lain.
224 Ketiga, indeks ketidaksamaan pihak berkepentingan telah dibangunkan untuk mewakili persetujuan/percanggahan
225 pihak berkepentingan mengenai soalan keutamaan. Indeks ketidaksamaan dihasilkan dengan memperoleh purata
226 skor keutamaan bagi setiap soalan oleh kumpulan berkepentingan yang berbeza dan mengira perbezaan purata
227 skor keutamaan antara dua kumpulan berkepentingan (iaitu dengan memasangkan semua kombinasi berbeza
228 kumpulan berkepentingan untuk menentukan percanggahan purata dalam skor keutamaan) (Nagulendran et al.,
229 2016). Oleh itu, indeks memberikan petunjuk tentang persetujuan/percanggahan pendapat antara kumpulan
230 berkepentingan: semakin rendah nilai antara dua kumpulan, semakin tinggi persamaan dalam pilihan soalan
231 kajian. Akhir sekali, latar belakang sektoral dan geografi peserta daripada pelbagai aktiviti perundingan turut
232 dianalisis.
233 2.4 Penyertaan pihak berkepentingan dan pecahan negara peserta
234 Secara keseluruhan, kajian melibatkan 659 pihak berkepentingan merentasi pelbagai pendekatan perundingan
235
l
(Jadual 2). Tinjauan dalam talian memudahkan penyertaan daripada komuniti yang agak global (Rajah 3), termasuk
236 perwakilan dari wilayah di mana minyak sawit merupakan komoditi yang mantap dalam segi pengeluaran dan
i o
237 penggunaan (iaitu Asia Tenggara dan Eropah), dan di mana penanaman minyak sawit telah menjadi lebih menonjol
s
238 sejak kebelakangan ini. tahun (iaitu Afrika dan Amerika Tengah dan Selatan). Tujuh negara paling ramai diwakili
239
v
dalam tinjauan dalam talian (bilangan responden dan peratusan dalam kurungan): Malaysia (208, 39.2%), UK (67,
240
o
12.6%), Belanda (34, 6.4%), Jerman (31, 5.8% ), Indonesia (29, 5.5%), Amerika Syarikat (24, 4.9%) dan Perancis (23,
241 4.3%). Pecahan penuh responden mengikut negara disenaraikan dalam Jadual S1 bahan tambahan.
P
242
243 Kumpulan yang mempunyai perwakilan terbesar dalam kajian ini ialah universiti dan
244 institut penyelidikan (38%), pengeluar hiliran produk minyak sawit (22%), lain-lain (11%),
245 NGO (10%) dan industri minyak sawit (10%) . Dalam tinjauan dalam talian dan kumpulan
246 fokus, dua kumpulan terbesar yang mengambil bahagian ialah universiti dan institut
247 penyelidikan (23% dalam tinjauan dalam talian 1; 44% dalam tinjauan dalam talian 2), dan
248 pengeluar hiliran (34% dan 18%), masing-masing. Pecahan lanjut mengenai negara asal
249 kedua-dua kumpulan ini (Rajah S1 & S2 dalam bahan tambahan) mendedahkan
250 perwakilan kukuh daripada universiti dan institut penyelidikan Malaysia, dan pengeluar
251 hiliran Eropah.
252
253 Berbanding dengan kajian lepas yang menghadapi cabaran dalam penglibatan dengan pelaku sektor swasta dalam
254 industri minyak sawit (Nagulendran et al, 2016; Padfield et al, 2014), terdapat penyertaan yang agak tinggi daripada
255 industri minyak sawit dalam kedua-dua tinjauan dalam talian (Jadual). 2): 30 peserta (12%) dan 27 peserta (8%), masing-
256 masing. Selain itu, seperti yang ditunjukkan dalam Jadual S2 kami mempunyai penyertaan daripada pengeluar yang
257 beroperasi pada skala yang berbeza; daripada syarikat trans-nasional yang berhadapan di peringkat global (cth Sime
258 Darby dan FELDA, kedua-duanya beroperasi di seluruh Asia Tenggara dan Afrika Barat) kepada pengeluar berasaskan
259 negara yang beroperasi di Liberia, Malaysia, Thailand, Brazil, Sri Lanka, Guatemala dan Madagascar.
260
8
261 2.5 Batasan kajian

262 Berbanding dengan jenis pemegang kepentingan yang lain, terdapat bilangan responden
263 tinjauan yang tidak seimbang daripada universiti dan institut penyelidikan (walaupun
264 sesetengah daripada ini mungkin mempunyai peranan tambahan sebelum atau serentak
265 dengan kedudukan penyelidikan mereka). Bengkel kediaman, khususnya, terdiri daripada
266 82% penyelidik (Jadual 2). Trend ini tidak mengejutkan memandangkan tarikan semula jadi
267 keutamaan penyelidikan dan latihan pengimbasan ufuk kepada komuniti akademik. Jenis
268 pihak berkepentingan lain, seperti perunding dan pegawai kerajaan kurang diwakili dalam
269 kajian ini; kedua-dua kumpulan ini terdiri daripada 5% dan 4%, masing-masing daripada
270 jumlah pemegang kepentingan yang terlibat dalam aktiviti perundingan. Oleh itu, kami
271 mengakui
272
273 Dalam kajian ini, adalah amat mencabar untuk melibatkan diri secara berkesan dengan pihak berkepentingan minyak sawit di
274 kawasan sempadan, terutamanya yang terletak di negara-negara Afrika. Kekurangan kesedaran, aktiviti penyelidikan yang
275 minimum dan batasan tinjauan dalam talian untuk melibatkan diri secara berkesan dengan masyarakat luar bandar
276 berkemungkinan merupakan faktor penjelasan. Tambahan pula, walaupun terdapat percubaan untuk mencapai pihak
277 berkepentingan di China dan India – dua daripada pengguna terbesar minyak sawit – penglibatan daripada responden di negara-
278 negara ini adalah diabaikan. Oleh itu, keputusan dalam kajian kami sebahagian besarnya mewakili kepentingan pihak
l
279 berkepentingan dari dua kawasan geografi utama (Asia Tenggara dan Eropah) dan, sewajarnya, tidak semestinya merangkumi
o
280 semua cabaran penyelidikan yang muncul di kawasan sempadan mahupun negara pengguna minyak sawit tinggi di Global
s
281 Selatan.
282
v
283
o
Seperti yang diakui dalam kajian keutamaan lepas (Nagulendran et al., 2016; Padfield et al., 2014), capaian pihak berkepentingan dalam
284 tinjauan kami tidak dapat dikira dengan tepat kerana kami menggunakan pendekatan bola salji untuk mengedarkan tinjauan dalam
P
285 talian. Berkemungkinan besar kedua-dua tinjauan menjangkau khalayak yang luas, namun sesetengah pihak berkepentingan mungkin
286 memilih untuk tidak mengambil bahagian (Nagulendran et al., 2016). Tambahan pula, kami telah mengandaikan bahawa beberapa pihak
287 berkepentingan mengambil bahagian dalam kedua-dua tinjauan dalam talian dan dengan itu jumlah bilangan pihak berkepentingan yang
288 terlibat dalam kajian ini (659) tidak semestinya mewakili 659 peserta unik. Sesetengah pihak berkepentingan mungkin juga telah
289 mengambil pandangan yang lebih peribadi tentang soalan keutamaan dan bukannya mewakili kedudukan organisasi mereka.
290
291 3 Keputusan
292 3.1 Soalan kajian keutamaan

293 Tinjauan dalam talian dan bengkel kediaman mengenal pasti 279 soalan; 185 dihasilkan daripada tinjauan dalam talian
294 dan kumpulan fokus (Jadual S3), dan 94 dihasilkan daripada bengkel kediaman, masing-masing (Jadual S4). Bagi setiap
295 satu daripada 13 tema kami mengenal pasti soalan keutamaan tertinggi daripada setiap pendekatan perundingan
296 (Jadual 3).
297 3.2 Soalan kajian yang dikategorikan mengikut aspek kelestarian dan jenis pengetahuan
298 Analisis soalan mengikut kemampanan mendedahkan perkadaran yang lebih tinggi menangani aspek alam sekitar
299 dan sosial berbanding aspek ekonomi (Rajah 4). Dalam tinjauan dalam talian, perkadaran tertinggi adalah sosial
300 (38%), diikuti oleh alam sekitar (37%) dan ekonomi (25%). Dalam tinjauan kediaman terdapat bahagian yang jauh
301 lebih tinggi daripada soalan yang menangani aspek kelestarian alam sekitar - 67% berbanding dengan 21% untuk
302 sosial dan 13% untuk aspek ekonomi - mencerminkan nisbah tinggi penyelidik alam sekitar yang hadir di bengkel.
303 Walau bagaimanapun, keputusan menunjukkan keutamaan tinggi yang diberikan oleh pihak berkepentingan
304 terhadap isu alam sekitar dan sosial yang berkaitan dengan minyak sawit.
9
305 Jenis pengetahuan utama yang akan dihasilkan dengan menjawab soalan kajian yang kami kenal pasti ialah
306 pengetahuan sistem (58% melalui tinjauan dalam talian dan kumpulan fokus; 62% melalui bengkel kediaman), diikuti
307 dengan pengetahuan transformasi (masing-masing 34% dan 30%) dan pengetahuan sasaran (masing-masing 8% dan
308 8%) (Rajah 5). Dapatan ini menunjukkan bahawa pihak berkepentingan masih merasakan keperluan untuk penyelidikan
309 asas untuk menangani ketidakpastian pengetahuan (iaitu pengetahuan sistem), serta penyelidikan yang menangani
310 bagaimana perubahan direalisasikan (iaitu pengetahuan transformasi). Walaupun pendekatan metodologi berbeza yang
311 dilakukan dalam dua latihan perundingan, perkadaran relatif jenis pengetahuan yang diwakili oleh soalan yang diberi
312 keutamaan adalah agak serupa.
313
314 3.3 Persamaan dan perbezaan terhadap soalan keutamaan antara jenis pemegang kepentingan
315 Skor ketidaksamaan mendedahkan bahawa secara keseluruhan, pihak berkepentingan paling sejajar dalam pilihan
316 soalan keutamaan mereka merentas tema dasar, tadbir urus dan institusi (3.4), serta piawaian dan pensijilan (3.8)
317 (Jadual 4). Pihak berkepentingan paling berbeza dalam pilihan keutamaan mereka dalam tema kesan maklum balas
318 perubahan alam sekitar (8.3), proses, teknologi dan pengurusan (5.9), dan pekebun kecil (5.9). Bilangan soalan yang
319 agak rendah dalam kesan maklum balas tema perubahan alam sekitar - hanya lima soalan - mungkin menyumbang
320 kepada perbezaan keutamaan. Dari segi keutamaan keutamaan antara kumpulan berkepentingan, responden dari
321 universiti menunjukkan persamaan yang paling tinggi dengan pihak berkepentingan yang lain. Khususnya,
l
322 terdapat penjajaran rapat dengan pengeluar hiliran (3.1), lain-lain (3.6) dan NGO (3.8).
i n
323
v i
324 Responden daripada organisasi perundingan paling berbeza dalam soalan keutamaan mereka terhadap semua
o
325 jenis pemegang kepentingan yang lain. Khususnya, terdapat tahap ketidaksamaan yang tinggi dengan pihak
r
326 berkepentingan lain mengenai tema pekebun kecil. Bilangan perunding yang agak rendah mungkin menjelaskan
P
327 perbezaan pilihan soalan keutamaan terhadap kumpulan lain. Responden daripada organisasi pengeluar minyak
328 sawit dan NGO mempamerkan beberapa perbezaan terbesar dalam pilihan soalan keutamaan. Khususnya, skor
329 ketidaksamaan antara NGO dan Pengeluar ialah 7.6 (teknologi dan pengurusan proses), 7.7 (pertukaran media
330 dan pengetahuan) dan 13.5 (kesan maklum balas perubahan alam sekitar).
331
332 4 Perbincangan
333 4.1 Keutamaan penyelidikan yang muncul
334 Dalam menganalisis corak dan hubungan antara dan merentas set data yang berbeza untuk soalan
335 keutamaan, lima keutamaan untuk penyelidikan muncul: i) Kajian alam sekitar; ii) Kajian keadaan sosial; iii)
336 Kajian rantaian bekalan dan penggunaan; iv) Program penyelidikan sains asas; dan v) Meningkatkan
337 strategi komunikasi penyelidikan.
338 4.1.1 Kajian alam sekitar

339 Penyelidikan kami menggariskan keutamaan yang tinggi untuk kajian alam sekitar untuk menangani
340 kepelbagaian luas cabaran alam sekitar yang dihadapi oleh industri minyak sawit pada masa ini (Rajah 4).
341 Soalan bertema alam sekitar mempunyai kehadiran yang kukuh dalam 8 daripada 13 tema seperti berikut: i)
342 biodiversiti dan pemuliharaan; ii) tenaga dan produk berasaskan bio; iii) maklum balas perubahan alam
343 sekitar; iv) LULUC; v) dasar, tadbir urus dan institusi; vi) proses, teknologi dan pengurusan; vii) piawaian dan
344 pensijilan; dan viii) sumber, pelepasan dan kesan alam sekitar. Soalan daripada tema ini termasuk yang
345 mengkaji kesan alam sekitar amalan pengeluaran (A10, B10); cara untuk mengoptimumkan amalan
346 pengurusan perladangan dan kilang sambil melindungi aset alam sekitar yang kritikal
10
347 (A1, A2, B1, B2, B9); dan faedah alam sekitar skim pensijilan mampan (A9, A10, A12, B12). Kedekatan
348 untuk mengkaji dan menangani impak adalah penting memandangkan kira-kira 270 juta hektar
349 kawasan panas biodiversiti global boleh terancam jika penanaman kelapa sawit terus berkembang
350 (Meijaard et al., 2018). Ini amat relevan di Afrika Barat, dan Amerika Tengah dan Selatan di mana
351 potensi biofizikal untuk pengembangan kelapa sawit adalah paling besar (Meijaard et al., 2018).
352
353 4.1.2 Kajian keadaan sosial

354 Soalan kajian yang menyasarkan aspek kemampanan sosial adalah kumpulan soalan kedua terbesar yang muncul
355 (Rajah 4). Penilaian kumpulan soalan ini mendedahkan keperluan untuk penyelidikan untuk lebih memahami
356 keadaan sosial ladang kelapa sawit dan komuniti yang terjejas, terutamanya merentasi tema berikut: (i) mata
357 pencarian, jantina dan hak asasi manusia; (ii) dasar, tadbir urus dan institusi; (iii) pekebun kecil; dan (iv) piawaian
358 dan pensijilan. Contoh soalan kajian termasuk soalan yang menyiasat kesan pembangunan kelapa sawit kepada
359 masyarakat tempatan (B6); alat untuk memastikan pengagihan manfaat sosio-ekonomi yang adil kepada kumpulan
360 ini (A6); meningkatkan taraf hidup petani kecil, khususnya dalam konteks pensijilan (A11, A12, B11); dan memberi
361 tumpuan kepada dasar dan peraturan untuk menyokong keperluan komuniti ini (A8, B3). Selain itu, terdapat
l
362 perbezaan keutamaan yang agak rendah antara pihak berkepentingan dalam tema ini, terutamanya berkenaan
363 dasar, tadbir urus dan institusi (Jadual 4) yang membayangkan konsensus merentas pihak berkepentingan dalam
364 kajian kami tentang keperluan untuk menangani persoalan berkaitan aspek keadaan sosial.
365
s i
366 Keperluan untuk program penyelidikan sains sosial yang komprehensif amat penting memandangkan kajian lepas yang
v
367 menunjukkan kelemahan pekerja ladang terhadap amalan eksploitatif (Fernandez et al., 2002) dan mendokumentasikan
r
368 laporan keadaan kerja yang tidak memuaskan yang berlaku di ladang-ladang (Zudrags et al. , 2015). Begitu juga, kos
P
369 sosial dan faedah kepada komuniti pekebun kecil kelapa sawit - dan komuniti berhampiran yang tidak menanam
370 tanaman tetapi terjejas oleh amalan kelapa sawit - perlu difahami dengan lebih baik untuk mengembangkan amalan
371 positif (Euleret al. 2017). McCarthy dan Cramb (2016) merujuk kepada kebangkitan semula dalam pertanian pekebun
372 kecil, namun terdapat kepelbagaian hasil yang luas - baik positif dan negatif - yang dihadapi oleh mereka yang
373 memasuki kehidupan bertani ini. Sebagai contoh, penglibatan pekebun kecil dengan pengeluaran kelapa sawit sama ada
374 sebagai buruh, petani kontrak atau pengeluar berskala kecil boleh memberi kesan yang berbeza-beza terhadap mata
375 pencarian dan sekuriti makanan mereka (McCarthy, 2010; Montefrio, 2017). Penyelidikan untuk lebih memahami kesan
376 kelapa sawit ke atas pekebun kecil, serta keperluan, amalan dan pengalaman mereka dalam pengeluaran kelapa sawit
377 adalah tepat pada masanya. Tambahan pula, dalam agenda penyelidikan sains sosial, perhatian juga harus diberikan
378 kepada keterkaitan antara isu alam sekitar dan sosial, seperti amalan dalam ladang kelapa sawit dan transformasi
379 landskap yang lebih luas. Contohnya ialah pengendalian racun perosak yang tidak selamat yang boleh menyebabkan
380 kemerosotan kesihatan di kalangan penyembur dan pekerja (Fernandez et al., 2002; Lawani et al., 2017). Penukaran
381 tanah terbiar kepada ladang kelapa sawit juga mencetuskan transformasi sosialekologi yang boleh menjejaskan
382 keupayaan pekebun kecil untuk mengekalkan mata pencarian mereka (Montefrio, 2017).
383
384
385 Tahap ketidaksamaan yang rendah di kalangan pihak berkepentingan mengenai dasar dan tema penyelidikan berkaitan pensijilan
386 juga membayangkan persetujuan umum antara pihak berkepentingan untuk memasukkan kajian berorientasikan dasar sebagai
387 sebahagian daripada usaha keseluruhan untuk menangani kebimbangan sosial dan alam sekitar. Soalan keutamaan tertinggi
388 dalam dasar dan tema tadbir urus dalam tinjauan dalam talian dan kumpulan fokus ('apakah halangan politik di peringkat
389 tempatan dan nasional yang menyekat kemampanan industri dan bagaimanakah ini boleh diatasi?'[A8]) telah menerima sedikit
390 minat penyelidikan setakat ini. Untuk menangani kebimbangan kemampanan yang berkaitan dengan minyak sawit, penyelidikan
391 harus menggabungkan gabungan pelbagai disiplin merentasi
11
392 skala pengajian yang berbeza (tempatan, kebangsaan, antarabangsa) di samping termasuk pendekatan berkaitan
393 dasar, tadbir urus dan pensijilan.
394 4.1.3 Kajian rantaian bekalan dan penggunaan
395 Walaupun perhatian terhad diberikan kepada rantaian bekalan dan kajian berkaitan
396 penggunaan setakat ini (Hansen et al., 2015), dapatan daripada kajian ini mencadangkan
397 pihak berkepentingan menganggap topik ini sebagai keutamaan penyelidikan yang penting
398 untuk masa hadapan. Dalam bengkel Fasa 1, pihak berkepentingan mengenal pasti dan
399 bersetuju mengenai 'penggunaan mampan' dan 'ekonomi dan rantaian bekalan' sebagai dua
400 daripada tiga belas tema untuk aktiviti penglibatan pihak berkepentingan berikut. Tinjauan
401 dalam talian dan kumpulan fokus serta bengkel mengembalikan 34 soalan merentas kedua-
402 dua tema ini (Jadual 4), 29 daripadanya dijana daripada yang pertama. Walaupun bilangannya
403 kecil berbanding dengan soalan kajian persekitaran dan keadaan sosial (Rajah 4),
404
405 Setakat ini, beberapa kajian telah menyiasat rantaian bekalan dan aspek penggunaan, walaupun terdapat kemungkinan
406 kesannya terhadap masa depan industri minyak sawit (Gassler dan Spiller, 2017). Tema penyelidikan ini memberi tumpuan
407 kepada pengguna akhir (iaitu pengguna), serta proses perolehan minyak sawit dalam rantaian nilai, termasuk peranan
l
408 yang dimainkan oleh pelbagai aktor dalam rantaian nilai (Oosterveer, 2015). Kekurangan penyelidikan mungkin
a
409 sebahagiannya dijelaskan oleh bagaimana minyak sawit 'tersembunyi' sebagai bahan berbanding dengan komoditi lain,
i
410 seperti kopi dan koko. Sifat tanaman yang boleh diganti menjadikannya bernilai untuk banyak kegunaan, namun sukar
411
v
untuk dikesan dalam rantaian nilai (Borras et al., 2016). Satu kajian mengenai keutamaan pengguna di Indonesia
412
o
mendapati bahawa terdapat pemahaman yang rendah tentang kesan alam sekitar dan sosial minyak sawit, namun
Pr
413 terdapat tahap minat dan kesanggupan untuk membayar produk yang mengandungi produk mampan yang disahkan
414 (Daemeter Consulting, 2015). Kajian serupa di negara pengimport utama, terutamanya di negara yang kurang dikaji
415 seperti China dan India, akan menjana pengetahuan baharu dan memaklumkan strategi penggubalan dasar dan
416 komunikasi oleh pihak berkepentingan industri utama.
417
418 4.1.4 Program penyelidikan sains asas

419 Analisis jenis pengetahuan soalan mendedahkan bahagian sistem dan pengetahuan transformatif yang tinggi (Rajah 5).
420 Penemuan ini membayangkan pihak berkepentingan percaya terdapat keperluan untuk program penyelidikan sains asas
421 merentasi pelbagai topik, dan penyelidikan melalui perundingan dengan pihak berkepentingan bukan akademik untuk
422 membangunkan penyelesaian 'transformatif'. Menariknya, terdapat bahagian yang jauh lebih rendah daripada soalan
423 pengetahuan sasaran yang dijelaskan oleh dua faktor yang mungkin.
424 Pertama, pihak berkepentingan tidak diminta secara eksplisit untuk mempertimbangkan soalan pengetahuan sasaran, seperti "
425 apakah pengeluaran minyak sawit yang mampan pada pandangan anda”, atau “ke manakah industri sawit perlu bergerak dalam
426 tempoh 10 tahun akan datang”. Kedua, ada kemungkinana priori andaian yang dimainkan mengenai matlamat dan jangkaan
427 yang diingini tentang apa yang membentuk masa depan yang mampan di kalangan peserta dalam perundingan. Andaian
428 sedemikian tertumpu kepada persoalan yang menangani isu semasa (iaitu pengetahuan sistem) dan tindakan yang perlu diambil
429 untuk mencapai masa depan yang mampan (iaitu pengetahuan transformasi), tetapi jarang sekali memikirkan tentang matlamat
430 atau sasaran yang sepatutnya (iaitu pengetahuan sasaran). Cabarannya di sini ialah konsep 'minyak sawit mampan' bermaksud
431 perkara yang berbeza kepada orang yang berbeza pada masa yang berbeza. Tanpa tahap persetujuan yang munasabah tentang
432 maksud konsep ini di kalangan pihak berkepentingan, usaha transformasi berkemungkinan kurang fokus dan mendapat
433 tentangan.
12
434 Perkara ini digambarkan oleh perkembangan sistem pensijilan untuk minyak sawit. Sebagai contoh, Bessou et al. (2017)
435 mendapati bahawa visi kemampanan dan cabaran global sangat berbeza dalam kalangan penanam kelapa sawit dan
436 pihak berkepentingan lain di Indonesia dan Cameroon, dengan implikasi terhadap pelaksanaan amalan baik. Begitu juga,
437 proses perundingan RSPO telah dikritik kerana pendekatan mekanistiknya dan ketiadaan persoalan nilai atau moral.
438 Ponte dan Cheyns (2013: 471) berpendapat bahawa walaupun petani pekebun kecil ingin memasukkan prinsip keadilan
439 dan nilai sivik dalam standard RSPO, dialog antara pihak berkepentingan sebahagian besarnya adalah 'teknikal...dan
440 keperluan untuk tanggungjawab moral dilonggarkan untuk memberi tumpuan kepada " disini dan sekarang"'. Walaupun
441 contoh ini menunjukkan cara proses perundingan RSPO direka untuk memenuhi keperluan pelaku korporat, ia
442 menggariskan kesukaran dalam cuba mendamaikan pandangan yang berbeza tentang 'minyak sawit mampan'.
443 Kebolehgunaan penyelidikan akademik ke dalam industri juga dikaitkan secara langsung dengan pemahaman bersama
444 tentang sasaran. Oleh itu, kekurangan soalan sasaran yang dikenal pasti oleh peserta dalam kajian kami menggariskan
445 kepentingan membangunkan pemahaman yang lebih baik tentang bagaimana andaian berbeza antara pihak
446 berkepentingan.
447 4.1.5 Meningkatkan strategi komunikasi penyelidikan
448 Keutamaan terakhir ialah keperluan untuk menambah baik strategi komunikasi untuk memudahkan
449 pengambilan penemuan penyelidikan ke dalam amalan dan dasar, serta langkah untuk menyokong
l
450 kerjasama yang lebih baik antara pihak berkepentingan. Analisis soalan keutamaan tertinggi daripada
n
451 kedua-dua tinjauan dalam talian dan kumpulan fokus, dan bengkel kediaman di bawah tema media,
i
452 komunikasi dan pertukaran pengetahuan (Jadual 4) menyerlahkan keperluan khusus untuk
s
453 meningkatkan komunikasi hasil penyelidikan, terutamanya kepada pihak berkepentingan bukan
v
454 akademik. (A7, B7). Pullin et al. (2013), Stringer dan Dougill (2013), Sutherland et al. (2010), dan Laurance
455
o
et al. (2012) semuanya telah membuat hujah yang sama berhubung dengan penerimaan penemuan
Pr
456 saintifik dalam topik alam sekitar. Stringer dan Dougill (2013: 328) berpendapat bahawa dalam konteks
457 penyelidikan dalam pembangunan lestari:
458 Dalam sektor minyak sawit terdapat pelbagai kemungkinan penjelasan untuk kebuntuan dasar sains semasa. Satu penjelasan yang luas ialah pemutusan umum antara penyelidikan, dasar dan amalan, yang
459 biasa berlaku dalam akademik di mana kemajuan kerjaya tertumpu kepada output akademik (Lucey et al., 2017). Hansen et al. (2015) memerhatikan bahawa aplikasi dan asimilasi keluaran penyelidikan
460 daripada universiti-universiti Malaysia ke dalam industri minyak sawit adalah minimum walaupun terdapat peningkatan ketara dalam kertas akademik yang dikarang tempatan sejak awal 2000-an. Satu sebab
461 yang mungkin adalah kekurangan terjemahan penyelidikan akademik ke dalam bentuk yang boleh diakses oleh penggubal dasar dan pengamal. Pengantara pengetahuan, seperti badan pemikir bukan
462 untung dan sarjana sendiri yang terbuka kepada kerja transdisiplin dan terjemahan, boleh melakukan terjemahan sedemikian. Terdapat juga peranan yang lebih besar untuk 'prakademik'; ahli akademik yang
463 bertindak sebagai jurulatih, penasihat dan perunding dengan NGO (Stevens et al., 2014). Prakademik merentasi kedua-dua domain akademik dan pengamal dengan relatif mudah dan dengan itu ditempatkan
464 dengan baik untuk menyatakan penemuan saintifik utama antara ahli akademik dan pemegang kepentingan pengamal. Usaha sebegini, walau bagaimanapun, cenderung diabaikan atau tidak diendahkan
465 dalam sistem pendidikan tinggi yang semakin kompetitif dan neoliberalisasi. Pengiktirafan yang lebih besar terhadap pertukaran pengetahuan dan aktiviti impak penyelidikan dalam kriteria pengambilan dan
466 kenaikan pangkat dalam akademik akan membantu mengatasi tumpuan yang agak eksklusif pada output akademik tradisional, seperti artikel jurnal dan monograf. Prakademik merentasi kedua-dua domain
467 akademik dan pengamal dengan relatif mudah dan dengan itu ditempatkan dengan baik untuk menyatakan penemuan saintifik utama antara ahli akademik dan pemegang kepentingan pengamal. Usaha
468 sebegini, walau bagaimanapun, cenderung diabaikan atau tidak diendahkan dalam sistem pendidikan tinggi yang semakin kompetitif dan neoliberalisasi. Pengiktirafan yang lebih besar terhadap pertukaran
469 pengetahuan dan aktiviti impak penyelidikan dalam kriteria pengambilan dan kenaikan pangkat dalam akademik akan membantu mengatasi tumpuan yang agak eksklusif pada output akademik tradisional,
470 seperti artikel jurnal dan monograf. Prakademik merentasi kedua-dua domain akademik dan pengamal dengan relatif mudah dan dengan itu ditempatkan dengan baik untuk menyatakan penemuan saintifik
471 utama antara ahli akademik dan pemegang kepentingan pengamal. Usaha sebegini, walau bagaimanapun, cenderung diabaikan atau tidak diendahkan dalam sistem pendidikan tinggi yang semakin
472 kompetitif dan neoliberalisasi. Pengiktirafan yang lebih besar terhadap pertukaran pengetahuan dan aktiviti impak penyelidikan dalam kriteria pengambilan dan kenaikan pangkat dalam akademik akan
473 membantu mengatasi tumpuan yang agak eksklusif pada output akademik tradisional, seperti artikel jurnal dan monograf. cenderung diabaikan atau tidak diendahkan dalam sistem pendidikan tinggi yang semakin berdaya saing dan
474 Penjelasan lain yang mungkin adalah persepsi risiko penerbitan data oleh industri minyak sawit, yang
475 biasa dialami dalam sektor dan industri lain (Tartari et al., 2012). Sebilangan penanam telah semakin
476 melibatkan penyelidik dalam aspek tertentu pengeluaran minyak sawit dan kajian ekologi dan hidupan
477 liar tertentu, seperti pelaburan berterusan Yayasan Sime Darby dalam program Kestabilan Ekosistem
478 Hutan Berubah (SAFE) di Borneo Malaysia (https:/ /www.safeproject.net/) dan Institut Penyelidikan
479 SMART yang dibiayai oleh minyak sawit yang besar
13
480 syarikat, Golden Agri-Resources (https://goldenagri.com.sg/sustainability/smart-research-institutesmartri/). Perlu

481 diingatkan juga bahawa program penyelidikan yang melibatkan firma perladangan besar selalunya ditubuhkan atas dasar
482 keperluan; syarikat yang mempunyai pensijilan RSPO dikehendaki memantau hutan bernilai pemuliharaan tinggi mereka.
483 Secara amnya, syarikat terlibat dalam penyelidikan kemampanan atas sebab instrumental dan kes perniagaan, seperti
484 untuk kepentingan diri yang tercerahkan untuk meningkatkan amalan supaya mereka boleh mengakses produk dengan
485 lebih berkesan dan/atau untuk memperbaiki impak supaya mereka dapat melindungi reputasi. Sesetengah syarikat
486 mungkin berfikiran ke hadapan dari segi menjangkakan masalah masa depan, tetapi akhirnya mereka terkekang dalam
487 penglibatan mereka kerana mereka terlibat untuk kepentingan peribadi dan bukannya kepentingan awam. Oleh itu,
488 untuk memulakan sendiri penyelidikan gunaan asas, syarikat memerlukan bantuan saintis untuk melatih pasukan
489 mereka, mengenal pasti soalan dan menyampaikan jawapan kepada soalan ini. Walaupun terdapat pelbagai kerjasama
490 universiti-industri, dan walaupun menghadapi kesukaran untuk mencapai akses secara lebih meluas merentasi sektor
491 pertanian makanan, memperoleh akses yang bermakna dan jangka panjang kepada ladang kelapa sawit, kilang dan
492 komuniti pekerja asing kekal sebagai cabaran yang berterusan.
493 4.2 Langkah ke arah agenda penyelidikan minyak sawit yang mampan
494 Pengenalpastian soalan dan tema kajian keutamaan adalah berguna, tetapi dengan sendirinya tidak bermakna ia akan
495 dibawa ke hadapan oleh penyelidik atau dimasukkan ke dalam program penyelidikan akan datang. Susulan daripada
496
l
keutamaan yang muncul seperti yang dinyatakan di atas, kami mengesyorkan empat titik tindakan untuk
497
a
membangunkan lagi agenda penyelidikan kelestarian minyak sawit. Titik tindakan ini mencerminkan pengiktirafan yang
498 semakin meningkat dalam akademik bahawa aktiviti penyelidikan sepatutnya mempunyai manfaat dan impak
is
499 masyarakat yang jelas serta output akademik konvensional, seperti penerbitan jurnal (Lucey et al, 2017).
v
500
Pr o
501 4.2.1 Kepimpinan dan penyelarasan akademik serantau
502 Terdapat keperluan untuk membangunkan rangkaian penyelidikan yang kukuh di wilayah yang paling aktif dalam penyelidikan minyak sawit
503 – terutamanya, tetapi tidak secara eksklusif, Asia Tenggara dan Eropah – dengan tujuan untuk
504 mengukuhkan suara akademik mengenai isu minyak sawit dan membantu mengatasi kebuntuan dasar
505 sains semasa. Rangkaian sedemikian boleh memudahkan kerjasama penyelidikan antarabangsa dan
506 silang budaya dengan tujuan untuk menangani persoalan khusus yang dibangkitkan dalam usaha
507 penyelidikan masa hadapan. Hansen el al. (2015) sebelum ini telah menggesa penubuhan perkongsian
508 kerjasama tempatan dan antarabangsa. Begitu juga, Bank Dunia mengesyorkan kerjasama dan
509 penyelarasan yang lebih baik dalam bidang penyelidikan minyak sawit (Kumpulan Bank Dunia, 2011).
510 Pada 2014, rangkaian Penyelidikan Akademik untuk Kelestarian Minyak Sawit (ARPOS) (https://
511 www.facebook.com/arposnetwork) telah ditubuhkan di Malaysia, namun penglibatan terhad daripada
512 penyelidik di luar Malaysia.
513 [https://www.srhe.ac.uk/networks/international_research_and_researchers] dan Rangkaian Kesihatan Global [https://
514 tghn.org], rangkaian penyelidik Eropah yang bertujuan untuk mengedarkan kemas kini penyelidikan, membiayai panggilan
515 dan aktiviti perkongsian pengetahuan maklumat yang teratur akan tepat pada masanya. Rangkaian serantau ini
516 kemudiannya boleh berinteraksi lebih rapat untuk mengukuhkan hubungan antara wilayah penyelidikan minyak sawit
517 utama. Terdapat peranan yang perlu dimainkan dari segi menyokong penyelidik di wilayah di mana minyak sawit memberi
518 impak yang lebih baru (Afrika, Amerika Tengah dan Selatan) dan negara pengguna terbesar (India dan China). Suara yang
519 lebih kuat daripada ahli akademik juga boleh secara konstruktif mempengaruhi penggubalan dasar awam dan swasta serta
520 memaklumkan persepsi awam yang lebih luas tentang minyak sawit.
521 4.2.2 Menggalakkan pengeluaran bersama pengetahuan dan pendekatan transdisiplin
522 Syor ini menekankan keperluan untuk membangunkan budaya transdisiplin dalam universiti dan institusi
523 penyelidikan dengan tujuan untuk memastikan projek penyelidikan minyak sawit telah diterapkan serta hasil
524 akademik. Membina pengiktirafan yang semakin meningkat terhadap faedah penyertaan
14
525 kaedah penyelidikan untuk menangani cabaran sosio-ekologi (Karimi et al. 2015; Moore et al. 2017; Turreira-
526 García et al. 2018), cadangan ini bertujuan untuk mewujudkan ketiga-tiga jenis pengetahuan (sistem, sasaran
527 dan transformatif) dalam perkongsian dengan bukan -pihak berkepentingan akademik untuk mengubah
528 amalan sedia ada dan memperkenalkan yang diingini. Yang penting, pihak berkepentingan harus digalakkan
529 untuk mengambil peranan dalam penghasilan bersama pengetahuan sepanjang proses penyelidikan itu
530 sendiri. Soalan keutamaan yang kami kenal pasti menangani keperluan pelbagai kumpulan berkepentingan,
531 daripada pelaku korporat besar yang mempunyai sumber dan pengaruh yang besar kepada pekebun kecil
532 dan kumpulan bersekutu yang kurang berkuasa dan kurang ketara. Adalah penting bagi penyelidik untuk
533 mengenali siapa yang paling terjejas oleh amalan dalam sektor minyak sawit dan bekerjasama secara
534 langsung dengan kumpulan ini untuk meneroka bagaimana penyelidikan boleh memenuhi keperluan
535 mereka. Contoh amalan sedemikian ialah program The Biodiversity and Ecosystem Function in Tropical
536 Agriculture (BEFTA), yang menyaksikan saintis bekerja rapat dengan firma perladangan untuk menyokong
537 pembangunan pengurusan kelapa sawit yang lebih baik dan tinjauan dan panduan biodiversiti yang serasi
538 dengan industri (Foster et al., 2014). Berdasarkan pengalaman program penyelidikan transdisiplin selama
539 lima tahun mengenai topik 'minyak sawit mampan' antara Belanda, Indonesia dan Thailand, Hospes et al.
540
541
l
542 4.2.3 Menubuhkan gabungan rakan usaha sama
543 Beralih daripada tradisi ahli akademik yang bekerja secara relatif terasing daripada pihak
544 berkepentingan bukan akademik, matlamat yang berguna adalah untuk membangunkan
i
545 'gabungan baru' (Bulkeley, 2005) pelbagai aktor dan rakan kongsi di kawasan pengeluar dan
s
546 penggunaan minyak sawit yang berbeza. Sebagai contoh, rangkaian penyelidikan berasaskan
Pr
547 Eropah boleh melibatkan pengguna hiliran minyak sawit (iaitu pengilang, pasar raya, firma
548 katering), pemaju minyak sawit, persatuan industri, penggubal dasar parlimen Kesatuan Eropah,
549 kumpulan pelobi dan NGO. Penglibatan yang agak kukuh daripada pengguna hiliran dalam kajian
550 ini, terutamanya daripada pengeluar berasaskan Eropah (Jadual S2) menunjukkan potensi tinggi
551 untuk kerjasama masa hadapan. Objektif dialog dengan kumpulan ini juga adalah untuk
552 membincangkan di mana pelakon ini boleh melabur dalam penyelidikan masa depan berdasarkan
553 soalan keutamaan. di sini,
554
555 Menyedari peranan besar yang dimainkan oleh pekebun kecil dalam industri kelapa sawit, namun peluang yang agak
556 terhad yang mereka ada untuk mempengaruhi reka bentuk program penyelidikan, kami juga mengesyorkan penyelidik
557 membangunkan perkongsian aktif untuk membenamkan pengetahuan dan keperluan mereka ke dalam proses
558 penyelidikan. Kerjasama pekebun kecil sedia ada, seperti yang dibangunkan oleh NGOAsia Liar, GEC dan Solidaridad di
559 Indonesia, Malaysia dan Ghana boleh menjadi titik permulaan yang baik untuk kerjasama. Kerjasama juga boleh
560 dibangunkan dengan organisasi perusahaan sosial, sepertiTraidcraft yang telah bereksperimen dengan konsep FairPalm
561 di Afrika Barat (Dyer et al. 2014). Melibatkan pekebun kecil melalui NGO, seperti yang telah dijalankan dalam latihan kami,
562 adalah berguna tetapi harus dilihat sebagai satu kali sahaja; percubaan yang lebih bersepadu dan imaginatif diperlukan
563 jika 'suara' kumpulan ini ingin dimasukkan ke dalam reka bentuk penyelidikan. Satu pendekatan ialah melibatkan diri
564 secara langsung dengan persatuan peladang yang mempunyai beberapa bentuk struktur keahlian dan bukannya
565 organisasi proksi yang mewakili kepentingan petani tetapi tidak dimiliki oleh petani. Syor ini juga harus terbuka kepada
566 kemungkinan gabungan di lapangan (contohnya persatuan pekebun kecil dan NGO) untuk merangka agenda penyelidikan
567 mereka sendiri dengan kerjasama rakan akademik, iaitu penyelidikan berasaskan komuniti.
568
15
569 4.2.4 Meningkatkan kebolehcapaian, komunikasi dan ketersediaan penemuan penyelidikan
570 Sebagai tindak balas kepada antara muka sains-ke-dasar yang dilihat lemah dan komunikasi output penyelidikan yang
571 lemah kepada pihak berkepentingan bukan akademik, semakan dan meta-analisis penyelidikan yang diterbitkan dengan
572 jelas diperlukan bersama-sama dengan komunikasi yang lebih luas mengenai penemuan penyelidikan melangkaui silo
573 akademik atau industri. Strategi penyebaran termasuk edaran taklimat dasar yang meringkaskan penemuan penyelidikan
574 utama dalam bahasa tempatan, bengkel pertukaran pengetahuan dengan pihak berkepentingan utama dan penggunaan
575 strategi komunikasi pihak berkepentingan terkini, seperti model mental (Biggs et al., 2011). Saranan ini juga meliputi
576 ketersediaan pengetahuan yang dijana oleh institut penyelidikan industri. Institut ini menjalankan program penyelidikan
577 mereka sendiri mengenai topik berkaitan kemampanan namun kebanyakannya tidak diketahui dalam komuniti akademik
578 kerana ia tidak diterbitkan dalam jurnal akademik. Ia sama ada digunakan hanya dalam syarikat itu sendiri atau
579 diterbitkan dalam kesusasteraan dan laporan berkaitan industri. Selain itu, memandangkan peningkatan ketelusan
580 operasi guna tanah yang dicapai oleh perkembangan terkini dalam teknologi pemetaan digital dan platform dalam talian
581 (cth.Institut Sumber DuniaAlat penjejakan dalam talian Global Forest Watch) adalah tepat pada masanya untuk syarikat
582 bekerjasama dengan lebih terbuka dengan universiti dan institut penyelidikan. Pendekatan sedemikian akan
583 mencerminkan secara positif kepada syarikat itu sendiri sambil membenarkan penyelidik melihat secara terperinci
584 tentang perubahan guna tanah dan aspek berkaitan. Bagi mereka yang bekerja dalam bidang berkaitan kemampanan
585 minyak sawit, terdapat keperluan untuk menyediakan penyelidikan dengan lebih meluas sama ada dengan membina
586 kapasiti dalam institut penyelidikan masing-masing untuk membantu mereka menganalisis dan menerbitkan lebih meluas
l
587
a
atau dengan menjadikan kesusasteraan kelabu itu sendiri lebih tersedia. Pembentukan gabungan kolaborator juga boleh
588 membolehkan kerja terjemahan dijalankan dengan bantuan pengantara pengetahuan. Pertubuhan bukan untung dan
n
589 badan pemikir boleh membantu menterjemahkan penerbitan rakan akademik mereka untuk penggubal dasar,
o
590
vi
591 5 Kesimpulan
P
592 Walaupun aktiviti penyelidikan minyak sawit semakin giat dalam tempoh tiga dekad yang lalu, integrasi pelbagai
593 disiplin dan perspektif pihak berkepentingan dalam reka bentuk usaha penyelidikan ini adalah terhad. Kepentingan
594 komersial minyak sawit digabungkan dengan trend neoliberal yang semakin meningkat dalam akademik ke arah
595 komodifikasi pengetahuan telah membawa kepada penglibatan yang agak eksklusif dengan penyelidikan yang
596 memenuhi keperluan sekumpulan kecil pemain industri (Hansen et al., 2015). Agenda penyelidikan alternatif yang
597 bertujuan untuk menangani interaksi kompleks aspek alam sekitar, sosial dan ekonomi bukan sahaja mempunyai
598 potensi manfaat masyarakat yang luas, tetapi juga boleh berfungsi untuk mengukuhkan prospek ekonomi industri
599 minyak sawit. Melalui proses perundingan pihak berkepentingan kami telah menemui keperluan khusus untuk
600 penyelidikan merentasi pelbagai topik - aspek alam sekitar dan sosial menjadi yang paling menonjol - dan untuk
601 program sains asas dan penambahbaikan dalam strategi komunikasi penyelidikan. Tambahan pula,
602 memandangkan tahap konsensus yang tinggi mengenai keperluan dan keutamaan untuk penyelidikan menangani
603 26 soalan teratas yang dikenal pasti dalam kajian ini, kami berharap dan menjangkakan bahawa persoalan-
604 persoalan ini akan segera ditangani oleh komuniti penyelidik minyak sawit. Penyelidik minyak sawit harus terus
605 melibatkan pihak berkepentingan yang berkaitan dalam industri, dan menyepadukan perspektif mereka sepanjang
606 proses penyelidikan.
607 6 Konflik Kepentingan
608 Penulis mengisytiharkan bahawa penyelidikan telah dijalankan tanpa ketiadaan sebarang hubungan komersial atau
609 kewangan yang boleh ditafsirkan sebagai potensi konflik kepentingan.
610 7 Pernyataan Etika
611 Kajian ini dijalankan dengan kelulusan Lembaga Etika Penyelidikan (REB) masing-masing di
16
612 Pusat Pengajian Antropologi dan Pemuliharaan, Universiti Kent dan di Institut Teknologi Antarabangsa Jepun
613 Malaysia, Universiti Teknologi Malaysia. Semua peserta dalam semua aktiviti memberikan persetujuan bertulis
614 secara bertulis untuk mengambil bahagian dalam kajian dan niat untuk diterbitkan mengikut Deklarasi Helsinki.
615 Maklumat yang menghubungkan peserta kepada soalan kajian yang diutamakan atau tidak diutamakan tidak
616 dikumpul. Angka belum diterbitkan di tempat lain.
617 8 Sumbangan Pengarang
618 RP, SH, ZGD, JEB, EMS dan MJS menyusun idea, dan merancang kertas kerja. RP mengetuai bengkel fasa 1,
619 tinjauan dalam talian dan kumpulan fokus; MJS, ZGD EMS dan JB mengetuai bengkel kediaman. RP mengetuai
620 penulisan. Semua pengarang menyumbang kepada draf dan meluluskan manuskrip akhir.
621 9 Pembiayaan
622 Tinjauan dalam talian dan kumpulan fokus itu dibiayai oleh Geran Kursi Endowmen MPOB-UKM
623 Malaysia, dan Royal Geographical Society UK. Bengkel kediaman itu disokong oleh British Council
624 dan Academy Science Malaysia melalui UK Newton Ungku-Omar Fund. ZGD, JEB dan MJS disokong
625 oleh Majlis Penyelidikan Alam Sekitar Semula Jadi UK (NE/K016407/1; http://lombok.nerc-
l
626 hmtf.info/)
n a
627 10 Ucapan terima kasih
s i o
628
i
Kami mengucapkan terima kasih kepada semua orang yang menyumbang kepada latihan penyelidikan dengan mengemukakan soalan,
629
v
mengutamakan soalan dan/atau memudahkan mesyuarat dan bengkel.
o
630 11 Rujukan
P
631 Bessou, C., Saingan, A., Levang, P., Feintrenie, L., Bosc, P., Cheyns, E., Djama, M., Wohlfahrt, J.,
632 Marichal, R., Roda, J., Caliman, J., Pacheco, P., 2017. Sintesis projek Pengeluaran Minyak Sawit
633 Mampan: Memahami dan menjangka cabaran global.
634 https://doi.org/10.17528/cifor/006361
635 Biggs, D., Abel, N., Knight, AT, Leitch, A., Langston, A., Ban, NC, 2011. Pelaksanaan
636 krisis dalam perancangan pemuliharaan : bolehkah "model mental" membantu? Pemuliharaan. Lett. 4, 169–
637 183. https://doi.org/10.1111/j.1755-263X.2011.00170.x
638 Borras, SM, Franco, JC, Isakson, SR, Levidow, L., Vervest, P., 2016. Kebangkitan tanaman fleksibel dan
639 komoditi: implikasi untuk penyelidikan. J. Petani Stud. 43, 93–115.
640 https://doi.org/10.1080/03066150.2015.1036417
641 Brown, LE, Mitchell, G., Holden, J., Folkard, A., Wright, N., Beharry-Borg, N., Berry, G., Brierley,
642 B., Chapman, P., Clarke, SJ, Cotton, L., Dobson, M., Dollar, E., Fletcher, M., Foster, J., Hanlon, A.,
643 Hildon, S., Hiley, P ., Hillis, P., Hoseason, J., Johnston, K., Kay, P., McDonald, A., Parrott, A., Powell,
644 A., Slack, RJ, Sleigh, A., Spray, C. , Tapley, K., Underhill, R., Woulds, C., 2010. Soalan penyelidikan air
645 keutamaan seperti yang ditentukan oleh pengamal dan pembuat dasar UK. Sci. Total Alam
646 Sekitar. 409, 256–266. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2010.09.040
647 Bulkeley, H., 2005. Mengkonfigurasikan semula tadbir urus alam sekitar: Ke arah politik berskala dan
648 rangkaian. Politik. Geogr. 24, 875–902. https://doi.org/10.1016/j.polgeo.2005.07.002
649 Carlson, KM, Curran, LM, Asner, GP, Pittman, AM, Trigg, SN, Marion Adeney, J., 2012.
650 Pelepasan karbon daripada penukaran hutan oleh ladang kelapa sawit Kalimantan. Nat. mendaki. Chang. 3,
651 283–287. https://doi.org/10.1038/nclimate1702
17
652 Charters, L., Aplin, P., Marston, C., Padfield, R., Rengasamy, N., Dahalan, M., Evers, S., 2019. Gambut
653 pemuliharaan hutan paya menahan penukaran tanah yang meluas kepada ladang kelapa sawit di
654 Selangor Utara, Malaysia. Int. J. Sens Jauh.
655 https://doi.org/https://doi.org/10.1080/01431161.2019.1574996
656 Constanza, R., 1991. Ecological Economics: The Science and Management of Sustainability.
657 Columbia University Press, New York.
658 Daemeter Consulting, 2015. Melihat Minyak Sawit melalui Mata Pengguna Indonesia: Kajian asas
659 atas persepsi pengguna.
660 Danielsen, F., Beukema, H., Burgess, ND, Parish, F., Brühl, CA, Donald, PF, Murdiyarso, D.,
661 Phalan, B., Reijnders, L., Struebig, M., Fitzherbert, EB, 2009. Biofuel Plantations on Forested Lands:
662 Double Jeopardy for Biodiversity and Climate. Pemuliharaan. biol. 23, 348–358. https://doi.org/
663 doi:10.1111/j.1523-1739.2008.01096.x
664 Parlimen Eropah, 2016. Arahan Parlimen Eropah dan Majlis mengenai
665 menggalakkan penggunaan tenaga daripada sumber boleh diperbaharui.
666 Parlimen Eropah, 2014. Pelabelan bahan makanan.
l
667 Evers, S., Yule, CM, Padfield, R., O'Reilly, P., Varkkey, H., 2017. Pastikan tanah lembap basah: mitos
a
668 pembangunan mampan tanah gambut tropika – implikasi kepada dasar dan pengurusan.
io
669 Glob. Chang. biol. 23, 534–549. https://doi.org/10.1111/gcb.13422
is
670 FAO, 2017. Bekalan Makanan - Tanaman Setara Utama [WWW Document]. URL
v
671 http://www.fao.org/faostat/en/#data/CC
Pr
672 Fernandez, I., Thomas, E., Anthony, J., Rengam, S., 2002. Diracun dan Dibungkam: Kajian tentang
673 Keracunan Racun Perosak di Ladang.
674 Foster, W., Snaddon, JL, Advento, AD, Agung, AA, Barclay, H., Caliman, J.-P., Kumiawan, C.,
675 Kurz, DJ, Mann, DJ, Naim, M., Pujianto, DP, Dzulfikar, T., Slade, E., Soeprapto, S., Suhardi, S.,
676 Suhardto, P., Ribka, S., Resti, W ., Rudi, H., Turner, E., 2014. The Biodiversity and Ecosystem
677 Function in Tropical Agriculture (BEFTA) Project. Tumbuhan. 90, 581–591.
678 Gassler, B., Spiller, A., 2017. Adakah semuanya dalam CAMPURAN? Keutamaan pengguna untuk diasingkan dan jisim
679 mengimbangi minyak sawit mampan yang diperakui. J. Bersih. Prod. 195, 21–31.
680 Hansen, SB, Padfield, R., Syayuti, K., Evers, S., Zakariah, Z., Mastura, S., 2015. Trends in global
681 penyelidikan kelestarian minyak sawit. J. Bersih. Prod. 100, 140–149.
682 https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2015.03.051
683 Jones, M., Jones, M., 2017. Refleksi : Mengenai Penerbitan Bolehkah kualiti penyelidikan diukur
684 secara kuantitatif? Mengenai kualiti biasiswa, petunjuk penyelidikan berangka dan penerbitan
685 akademik – pengalaman dari Norway. Fennia 195. https://doi.org/10.11143/fennia.66602
686 Karimi, A., Brown, G., Hockings, M., 2015. Kaedah dan pendekatan penyertaan untuk mengenal pasti
687 hotspot sosialekologi. Appl. Geogr. 63, 9–20. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2015.06.003
688 Koh, L., Miettinen, L., Liew, S., Ghazoul, J., 2011. Bukti penderiaan jauh bagi tanah gambut tropika
689 penukaran kepada kelapa sawit. Proc. Natl. Acad. Sci. 108, 5127–5132.
690 Koh, L., Wilcove, D., 2008. Adakah pertanian kelapa sawit benar-benar memusnahkan biodiversiti tropika? Pemuliharaan.
691 Lett. 1, 60–64.
692 Laurance, W., Koster, H., Grooten, M., Anderson, A., Zuidema, P., Zwick, S., Zagt, R., Lynam, A.,
693 Linkie, M., Anten, N., 2012. Menjadikan penyelidikan pemuliharaan lebih relevan untuk pemuliharaan
18
694 pengamal. biol. Pemuliharaan. 153, 164–168.
695 Lawani, R., Kelome, N., Agassounon, M., Hounkpe, J., 2017. Pencirian Petani
696 Sistem Tanaman Di Tiga Daerah (Bonou, Ouinhi, Zagnanado) Republik Benin. J. Exp.
697 biol. Agric. Sci. 5, 321–331.
698 Lucey, JM, Palmer, G., Yeong, KL, Edwards, DP, Senior, MJM, Scriven, SA, Reynolds, G.,
699 Hill, JK, 2017. Merangka semula asas bukti untuk perkaitan dasar untuk meningkatkan impak: kajian kes
700 mengenai pemecahan hutan dalam sektor kelapa sawit. J Appl Ecol 54, 731–736.
701 McCarthy, J.., 2010. Proses kemasukan dan penggabungan buruk: Kelapa sawit dan perubahan agraria
702 di Sumatera, Indonesia. J. Petani Stud. 37, 821–850.
703 Meijaard, E., Garcia-Ulloa, J., Sheil, D., Wich, SA, Carlson, KM, Juffe-Bignoli, D., Brooks, TM,
704 2018. Kelapa sawit dan biodiversiti: Analisis situasi oleh Pasukan Petugas Kelapa Sawit IUCN.
705 Montefrio, MJ., 2017. Dinamika kawalan tanah dan transformasi sosial-ekologi di tanah tinggi
706 Filipina. J. Petani Stud. 44, 796–816.
707 Moore, SA, Brown, G., Kobryn, H., Strickland-munro, J., 2017. Mengenal pasti potensi konflik dalam
708 persekitaran pantai dan marin menggunakan pemetaan penyertaan. J. Alam Sekitar. Mengurus. 197, 706–
709
l
718. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2016.12.026
a
710 Nagulendran, K., Padfield, R., Aziz, SA, Amir, AA, Rahim, A., Rahman, A., Latiff, MA, Zafir,
711
io
A., Ghani Quilter, A., Tan, A., Arifah, S., Awang, N., Azhar, N., Balu, P., Gan, PC, Hii, N., Reza, MIH,
712 Iyer, R ., Lavanya, L., Lim, T., Mahendra, S., Rayan, M., Mcgowan, S., Vanitha, P., Wadey, J., Mohd,
v
713 W., Hasmah, W., Wong, EP , Wong, PM, Yeap, A., Campos-Arceiz, A., 2016. Strategi pelbagai pihak
Pr
714 untuk mengenal pasti keutamaan pemuliharaan di Semenanjung Malaysia. Persekitaran Cogent.
715 Sci. 2. https://doi.org/10.1080/23311843.2016.1254078
716 Nelson, PN, Gabriel, J., Filer, C., Banabas, M., Sayer, JA, Curry, GN, Koczberski, G., Venter, O.,
717 2014. Kelapa Sawit dan Penebangan Hutan di Papua New Guinea. Pemuliharaan. Lett. 7, 188–195.
718 Oosterveer, P., 2015. Mempromosikan minyak sawit lestari : dilihat dari rangkaian dan aliran global
719 perspektif. J. Bersih. Prod. 107, 146–153. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2014.01.019
720 Ordway, E., Naylor, R., Nkongho, R., Lambin, E., 2017. Pengembangan kelapa sawit di Cameroon: Insights
721 kepada peluang dan cabaran kemampanan di Afrika. Glob. alam sekitar. Chang. 47, 190–200.
722 Pacheco, P., 2012. Pengembangan kacang soya dan kelapa sawit di Amerika Selatan.
723 Padfield, R., Drew, S., Syayuti, K., Page, S., Evers, S., Campos-Arceiz, A., Kangayatkarasu, N.,
724 Sayok, A., Hansen, S., Schouten, G., Maulidia, M., Papargyropoulou, E., Tham, MH, 2016.
725 Landskap dalam peralihan: analisis inisiatif dasar mampan dan komitmen korporat yang
726 muncul dalam industri minyak sawit . Landsc. Res. 41, 744–756.
727 https://doi.org/10.1080/01426397.2016.1173660
728 Padfield, R., Waldron, S., Drew, S., Papargyropoulou, E., Kumaran, S., Page, S., Gilvear, D.,
729 Armstrong, A., Evers, S., Williams, P., Zakaria, Z., Chin, SY, Balle Hansen, S., Campos-Arceiz, A.,
730 Latif, MT, Sayok, A., Tham, MH, 2014. Agenda penyelidikan untuk pengurusan mampan tanah
731 gambut tropika di Malaysia. alam sekitar. Pemuliharaan. 42, 1–11. https://doi.org/10.1017/
732 S0376892914000034
733 Peters, MA, 2013. Pengurusanisme Dan Universiti Neoliberal : " Pengurusan Terbuka " Dalam Tinggi
734 Pendidikan. menghina. Undang-undang Bacaan Soc. Keadilan 5, 11–26.
735 Phillips, R., Johns, J., 2013. Temu bual untuk kerja lapangan, dalam: Kerja Lapangan untuk Geografi Manusia. Sage,
19
736 London, hlm. 143–165.
737 Pirker, J., Mosnier, A., Kraxner, F., Havlik, P., Obersteiner, M., 2016. Apakah had untuk kelapa sawit
738 pengembangan? Glob. alam sekitar. Chang. 40, 73–81. https://doi.org/
739 https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2016.06.007
740 Pullin, A., Sutherland W., Gardner T., Kapos V., Fa J., 2013. Keutamaan pemuliharaan: mengenal pasti
741 perlukan, mengambil tindakan dan menilai kejayaan, dalam: David W. Macdonald dan Katherine J. Willis.
742 (Ed.), Topik Utama dalam Biologi Pemuliharaan 2. John Wiley & Sons, Ltd., ms 3–22.
743 Purvis, B., Mao, Y., Robinson, D., 2018. Tiga tonggak kemampanan : mencari konseptual
744 asal usul. Sustain. Sci. 5, 1–15. https://doi.org/10.1007/s11625-018-0627-5
745 Ripple, WJ, Wolf, C., Newsome, TM, Galetti, M., Alamgir, M., Crist, E., Mahmoud, MI,
746 Laurance, WF, 2017. Amaran Saintis Dunia kepada Kemanusiaan : Notis Kedua 67, 1026– 1028.
747
748 Schouten, G., Bitzer, V., 2015. Kemunculan piawaian Selatan dalam rantaian nilai pertanian: A
749 trend baharu dalam tadbir urus kemampanan? Ecol. Ekon. 120, 175–184.
750 Schouten, G., Glasbergen, P., 2011. Mewujudkan legitimasi dalam tadbir urus swasta global: Kes
751 meja bulat mengenai minyak sawit lestari. Ecol. Ekon. 70, 1891–1899.
r a
752 Seddon, A., Mackay, AW, Baker, AG, Birks, HJB, Breman, E., Buck, CE, Ellis, EC, Froyd,
ta
753 CA, Gill, JL, Gillson, L., Johnson, EA, Jones, VJ, Juggins, S., 2014. Melihat ke hadapan melalui masa
n
754 lalu : pengenalpastian 50 soalan penyelidikan keutamaan dalam paleoekologi. J. Ecol. 102, 256–
e
755 267. https://doi.org/10.1111/1365-2745.12195
em
756 Stevens, D., Hayman, R., Mdee, A., Stevens, D., Hayman, R., Mdee, A., 2014. Pembangunan dalam
757 Amalkan " Kerjasama retak " antara NGO dan ahli akademik dalam penyelidikan pembangunan.
S
758 Dev. Berlatih. 23, 1071–1077. https://doi.org/10.1080/09614524.2013.840266
759 Stringer, LC, Dougill, AJ, 2013. Menyalurkan sains ke dalam dasar: Mendayakan amalan terbaik daripada
760 penyelidikan mengenai degradasi tanah dan pengurusan tanah mampan di tanah kering Afrika. J. Alam Sekitar.
761 Mengurus. 114, 328–335. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2012.10.025
762 Sutherland, WJ, Albon, SD, Allison, H., Armstrong-Brown, S., Bailey, MJ, et al., 2010. The
763 pengenalpastian pilihan dasar keutamaan untuk pemuliharaan alam semula jadi UK. J. Appl. Ecol. 47, 955–
764 965. https://doi.org/10.1111/j.1365-2664.2010.01863.x
765 Tartari, V., Salter, M., D'Este, P., 2012. Crossing the Rubicon: meneroka faktor yang membentuk
766 persepsi ahli akademik tentang halangan untuk bekerja dengan industri. Cambridge J. Econ. 36, 655– 677.
767
768 Turner, E., Snaddon, J., Fayle, T., Foster, W., 2008. Penyelidikan Kelapa Sawit dalam Konteks: Mengenal pasti
769 Keperluan untuk Penilaian Biodiversiti. PLoS One 3, e1572.
770 https://doi.org/doi.org/10.1371/journal.pone.0001572
771 Turreira-García, N., Lund, JF, Domínguez, P., Carrillo-anglés, E., Brummer, MC, Duenn, P.,
772 2018. Apa ada pada nama? Membongkar pemantauan alam sekitar “partisipatif” 23.
773 Wicke, B., Sikkema, R., Dornburg, V., Faaij, A., 2011. Meneroka perubahan guna tanah dan peranan
774 pengeluaran minyak sawit di Indonesia dan Malaysia. Dasar guna tanah 28, 193–206.
775 https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2010.06.001
776 Wijedasa, LS, Jauhiainen, J., Könönen, M., Lampela, M., Vasander, H., Leblanc, M.-C., Evers, S.,
777 Smith, TEL, Yule, CM, Varkkey, H., Lupascu, M., Parish, F., Singleton, I., Clements, GR,
20
778 Penafian isu jangka panjang dengan pertanian di tanah gambut tropika akan
779 membawa akibat yang dahsyat. Glob. Chang. biol. 23. https://doi.org/10.1111/
780 gcb.13516
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
t a n
798 Zen, Z., Barlow, C., Gondowaristo, R., McCarthy, JF, 2016. Intervensi untuk mempromosikan pekebun kecil
a
799
ih
kelapa sawit dan peningkatan sosio-ekonomi di Indonesia, dalam: Kompleks Kelapa Sawit: Pekebun
l
800 Kecil, Perniagaan Tani dan Negara di Indonesia dan Malaysia. NUS, Singapura, hlm. 78–108.
g
801
e n
802 Zudrags, M., Rasikon, S., Ooi, J., Máthé, L., 2015. Laporan audit dan Penyiasatan pematuhan.
803
804
805 P p
12 Penyata Ketersediaan Data
Skor keutamaan yang dikaitkan dengan soalan kajian boleh dikongsi dengan penyelidik yang berkelayakan atas
permintaan yang munasabah.
806
807 Meja
808 Jadual 1: Lima negara teratas menerbitkan mengenai kemampanan minyak sawit. Bilangan dan bahagian artikel
809 penyelidikan mengikut negara pengarang utama yang mengandungi kata kunci oil AND palm AND sustain*, 1976-2019
810 (pangkalan data Scopus).
No. daripada Peratusan

Negara artikel (%)
Malaysia 774 42
Indonesia 228 12
USA 152 8
UK 121 7
Belanda 109 6
JUMLAH 1384 76
21
811
812
813 Jadual 2. Bilangan peserta dalam latihan perundingan mengikut jenis pemegang kepentingan. Peratusan yang ditunjukkan dalam
814 kurungan menunjukkan perkadaran jenis pemegang kepentingan dalam setiap aktiviti.
Aktiviti perundingan pihak berkepentingan
peringkat tinggi Tinjauan dalam talian Tinjauan dalam talian Kediaman

penyelidikan 1 2: bengkel,
Jumlah nombor
tema dan fokus Kota daripada
bengkel, kumpulan: Kinabalu
pihak berkepentingan
Kuala
Penyelidikan Penyelidikan
Lumpur
soalan soalan
Jenis pemegang kepentingan penyerahan keutamaan
Universiti dan 14 (45%) 59 (23%) 147 (44%) 32 (82%) 252 (38%)
a
institut penyelidikan
a r
Hilir
t
0 (0%) 89 (34%) 58 (18%) 0 (0%) 147 (22%)
pengilang
n
NGO 7 (23%) 23 (9%) 32 (10%) 3 (8%) 65 (10%)
e
Industri kelapa sawit
em
(penanam, 6 (19%) 30 (12%) 27 (8%) 1 (3%) 64 (10%)
persatuan)
S
Perunding 1 (3%) 16 (6%) 13 (4%) 1 (3%) 31 (5%)
Agensi-agensi kerajaan 2 (6%) 9 (3%) 13 (4%) 2 (5%) 26 (4%)
Lain-lain 1 (3%) 33 (13%) 40 (12%) 0 (0%) 74 (11%)
Jumlah 31 (100%) 259 (100%) 330 (100%) 39 (100%) 659 (100%)
815
816
22
Jadual 3. Soalan keutamaan tertinggi dan bilangan soalan mengikut tema mengikut tinjauan dalam talian dan kumpulan fokus, dan bengkel kediaman.
al
Tinjauan dalam talian dan kumpulan fokus Bengkel kediaman
i on
Tema No. daripada Soalan keutamaan mengikut tema Kod No. daripada Soalan keutamaan mengikut tema Kod
v
soalan per soalan per
tema tema
ro
Kepelbagaian biologi dan 13 Apakah jenis amalan pengurusan yang dilaksanakan A1 29 Bagaimanakah kita boleh menambah baik amalan penanaman semula untuk B1
P
pemuliharaan oleh ladang komersial untuk memastikan kelestarian meningkatkan biodiversiti dan fungsi ekosistem sambil mengekalkan hasil?
flora dan fauna semula jadi di kawasan ladang, di
samping meningkatkan produktiviti ladang?
Tenaga berasaskan bio 13 Apakah pilihan yang ada kepada pengeluar minyak sawit A2 4 Apakah keberkesanan teknologi penukaran kimia yang dikaitkan dengan kitar B2
dan produk untuk mencapai sisa sifar dengan menjana nilai tambah semula biojisim kelapa sawit terhadap penambahbaikan pelepasan karbon yang
produk sampingan untuk tenaga? berkaitan dengan pertanian?
Ekonomi dan 17 Apakah syarat dan dasar yang diperlukan untuk A3 3 Bagaimanakah persekitaran dasar dan keutamaan pengguna untuk minyak sawit yang B3
rantaian bekalan menggalakkan syarikat minyak sawit beralih kepada diperakui di negara-negara sebelah permintaan mempengaruhi permintaan di peringkat
minyak sawit mampan 100% tanpa mengira permintaan antarabangsa dan dengan itu memberi kesan kepada syarikat kelapa sawit?
pasaran?
Kesan maklum balas 6 Bagaimanakah amalan pengurusan boleh dipertingkatkan untuk A4 11 Bagaimanakah lebar zon penampan riparian dan kualiti tumbuh- B4
alam sekitar menghadapi kesan keadaan cuaca yang melampau, seperti tumbuhan (cth struktur hutan, biojisim) mempengaruhi hidrologi (cth
ubah kemarau, kejadian banjir dan banjir yang tinggi? morfologi saluran, hakisan tanah, pengangkutan sedimen), proses
suhu? ekosistem sungai (cth penguraian, fluks karbon), dan biodiversiti?
LULUC 16 Bagaimanakah penggunaan tanah dan perubahan guna tanah boleh A5 5 Bagaimanakah kita boleh meminimumkan kesan alam sekitar B5
dipantau secara terbaik dalam skala kecil dan besar dan diterbitkan daripada penukaran tanah gambut kepada ladang kelapa sawit?
secara telus?
rezeki, 17 Dari perspektif sosio-ekonomi, bagaimanakah A6 3 Apakah kesan sosio-ekonomi dan demografi pengeluaran kelapa B6
jantina dan pembangunan minyak sawit memberi kesan kepada sawit ke atas komuniti tempatan sebaik sahaja pensijilan untuk
hak manusia komuniti tempatan, dan apakah alat dan mekanisme yang minyak sawit lestari dicapai?
paling sesuai untuk memastikan pengagihan manfaat
sosioekonomi yang adil kepada komuniti ini di samping
melindungi daripada sebarang kesan yang tidak diingini?
media, 13 Bagaimanakah pengetahuan saintifik (teknikal dan bukan teknikal) A7 4 Adakah cadangan saintifik mengenai kelestarian alam sekitar kelapa B7
komunikasi boleh disampaikan dengan berkesan kepada penggubal dasar dan sawit menghasilkan perubahan bermakna dalam amalan pengurusan,
dan pengetahuan pemegang kepentingan utama merentasi rantaian bekalan? dan bagaimana saintis boleh meningkatkan komunikasi dengan
pertukaran industri?
Tinjauan dalam talian dan kumpulan fokus Bengkel kediaman
Tema No. daripada Soalan keutamaan mengikut tema Kod No. daripada Soalan keutamaan mengikut tema Kod
l
soalan per soalan per
tema tema
na
dasar, 20 Apakah halangan politik di peringkat tempatan dan A8 4 Bagaimanakah bukti saintifik boleh digabungkan dengan lebih baik ke dalam B8
o
tadbir urus, dan nasional yang menyekat kemampanan industri dan pendekatan nilai pemuliharaan tinggi (HCV) dalam landskap kelapa sawit?
i
institusi bagaimana ini boleh diatasi?
o is
Proses, 12 Bagaimanakah badan pensijilan, industri dan pihak A9 15 Bagaimanakah pemprosesan perahan minyak sawit boleh direka bentuk untuk B9
r
teknologi dan berkepentingan lain boleh bekerjasama paling berkesan mengurangkan penggunaan tenaga?
pengurusan
P
untuk membangun dan mempromosikan amalan
pengurusan terbaik dan teknologi baru?
sumber, 13 Apakah pelepasan alam sekitar dan kesan minyak sawit yang A10 5 Berapakah kuantiti pelepasan karbon gambut daripada ladang pekebun B10
pelepasan dan diperakui berbanding minyak sawit yang tidak diperakui kecil di tanah gambut tropika dan bagaimanakah ini dibandingkan
alam sekitar pengeluaran? dengan ladang perindustrian?
impak
Pekebun kecil 13 Apakah faedah skim pensijilan kemampanan A11 5 Adakah terdapat perbezaan dalam tahap pengetahuan dan kemahiran antara pekebun kecil B11
(iaitu MSPO, ISPO dan RSPO) bawa kepada dan syarikat kelapa sawit yang lebih besar, dan apakah yang boleh dilakukan untuk
pekebun kecil? meningkatkan pemindahan pengetahuan antara kedua-duanya?
Piawaian dan 20 Apakah jenis insentif yang diperlukan untuk memudahkan A12 4 Bagaimanakah reka bentuk ladang kelapa sawit yang diperakui boleh B12
pensijilan peningkatan dalam bilangan pengeluar yang diperakui secara dioptimumkan untuk memaksimumkan biodiversiti, penyerapan karbon dan
mampan? fungsi ekosistem?
Mampan 12 Bagaimanakah pelabelan produk mempengaruhi A13 2 Bagaimanakah tekanan pengguna untuk minyak sawit sumber mampan berbeza-beza B13
penggunaan pembelian, perolehan, kesedaran pengguna dan di seluruh dunia, dan bolehkah ini membantu mengenal pasti di mana terdapat
penggunaan produk minyak sawit? kekurangan pengetahuan awam mengenai isu ini?
Ini adalah fail sementara, bukan artikel set taip terakhir 24

Jadual 4: Indeks ketidaksamaan menunjukkan tahap ketidaksamaan antara pihak berkepentingan terhadap persoalan kajian merentas 13 tema penyelidikan. Sel oren
ialah desil tertinggi (iaitu 10%) teratas daripada nilai ketaksamaan; biru adalah yang paling rendah (10%), dengan sel kelabu yang tinggal ialah 80% nilai di sekeliling
median.
a
rezeki,
media, dasar, Sumber,
r
Penggunaan tanah
Kepelbagaian biologi berasaskan bio Ekonomi jantina Proses
alam sekitar & tanah- komunikasi tadbir urus pelepasan dan Piawaian & Mampan
& dan teknologi & Purata
a
Tema tenaga & & bekalan Pekebun kecil
Pihak berkepentingan
Maklum balas penutup dan pengetahuan dan alam sekitar pensijilan penggunaan
produk pengurusan
t
pemuliharaan rantai manusia
ubah pertukaran institusi impak
hak
n
NGO 5.8 6.9 4.0 8.1 7.6 5.9 8.1 3.9 7.1 7.1 9.4 5.6 5.9 6.6
e
Pengeluar 5.8 6.8 4.0 6.3 7.6 5.9 7.4 4.1 4.8 5.7 9.4 5.5 7.3 6.2
em
Perunding vs.
Pengeluar 3.8 6.5 6.3 8.1 6.6 5.9 6.4 4.2 7.3 6.8 12.1 5.5 5.4 6.5
S
Kerajaan 6.4 7.2 6.4 6.0 7.8 5.9 6.0 4.6 6.6 7.4 12.0 4.3 7.7 6.8
Universiti 4.3 5.6 4.8 3.7 6.5 5.9 7.0 3.7 4.2 5.4 10.1 5.3 5.5 5.5
Lain-lain 5.6 8.0 4.9 5.1 6.3 5.9 7.9 4.4 7.1 6.6 8.0 4.7 6.0 6.2
Pengeluar 4.3 5.7 3.5 10.4 3.4 3.3 4.0 3.2 6.7 4.5 2.2 3.3 6.2 4.7
Pengeluar 5.2 6.4 3.6 13.5 4.2 4.3 7.7 3.0 7.6 5.1 4.6 3.4 5.3 5.7
NGO lwn.
Kerajaan 3.2 5.2 4.0 10.9 3.3 5.2 4.4 3.3 5.8 5.4 5.8 4.1 5.8 5.1
Universiti 2.7 4.4 3.2 7.0 2.6 4.5 3.5 3.0 5.5 4.4 2.5 2.6 3.7 3.8
NGO-Oth 4.1 3.2 1.9 10.1 3.9 3.8 4.1 3.7 4.9 2.9 4.3 2.1 4.1 4.1
Pengeluar 5.8 4.0 3.3 11.2 3.9 4.8 6.1 3.0 6.0 3.6 3.8 4.3 4.2 4.9
Pengeluar lwn.
Kerajaan 3.8 5.6 5.2 9.3 4.3 4.4 4.1 3.4 4.3 5.8 5.3 5.1 7.9 5.3
Universiti 3.4 3.0 3.1 6.2 3.0 3.6 2.7 1.6 3.3 2.2 1.7 2.7 3.4 3.1
Lain-lain 2.2 6.3 4.1 8.6 4.7 3.4 3.7 2.9 5.3 4.0 3.8 2.9 4.4 4.3
5.0 7.8 4.7 11.1 4.0 3.6 5.8 4.4 6.5 7.1 5.1 3.7 5.5 5.7
Pengeluar lwn.
Kerajaan
Universiti 3.6 4.1 3.0 9.8 3.8 3.4 5.0 3.1 4.7 3.8 2.8 2.9 3.0 4.1
Lain-lain 4.5 7.0 3.9 7.1 3.3 2.4 6.9 3.3 8.0 4.7 5.8 2.6 3.8 4.9
Universiti 3.0 5.3 3.3 7.3 2.8 3.4 4.3 3.1 5.4 4.8 4.4 3.9 5.2 4.3
Kerajaan lwn.
Lain-lain 2.5 4.9 4.9 9.4 4.1 3.2 4.7 3.7 7.6 6.3 7.3 4.2 5.8 5.3
Uni vs Lain-lain 2.5 4.4 3.3 5.1 3.4 3.3 4.3 2.5 4.3 4.2 4.2 2.1 2.7 3.6
25
Purata 4.2 5.6 4.1 8.3 4.6 4.4 5.4 3.4 5.9 5.1 5.9 3.8 5.2
t a ra
e n
S em
Ini adalah fail sementara, bukan artikel set taip terakhir 26

Angka
2000
1800
1600
Bilangan kertas yang diterbitkan
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015
r a
tahun
n ta
Rajah 1: Bilangan kertas jurnal semakan rakan yang diterbitkan setiap tahun dan diindeks dalam Web
e
Sains yang menyebut perkataan 'kelapa sawit' atau 'kelapa sawit', 1970-2017. Sumber: Web of Science,
em
2018.
S
Bengkel 1
Fasa 1 Tentukan tema penyelidikan peringkat tinggi untuk kajian sawit
kelestarian minyak
Tinjauan Dalam Talian 1 dan

Kumpulan Fokus
§ Pengenalpastian penyelidikan
soalan
Bengkel Kediaman
§Pengenalan soalan§
Fasa 2
Bengkel 2 Penghalusan
§Pengukuhan soalan §Keutamaan
Tinjauan Dalam Talian 2
§Keutamaan penyelidikan
a
soalan
n ta r
Pengkategorian & Analisis
e
Fasa 3 §Pengkategorian soalan mengikut jenis pengetahuan§
Analisis keutamaan penyelidikan
S em
Rajah 2: Aliran kerja langkah-langkah yang diambil untuk menjana, mengutamakan dan menganalisis persoalan kajian.
28
a r a
Rajah 3: Pecahan geografi peserta yang terlibat dalam aktiviti perundingan
t
penyelidikan minyak sawit.
e n
S em
Rajah 4: Perkadaran persoalan kajian yang dikategorikan mengikut 'aspek kelestarian' dalam
setiap tema. Soalan kajian yang diperolehi daripada tinjauan dalam talian dan kumpulan fokus
ditunjukkan di sebelah kiri dan soalan kajian diperolehi daripada bengkel kediaman di sebelah
kanan. Dalam tinjauan dalam talian dan kumpulan fokus aspek kemampanan sebagai perkadaran:
Alam Sekitar (37%), Sosial (38%) dan Ekonomi (25%). Dalam bengkel kediaman aspek kelestarian
sebagai bahagian: Alam Sekitar (66%), Sosial (21%), dan Ekonomi (13%).
Soalan individu boleh diberikan lebih daripada satu aspek kemampanan bergantung pada
skopnya.
29
Rajah 5: Perkadaran persoalan kajian yang dikategorikan mengikut 'jenis pengetahuan' dalam setiap
tema. Soalan kajian yang diperolehi daripada tinjauan dalam talian dan kumpulan fokus ditunjukkan di
sebelah kiri dan soalan kajian diperolehi daripada bengkel kediaman di sebelah kanan. Dalam tinjauan
r a
dalam talian dan kumpulan fokus jenis pengetahuan sebagai perkadaran: Pengetahuan sistem (58%),
a
Pengetahuan sasaran (8%) dan pengetahuan Transformasi (34%). Dalam jenis pengetahuan bengkel
t
kediaman sebagai perkadaran: Pengetahuan sistem (62%), Pengetahuan sasaran (8%), dan
n
pengetahuan Transformasi (30%). Soalan individu boleh diberikan lebih daripada satu jenis
e
pengetahuan bergantung pada skopnya.
S em
30

Padfield Et Al - En.ms

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Padfield Et Al - En.ms

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Padfield Et Al - En.ms

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Diterjemahkan dari Bahasa Inggeris ke Bahasa Melayu - www.onlinedoctranslator.

Menghasilkan bersama agenda penyelidikan untuk minyak sawit mampan

PDF sementara diterbitkan pada:

Pautan laman web Frontiers:

Kenyataan hak cipta:

Sempadan dalam Hutan dan Perubahan Global | www.frontiersin.org

8Sekolah Bumi dan Alam Sekitar, Universiti Leeds, Leeds, UK

28Majlis Pensijilan Minyak Sawit Malaysia, Kuala Lumpur, Selangor, Malaysia

96 2 Bahan dan Kaedah

118 2.1 Fasa 1: Menentukan tema penyelidikan peringkat tinggi

139 2.2 Fasa 2: Perundingan pihak berkepentingan

143 2.2.1 Tinjauan dalam talian dan kumpulan fokus

168 minimum dalam kalangan dasar (RSPO, 2017).

181 2.2.2 Bengkel kediaman

203 2.3 Fasa 3: Pengkategorian keutamaan penyelidikan

233 2.4 Penyertaan pihak berkepentingan dan pecahan negara peserta

261 2.5 Batasan kajian

292 3.1 Soalan kajian keutamaan

333 4.1 Keutamaan penyelidikan yang muncul

338 4.1.1 Kajian alam sekitar

353 4.1.2 Kajian keadaan sosial

394 4.1.3 Kajian rantaian bekalan dan penggunaan

418 4.1.4 Program penyelidikan sains asas

447 4.1.5 Meningkatkan strategi komunikasi penyelidikan

480 syarikat, Golden Agri-Resources (https://goldenagri.com.sg/sustainability/smart-research-institutesmartri/). Perlu

521 4.2.2 Menggalakkan pengeluaran bersama pengetahuan dan pendekatan transdisiplin

569 4.2.4 Meningkatkan kebolehcapaian, komunikasi dan ketersediaan penemuan penyelidikan

607 6 Konflik Kepentingan

610 7 Pernyataan Etika

617 8 Sumbangan Pengarang

666 Parlimen Eropah, 2014. Pelabelan bahan makanan.

694 pengamal. biol. Pemuliharaan. 153, 164–168.

736 London, hlm. 143–165.

No. daripada Peratusan

Aktiviti perundingan pihak berkepentingan

peringkat tinggi Tinjauan dalam talian Tinjauan dalam talian Kediaman

Universiti dan 14 (45%) 59 (23%) 147 (44%) 32 (82%) 252 (38%)

Jumlah 31 (100%) 259 (100%) 330 (100%) 39 (100%) 659 (100%)

Tinjauan dalam talian dan kumpulan fokus Bengkel kediaman

pekebun kecil? meningkatkan pemindahan pengetahuan antara kedua-duanya?

Ini adalah fail sementara, bukan artikel set taip terakhir 24

Ini adalah fail sementara, bukan artikel set taip terakhir 26

Tinjauan Dalam Talian 1 dan

Tinjauan Dalam Talian 2

You might also like