KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No : 2005/1
Gündem No :2
Karar Tarihi : 04.01.2005
Karar No : 2005/UM.Z-2

TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:

Başkan: O. Sener AKKAYNAK
Üyeler : II. Başkan Adnan ZENGİN, V. Arif ŞİMŞEK, Bilal KARACA,
Muzaffer EREN, Hakkı USTAÖMER, Namık DAĞALP,
H.Hüseyin GÜRHAN, K. Nejat ÜNLÜ

BAŞVURU SAHİBİ:
Teknotaş Eğitim ve Bilgi Teknolojileri Makine Taah. ve Tic A.Ş.,
Cinnah Cad. No:39/18 Çankaya/ANKARA

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Milli Eğitim Bakanlığı, Eğitim Araçları ve Donatım Dairesi Başkanlığı,
Milli Eğitim Bakanlığı Beşevler Kampüsü D/blok 2. Kat Beşevler /ANKARA

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2004/165146 İhale Kayıt Numaralı “Bilgisayarlı Fizik-Kimya-Biyoloji Deney Seti Alımı” İhalesi

KURUMCA YAPILAN İNCELEME VE DEĞERLENDİRME:

29.12.2004 tarih ve 07.06.57.0078/2004-36E sayılı Esas İnceleme Raporunda;

Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Araçları ve Donatım Dairesi Başkanlığı’nca 26.10.2004

tarihinde pazarlık usulü ile yapılan Bilgisayarlı Fizik-Kimya-Biyoloji Deney Seti Alımı ihalesine
ilişkin olarak Teknotaş Eğitim ve Bilgi Teknolojileri Makine Taahhüt ve Tic. A.Ş’nin 18.11.2004
tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 25.11.2004 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru
sahibinin 09.12.2004 tarih ve 75674 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 08.12.2004 tarihli dilekçe ile
itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesinden;

Başvurun reddine,

Mevzuata aykırılıkları tespit edilen ihale işlemlerinin değerlendirilmek, gerekiyorsa

incelenmek ve/veya soruşturulmak üzere, idarenin bağlı bulunduğu Milli Eğitim Bakanlığı'na
bildirilmesine,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

KARAR:
Şikayet dilekçesi ve Esas İnceleme Raporu incelendi:

Başvuru dilekçesinde özetle; ihalenin, şartları oluşmadığı halde Kamu İhale Kanununun
21/b maddesine dayanılarak pazarlık usulü ile yapıldığı, aslında bu ihalenin daha önce 23.09.2004
tarihinde açık ihale usulüne göre yapıldığı ve ihaleye üç firmanın katıldığı, ancak ihale komisyonu
tarafından 07.10.2004 tarihinde ihalenin iptal edildiği, açık ihalede teklifler ve fiyatlar açıklandığı
halde pazarlık usulü ihaleye geçilemeyeceği, pazarlık usulüne göre yapılması gereken alımların
Kamu İhale Kanununda açıkça belirtildiği, yasada belirtilen eşik değerlerin kat kat üstünde olan
ihalenin çok özel durumlarda uygulanması gereken 21/b maddesine göre haksız rekabet yaratılması
suretiyle fahiş fiyatla bir firmaya bırakıldığı ve devletin zarara uğratıldığı belirtilmiştir.
1
 KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2005/1
Gündem No :2
Karar Tarihi : 04.01.2005
Karar No : 2005/UM.Z-2

Başvuru sahibinin pazarlık usulünün şartlarının oluşmadığı yönündeki şikayeti ile ilgili
olarak, ihale dokümanını satın aldığı 22.10.2004 tarihinden itibaren, 4734 sayılı Kamu İhale
Kanununun 55 inci ve İhalelere Karşı Yapılacak İdari Başvurulara ait Yönetmeliğin 6 ncı
maddelerinde öngörülen, işlemin farkına varıldığı tarihinden itibaren 15 günlük süre geçtikten
sonra idareye 18.11.2004 tarihinde başvuruda bulunduğu anlaşıldığından, öte yandan tekliflerin
değerlendirilmesi aşamasına yönelik olan ihalenin fahiş fiyatla sonuçlandırıldığı yönündeki
şikayetine ilişkin olarak ise, başvuru sahibinin sadece doküman satın aldığı ve yeterlik
başvurusunda bulunmadığı için istekli sıfatını kazanamadığı, anılan yönetmeliğin 5 inci
maddesinin (b) bendi “istekli olabilecekler ancak ihale ilanında ve ihale ve ön yeterlik
dokümanlarında yer alan hususlar ve bu hususlarla idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar
hakkında şikayet yoluna başvurabilirler” hükmü gereğince sadece dokümana yönelik şikayet
başvurusunda bulunabileceği gerekçesiyle şikayet başvurusunda yer alan şikayet konuları
iddiaların incelenmesi kapsamında değerlendirilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit

edilmiştir:

Alımı planlanan ürünlerin, 23.09.2004 tarihinde açık ihale usulü ile ihalesinin yapıldığı,
ancak tekliflerin idari ve teknik şartname hükümlerine uygun olmadığı gerekçesi ile ihalenin iptal
edildiği ve “malzemelerin alımında aciliyet bulunması ve yıl sonunun yaklaşması sebebiyle açık
ihale usulündeki süreçler dikkate alındığında malzemelerin açık ihale usulü ile alımına imkan
bulunmaması” gerekçeleriyle 4734 sayılı kanunun 21 inci maddesinin (b) bendi gereğince
“Pazarlık Usulü” ile ihale yapılmasına karar verildiği anlaşılmıştır.

Pazarlık usulü ile yapılan ihaleye, açık ihale usulü ile yapılan ihaleye teklif veren başvuru
sahibi ve ihale üzerinde bırakılan firma dahil 5 firmanın davet edildiği, yeterlik için sadece ihale
üzerinde bırakılan firmanın başvurduğu, itirazen şikayet başvurusunda bulunan firmanın ihale
tarihinde idareye verdiği zarfın içinden idareye hitaben yazılmış teşekkür ve uyarı mektubu çıktığı
tespit edilmiştir. İhalenin yeterlik başvurusunda bulunan firma üzerinde bırakıldığı belirlenmiştir.

1) Başvuru sahibinin, şartları oluşmadığı halde ihalenin pazarlık usulü ile yapıldığı
iddiasına ilişkin olarak;

4734 sayılı Kanunun “Temel İlkeler” başlıklı 5 inci maddesinin dördüncü fıkrasında; “Bu
kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel
usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir”, Mal Alımı
İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Uygulanacak ihale usulünün tespiti” başlıklı 9 uncu
maddesinde de, “İdare tarafından, 4734 sayılı Kanunun 18 ila 21 inci madde hükümleri
doğrultusunda, uygulanacak ihale usulü belirlenir. Bu belirleme yapılırken öncelik açık ihale
usulüne verilir. Ancak alınacak malın türü, niteliği, uzmanlık ve/veya ileri teknoloji gerektirmesi,
yaklaşık maliyeti ve ivediliği gibi kriterler esas alınarak, Kanunda belirtilen hallerde belli
istekliler arasında ihale usulü veya pazarlık usulü ile de ihale yapılabilir” hükmüne yer verilmiştir.
Bu hükümler karşısında ihalenin öncelikle açık ihale usulü ile yapılması esastır. Ancak 4734 sayılı
kanunun 21 inci maddesindeki şartların oluşması halinde ihalenin pazarlık usulü ile yapılması
mümkün bulunmaktadır.

İhalenin hangi durumlarda Pazarlık Usulü ile yapılacağını belirleyen 4734 sayılı Kanunun
21 inci maddesinin (b) bendinde, “Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi
2
 KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2005/1
Gündem No :2
Karar Tarihi : 04.01.2005
Karar No : 2005/UM.Z-2

gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülmeyen olayların ortaya çıkması
üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması ” şeklinde düzenleme bulunmaktadır.

İdarenin, ihaleyi 4734 sayılı Kanunun 21/b maddesi kapsamında pazarlık usulü ile
yapabilmesi için, madde metninde yer alan iki şartın bir arada ve birbirine bağlı olarak
gerçekleşmesi zorunludur. Birinci şart, doğal afet, salgın hastalık, can veya mal kaybı tehlikesi gibi
ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması,
ikincisi ise, bu nedenlerle ihalenin ivedi olarak yapılması zorunluluğunun doğmasıdır.

İnceleme konusu ihalede, “doğal afet, salgın hastalık, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani
ve beklenmeyen” bir durum söz konusu değildir. “İdare tarafından önceden öngörülmeyen
olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması” gerekçesi ile
ihalenin pazarlık usulü ile yapılması yoluna gidildiğinden “öngörülmezlik” kavramının irdelenmesi
gerekmektedir.

Bir durumun Kamu İhale Mevzuatı ve 4734 sayılı kanunun 21 maddesinin (b) bendi
açısından “idarece öngörülmeyen olay” olarak değerlendirilebilmesi için,

Ortaya çıkan olay, ihale yapılmasını gerektiren durumdan önce idare tarafından
“öngörülemez” nitelikte olmalı, öngörülememe halinin de objektif kriterle göre haklı bulunması ve
idarenin iradesinden bağımsız olmalıdır.

İncelenen ihalede, alım konusu malların ödeneğinin 5027 sayılı 2004 Mali Yılı Bütçe
Kanununda yer aldığı ve 20.04.2004 tarihinde de ödeneğin kullanılmasına “Olur” verildiği
belirlenmiştir. Dolayısıyla bu tarihten itibaren bu malların alımı için ihale yapılma imkanı
bulunmaktadır. Öte yandan idarenin açık ihale usulü ile yapılan ihalenin iptal edilmesi veya
ihalenin sonuçlanamaması ihtimalini öngörmesi gerekir. Zira, yapılan her ihale sonuçlanamama
veya iptal edilme ihtimalini taşımaktadır. Buna göre ödeneğin kullanılmasına ilişkin olarak “Olur”
alındıktan sonra ihalenin iptal edilmesi veya sonuçlanamaması ihtimali düşünülerek uygun tarihte
ihaleye çıkılması gerekmektedir. Ayrıca idarenin ihaleyi daha erken bir tarihte yapmasını
engelleyen bir durumun ortaya çıktığına ilişkin herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Bu nedenle,
“açık ihale usulü ile yapılan ihalenin, tekliflerin şartnameye uygun olmaması nedeniyle iptal
edilmesinin” Kanunun 21 inci maddesinin (b) bendi kapsamında değerlendirilemeyeceği ve “yıl
sonunun yaklaşmış olması sebebiyle bu tarihten sonra söz konusu malzemelerin açık ihale usulü ile
satın alınmasına, açık ihale usulündeki süreçler dikkate alındığında imkan bulunmamaktadır”
şeklindeki gerekçesinin yerinde olmadığı anlaşılmıştır.

2) İhalenin fahiş fiyatla bir firmaya bırakıldığı ve devletin zarara uğratıldığı iddiasına ilişkin
olarak;

İdare tarafından yaklaşık maliyetin Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde

öngörülen yönteme uygun olarak belirlendiği ve ihale üzerinde bırakılan Doğmak Büro Makinaları
ve Malzemeleri San.ve Tic. Ltd. Şti.’nin teklif fiyatının idarece tespit edilen yaklaşık maliyetin
altında olduğu anlaşıldığından ve ihalenin fahiş fiyatla bir firmaya bırakıldığı iddiasına dayanak
oluşturacak bir belge veya bilgiye ulaşılamadığından söz konusu iddia yerinde bulunmamıştır.

Açıklanan nedenlerle;

1) Başvurun reddine,
3
 KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2005/1
Gündem No :2
Karar Tarihi : 04.01.2005
Karar No : 2005/UM.Z-2

2) Mevzuata aykırılıkları tespit edilen ihale işlemlerinin değerlendirilmek, gerekiyorsa

incelenmek ve/veya soruşturulmak üzere konunun Milli Eğitim Bakanlığı'na bildirilmesine,

Oyçokluğu ile karar verildi.

O. Sener AKKAYNAK
Başkan

Adnan ZENGİN V. Arif ŞİMŞEK Bilal KARACA

Üye Üye Üye
II. Başkan

Muzaffer EREN Hakkı USTAÖMER Namık DAĞALP

Üye Üye Üye

H. Hüseyin GÜRHAN K. Nejat ÜNLÜ

Üye Üye

4
 KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2005/1
Gündem No :2
Karar Tarihi : 04.01.2005
Karar No : 2005/UM.Z-2

KARŞI OY

Başvuru sahibi doküman satın almak suretiyle “İstekli” olabilecek sıfatı kazanmış olup, bu
sıfatıyla “İtirazen şikayet” başvurusunda bulunmaya Ehliyetlidir.

Dosyada yapılan tespitlerde de belirtildiği üzere bahse konu ihalenin; 4734 sayılı Kanunun
21 inci maddesinin ( b ) bendi gereğince pazarlık usulü ile yapılabilmesi için aranan şartların
gerçekleşmediği dikkate alınarak “ihalenin tümüyle iptalinin” gerektiği görüşüyle çoğunluk
kararına katılmıyorum.

K.Nejat ÜNLÜ
Kurul Üyesi

5
 KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2005/1
Gündem No :2
Karar Tarihi : 04.01.2005
Karar No : 2005/UM.Z-2

FARKLI GEREKÇE

Şikayete konu ihalenin pazarlık usulüyle yapılmasına yol açan maddi ve hukuki olgular
4734 sayılı Kanun açısından kabul edilebilir nitelikte bulunmaktadır.

Ancak 4734 sayılı Kanunun 21/b maddesine göre pazarlık usulüyle yapılan ihalenin
öncesinde yapılan ve iptal edilen ihalede verilen mali tekliflerin tutarları ile şikayete konu pazarlık
usulüyle yapılan ihaleye yalnızca bir firmanın teklif vermesi ve burada sunulan mali teklif tutarı
göz önüne alındığında, bu ihalenin 4734 sayılı Kanunun 5.maddesinde öngörülen ilkelere uygunluk
bulunmamaktadır.

Yukarıda belirtilen hususların kararda yer alması gerektiği görüşüyle, karara gerekçe
yönünden katılmıyorum.

Adnan ZENGİN
Kurul Üyesi
II. Başkan

6
 KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2005/1
Gündem No :2
Karar Tarihi : 04.01.2005
Karar No : 2005/UM.Z-2

KARŞI OY

Açık ihale usulüyle yapılan söz konusu ihalenin uygun teklif çıkmaması üzerine 07.10.2004
tarihinde iptal edilmesi üzerine, Fen liselerinin modernizasyonu kapsamında söz konusu
malzemelere duyulan acil ihtiyaç nedeniyle yeniden ihaleye çıkılmasına gerek duyulduğu, ancak
yıl sonunun yaklaşması ve kullanılacak ödeneğin 31.12.2004 tarihi ile sınırlı olması gerekçesi ile
alımın pazarlık usulü ile yapıldığı, bu gerekçeye dayanarak idarenin bu usulle alım yapmasının
şartları oluştuğu görüşü ile Kurulun, bu durumu mevzuata aykırılık olarak Milli Eğitim
Bakanlığına bildirilmesi yönündeki kararına katılmıyoruz.

Muzaffer EREN Hakkı USTAÖMER

Kurul Üyesi Kurul Üyesi

7
 KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2005/1
Gündem No :2
Karar Tarihi : 04.01.2005
Karar No : 2005/UM.Z-2

FARKLI GEREKÇE

Kararın sonuç kısmında yer alan “soruşturulmak” ibaresine kararda yer verilmemesi
gerektiği görüşüyle karara gerekçe yönünden katılmıyorum.

V.Arif ŞİMŞEK
Kurul Üyesi