KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No : 2005/1
Gündem No :1
Karar Tarihi : 04.01.2005
Karar No : 2005/UM.Z-01

TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:

Başkan: O. Sener AKKAYNAK
Üyeler : II. Başkan Adnan ZENGİN, V. Arif ŞİMŞEK, Bilal KARACA,
Muzaffer EREN, Hakkı USTAÖMER, Namık DAĞALP,
H.Hüseyin GÜRHAN, K. Nejat ÜNLÜ

BAŞVURU SAHİBİ:
Teknotaş Eğitim ve Bilgi Teknolojileri Makine Taah. ve Tic A.Ş.,
Cinnah Cad. No:39/18 Çankaya/ANKARA

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Milli Eğitim Bakanlığı, Eğitim Araçları ve Donatım Dairesi Başkanlığı,
Milli Eğitim Bakanlığı Beşevler Kampüsü D/blok 2. Kat Beşevler /ANKARA

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2004/165180 İhale Kayıt Numaralı “PC Destekli Çok Amaçlı Deney Seti” İhalesi

KURUMCA YAPILAN İNCELEME VE DEĞERLENDİRME:

30.12.2004 tarih ve 07.06.55.G019/2004-32E sayılı Esas İnceleme Raporunda;

MEB Eğitim Araçları ve Donatım Dairesi Başkanlığı’nca 27.10.2004 tarihinde pazarlık

usulü ile yapılan PC Destekli Çok Amaçlı Deney Seti ihalesine ilişkin olarak Teknotaş Eğitim ve
Bilgi Teknolojileri Makine Taah. ve Tic A.Ş.’nin 18.11.2004 tarihinde yaptığı şikayet
başvurusunun, idarenin 25.11.2004 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 19.11.2004
tarih ve 70090 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 19.11.2004 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet
başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesinden;

Başvurun reddine,

Mevzuata aykırı olduğu belirtilen ihale işlemlerinin değerlendirilmek, gerekiyorsa

incelenmek ve/veya soruşturulmak üzere, idarenin bağlı bulunduğu Milli Eğitim Bakanlığı'na
bildirilmesine,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

KARAR:
Şikayet dilekçesi ve Esas İnceleme Raporu incelendi:

Başvuru dilekçesinde özetle; Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Araçları ve Donatım Dairesi
Başkanlığı tarafından yapılan “PC Destekli Çok Amaçlı Deney Seti” ihalesinin açık ihale usulü ile
04.10.2004 tarihinde yapılan “Bilgisayarlı Eğitim Seti” ihalesinin bir parçası olduğu, bu ihalenin
“teklif edilen ürünlerin teknik şartnameye uygun olmadığı” gerekçesi ile iptal edildiği ve pazarlık
usulü ile ihale edildiği, açık ihale usulünün süreci tam olarak bitmeden pazarlık usulüne geçildiği,
pazarlık usulünün şartlarının oluşmadığı, açık ihale usulünde elenen firmaların ihaleye davet
edilerek bu firmalardan biri üzerinde bırakıldığı, ihalede rekabetin oluşturulmadığı ve fahiş fiyatla
sonuçlandırıldığı, ayrıca pazarlık usulü ile yapılan ihalede, iptal edilen ihalenin teknik
1
 KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2005/1
Gündem No :1
Karar Tarihi : 04.01.2005
Karar No : 2005/UM.Z-01

şartnamesinin değiştirildiği, önceki ihalede numune getirilmesi istenmediği halde pazarlık usulü ile
yapılan ihalede numune istenildiği ve cihazın boyutunun çıkarıldığı belirtilmiştir.

Başvuru sahibi firma pazarlık usulü ile yapılacak ihaleye davet edilmiş ve buna ilişkin
davet yazısı 19.10.2004 tarihinde elden tebliğ edilmiştir, Ayrıca bu ihaleye ilişkin olarak
22.10.2004 tarihinde doküman satın almıştır. Pazarlık usulünün şartlarının oluşmadığı ve
dokümanda değişiklik yapılarak numune getirilmesinin istendiği, cihazın boyutunun çıkarıldığı
yönündeki iddialar açısından, işlemlerin farkına varıldığı tarihlerin 19.10.2004 ve 22.10.2004
olarak kabul edilmesi gerektiği, başvuru sahibinin 17.11.2004 tarihli dilekçe ile yaptığı başvurunun
18.11.2004 tarihinde idarenin kayıtlarına alındığı dikkate alındığında 15 günlük süre geçirildikten
sonra başvurulduğu anlaşılmıştır. Başvuru sahibinin yeterlik başvurusu için idareye verdiği zarfın
içinden, ihaleye ilişkin dilekçe çıktığı ve idare tarafından itiraz dilekçesi olarak değerlendirildiği
görülmüş ise de, bu dilekçenin içeriği, başvuru sahibinin idareye verdiği 17.11.2004 tarihli dilekçe,
idarenin cevabı ve kuruma verilen itirazen şikayet dilekçesi birlikte değerlendirildiğinde,
27.10.2004 tarihli dilekçenin şikayet başvurusu olarak kabul edilemeyeceği anlaşılmıştır. Ayrıca
başvuru sahibinin yeterlik başvurusunda bulunmadığı, ihaleye teklif vermediği, sadece doküman
satın aldığı, buna göre istekli olabilecek sıfatının bulunduğu tespit edilmiştir.

Başvuru sahibinin pazarlık usulünün şartlarının oluşmadığı ve dokümanda değişiklik

yapıldığı yönündeki şikayetinin, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 55 inci, İhalelere Karşı
Yapılacak İdari Başvurulara ait Yönetmeliğin 6 ncı maddeleri uyarınca, işlemin farkına varıldığı
tarihinden itibaren 15 günlük süre içerisinde başvuruda bulunması gerekirken, bu süre geçirildikten
sonra idareye başvuruda bulunulduğu gerekçesiyle, tekliflerin değerlendirilmesine yönelik olarak
fahiş fiyatta sonuçlandırıldığı yönündeki şikayetinin ise, başvuru sahibinin yeterlik başvurusunda
bulunmadığı için istekli sıfatını kazanamadığı, anılan yönetmeliğin 5 maddesinin (b) bendinin
“istekli olabilecekler ise ancak ihale ilanında ve ihale ve ön yeterlik dokümanlarında yer alan
hususlar ve bu hususlarla idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar hakkında şikayet yoluna
başvurabilirler” hükmü gereğince, ayrıca ihalenin fahiş fiyatla sonuçlandırıldığı ve dokümanda
değişiklik yapılarak numune getirilmesinin istendiği, cihazın boyutunun şartnameden çıkarıldığı
hususu, idareye yapılan şikayet konuları arasında yer almadığından şikayet konularının iddiaların
incelenmesi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmıştır.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit

edilmiştir:

Alımı planlanan ürünlerin, 04.10.2004 tarihinde açık ihale usulü ile ihalesinin yapıldığı,
ancak tekliflerin şartnameye uygun olmadığı gerekçesi ile ihalenin iptal edildiği ve “malzemelerin
alımında aciliyet bulunması ve yıl sonunun yaklaşması nedeniyle açık ihale usulündeki süreçler
dikkate alındığında malzemelerin açık ihale usulü ile alımında imkan bulunmaması” gerekçeleriyle
4734 sayılı kanunun 21 inci maddesinin (b) bendi gereğince “Pazarlık Usulü” ile ihale yapılmasına
karar verildiği anlaşılmıştır.

Pazarlık usulü ile yapılan ihaleye, açık ihale usulü ile yapılan ihaleye teklif veren başvuru
sahibi ve ihale üzerinde bırakılan firma dahil dört firmanın davet edildiği, yeterlik için sadece ihale
üzerinde bırakılan firmanın başvurduğu, itirazen şikayet başvurusunda bulunan firmanın ihale
tarihinde idareye verdiği zarfın içinden idareye hitaben yazılmış dilekçe çıktığı tespit edilmiştir.
Yeterliği tespit edilen firmanın teklif vermeye davet edildiği, teklifin verildiği ve daha sonra son
teklifi de alınarak ihalenin bu firma üzerinde bırakıldığı belirlenmiştir.

2
 KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2005/1
Gündem No :1
Karar Tarihi : 04.01.2005
Karar No : 2005/UM.Z-01

Başvuru sahibinin, şartları oluşmadığı halde ihalenin pazarlık usulü ile yapıldığı iddiasına
ilişkin olarak;

4734 sayılı Kanunun “Temel İlkeler” başlıklı 5 inci maddesinin dördüncü fıkrasında, “Bu
kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel
usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir”, Mal Alımı
İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Uygulanacak ihale usulünün tespiti” başlıklı 9 uncu
maddesinde de, “İdare tarafından, 4734 sayılı Kanunun 18 ila 21 inci madde hükümleri
doğrultusunda, uygulanacak ihale usulü belirlenir. Bu belirleme yapılırken öncelik açık ihale
usulüne verilir. Ancak alınacak malın türü, niteliği, uzmanlık ve/veya ileri teknoloji gerektirmesi,
yaklaşık maliyeti ve ivediliği gibi kriterler esas alınarak, Kanunda belirtilen hallerde belli
istekliler arasında ihale usulü veya pazarlık usulü ile de ihale yapılabilir” hükümleri yer almıştır.
Bu hükümler karşısında ihalenin öncelikle açık ihale usulü ile yapılması esastır. Ancak 4734 sayılı
kanunun 21 inci maddesindeki şartların oluşması halinde ihalenin pazarlık usulü ile yapılması
mümkün bulunmaktadır.

İhalenin hangi durumlarda pazarlık usulü ile yapılacağını belirleyen 4734 sayılı Kanunun
21 inci maddesinin (b) bendinde, “Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi
gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülmeyen olayların ortaya çıkması
üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması ” şeklinde düzenleme bulunmaktadır.

İdarenin, ihaleyi 4734 sayılı Kanunun 21/b maddesi kapsamında pazarlık usulü ile
yapabilmesi için, madde metninde yer alan iki şartın bir arada ve birbirine bağlı olarak
gerçekleşmesi zorunludur. Birinci şart, doğal afet, salgın hastalık, can veya mal kaybı tehlikesi gibi
ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması,
ikincisi ise, bu nedenlerle ihalenin ivedi olarak yapılması zorunluluğunun doğmasıdır.

İnceleme konusu ihalede, “doğal afet, salgın hastalık, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani
ve beklenmeyen” bir durum söz konusu değildir. “İdare tarafından önceden öngörülmeyen
olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması” gerekçesi ile
ihalenin pazarlık usulü ile yapılması yoluna gidildiğinden “öngörülmezlik” kavramının irdelenmesi
gerekmektedir.

Bir durumun Kamu İhale Mevzuatı ve 4734 sayılı kanunun 21 maddesinin (b) bendi
açısından “idarece öngörülmeyen olay” olarak değerlendirilebilmesi için,

Ortaya çıkan olay, ihale yapılmasını gerektiren durumdan önce idare tarafından
“öngörülemez” nitelikte olmalı, öngörülememe halinin de objektif kriterlere göre haklı bulunması
ve idarenin iradesinden bağımsız olmalıdır.

İncelenen ihalede, alım konusu malların ödeneğinin 5027 sayılı 2004 Mali Yılı Bütçe
Kanununda yer aldığı ve 20.04.2004 tarihinde de ödeneğin kullanılmasına “Olur” verildiği
belirlenmiştir. Bu tarihten itibaren bu malların alımı için ihale yapılma imkanı bulunmaktadır.
Oysa idare, iptal edilen ve açık ihale usulü ile yapılacak olan ihaleyi 23.08.2004 tarihinde ilan
etmiştir. İdarenin açık ihale usulü ile yapılan ihalenin iptal edilmesi veya ihalenin
sonuçlanamaması ihtimalini öngörmesi gerekir. Zira yapılan her ihale sonuçlanamama veya iptal
edilme ihtimalini taşımaktadır. Buna göre ödeneğin kullanılmasına ilişkin olarak “Olur” alındıktan
sonra ihalenin iptal edilmesi veya sonuçlanamaması ihtimali düşünülerek uygun tarihte ihaleye
çıkılması gerekmektedir. Ayrıca idarenin ihaleyi daha erken bir tarihte yapmasını engelleyen bir
durumun ortaya çıktığına ilişkin herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Bu nedenle, “açık ihale usulü
3
 KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2005/1
Gündem No :1
Karar Tarihi : 04.01.2005
Karar No : 2005/UM.Z-01

ile yapılan ihalenin, tekliflerin şartnameye uygun olmaması nedeniyle iptal edilmesinin” Kanunun
21 inci maddesinin (b) bendi kapsamında değerlendirilemeyeceği ve “yıl sonunun yaklaşmış
olması sebebiyle bu tarihten sonra söz konusu malzemelerin açık ihale usulü ile satın alınmasına,
açık ihale usulündeki süreçler dikkate alındığında imkan bulunmamaktadır” şeklindeki
gerekçesinin yerinde olmadığı anlaşılmıştır.

Bu nedenle ihalenin, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 21 inci maddesinin (b) bendi
gereğince pazarlık usulü ile yapılabilmesi için aranan şartların gerçekleşmediği sonucuna varılmış,
başvuru sahibinin bu yöndeki iddiası yerinde bulunmuştur.

2) İhalenin fahiş fiyatla bir firmaya bırakıldığı ve devletin zarara sokulduğu iddiasına ilişkin
olarak;

İdarenin yaklaşık maliyeti, iki farklı firmadan (Zara Test Cihazları ve Selka İç ve Dış Tic.
Ltd. Şti.) aldığı fiyatların aritmetik ortalamasını alarak tespit edip, son beş yıl içinde aynı maldan
alım yapılmadığını belirterek, yaklaşık maliyeti belirlediği ve yaklaşık maliyetin tespiti için izlenen
yöntemin, Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Yaklaşık maliyetin belirlenmesi”
başlıklı 7 nci maddesine uygun olduğu anlaşılmıştır. İhale üzerinde bırakılan firmanın açık ihale
usulü ile yapılan ihalede 1.558.000.000.000.TL fiyat teklifinde bulunup, daha sonra pazarlık usulü
ile yapılan ihalede önce 1.830.000.000.000.TL, ikinci olarak da 1.665.000.000.000.TL fiyat teklif
ettiği ve açık ihale usulündeki teklif edilen bedelin üzerinde bir fiyata ihalenin sonuçlandırıldığı
anlaşılmış ise de, açık ihale usulü ile yapılan ihalede deney seti 25 adet iken, pazarlık usulü ile
yapılan ihalede ise bunun 30’a çıktığı, yani alım konusu malların miktarının arttığı, ayrıca teklif
bedelinin yaklaşık maliyetin altında olduğu, bu nedenle ihalenin fahiş fiyatla bir firmaya bırakıldığı
ve devletin zarara sokulduğu iddiası yerinde bulunmadığı anlaşılmıştır.

3) Başvuru sahibinin pazarlık usulü ile yapılan ihalede, iptal edilen ihalenin teknik
şartnamesinin değiştirildiği, önceki ihalede numune getirilmesi istenilmediği halde, pazarlık usulü
ile yapılan ihalede numune istenildiği ve cihazın boyutunun şartnameden çıkarıldığı yönündeki
iddiasına ilişkin olarak;

İdari şartnamenin 15.3.3 üncü maddesi ile isteklilerin ihale konusu mala ait ana modülle
birlikte en az bir yardımcı modül numune getirecekleri belirlenmiştir. İptal edilen ihalede numune
getirilmesinin istenip istenmediği tespit edilememekle birlikte ve cihazın boyutunun çıkarıldığı
yönündeki iddianın ayrıntı içermediği ve ne kastedildiğinin anlaşılamadığı, idarenin yeni yapılan
ihalede teknik şartnameyi değiştirebileceği ve numune isteyebileceği, zira önceki ihale iptal
edilmekle ortadan kalkmış ve pazarlık usulü ile yeni bir ihale yapılmakta olup idarenin bu ihalede
numune isteme ve cihazla ilgili teknik şartname oluşturma yetkisi bulunmaktadır. Bu nedenle
başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.

İdari şartnamenin 15.3.3 üncü maddesinde istekliler tarafından numune getirileceği ve

katalogların Türkçe olacağı, başka dilde olması halinde Türkçe tercümesi ile birlikte verilmesi
halinde geçerli sayılacağının belirtildiği, incelenen dosyada ihale üzerinde bırakılan firmanın
numune getirdiğine dair bilginin bulunmadığı ve yabancı dilde sunulan katalogların Türkçe
tercümelerinin bulunmadığı halde, anılan firmanın mevzuata aykırı olarak değerlendirmeye
alındığı tespit edilmiştir.

Açıklanan nedenlerle;

4
 KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2005/1
Gündem No :1
Karar Tarihi : 04.01.2005
Karar No : 2005/UM.Z-01

1) Başvurun reddine,

2) Mevzuata aykırı olduğu yukarıda belirtilen ihale işlemlerinin değerlendirilmek,

gerekiyorsa incelenmek ve/veya soruşturulmak üzere konunun Milli Eğitim Bakanlığı'na
bildirilmesine,

Oyçokluğu ile karar verildi.

O. Sener AKKAYNAK
Başkan

Adnan ZENGİN V. Arif ŞİMŞEK Bilal KARACA

Üye Üye Üye
II. Başkan

Muzaffer EREN Hakkı USTAÖMER Namık DAĞALP

Üye Üye Üye

H. Hüseyin GÜRHAN K. Nejat ÜNLÜ

Üye Üye

5
 KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2005/1
Gündem No :1
Karar Tarihi : 04.01.2005
Karar No : 2005/UM.Z-01

KARŞI OY

Başvuru sahibi doküman satın almak suretiyle “İstekli” olabilecek sıfatı kazanmış olup, bu
sıfatıyla “İtirazen şikayet” başvurusunda bulunmaya Ehliyetlidir.

Dosyada yapılan tespitlerde de belirtildiği üzere bahse konu ihalenin; 4734 sayılı Kanunun
21 inci maddesinin ( b ) bendi gereğince pazarlık usulü ile yapılabilmesi için aranan şartların
gerçekleşmediği dikkate alınarak “ihalenin tümüyle iptalinin” gerektiği görüşüyle çoğunluk
kararına katılmıyorum.

K.Nejat ÜNLÜ
Kurul Üyesi

6
 KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2005/1
Gündem No :1
Karar Tarihi : 04.01.2005
Karar No : 2005/UM.Z-01

FARKLI GEREKÇE

Şikayete konu ihalenin pazarlık usulüyle yapılmasına yol açan maddi ve hukuki olgular
4734 sayılı Kanun açısından kabul edilebilir nitelikte bulunmaktadır.

Ancak 4734 sayılı Kanunun 21/b maddesine göre pazarlık usulüyle yapılan ihalenin
öncesinde yapılan ve iptal edilen ihalede verilen mali tekliflerin tutarları ile şikayete konu pazarlık
usulüyle yapılan ihaleye yalnızca bir firmanın teklif vermesi ve burada sunulan mali teklif tutarı
göz önüne alındığında, bu ihalenin 4734 sayılı Kanunun 5.maddesinde öngörülen ilkelere uygunluk
bulunmamaktadır.

Yukarıda belirtilen hususların kararda yer alması gerektiği görüşüyle, karara gerekçe
yönünden katılmıyorum.

Adnan ZENGİN
Kurul Üyesi
II. Başkan

7
 KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2005/1
Gündem No :1
Karar Tarihi : 04.01.2005
Karar No : 2005/UM.Z-01

KARŞI OY GEREKÇESİ

Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Araçları ve Donatım Dairesi Başkanlığınca 25.10.2004

tarihinde pazarlık usulü ile ihalesi yapılan “PC Destekli Çok Amaçlı Deney Seti Alımı” işine teklif
vermediği halde itirazen şikayet başvurusunda bulunan isteklinin şikayet konuları Kurumca
değerlendirilmiş ve “baş vurunun reddine” karar verilmekle beraber ihaleye ilişkin mevzuata
aykırılıkların bulunduğu tespit edilerek bunların idareye bildirilmesi istenmiştir. Halbuki söz
konusu ihalede mevzuata aykırılıkların bulunmadığı kanaatindeyiz. Şöyle ki;

1- Pazarlık usulü ile yapılan ihaleye, açık ihale usulü ile yapılan ihaleye teklif veren
başvuru sahibi ve ihale üzerinde bırakılan firma dahil dört firmanın davet edildiği, ancak ihaleye
yeterlik için sadece ihale üzerinde bırakılan firmanın teklif verdiği, bu durumda, şikayet
başvurusunda bulunan firmanın ihaleye teklif vermediği de dikkate alındığında yeterli rekabetin
sağlandığı ve üstelik Kanunun 21/b maddesinin uygulanmasında şartların oluşmadığına dair bir
tespitin bulunmadığı,

2- Başvuru sahibinin diğer iddialarının ihalenin sonucunu değiştirecek nitelikte olmadığı,

Nedenleri ile Bakanlığa bildirilecek herhangi bir mevzuata aykırılığın bulunmadığı görüşü
ile Kurulun bu yöndeki kararına katılmıyoruz.

Muzaffer EREN Hakkı USTAÖMER

Kurul Üyesi Kurul Üyesi

8
 KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No : 2005/1
Gündem No :1
Karar Tarihi : 04.01.2005
Karar No : 2005/UM.Z-01

FARKLI GEREKÇE

Kararın sonuç kısmında yer alan “soruşturulmak” ibaresine kararda yer verilmemesi
gerektiği görüşüyle karara gerekçe yönünden katılmıyorum.

V.Arif ŞİMŞEK
Kurul Üyesi