KAMU DİPLOMASİSİ UYGULAMALARI

FİNAL ÖDEVİ

KÜLTÜREL DİPLOMASİ VE İSVEÇ’TE KÜLTÜR

DİPLOMASİSİ

HAZIRLAYAN: BETÜL ÖZGÜN -181102015-

SOSYOLOJİ BÖLÜMÜ 3. SINIF
Kamu Diplomasisi Aracı Olarak Kültürel Diplomasi
Kültür, öğrenme yoluyla nesilden nesile aktarılan, her topluluğun kendine ait
olan ve toplumun yaşayışına yol gösteren, davranış kalıplarını oluşturan inançlar,
değerler, ritüeller, mitler, kültler, bilgiler ve yapısallıklar setidir. Bu bağlamda her bir
ülke ve millet için çeşitlilik ifade eder. Kültürel diplomasi ise bu kavramı toplumlar
arası etkileşim bağlamında değerlendirilmesi ve ülkenin tanıtılması noktasında
kullanır. Nitekim fikirlerin, düşüncelerin, dünya görüşünün, yaşam tarzının, estetik
anlayışın, zevklerin ve tatların paylaşımı ile kendini doğru ifade etme ve muhatabını
da doğru tanıma yolu olarak tanımlayabileceğimiz kültürel diplomasi; toplumsal
değişim ve dönüşümünde katalizörüdür. Kültürel diplomasi sayesinde kurulan iletişim
ve diyalogla halklar arasında karşılıklı saygı ve güven tesis edildiği gibi yeni fikirlerin
ve metotların da benimsenmesi sağlanır. Ülkelerin markalaşması noktasında kritik bir
öneme sahip olan kültürel diplomasi politikalarının aynı zamanda her ülkenin kendine
özel belirlemesi lazım. Her ülkenin standart tek bir politika doğrultusunda hareket
etmesi ya da başka bir ülkenin başarılı bir kültürel diplomasi politikasını kendine
uyarlaması mantıklı bir hareket olmayacaktır. Faaliyetlerin içeriğine ülkenin etki
sahası, derinliği ve kullanacağı kültür unsurlarından hareketle karar verilmelidir. Taklit
niteliğinde ve özden uzak olan politikalar ülkeleri hiçbir zaman ileri taşıyamaz. Diğer
ülkeler üzerinde etkili olup prestij kazanmak için ulusal kültür öğelerinin olabildiğince
özgün ve iyi bir strateji ile planlanması gerekir. Her toplumun ve her ülkenin sahip
olduğu kültürün yumuşak güce dönüşmesi için söz konusu kültürlerin başkaları için
de çekicilik arz etmesi önemlidir.
Kültür diplomasisi uygulamalarının başarılı bir seyir izlemesi doğrultusunda ülke
adına oldukça etkili kazanımlar elde edilebilir. Bu kazanımlar;
 Karşı tarafta güven oluşturulabilir,
 İşbirliğini cesaretlendirebilir,
 İlişkiler geliştirebilir,
 Geleneksel elçilik anlayışı ile ulaşılmayan diğer toplumlardaki etkili üyelere
ulaşmaya yardımcı olunabilir,
 İnsan insana iletişim için tarafsız ortamlar oluşturulabilir,
 Bunun yanı sıra uluslararası ilişkilerin gergin olduğu ya da hiç olmadığı
ülkelerde uzlaşma sağlanır,
 Gençler ve sıradan vatandaşlar gibi geniş kitlelere ulaşma konusunda
yardımcı olunur,
 Sivil toplumun gelişmesine katkı sağlanır,
 Yanlış anlama, nefret ve saldırganlığa bir cevap verilmesine fırsat yaratılır.

Aynı zamanda kültürel diplomasi uluslararası köprüler ve etkileşimler, tespit ağları,

etki oluşturan ve ulusal sınırları aşan bir araç olarak ön plana çıkmaktadır. Özellikle
de içinde bulunduğumuz bu dönem de giderek gelişen bilgi ağı teknolojileri ile ulusal
kültür bir ülkenin yumuşak gücüne katkı sağlamaktadır. Devletler de bu amaçlara
hizmet eden çeşitli kurumlar kurarken aynı zamanda buna hizmet eden tüm
girişimleri de desteklemişlerdir. Bunlar içinde burslar, değişim programları, sanat ve
kültür etkinlikleri, dil kursları vb. girişimler yer almaktadır. Bu girişimler doğrudan karşı
tarafın halkını hedef aldığından hem oluşan ön yargıların silinmesine hem de sıcak
ve yakın ilişkilerin kurulmasına olanak sağlamaktadır. Oluşturulan olumlu anlamdaki
kamuoyu bunu gerçekleştiren ülke için amaçladığı ulusal çıkarlarına da hizmet
etmektedir. Bu çıkarlar arasında o halkın ve politika yapıcıların aklını fethetme yani
kontrol altına alma amacı vardır.
İsveç Kültürel Diplomasisi
Kültürel diplomasi kavramı İsveç Devleti tarafından resmi olarak kullanılmaktadır ve
İsveç Enstitüsü'nün çalışmalarında onaylanmıştır. İsveç yabancı hükümetler,
yurtdışındaki genel halk ve sivil toplumlarla doğrudan ilişkiler geliştirmeye odaklı bir
strateji izliyor. İsveç devletinin üstlendiği resmi kültür diplomasisi faaliyetlerinin iki ana
yönü vardır. İlki, yurtdışında İsveç'e olan genel ilgiyi ve güveni artırmak, ikincisi ise
uluslararası bir anlayışa yöneliktir. İsveç'in resmi kültür politikası herkese açık kültürel
etkinlikleri, uluslararası kalkınmanın mahiyetini ve kültür oluşturmanın önemini
vurgular. İsveç toplumunun multikültürel bir yapıya sahip oluşu da kültürel diplomasi
çalışmalarını şekillendirme de ayrı bir bakış açısı kazandırmıştır. İsveç’in yurtdışında
kültürel bir genişleme sağlama adına yapmış olduğu pek çok girişim vardır.
Entegrasyon projeleri, sanat ve kültürel alandaki etkinlikler bu bağlamda yapmış
olduğu çalışmaların başında gelmektedir. İsveç Enstitüsü (SI), İsveç'te kültürel
diplomasi için çalışan kamu kurumudur. İsveç Enstitüsü’nün görevi kültürel diplomasi
faaliyetleri ve girişimlerinin dış ilişkiler, kalkınma ve eğitim alanlarında yürütülmesidir.
Bu alanda yapılan çalışmalarda kültürlerarası diyalogla ilgili birincil aktör olarak
iletişim ve ulus markalaşmasını ele almaktadırlar.
İsveç Enstitüsü’nün spesifik amaçları;
 İsveç'in uluslararası bilgi, anlayış ve ilgisini artırmak,
 İsveç'te yaratıcılığı, yeniliği ve gelişmeyi gerçekleştirmek,
 Bilgi ve yetenek alışverişini teşvik ederek dünya çapında ortaklar kazanmak,
 İnsanlarla birlikte çalışarak haklar, ifade özgürlüğü ve eşitlik bağlamında
demokrasiyi sürdürülebilir kılmak,
 İklim ve çevre ile ilgili küresel bilinci geliştirmek,
 İsveç'te ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmaya katkıda bulunmak,
 Gerginliklerin ve çatışma riskinin en aza indirilmesine yönelik girişimleri
yönetmek.
SI İsveç ile diğer ülkeler arasında, amaçlarını gerçekleştirmek için İsveç
büyükelçilikleri ve konsoloslukları ile yakın işbirliği içinde çalışır. 2010’dan günümüze
kadar ki süreçte 124 ülkede değişime destek vererek katkıda bulundu ve 220'den
fazla ülkede bilgi çalışması yaparak enstitüyü İsveç'in “küreselleşme departmanı”
haline getirdi. İsveç Enstitüsü tarafından yürütülen mevcut projelerin örnekleri
arasında çeşitli sanat ve tasarım projeleri de yer almaktadır. İklim ve sürdürülebilirlik,
demokrasi, insan hakları ve yenilik konularında farkındalık yaratan sergileri bu
anlamdaki örnekleridir. SI'nın çalışmasının bir diğer önemli parçası da akademik
değişim programları için sağlanan bütçedir. Bu akademik değişim programları, diğer
kültürler ve toplumlarla uzun vadeli ilişkiler kurmaya olanak sağlaması noktasında
önemli bir yere sahip. İsveç kültür diplomasisi çalışmalarını besleyen İsveç Sanat
Konseyi’nin fonksiyonu da oldukça mühimdir. Konsey, Kültür Bakanlığı ve bütçesine
göre şekillenir. Konseye yapılacak olan havale yıllık olarak belirlenir. 1974’te kurulan
İsveç Sanat Konsey’inin faaliyetleri, İsveç'in ortaya koyduğu kültür politikasına
bağlıdır. İsveç tarafından kültüre ayrılan toplam 5.5 milyar bütçenin 1.8 milyarı İsveç
Sanat Konsey’ine gidiyor. Konsey, ayrılan bu bütçe ile yerel sahneden ulusal
sahneye kadar İsveç'in her yerinde sahne sanatlarına destek veriyor. Bağımsız dans,
tiyatro, müzik grupları, ve ayrıca profesyonel kültür işçileri örgütlerine maddi imkanlar
sağlıyor. Çocuk ve gençlerin oluşturduğu dinamik kitleye yönelik sağlamış olduğu
inisiyatifler de oldukça fazla. Dinamik kültürel yaşam ve ifade özgürlüğü gibi konulara
temas etmesi yönünden uzun vadede iyi işleyen bir demokrasinin köklerini de
güçlendiriyor.
İsveç Ulus Markalaşmasının Yansıması Olarak: IKEA Örneği
Kamu diplomasisi ve ulus markalaşması birbiri ile ilişkili iki popüler kavramdır ve
kültürel diplomasi faaliyetleriyle yakından ilişkilidir. Bu konu İsveç bağlamında ele
alındığında IKEA bunun iyi bir örneği olacaktır. IKEA markası aracılığıyla, İsveç kamu
diplomasisi faaliyetleri ile ulus marka stratejisi arasında bir sinerji vardır. IKEA
markası, yalnızca ürünlerinin veya şirketlerinin tanıtımında değil aynı zamanda
İsveç'in olumlu imajına ve itibarına da katkıda bulundu. Geniş kapsama alanına sahip
çok uluslu bir şirket olan IKEA ticari faaliyetlerine odaklanan İsveçli bir perakende
grubudur. IKEA gibi kurumsal markalar menşei ülkeye daha çekici bir görünüm
sağlar. İsveç kamu ve kültürel diplomasisi üzerinde IKEA’nın etkisini İsveç
Enstitüsü’nün (SI) Genel Müdürlüğünü yapmış olan Olle Wastberg şu cümle ile
açıklar; “İsveç'in imajı için hükümetin tüm birleşik çabalarından daha fazlasını yaptı”.
IKEA'nın dünya çapında yüzlerce mağazada faaliyet göstermesi ve markanın
logosunda İsveç'in ulusal renkleri olan mavi – sarı renklerinin yer alıyor olması ülke
adına etkili bir imaj çizmektedir. IKEA’nın bünyesinde İsveç geleneksel
yemeklerinden bazılarını sunuyor olması da ülke adına pozitif bir etki
uyandırmaktadır. IKEA’nın uluslararası piyasada verdiği mesajın anahtar kelimeleri
‘ilerici’, ‘yenilikçi’, ‘açık’ ‘özenli’ ve ‘otantik’ tir. Bunlar aynı zaman da İsveç’in temel
değerlerini temsil eder. Kurumsal sosyal sorumluluk projelerinde öncü rol üstlenen
IKEA sık sık daha iyi çalışma koşullarını ve sürdürülebilirliği vurguladığının da altını
çizmek gerekir. Bu tip bilinçli ve farkındalık sahibi bir profil çizmek İsveç imajı için de
olumlu niteliktedir. IKEA markasının İsveç imajına bağlı olduğu gerçeği açıktır ama
aynı zamanda bunun tersi de geçerlidir. IKEA’nın ilham kaynağının İsveç olduğu
düşünüldüğünde bir karşılıklılık ilişkisi olduğu aşikardır. 1930’larda ‘işlevselcilik’
doğrultusunda şekillenen İsveç tasarım mimarisi IKEA’nın da perspektifini
oluşturmuştur. Yenilikçi, çağdaş ama basit bir çizgide ilerleyerek küresel anlamda bir
tanınırlık kazanmıştır. Bunlardan sonuçla İsveç Devleti’nin ulusal kültüründen coğrafi
koşullarına, İsveç vatandaşlarının beslenme alışkanlıklarından ekonomik gelişmişlik
seviyelerine kadar pek çok faktörün IKEA marka kimliği açısından şekillendirici rol
oynadığı ifade edilebilir. Görülmektedir ki IKEA gibi küresel anlamda kendini
kanıtlamış markaların, ülke imajına olumlu etkisi vardır. IKEA’nın İsveç Devleti için bir
iletişim süreci yürüttüğü ve bu kapsamda IKEA’nın, İsveçliliği ve İsveç kültürünü
dünyaya ihraç ettiği belirtilebilir.

KAYNAKÇA:
 Ayhan Nuri Yılmaz - Gökmen Kılıçoğlu. Yumuşak Güç ve Kamu
Diplomasisi Üzerine Akademik Analizler: Türkiye ve Dünyadan Örnekler.
Ankara: Nobel Yayınları

 http://www.culturaldiplomacy.org/

 https://softpower30.com/