1.2.
cxoveluri qsovilebi
rogor Seesabameba qsovilis agebuleba mis funqciebs?
struqtura _ qsovilTa Ziri-
Tadi jgufebis _ epiTeluri,
SemaerTebeli, kunTovani da
nervuli _ struqturis Tavise-
bureba;
funqciebi _ qsovilTa TiToeuli
jgufis agebulebis Sesabamisoba mis
funqciasTan;
kvleva _ mikroskopuli kvlevis safuZ-
velze qsovilebis amocnoba da maTi
agebulebis funqciebTan dakavSireba;
mikroskopuli kvlevis safuZvelze qso-
vilTa SedarebiTi daxasiaTeba.
• ganmarte qsovili;
• daasaxele SenTvis nacnobi cxovelu-
ri qsovilebi.
mravalujredian cocxal organizmeb-
Si gvxvdeba mravali saxis ujredi. isini
erTmaneTisgan gansxvavdebian formiT,
wamwamovani epiTeluri qsovili _
gvxvdeba sunTqvis organoebSi,
saidanac wamwamebi mtversa
da mikrobebs gamodevnian.
ganivzoliani kunTo-
vani qsovili _ aqvs
SekumSvis unari da
monawileobs orga-
nizmis moZraobaSi.
gluvkunTovani qsovili
_ gvxvdeba Sinagan orga-
noebSi, mis ujredebs aqvs
SekumSvis unari.
sur. 3
me-3 suraTze warmodgenili qsovilebi
SeiZleba oTx jgufad davajgufoT: epiTe-
luri, SemaerTebeli, kunTovani da nervu-
12
zomiT, SeferilobiT da sxv. Tu erTujre-
dianebis erTi ujredi asrulebs organz-
misaTvis damaxasiaTebel yvela funqcias,
mravalujredianebSi piriqiT _ ujredebs
organizmisaTvis specifikuri funqciebis
Sesruleba akisriaT. ujredis forma da
agebuleba Seesabameba im funqcias, rome-
lic mas gaaCnia.
magaliTad, adamianis kunTovan ujre-
debs wagrZelebuli forma aqvT da Sekum-
Sva SeuZliaT. nervul ujredebs aqvT grZe-
li boWkoebi, riTac nervul impulsebs
tvinidan organoebs gadascemen. nebismier
mravalujredian organizmSi ujredebi
SeTanxmebulad muSaoben. agebulebisa da
Sesrulebuli funqciebis mixedviT msgav-
si ujredebisa da ujredSorisi nivTier-
ebis erToblioba qsovils warmoqmnis
(sur. 3).
Zvlovani qsovili _ sxeulis sayrde-
nia da icavs dazianebisagan.
sisxli _ organizms
sakvebi nivTierebeb-
iTa da JangbadiT
amaragebs.
nervuli qsovili _ igi
warmoqmnis nervebs,
Tavisa da zurgis tvins
da akontrolebs organizmis
sasicocxlo procesebs.
li qsovilebi. histologia aris mecnier-
ebis dargi, romelic qsovilebs Seiswav-
lis.
 epiTeluri qsovilis saxeebi

erTSriani brtyeli erTSriani cilindruli

epiTeluri qsovili epiTeluri qsovili

jirkvlovani epiTeluri
wamwamovani epiTeluri mravalSriani brtyeli qsovili
qsovili epiTeluri qsovili
sur. 4

qsovilebis TiToeuli jgufi warmod- SemaerTebeli qsovilis saxeebi

genilia qsovilebis mravalferovani saxe-
xrtilovani qsovili sisxli
ebiT (sur. 4 da 5). rogorc suraTebze
xedav, TiToeuli qsovilis struqtura,
maTi Semadgeneli ujredebi erTmaneTis-
gan gansxvavdeba, rac maT Sesasrule-
bel funqciasTan aris dakavSirebuli.
magaliTad, SemaerTebeli qsovilis yve-
la saxeobaSi ujredebi erTmaneTisgan ujredSorisi naerTebi
Sori-Sorsaa ganlagebuli da maT Soris cximovani SemaerTe-
Zvlovani qsovili
didi raodenobiTaa ujredSorisi nivT- beli qsovili
ereba, xolo epiTelur qsovilSi ujre-
debi ise mWidrodaa ganlagebuli, rom
ujredSorisi nivTiereba arc ki SeimCneva.
amitomaa, rom epiTelur qsovilTan, Ziri-
Tadad, damcvelobiTi funqciaa dakavSi-
rebuli. sur. 5

kunTovani qsovilis saxeebi

gulis ganivzoliani ConCxis ganivzoliani gluvkunTovani qsovili

kunTovani qsovili kunTovani qsovili

sur. 6

13
 kunTovani qsovilic (sur. 6) ramden-
ime saxeobiT aris warmodgenili: ConCxis
ganivzoliani kunTovani qsovili, gulis
ganivzoliani da gluvkunTovani qsovi-
li. kunTovan qsovilSi ujredebs kunTo-
vani boWkoebi ewodeba. ConCxisa da gulis
ganivzolian kunTovan boWkos aqvs wagr-
Zelebuli Zafnairi forma, ganivi daxa-
zuloba da mravali birTvi. gulis kunTSi
qsovilis saxesxvaoba mdebareoba organizmSi
boWkoebi zogierT adgilas erTmaneTs
erwymis. gluvkunTovani boWko mokle da
TiTistariseburia, mas ar aqvs ganivi da-
xazuloba da gaaCnia erTi birTvi.
qvemoT cxrilSi dawvrilebiTaa moce-
muli TiToeuli qsovilis funqciebi
(struqturis TaviseburebebTan dakavSi-
rebiT) da organizmSi maTi mdebareobis
magaliTebi.
funqciebi

epiTeluri qsovili _ ujredebi erTmaneTTan mWidrodaa ganlagebuli da mcire raodenobi-

Taa maT Soris ujredSorisi nivTiereba.
erTSriani brtyeli epiTelu- kapilarebisa da filtvis nivTierebaTa cvla sisxlsa da
ri qsovili buStukebis kedeli qsovilebs Soris, haersa da
sisxls Soris
cilindruli epiTeluri kuWi, wvrili nawlavi sakvebi nivTierebebis Semwovi
qsovili funqcia
mravalSriani sxeulis safarveli (kani) damcvelobiTi
jirkvlovani sekreciis jirkvlebi sekretoruli
wamwamovani sasunTqi gzebi damcvelobiTi
SemaerTebeli qsovili _ faSarad ganlagebuli ujredebi da kargad ganviTarebuli ujred-
Sorisi nivTiereba.
Zvlovani _ ujredSorisi niv- ConCxi sayrdeni, damcvelobiTi,
Tiereba mdidaria kalciumis kalciumis samarago
marilebiT
xrtilovani ConCxi, sasunTqi gzebi, yuris sayrdeni, damcvelobiTi
niJara
elastikuri myesebi, iogebi, arteriebi sayrdeni, mamoZravebeli,
damcvelobiTi

cximovani kanqveSa ujredisi, muclis damcvelobiTi, sayrdeni, Tbo-

Rru _ badeqoni regulacia, samarago

sisxli gulisa da sisxlZarRvebis nivTierebaTa satransporto,

siRrue damcvelobiTi, Tboregulacia
kunTovani qsovili _ warmoqmnis kunTovani boWkoebi. axasiaTebs kumSvadoba.
ConCxis ganivzoliani kunTo- ConCxis kunTebi sayrdeni, mamoZravebeli,
vani qsovili damcvelobiTi
gulis ganivzoliani kunTo- guli mamoZravebeli
vani qsovili
gluvkunTovani qsovili saWmlis momnelebeli sistemis mamoZravebeli
arxi, saSarde buSti, sisxlZar-
Rvebisa da limfuri ZarRvebi
da sxva Sinagani organoebi
nervuli qsovili _ Sedgeba grZeli da moklemorCebiani ujredebisgan.
Tavisa da zurgis tvini, ner- nervuli impulsis warmoqmna
vuli kvanZebi da nervebi da gatareba

14
4