25.12.

2021, 22:57 Eukarionty – Wikipedia, wolna encyklopedia

Eukarionty
Eukarionty, eukariota, eukarioty, organizmy Eukarionty
eukariotyczne (Eukaryota, Eukarya), określane też jako
jądrowce, jądrowe, organizmy jądrowe, karioty,
kariota (Karyobionta) – organizmy zbudowane z komórek
posiadających jądro komórkowe z chromosomami, co jest
jednym z elementów odróżniających je od prokariontów.
Jądro komórkowe odgraniczone jest od cytoplazmy
podwójną błoną białkowo-lipidową. Nazwa naukowa
pochodzi od greckich słów εὖ (eu, „dobrze”) i κάρυον
(karyon, „orzech”, „jądro”).

W zależności od ujęcia systematycznego jądrowce są

traktowane jako domena (cesarstwo, nadkrólestwo) lub
królestwo. Najpopularniejszą z tych kategorii
systematycznych jest obecnie domena. Do eukariotów Przykłady organizmów jądrowych (od
zalicza się wszystkie organizmy komórkowe, z wyjątkiem góry: murarki ogrodowe, borowik
bakterii i archeowców, a więc prokariontów. Szacunki szlachetny, zielenica, szympans, jaskier,
orzęska)
dotyczące liczby gatunków w obrębie tej grupy wahają się
pomiędzy 5 a 10 mln[1][2]. Według analiz przeprowadzonych Systematyka
przez naukowców z Census of Marine Life, opublikowanych Domena eukarionty
w sierpniu 2011 roku, liczba ta wynosi 8,7 (±1,3) mln[3], z Nazwa systematyczna
czego naukowo opisane zostały mniej niż dwa miliony[2]. Eukaryota

Whittaker & Margulis, 1978

Komórki eukariotyczne są z zasady znacznie większe od
Supergrupy
prokariotycznych. Choć zmienność rozmiarów i jednych i
drugich jest bardzo duża (najmniejsze eukarionty mają Amorphea
rozmiar mniejszy niż 1 µm), typowe proporcje objętości są CRuMs
rzędu dziesięciu tysięcy do jednego[4]. Archaeplastida
Cryptista
Haptista
TSAR
Spis treści Hemimastigophora

Ewolucja
Podział systematyczny
Historyczne podziały
System Adla i innych 2005 rok
Podział Whittakera i Margulis z 1978 roku
Zobacz też
Przypisy

Ewolucja

https://pl.wikipedia.org/wiki/Eukarionty 1/8
25.12.2021, 22:57 Eukarionty – Wikipedia, wolna encyklopedia

Prawdopodobnie organizmy eukariotyczne wywodzą się z prokariotycznych archeonów[5] (a w

każdym razie są z nimi spokrewnione bliżej niż z bakteriami[6]), jednak ich wczesne dzieje
ewolucyjne są słabo znane. Uznaje się za możliwe, że po prokariotycznych jeszcze przodkach
wczesne jądrowce odziedziczyły zdolność do ruchu ameboidalnego i fagocytozy, lecz znacznie ją
udoskonaliły. Głównym jednak „wynalazkiem” była reorganizacja materiału genetycznego.
Komórka eukariotyczna zawiera wielokrotnie więcej materiału genetycznego niż prokariotyczna,
dzięki czemu jest w stanie produkować więcej typów białek i ma potencjalnie nieograniczone
możliwości regulacji. Materiał genetyczny występuje tu w postaci wielu skupionych w jądrze
chromosomów. Są to liniowe fragmenty DNA związanego z licznymi białkami, które chronią go,
powielają i precyzyjnie sterują ekspresją. Komórki eukariotyczne posiadają wiele organelli –
zarówno analogiczne do występujących u prokariontów np. rybosomy czy chromosomy
(odpowiadające bakteryjnemu genoforowi), jak i takie, których u żadnych prokariontów nie ma. Do
tych drugich należy retikulum endoplazmatyczne wraz z błoną jądrową oraz mitochondria i
plastydy (np. chloroplasty). Przynajmniej te dwa ostatnie pochodzą ze stosunkowo późnej w skali
ewolucyjnej endosymbiozy komórek wczesnych jądrowych z bakteriami i sinicami.
Wreszcie ponad
miliard lat temu komórki eukariotyczne wykształciły możliwość rozmnażania drogą płciową, co
jeszcze bardziej zwiększyło ich możliwości ewolucyjne[7].

Najstarsze znane skamieniałości, które prawdopodobnie mają pochodzenie eukariotyczne, zostały

odkryte w osadach jeziornych w południowej Afryce przez zespół Józefa Kaźmierczaka. Prezentują
komórczakową budowę syfonalną. Datowane są one na ok. 2,8–2,7 mld lat[8].

Podział systematyczny
Podział naturalny jądrowców przysparza wiele problemów z powodu niejasności w pokrewieństwie
wielu grup systematycznych. Dawniejsze wnioskowanie o relacjach między poszczególnymi
grupami na podstawie podobieństwa (głównie morfologicznego i anatomicznego) skutkowało
wieloma błędami w związku z trudnością identyfikowania wpływu konwergencji i wtórnego
upraszczania budowy. Od lat 80. XX wieku zaznaczył się wyraźny postęp w systematyce
jądrowców. Wynika on z uwzględnienia takich źródeł o pokrewieństwie jak podobieństwo rRNA,
grzebieni mitochondrialnych i aktyny. Mimo że wciąż wiele grup jądrowców oczekuje na ustalenie
powiązań filogenetycznych, znane obecnie relacje pokrewieństwa pozwalają na wyróżnienie pięciu
„supergrup” i określenie należących do nich linii rozwojowych[9][10][11][12]:

Amorphea
Amoebozoa Lühe, 1913, przywrócony przez Cavalier-Smith, 1998 (ameby i kilka gatunków bez
mitochondriów)
Tubulinea Smirnov i inni, 2005
Discosea Cavalier-Smith i inni, 2004
Archamoebae Cavalier-Smith, 1983
Gracilipodida Lahr i inni, 2011
Multicilia Cienkowsky, 1881
Protosteliida Olive i Stoianovitch, 1966
Cavosteliida Shadwick i Spiegel w Adl i inni, 2012
Protosporangiida Shadwick i Spiegel w Adl i inni, 2012
Fractovitelliida Lahr i inni, 2011
Schizoplasmodiida L. Shadwick i Spiegel w Adl i inni, 2012
Myxogastria Macbride, 1899
Dictyostelia Lister, 1909
Obazoa

https://pl.wikipedia.org/wiki/Eukarionty 2/8
25.12.2021, 22:57 Eukarionty – Wikipedia, wolna encyklopedia

Breviatea Cavalier-Smith i inni, 2004

Apusomonadida Karpov i Mylnikov, 1989
Opisthokonta Cavalier-Smith, 1987 przywrócony przez Adl i inni, 2005
Holozoa Lang i inni, 2002
Filasterea Shalchian-Tabrizi i inni, 2008
Ichthyosporea Cavalier-Smith T.,2003, zwane też jako Mesomycetozoa Mendoza i in.,
2002, przywrócone przez Adl. i in., 2005
Aphelidea Gromov, 2000
Corallochytrium Raghu-Kumar, 1987
Choanomonada Kent, 1880
Metazoa Haeckel, 1874 – zwierzęta (wielokomórkowce)
Porifera Grant, 1836 – gąbki
Trichoplax von Schultze, 1883 – płaskowce
Animalia Linnaeus, 1758 – zwierzęta
Nucletmycea Brown et al. 2009
Nuclearia Cienkowski, 1865
Fonticula Worley i inni, 1979
Rozella Cornu, 1872
Fungi Linnaeus, 1753 emend. Cavalier-Smith, 1981, 1987 – grzyby
Microsporidia Balbiani, 1882 – mikrosporydia
Neocallimastigaceae Heath 1983 przywrócony przez Barr, 1989
Chytridiomycota M. J. Powell w Hibbett i inni, 2007
Blastocladiales Petersen, 1909
Mucoromycotina Benny, 2007
Mortierellaceae A. Fischer, 1892
Entomophthorales G. Winter, 1880
Zoopagales Bessey ex R.K. Benjamin, 1979
Kickxellomycotina Benny, 2007
Dikarya Hibbett i inni, 2007

CRuMs
Collodyctionidae Brugerolle i inni, 2002
Rigifilida Cavalier-Smith w Yabuki i inni, 2012
Mantamonas Cavalier-Smith i Glücksman w Glücksman i inni, 2011
TSAR
Telonema Griessmann, 1913
Sar
Stramenopiles Patterson 1989, emend. Adl et al. 2005
Opalinata Wenyon, 1926 przywrócony przez Cavalier-Smith, 1997
Blastocystis Alexeev, 1911
Bicosoecida Grasse, 1926 przywrócony przez Karpov, 1998
Placidida Moriya i inni, 2002
Labyrinthulomycetes Dick, 2001
Hyphochytriales Sparrow, 1960

https://pl.wikipedia.org/wiki/Eukarionty 3/8
25.12.2021, 22:57 Eukarionty – Wikipedia, wolna encyklopedia

Peronosporomycetes Dick, 2001

Actinophryidae Claus, 1874 przywrócony przez Hartmann 1926
Bolidomonas Guillou i Chre´tiennot-Dinet, 1999
Chrysophyceae Pascher, 1914 – złotowiciowce
Dictyochophyceae Silva, 1980
Eustigmatales Hibberd, 1981
Pelagophyceae Andersen i Saunders, 1993
Phaeothamniophyceae Andersen i Bailey w Bailey i inni, 1998
Pinguiochrysidales Kawachi i inni, 2003
Raphidophyceae Chadefaud, 1950 przywrócony przez Silva. 1980
Synurales Andersen, 1987
Xanthophyceae Allorge, 1930 przywrócony przez Fritsch, 1935 – różnowiciowce
Phaeophyceae Hansgirg, 1886 – brunatnice
Schizocladia Henry i inni w Kawai i inni, 2003
Diatomea Dumortier, 1821
Alveolata Cavalier-Smith, 1991
Protalveolata Cavalier-Smith. 1991 przywrócony przez Adl i inni, 2012
Dinoflagellata Bütschli, 1885 przywrócony przez Fensome i inni, 1993 przywrócony przez Adl i
inni, 2005
Apicomplexa Levine, 1980 przywrócone przez Adl i inni, 2005
Ciliophora Doflein, 1901 – orzęski
Rhizaria Cavalier-Smith, 2002
Cercozoa Cavalier-Smith, 1998 przywrócony przez Adl i inni, 2005
Retaria Cavalier-Smith, 2002
Haptista
Haptophyta Hibberd, 1976 przywrócony przez Edvardsen i Eikrem, 2000
Rappemonads Kim i inni, 2011
Centrohelida Kühn, 1926
Cryptista
Cryptophyceae Pascher, 1913 przywrócony przez Schoenichen, 1925 przywrócony przez Adl i inni, 2012
Katablepharida
Palpitomonas Yabuki i inni, 2010
Archaeplastida Adl i inni, 2005
Glaucophyta Skuja, 1954 – glaukofity
Rhodophyceae Thuret, 1855 przywrócony przez Rabenhorst, 1863 przywrócony przez Adl i inni, 2005 –
krasnorosty
Rhodelphis
Chloroplastida Adl i in., 2005 – rośliny zielone
Chlorophyta Pascher, 1914, emend. Lewis i McCourt, 2004
Streptophyta – ramienice i rośliny telomowe
Hemimastigophora
Spironemidae Doflein, 1916

Eukarionty o niepewnej przynależności

https://pl.wikipedia.org/wiki/Eukarionty 4/8
25.12.2021, 22:57 Eukarionty – Wikipedia, wolna encyklopedia

Discoba Simpson w Hampl i inni, 2009

Jakobida Cavalier-Smith, 1993, emend. Adl i in., 2005
Discicristata Cavalier-Smith, 1998
Tsukubamonas Yabuki i inni, 2011
Metamonada Cavalier-Smith, 1987 przywrócony przez Cavalier-Smith, 2003
Fornicata Simpson, 2003
Parabasalia Honigberg, 1973
Preaxostyla Simpson, 2003
Malawimonas O’Kelly i Nerad, 1999
Ancyromonadida Cavalier-Smith, 1998
Picozoa
Ancoracysta

Dodatkowo Cavalier-Smith wyróżnia 2 taksony bez rangi[13]:

Unikonta
Bikonta

które są taksonomicznie ponad supergrupami.

Podobne podejście przyjęto w pracy Adla i in. z 2019, gdzie eukarionty dzieli się na dwie główne
grupy: Amorphea i Diaphoretickes oraz kilka mniejszych grup, których nie da się jednoznacznie
przyporządkować do którejś z nich. Część z tych grup jest łączona w Excavata, przy czym w tym
ujęciu jest to takson sztuczny, a jego status jako supergrupy jest podawany w wątpliwość[14].

Historyczne podziały

System Adla i innych 2005 rok

System ten został w 2012 roku zastąpiony nową poprawioną wersją, która uwzględniła zmiany,
które zaszły w tym czasie.
System Adla z 2005 roku w następujący sposób systematyzował
organizmy[15]:

Opisthokonta
Fungi Linnaeus, 1753 emend. Cavalier-Smith, 1981, 1987 – grzyby
Basidiomycota de Barry, 1866, emend. Schaffer, 1975 – podstawczaki
Uredinomycetes Swann i Taylor, 1995 – rdzaki
Ustilaginomycetes Bower, Oberw i Vanky, 1997 – głownie
Ascomycota Barkeley, 1857 – workowce
Microsporidia Balbiani, 1882 – mikrosporydia
Glomeromycota Schussler i in., 2001 – grzyby mikoryzowe
Zygomycota Fischer, 1892, emend. Benjamin, 1979, emend. Benny i in., 2001 – sprzężniowce
Chytridiomycetes de Barry, 1863, emend. Sparrow, 1958, emend. Cavalier-Smith, 1981 –
skoczkowce
Ichthyosporea Cavalier-Smith T.,2003, zwane też jako Mesomycetozoa Mendoza i in., 2002, emend
Adl. i in., 2005

https://pl.wikipedia.org/wiki/Eukarionty 5/8
25.12.2021, 22:57 Eukarionty – Wikipedia, wolna encyklopedia

Filasterea Shalchian-
Tabrizi, K., M. A. Minge, M.
Espelund, R. Orr, T. Ruden,
K. S. Jakobsen, and T.
Cavalier-Smith. 2008.
Choanoflagellata Kent,
1880 – wiciowce
kołnierzykowe
Metazoa Haeckel, 1874 –
zwierzęta
(wielokomórkowce)
Porifera Grant, 1836
– gąbki
Trichoplax von
Schultze, 1883 –
płaskowce
Mesozoa van
Beneden, 1877 –
wielokomórkowce
pośrednie
(planulopodobne)
Drzewo filogenetyczne jądrowców
Animalia Linnaeus,
1758 – zwierzęta
Amoebozoa Lühe, 1913, emend. Cavalier-Smith, 1998 (ameby i kilka gatunków bez mitochondriów)
Tubulinea Smirnov i in., 2005
Flabellinea Smirnov i in., 2005
Stereomyxida Grell, 1966
Acanthamoebidae Sawyer i Griffin, 1975
Entamoebidae Cavalier-Smith, 1993
Mastigamoebidae Goldschmidt, 1907
Pelomyxa Greef, 1874
Eumycetozoa Zopf, 1884, emend. Olive, 1975
Excavata
Fornicata Simpson, 2003
Malawimonas O’Kelly i Nerad, 1999
Parabasalia Honigberg, 1973
Preaxostyla Simpson, 2003
Jakobida Cavalier-Smith, 1993, emend. Adl i in., 2005
Heterolobosea Page i Blanton, 1985
Euglenozoa Cavalier-Smith, 1981, emend. Simpson, 1997
Rhizaria
Cercozoa Cavalier-Smith, 1998, emend. Adl i in., 2005
Haplosporidia Caullery i Mesnil, 1899
Foraminifera d’Orbigny, 1826 – otwornice
Gromia Dujardin, 1835
Radiolaria Müller, 1858, emend. Adl i in., 2005 – promienice
Archaeplastida – rośliny
Glaucophyta Skuja, 1954 – glaukocystofity
https://pl.wikipedia.org/wiki/Eukarionty 6/8
25.12.2021, 22:57 Eukarionty – Wikipedia, wolna encyklopedia

Rhodophyceae Thuret, 1855, emend. Rabenhorst, 1863, emend. Adl i in., 2005 – krasnorosty
Chloroplastida Adl i in., 2005 – rośliny zielone
Chlorophyta Pascher, 1914, emend. Lewis i McCourt, 2004
Chlorodendrales Fritsch, 1917
Prasinophytae Cavalier-Smith, 1998, emend. Lewis i McCourt, 2004 – prazynofity
Mesostigma Lauterborn, 1894, emend. McCourt w Adl i in., 2005
Charophyta Karol i in., 2001, emend. Lewis i McCourt, 2004 – ramienice (wraz z roślinami
telomowymi)
Chromalveolata
Cryptophyceae Pascher, 1913, emend. Schoenichen, 1925 – kryptomonady
Haptophyta Hibberd, 1976, emend. Edvardsen i Eikrem, 2000 – haptofity
Stramenopiles Patterson, 1989, emend. Adl i in., 2005 – m.in. złotowiciowce, rafidofity,
różnowiciowce, brunatnice, okrzemki,
Alveolata Cavalier-Smith, 1991 – m.in. dinofity, apikompleksy, orzęski.

Podział Whittakera i Margulis z 1978 roku

Najbardziej popularny w XX w. podział jądrowców Roberta Whittakera i Lynn Margulis z 1978 r.

wyróżniał 4 niższe taksony w randze królestw:

protisty (Protista)
grzyby (Fungi)
rośliny (Plantae)
zwierzęta (Animalia)

Niedoskonałość tego podziału związana jest z parafiletycznym charakterem grupy protistów.

Zobacz też
drzewo życia
komórka organizmów żywych

Przypisy
1. Rashid M. Hassan: Ecosystems and human well-being. Current state and trends. Findings of
the Condition and Trends Working Group. Robert Scholes, Neville Ash. Waszyngton: Island
Press, Millennium Ecosystem Assessment (Program). Condition and Trends Working Group,
2005. ISBN 1-55963-227-5. (ang.)
2. Lech Ryszkowski: Globalisation and Biodiversity Protection (https://web.archive.org/web/20070
713061312/http://www.globalecointegrity.net/pdf/samos/Lechryczkowski.pdf) (ang.). 2006.
[zarchiwizowane z tego adresu (http://www.globalecointegrity.net/pdf/samos/Lechryczkowski.pd
f)].
3. Mora et al. How Many Species Are There on Earth and in the Ocean?. „PLoS Biol”. 9 (8), 2011.
DOI: 10.1371/journal.pbio.1001127 (https://doi.org/10.1371/journal.pbio.1001127) (ang.).
4. Masashi Yamaguchi, Cedric O’Driscoll Worman, Deep-sea microorganisms and the origin of
the eukaryotic cell (https://web.archive.org/web/20170809103456/http://protistology.jp/journal/jj
p47/JJP47YAMAGUCHI.pdf), web.archive.org, 9 sierpnia 2017 [dostęp 2021-02-25]
[zarchiwizowane z adresu (http://protistology.jp/journal/jjp47/JJP47YAMAGUCHI.pdf) 2017-08-
09].

https://pl.wikipedia.org/wiki/Eukarionty 7/8
25.12.2021, 22:57 Eukarionty – Wikipedia, wolna encyklopedia

5. Tom A. Williams, Peter G. Foster, Tom M.W. Nye, Cymon J. Cox, T. Martin Embley. A
congruent phylogenomic signal places eukaryotes within the Archaea. „Proceedings of the
Royal Society B”. 279 (1749), s. 4870–4879, 2012. DOI: 10.1098/rspb.2012.1795 (https://doi.or
g/10.1098/rspb.2012.1795) (ang.).
6. Erica Lasek-Nesselquist, Johann Peter Gogarten. The effects of model choice and mitigating
bias on the ribosomal tree of life. „Molecular Phylogenetics and Evolution”, 2013. DOI:
10.1016/j.ympev.2013.05.006 (https://doi.org/10.1016/j.ympev.2013.05.006) (ang.).
7. Nicholas J. Butterfield. Bangiomorpha pubescens n. gen., n. sp.: implications for the evolution
of sex, multicellularity, and the Mesoproterozoic/Neoproterozoic radiation of eukaryotes.
„Paleobiology”. 26 (3), s. 386–404, 2000. DOI: 10.1666/0094-
8373(2000)026<0386:BPNGNS>2.0.CO;2 (https://doi.org/10.1666/0094-8373(2000)026%3C03
86:BPNGNS%3E2.0.CO;2) (ang.).
8. Józef Kaźmierczak, Barbara Kremer, Wladyslaw Altermann, Ian Franchi. Tubular microfossils
from ∼2.8 to 2.7 Ga-old lacustrine deposits of South Africa: A sign for early origin of
eukaryotes?. „Precambrian Research”. 286, s. 180–194, listopad 2016. DOI:
10.1016/j.precamres.2016.10.001 (https://doi.org/10.1016/j.precamres.2016.10.001) (ang.).
9. Simpson, A.G.B. & Roger, A.J. 2004.The real ‘kingdoms’ of eukaryotes. Current Biology 14,
R693–696.
10. K Shalchian-Tabrizi, MA Minge, M Espelund, R Orr i inni. Multigene phylogeny of choanozoa
and the origin of animals. „PLoS One”. 3 (5), s. e2098, 2008. DOI:
10.1371/journal.pone.0002098 (https://doi.org/10.1371/journal.pone.0002098). PMID:
18461162 (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18461162).
11. Sina M. Adl, Alastair G.B. Simpson, Christopher E. Lane i inni. The Revised Classification of
Eukaryotes. „J. Eukaryot. Microbiol.”. 59(5), s. 429–493, 2012. DOI: 10.1111/j.1550-
7408.2012.00644.x (https://doi.org/10.1111/j.1550-7408.2012.00644.x).
12. Fabien Burki i inni, The New Tree of Eukaryotes (https://www.cell.com/trends/ecology-evolutio
n/abstract/S0169-5347(19)30257-5), „Trends in Ecology & Evolution”, 35 (1), 2020, s. 43–55,
DOI: 10.1016/j.tree.2019.08.008 (https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.tree.2019.08.008),
PMID: 31606140 (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31606140) [dostęp 2020-06-23] (ang.).
13. Thomas Cavalier-Smith. Protist phylogeny and the high-level classification of Protozoa.
„European Journal of Protistology”. 39 (4), s. 338–348, 2006. DOI: 10.1078/0932-4739-00002
(https://doi.org/10.1078/0932-4739-00002) (ang.).
14. Sina M. Adl i inni, Revisions to the Classification, Nomenclature, and Diversity of Eukaryotes,
„Journal of Eukaryotic Microbiology”, 66, 2019, s. 4–119, DOI: 10.1111/jeu.12691 (https://dx.doi.
org/10.1111%2Fjeu.12691) (ang.).
15. Adl, S.M., Simpson, A.G.B., Farmer, M., & 25 innych 2005.The new higher-level classification
of eukaryotes with emphasis on the taxonomy of protists (http://www.fs.fed.us/global/iitf/pubs/ja
_iitf_2005_adl001.pdf). Journal of Eukaryotic Microbiology, 52, 399–451.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Eukarionty&oldid=65226555”

Tę stronę ostatnio edytowano 10 lis 2021, 07:43.

Tekst udostępniany na licencji Creative Commons: uznanie
autorstwa, na tych samych warunkach (http:https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl), z możliwością
obowiązywania dodatkowych ograniczeń.
Zobacz szczegółowe informacje o warunkach korzystania
(http:https://foundation.wikimedia.org/wiki/Warunki_korzystania).

https://pl.wikipedia.org/wiki/Eukarionty 8/8