Professional Documents
Culture Documents
3 Berlinska BerliAIski
3 Berlinska BerliAIski
3 Berlinska BerliAIski
rezystory do dużych obciążeń mocy, stosowane między cyberatak (65% wskazań), przerwy w dostawie me-
innymi w turbinach wiatrowych lub na platformach diów (56% wskazań).
morskich. Od tego typu urządzeń wymagany jest długi Przerwanie ciągłości działania to także utrata
okres gwarancji działania ze względu na niedostępne nieposzlakowanej opinii i marki w oczach kontrahen-
miejsca mocowania oraz trudności w ich wymianie. tów. Przytoczyć można sytuację, kiedy koncern moto-
Kładziony jest również nacisk na niezawodność, gdyż ryzacyjny Toyota wezwał do autoryzowanych serwi-
koszty reklamacji są ogromne i nieadekwatne do kosz- sów 7,4 miliona posiadaczy samochodów, w których
tów ponoszonych przy użyciu najlepszych materiałów, wymienione zostały przełączniki sterujące elektrycz-
czy kosztów dokładnych kontroli jakości. nym podnoszeniem szyb. Także problemy z pedałem
gazu spowodowały poważną rysę na wizerunku firmy,
Ryzyko i sytuacja kryzysowa która przez wiele lat dążyła do opinii o osiągnięciu per-
fekcji w produkcji niezawodnych aut. W konsekwencji
8 milionów samochodów wezwanych zostało do serwi-
Sytuacja kryzysowa definiowana jest jako zbiór
sów lub wycofanych z rynku, pojawiły się setki nega-
okoliczności zewnętrznych i wewnętrznych, który
tywnych publikacji w mediach na całym świecie. War-
wpływa w znaczący sposób na dany układ i powoduje,
tość marki w 2010 roku spadła o 16 procent. Jedno-
że powstają i trwają w nim zmiany3. Wynikiem tych
cześnie koncern wypłacił milionowe odszkodowania i
działań może być zakłócenie istniejącego układu bądź
zmagał się z ponad 400 pozwami sądowymi6. Firmy
powstanie nowego jakościowo towaru.
konkurencyjne próbowały wykorzystać spadek sprze-
Sytuacje kryzysowe, mogące stanowić zagroże-
daży i zaufania do marki Toyota.
nie dla egzystencji firmy obejmują szerokie spektrum
Podobne problemy odnotowało wiele koncernów
zdarzeń. Ich wspólną cechą jest utrudnienie lub unie-
motoryzacyjnych, między innymi Ford, czy Citroen.
możliwienie zdobycia i wykorzystania tych zasobów,
W działalności przedsiębiorstw wiele czynni-
które są niezbędne do realizacji najistotniejszych pro-
ków ryzykownych. Jedną z grup stanowią czynniki
cesów biznesowych. Z tego względu planowanie cią-
przewidywalne. Analiza ryzyka pozwala na zaplano-
głości działania powinno uwzględniać scenariusze zda-
wanie nadzwyczajnych wydatków, które będzie trzeba
rzeń uznawanych za katastrofalne, takich jak pożar,
ponieść w trudnym do przewidzenia czasie. Ryzyko to
powódź, ale także wewnętrzne problemy skutecznie
jest losowe, nagłe i nieregularne. Odnosi się ono za-
utrudniające realizację ważnych działań, do których
równo do produkcji, jak i zbytu towarów. Inną grupą
zaliczyć można utratę najważniejszych pracowników,
jest ryzyko zagrażające całemu przedsiębiorstwu, któ-
zniszczenie istotnych zasobów informacji, czy unieru-
rego czas i wielkość trudno jest przewidzieć. Przycho-
chomienie bazy informatycznej.
dzi ono z otoczenia przedsiębiorstwa i zwykle ma swo-
Istnieje wiele analiz dotyczących znaczenia
je źródło w złym stanie całej gospodarki, światowym
utrzymania ciągłości działania w przedsiębiorstwach
kryzysie, postępie technicznym i technologicznym,
przemysłowych.
narastającej konkurencji na rynkach.
Badania4 pokazują, ze spośród ponad 1000
W dzisiejszych czasach ryzyko jest nieodłącz-
przedsiębiorstw amerykańskich przeanalizowanych
nie związane z prowadzoną działalnością. Nie da się go
pod kątem wyników działalności od początku ich po-
całkowicie wyeliminować, ale można sprawnie nim
wstania do końca lat 90, tylko 160 zakwalifikowano do
zaradzać. Analiza ryzyka powinna obejmować całość
grupy długowiecznych.
przedsiębiorstwa, choć główna uwaga skupiona być
Business Continuity Institute5 (BCI) przeprowa-
powinna na obszarach kluczowych takich jak:
dził ankietę, dotyczącą danych za 2012 rok, na temat
- infrastruktura techniczna w zakresie awarii,
największych zagrożeń dla działalności firm. Respon-
unieruchomienia maszyn i urządzeń,
denci wskazali, że największymi zagrożeniami są awa-
- produkcja, w zakresie braków, reklamacji,
rie sieci informatycznych i telekomunikacyjnych (74%
- gwarancja, przy uwzględnieniu opustów ceno-
wskazań), utrata lub kradzież danych (68% wskazań),
wych z tytułu napraw gwarancyjnych,
- rozwój, gdzie bada się wpływ błędnych ekspe-
3
R. Wróblewski, Zarys teorii kryzysu, zagadnienia prewen- rymentów, czy wadliwych konstrukcji,
cji i zarządzania kryzysami, AON, - zapasy,
Warszawa 1996
4
R. Foster, S. Kaplan, Twórcza destrukcja, Wyd. Galaktyka,
Łódź, 2003
5 6
HORIZON SCAN 2012, BCI Survey Published, 2012 www.mototarget.pl
Logistyka 6/2014 447
Logistyka - nauka
- zbyt (np. nieotrzymanie zapłaty, straty z tytułu rzenie warunków zapewnienia zabezpieczeń oraz zdol-
zmiany kursu walut). ności skutecznej reakcji w zakresie ochrony kluczo-
Obserwacja anomalii i odstępstw (ich prawidło- wych interesów właścicieli, reputacji i marki organiza-
wa identyfikacja) stanowi podstawę do zapewnienia cji, a także wartości osiągniętych w jej dotychczasowej
trwałych korzyści toteż kontrola nad ryzykiem jest jed- działalności.
nym z głównych zadań menadżerów. W drodze do re- Wymaga opracowania strategii do pokonania każdej
alizacji celów przedsiębiorstwa zadaniem kierowników trudności niezależnie od wagi zdarzenia. Dlatego też
jest analiza wszystkich czynników, które wpływają na przy opracowywaniu planów należy zastosować meto-
organizację. Następnie przewidzenie ich skutków, po- dę dedukcji – rozpoczynając od zdarzeń mających cha-
zytywnych, jak i tych negatywnych oraz podejmowa- rakter nagły i szybki.
nie działań mających zwiększyć korzyści, a także Celem zarządzania ciągłością działania jest
zmniejszających prawdopodobieństwo wystąpienia zbudowanie mechanizmów, za pomocą których możli-
skutków negatywnych.7 Powinni oni również utrzymać wym będzie zapobieganie występowaniu krytycznych
zarządzanie ryzykiem jako proces ciągły, który wyma- sytuacji, bądź możliwie jak najsprawniejsze powróce-
ga nieustannego wdrażania, uzupełniania i udoskonala- nie do określonych parametrów produkcyjnych.
nia. Pierwszym etapem w opracowywaniu planów ciągłości
Przewidywanie i diagnozowanie sytuacji mogą- działania jest wybór czynników i procesów kluczo-
cych zagrozić procesom produkcyjnym jest podstawą wych. Całościowy plan określić można jako system
tworzenia planów ciągłości działania. wspomagany technikami komputerowymi, dzięki któ-
Atak terrorystyczny z września 2001 roku poka- remu możliwym będzie unikanie przestojów w produk-
zał, iż przedsiębiorstwa badające możliwość wystą- cji, czy w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa.
pienia przerwania ciągłości pracy wznawiały działal- W następnej fazie diagnozie poddawane są poszcze-
ność już po 48 godzinach po zamachu, Wiele firm, któ- gólne ryzyka oraz zagrożenia w organizacji. Zidentyfi-
re nie były przygotowane na takie zdarzenie zmuszone kowane ryzyka podlegają odpowiednim ocenom oraz
były ogłosić upadłość. Podobna sytuacja miała miejsce procesowi zarządzania ryzykiem.
po przejściu tsunami w Japonii w 2011 roku. Wśród metod służących klasyfikacji czynni-
ków kluczowych skupić się należy na analizie ciężaru
Utrzymanie ciągłości działania strat (BiA). W jaj ramach dla każdego z zasadniczych
procesów tworzona jest analiza wpływu przerwania
ciągłości pracy na działalność całej organizacji. Doty-
Przedsiębiorstwo, które nie chce aby działanie
czy ona między innymi oceny ryzyka związanego
było w jakikolwiek sposób zakłócone powinno być
z przerwą w działaniu każdego procesu, także
przygotowane na wszelakie zdarzenia oraz konse-
z uwzględnieniem strat finansowych. Umożliwia sza-
kwencje, które za sobą niosą. W przypadku wystąpie-
cowanie czynników mogących doprowadzić do obni-
nia zakłócenia powinno mieć przygotowane systemy
żenia ryzyka awarii w początkowym stadium oraz pro-
reagowania i procedury postępowania awaryjnego, aby
gnozuje czas niezbędny do usunięcia skutków awarii
w jak najkrótszym czasie przywrócić normalne funk-
oraz przywrócenia ciągłości działania. Analiza BiA
cjonowanie procesów lub, jeśli to nie możliwe, w za-
obejmuje określenie alternatyw, czynników, przy
stępczy sposób doprowadzić do wykonania planu.
udziale których można utrzymać ciągłość działania
Ciągłość działania dotyczy różnego rodzaju
oraz wskazuje zasoby alternatywnych będących w dys-
zdarzeń istotnie wpływających na zachowanie równo-
pozycji organizacji9. Procedury wykonawcze BCP
wagi przedsiębiorstwa. Identyfikuje zdarzenia, czas
określają czas i warunki przy zaistnieniu, których roz-
wystąpienia i trwania.
poczyna działanie sztab kryzysowy, czas przestoju po
Business Continuity Management to holistycz-
którym uruchomione zostają zasoby alternatywne,
ny proces zarządzania8, który ma na celu określenie
określenie tych zasobów oraz sposób ich uruchomie-
potencjalnego wpływu zakłóceń na organizację i stwo-
nia. Niemniej ważnymi elementami zarządzania cią-
głością działania są procesy testowania oraz utrzyma-
7
Zawiła-Niedźwiedzki J.: Analiza ryzyka operacyjnego z nia planów, szkolenia pracowników oraz problem ko-
perspektywy teorii organizacji, Zeszyty naukowe Uniwersy-
tetu Szczecińskiego. Finanse, rynki finansowe, ubezpiecze-
9
nia nr 51, nr 690, 2012 J. Zawiła-Niedźwiedzki, Zarządzanie ryzykiem operacyj-
8
https://www.riskcover.wa.gov.au/forms/pdf/bcm_guidelines nym w zapewnianiu ciągłości działania organizacji, Wydaw-
.pdf nictwo edu-Libri, Kraków-Warszawa, 2013
448 Logistyka 6/2014
Logistyka - nauka
munikacji wewnętrznej i zewnętrznej podczas sytuacji chowania stałego, niezakłóconego działania systemu,
kryzysowej. a gdy zachodzi konieczność, szybkiego wznowienia
Efektem wykonywanych analiz są dwa doku- jego pracy, należy przeanalizować wszystkie czynniki
menty. Pierwszy z nich zawiera plan ciągłości działa- mogące bezpośrednio wpływać na proces.
nia ( BCP business continuity plan) - jest to zestaw Wytwarzania rezystorów jest procesem gniaz-
procedur określających organizację i zasady postępo- dowym przedmiotowym, trwającym 8 dni roboczych.
wania w ramach działań stanowiących zaplanowane Rozpoczyna się ciecia na wymiar aluminiowych profi-
reagowanie na nieoczekiwane wystąpienie zakłóceń w li oraz osadzeniu ich w masie cementowej. Kolejnymi
działalności organizacji. Drugim jest plan odtwarzania operacjami są schnięcie, suszenie i zgrzewanie
utraconych zasobów (DRP disaster recovery plan) jako w uprzednio przygotowanymi uformowanymi koń-
część BCP koncentruje się na przywróceniu zasobów cówkami. Elementy ceramiczne są zgrzewane w profi-
po wystąpieniu sytuacji kryzysowej. 10 lach. Kolejnym krokiem jest mocowanie wyprowadzeń
Postępowanie według BCMS daje gwarancję w postaci kabli, płytek i komponentów według doku-
szybkiego wznowienia pracy na zakładanym przez mentacji. Elementy te są kolejno zasypywane tlenkiem
przedsiębiorstwo poziomie. Jest to więc zapewnienie glinu na zasypywarce. Następnie mocowane są ele-
na drodze ustanowienia procesu i organizacji działania, menty pomocnicze, wieko z zalewane jest cementem
że pewien uznawany za minimalny, niezbędny poziom i następuje proces schnięcia. Po nałożeniu uszczelek
działania operacyjnego zostanie zachowany nawet w odbywa się kontrola jakości. Rezystory sprawdzane są
warunkach krytycznego zakłócenia. Jest to swego ro- na rezystancję i przebicie. Na tym samym stanowisku
dzaju system zabezpieczeń przed przerwaniem pracy nanoszone są na rezystor nadruki. Po kontroli następuje
przedsiębiorstwa. montaż dodatkowych elementów (puszek), a także
montaż końcowy. Po tym etapie zaplanowana jest ko-
Reakcja na wystąpienie sytuacji kryzy- lejna końcowa już kontrola jakości i pakowanie.
sowych Schemat procesu produkcyjnego przedstawia Rys1.
- minimalny poziom, na którym dana linia biz- stąpienia zdarzenia zagrażającego działaniu systemu
nesowa powinna być prowadzona po jej wznowieniu, możliwe jest wznowienie jego funkcjonowania na za-
- RTO czyli Docelowy Czas Wznowienia kładanym poziomie. Pomaga również w wykryciu po-
Działalności, który musi mieścić się w ramach Mak- tencjalnego ryzyka, a także w jego zapobieganiu, co
symalnego Tolerowanego Czasu Trwania Zakłócenia w późniejszym rozrachunku pomaga w zarządzaniu
(MTPoD), zdarzeniami niepożądanymi.
- czas, w którym powinna zostać wznowiona Dzięki zastosowaniu Planów Ciągłości Działa-
działalność na normalnym poziomie. nia minimalizuje się zagrożenie utraty krytycznych
Rozkład otrzymanych wskaźników przedstawiono na aktywów firmy oraz redukuje się czas potrzebny na
Rys3. przywrócenie prawidłowych procesów biznesowych,
bądź odtworzenie utraconych danych. Wprowadzenie
do organizacji procesów zarządzania ciągłością działa-
nia obniża wpływ potencjalnych awarii na działalność
organizacji. Nie bez znaczenia są również korzyści
związane z obniżeniem ryzyka reputacji oraz obniże-
Kontrola efektów prowadzonych
działań niem strat finansowych łączących się z wystąpieniem
Podjęcie działań naprawczych wg awarii. Nie można pominąć aspektu poprawy wizerun-
określonych procedur reagowania
Zidentyfikowanie problemu
ku instytucji, jako następstwa implementacji procesu
zarządzania ciągłością działania.
System ten wymusza na przedsiębiorcach wprowadze-
nie procedur postępowania w przypadku wystąpienia
niepożądanego incydentu. Dzięki tym dokumentom
zwiększone jest również bezpieczeństwo pracowni-
ków, którzy mają jasno określone działania, które mu-
szą wykonać w wypadku wystąpienia zagrożenia.
Aby w maksymalny sposób wykorzystać potencjał
Rys. 3. Schemat rozkładu czasu reakcji na incydent
metody należy dostosować ją do indywidualnych po-
trzeb danego przedsiębiorstwa, jego metod produkcji,
branży, wielkości i możliwości maszyn. Każda firma,
we własnym zakresie powinna opracować odpowiedni
Przyporządkowanie czynników do odpowiada- dla siebie plan działania z uwzględnieniem problemów
jącej im procedury pozwala na szybsze reagowanie na i zagrożeń charakterystycznych dla ich specyfiki.
zdarzenie niepożądane oraz natychmiastowe rozpoczę-
cie jej realizacji. Dzięki uniknięciu długich przestojów
Streszczenie
przedsiębiorstwo może zaoszczędzić czas bardzo istot-
ny przy realizacjach zleceń. Eliminuje to również nie- W pracy zamodelowano plan utrzymania działa-
przewidziane straty ekonomiczne spowodowane błę- nia dla przedsiębiorstwa wykonującego rezystory do
dami pracowników. Odpowiednio szybki dobór proce- dużych obciążeń mocy, stosowane między innymi w
dury oraz jej znajomość pomagają w uniknięciu kosz- turbinach wiatrowych lub na platformach morskich.
townych błędów spowodowanych nieznajomością naj- Od tego typu urządzeń wymagany jest długi okres gwa-
lepszej reakcji na zdarzenie. rancji działania ze względu na niedostępne miejsca
mocowania oraz trudności w ich wymianie. Kładziony
jest również nacisk na niezawodność, gdyż koszty re-
Wnioski klamacji są ogromne i nieadekwatne do kosztów pono-
szonych przy użyciu najlepszych materiałów, czy kosz-
Dla większości przedsiębiorstw utrzymanie tów dokładnych kontroli jakości.
zadowolenia klientów jest kluczowym czynnikiem po- Model przedstawia zasady dobierania odpo-
zostania konkurencją dla innych. Odpowiedni wizeru- wiedniej procedury postępowania w razie wystąpienia
nek i zaufanie do firmy można utrzymać między in- określonego zdarzenia. Pozwala to w szybki sposób
dobrać odpowiednie czynności, a następnie rozpocząć
nymi poprzez zapewnienie niezawodności przy zasto-
proces ich realizacji..
sowaniu Systemu Zarządzania Ciągłością Działania.
Procedury związane z utrzymaniem ciągłości pracy
dają przedsiębiorstwu poczucie, iż w przypadku wy-
Abstract
Literatura