Türk Sosyoloji Tarihi Çıkmış Sorular

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 54

1

TÜRK SOSYOLOJİ TARİHİ 8-14 BÖLÜM SONU SORULARI


8.BÖLÜM
1) Hilmi Ziya Ülken’in çok üretken bir yazar olmasını değerlendiriniz?

- Felsefeden İslam felsefesine ve düşüncesine, psikolojiden mantık bilimine, ahlaktan sanata ve


edebiyata, hicivden resime pek çok alanda yüzü aşkın kitap ve bini aşkın makale kaleme almış bir
akademisyendir.

2) Hilmi Ziya Ülken’in çalışma alanlarını kısaca değerlendiriniz.

- Hilmi Ziya Ülken üzerine yazılan herhangi bir yazıda ya da onu konu alan herhangi bir araştırmada ilk
elde belirtilen husus, onun çok velûd bir yazar ve çok yönlü bir düşünce adamı olduğudur. Gerçekten
de Hilmi Ziya, eser vermeye başladığı 1910’ lu yılların sonlarında başlayan ve 1974’teki vefatına kadar
süren yarım asrı a şkın süre içerisinde edebiyattan felsefeye, psikolojiden coğrafyaya, mantıktan
sosyolojiye kadar pek çok bilim dalında yüzü aşkın kitap, bini aşkın makale telif etmiş, çeviriler yapmış,
ulusal ve uluslararası sosyoloji ve şarkiyatçılık kongrelerinin tertibinde etkin roller üstlenmiş, tebliğler
sunmuş, dergiler çıkarmış,3 çeşitli dergi4 ve gazetelere5 yazılarıyla katkıda bulunmuş, felsefe ve
sosyoloji dernekleri kurmuş,6 birçok farklı şehir ve lisede7 -felsefe, sosyoloji, ahlak, psikoloji, mantık,
tarih, coğrafya vb. derslerde hocalıklar yapmış, edebiyat alanında yalnızca eleştirel yazılar yazmakla
yetinmeyerek bizzat edebî eserler kaleme almış, resim yapmış, “olağanüstü gayretleri” 8 ile İstanbul
Üniversitesi’nde Sosyoloji Bölümü’nün ikinci kez kuruluşunu gerçekleştirmiş, 1954’ten itibaren İslam
düşüncesi ve felsefesi alanında dersler verdiği AÜ İlahiyat Fakültesi’nde 1959’da kısa bir süre için
fakülte dekanlığı görevinde de bulunmuş bir akademisyen portresi çizmektedir.

3) Hilmi Ziya Ülken’in sosyolojisini nasıl tanımlayabilirsiniz?

- O, gençlik yıllarından itibaren Sabahaddin Bey’in sosyolojik yöntemine ve yaklaşımlarına daha yakın
durmaktadır. Hatta Sabahaddin Bey’in sosyolojik geleneğinin ısrarlı sürdürücüsü Mehmet Ali Şevki
Bey ile aynı dernek çatısı altında bulunmuş, beraber çalışmalar yapmış ve dahası, bir dönem İÜEF
Sosyoloji Bölümü’nde dersler vermesini temin etmiştir.

Hilmi Ziya’nın, sanıldığı gibi, Ziya Gökalp’in sadık bir takipçisi olmadığını söyleyebiliriz. Ülken’in Ziya
Gökalp üzerine olan çalışmasında dile getirdiği görüşler, geliştirdiği eleştiriler; onun, Türkiye’de
sosyolojinin misyonuna ve kullanım yöntemine yaklaşımını anlamak açısından anlamlıdır. Ülken, “(…)
Ziya Gökalp’te çok defa fikirleri idare eden [şeyin] bizzat gündelik siyaset” olduğunu yazmaktadır

9.BÖLÜM
1) Gerhard Kessler’in temel çalışma konularını kısaca belirtiniz.

- Berlin ve Leipzig üniversitelerinde önce tarih ve coğrafya, ardından da iktisat ve sosyal bilimler
eğitimi aldı. Kessler, 18 yıl boyunca İstanbul Üniversitesi’nde sosyal Politika Kürsüsü’nde, sosyoloji,
SP 2015

iktisadi bilimler, siyaset bilimi ve yerel yönetimler dersleri vermiştir.

2) Türkiye’de sosyal politika çalışmalarının temellerini ve özelliklerini kısaca açıklayınız.


2

- Erken Cumhuriyet dönemi İttihat ve Terakki’nin modern merkezi devlet anlayışı üzerine inşa edilir.
Osmanlı’nın son döneminde kurulmaya başlanan modern sağlık ve eğitim kurumları yaygınlaştırılmış,
toplumsal yaşama yön veren her türlü düzenleme bu dönemde kanunlaşmıştır. Devlet “muasır
medeniyetlerdeki” gibi modern sosyal politika kurumlarını kurmaya ve yaygınlaştırmaya
çalışmaktadır.

Yoksullukla başa çık(a)mayan devletin sosyal politika alanında en önemli başarısı sağlık alanında
gerçekleştirildi. Bu dönemde devlet, üretken nüfusu arttırmak için doğum oranlarını yükseltip ölüm
oranlarını düşürdü. Bu noktada, halk sağlığı uygulamalarının yaygınlığı dikkat çekicidir.

Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında sosyal politikaların diğer gündemini işçi sorunları ve bunlarla ilgili
düzenlemeler oluşturur. Devletçiliğin izlendiği 1930 sonrası dönemde, kamu iktisadi teşekkülleri
sanayide temel belirleyici konumundadır. İşçilerin büyük bir kısmı devlet kurumlarında çalışmaktadır.
Devlet en büyük işveren olarak çalışma koşullarını ve çalışma hayatını modern anlamda
düzenlemektedir.

Akademik açıdan dönemin en önemli gelişmesi ise Nazi Almanya’sından kaçan akademisyenlerin
öncülüğünde Türkiye’de ilk defa sosyal politika disiplininin İstanbul Üniversitesi’nde
kurumsallaşmasıdır. 1933’teki üniversite reformuyla birçok Alman akademisyen İstanbul
Üniversitesi’nde ve Ankara’da Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nde ders vermeye başlamış, getirdikleri
bilgi birikimleriyle sosyal bilimlerin Türkiye’de gelişmesi bakımından önemli görevler üstlenmişlerdir.

İşçi hareketleri ve sanayileşmenin yoğun olduğu bu dönemde sosyal politika çalışmalarının


odaklandığı temel konu istihdam, sosyal güvenlik ve işçilerin sosyal hakları oldu.

1948 yılında İçtimai Siyaset Kürsüsü’nün düzenlediği Sosyal Siyaset Konferansları yapılmaya başlandı.
Bu konferanslarda sadece akademisyenler değil işçi, işveren, siyasetçi olmak üzere çok farklı kesimden
katılımcılar tebliğ sundu.

1959 yılında Sosyal Hizmet Enstitüsü’nün kurulmasıyla sosyal politikanın bir alt dalı olan sosyal
hizmetler Türkiye’de akademik çatı altına girmiş oldu. 1961 yılında, Birleşmiş Milletler Sosyal Hizmet
Programı’ndan yararlanılarak, Sosyal Hizmetler Akademisi bünyesinde, sosyal hizmet uzmanları
yetiştirilmeye başlandı. Kanuna göre enstitünün görev alanı oldukça geniş ve çeşitlidir. Sosyal hizmet
uzmanlarından, çocuk ve yaşlıların bakımından, özürlülerin rehabilitasyonuna kadar çok çeşitli alanda
hizmet vermesi bekleniyordu.

1960 sonrası dönemde Cahit Talas öncülüğünde Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
bünyesinde İçtimai Siyaset bölümü açıldı. Bu bölümde de İstanbul Üniversitesi’nde olduğu gibi
istihdam, sendika ve çalışma ilişkileri üzerine yoğunlaşıldı.

Bu dönemde sosyal planlama ve çalışma ilişkileri konusunda içtimai siyaset bölümlerinden


faydalanıldı. Birçok içtimai siyaset çalışan akademisyen, işçi ve işveren arasındaki sorunları çözmek
için ara bulucu olmuş, sendikalara özel dersler verip, DPT ve Çalışma Bakanlığı’nda önemli görevler
SP 2015

üstlenmiştir.

3) Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu’nun etkilendiği düşünsel geleneğin genel özelliklerini kısaca belirtiniz.
3

- Fındıkoğlu sosyolojinin konusunu açıklamak için Altınova adlı bir Türk şehri hayal eder. Araştırmacı
bu şehirde gezerken Altınovalıların Türkçesinde örf ve âdetlerinde, edebî ve estetik zevklerinde
farklılık gözler. Ameleler, öğrenciler, memurlar, askerler, emekçiler gibi farklı toplum kesimleri vardır.
Araştırmacı bu şehirden ayrılıp tekrar döndüğünde Altınovalıların amele hayatı, burjuva hayatı,
eğlencesi, şivesi, zevkleri, örf ve âdetlerinin bu olaylara katılan fertlerin varlıklarından ayrı bir realite
teşkil ettiğini görür. Bu şehrin estetik zevki, bu zevki duyan fertlerin doğup ölmelerine ve
başkalaşmalarına rağmen bir süre aynı kalmaktadır. Ortada değişmeyip nesilden nesile devredilen bir
şey var. Bu şey ya her çeşit gelenek gibi donmuş bir görünüş taşır ya da estetik zevk ve dinî
duygularda olduğu gibi oldukça akıcı bir şekilde görülür. Bir neslin fertleri bu şeyleri hazır ve yapılmış
bulurlar.

10.BÖLÜM
1) Mübeccel B. Kıray’ın temel çalışma alanlarını sıralayınız.

- Kıray elli yılı a şkın akademik hayatı boyunca gerek verdiği eserler, gerekse de yetiştirdiği öğrenciler
ile çağdaş Türk sosyolojisinin teşekkülüne önemli katkılarda bulunmuştur. Kırsal ilişki ağlarının
çözülmesi, kentleşme, göç sorunları gibi meseleler ekseninde Türk toplum gerçekliğini kavramaya
çalışan ve bu sürecin ancak nicel araştırma yöntemleri ile mümkün olabileceğine inanan Kıray,
Türkiye’de nicel sosyoloji geleneğinin inşasında merkezî bir katkıda bulunmuştur. Kıray’ın
çalışmalarının önemi, nicel araştırma yöntemlerini esas alarak Türk toplumsal gerçekliğini kavramaya
dönük uzun vadeli bir entelektüel girişimi ifade etmesidir.

2) Mübeccel B. Kıray’ın kalkınma/gelişme konusundaki görüşlerini kısaca açıklayınız.

- K ıray’ın düşüncesinde geri kalmışlık problemi oldukça merkezî bir problemdir ve birçok çalışması,
var oluş gerekçesini bu probleme borçludur. Kıray’ın çalışmalarında sanayileşmiş toplumlarla
sanayileşmemiş toplumlar arasındaki farklılaşma, bu farklılaşmanın kaynakları ve giderilme yolları ile
ilgili birçok problematik değişik boyutlarıyla işlenmiştir. Kıray’a göre azgelişmiş ülkelerin en temel
sorunu toplumsal yapıyı geri kalmışlıktan kurtarma ve onu gelişmiş bir yapıya dönüştürme sorunudur.
Bu sorunsaldan hareket eden Kıray, Türkiye’nin toplumsal yapısını çözümlemeye çalışmış ve en
genelde de, toplumun değişme süreçleri ve tabakalaşma sistemleri ile ilgilenmiştir.

3) Mübeccel B. Kıray’ın dinî ya da kültürel değerlerin gelişme/kalkınmada oynadığı role ilişkin


görüşlerini kısaca değerlendiriniz..

- Kıray, araştırmaları sonucunda, Türkiye’nin kırsal bölgelerinde dinsel değerlerin gelişme açısından
engel oluşturmadığı sonucuna varmıştır. Genel olarak Türkiye’nin kırsal bölgelerinde dinî unsurların
belirgin olduğunu ancak bu unsurların bireylerin gelişmeye bakışını olumsuz yönde etkilemediğini
vurgular. Kıray teknolojik yeniliklerden, kitle iletişim araçlarına, modern eğitimden gelecek algısına
kadar birçok konuda yaptığı çeşitli anketler sonucunda köylülerin kaderci olmayan bir dinsel inancı
paylaştıkları kanaatine varmış ve kırsal bölgelerin hâlihazırdaki gelişme seviyelerinin, ortaya konan
SP 2015

dinsel pratikler ya da sahip olunan dünya görüşleri ile açıklanamayacağı sonucuna ulaşmıştır. Ona
göre; ne Türkiye toplumunun kültürel yapısı gelişmeye engel teşkil etmektedir, ne de kuramsal olarak
kalkınma, kültüre bağımlı bir süreçtir. Türkiye’de kalkınma iktidar ilişkileri temelinde
çözümlenebilecek bir sorundur.
4

4) Mübeccel B. Kıray’ın düşünceleri ile modernleşme kuramı arasındaki ilişkiyi kısaca


değerlendiriniz.

- K ıray, özellikle 1945 sonrasında Türkiye’nin değişen toplum yapısını çözümlemeye çalışmış ve bu
değişimi ortaya koyarken kırsal alanların buharlaşması ve yeni kentselliklerin inşası üzerinde
durmuştur. Kıray, bu süreci sosyolojik bir çerçevede çözümlerken, dönemin egemen sosyolojik
değişim paradigmasından etkilenmiş, temel kavramlarını bu paradigmadan devşirmiştir. Bu nedenle
Kıray, uzun vadede toplumsal gerçekliği yorumlarken, söz konusu paradigmanın dışına çıkmamış,
toplumsal değişmeyi bir ilerleme süreci olarak görmüştür. Kıray’ın dönemin revaçta açıklamalarından
olan ‘modernleşme kuramı’yla ilişkisinde de benzer bir durumla karşılaşırız. Kuramın bütün iddialarını
aynen tekrarlamaz, ancak modernleşme kuramının modelini, -“gelişmekte olan”, “geleneksel”,
“sanayi öncesi” gibi- toplum tasniflerini temel alır ve Türk toplumunun tanımlanmasında bu tasnifleri
kullanır. Bu bağlamda onun, Türk toplum gerçeğinden hareketle “gelişmekte olan toplum”un
yasalarını keşfetme çabası içerisinde olduğu söylenebilir.

11.BÖLÜM
1) Şerif Mardin’in eserlerini vermeye başladığı toplumsal ortamı kısaca değerlendiriniz?

- 1950 senesi genellikle, Türkiye’de çok partili demokrasiye geçilen, ‘toplumsal çevre’nin yüzyıllar
boyunca zımnî bir mutabakatla gerilimli bir münasebet kurduğu ‘siyasi merkez’e doğru ciddi bir
sıçrama yaptığı yıl olarak kabul edilir.4 1950’li yıllarda Türk siyasi formasyonunun yeniden
şekillenmesinde temelden etkili olan pek çok gelişme yaşanmıştır. Gelişmelerin en ciddi
neticelerinden birisi, Cumhuriyetin kurucu partisi CHP ile DP arasındaki siyasi egemenlik
mücadelesinin 1960’da askeri darbe ile yeni bir sürece girmesi ve siyaset alanı üzerindeki askerî
vesayetin yeniden formüle edilerek kurumsallaştırılmasıdır. Bu sonuç, Türkiye’nin fikir âleminde de
önemli bir dönüşüme neden olmuştur. 1950’lerde siyaset alanındaki gerilimler belirli bir olgunluğa
ulaştığında, bu duruma çözüm arayışları da söz konusu olmuştu. Bunlardan birisi Hürriyet Partisi’nin
kuruluşuydu. 1950’lilerin ortasında Demokrat Parti’deki gerilimler sonucu bu partiden kopan bir grup
liberal eğilimli siyasetçi Hürriyet Partisi’ni kurdular. Bu hareketin önemli üyelerinden birisi de Şerif
Mardin’di. Şerif Mardin iki yıl (1956-1957) bu partinin genel sekreterlik görevini yapmış, fakat parti iki
yıllık faaliyetinden sonra dağılmış ve milletvekillerinin çoğu CHP’ye geçmiştir. Türk siyasetindeki
merkeziyetçi devlet anlayışından kaynaklanan sorunları çözme iddiasındaki bu teşebbüs amaçladığı
başarıya ulaşamadan dağılmıştır.

2) Şerif Mardin’in belli başlı çalışmalarından 5 tanesini sıralayınız ve kısaca açıklayınız.

- Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu

- Din ve İdeoloji

- Türkiye'de Din ve Siyaset


SP 2015

- Türkiye, İslam ve Sekülarizm

- Türk Modernleşmesi
5

3) Şerif Mardin’in düşünsel kaynaklarını kısaca değerlendiriniz.

- Max Weber başta olmak üzere, Ortega y Gasset, Lord Lindsay, Alexis de Tocqueville, Arnold Toynbee
gibi liberal ve muhafazakâr siyaset ve toplum felsefecilerinin görüşleriyle yakın bir fikrî gündemi
vardır. Yöntem itibariyle bu dönem için başka Batılı düşünürler de zikredilebilse bile, -ki Mardin ilk
çalışmalarından itibaren epistemolojik ve metodolojik bakımdan sadık bir Weberci’dir- Mardin’in en
temel gündemi Yeni Osmanlı fikir adamlarıdır. Bu düşünürlerin Türk düşüncesine vurdukları damganın
ilk akademik çalışmalarından itibaren farkında olan Mardin’in Namık Kemal, Şinasi ve Ali Suavi gibi
mütefekkirlerin gündemleriyle her dönemde akademik uğraşı olmuştur. Bu uğraş, bugün bile klasik
değerini koruyan Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu adlı eseri Türk düşünce hayatına sunmuştur. Bu
yıllarda otuzlu yaşlarını idrak eden bir cumhuriyetin bütün meseleleri bütün düşünce adamlarımız gibi
doğal olarak Mardin’in de en temel gündemidir.

4) Şerif Mardin’in Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu adlı eserinde yapmaya çalıştığı şeyi kısaca
değerlendiriniz

- 1980 öncesinin ‘katı’ kimliklerinin, yaklaşımlarının ve yapılarının eleştirisini, hatta terk edilmesini
beraberinde getiren bu tartışma ortamında, temel eserlerini 1960’larda vermiş olan Şerif Mardin gibi
Türk sosyolojisinin önemli isimleri yeniden hatırlanmıştır. Mardin’in temel eseri olarak
değerlendirebileceğimiz The Genesis of Young Ottoman Thought, ancak 1994’te Yeni Osmanlı
Düşüncesinin Doğuşu adıyla Türkçe’ ye kazandırılmıştır. Dağınık şekilde farklı dergilerde ya da
kitaplarda yayınlanmış makaleleri derlenmiş, yabancı dilde olanlar Türkçe’ ye tercüme edilmiş ve
‘Toplu Eserler’ adıyla seri halinde yayınlanmıştır. Farklı dönemlerde kaleme aldığı eserler bir külliyat
oluşturma bağlamında yeniden basılmıştır. Şerif Mardin’in bütün eserlerinin böylece derli toplu bir
şekilde Türk okurunun hizmetine sunulması, Türkiye’nin güncel meseleleriyle ilgili olarak yazılı ve
görsel medyada Şerif Mardin’in ve düşüncelerinin görünürlüğünün artması Türkiye’nin toplumsal
problemlerinin ele alınışında 1980 öncesinin egemen sosyolojik yaklaşımlarından farklı ve güncel
durumu anlamaya daha uygun bir yaklaşıma sahip olmasıyla alakalı olsa gerektir.

12.BÖLÜM
1) Baykan Sezer’in ‘Batıcılaşma’ konusundaki görüşlerini değerlendiriniz.

- Batılı düşünürlerin ve Batı dünyasının tanımlarını, değerlendirmelerini, konumlandırmalarını ve


önerilerini kuşkuyla karşılaması ve geleceğin oluşmasında Türk toplumunun da bir rolü ve farklı bir
sözü olacağına olan inancı onu Türk sosyolojisinin kendi özellik ve kimliğini bulması gerektiği
sonucuna vardırmıştır. Sosyoloji alanında yaptığı çalışmalar, irdelediği konular, yöneldiği araştırma
alanları, ilişki kurduğu bilimsel disiplinler ve kaleme aldığı eserler de bu genel yaklaşımı doğrultusunda
belirlenmiş gibidir. Türk toplumunun mevcut durumunu ve yapısını kavramak için arkeolojik ve
tarihsel bir yönelim, tarih boyunca toplumlararası ilişkilerde üstlenilen roller ve en genelde Doğu-Batı
arasında mukayeseli bir ele alış şeklinde kısaca özetleyebileceğimiz yöntemi de yine bu genel
yaklaşımları dikkate alındığında anlaşılabilir olmaktadır. Ve elbette, en nihayetinde, günümüz Türk
SP 2015

sosyolojisine biçtiği rol ve görev de, bu tarihsel ve mukayeseli yaklaşım sonucunda, Türk toplumunun
farklılığını ve özgünlüğünü merkeze alan bu yaklaşımının bir sonucu olarak görülmelidir.

13.BÖLÜM
6

1) Nilüfer Göle’nin toplum ve birey anlayışını açıklayınız

- ıkar. Ona göre, toplum bireylerin eylemleri çerçevesinde var olan, işleyen, değişen, gelişen dinamik
bir süreç olarak kavramsallaştırılır. Başka bir deyişle, Göle, Durkheimci ‘belirli yasa ve süreçlerle
belirlenmiş’, ‘kendisi olan’ bir toplum anlayışını reddeder. Toplumun pek çok görünümü mevcuttur.
Ona göre toplum, dinamik, sürekli değişen ve farklı veçheleri olan bütün bu özellikleriyle de kavramsal
çerçevelerimize sığmayan, kuramsal yaklaşımlarımızın sınırlarını zorlayan ve hatta parçalayan bir
kavramdır. Bu noktada, Göle’nin, topluma ilişkin teorik çerçevelerden, ideolojik pozisyonlardan, siyasi
görüşlerden ziyade toplumun kendisini önceleme iddiasını taşıdığını söyleyebiliriz.

Göle’ye göre toplum, genelleme yapılarak tutarlı, mono-blok tek bir özne olarak ifade edilebilecek bir
şey değildir. Çünkü toplum, farklılıkları ve çatışmaları içinde barındırır. Kalın bir dokuya ve değişken
bir yapıya sahip olan toplum derinlemesine bir analiz için keşfedilmesi gereken bir şeydir. Toplum,
yüzeyine bakılarak genelleyici, genel bir resim çekmek yerine merkezine sürekli yolculuklar yapılması
gerekli bir şeydir. Toplumun merkezine yapılacak bir yolculuk ise, ona göre, istikameti belli olmayan
bir yolculuktur. Göle, toplumun merkezi olarak devlet, hakim sınıflar, hakim kurumlar ya da hakim
değerleri kabul etmez. Onun yaklaşımında, aslında, toplum merkezsiz bir şeydir; başka bir deyişle,
toplum merkeze karşı bir şey olarak kavranır.

Göle’nin çok katmanlı/katlı, değişken, içerisinde çatışmaları ve farklılıkları barındıran dinamik bir yapı
olarak tanımladığı toplum, bireylerin/aktörlerin/öznelerin bireysel ve kolektif eylemleriyle, toplumsal
hareket ve ilişkileriyle üretilir, yeniden üretilir ve dönüştürülür. Göle’nin özne/aktör/birey anlayışı da
toplum anlayışına paralel olarak, toplumsal yapıda belli bir statüyü işgal eden ve buna uygun
davranışlar gerçekleştiren, toplumla bütünleşmiş, toplum tarafından belirlenen edilgen bir varlık
değil, etkin, faal, diğer öznelerle/aktörlerle ilişkilere giren, toplumsal, kültürel ve siyasal bir varlıktır.
Doktora tez hocası Alain Touraine’in etkisindeki mezkur toplum ve birey anlayışına sahip Göle’ye
göre; toplumsal olayları anlayabilmek için, bu aktörlerin düşüncelerini, ideolojilerini, eylemlerine
yükledikleri anlamları incelemek, anlamak ve kavramak sosyolojik çalışma için temel önemdedir.

14.BÖLÜM
1) 1980 sonrasında küreselleşme süreçleri Türkiye’de sosyolojinin mahiyetini, ilgilendiği konuları ve
çalışma yöntemini nasıl etkilemiştir? Açıklayınız.

- 1980 sonrasında dünyanın aldığı yeni biçimler ve gündeme gelen yeni tartışmalar bir şekilde
sosyoloji bölümlerinin –en azından- bir kısmının müfredatında yansımasını bulmuştur. Geleneksel
eğilim Aile Sosyolojisi gibi klişe bir dersin müfredata konulması iken, günümüzde kadın konusu ayrı bir
başlık altında ders olarak verilebilmektedir. Özel Hayat ve Yeni Aile Biçimleri, Toplumsal Cinsiyet,
Aşkın Tarihsel Sosyolojisi vb. adlar altında, geçmişte belli isimler altında verilen derslerin içeriğinin
ayrıştırılmasından hareketle ya da bütünüyle bu derslerden bağımsız yeni dersler konabilmektedir.
Küreselleşme, modernliğin sosyolojisi, modernite vs. postmodernite, hermenötik, fenomenoloji, ağ
toplumları, çevre sosyolojisi, gözetim toplumu, din sosyolojisi vb. isimler altında yeni pek çok dersin
SP 2015

zorunlu ya da seçmeli olarak müfredatlara dâhil edildiği görülmektedir.

Bu farklılaşmada, 1980’den günümüze sayıları –devlet ve vakıf üniversiteleri dâhil- neredeyse 10 kat
artmış sosyoloji bölümlerinde farklı e ğitim geleneklerine, ilgilere ve beslenme kaynaklarına sahip
7

öğretim üyelerinin görev yapıyor olmalarının ve bu farklılıklarını da çalışmalarına ve bölüm


müfredatına yansıtma isteklerinin önemli bir payı olsa gerektir. Ancak bunun kadar önemli bir diğer
neden de, 1980’den günümüze dünya siyasetinde, ekonomisinde, akademi dünyasında ve sosyo-
kültürel hayatında meydana gelen devasa dönüşümlerin ve tartışmaları varlığıdır. Bu bağlamda
geçmişin kavramlarının ve ele alış biçimlerinin, günümüzün daha karmaşıklaşmış ve farklılaşmış
toplumunu ele almada yetersiz kalmaları, müfredatlarda yer verilen derslerin de isimlerini, içeriklerini
ve biçimlerini değişime zorluyor. Ancak bu değişimin bütünlüklü bir şekilde gerçekleştiğini söylemek,
şimdilik hala zor görünüyor. Ancak 1982-1983 öğretim yılında sosyoloji bölümleri için önerilen
çerçeve programın ve örgütlenme biçiminin, bugün için, örtük ya da açık bir biçimde delindiğini ve
melezleştirildiğini söylemek mümkün gözükmektedir.
SP 2015
YILMAZ KORKUT SINAVLARDA BAŞARILAR DİLERİM

2017 BAHAR DÖNEMİ İCİN 27/28 MAYISTAKİ 2017 FİNAL SORULARI

TÜRK SOSYOLOJİ TARİHİ FİNAL SORULARI 2017


1 - "Üç Hâl Kanunu" aşağıdaki sosyologlardan hangisine aittir? FİNAL-2017
a) Auguste Comte ***
b) Georges Gurvitch
c) Ferdinand Tönnies
d) Emile Durkheim
e) Karl Marx
2 - Ahmed Şuayb ile ilgili aşağıda sunulan ifadelerden hangisi yanlıştır? FİNAL-2017
a) Ahmed Şuayb "Hayat ve Kitaplar"da en fazla yeri üstadı Taine’e ve eserlerine ayırmıştı.
b) Ahmet Şuayb’ın Servet-i Fünun döneminde yazdıklarından pozitivist düşünceye bağlı ve Taine’nin
etkisinde bir kişi olduğu söylenebilir.
c) Ahmed Şuayb, ilk sayısı Aralık 1908’de çıkan Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nı Tevfik
Fikret, Mehmed Cavid ve Ahmet Rıza ile birlikte yayınladı. ***
d) Ahmet Şuayb, terimin Anglo-Sakson dünyadaki yaygın kullanımını çağrıştırır tarzda, evrimci bir
ilerlemeyi de içerecek şekilde tek bir uygarlıktan bahseder.
e) Ahmet Şuayb, Spencer’in etkilerini görebileceğimiz şekilde, toplumu canlı bir organizmaya
benzeterek açıklamaya çalışır.
3 - "Türkiye Nasıl Kurtarılabilir?" başlıklı çalışma aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisine
aittir? FİNAL-2017
a) Ahmet Ağaoğlu b) Yusuf Akçura c) Ahmed Şuayb d) Prens Sabahaddin *** e) Ziya Gökalp
4 - Gökalp’in milliyetçilik konusundaki görüşlerini sistematik olarak toplayan eseri
aşağıdakilerden hangisidir? FİNAL-2017
a) Türk Medeniyeti Tarihi b) Kızılelma c) Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak d) Türk Töresi e)
Türkçülüğün Esasları ***
5. "Meslek-i İçtimaî" derneğini kuran ve yayın organı olarak "Meslekî İçtimai Dergisi"ni çıkaran
sosyal bilimcimiz aşağıdakilerden hangisidir? FİNAL-2017
a) Hilmi Ziya Ülken
b) Ziya Gökalp
c) Mehmet İzzet
d) Mehmet Ali Şevki [Sevündük] Bey ***
e) Nurettin Şazi Kösemihal
6 - Niyazi Berkes’in Türkiye’nin toplumsal yapısı tartışmaları bağlamında kaleme aldığı eseri
aşağıdakilerden hangisidir? FİNAL-2017
a) Toplumsal Yapı Tartışmaları
b) Türk Düşününde Batı Sorunu
c) Türkiye’de Çağdaşlaşma
d) Türkiye İktisat Tarihi ***
e) 200 Yıldır Neden Bocalıyoruz?
7. Hangisi Hilmi Ziya Ülken’in kitaplarından değildir? FİNAL-2014, FİNAL-2017
a) Aşk Ahlakı
b) Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi
c) Milliyet Nazariyeleri ve Milli Hayat ***
d) Uyanış Devirlerinde Tercümenin Rolü
e) Millet ve Tarih Şuuru
8. Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu hangi üniversitede akademik çalışmalarını yürütmüştür? FİNAL-
2014, FİNAL-2017
a) Ankara Üniversitesi
b) ODTÜ
c) İstanbul Üniversitesi ***
d) Akdeniz Üniversitesi
e) Gazi Üniversitesi
9) Ziyaeddin Fındıkoğlu hangisinden etkilenmiştir? FİNAL-2017
a) Herbert Spenser
b) A.Simith
c) Werner Sombart ***
d) Giddens
e) Bergson
10) Hangisi Mübeccel Kıray’ın temel çalışma alanlarından değildir?BÜT-2015/2016, FİNAL-2017
a) Kırsal kalkınmada dini yaşayışlar ***
b) Toplumsal Değişme
c) Kırsal kalkınma
d) Kalkınma
e) Kırsal kalkınmada değerler
11. Şerif Mardin “İdeoloji” adlı çalışmasında kimden etkilenmiştir? FİNAL-2014, FİNAL-2017
a) Ernst Cassirer ***
b) Weber
c) Kant
d) Prens Sabahattin
e) Le Play
12. Hangisi Şerif Mardin’in etkilendiği düşünürlerden değildir? FİNAL-2017
a) Doğan Avcıoğlu ***
b) Ahmet Hamdi Tanpınar
c) Hilmi Ziya Ülken
d) Halil İnalcık
e) Fahir İz
13. Baykan Sezer’in çalışmalarında merkeze koyduğu konu nedir? FİNAL-2014, BÜT-2014/2016,
FİNAL-2017
a) Dünyada sosyolojinin gelişimi
b) Türkiye’de sosyolojinin gelişimi
c) Dünya tarihinde Doğu – Batı çatışması ***
d) Dinlerin gelişimi
e) Medeniyetlerin incelenmesi
14- Aşağıdaki dergilerden hangisi Abdullah Cevdet tarafından yayınlanmıştır? FİNAL-2017
a) Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası b) Servet-i Fünun c) İçtihad *** d) Donanma e) Say ve
Tetebbu
15. Nilüfer Göle’nin Batı-dışı toplumlarda modernleşme sürecini açıkladığı kavram hangisidir?
FİNAL-2017
a) Modern mahrem medeniyet ve örtünme***
B) iç içe girişler; islam ve Avrupa
c- toplumun merkezine yolculuk
deislamın yeni kamusal yüzleri d) Batı dışı modernleşme
e) Mühendisler ve ideoloji öncü derimcilerden yenilikçi seçkinlere
16. Hilmi Ziya Ülken’e göre ayrı ayrı medeniyetleri açar gibi görünen büyük uyanışlar hakikatta,
gittikçe genişleyen sürekli tefekkürle birbirine bağlıdır. Bu sürekli tefekkürü temin eden ise
aşagıdakilerden hangisidir. Büt 2014-2016
a) Bilim
b) Tarih araştırmaları
c) Din
d)Tercüme***
e) Felsefe
17. Mübeccel Kıray ile ilgili olarak aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? FİNAL-2017 (çift
şıklı soru. 2 defa yazılı olan 2 yanlış şık var demektir. Kıray’ın düşüncesinde toplumsal değişme en
önemli sorundur. Tutanak tutturuldu ama çözüm merkezine de itiraz yazılırsa iyi olur. )
a) Kıray'ın düşüncesinde geri kalmışlık problemi oldukça önemli bir problemdir ve birçok çalışması
var oluş gerekçesini bu probleme borçludur.
19. Hangisi 1980 sonrası Türk Sosyolojisinin özellikleri arasında sayılamaz?
a- Küreselleşmenin de etkisiyle bireyi önemseyici yaklaşımlar savunulmaya başlandı, tepeden inmeci
yaklaşımlara karşı toplumsal düzlemden hareket eden daha özgürlükçü yaklaşımlar öne çıkarıldı.
B- ağır sanayiye dayalı ekonominin toplumsal etkilerinin araşıtırlamasına önem verildi.***
c) Adorno, Horkheimer, Foucault, Lyotard, Kuhn, Popper İlliç, Weber gibi bilim felsefesi tarih, siyaset
bilimi felsefe ve sosyoloji disiplinlerinin önemil düşünürlerinin eserleri ve düşünüceleri belirleyici
etkide bulunurlar.
d) 1980 ler ile birlikte eski katı kimliklerin ve yapıların pek çok noktadan ve pek çok disiplinin
imkanlarından hareketle eleştirildiği, yerlerine yenilerinin ya da yeni bakış açılarının önerilmeye
çalışıldığı bir akedemik ve entellektüel hayatla karışılaşmaktadır.
e) Toplumsal olaylar yöneticilerin ya da egemenlerin ve egemen siyasetin gözünden anlaşılmaya ve
yorumlanmaya çalışıldı.
20. Baykan Sezerin Eserlerinin ve düşünce yapyısının temelinde 1960 lı yıllardaki gelişmeler
bulunmaktadır. Hangisi 1960 yılların tartışmalarından değildir.
a) Pozitivizme karşı eleştiriler
b) Post- Müdernizm, yeni sol, yeni emperyalizm söylemleri,
c) Avrupa merkezcilik eleştirisi
d) Modernleşme tartışmaları***
e) Sömürgesizleştirme
21. Hangisi şerif mardinin eserlerinden değildir?
a) Yeni osmanlı düşüncesinin doğuşu
b) Din ve ideoloji
c) Jöhn Türklerin siyasi fikirleri
d) Türkiyede çağdaş düşünce tarihi ***
e) Bediuzzaman said nursi olayı/ modern türkiyede din ve toplumsal değişim . İ.Ü AUZEF SOSYOLOJİ

SINAV YARDIMLAŞMA Y.K


1

TÜRK SOSYOLOJİ TARİHİ ÇIKMIŞ VİZE SORULARI

1.Bölüm
1-) Sosyolojinin ilgi alanını yansıtan aşağıdaki tasniflerden hangisi AugusteComte’a aittir? (2015’te çıktı)
a) Toplumsal statik – toplumsal dinamik ***
b) Cemaat – cemiyet
c) Birincil gruplar – ikincil gruplar
d) Kapitalist toplum – sosyalist toplum
e) Organik dayanışma – mekanik dayanışma

2-) Sosyoloji, özellikle 19. yüzyıldaki siyasal ve ekonomik devrimlerin yarattığı toplumsal sorunlarla
ilgilenmiş; her şeyin üstünde de modern ...................................toplumunun bilimi olmuştur.
Yukarıdaki metinde boş bırakılan yere aşağıdaki ifadelerden hangisi yerleştirilmelidir? 2016
a) militarist
b) metafizik
c) ziraat/tarım
d) sanayi ***
e) geleneksel

3- Sosyolojinin ilk dönemi için dile getirilen aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? 2016
a) İlk dönem sosyolojisi, evrimcidir.
b) İlk dönem sosyolojisi, bilimsel olduğu kadar ideolojik bir karakter de taşımaktaydı.
c) İlk dönem sosyolojisi, ansiklopediktir.
d) Sosyoloji, doğa bilimlerine benzer biçimde pozitif bir bilim olarak tanımlanmaktadır.
e) İlk dönem sosyolojisi, kapitalizmin gelişimi ve dünyevileşmeyle birlikte Kilise’nin temsil ettiği din anlayışının
yaşadığı krizlere çözüm üretmek çabasındaydı. ***

4- "Üç Hâl Kanunu" aşağıdaki sosyologlardan hangisine aittir? 2016


a) Auguste Comte ***
b) Georges Gurvitch
c) Ferdinand Tönnies
d) Emile Durkheim
e) Karl Marx

5-Aşağıdaki ifadelerden hangisi Aguste Comte’un meşhur sloganıdır?


a) Düzen ve ilerleme ***
b) İlerlemeye cesaret et
c) Her şey düzen için
d) Düzensiz ilerleme
e) İlerleme her şeydir

6- Sosyolojinin başlangıç döneminde kazandığı özelliklere ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
2016
a) İlk dönem sosyolojisi, toplumun kaçınılmaz bir biçimde yok oluşa doğru ilerlediği ön kabulünden hareket
etmiş ve geçmişe duyulan özlemin ifadesi olmuştur.
b) İlk dönem sosyolojisi, dine dönüş ideolojisinin bilimsel ifadesidir.
SP 2015

c) Sosyoloji, doğa bilimlerine benzer biçimde pozitif bir bilim olarak kabul görmüştür. ***
d) İlk dönem sosyolojisi, ırkların ve cinsiyetlerin eşitliği fikri üzerine kurulmuştur.
e) İlk dönem sosyolojisi, kapitalizmin gelişimi ve dünyevileşmeyle birlikte Kilise’nin temsil ettiği din anlayışının
yaşadığı krizlere çözüm üretmek çabasındaydı.
2

7-Üç Hâl Kanunu’na göre toplumların yaşadığı gelişim evreleri, aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru
sıralama ile gösterilmektedir? 2016
a) Teolojik Toplum – Metafizik Toplum - Pozitif Toplum ***
b) Metafizik Toplum – Pozitif Toplum – Teolojik Toplum
c) Köleci Toplum – Feodal Toplum – Kapitalist Toplum
d) Negatif Toplum – Pozitif Toplum – Endüstri Toplumu
e) Teolojik Toplum – Pozitif Toplum – Metafizik Toplum

8-Sosyoloji ilk akademik meşruiyetini aşağıdaki isimlerden hangisiyle birlikte kazanmıştır? 2016
a) Auguste Comte
b) Emile Durkheim ***
c) Ferdinand Tönnies
d) Georges Gurvitch
e) Karl Marx

9- Aşağıdakilerden hangisi modern toplumu meydana getiren temel süreçlerden biri değildir? 2016
a) Bilimsel devrim
b) Felsefi devrim
c) Dinsel devrim ***
d) Sanayi devrimi
e) Siyasal devrimler

10- Ülkemizde sosyolojiye ilgi duyan ilk isimlerden biri olan Ahmet Rıza, hangi Batılı sosyoloğun
düşüncelerini Türkiye’de tanıtmaya çalışmıştır?
a) Frederic Le Play
b) GeorgSimmel
c) Emile Durkheim
d) AugusteComte ***
e) HerbertSpencer

11- Sosyoloji ilk akademik meşruiyetini hangi sosyologla kazanmıştır?


a) Nezahet Nurettin Ege
b) Ziya Gökalp ***
c) Tahsin Demiray
d) Ahmet Bedevi Kuran
e) Mehmet Ali Şevki Bey

12- Aşağıdakilerden hangisi sosyolojinin 19. yüzyıldaki kurumsallaşma sürecine katkıda bulunan isimlerden
birisi değildir?
a) Emile Durkheim
b) MaxWeber
c) NiccolaMachiavelli ***
d) AugusteComte
e) Karl Marx

13- Aşağıdakilerden hangisi sosyolojinin 19. yüzyıldaki kurumsallaşma sürecine katkıda bulunan isimlerden
SP 2015

birisi değildir? 2016


a) Emile Durkheim
b) Max Weber
c) Niccola Machiavelli ***
3

d) Auguste Comte
e) Karl Marx

14- Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğrudur? (2015’te çıktı)


Saint-Simon – Sosyal Fizik

2. Bölüm
1- Türkiye’de sosyoloji ....................... siyasetinin/serüveninin bir ürünü olarak ilgi görmüş, bu siyasetin
başarıya ulaşmasını bir görev olarak kabul etmiş ve bu amaç doğrultusunda da aktarmacı/tercümeye dayalı
bir karakter kazanmıştır.
Yukarıdaki cümlede bulunan boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? 2016
a) Batılılaşma ***
b) Osmanlıcılık
c) Müslümanlaşma
d) devlet
e) Türkleşme

2-Gabriel Tarde ve Georges Palante gibi Fransız sosyal bilimcilerin düşüncelerinin tanıtıldığı Osmanlıca dergi
aşağıdakilerden hangisidir?
a) Servet-i Fünun ***
b) İçtihad
c) Say
d) Donanma
e) Hakikat

3- Psiko-sosyolojik eğilim bağlamında Gustave Le Bon’un düşüncelerini Türkiye’de tanıtan Osmanlı aydını
aşağıdakilerden hangisidir? V2016
a) Prens Selahattin
b) Mehmet Ali Şevki Bey
c) Abdullah Cevdet ***
d) Etem Necdet
e) Prens Sabahattin

4- Aşağıdaki dergilerden hangisi Abdullah Cevdet tarafından yayınlanmıştır?


a) Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası
b) Servet-i Fünun
c) İçtihad ***
d) Donanma
e) Say ve Tetebbu

5-II. Meşrutiyet’ten sonra sosyoloji alanında ilk yapılan tercümelerden biri olan "Anglo-Saksonların Esbab-ı
Faikiyeti Nedir?" başlıklı çalışmanın yazarı Fransız sosyal bilimci aşağıdakilerden hangisidir?
a) Edmond Demolins ***
b) Gabriel Tarde
c) Henri Tourville
d) Auguste Comte
e) Frederic Le Play

6- Aşağıdaki ifadelerden hangisi başlangıç dönemi itibarıyla Türk sosyolojisinin belirleyici özelliklerinden biri
SP 2015

sayılamaz? 2016
a) Türk toplumunun sanayileşmesinin bir sonucu olarak ortaya çıkan işçi sınıfının yarattığı toplumsal kaosu
anlama ve çözümleme çabasının bir ürünüdür. ***
b) Batılılaşma serüveninin bir ürünüdür.
4

c) Devletin bekası problemi ile yakından ilişkilidir.


d) Siyaset ile yakın ilişkilidir.
e) Tercümeye dayalı bir gelişim göstermiştir.

3. Bölüm
1- Özellikle "Kadınlarımız" başlıklı eseriyle yaygın olarak tanınan Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası
yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Bedii Nuri
b) Rıza Tevfik c
c) Ahmed Şuayb
d) Celal Nuri ***
e) Satı el-Husri

2-Ahmet Şuayb’ın “Descartes’ten sonra Fransa’nın en büyük mütefekkiri” olarak nitelediği ve


düşüncelerinden ciddi biçimde etkilendiği Fransız edebiyat eleştirmeni aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Gustave Flaubert
b) Carl Heinrich Becker
c) Edmond Demolins
d) Herbert Spencer
e) Hyppolite Taine ***

3-Auguste Comte’un topluma ilişkin düşüncelerini Osmanlı’da sistemli olarak "Ulum-u İktisadiye ve İctimaiye
Mecmuası"ndaki telif ve tercüme yazılarıyla ilk kez tanıtan kişi aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Rıza Tevfik
b) Salih Zeki ***
c) Prens Sabahaddin
d) Abdullah Cevdet
e) Namık Kemal Kaleci

4-Ahmed Şuayb ile ilgili aşağıda sunulan ifadelerden hangisi yanlıştır? 2016
a) Ahmed Şuayb "Hayat ve Kitaplar"da en fazla yeri üstadı Taine’e ve eserlerine ayırmıştı.
b) Ahmet Şuayb’ın Servet-i Fünun döneminde yazdıklarından pozitivist düşünceye bağlı ve Taine’nin etkisinde
bir kişi olduğu söylenebilir.
c) Ahmed Şuayb, ilk sayısı Aralık 1908’de çıkan Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nı Tevfik Fikret,
Mehmed Cavid ve Ahmet Rıza ile birlikte yayınladı. ***
d) Ahmet Şuayb, terimin Anglo-Sakson dünyadaki yaygın kullanımını çağrıştırır tarzda, evrimci bir ilerlemeyi de
içerecek şekilde tek bir uygarlıktan bahseder.
e) Ahmet Şuayb, Spencer’in etkilerini görebileceğimiz şekilde, toplumu canlı bir organizmaya benzeterek
açıklamaya çalışır.

5-Ahmet Şuayb’ın, Türkiye’de tanıttığı, düşüncelerine ilgi duyduğu, liberal ve evrimci yaklaşımlara sahip ve
organizmacı sosyolojinin temsilcisi olarak tanınan Batılı sosyal bilimci aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Herbert Spencer ***
b) Hyppolite Taine
c) Ferdinand Tönnies
d) Hans Freyer
e) Emile Durkheim
SP 2015

6-Aşağıdaki isimlerden hangisi Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nda yazılar kaleme almış bir kişi
değildir?
a) Beşir Fuad ***
b) Ahmet Şuayb
c) Bedii Nuri
5

d) Satı el-Husri
e) Celal Nuri

7-Ahmed Şuayb ile ilgili aşağıda sunulan ifadelerden hangisi yanlıştır? 2016
a) Ahmed Şuayb "Hayat ve Kitaplar"da en fazla yeri üstadı Taine’e ve eserlerine ayırmıştı.
b) Ahmet Şuayb’ın Servet-i Fünun döneminde yazdıklarından pozitivist düşünceye bağlı ve Taine’nin etkisinde
bir kişi olduğu söylenebilir.
c) Ahmed Şuayb, ilk sayısı Aralık 1908’de çıkan Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nı Tevfik Fikret,
Mehmed Cavid ve Ahmet Rıza ile birlikte yayınladı. ***
d) Ahmet Şuayb, terimin Anglo-Sakson dünyadaki yaygın kullanımını çağrıştırır tarzda, evrimci bir ilerlemeyi de
içerecek şekilde tek bir uygarlıktan bahseder.
e) Ahmet Şuayb, Spencer’in etkilerini görebileceğimiz şekilde, toplumu canlı bir organizmaya benzeterek
açıklamaya çalışır.

8-Aşağıdaki eserlerden hangisi Edmond Demolins’e ait değildir? 2016


a) Pozitivizm İlmihali ***
b) Anglo-Saksonların Esbab-ı Faikiyeti Nedir?
c) Yeni Mektebde
d) Mevki-i İktidar
e) Yollar: Asl-ı İçtimaiyi Yol Nasıl Vücuda Getirir?

9-Düşüncelerinde İngiliz pozitivistlerinin etkisinin göründüğü Osmanlı aydını aşağıdakilerden hangisidir?


2016
a) Namık Kemal
b) Prens Sabahaddin
c) Ahmet Rıza
d) Ziya Gökalp
e) Rıza Tevfik ***

10-Aşağıdaki isimlerden hangisi Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nda yazılar kaleme almış bir kişi
değildir? 2016
a) Şerif Mardin ***
b) Ahmet Şuayb
c) Bedii Nuri
d) Satı el-Husri
e) Celal Nuri

11-Osmanlı aydınları arasında pozitivizme "ilk ilgi duyan kişi" olarak en fazla tanınan isim aşağıdakilerden
hangisidir? 2016
a) Babanzade Ahmet Naim
b) Filibeli Ahmed Hilmi
c) Beşir Fuad ***
d) Prens Sabahaddin
e) Ziya Gökalp

12-Ahmed Rıza’nın pozitivist düşünceyle ilişkisinde en fazla etkili olmuş kişi aşağıdaki isimlerden hangisidir?
2016
a) Pierre Laffitte ***
b) Gustave Flaubert
SP 2015

c) Hyppolite Taine
d) Gustave Le Bon
e) Edmond Demolins
6

13- Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? 2016


a) Ahmet Şuayb, bireyci toplumlar ve cemaatçi toplumlar şeklinde ikili bir tasnif geliştirmiştir.
b) Gustave Le Bon’un "Kitlelerin Psikolojisi" adlı kitabı Abdullah Cevdet tarafından Türkçeye tercüme edilmiştir.
***
c) Max Weber’in sosyolojisi, Türkiye’de Prens Sabahattin tarafından tanıtılmış ve temsil edilmiştir.
d) Prens Sabahattin İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kurucularındandır.
e) Ahmet Rıza, Herbert Spencer’in düşüncelerine ilgi duymuş ve Türkiye’de bu düşüncelerin yayıcısı olmuştur.

14- Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? 2016


a) Ahmet Şuayb, bireyci toplumlar ve cemaatçi toplumlar şeklinde ikili bir tasnif geliştirmiştir.
b) Gustave Le Bon’un "Kitlelerin Psikolojisi" adlı kitabı Abdullah Cevdet tarafından Türkçeye tercüme
edilmiştir***
c) Max Weber’in sosyolojisi, Türkiye’de Prens Sabahattin tarafından tanıtılmış ve temsil edilmiştir.
d) Prens Sabahattin İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kurucularındandır.
e) Ahmet Rıza, Herbert Spencer’in düşüncelerine ilgi duymuş ve Türkiye’de bu düşüncelerin yayıcısı olmuştur.

15- Ahmet Rıza’nın yayınladığı gazete/dergi aşağıdakilerden hangisidir? 2016


a) Mechveret/Meşveret ***
b) Revue Occidentale
c) Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası
d) Terakkî
e) Servet-i Fünun

4.Bölüm
1-“Frederic Le Play’in sosyolojik düşünceleri, Osmanlı ülkesinin problemlerinin tanımı ve çözümü için ilk kez
......................................... tarafından kullanılmıştır.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere gelmesi gereken doğru ifade aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Ziya Gökalp
b) Beşir Fuad
c) AhmedŞuayb
d) Prens Sabahaddin ***
e) Ahmed Rıza

2-Aşağıdaki gazetelerden/dergilerden hangisi Prens Sabahaddin’in çıkardığı bir yayın organıdır?


a) Meşveret
b) Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası
c) Terakki ***
d) Beyanü’l-Hak
e) Türk Yurdu

3-Aşağıdaki isimlerden hangisi Le Play sosyolojisini Türkiye’de tanıtan isimler arasında değildir?
a) İbrahim Rüştü
b) Mehmet Ali Şevki Bey
c) Ahmet Sanih
d) Prens Sabahattin
e) Abdullah Cevdet ***

4-"Türkiye Nasıl Kurtarılabilir?" başlıklı çalışma aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisine aittir?
SP 2015

a) Ahmet Ağaoğlu
b) Yusuf Akçura
c) Ahmed Şuayb
d) Prens Sabahaddin ***
e) Ziya Gökalp
7

5-“............................... Türkiye’nin bir ‘yönetim’ sorunu değil, ‘yapı’ sorunu ile karşı karşıyaolduğunu
belirtmiştir.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yer için en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Ziya Gökalp
b) Bedii Nuri
c) Prens Sabahaddin ***
d) Ahmed Rıza
e) Celal Nuri İsa

6-Aşağıdaki cemiyetlerden hangisi Prens Sabahaddin tarafından kurulmuştur? 2016


a) Meslek-i İçtimaî Cemiyet-i İlmiyyesi
b) Daru’l-İctimaiyat Mesaisi
c) Türkiye İlimler Akademisi
d) İttihat ve Terakki Cemiyeti
e) Teşebbüs-i Şahsi ve Adem-i Merkeziyet Cemiyeti ***

7- Aşağıdaki isimlerden hangisi Prens Sabahaddin’in takipçileri arasında yer almaz? 2016
a) Nezahet Nurettin Ege
b) Mehmet Ali Şevki Bey
c) Tahsin Demiray
d) Ahmet Bedevi Kuran
e) Ziya Gökalp ***

8-Aşağıdaki isimlerden hangisi Le Play sosyolojisini Türkiye’de tanıtan isimler arasında değildir?
a) İbrahim Rüştü
b) Mehmet Ali Şevki Bey
c) Ahmet Sanih
d) Prens Sabahattin
e) Abdullah Cevdet ***

9-“............................... Türkiye’nin bir ‘yönetim’ sorunu değil, ‘yapı’ sorunu ile karşı karşıyaolduğunu
belirtmiştir.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yer için en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Ziya Gökalp
b) Bedii Nuri
c) Prens Sabahaddin ***
d) Ahmed Rıza
e) Celal Nuri İsa

10- Aşağıdaki yerli düşünür ile yabancı düşünür, düşünür ile ekol ya da yayın organı ilişkisini ifade eden
eşleşmelerden hangisi yanlıştır? 2016
a) Prens Sabahaddin – Science Sociale Ekolü
b) Prens Sabahaddin – Frederic Le Play
c) La Science Sociale – İctimaiyyat ***
d) Prens Sabahaddin – Mehmet Ali Şevki Bey
e) Frederic Le Play – Edmond Demolins

11-Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? 2016


a) Le Play’in aile incelemelerinden hareketle Demolins tarafından geliştirilen, cemaatçi toplumlar ile bireyci
SP 2015

toplumlar ayrımı, "science sociale" akımının temel tezidir.


b) Sabahaddin’in düşünce sisteminin temeli, Frédéric Le Play tarafından kurulmuş olan "science sociale"dir.
c) "Science Sociale" düşünce çevresine göre, bu toplum tipleri arasındaki geçişi mümkün kılacak olan şey,
eğitimdir.
8

d) "Science sociale" çevresi, gelişmiş ve geri kalmış toplumlar ve bu arada da İngiltere ve Fransa arasındaki
farklılığı aile tipinden başlayarak toplum tipindeki bu farklılıklara dayalı olarak açıklamaktadırlar.
e) Demolins, Türkiye’de “bireyci” insan yetiştirmek için Ankara’nın doğusunda "Ecole des Roches" adıyla bilinen
bir özel okul kurmuştu. ***

5.Bölüm
1-Emile Durkheim’in sosyolojik düşüncelerini Türkiye koşullarına uyarlayan sosyoloğumuz aşağıdakilerden
hangisidir? 2016
a) Sabahattin Bey
b) Ziya Gökalp ***
c) Sait Halim Paşa
d) Mehmet Ali Şevki Bey
e) Ahmet Rıza

2- "Türk olarak, kalarak batılılaşma" siyasetinin yaratabileceği kültürel çelişkileri aşmak için Gökalp’in
geliştirdiği kuram aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Hars-Medeniyet ayrımı ***
b) Düzen ve Ahlak
c) Güneş Dil-Tarih Teorisi
d) Türk Medeniyeti Kuramı
e) Türk Bireyi Kuramı

3- Gökalp’in, 1923 tarihli “Türkçülüğün Esasları”nda, kültür ve uygarlık arasındaki mesafeyi daha da
kısaltmaya yönelik olarak geliştirdiği yeni kavram aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Elitizm
b) Tehzib ***
c) Taklit
d) Doğru yol
e) Yenilikçilik

4- Aşağıdaki eserlerden hangisi Ziya Gökalp’e ait değildir? 2016


a) Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak
b) Türk Töresi
c) Türk İnkılabına Bakışlar ***
d) Türk Medeniyeti Tarihi
e) Türkçülüğün Esasları

5- Gökalp, geliştirmiş olduğu dayanışmacı yönü öne çıkan toplum modelini aşağıdaki kavramlardan hangisi
ile adlandırmıştır? 2016
a) Türk töresi
b) Toplumcu gelenek
c) İçtimai mefkurecilik ***
d) Türk milliyetçiliği
e) Türk toplum geleneği

6-Gökalp’in milliyetçilik konusundaki görüşlerini sistematik olarak toplayan eseri aşağıdakilerden hangisidir?
2016
a) Türk Medeniyeti Tarihi
SP 2015

b) Kızılelma
c) Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak
d) Türk Töresi
e) Türkçülüğün Esasları ***
9

7-Gökalp’in sosyolojisiyle ilgili olarak verilen aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?


a) Kolektif şuur/bilinç – Medeniyetlerin Ben İdraki ***
b) Ziya Gökalp – Doğru Yol
c) Ziya Gökalp – Türk Medeniyeti Tarihi
d) Ziya Gökalp – Hars ve Medeniyet
e) Ziya Gökalp – Emile Durkheim

8-Ziya Gökalp’in kurmuş olduğu "sosyoloji araştırma enstitüsü" aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) İçtimaiyat Daru’l-Mesaisi ***
b) Türkiye Sosyoloji Araştırmalar Merkezi
c) İktisat ve İçtimaiyat Araştırma Enstitüsü
d) Sosyoloji Araştırma Merkezi
e) Türk Sosyal Bilimler Derneği

9- Aşağıdaki düşünür-eser/kurum eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? 2016


a) Ziya Gökalp - Daru’l İçtimaiyyat Mesaisi
b) Emile Durkheim - İntihar
c) Emile Durkheim - Dinsel Hayatın İlksel Biçimleri
d) Ziya Gökalp - Türkülüğün Esasları
e) Ziya Gökalp - Sosyolojik Yöntemin Kuralları ***

10- Durkheim’in geliştirdiği "kolektif şuur" kavramının Gökalp’teki karşılığı aşağıdaki terimlerden hangisi
olmuştur? 2015
Cevap: Millet Şuuru

6.Bölüm
1-"Meslek-i İçtimaî" derneğini kuran ve yayın organı olarak "Meslekî İçtimai Dergisi"ni çıkaran sosyal
bilimcimiz aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Hilmi Ziya Ülken
b) Ziya Gökalp
c) Mehmet İzzet
d) Mehmet Ali Şevki [Sevündük] Bey ***
e) Nurettin Şazi Kösemihal

2-İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu’nun “felsefi hakikat” konusundaki düşüncelerine etki eden düşünür
aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Frederic Le Play
b) Herbert Spencer
c) Emile Durkheim
d) Immanuel Kant
e) Henri Bergson ***

3-Gökalp sonrasında Sosyoloji Kürsüsünün yönetimine getirilen, "eğitim" ve özellikle de "kıraat" konularında
yaptığı çalışmalarla tanınan, aynı zamanda siyasal bir kişiliği de olan sosyal bilimcimiz aşağıdakilerden
hangisidir? 2016
a) Ahmed Şuayb
b) Hilmi Ziya Ülken
c) Mehmet Ali Şevki Bey
SP 2015

d) Mehmet İzzet
e) Necmeddin Sadak ***
10

4-"Meslek-i İçtimaî Cemiyet-i İlmiyyesi" isimli sosyoloji derneği, aşağıdaki isimlerden hangisi tarafından
kurulmuştur?
a) Ahmet Sanih
b) İbrahim Rüştü
c) Abdullah Cevdet
d) Mehmet Ali Şevki Bey ***
e) Prens Sabahattin

5-Monografi yöntemini tanıttığı "Memleketi Tanıma Yolu” ve “Osmanlı Tarihinin İlm-i İçtima ile İzahı" isimli
çalışmalar aşağıdaki isimlerden hangisine aittir?
a) Hüseyinzade Ali
b) Ahmet Agayef
c) Mehmet Ali Şevki Bey ***
d) Yusuf Akçura
e) Prens Sabahaddin

6-‘“Yeni Adam” dergisi aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisi tarafından yayınlanmıştır? 2016
a) Mehmet Emin Erişirgil
b) İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu ***
c) Necmeddin Sadak
d) Mehmet İzzet
e) Mustafa Şekip Tunç

7-Aşağıdakilerden hangisi, Gökalp sonrasında Sosyoloji Kürsüsü’nde dersler veren yabancı hocalardan
biridir? 2016
a) George Dumezil ***
b) Edmond Demolins
c) Emile Durkheim
d) F. Le Play
e) Edward Hirsch

8-Aşağıdaki yayınlardan hangisi Mehmet Ali Şevki Bey’e aittir? 2016


a) Doğru Yol
b) Kalkınma Problemimiz
c) Türkiye Nasıl Kurtarılabilir?
d) Memleketi Tanımanın 1001 Yolu
e) Osmanlı Tarihinin İlm-i İçtima ile İzahı ***

9-Milliyet Nazariyeleri ve Milli Hayat“ adlı eser, aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisine aittir? 2016
a) Ziya Gökalp
b) İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu
c) Mehmet İzzet ***
d) Mümtaz Turhan
e) Necmeddin Sadak

10- Aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisi Gökalp sonrasında "Darulfünun Sosyoloji Kürsüsü"nde
görev alan isimler arasında yer almaz?
a) Necmeddin Sadık [Sadak]
b) Mehmet İzzet
SP 2015

c) Mehmet Servet
d) AhmedŞuayb ***
e) İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu
11

7.Bölüm
1-Niyazi Berkes’in Türkiye’den ayrıldıktan sonra akademik faaliyetlerini sürdürdüğü "oryantalist kürsü"
aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Columbia Üniversitesi Türkiye Araştırmaları Merkezi
b) Kanada Şarkiyatçılık Araştırmaları Merkezi
c) Oxford Üniversitesi İslam Araştırmaları Merkezi
d) McGill Üniversitesi Doğu Toplumları Araştırmaları Merkezi
e) McGill Üniversitesi İslam Araştırmaları Enstitüsü ***

2-Niyazi Berkes’in Türkiye’nin toplumsal yapısı tartışmaları bağlamında kaleme aldığı eseri aşağıdakilerden
hangisidir? 2016
a) Toplumsal Yapı Tartışmaları
b) Türk Düşününde Batı Sorunu
c) Türkiye’de Çağdaşlaşma
d) Türkiye İktisat Tarihi ***
e) 200 Yıldır Neden Bocalıyoruz?

3- Niyazi Berkes "çağdaşlaşma" kavramıyla aşağıdaki terimlerden hangisini kastetmektedir?


a) Batılılaşma
b) İlerleme
c) Devrimcilik
d) Kalkınma
e) Sekülarizm ***

4-"Bazı Ankara Köyleri Üzerinde Bir Araştırma" (1942) başlıklı çalışma aşağıdaki sosyologlarımızdan hangisine
aittir? 2016
a) Şerif Mardin
b) İbrahim Yasa
c) Mümtaz Turhan
d) Behice Boran
e) Niyazi Berkes ***

5-Niyazi Berkes’in Türk modernleşme tecrübesini konu edindiği temel çalışması aşağıdakilerden hangisidir?
2016
a) Türk İktisat Tarihi
b) Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi
c) Türkiye’de Çağdaşlaşma ***
d) Türk İnkılabına Bakışlar
e) Toplumsal Yapı Tartışmaları

6-Aşağıdaki yazar-eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? 2016


a) Niyazi Berkes – Türk İktisat Tarihi
b) Hilmi Ziya Ülken - Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi
c) Niyazi Berkes – Propaganda Nedir?
d) Behice Boran – Türkiye’nin Toplumsal Yapısı ***
e) Niyazi Berkes – Türk Düşününde Batı Sorunu

7-Niyazi Berkes’in 1960’lı yıllarda, Türkiye’nin çağdaşlaşma tarihine ilişkin yazılarını yayınladığı ve aynı
SP 2015

zamanda, yazısı en çok yayınlanan yazarlarından biri olduğu dergi aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Yurt ve Dünya
b) Kadro
c) Yön ***
12

d) Sosyoloji Dünyası
e) İyi Adam

8-Aşağıdakilerden hangisi Niyazi Berkes’in çalışmalarından biri değildir? 2016


a) Türk Düşününde Batı Sorunu
b) Siyasi Partiler: İngiltere, Fransa ve Amerika’da
c) Propaganda Nedir?
d) Din ve Devlet ***
e) İlim Karşısında Irk Meseleleri

9-"Toplumsal Yapı Araştırmaları: İki Köy Çeşidinin Mukayeseli Tetkiki" başlıklı çalışma aşağıdaki
sosyologlarımızdan hangisine aittir? 2016
a) Şerif Mardin
b) Behice Boran ***
c) Mübeccel B. Kıray
d) Mehmet Ali Şevki Bey
e) Emre Kongar

10- Gökalp’in gerçekleştirmiş olduğu saha çalışması aşağıdakilerden hangisidir? 2016


a) Türk Toplumunu Tanıma Yolu
b) Toplumsal Yapı Araştırmaları
c) Bazı Ankara Köyleri Üzerinde Araştırma
d) Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler ***
e) Türk Toplumunun İçtimaiyyat Bilimi ile Araştırılması ve Açıklanması

11- Aşağıdaki eser eleştirmelerinden hangisi yanlıştır? (2015’te çıktı)


Cevap: La Sciencesociale – İçtimiyyat*
SP 2015
1

TÜRK SOSYOLOJİ TARİHİ ÇIKMIŞ VİZE SORULARI

1.Bölüm
1-) Sosyolojinin ilgi alanını yansıtan aşağıdaki tasniflerden hangisi AugusteComte’a aittir? (2015’te çıktı)
a) Toplumsal statik – toplumsal dinamik ***
b) Cemaat – cemiyet
c) Birincil gruplar – ikincil gruplar
d) Kapitalist toplum – sosyalist toplum
e) Organik dayanışma – mekanik dayanışma

2-) Sosyoloji, özellikle 19. yüzyıldaki siyasal ve ekonomik devrimlerin yarattığı toplumsal sorunlarla
ilgilenmiş; her şeyin üstünde de modern ...................................toplumunun bilimi olmuştur.
Yukarıdaki metinde boş bırakılan yere aşağıdaki ifadelerden hangisi yerleştirilmelidir? 2016
a) militarist
b) metafizik
c) ziraat/tarım
d) sanayi ***
e) geleneksel

3- Sosyolojinin ilk dönemi için dile getirilen aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? 2016
a) İlk dönem sosyolojisi, evrimcidir.
b) İlk dönem sosyolojisi, bilimsel olduğu kadar ideolojik bir karakter de taşımaktaydı.
c) İlk dönem sosyolojisi, ansiklopediktir.
d) Sosyoloji, doğa bilimlerine benzer biçimde pozitif bir bilim olarak tanımlanmaktadır.
e) İlk dönem sosyolojisi, kapitalizmin gelişimi ve dünyevileşmeyle birlikte Kilise’nin temsil ettiği din anlayışının
yaşadığı krizlere çözüm üretmek çabasındaydı. ***

4- "Üç Hâl Kanunu" aşağıdaki sosyologlardan hangisine aittir? 2016


a) Auguste Comte ***
b) Georges Gurvitch
c) Ferdinand Tönnies
d) Emile Durkheim
e) Karl Marx

5-Aşağıdaki ifadelerden hangisi Aguste Comte’un meşhur sloganıdır?


a) Düzen ve ilerleme ***
b) İlerlemeye cesaret et
c) Her şey düzen için
d) Düzensiz ilerleme
e) İlerleme her şeydir

6- Sosyolojinin başlangıç döneminde kazandığı özelliklere ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
2016
a) İlk dönem sosyolojisi, toplumun kaçınılmaz bir biçimde yok oluşa doğru ilerlediği ön kabulünden hareket
etmiş ve geçmişe duyulan özlemin ifadesi olmuştur.
b) İlk dönem sosyolojisi, dine dönüş ideolojisinin bilimsel ifadesidir.
SP 2015

c) Sosyoloji, doğa bilimlerine benzer biçimde pozitif bir bilim olarak kabul görmüştür. ***
d) İlk dönem sosyolojisi, ırkların ve cinsiyetlerin eşitliği fikri üzerine kurulmuştur.
e) İlk dönem sosyolojisi, kapitalizmin gelişimi ve dünyevileşmeyle birlikte Kilise’nin temsil ettiği din anlayışının
yaşadığı krizlere çözüm üretmek çabasındaydı.
2

7-Üç Hâl Kanunu’na göre toplumların yaşadığı gelişim evreleri, aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru
sıralama ile gösterilmektedir? 2016
a) Teolojik Toplum – Metafizik Toplum - Pozitif Toplum ***
b) Metafizik Toplum – Pozitif Toplum – Teolojik Toplum
c) Köleci Toplum – Feodal Toplum – Kapitalist Toplum
d) Negatif Toplum – Pozitif Toplum – Endüstri Toplumu
e) Teolojik Toplum – Pozitif Toplum – Metafizik Toplum

8-Sosyoloji ilk akademik meşruiyetini aşağıdaki isimlerden hangisiyle birlikte kazanmıştır? 2016
a) Auguste Comte
b) Emile Durkheim ***
c) Ferdinand Tönnies
d) Georges Gurvitch
e) Karl Marx

9- Aşağıdakilerden hangisi modern toplumu meydana getiren temel süreçlerden biri değildir? 2016
a) Bilimsel devrim
b) Felsefi devrim
c) Dinsel devrim ***
d) Sanayi devrimi
e) Siyasal devrimler

10- Ülkemizde sosyolojiye ilgi duyan ilk isimlerden biri olan Ahmet Rıza, hangi Batılı sosyoloğun
düşüncelerini Türkiye’de tanıtmaya çalışmıştır?
a) Frederic Le Play
b) GeorgSimmel
c) Emile Durkheim
d) AugusteComte ***
e) HerbertSpencer

11- Sosyoloji ilk akademik meşruiyetini hangi sosyologla kazanmıştır?


a) Nezahet Nurettin Ege
b) Ziya Gökalp ***
c) Tahsin Demiray
d) Ahmet Bedevi Kuran
e) Mehmet Ali Şevki Bey

12- Aşağıdakilerden hangisi sosyolojinin 19. yüzyıldaki kurumsallaşma sürecine katkıda bulunan isimlerden
birisi değildir?
a) Emile Durkheim
b) MaxWeber
c) NiccolaMachiavelli ***
d) AugusteComte
e) Karl Marx

13- Aşağıdakilerden hangisi sosyolojinin 19. yüzyıldaki kurumsallaşma sürecine katkıda bulunan isimlerden
SP 2015

birisi değildir? 2016


a) Emile Durkheim
b) Max Weber
c) Niccola Machiavelli ***
3

d) Auguste Comte
e) Karl Marx

14- Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğrudur? (2015’te çıktı)


Saint-Simon – Sosyal Fizik

2. Bölüm
1- Türkiye’de sosyoloji ....................... siyasetinin/serüveninin bir ürünü olarak ilgi görmüş, bu siyasetin
başarıya ulaşmasını bir görev olarak kabul etmiş ve bu amaç doğrultusunda da aktarmacı/tercümeye dayalı
bir karakter kazanmıştır.
Yukarıdaki cümlede bulunan boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? 2016
a) Batılılaşma ***
b) Osmanlıcılık
c) Müslümanlaşma
d) devlet
e) Türkleşme

2-Gabriel Tarde ve Georges Palante gibi Fransız sosyal bilimcilerin düşüncelerinin tanıtıldığı Osmanlıca dergi
aşağıdakilerden hangisidir?
a) Servet-i Fünun ***
b) İçtihad
c) Say
d) Donanma
e) Hakikat

3- Psiko-sosyolojik eğilim bağlamında Gustave Le Bon’un düşüncelerini Türkiye’de tanıtan Osmanlı aydını
aşağıdakilerden hangisidir? V2016
a) Prens Selahattin
b) Mehmet Ali Şevki Bey
c) Abdullah Cevdet ***
d) Etem Necdet
e) Prens Sabahattin

4- Aşağıdaki dergilerden hangisi Abdullah Cevdet tarafından yayınlanmıştır?


a) Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası
b) Servet-i Fünun
c) İçtihad ***
d) Donanma
e) Say ve Tetebbu

5-II. Meşrutiyet’ten sonra sosyoloji alanında ilk yapılan tercümelerden biri olan "Anglo-Saksonların Esbab-ı
Faikiyeti Nedir?" başlıklı çalışmanın yazarı Fransız sosyal bilimci aşağıdakilerden hangisidir?
a) Edmond Demolins ***
b) Gabriel Tarde
c) Henri Tourville
d) Auguste Comte
e) Frederic Le Play

6- Aşağıdaki ifadelerden hangisi başlangıç dönemi itibarıyla Türk sosyolojisinin belirleyici özelliklerinden biri
SP 2015

sayılamaz? 2016
a) Türk toplumunun sanayileşmesinin bir sonucu olarak ortaya çıkan işçi sınıfının yarattığı toplumsal kaosu
anlama ve çözümleme çabasının bir ürünüdür. ***
b) Batılılaşma serüveninin bir ürünüdür.
4

c) Devletin bekası problemi ile yakından ilişkilidir.


d) Siyaset ile yakın ilişkilidir.
e) Tercümeye dayalı bir gelişim göstermiştir.

3. Bölüm
1- Özellikle "Kadınlarımız" başlıklı eseriyle yaygın olarak tanınan Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası
yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Bedii Nuri
b) Rıza Tevfik c
c) Ahmed Şuayb
d) Celal Nuri ***
e) Satı el-Husri

2-Ahmet Şuayb’ın “Descartes’ten sonra Fransa’nın en büyük mütefekkiri” olarak nitelediği ve


düşüncelerinden ciddi biçimde etkilendiği Fransız edebiyat eleştirmeni aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Gustave Flaubert
b) Carl Heinrich Becker
c) Edmond Demolins
d) Herbert Spencer
e) Hyppolite Taine ***

3-Auguste Comte’un topluma ilişkin düşüncelerini Osmanlı’da sistemli olarak "Ulum-u İktisadiye ve İctimaiye
Mecmuası"ndaki telif ve tercüme yazılarıyla ilk kez tanıtan kişi aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Rıza Tevfik
b) Salih Zeki ***
c) Prens Sabahaddin
d) Abdullah Cevdet
e) Namık Kemal Kaleci

4-Ahmed Şuayb ile ilgili aşağıda sunulan ifadelerden hangisi yanlıştır? 2016
a) Ahmed Şuayb "Hayat ve Kitaplar"da en fazla yeri üstadı Taine’e ve eserlerine ayırmıştı.
b) Ahmet Şuayb’ın Servet-i Fünun döneminde yazdıklarından pozitivist düşünceye bağlı ve Taine’nin etkisinde
bir kişi olduğu söylenebilir.
c) Ahmed Şuayb, ilk sayısı Aralık 1908’de çıkan Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nı Tevfik Fikret,
Mehmed Cavid ve Ahmet Rıza ile birlikte yayınladı. ***
d) Ahmet Şuayb, terimin Anglo-Sakson dünyadaki yaygın kullanımını çağrıştırır tarzda, evrimci bir ilerlemeyi de
içerecek şekilde tek bir uygarlıktan bahseder.
e) Ahmet Şuayb, Spencer’in etkilerini görebileceğimiz şekilde, toplumu canlı bir organizmaya benzeterek
açıklamaya çalışır.

5-Ahmet Şuayb’ın, Türkiye’de tanıttığı, düşüncelerine ilgi duyduğu, liberal ve evrimci yaklaşımlara sahip ve
organizmacı sosyolojinin temsilcisi olarak tanınan Batılı sosyal bilimci aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Herbert Spencer ***
b) Hyppolite Taine
c) Ferdinand Tönnies
d) Hans Freyer
e) Emile Durkheim
SP 2015

6-Aşağıdaki isimlerden hangisi Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nda yazılar kaleme almış bir kişi
değildir?
a) Beşir Fuad ***
b) Ahmet Şuayb
c) Bedii Nuri
5

d) Satı el-Husri
e) Celal Nuri

7-Ahmed Şuayb ile ilgili aşağıda sunulan ifadelerden hangisi yanlıştır? 2016
a) Ahmed Şuayb "Hayat ve Kitaplar"da en fazla yeri üstadı Taine’e ve eserlerine ayırmıştı.
b) Ahmet Şuayb’ın Servet-i Fünun döneminde yazdıklarından pozitivist düşünceye bağlı ve Taine’nin etkisinde
bir kişi olduğu söylenebilir.
c) Ahmed Şuayb, ilk sayısı Aralık 1908’de çıkan Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nı Tevfik Fikret,
Mehmed Cavid ve Ahmet Rıza ile birlikte yayınladı. ***
d) Ahmet Şuayb, terimin Anglo-Sakson dünyadaki yaygın kullanımını çağrıştırır tarzda, evrimci bir ilerlemeyi de
içerecek şekilde tek bir uygarlıktan bahseder.
e) Ahmet Şuayb, Spencer’in etkilerini görebileceğimiz şekilde, toplumu canlı bir organizmaya benzeterek
açıklamaya çalışır.

8-Aşağıdaki eserlerden hangisi Edmond Demolins’e ait değildir? 2016


a) Pozitivizm İlmihali ***
b) Anglo-Saksonların Esbab-ı Faikiyeti Nedir?
c) Yeni Mektebde
d) Mevki-i İktidar
e) Yollar: Asl-ı İçtimaiyi Yol Nasıl Vücuda Getirir?

9-Düşüncelerinde İngiliz pozitivistlerinin etkisinin göründüğü Osmanlı aydını aşağıdakilerden hangisidir?


2016
a) Namık Kemal
b) Prens Sabahaddin
c) Ahmet Rıza
d) Ziya Gökalp
e) Rıza Tevfik ***

10-Aşağıdaki isimlerden hangisi Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nda yazılar kaleme almış bir kişi
değildir? 2016
a) Şerif Mardin ***
b) Ahmet Şuayb
c) Bedii Nuri
d) Satı el-Husri
e) Celal Nuri

11-Osmanlı aydınları arasında pozitivizme "ilk ilgi duyan kişi" olarak en fazla tanınan isim aşağıdakilerden
hangisidir? 2016
a) Babanzade Ahmet Naim
b) Filibeli Ahmed Hilmi
c) Beşir Fuad ***
d) Prens Sabahaddin
e) Ziya Gökalp

12-Ahmed Rıza’nın pozitivist düşünceyle ilişkisinde en fazla etkili olmuş kişi aşağıdaki isimlerden hangisidir?
2016
a) Pierre Laffitte ***
b) Gustave Flaubert
SP 2015

c) Hyppolite Taine
d) Gustave Le Bon
e) Edmond Demolins
6

13- Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? 2016


a) Ahmet Şuayb, bireyci toplumlar ve cemaatçi toplumlar şeklinde ikili bir tasnif geliştirmiştir.
b) Gustave Le Bon’un "Kitlelerin Psikolojisi" adlı kitabı Abdullah Cevdet tarafından Türkçeye tercüme edilmiştir.
***
c) Max Weber’in sosyolojisi, Türkiye’de Prens Sabahattin tarafından tanıtılmış ve temsil edilmiştir.
d) Prens Sabahattin İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kurucularındandır.
e) Ahmet Rıza, Herbert Spencer’in düşüncelerine ilgi duymuş ve Türkiye’de bu düşüncelerin yayıcısı olmuştur.

14- Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? 2016


a) Ahmet Şuayb, bireyci toplumlar ve cemaatçi toplumlar şeklinde ikili bir tasnif geliştirmiştir.
b) Gustave Le Bon’un "Kitlelerin Psikolojisi" adlı kitabı Abdullah Cevdet tarafından Türkçeye tercüme
edilmiştir***
c) Max Weber’in sosyolojisi, Türkiye’de Prens Sabahattin tarafından tanıtılmış ve temsil edilmiştir.
d) Prens Sabahattin İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kurucularındandır.
e) Ahmet Rıza, Herbert Spencer’in düşüncelerine ilgi duymuş ve Türkiye’de bu düşüncelerin yayıcısı olmuştur.

15- Ahmet Rıza’nın yayınladığı gazete/dergi aşağıdakilerden hangisidir? 2016


a) Mechveret/Meşveret ***
b) Revue Occidentale
c) Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası
d) Terakkî
e) Servet-i Fünun

4.Bölüm
1-“Frederic Le Play’in sosyolojik düşünceleri, Osmanlı ülkesinin problemlerinin tanımı ve çözümü için ilk kez
......................................... tarafından kullanılmıştır.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere gelmesi gereken doğru ifade aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Ziya Gökalp
b) Beşir Fuad
c) AhmedŞuayb
d) Prens Sabahaddin ***
e) Ahmed Rıza

2-Aşağıdaki gazetelerden/dergilerden hangisi Prens Sabahaddin’in çıkardığı bir yayın organıdır?


a) Meşveret
b) Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası
c) Terakki ***
d) Beyanü’l-Hak
e) Türk Yurdu

3-Aşağıdaki isimlerden hangisi Le Play sosyolojisini Türkiye’de tanıtan isimler arasında değildir?
a) İbrahim Rüştü
b) Mehmet Ali Şevki Bey
c) Ahmet Sanih
d) Prens Sabahattin
e) Abdullah Cevdet ***

4-"Türkiye Nasıl Kurtarılabilir?" başlıklı çalışma aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisine aittir?
SP 2015

a) Ahmet Ağaoğlu
b) Yusuf Akçura
c) Ahmed Şuayb
d) Prens Sabahaddin ***
e) Ziya Gökalp
7

5-“............................... Türkiye’nin bir ‘yönetim’ sorunu değil, ‘yapı’ sorunu ile karşı karşıyaolduğunu
belirtmiştir.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yer için en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Ziya Gökalp
b) Bedii Nuri
c) Prens Sabahaddin ***
d) Ahmed Rıza
e) Celal Nuri İsa

6-Aşağıdaki cemiyetlerden hangisi Prens Sabahaddin tarafından kurulmuştur? 2016


a) Meslek-i İçtimaî Cemiyet-i İlmiyyesi
b) Daru’l-İctimaiyat Mesaisi
c) Türkiye İlimler Akademisi
d) İttihat ve Terakki Cemiyeti
e) Teşebbüs-i Şahsi ve Adem-i Merkeziyet Cemiyeti ***

7- Aşağıdaki isimlerden hangisi Prens Sabahaddin’in takipçileri arasında yer almaz? 2016
a) Nezahet Nurettin Ege
b) Mehmet Ali Şevki Bey
c) Tahsin Demiray
d) Ahmet Bedevi Kuran
e) Ziya Gökalp ***

8-Aşağıdaki isimlerden hangisi Le Play sosyolojisini Türkiye’de tanıtan isimler arasında değildir?
a) İbrahim Rüştü
b) Mehmet Ali Şevki Bey
c) Ahmet Sanih
d) Prens Sabahattin
e) Abdullah Cevdet ***

9-“............................... Türkiye’nin bir ‘yönetim’ sorunu değil, ‘yapı’ sorunu ile karşı karşıyaolduğunu
belirtmiştir.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yer için en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Ziya Gökalp
b) Bedii Nuri
c) Prens Sabahaddin ***
d) Ahmed Rıza
e) Celal Nuri İsa

10- Aşağıdaki yerli düşünür ile yabancı düşünür, düşünür ile ekol ya da yayın organı ilişkisini ifade eden
eşleşmelerden hangisi yanlıştır? 2016
a) Prens Sabahaddin – Science Sociale Ekolü
b) Prens Sabahaddin – Frederic Le Play
c) La Science Sociale – İctimaiyyat ***
d) Prens Sabahaddin – Mehmet Ali Şevki Bey
e) Frederic Le Play – Edmond Demolins

11-Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? 2016


a) Le Play’in aile incelemelerinden hareketle Demolins tarafından geliştirilen, cemaatçi toplumlar ile bireyci
SP 2015

toplumlar ayrımı, "science sociale" akımının temel tezidir.


b) Sabahaddin’in düşünce sisteminin temeli, Frédéric Le Play tarafından kurulmuş olan "science sociale"dir.
c) "Science Sociale" düşünce çevresine göre, bu toplum tipleri arasındaki geçişi mümkün kılacak olan şey,
eğitimdir.
8

d) "Science sociale" çevresi, gelişmiş ve geri kalmış toplumlar ve bu arada da İngiltere ve Fransa arasındaki
farklılığı aile tipinden başlayarak toplum tipindeki bu farklılıklara dayalı olarak açıklamaktadırlar.
e) Demolins, Türkiye’de “bireyci” insan yetiştirmek için Ankara’nın doğusunda "Ecole des Roches" adıyla bilinen
bir özel okul kurmuştu. ***

5.Bölüm
1-Emile Durkheim’in sosyolojik düşüncelerini Türkiye koşullarına uyarlayan sosyoloğumuz aşağıdakilerden
hangisidir? 2016
a) Sabahattin Bey
b) Ziya Gökalp ***
c) Sait Halim Paşa
d) Mehmet Ali Şevki Bey
e) Ahmet Rıza

2- "Türk olarak, kalarak batılılaşma" siyasetinin yaratabileceği kültürel çelişkileri aşmak için Gökalp’in
geliştirdiği kuram aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Hars-Medeniyet ayrımı ***
b) Düzen ve Ahlak
c) Güneş Dil-Tarih Teorisi
d) Türk Medeniyeti Kuramı
e) Türk Bireyi Kuramı

3- Gökalp’in, 1923 tarihli “Türkçülüğün Esasları”nda, kültür ve uygarlık arasındaki mesafeyi daha da
kısaltmaya yönelik olarak geliştirdiği yeni kavram aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Elitizm
b) Tehzib ***
c) Taklit
d) Doğru yol
e) Yenilikçilik

4- Aşağıdaki eserlerden hangisi Ziya Gökalp’e ait değildir? 2016


a) Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak
b) Türk Töresi
c) Türk İnkılabına Bakışlar ***
d) Türk Medeniyeti Tarihi
e) Türkçülüğün Esasları

5- Gökalp, geliştirmiş olduğu dayanışmacı yönü öne çıkan toplum modelini aşağıdaki kavramlardan hangisi
ile adlandırmıştır? 2016
a) Türk töresi
b) Toplumcu gelenek
c) İçtimai mefkurecilik ***
d) Türk milliyetçiliği
e) Türk toplum geleneği

6-Gökalp’in milliyetçilik konusundaki görüşlerini sistematik olarak toplayan eseri aşağıdakilerden hangisidir?
2016
a) Türk Medeniyeti Tarihi
SP 2015

b) Kızılelma
c) Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak
d) Türk Töresi
e) Türkçülüğün Esasları ***
9

7-Gökalp’in sosyolojisiyle ilgili olarak verilen aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?


a) Kolektif şuur/bilinç – Medeniyetlerin Ben İdraki ***
b) Ziya Gökalp – Doğru Yol
c) Ziya Gökalp – Türk Medeniyeti Tarihi
d) Ziya Gökalp – Hars ve Medeniyet
e) Ziya Gökalp – Emile Durkheim

8-Ziya Gökalp’in kurmuş olduğu "sosyoloji araştırma enstitüsü" aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) İçtimaiyat Daru’l-Mesaisi ***
b) Türkiye Sosyoloji Araştırmalar Merkezi
c) İktisat ve İçtimaiyat Araştırma Enstitüsü
d) Sosyoloji Araştırma Merkezi
e) Türk Sosyal Bilimler Derneği

9- Aşağıdaki düşünür-eser/kurum eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? 2016


a) Ziya Gökalp - Daru’l İçtimaiyyat Mesaisi
b) Emile Durkheim - İntihar
c) Emile Durkheim - Dinsel Hayatın İlksel Biçimleri
d) Ziya Gökalp - Türkülüğün Esasları
e) Ziya Gökalp - Sosyolojik Yöntemin Kuralları ***

10- Durkheim’in geliştirdiği "kolektif şuur" kavramının Gökalp’teki karşılığı aşağıdaki terimlerden hangisi
olmuştur? 2015
Cevap: Millet Şuuru

6.Bölüm
1-"Meslek-i İçtimaî" derneğini kuran ve yayın organı olarak "Meslekî İçtimai Dergisi"ni çıkaran sosyal
bilimcimiz aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Hilmi Ziya Ülken
b) Ziya Gökalp
c) Mehmet İzzet
d) Mehmet Ali Şevki [Sevündük] Bey ***
e) Nurettin Şazi Kösemihal

2-İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu’nun “felsefi hakikat” konusundaki düşüncelerine etki eden düşünür
aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Frederic Le Play
b) Herbert Spencer
c) Emile Durkheim
d) Immanuel Kant
e) Henri Bergson ***

3-Gökalp sonrasında Sosyoloji Kürsüsünün yönetimine getirilen, "eğitim" ve özellikle de "kıraat" konularında
yaptığı çalışmalarla tanınan, aynı zamanda siyasal bir kişiliği de olan sosyal bilimcimiz aşağıdakilerden
hangisidir? 2016
a) Ahmed Şuayb
b) Hilmi Ziya Ülken
c) Mehmet Ali Şevki Bey
SP 2015

d) Mehmet İzzet
e) Necmeddin Sadak ***
10

4-"Meslek-i İçtimaî Cemiyet-i İlmiyyesi" isimli sosyoloji derneği, aşağıdaki isimlerden hangisi tarafından
kurulmuştur?
a) Ahmet Sanih
b) İbrahim Rüştü
c) Abdullah Cevdet
d) Mehmet Ali Şevki Bey ***
e) Prens Sabahattin

5-Monografi yöntemini tanıttığı "Memleketi Tanıma Yolu” ve “Osmanlı Tarihinin İlm-i İçtima ile İzahı" isimli
çalışmalar aşağıdaki isimlerden hangisine aittir?
a) Hüseyinzade Ali
b) Ahmet Agayef
c) Mehmet Ali Şevki Bey ***
d) Yusuf Akçura
e) Prens Sabahaddin

6-‘“Yeni Adam” dergisi aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisi tarafından yayınlanmıştır? 2016
a) Mehmet Emin Erişirgil
b) İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu ***
c) Necmeddin Sadak
d) Mehmet İzzet
e) Mustafa Şekip Tunç

7-Aşağıdakilerden hangisi, Gökalp sonrasında Sosyoloji Kürsüsü’nde dersler veren yabancı hocalardan
biridir? 2016
a) George Dumezil ***
b) Edmond Demolins
c) Emile Durkheim
d) F. Le Play
e) Edward Hirsch

8-Aşağıdaki yayınlardan hangisi Mehmet Ali Şevki Bey’e aittir? 2016


a) Doğru Yol
b) Kalkınma Problemimiz
c) Türkiye Nasıl Kurtarılabilir?
d) Memleketi Tanımanın 1001 Yolu
e) Osmanlı Tarihinin İlm-i İçtima ile İzahı ***

9-Milliyet Nazariyeleri ve Milli Hayat“ adlı eser, aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisine aittir? 2016
a) Ziya Gökalp
b) İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu
c) Mehmet İzzet ***
d) Mümtaz Turhan
e) Necmeddin Sadak

10- Aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisi Gökalp sonrasında "Darulfünun Sosyoloji Kürsüsü"nde
görev alan isimler arasında yer almaz?
a) Necmeddin Sadık [Sadak]
b) Mehmet İzzet
SP 2015

c) Mehmet Servet
d) AhmedŞuayb ***
e) İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu
11

7.Bölüm
1-Niyazi Berkes’in Türkiye’den ayrıldıktan sonra akademik faaliyetlerini sürdürdüğü "oryantalist kürsü"
aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Columbia Üniversitesi Türkiye Araştırmaları Merkezi
b) Kanada Şarkiyatçılık Araştırmaları Merkezi
c) Oxford Üniversitesi İslam Araştırmaları Merkezi
d) McGill Üniversitesi Doğu Toplumları Araştırmaları Merkezi
e) McGill Üniversitesi İslam Araştırmaları Enstitüsü ***

2-Niyazi Berkes’in Türkiye’nin toplumsal yapısı tartışmaları bağlamında kaleme aldığı eseri aşağıdakilerden
hangisidir? 2016
a) Toplumsal Yapı Tartışmaları
b) Türk Düşününde Batı Sorunu
c) Türkiye’de Çağdaşlaşma
d) Türkiye İktisat Tarihi ***
e) 200 Yıldır Neden Bocalıyoruz?

3- Niyazi Berkes "çağdaşlaşma" kavramıyla aşağıdaki terimlerden hangisini kastetmektedir?


a) Batılılaşma
b) İlerleme
c) Devrimcilik
d) Kalkınma
e) Sekülarizm ***

4-"Bazı Ankara Köyleri Üzerinde Bir Araştırma" (1942) başlıklı çalışma aşağıdaki sosyologlarımızdan hangisine
aittir? 2016
a) Şerif Mardin
b) İbrahim Yasa
c) Mümtaz Turhan
d) Behice Boran
e) Niyazi Berkes ***

5-Niyazi Berkes’in Türk modernleşme tecrübesini konu edindiği temel çalışması aşağıdakilerden hangisidir?
2016
a) Türk İktisat Tarihi
b) Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi
c) Türkiye’de Çağdaşlaşma ***
d) Türk İnkılabına Bakışlar
e) Toplumsal Yapı Tartışmaları

6-Aşağıdaki yazar-eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? 2016


a) Niyazi Berkes – Türk İktisat Tarihi
b) Hilmi Ziya Ülken - Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi
c) Niyazi Berkes – Propaganda Nedir?
d) Behice Boran – Türkiye’nin Toplumsal Yapısı ***
e) Niyazi Berkes – Türk Düşününde Batı Sorunu

7-Niyazi Berkes’in 1960’lı yıllarda, Türkiye’nin çağdaşlaşma tarihine ilişkin yazılarını yayınladığı ve aynı
SP 2015

zamanda, yazısı en çok yayınlanan yazarlarından biri olduğu dergi aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Yurt ve Dünya
b) Kadro
c) Yön ***
12

d) Sosyoloji Dünyası
e) İyi Adam

8-Aşağıdakilerden hangisi Niyazi Berkes’in çalışmalarından biri değildir? 2016


a) Türk Düşününde Batı Sorunu
b) Siyasi Partiler: İngiltere, Fransa ve Amerika’da
c) Propaganda Nedir?
d) Din ve Devlet ***
e) İlim Karşısında Irk Meseleleri

9-"Toplumsal Yapı Araştırmaları: İki Köy Çeşidinin Mukayeseli Tetkiki" başlıklı çalışma aşağıdaki
sosyologlarımızdan hangisine aittir? 2016
a) Şerif Mardin
b) Behice Boran ***
c) Mübeccel B. Kıray
d) Mehmet Ali Şevki Bey
e) Emre Kongar

10- Gökalp’in gerçekleştirmiş olduğu saha çalışması aşağıdakilerden hangisidir? 2016


a) Türk Toplumunu Tanıma Yolu
b) Toplumsal Yapı Araştırmaları
c) Bazı Ankara Köyleri Üzerinde Araştırma
d) Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler ***
e) Türk Toplumunun İçtimaiyyat Bilimi ile Araştırılması ve Açıklanması

11- Aşağıdaki eser eleştirmelerinden hangisi yanlıştır? (2015’te çıktı)


Cevap: La Sciencesociale – İçtimiyyat*
SP 2015
1

TÜRK SOSYOLOJİ TARİHİ FİNAL SORULARI 2017

1 - "Üç Hâl Kanunu" aşağıdaki sosyologlardan hangisine aittir? FİNAL-2017


a) Auguste Comte ***
b) Georges Gurvitch
c) Ferdinand Tönnies
d) Emile Durkheim
e) Karl Marx

2 - Ahmed Şuayb ile ilgili aşağıda sunulan ifadelerden hangisi yanlıştır? FİNAL-2017
a) Ahmed Şuayb "Hayat ve Kitaplar"da en fazla yeri üstadı Taine’e ve eserlerine ayırmıştı.
b) Ahmet Şuayb’ın Servet-i Fünun döneminde yazdıklarından pozitivist düşünceye bağlı ve Taine’nin
etkisinde bir kişi olduğu söylenebilir.
c) Ahmed Şuayb, ilk sayısı Aralık 1908’de çıkan Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nı Tevfik
Fikret, Mehmed Cavid ve Ahmet Rıza ile birlikte yayınladı. ***
d) Ahmet Şuayb, terimin Anglo-Sakson dünyadaki yaygın kullanımını çağrıştırır tarzda, evrimci bir
ilerlemeyi de içerecek şekilde tek bir uygarlıktan bahseder.
e) Ahmet Şuayb, Spencer’in etkilerini görebileceğimiz şekilde, toplumu canlı bir organizmaya
benzeterek açıklamaya çalışır.

3 - "Türkiye Nasıl Kurtarılabilir?" başlıklı çalışma aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisine aittir?
FİNAL-2017
a) Ahmet Ağaoğlu
b) Yusuf Akçura
c) Ahmed Şuayb
d) Prens Sabahaddin ***
e) Ziya Gökalp

4 - Gökalp’in milliyetçilik konusundaki görüşlerini sistematik olarak toplayan eseri aşağıdakilerden


hangisidir? FİNAL-2017
a) Türk Medeniyeti Tarihi
b) Kızılelma
c) Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak
d) Türk Töresi
e) Türkçülüğün Esasları ***

5. "Meslek-i İçtimaî" derneğini kuran ve yayın organı olarak "Meslekî İçtimai Dergisi"ni çıkaran
sosyal bilimcimiz aşağıdakilerden hangisidir? FİNAL-2017
a) Hilmi Ziya Ülken
SP 2015

b) Ziya Gökalp
c) Mehmet İzzet
d) Mehmet Ali Şevki [Sevündük] Bey ***
e) Nurettin Şazi Kösemihal
2

6 - Niyazi Berkes’in Türkiye’nin toplumsal yapısı tartışmaları bağlamında kaleme aldığı eseri
aşağıdakilerden hangisidir? FİNAL-2017
a) Toplumsal Yapı Tartışmaları
b) Türk Düşününde Batı Sorunu
c) Türkiye’de Çağdaşlaşma
d) Türkiye İktisat Tarihi ***
e) 200 Yıldır Neden Bocalıyoruz?

7. Hangisi Hilmi Ziya Ülken’in kitaplarından değildir? FİNAL-2014, FİNAL-2017


a) Aşk Ahlakı
b) Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi
c) Milliyet Nazariyeleri ve Milli Hayat ***
d) Uyanış Devirlerinde Tercümenin Rolü
e) Millet ve Tarih Şuuru

8. Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu hangi üniversitede akademik çalışmalarını yürütmüştür? FİNAL-2014,


FİNAL-2017
a) Ankara Üniversitesi
b) ODTÜ
c) İstanbul Üniversitesi ***
d) Akdeniz Üniversitesi
e) Gazi Üniversitesi

9) Ziyaeddin Fındıkoğlu hangisinden etkilenmiştir? FİNAL-2017


a) Herbert Spenser
b) A.Simith
c) Werner Sombart ***
d) Giddens
e) Bergson

10) Hangisi Mübeccel Kıray’ın temel çalışma alanlarından değildir?BÜT-2015/2016, FİNAL-2017


a) Kırsal kalkınmada dini yaşayışlar ***
b) Toplumsal Değişme
c) Kırsal kalkınma
d) Kalkınma
e) Kırsal kalkınmada değerler

11. Şerif Mardin “İdeoloji” adlı çalışmasında kimden etkilenmiştir? FİNAL-2014, FİNAL-2017
a) Ernst Cassirer ***
b) Weber
SP 2015

c) Kant
d) Prens Sabahattin
e) Le Play
3

12. Hangisi Şerif Mardin’in etkilendiği düşünürlerden değildir? FİNAL-2017


a) Doğan Avcıoğlu ***
b) Ahmet Hamdi Tanpınar
c) Hilmi Ziya Ülken
d) Halil İnalcık
e) Fahir İz

13. Baykan Sezer’in çalışmalarında merkeze koyduğu konu nedir? FİNAL-2014, BÜT-2014/2016,
FİNAL-2017
a) Dünyada sosyolojinin gelişimi
b) Türkiye’de sosyolojinin gelişimi
c) Dünya tarihinde Doğu – Batı çatışması ***
d) Dinlerin gelişimi
e) Medeniyetlerin incelenmesi

14- Aşağıdaki dergilerden hangisi Abdullah Cevdet tarafından yayınlanmıştır? FİNAL-2017


a) Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası
b) Servet-i Fünun
c) İçtihad ***
d) Donanma
e) Say ve Tetebbu

15. Nilüfer Göle’nin Batı-dışı toplumlarda modernleşme sürecini açıkladığı kavram hangisidir?
FİNAL-2017
a) Modern mahrem medeniyet ve örtünme***
B) iç içe girişler; islam ve Avrupa
c- toplumun merkezine yolculuk
deislamın yeni kamusal yüzleri
d) Batı dışı modernleşme
e) Mühendisler ve ideoloji öncü derimcilerden yenilikçi seçkinlere

16. Hilmi Ziya Ülken’e göre ayrı ayrı medeniyetleri açar gibi görünen büyük uyanışlar hakikatta,
gittikçe genişleyen sürekli tefekkürle birbirine bağlıdır. Bu sürekli tefekkürü temin eden ise
aşagıdakilerden hangisidir. Büt 2014-2016
a) Bilim
b) Tarih araştırmaları
c) Din
d)Tercüme***
e) Felsefe
SP 2015

17. Mübeccel Kıray ile ilgili olarak aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? FİNAL-2017 (çift şıklı
soru. 2 defa yazılı olan 2 yanlış şık var demektir. Kıray’ın düşüncesinde toplumsal değişme en
önemli sorundur. Tutanak tutturuldu ama çözüm merkezine de itiraz yazılırsa iyi olur. )
4

a) Kıray'ın düşüncesinde geri kalmışlık problemi oldukça önemli bir problemdir ve birçok çalışması var
oluş gerekçesini bu probleme borçludur.

19. Hangisi 1980 sonrası Türk Sosyolojisinin özellikleri arasında sayılamaz?


a- Küreselleşmenin de etkisiyle bireyi önemseyici yaklaşımlar savunulmaya başlandı, tepeden inmeci
yaklaşımlara karşı toplumsal düzlemden hareket eden daha özgürlükçü yaklaşımlar öne çıkarıldı.
B- ağır sanayiye dayalı ekonominin toplumsal etkilerinin araşıtırlamasına önem verildi.***
c) Adorno, Horkheimer, Foucault, Lyotard, Kuhn, Popper İlliç, Weber gibi bilim felsefesi tarih, siyaset
bilimi felsefe ve sosyoloji disiplinlerinin önemil düşünürlerinin eserleri ve düşünüceleri belirleyici
etkide bulunurlar.
d) 1980 ler ile birlikte eski katı kimliklerin ve yapıların pek çok noktadan ve pek çok disiplinin
imkanlarından hareketle eleştirildiği, yerlerine yenilerinin ya da yeni bakış açılarının önerilmeye
çalışıldığı bir akedemik ve entellektüel hayatla karışılaşmaktadır.
e) Toplumsal olaylar yöneticilerin ya da egemenlerin ve egemen siyasetin gözünden anlaşılmaya ve
yorumlanmaya çalışıldı.

20. Baykan Sezerin Eserlerinin ve düşünce yapyısının temelinde 1960 lı yıllardaki gelişmeler
bulunmaktadır. Hangisi 1960 yılların tartışmalarından değildir.
a) Pozitivizme karşı eleştiriler
b) Post- Müdernizm, yeni sol, yeni emperyalizm söylemleri,
c) Avrupa merkezcilik eleştirisi
d) Modernleşme tartışmaları***
e) Sömürgesizleştirme

21. Hangisi şerif mardinin eserlerinden değildir?


a) Yeni osmanlı düşüncesinin doğuşu
b) Din ve ideoloji
c) Jöhn Türklerin siyasi fikirleri
d) Türkiyede çağdaş düşünce tarihi ***
e) Bediuzzaman said nursi olayı/ modern türkiyede din ve toplumsal değişim
SP 2015
1

TÜRK SOSYOLOJİ TARİHİ VİZE SORULARI 2017

1-) Sosyolojinin ilgi alanını yansıtan aşağıdaki tasniflerden hangisi Auguste Comte’a aittir? (2015’te
çıktı)
a) Toplumsal statik – toplumsal dinamik ***
b) Cemaat – cemiyet
c) Birincil gruplar – ikincil gruplar
d) Kapitalist toplum – sosyalist toplum
e) Organik dayanışma – mekanik dayanışma

2- Sosyoloji ilk akademik meşruiyetini aşağıdaki isimlerden hangisiyle birlikte kazanmıştır? 2016
vize+büt
a) Auguste Comte
b) Emile Durkheim ***
c) Ferdinand Tönnies
d) Georges Gurvitch
e) Karl Marx

3- Aşağıdakilerden hangisi modern toplumu meydana getiren temel süreçlerden biri değildir? 2016
a) Bilimsel devrim
b) Felsefi devrim
c) Dinsel devrim ***
d) Sanayi devrimi
e) Siyasal devrimler

4- Ülkemizde sosyolojiye ilgi duyan ilk isimlerden biri olan Ahmet Rıza, hangi Batılı sosyoloğun
düşüncelerini Türkiye’de tanıtmaya çalışmıştır? Vize+final
a) Frederic Le Play
b) Georg Simmel
c) Emile Durkheim
d) Auguste Comte ***
e) Herbert Spencer

5- Gabriel Tarde ve Georges Palante gibi Fransız sosyal bilimcilerin düşüncelerinin tanıtıldığı
Osmanlıca dergi
aşağıdakilerden hangisidir?
a) Servet-i Fünun ***
b) İçtihad
c) Say
d) Donanma
SP 2015

e) Hakikat
2

6- Düşüncelerinde İngiliz pozitivistlerinin etkisinin göründüğü Osmanlı aydını aşağıdakilerden


hangisidir?
2016 vize+büt
a) Namık Kemal
b) Prens Sabahaddin
c) Ahmet Rıza
d) Ziya Gökalp
e) Rıza Tevfik ***

7- Osmanlı aydınları arasında pozitivizme "ilk ilgi duyan kişi" olarak en fazla tanınan isim
aşağıdakilerden
hangisidir? 2016 vize+final
a) Babanzade Ahmet Naim
b) Filibeli Ahmed Hilmi
c) Beşir Fuad ***
d) Prens Sabahaddin
e) Ziya Gökalp

8- Aşağıdaki isimlerden hangisi Le Play sosyolojisini Türkiye’de tanıtan isimler arasında değildir?
a) İbrahim Rüştü
b) Mehmet Ali Şevki Bey
c) Ahmet Sanih
d) Prens Sabahattin
e) Abdullah Cevdet ***

9- Aşağıdaki cemiyetlerden hangisi Prens Sabahaddin tarafından kurulmuştur? 2016


a) Meslek-i İçtimaî Cemiyet-i İlmiyyesi
b) Daru’l-İctimaiyat Mesaisi
c) Türkiye İlimler Akademisi
d) İttihat ve Terakki Cemiyeti
e) Teşebbüs-i Şahsi ve Adem-i Merkeziyet Cemiyeti ***

10- "Türk olarak, kalarak batılılaşma" siyasetinin yaratabileceği kültürel çelişkileri aşmak için
Gökalp’in
geliştirdiği kuram aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Hars-Medeniyet ayrımı ***
b) Düzen ve Ahlak
c) Güneş Dil-Tarih Teorisi
d) Türk Medeniyeti Kuramı
e) Türk Bireyi Kuramı
SP 2015

11- Aşağıdaki eserlerden hangisi Ziya Gökalp’e ait değildir? 2016 vize+büt
a) Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak
3

b) Türk Töresi
c) Türk İnkılabına Bakışlar ***
d) Türk Medeniyeti Tarihi
e) Türkçülüğün Esasları

12- İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu’nun “felsefi hakikat” konusundaki düşüncelerine etki eden düşünür
aşağıdakilerden hangisidir? 2016 ???
a) Frederic Le Play
b) Herbert Spencer
c) Emile Durkheim
d) Immanuel Kant
e) Henri Bergson ***

13- Monografi yöntemini tanıttığı "Memleketi Tanıma Yolu” ve “Osmanlı Tarihinin İlm-i İçtima ile
İzahı" isimli çalışmalar aşağıdaki isimlerden hangisine aittir? Vize+büt
a) Hüseyinzade Ali
b) Ahmet Agayef
c) Mehmet Ali Şevki Bey ***
d) Yusuf Akçura
e) Prens Sabahaddin

14- ‘“Yeni Adam” dergisi aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisi tarafından yayınlanmıştır? 2016
a) Mehmet Emin Erişirgil
b) İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu ***
c) Necmeddin Sadak
d) Mehmet İzzet
e) Mustafa Şekip Tunç

15- Aşağıdakilerden hangisi, Gökalp sonrasında Sosyoloji Kürsüsü’nde dersler veren yabancı
hocalardan biridir? 2016
a) George Dumezil ***
b) Edmond Demolins
c) Emile Durkheim
d) F. Le Play
e) Edward Hirsch

16- Aşağıdaki yazar-eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? 2016


a) Niyazi Berkes – Türk İktisat Tarihi
b) Hilmi Ziya Ülken - Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi
c) Niyazi Berkes – Propaganda Nedir?
SP 2015

d) Behice Boran – Türkiye’nin Toplumsal Yapısı ***


e) Niyazi Berkes – Türk Düşününde Batı Sorunu
4

17- Niyazi Berkes’in 1960’lı yıllarda, Türkiye’nin çağdaşlaşma tarihine ilişkin yazılarını yayınladığı ve
aynı zamanda, yazısı en çok yayınlanan yazarlarından biri olduğu dergi aşağıdakilerden hangisidir?
2016 vize+büt
a) Yurt ve Dünya
b) Kadro
c) Yön ***
d) Sosyoloji Dünyası
e) İyi Adam

18- Gökalp’in gerçekleştirmiş olduğu saha çalışması aşağıdakilerden hangisidir? 2016


a) Türk Toplumunu Tanıma Yolu
b) Toplumsal Yapı Araştırmaları
c) Bazı Ankara Köyleri Üzerinde Araştırma
d) Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler ***
e) Türk Toplumunun İçtimaiyyat Bilimi ile Araştırılması ve Açıklanması

19- Aşağıdakilerden hangisi Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi Sosyoloji Kürsüsünde görev yapmış
akademisyenlerden biri değildir?
a) Pertev Naili Boratav
b) Behice Boran
c) Muzaffer Şerif Başoğlu
d) Niyazi Berkes
e) Şerif Mardin***

20- “............................... Türkiye’nin bir ‘yönetim’ sorunu değil, ‘yapı’ sorunu ile karşı karşıya
olduğunu
belirtmiştir.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yer için en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Ziya Gökalp
b) Bedii Nuri
c) Prens Sabahaddin ***
d) Ahmed Rıza
e) Celal Nuri İsa
SP 2015
Türk Sosyoloji Tarihi vize soruları2020
1.Gökalp din sosyolojisi ile ilgili olarak verilen Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır

- Kolektif şuur bilinç - medeniyetlerin ben idraki

2.Ahmet Şuayip ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır

- Kolektif şuur ve medeniyetlerin ben idraki


- Ziya Gökalp ve emile durkheim
- Ziya Gökalp ve Türk medeniyeti tarihi
- Ziya Gökalp ve hars ve medeniyet

3.Aşağıdaki Sosyal bilimcilerimizden hangisi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi sosyoloji


kürsüsünde görev yapmış akademisyenlerden biri değildir?

- Şerif Mardin ****


- Niyazi berkes
- Muzaffer Şerif Başoğlu
- Pertev Naili boratav

4.Aşağıdaki eşleşmelerden hangisi doğrudur

- Saint simon - Sosyal fizik


- Auguste comte - Türkiye nasıl kurtarılabilir
- max weber - Prens Sabahattin
- karl marx - Protestan ahlakı ve kapitalizmin ruhu
- emile durkheim - Türkçülüğün esasları

5. Aşağıdaki ifadelerden hangisi sembolik Etkileşimci teorinin gelişimine katkı olan


sosyologlardan biridir

6. Ulumu iktisadiye ve içtima diye mecmuası dergisindeki telif ve tercüme yazılarıyla Auguste
Comte n in topluma ilişkin düşüncelerini Osmanlı'da sistemli olarak ilk kez tanıtan kişi
aşağıdakilerden hangisidir

- Salih Zeki

7. Ahmet Şuayip ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır

- Ahmet Şuayip ilk sayısı Aralık 1908'de çıkan Umumi ve İktisadi ve içtimai diye
mecmuasının Tevfik Fikret Mehmet Cavit ve Ahmet Rıza ile birlikte yayınladı
8.Aşağıdaki yayınlardan hangisi Mehmet Ali Şevki veya aittir

- Türkiye nasıl kurtarılabilir


- Doğru yol
- Kalkınma problemimi
- üçüncü yol
- Osmanlı tarihinin ilmi içtima ile izahı

9. Aşağıdaki gazetelerden dergilerden hangisi prens sebahattin tarafından çıkarılmıştır

-Terakki

10.Gökalp in 1923 tarihli Türkçülüğün Esasları unda kültür ve uygarlık arasındaki mesafeyi
daha da kısaltmaya yönelik olarak geliştirdiği yeni kavram aşağıdakilerden hangisidir

- Tehzib

11.Aşağıdakilerden hangisi Gökalp sonrasında sosyoloji kürsüsünde dersler veren yabancı


hocalardan biridir

- George Dumezil

12.Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır

-Ilk dönem sosyolojisi kapitalizmin gelişimi ve dünyevileşme ile birlikte kilisenin temsil ettiği
dil anlayışının yaşadığı krizler e çözüm…….

13.Niyazi berkes çağdaşlaşma kavramı ile aşağıdaki terimlerden hangisi ne kast etmektedir,

- Sekülarizm

14. Ahmet Şuayb in Descartes ten sonra Fransa'nın en büyük mütefekkiri olarak nitelediği ve
düşüncelerinden ciddi biçimde etkilendiği Fransız edebiyat eleştirmeni aşağıdakilerden
hangisidir

- Hyppolite Taine

15.Düşüncelerinde İngiliz Pozitifistlerinin etkisinin görüldüğü Osmanlı aydını aşağıdakilerden


hangisidir

- Rıza Tevfik
16.Türkiye'de sosyoloji ………. siyasetinin serüveni'nin bir ürünü olarak ilgi görmüş bu
siyasetin başarıya ulaşmasını bir görev olarak kabul etmiş ve bu amaç doğrultusunda da
aktarmacı tercümeye dayalı bir karakter kazanmıştır

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir

- Batılılaşma

17. Aşağıdaki sosyal bilimcilerimiz den hangisi Gökalp sonrasında Darülfünun sosyoloji
kürsüsünde görev alan isimler arasında yer almaz

-Ahmet Şuayip

18. Aşağıdaki sosyal bilimcilerin bizden hangisi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi sosyoloji
kürsüsünde Görev yapmış akademisyenlerden biri değildir

-Şerif Mardin

19. Aşağıdaki ifadelerden hangisi başlangıç dönemi itibariyle Türk sosyolojisinin belirleyici
özelliklerinden biri değildir

-Türk toplumunun sanayileşme sinin bir sonucu olarak ortaya çıkan işçi sınıfının yarattığı
toplumsal kaosu anlama ve çözümleme çabasının bir ürünüdür

20. Milliyet nazariyeleri ve milli Hayat adlı eser aşağıdaki sosyal bilimcileri mizden hangisine
aittir

-Mehmet İzzet

21.Toplumsal yapı araştırmaları iki Köy çeşidinin mukayeseli tepki iki başlıklı çalışma
aşağıdaki sosyologları mızdan hangisine aittir

- Behice Boran

22.Durkheim'in geliştirdiği Kolektif şuur kavramının Gökalp teki karşılığı aşağıdaki


terimlerden hangisidir

- Millet şuuru

23. Niyazi berkes'in 1960'lı yıllarda Türkiye'nin çağdaşlaşma tarihine ilişkin yazılarını
yayınladığı ve aynı zamanda yazısını en çok yayınlanan yazarlarından biri olduğu dergi
aşağıdakilerden hangisidir

-Yön dergisi
24.Aşağıdaki isimlerden hangisi 19. yüzyılda yapmış olduğu çalışmalarla Sosyolojinin
kurumsallaşma sürecine katkıda bulunan isimlerden birisi değildir

- Niccola Machiavelli

25.Emile durkheim sosyolojik düşüncelerine Türkiye koşullarına uyarlayan sosyoloğun


aşağıdakilerden hangisidir

- Ziya Gökalp

26.Mesleki içtimai cemiyet-i ilmiye-i isimli sosyoloji Derneği aşağıdaki isimlerden hangisi
tarafından kurulmuştur
-Mehmet Ali Şevki Bey

27.Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır

-Sosyoloji Doğa bilimlerine benzer bir biçimde pozitif bir bilim olarak tanımlanmaktadır
- Ilk dönem sosyolojisi evrimcidir
-Ilk dönem sosyolojisi ansiklopedik tir
- Ilk dönem sosyolojisi bilimsel olduğu kadar ideolojik bir karakter ve taşımaktaydı

cevap - Ilk dönem sosyolojisi kapitalizmin gelişimi ve dünyevileşmesi ile birlikte


kilisenin temsil ettiği din anlayışının yaşadığı krizlerden ………

28.Gökalp in gerçekleştirmiş olduğu saha çalışması aşağıdakilerden hangisidir

- Kürt aşiretleri hakkında sosyolojik tetkikler

29. Aşağıdaki eşleşmelerden hangisi yanlıştır

- La Science Sociale - İctimaiyat

30.Aşağıdaki eşleşmelerden hangisi doğrudur

-Saint Simon ve sosyal fizik

31. II meşrutiyet'ten sonra sosyoloji alanında ilk yapılan tercümeler den biri olan hangi o
saksonların esbab-ı Faik diyeti nedir çalışmanın yapıldığı Sabahattin'in Düşünce Dünyası
üzerinde önemli etkileri olan Fransız sosyal bilimci aşağıdakilerden hangisidir

- Edmond Demolins

32.Bazı Ankara köyleri üzerinde bir araştırma 1942 yılı başlıklı çalışma aşağıdaki
sosyologları mızdan hangisine aittir

-Niyazi berkes
33. Aşağıdakilerden hangisi modern toplumu meydana getiren temel süreçlerden biri değildir

-Dinsel Devrim

34.Aşağıdaki gazetelerden dergilerden hangisi Prens Sebahattin tarafından çıkarılmıştır

-Terakki

35. Aşağıdaki eserlerden hangisi edmond demolins ait değildir

- Pozitivizm ilmihali

36. İsmail Hakkı baltacıoğlu'nun felsefi hakikat konusundaki düşüncelerini etki eden batılı
düşünür aşağıdakilerden hangisidir

- Henri Bergson

37.Üç hal kanunu aşağıdaki sosyologlardan hangisine aittir?

Agustu comte

38. Aşağıdaki dergilerden hangisi Abdullah Cevdet tarafından yayınlanmıştır?

ictihad

Gökalp sonrasında Sosyoloji Kürsüsünün yönetimine getirilen, "eğitim" ve özellikle de "kıraat"


konularında yaptığı çalışmalarla tanınan, aynı zamanda siyasal bir kişiliği de olan sosyal bilimcimiz
aşağıdakilerden hangisidir?
a) Ahmed Şuayb
b) Hilmi Ziya Ülken
c) Mehmet Ali Şevki Bey
d) Mehmet İzzet
e) Necmeddin Sadak ***

Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? 2016 vize-2019


a)Ahmet Şuayb,bireyci toplumlar ve cemaatçi toplumlar şeklinde ikili bir tasnif geliştirmiştir.
b)Gustave Le Bon’un ‘Kitlelerin Psikolojisi adlı kitabı Abdullah Cevdet tarafından Türkçeye çevrilmiştir.*****
c)Max Weber’in sosyolojisi, Türkiye’de Prens Sabahattin tarafından tanıtılmış ve temsil edilmiştir.
d)Prenses Sabahattin ittihat ve terakki cemiyetinin kurucularındandır.
e)Ahmet Rıza ,Herbert Spencer ‘in düşüncelerine ilgi duymuş ve Türkiye’de bu düşüncelerin yaycısı olmuştur.
● TÜRK SOSYOLOJİ TARİHİ 2020 ÇIKMIŞ SORULAR

1) Ahmet Şuayp ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?


Cevap :Ahmet Şuayp, ilk sayısı 1908 de çıkan Ulum-i İktisadiye ve İctimaye Mecmuasını
Tevfik Fikret, Mizancı Murad ve Ahmet Rıza ile birlikte yayınladı.

2) Gökalp'in sosyolojisiyle ilgili aşağıda verilen eşleşmelerden hangisi yanlıştır?


Cevap :Kolektif şuur/bilinç- Medeniyetlerin ben idraki

3) Aşağıdaki yayınlardan hangisi Mehmet Ali Şevki Bey e aittir?


Cevap :Osmanlı Tarihinin İlmi içtima ile izahı

4) Monografi yöntemini tanıttığı "Memleketi Tanıma Yolu" ve "Osmanlı Tarihinin İlmi


İçtima ile İzahı" isimli çalışmalar aşağıdaki isimlerden hangisine aittir? Cevap :Mehmet Ali Şevki
Bey

5) Niyazi Berkes 'in Türkiye nin Toplumsal yapısı tartışmaları bağlamında kaleme aldığı
eseri aşağıdakilerden hangisidir? Cevap :Türkiye İktisat Tarihi

6) Aşağıdaki gazetelerden/dergilerden hangisi Prens Sabahaddin tarafından


çıkarılmıştır? Cevap :Terakki

7) İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu' nun "felsefi hakikat" konusundaki düşüncelerine etki eden
batılı düşünür aşağıdakilerden hangisidir? Cevap :Henri Bergson
8) Aşağıdakilerden hangisi modern toplumu meydana getiren temel süreçlerden biri
değildir? Cevap :Dinsel Devrim

9) Gökalp'in gerçekleştirmiş olduğu saha çalışması aşağıdakilerden hangisidir?


Cevap :Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler

10) Niyazi Berkes "çağdaşlaşma" kavramıyla aşağıdaki terimlerden hangisini


kastetmektir? Cevap :Sekülarizm

11) Aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisi Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi Sosyoloji


Kürsüsü'nde görev yapmış akademisyenlerden biri değildir? Cevap :Şerif Mardin

12) Bazı Ankara Köyleri Üzerinde Bir Araştırma(1942) başlıklı çalışma aşağıdaki
sosyologlar dan hangisine aittir? Cevap :Niyazi Berkes

13) II. Meşrutiyetten sonra sosyoloji alanında ilk yapılan tercümelerden biri olan
Angio-Saksonların Esbab-ı Faikeyeti Nedir? başlıklı çalışmanın yazarı Prens Sabahaddin
in düşünce dünyası üzerinde de önemli etkileri olan Fransız sosyal bilimci aşağıdakilerden
hangisidir? Cevap :Edmond Demolins

14) Aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisi Gökalp sonrasında Darülfünun


Kürsüsü'nde görev alan isimler arasında yer almaz? Cevap :George Dumezil

15) Durkheim in geliştirdiği kolektif şuur (conscience collective) kavramının Gökalp' teki
karşılığı aşağıdaki terimlerden hangisidir?
Cevap :Millet Şuuru

16) Emile Durkheim sosyolojik düşüncelerini Türkiye koşullarına uyarlanan


sosyologumuz aşağıdakilerden hangisidir? Cevap :Ziya Gökalp

17) Aşağıdaki isimlerden hangisi 19. Yy. Yapmış olduğu çalışmalarla sosyolojinin
kurumsallaşma sürecine katkıda bulunan isimlerden biri değildir? Cevap
:Niccola Machiavelli

18) Aşağıdaki eleştirmeden hangisi doğrudur?


Cevap :Saint-Simon--Sosyal Fizik

19) Türkiye'de sosyoloji................ Siyasetinin/serüvenini bir ürünü olarak ilgi görmüş,


bu siyasetin başarıya ulaşmasını bir görev olarak kabul etmiş ve bu amaç
doğrultusunda da aktarmacı/tercümeye dayalı bir karakter kazandırmıştır.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? Cevap :Batılılaşma

20) Niyazi Berkes in 1960 lı yıllarda, Türkiye nin çağdaşlaşma tarihine ilişkin yazılarını
yayınladığı ve aynı zamanda yazısı en çok yayınlanan yazarların olduğu dergi
aşağıdakilerden hangisidir? Cevap :Yön

TÜRK SOSYOLOJİ TARİHİ KISALTMA SORU CEVAP VİZE

Kolektif şuur Gökalp daki karşılığı = millet şuruu

Dil tarih coğrafya sosyoloji kürsüsünde Görev yapmamış Akademisyen = Şerif Mardin

doğru eşleşme = Saint simon - Sosyal fizik

iki Köy çeşidi = Behice Boran

Durkheim Türkiye koşuluna uyarlayan = Ziya Gökalp

………… siyaset / serüven = Batılılaşma

19. Yüzyıl sosyoloji kurumsallaşma = Niccola Nachiavelli

Ankara köyleri 1942 = Niyazi berkes

II Meşrutiyet ilk yapılan tercüme anglo-sakson Fransız bilimci = edmond demolins


Gökalp sonrası Darülfünun görev almayan = Ahmet Şuayip

Üç hal kanunu sosyoloğu = Auguste comte

Modern toplumu meydana getiren süreç değildir = Dinsel Devrim

Ahmet Şuayb in Descartesten sonra etkilendiği Fransız eleştirmen = Hyppolite Taine

Gökalp im milliyetçilik görüşünü toplayan eseri = Türkçülüğün esasları

Hangisi yanlıştır = ilk dönem sosyolojisi kapitalizmin gelişimi ve dünyevileşmesi ile birlikte
kilisenin temsili

Eşleşmelerden Yanlış olan = La Science Sociale / ictimaiyat

Gökalp'in Saha çalışması = Kürt aşiretleri hakkında sosyolojik tetkikler

Ahmet Şuayip hangisi yanlıştır = ilk sayısı 1908'de çıkan ulume iktisadiye ve içtimaiye-i
mecmuası Tevfik Fikret Mehmet Cavit Ahmet Rıza

Gökalp'in sosyolojiyle Ilgili yanlış olan = Kolektif şuur bilinç - Medeniyetlerin ben idrakı

Ulumu iktisadiye telif tercüme Auguste Comte = Salih Zeki

Türk sosyolojisinin belirleyici özelliği değildir = sanayileşme işçi sınıfı toplumsal Kaos şıkkı

Hangisi yanlıştır = ilk dönem sosyolojisi kapitalizmin gelişimi dünyevileşme


Kilisenin temsil ettiği din anlayışı

Gökalp sonrası sosyoloji kürsüsünde ders veren yabancı Hoca = George Dumezil
İsmail Hakkı Baltacıoğlu, felsefefi Hakikat = Henri Bergeson

Mesleki içtimayı Cemiyeti sosyoloji Derneği = Mehmet Ali Şevki Bey

Niyazi berkes Kaleme aldığı eser = Türkiye İktisat tarihi

Gökalp 1923 Türkçülüğün Esasları yeni kavram = tehzib

Mehmet Ali Şevki Bey'e ait yayın = Osmanlı tarihinin ilmi içtimai ile izahı
Milliyet nazariyeleri ve milli Hayat adlı eser kime ait = Mehmet İzzet

Niyazi berkes 1960 çağdaşlaşma Tarihine ilişkin yazdığı dergi = Yön

Monografi yöntemi, memleket ve Osmanlı tarihinin ilmi Içtima çalışması = Mehmet Ali Şevki
Bey

Hangisi doğrudur = Gustave Le bon un kitabını Abdullah Cevdet Bey Türkçeye çevirmiştir

Gökalp sonrası kürsü yönetimi, Eğitim ve kıraat çalışmaları yapan = Necmettin Sadak

Prens Sabahattin tarafından çıkarılan gazete dergi = Terakki

Hangisi Abdullah Cevdet tarafından yayınlanmıştır = Içtihat

İngiliz pozitivist Etkisinin görüldüğü Osmanlı aydını = Rıza Tevfik

Niyazi berkes çağdaşlaşma kavramı = Sekülarizm

Edmond demolins ait değildir = - Pozitivizm ilmihali


1)"Auguste Comte, pozitivizmin Doğu'da ve özellikle de Osmanlı İmparatorluğu'nda
yayılmasına özel bir önem verir ve bu çerçevede Mustafa Reşid Paşa'ya pozitivizmi ve
insanlık Dini'ni tebliğ eden bir mektup yazar. Mektubunda pozitivizmin tarih, toplum ve
siyaset anlayışından söz eder."

Comte'un ve ondan sonra Laffitte gibi takipçilerinin Osmanlı İmparatorluğu şahsında


Müslüman dünyaya yönelik bir dini ve siyasi propagan faaliyeti yürütmelerini motive eden
yaklaşımları aşağıdakilerden hangisidir?

A)Mustafa Reşid Paşa'nın bilim'e olan inanci.

B) islamiyet'i diğer dinlere göre daha ileri bir aşamada bir din olarak değerlendirmeleri ve bu
sebeple Müslüman toplumların pozitivizme geçişlerinin daha kolay olacağına inanmaları.**

Osmant imparatorluğu'nun zengin bir ülke olması.

D Osmanlı İmparatorluğu'nun merkeziyetçi bir devlet olması.

E) Osmanlı devlet adamlarının Fransız kültürüne aşina olmaları

2): Niyazi Berkes, "Türk iktisat Tarihi" başlıklı eserinde 'Osmanlı Devleti sistemini' aşağıdaki
ifadelerden hangisiyle nitelemektedir?

A) Feodalite

B) Doğu despotizm devleti denen türlerinden biri.*

D) Meşruti monarşi

E) Cumhuriyetçi.

Sosyoloji disiplini, akademik meşruiyetini aşağıdaki isimlerden hangisiyle birlikte


kazanmıştır?
A) Max Weber
B) Georg Simmel
C) Karl Marx
D) Ferdinand Tönnies
E) Emile Durkheim***

You might also like