Professional Documents
Culture Documents
Türk Sosyoloji Tarihi Çıkmış Sorular
Türk Sosyoloji Tarihi Çıkmış Sorular
Türk Sosyoloji Tarihi Çıkmış Sorular
- Hilmi Ziya Ülken üzerine yazılan herhangi bir yazıda ya da onu konu alan herhangi bir araştırmada ilk
elde belirtilen husus, onun çok velûd bir yazar ve çok yönlü bir düşünce adamı olduğudur. Gerçekten
de Hilmi Ziya, eser vermeye başladığı 1910’ lu yılların sonlarında başlayan ve 1974’teki vefatına kadar
süren yarım asrı a şkın süre içerisinde edebiyattan felsefeye, psikolojiden coğrafyaya, mantıktan
sosyolojiye kadar pek çok bilim dalında yüzü aşkın kitap, bini aşkın makale telif etmiş, çeviriler yapmış,
ulusal ve uluslararası sosyoloji ve şarkiyatçılık kongrelerinin tertibinde etkin roller üstlenmiş, tebliğler
sunmuş, dergiler çıkarmış,3 çeşitli dergi4 ve gazetelere5 yazılarıyla katkıda bulunmuş, felsefe ve
sosyoloji dernekleri kurmuş,6 birçok farklı şehir ve lisede7 -felsefe, sosyoloji, ahlak, psikoloji, mantık,
tarih, coğrafya vb. derslerde hocalıklar yapmış, edebiyat alanında yalnızca eleştirel yazılar yazmakla
yetinmeyerek bizzat edebî eserler kaleme almış, resim yapmış, “olağanüstü gayretleri” 8 ile İstanbul
Üniversitesi’nde Sosyoloji Bölümü’nün ikinci kez kuruluşunu gerçekleştirmiş, 1954’ten itibaren İslam
düşüncesi ve felsefesi alanında dersler verdiği AÜ İlahiyat Fakültesi’nde 1959’da kısa bir süre için
fakülte dekanlığı görevinde de bulunmuş bir akademisyen portresi çizmektedir.
- O, gençlik yıllarından itibaren Sabahaddin Bey’in sosyolojik yöntemine ve yaklaşımlarına daha yakın
durmaktadır. Hatta Sabahaddin Bey’in sosyolojik geleneğinin ısrarlı sürdürücüsü Mehmet Ali Şevki
Bey ile aynı dernek çatısı altında bulunmuş, beraber çalışmalar yapmış ve dahası, bir dönem İÜEF
Sosyoloji Bölümü’nde dersler vermesini temin etmiştir.
Hilmi Ziya’nın, sanıldığı gibi, Ziya Gökalp’in sadık bir takipçisi olmadığını söyleyebiliriz. Ülken’in Ziya
Gökalp üzerine olan çalışmasında dile getirdiği görüşler, geliştirdiği eleştiriler; onun, Türkiye’de
sosyolojinin misyonuna ve kullanım yöntemine yaklaşımını anlamak açısından anlamlıdır. Ülken, “(…)
Ziya Gökalp’te çok defa fikirleri idare eden [şeyin] bizzat gündelik siyaset” olduğunu yazmaktadır
9.BÖLÜM
1) Gerhard Kessler’in temel çalışma konularını kısaca belirtiniz.
- Berlin ve Leipzig üniversitelerinde önce tarih ve coğrafya, ardından da iktisat ve sosyal bilimler
eğitimi aldı. Kessler, 18 yıl boyunca İstanbul Üniversitesi’nde sosyal Politika Kürsüsü’nde, sosyoloji,
SP 2015
- Erken Cumhuriyet dönemi İttihat ve Terakki’nin modern merkezi devlet anlayışı üzerine inşa edilir.
Osmanlı’nın son döneminde kurulmaya başlanan modern sağlık ve eğitim kurumları yaygınlaştırılmış,
toplumsal yaşama yön veren her türlü düzenleme bu dönemde kanunlaşmıştır. Devlet “muasır
medeniyetlerdeki” gibi modern sosyal politika kurumlarını kurmaya ve yaygınlaştırmaya
çalışmaktadır.
Yoksullukla başa çık(a)mayan devletin sosyal politika alanında en önemli başarısı sağlık alanında
gerçekleştirildi. Bu dönemde devlet, üretken nüfusu arttırmak için doğum oranlarını yükseltip ölüm
oranlarını düşürdü. Bu noktada, halk sağlığı uygulamalarının yaygınlığı dikkat çekicidir.
Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında sosyal politikaların diğer gündemini işçi sorunları ve bunlarla ilgili
düzenlemeler oluşturur. Devletçiliğin izlendiği 1930 sonrası dönemde, kamu iktisadi teşekkülleri
sanayide temel belirleyici konumundadır. İşçilerin büyük bir kısmı devlet kurumlarında çalışmaktadır.
Devlet en büyük işveren olarak çalışma koşullarını ve çalışma hayatını modern anlamda
düzenlemektedir.
Akademik açıdan dönemin en önemli gelişmesi ise Nazi Almanya’sından kaçan akademisyenlerin
öncülüğünde Türkiye’de ilk defa sosyal politika disiplininin İstanbul Üniversitesi’nde
kurumsallaşmasıdır. 1933’teki üniversite reformuyla birçok Alman akademisyen İstanbul
Üniversitesi’nde ve Ankara’da Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nde ders vermeye başlamış, getirdikleri
bilgi birikimleriyle sosyal bilimlerin Türkiye’de gelişmesi bakımından önemli görevler üstlenmişlerdir.
1948 yılında İçtimai Siyaset Kürsüsü’nün düzenlediği Sosyal Siyaset Konferansları yapılmaya başlandı.
Bu konferanslarda sadece akademisyenler değil işçi, işveren, siyasetçi olmak üzere çok farklı kesimden
katılımcılar tebliğ sundu.
1959 yılında Sosyal Hizmet Enstitüsü’nün kurulmasıyla sosyal politikanın bir alt dalı olan sosyal
hizmetler Türkiye’de akademik çatı altına girmiş oldu. 1961 yılında, Birleşmiş Milletler Sosyal Hizmet
Programı’ndan yararlanılarak, Sosyal Hizmetler Akademisi bünyesinde, sosyal hizmet uzmanları
yetiştirilmeye başlandı. Kanuna göre enstitünün görev alanı oldukça geniş ve çeşitlidir. Sosyal hizmet
uzmanlarından, çocuk ve yaşlıların bakımından, özürlülerin rehabilitasyonuna kadar çok çeşitli alanda
hizmet vermesi bekleniyordu.
1960 sonrası dönemde Cahit Talas öncülüğünde Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
bünyesinde İçtimai Siyaset bölümü açıldı. Bu bölümde de İstanbul Üniversitesi’nde olduğu gibi
istihdam, sendika ve çalışma ilişkileri üzerine yoğunlaşıldı.
üstlenmiştir.
3) Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu’nun etkilendiği düşünsel geleneğin genel özelliklerini kısaca belirtiniz.
3
- Fındıkoğlu sosyolojinin konusunu açıklamak için Altınova adlı bir Türk şehri hayal eder. Araştırmacı
bu şehirde gezerken Altınovalıların Türkçesinde örf ve âdetlerinde, edebî ve estetik zevklerinde
farklılık gözler. Ameleler, öğrenciler, memurlar, askerler, emekçiler gibi farklı toplum kesimleri vardır.
Araştırmacı bu şehirden ayrılıp tekrar döndüğünde Altınovalıların amele hayatı, burjuva hayatı,
eğlencesi, şivesi, zevkleri, örf ve âdetlerinin bu olaylara katılan fertlerin varlıklarından ayrı bir realite
teşkil ettiğini görür. Bu şehrin estetik zevki, bu zevki duyan fertlerin doğup ölmelerine ve
başkalaşmalarına rağmen bir süre aynı kalmaktadır. Ortada değişmeyip nesilden nesile devredilen bir
şey var. Bu şey ya her çeşit gelenek gibi donmuş bir görünüş taşır ya da estetik zevk ve dinî
duygularda olduğu gibi oldukça akıcı bir şekilde görülür. Bir neslin fertleri bu şeyleri hazır ve yapılmış
bulurlar.
10.BÖLÜM
1) Mübeccel B. Kıray’ın temel çalışma alanlarını sıralayınız.
- Kıray elli yılı a şkın akademik hayatı boyunca gerek verdiği eserler, gerekse de yetiştirdiği öğrenciler
ile çağdaş Türk sosyolojisinin teşekkülüne önemli katkılarda bulunmuştur. Kırsal ilişki ağlarının
çözülmesi, kentleşme, göç sorunları gibi meseleler ekseninde Türk toplum gerçekliğini kavramaya
çalışan ve bu sürecin ancak nicel araştırma yöntemleri ile mümkün olabileceğine inanan Kıray,
Türkiye’de nicel sosyoloji geleneğinin inşasında merkezî bir katkıda bulunmuştur. Kıray’ın
çalışmalarının önemi, nicel araştırma yöntemlerini esas alarak Türk toplumsal gerçekliğini kavramaya
dönük uzun vadeli bir entelektüel girişimi ifade etmesidir.
- K ıray’ın düşüncesinde geri kalmışlık problemi oldukça merkezî bir problemdir ve birçok çalışması,
var oluş gerekçesini bu probleme borçludur. Kıray’ın çalışmalarında sanayileşmiş toplumlarla
sanayileşmemiş toplumlar arasındaki farklılaşma, bu farklılaşmanın kaynakları ve giderilme yolları ile
ilgili birçok problematik değişik boyutlarıyla işlenmiştir. Kıray’a göre azgelişmiş ülkelerin en temel
sorunu toplumsal yapıyı geri kalmışlıktan kurtarma ve onu gelişmiş bir yapıya dönüştürme sorunudur.
Bu sorunsaldan hareket eden Kıray, Türkiye’nin toplumsal yapısını çözümlemeye çalışmış ve en
genelde de, toplumun değişme süreçleri ve tabakalaşma sistemleri ile ilgilenmiştir.
- Kıray, araştırmaları sonucunda, Türkiye’nin kırsal bölgelerinde dinsel değerlerin gelişme açısından
engel oluşturmadığı sonucuna varmıştır. Genel olarak Türkiye’nin kırsal bölgelerinde dinî unsurların
belirgin olduğunu ancak bu unsurların bireylerin gelişmeye bakışını olumsuz yönde etkilemediğini
vurgular. Kıray teknolojik yeniliklerden, kitle iletişim araçlarına, modern eğitimden gelecek algısına
kadar birçok konuda yaptığı çeşitli anketler sonucunda köylülerin kaderci olmayan bir dinsel inancı
paylaştıkları kanaatine varmış ve kırsal bölgelerin hâlihazırdaki gelişme seviyelerinin, ortaya konan
SP 2015
dinsel pratikler ya da sahip olunan dünya görüşleri ile açıklanamayacağı sonucuna ulaşmıştır. Ona
göre; ne Türkiye toplumunun kültürel yapısı gelişmeye engel teşkil etmektedir, ne de kuramsal olarak
kalkınma, kültüre bağımlı bir süreçtir. Türkiye’de kalkınma iktidar ilişkileri temelinde
çözümlenebilecek bir sorundur.
4
- K ıray, özellikle 1945 sonrasında Türkiye’nin değişen toplum yapısını çözümlemeye çalışmış ve bu
değişimi ortaya koyarken kırsal alanların buharlaşması ve yeni kentselliklerin inşası üzerinde
durmuştur. Kıray, bu süreci sosyolojik bir çerçevede çözümlerken, dönemin egemen sosyolojik
değişim paradigmasından etkilenmiş, temel kavramlarını bu paradigmadan devşirmiştir. Bu nedenle
Kıray, uzun vadede toplumsal gerçekliği yorumlarken, söz konusu paradigmanın dışına çıkmamış,
toplumsal değişmeyi bir ilerleme süreci olarak görmüştür. Kıray’ın dönemin revaçta açıklamalarından
olan ‘modernleşme kuramı’yla ilişkisinde de benzer bir durumla karşılaşırız. Kuramın bütün iddialarını
aynen tekrarlamaz, ancak modernleşme kuramının modelini, -“gelişmekte olan”, “geleneksel”,
“sanayi öncesi” gibi- toplum tasniflerini temel alır ve Türk toplumunun tanımlanmasında bu tasnifleri
kullanır. Bu bağlamda onun, Türk toplum gerçeğinden hareketle “gelişmekte olan toplum”un
yasalarını keşfetme çabası içerisinde olduğu söylenebilir.
11.BÖLÜM
1) Şerif Mardin’in eserlerini vermeye başladığı toplumsal ortamı kısaca değerlendiriniz?
- 1950 senesi genellikle, Türkiye’de çok partili demokrasiye geçilen, ‘toplumsal çevre’nin yüzyıllar
boyunca zımnî bir mutabakatla gerilimli bir münasebet kurduğu ‘siyasi merkez’e doğru ciddi bir
sıçrama yaptığı yıl olarak kabul edilir.4 1950’li yıllarda Türk siyasi formasyonunun yeniden
şekillenmesinde temelden etkili olan pek çok gelişme yaşanmıştır. Gelişmelerin en ciddi
neticelerinden birisi, Cumhuriyetin kurucu partisi CHP ile DP arasındaki siyasi egemenlik
mücadelesinin 1960’da askeri darbe ile yeni bir sürece girmesi ve siyaset alanı üzerindeki askerî
vesayetin yeniden formüle edilerek kurumsallaştırılmasıdır. Bu sonuç, Türkiye’nin fikir âleminde de
önemli bir dönüşüme neden olmuştur. 1950’lerde siyaset alanındaki gerilimler belirli bir olgunluğa
ulaştığında, bu duruma çözüm arayışları da söz konusu olmuştu. Bunlardan birisi Hürriyet Partisi’nin
kuruluşuydu. 1950’lilerin ortasında Demokrat Parti’deki gerilimler sonucu bu partiden kopan bir grup
liberal eğilimli siyasetçi Hürriyet Partisi’ni kurdular. Bu hareketin önemli üyelerinden birisi de Şerif
Mardin’di. Şerif Mardin iki yıl (1956-1957) bu partinin genel sekreterlik görevini yapmış, fakat parti iki
yıllık faaliyetinden sonra dağılmış ve milletvekillerinin çoğu CHP’ye geçmiştir. Türk siyasetindeki
merkeziyetçi devlet anlayışından kaynaklanan sorunları çözme iddiasındaki bu teşebbüs amaçladığı
başarıya ulaşamadan dağılmıştır.
- Din ve İdeoloji
- Türk Modernleşmesi
5
- Max Weber başta olmak üzere, Ortega y Gasset, Lord Lindsay, Alexis de Tocqueville, Arnold Toynbee
gibi liberal ve muhafazakâr siyaset ve toplum felsefecilerinin görüşleriyle yakın bir fikrî gündemi
vardır. Yöntem itibariyle bu dönem için başka Batılı düşünürler de zikredilebilse bile, -ki Mardin ilk
çalışmalarından itibaren epistemolojik ve metodolojik bakımdan sadık bir Weberci’dir- Mardin’in en
temel gündemi Yeni Osmanlı fikir adamlarıdır. Bu düşünürlerin Türk düşüncesine vurdukları damganın
ilk akademik çalışmalarından itibaren farkında olan Mardin’in Namık Kemal, Şinasi ve Ali Suavi gibi
mütefekkirlerin gündemleriyle her dönemde akademik uğraşı olmuştur. Bu uğraş, bugün bile klasik
değerini koruyan Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu adlı eseri Türk düşünce hayatına sunmuştur. Bu
yıllarda otuzlu yaşlarını idrak eden bir cumhuriyetin bütün meseleleri bütün düşünce adamlarımız gibi
doğal olarak Mardin’in de en temel gündemidir.
4) Şerif Mardin’in Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu adlı eserinde yapmaya çalıştığı şeyi kısaca
değerlendiriniz
- 1980 öncesinin ‘katı’ kimliklerinin, yaklaşımlarının ve yapılarının eleştirisini, hatta terk edilmesini
beraberinde getiren bu tartışma ortamında, temel eserlerini 1960’larda vermiş olan Şerif Mardin gibi
Türk sosyolojisinin önemli isimleri yeniden hatırlanmıştır. Mardin’in temel eseri olarak
değerlendirebileceğimiz The Genesis of Young Ottoman Thought, ancak 1994’te Yeni Osmanlı
Düşüncesinin Doğuşu adıyla Türkçe’ ye kazandırılmıştır. Dağınık şekilde farklı dergilerde ya da
kitaplarda yayınlanmış makaleleri derlenmiş, yabancı dilde olanlar Türkçe’ ye tercüme edilmiş ve
‘Toplu Eserler’ adıyla seri halinde yayınlanmıştır. Farklı dönemlerde kaleme aldığı eserler bir külliyat
oluşturma bağlamında yeniden basılmıştır. Şerif Mardin’in bütün eserlerinin böylece derli toplu bir
şekilde Türk okurunun hizmetine sunulması, Türkiye’nin güncel meseleleriyle ilgili olarak yazılı ve
görsel medyada Şerif Mardin’in ve düşüncelerinin görünürlüğünün artması Türkiye’nin toplumsal
problemlerinin ele alınışında 1980 öncesinin egemen sosyolojik yaklaşımlarından farklı ve güncel
durumu anlamaya daha uygun bir yaklaşıma sahip olmasıyla alakalı olsa gerektir.
12.BÖLÜM
1) Baykan Sezer’in ‘Batıcılaşma’ konusundaki görüşlerini değerlendiriniz.
sosyolojisine biçtiği rol ve görev de, bu tarihsel ve mukayeseli yaklaşım sonucunda, Türk toplumunun
farklılığını ve özgünlüğünü merkeze alan bu yaklaşımının bir sonucu olarak görülmelidir.
13.BÖLÜM
6
- ıkar. Ona göre, toplum bireylerin eylemleri çerçevesinde var olan, işleyen, değişen, gelişen dinamik
bir süreç olarak kavramsallaştırılır. Başka bir deyişle, Göle, Durkheimci ‘belirli yasa ve süreçlerle
belirlenmiş’, ‘kendisi olan’ bir toplum anlayışını reddeder. Toplumun pek çok görünümü mevcuttur.
Ona göre toplum, dinamik, sürekli değişen ve farklı veçheleri olan bütün bu özellikleriyle de kavramsal
çerçevelerimize sığmayan, kuramsal yaklaşımlarımızın sınırlarını zorlayan ve hatta parçalayan bir
kavramdır. Bu noktada, Göle’nin, topluma ilişkin teorik çerçevelerden, ideolojik pozisyonlardan, siyasi
görüşlerden ziyade toplumun kendisini önceleme iddiasını taşıdığını söyleyebiliriz.
Göle’ye göre toplum, genelleme yapılarak tutarlı, mono-blok tek bir özne olarak ifade edilebilecek bir
şey değildir. Çünkü toplum, farklılıkları ve çatışmaları içinde barındırır. Kalın bir dokuya ve değişken
bir yapıya sahip olan toplum derinlemesine bir analiz için keşfedilmesi gereken bir şeydir. Toplum,
yüzeyine bakılarak genelleyici, genel bir resim çekmek yerine merkezine sürekli yolculuklar yapılması
gerekli bir şeydir. Toplumun merkezine yapılacak bir yolculuk ise, ona göre, istikameti belli olmayan
bir yolculuktur. Göle, toplumun merkezi olarak devlet, hakim sınıflar, hakim kurumlar ya da hakim
değerleri kabul etmez. Onun yaklaşımında, aslında, toplum merkezsiz bir şeydir; başka bir deyişle,
toplum merkeze karşı bir şey olarak kavranır.
Göle’nin çok katmanlı/katlı, değişken, içerisinde çatışmaları ve farklılıkları barındıran dinamik bir yapı
olarak tanımladığı toplum, bireylerin/aktörlerin/öznelerin bireysel ve kolektif eylemleriyle, toplumsal
hareket ve ilişkileriyle üretilir, yeniden üretilir ve dönüştürülür. Göle’nin özne/aktör/birey anlayışı da
toplum anlayışına paralel olarak, toplumsal yapıda belli bir statüyü işgal eden ve buna uygun
davranışlar gerçekleştiren, toplumla bütünleşmiş, toplum tarafından belirlenen edilgen bir varlık
değil, etkin, faal, diğer öznelerle/aktörlerle ilişkilere giren, toplumsal, kültürel ve siyasal bir varlıktır.
Doktora tez hocası Alain Touraine’in etkisindeki mezkur toplum ve birey anlayışına sahip Göle’ye
göre; toplumsal olayları anlayabilmek için, bu aktörlerin düşüncelerini, ideolojilerini, eylemlerine
yükledikleri anlamları incelemek, anlamak ve kavramak sosyolojik çalışma için temel önemdedir.
14.BÖLÜM
1) 1980 sonrasında küreselleşme süreçleri Türkiye’de sosyolojinin mahiyetini, ilgilendiği konuları ve
çalışma yöntemini nasıl etkilemiştir? Açıklayınız.
- 1980 sonrasında dünyanın aldığı yeni biçimler ve gündeme gelen yeni tartışmalar bir şekilde
sosyoloji bölümlerinin –en azından- bir kısmının müfredatında yansımasını bulmuştur. Geleneksel
eğilim Aile Sosyolojisi gibi klişe bir dersin müfredata konulması iken, günümüzde kadın konusu ayrı bir
başlık altında ders olarak verilebilmektedir. Özel Hayat ve Yeni Aile Biçimleri, Toplumsal Cinsiyet,
Aşkın Tarihsel Sosyolojisi vb. adlar altında, geçmişte belli isimler altında verilen derslerin içeriğinin
ayrıştırılmasından hareketle ya da bütünüyle bu derslerden bağımsız yeni dersler konabilmektedir.
Küreselleşme, modernliğin sosyolojisi, modernite vs. postmodernite, hermenötik, fenomenoloji, ağ
toplumları, çevre sosyolojisi, gözetim toplumu, din sosyolojisi vb. isimler altında yeni pek çok dersin
SP 2015
Bu farklılaşmada, 1980’den günümüze sayıları –devlet ve vakıf üniversiteleri dâhil- neredeyse 10 kat
artmış sosyoloji bölümlerinde farklı e ğitim geleneklerine, ilgilere ve beslenme kaynaklarına sahip
7
1.Bölüm
1-) Sosyolojinin ilgi alanını yansıtan aşağıdaki tasniflerden hangisi AugusteComte’a aittir? (2015’te çıktı)
a) Toplumsal statik – toplumsal dinamik ***
b) Cemaat – cemiyet
c) Birincil gruplar – ikincil gruplar
d) Kapitalist toplum – sosyalist toplum
e) Organik dayanışma – mekanik dayanışma
2-) Sosyoloji, özellikle 19. yüzyıldaki siyasal ve ekonomik devrimlerin yarattığı toplumsal sorunlarla
ilgilenmiş; her şeyin üstünde de modern ...................................toplumunun bilimi olmuştur.
Yukarıdaki metinde boş bırakılan yere aşağıdaki ifadelerden hangisi yerleştirilmelidir? 2016
a) militarist
b) metafizik
c) ziraat/tarım
d) sanayi ***
e) geleneksel
3- Sosyolojinin ilk dönemi için dile getirilen aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? 2016
a) İlk dönem sosyolojisi, evrimcidir.
b) İlk dönem sosyolojisi, bilimsel olduğu kadar ideolojik bir karakter de taşımaktaydı.
c) İlk dönem sosyolojisi, ansiklopediktir.
d) Sosyoloji, doğa bilimlerine benzer biçimde pozitif bir bilim olarak tanımlanmaktadır.
e) İlk dönem sosyolojisi, kapitalizmin gelişimi ve dünyevileşmeyle birlikte Kilise’nin temsil ettiği din anlayışının
yaşadığı krizlere çözüm üretmek çabasındaydı. ***
6- Sosyolojinin başlangıç döneminde kazandığı özelliklere ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
2016
a) İlk dönem sosyolojisi, toplumun kaçınılmaz bir biçimde yok oluşa doğru ilerlediği ön kabulünden hareket
etmiş ve geçmişe duyulan özlemin ifadesi olmuştur.
b) İlk dönem sosyolojisi, dine dönüş ideolojisinin bilimsel ifadesidir.
SP 2015
c) Sosyoloji, doğa bilimlerine benzer biçimde pozitif bir bilim olarak kabul görmüştür. ***
d) İlk dönem sosyolojisi, ırkların ve cinsiyetlerin eşitliği fikri üzerine kurulmuştur.
e) İlk dönem sosyolojisi, kapitalizmin gelişimi ve dünyevileşmeyle birlikte Kilise’nin temsil ettiği din anlayışının
yaşadığı krizlere çözüm üretmek çabasındaydı.
2
7-Üç Hâl Kanunu’na göre toplumların yaşadığı gelişim evreleri, aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru
sıralama ile gösterilmektedir? 2016
a) Teolojik Toplum – Metafizik Toplum - Pozitif Toplum ***
b) Metafizik Toplum – Pozitif Toplum – Teolojik Toplum
c) Köleci Toplum – Feodal Toplum – Kapitalist Toplum
d) Negatif Toplum – Pozitif Toplum – Endüstri Toplumu
e) Teolojik Toplum – Pozitif Toplum – Metafizik Toplum
8-Sosyoloji ilk akademik meşruiyetini aşağıdaki isimlerden hangisiyle birlikte kazanmıştır? 2016
a) Auguste Comte
b) Emile Durkheim ***
c) Ferdinand Tönnies
d) Georges Gurvitch
e) Karl Marx
9- Aşağıdakilerden hangisi modern toplumu meydana getiren temel süreçlerden biri değildir? 2016
a) Bilimsel devrim
b) Felsefi devrim
c) Dinsel devrim ***
d) Sanayi devrimi
e) Siyasal devrimler
10- Ülkemizde sosyolojiye ilgi duyan ilk isimlerden biri olan Ahmet Rıza, hangi Batılı sosyoloğun
düşüncelerini Türkiye’de tanıtmaya çalışmıştır?
a) Frederic Le Play
b) GeorgSimmel
c) Emile Durkheim
d) AugusteComte ***
e) HerbertSpencer
12- Aşağıdakilerden hangisi sosyolojinin 19. yüzyıldaki kurumsallaşma sürecine katkıda bulunan isimlerden
birisi değildir?
a) Emile Durkheim
b) MaxWeber
c) NiccolaMachiavelli ***
d) AugusteComte
e) Karl Marx
13- Aşağıdakilerden hangisi sosyolojinin 19. yüzyıldaki kurumsallaşma sürecine katkıda bulunan isimlerden
SP 2015
d) Auguste Comte
e) Karl Marx
2. Bölüm
1- Türkiye’de sosyoloji ....................... siyasetinin/serüveninin bir ürünü olarak ilgi görmüş, bu siyasetin
başarıya ulaşmasını bir görev olarak kabul etmiş ve bu amaç doğrultusunda da aktarmacı/tercümeye dayalı
bir karakter kazanmıştır.
Yukarıdaki cümlede bulunan boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? 2016
a) Batılılaşma ***
b) Osmanlıcılık
c) Müslümanlaşma
d) devlet
e) Türkleşme
2-Gabriel Tarde ve Georges Palante gibi Fransız sosyal bilimcilerin düşüncelerinin tanıtıldığı Osmanlıca dergi
aşağıdakilerden hangisidir?
a) Servet-i Fünun ***
b) İçtihad
c) Say
d) Donanma
e) Hakikat
3- Psiko-sosyolojik eğilim bağlamında Gustave Le Bon’un düşüncelerini Türkiye’de tanıtan Osmanlı aydını
aşağıdakilerden hangisidir? V2016
a) Prens Selahattin
b) Mehmet Ali Şevki Bey
c) Abdullah Cevdet ***
d) Etem Necdet
e) Prens Sabahattin
5-II. Meşrutiyet’ten sonra sosyoloji alanında ilk yapılan tercümelerden biri olan "Anglo-Saksonların Esbab-ı
Faikiyeti Nedir?" başlıklı çalışmanın yazarı Fransız sosyal bilimci aşağıdakilerden hangisidir?
a) Edmond Demolins ***
b) Gabriel Tarde
c) Henri Tourville
d) Auguste Comte
e) Frederic Le Play
6- Aşağıdaki ifadelerden hangisi başlangıç dönemi itibarıyla Türk sosyolojisinin belirleyici özelliklerinden biri
SP 2015
sayılamaz? 2016
a) Türk toplumunun sanayileşmesinin bir sonucu olarak ortaya çıkan işçi sınıfının yarattığı toplumsal kaosu
anlama ve çözümleme çabasının bir ürünüdür. ***
b) Batılılaşma serüveninin bir ürünüdür.
4
3. Bölüm
1- Özellikle "Kadınlarımız" başlıklı eseriyle yaygın olarak tanınan Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası
yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Bedii Nuri
b) Rıza Tevfik c
c) Ahmed Şuayb
d) Celal Nuri ***
e) Satı el-Husri
3-Auguste Comte’un topluma ilişkin düşüncelerini Osmanlı’da sistemli olarak "Ulum-u İktisadiye ve İctimaiye
Mecmuası"ndaki telif ve tercüme yazılarıyla ilk kez tanıtan kişi aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Rıza Tevfik
b) Salih Zeki ***
c) Prens Sabahaddin
d) Abdullah Cevdet
e) Namık Kemal Kaleci
4-Ahmed Şuayb ile ilgili aşağıda sunulan ifadelerden hangisi yanlıştır? 2016
a) Ahmed Şuayb "Hayat ve Kitaplar"da en fazla yeri üstadı Taine’e ve eserlerine ayırmıştı.
b) Ahmet Şuayb’ın Servet-i Fünun döneminde yazdıklarından pozitivist düşünceye bağlı ve Taine’nin etkisinde
bir kişi olduğu söylenebilir.
c) Ahmed Şuayb, ilk sayısı Aralık 1908’de çıkan Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nı Tevfik Fikret,
Mehmed Cavid ve Ahmet Rıza ile birlikte yayınladı. ***
d) Ahmet Şuayb, terimin Anglo-Sakson dünyadaki yaygın kullanımını çağrıştırır tarzda, evrimci bir ilerlemeyi de
içerecek şekilde tek bir uygarlıktan bahseder.
e) Ahmet Şuayb, Spencer’in etkilerini görebileceğimiz şekilde, toplumu canlı bir organizmaya benzeterek
açıklamaya çalışır.
5-Ahmet Şuayb’ın, Türkiye’de tanıttığı, düşüncelerine ilgi duyduğu, liberal ve evrimci yaklaşımlara sahip ve
organizmacı sosyolojinin temsilcisi olarak tanınan Batılı sosyal bilimci aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Herbert Spencer ***
b) Hyppolite Taine
c) Ferdinand Tönnies
d) Hans Freyer
e) Emile Durkheim
SP 2015
6-Aşağıdaki isimlerden hangisi Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nda yazılar kaleme almış bir kişi
değildir?
a) Beşir Fuad ***
b) Ahmet Şuayb
c) Bedii Nuri
5
d) Satı el-Husri
e) Celal Nuri
7-Ahmed Şuayb ile ilgili aşağıda sunulan ifadelerden hangisi yanlıştır? 2016
a) Ahmed Şuayb "Hayat ve Kitaplar"da en fazla yeri üstadı Taine’e ve eserlerine ayırmıştı.
b) Ahmet Şuayb’ın Servet-i Fünun döneminde yazdıklarından pozitivist düşünceye bağlı ve Taine’nin etkisinde
bir kişi olduğu söylenebilir.
c) Ahmed Şuayb, ilk sayısı Aralık 1908’de çıkan Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nı Tevfik Fikret,
Mehmed Cavid ve Ahmet Rıza ile birlikte yayınladı. ***
d) Ahmet Şuayb, terimin Anglo-Sakson dünyadaki yaygın kullanımını çağrıştırır tarzda, evrimci bir ilerlemeyi de
içerecek şekilde tek bir uygarlıktan bahseder.
e) Ahmet Şuayb, Spencer’in etkilerini görebileceğimiz şekilde, toplumu canlı bir organizmaya benzeterek
açıklamaya çalışır.
10-Aşağıdaki isimlerden hangisi Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nda yazılar kaleme almış bir kişi
değildir? 2016
a) Şerif Mardin ***
b) Ahmet Şuayb
c) Bedii Nuri
d) Satı el-Husri
e) Celal Nuri
11-Osmanlı aydınları arasında pozitivizme "ilk ilgi duyan kişi" olarak en fazla tanınan isim aşağıdakilerden
hangisidir? 2016
a) Babanzade Ahmet Naim
b) Filibeli Ahmed Hilmi
c) Beşir Fuad ***
d) Prens Sabahaddin
e) Ziya Gökalp
12-Ahmed Rıza’nın pozitivist düşünceyle ilişkisinde en fazla etkili olmuş kişi aşağıdaki isimlerden hangisidir?
2016
a) Pierre Laffitte ***
b) Gustave Flaubert
SP 2015
c) Hyppolite Taine
d) Gustave Le Bon
e) Edmond Demolins
6
4.Bölüm
1-“Frederic Le Play’in sosyolojik düşünceleri, Osmanlı ülkesinin problemlerinin tanımı ve çözümü için ilk kez
......................................... tarafından kullanılmıştır.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere gelmesi gereken doğru ifade aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Ziya Gökalp
b) Beşir Fuad
c) AhmedŞuayb
d) Prens Sabahaddin ***
e) Ahmed Rıza
3-Aşağıdaki isimlerden hangisi Le Play sosyolojisini Türkiye’de tanıtan isimler arasında değildir?
a) İbrahim Rüştü
b) Mehmet Ali Şevki Bey
c) Ahmet Sanih
d) Prens Sabahattin
e) Abdullah Cevdet ***
4-"Türkiye Nasıl Kurtarılabilir?" başlıklı çalışma aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisine aittir?
SP 2015
a) Ahmet Ağaoğlu
b) Yusuf Akçura
c) Ahmed Şuayb
d) Prens Sabahaddin ***
e) Ziya Gökalp
7
5-“............................... Türkiye’nin bir ‘yönetim’ sorunu değil, ‘yapı’ sorunu ile karşı karşıyaolduğunu
belirtmiştir.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yer için en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Ziya Gökalp
b) Bedii Nuri
c) Prens Sabahaddin ***
d) Ahmed Rıza
e) Celal Nuri İsa
7- Aşağıdaki isimlerden hangisi Prens Sabahaddin’in takipçileri arasında yer almaz? 2016
a) Nezahet Nurettin Ege
b) Mehmet Ali Şevki Bey
c) Tahsin Demiray
d) Ahmet Bedevi Kuran
e) Ziya Gökalp ***
8-Aşağıdaki isimlerden hangisi Le Play sosyolojisini Türkiye’de tanıtan isimler arasında değildir?
a) İbrahim Rüştü
b) Mehmet Ali Şevki Bey
c) Ahmet Sanih
d) Prens Sabahattin
e) Abdullah Cevdet ***
9-“............................... Türkiye’nin bir ‘yönetim’ sorunu değil, ‘yapı’ sorunu ile karşı karşıyaolduğunu
belirtmiştir.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yer için en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Ziya Gökalp
b) Bedii Nuri
c) Prens Sabahaddin ***
d) Ahmed Rıza
e) Celal Nuri İsa
10- Aşağıdaki yerli düşünür ile yabancı düşünür, düşünür ile ekol ya da yayın organı ilişkisini ifade eden
eşleşmelerden hangisi yanlıştır? 2016
a) Prens Sabahaddin – Science Sociale Ekolü
b) Prens Sabahaddin – Frederic Le Play
c) La Science Sociale – İctimaiyyat ***
d) Prens Sabahaddin – Mehmet Ali Şevki Bey
e) Frederic Le Play – Edmond Demolins
d) "Science sociale" çevresi, gelişmiş ve geri kalmış toplumlar ve bu arada da İngiltere ve Fransa arasındaki
farklılığı aile tipinden başlayarak toplum tipindeki bu farklılıklara dayalı olarak açıklamaktadırlar.
e) Demolins, Türkiye’de “bireyci” insan yetiştirmek için Ankara’nın doğusunda "Ecole des Roches" adıyla bilinen
bir özel okul kurmuştu. ***
5.Bölüm
1-Emile Durkheim’in sosyolojik düşüncelerini Türkiye koşullarına uyarlayan sosyoloğumuz aşağıdakilerden
hangisidir? 2016
a) Sabahattin Bey
b) Ziya Gökalp ***
c) Sait Halim Paşa
d) Mehmet Ali Şevki Bey
e) Ahmet Rıza
2- "Türk olarak, kalarak batılılaşma" siyasetinin yaratabileceği kültürel çelişkileri aşmak için Gökalp’in
geliştirdiği kuram aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Hars-Medeniyet ayrımı ***
b) Düzen ve Ahlak
c) Güneş Dil-Tarih Teorisi
d) Türk Medeniyeti Kuramı
e) Türk Bireyi Kuramı
3- Gökalp’in, 1923 tarihli “Türkçülüğün Esasları”nda, kültür ve uygarlık arasındaki mesafeyi daha da
kısaltmaya yönelik olarak geliştirdiği yeni kavram aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Elitizm
b) Tehzib ***
c) Taklit
d) Doğru yol
e) Yenilikçilik
5- Gökalp, geliştirmiş olduğu dayanışmacı yönü öne çıkan toplum modelini aşağıdaki kavramlardan hangisi
ile adlandırmıştır? 2016
a) Türk töresi
b) Toplumcu gelenek
c) İçtimai mefkurecilik ***
d) Türk milliyetçiliği
e) Türk toplum geleneği
6-Gökalp’in milliyetçilik konusundaki görüşlerini sistematik olarak toplayan eseri aşağıdakilerden hangisidir?
2016
a) Türk Medeniyeti Tarihi
SP 2015
b) Kızılelma
c) Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak
d) Türk Töresi
e) Türkçülüğün Esasları ***
9
8-Ziya Gökalp’in kurmuş olduğu "sosyoloji araştırma enstitüsü" aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) İçtimaiyat Daru’l-Mesaisi ***
b) Türkiye Sosyoloji Araştırmalar Merkezi
c) İktisat ve İçtimaiyat Araştırma Enstitüsü
d) Sosyoloji Araştırma Merkezi
e) Türk Sosyal Bilimler Derneği
10- Durkheim’in geliştirdiği "kolektif şuur" kavramının Gökalp’teki karşılığı aşağıdaki terimlerden hangisi
olmuştur? 2015
Cevap: Millet Şuuru
6.Bölüm
1-"Meslek-i İçtimaî" derneğini kuran ve yayın organı olarak "Meslekî İçtimai Dergisi"ni çıkaran sosyal
bilimcimiz aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Hilmi Ziya Ülken
b) Ziya Gökalp
c) Mehmet İzzet
d) Mehmet Ali Şevki [Sevündük] Bey ***
e) Nurettin Şazi Kösemihal
2-İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu’nun “felsefi hakikat” konusundaki düşüncelerine etki eden düşünür
aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Frederic Le Play
b) Herbert Spencer
c) Emile Durkheim
d) Immanuel Kant
e) Henri Bergson ***
3-Gökalp sonrasında Sosyoloji Kürsüsünün yönetimine getirilen, "eğitim" ve özellikle de "kıraat" konularında
yaptığı çalışmalarla tanınan, aynı zamanda siyasal bir kişiliği de olan sosyal bilimcimiz aşağıdakilerden
hangisidir? 2016
a) Ahmed Şuayb
b) Hilmi Ziya Ülken
c) Mehmet Ali Şevki Bey
SP 2015
d) Mehmet İzzet
e) Necmeddin Sadak ***
10
4-"Meslek-i İçtimaî Cemiyet-i İlmiyyesi" isimli sosyoloji derneği, aşağıdaki isimlerden hangisi tarafından
kurulmuştur?
a) Ahmet Sanih
b) İbrahim Rüştü
c) Abdullah Cevdet
d) Mehmet Ali Şevki Bey ***
e) Prens Sabahattin
5-Monografi yöntemini tanıttığı "Memleketi Tanıma Yolu” ve “Osmanlı Tarihinin İlm-i İçtima ile İzahı" isimli
çalışmalar aşağıdaki isimlerden hangisine aittir?
a) Hüseyinzade Ali
b) Ahmet Agayef
c) Mehmet Ali Şevki Bey ***
d) Yusuf Akçura
e) Prens Sabahaddin
6-‘“Yeni Adam” dergisi aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisi tarafından yayınlanmıştır? 2016
a) Mehmet Emin Erişirgil
b) İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu ***
c) Necmeddin Sadak
d) Mehmet İzzet
e) Mustafa Şekip Tunç
7-Aşağıdakilerden hangisi, Gökalp sonrasında Sosyoloji Kürsüsü’nde dersler veren yabancı hocalardan
biridir? 2016
a) George Dumezil ***
b) Edmond Demolins
c) Emile Durkheim
d) F. Le Play
e) Edward Hirsch
9-Milliyet Nazariyeleri ve Milli Hayat“ adlı eser, aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisine aittir? 2016
a) Ziya Gökalp
b) İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu
c) Mehmet İzzet ***
d) Mümtaz Turhan
e) Necmeddin Sadak
10- Aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisi Gökalp sonrasında "Darulfünun Sosyoloji Kürsüsü"nde
görev alan isimler arasında yer almaz?
a) Necmeddin Sadık [Sadak]
b) Mehmet İzzet
SP 2015
c) Mehmet Servet
d) AhmedŞuayb ***
e) İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu
11
7.Bölüm
1-Niyazi Berkes’in Türkiye’den ayrıldıktan sonra akademik faaliyetlerini sürdürdüğü "oryantalist kürsü"
aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Columbia Üniversitesi Türkiye Araştırmaları Merkezi
b) Kanada Şarkiyatçılık Araştırmaları Merkezi
c) Oxford Üniversitesi İslam Araştırmaları Merkezi
d) McGill Üniversitesi Doğu Toplumları Araştırmaları Merkezi
e) McGill Üniversitesi İslam Araştırmaları Enstitüsü ***
2-Niyazi Berkes’in Türkiye’nin toplumsal yapısı tartışmaları bağlamında kaleme aldığı eseri aşağıdakilerden
hangisidir? 2016
a) Toplumsal Yapı Tartışmaları
b) Türk Düşününde Batı Sorunu
c) Türkiye’de Çağdaşlaşma
d) Türkiye İktisat Tarihi ***
e) 200 Yıldır Neden Bocalıyoruz?
4-"Bazı Ankara Köyleri Üzerinde Bir Araştırma" (1942) başlıklı çalışma aşağıdaki sosyologlarımızdan hangisine
aittir? 2016
a) Şerif Mardin
b) İbrahim Yasa
c) Mümtaz Turhan
d) Behice Boran
e) Niyazi Berkes ***
5-Niyazi Berkes’in Türk modernleşme tecrübesini konu edindiği temel çalışması aşağıdakilerden hangisidir?
2016
a) Türk İktisat Tarihi
b) Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi
c) Türkiye’de Çağdaşlaşma ***
d) Türk İnkılabına Bakışlar
e) Toplumsal Yapı Tartışmaları
7-Niyazi Berkes’in 1960’lı yıllarda, Türkiye’nin çağdaşlaşma tarihine ilişkin yazılarını yayınladığı ve aynı
SP 2015
zamanda, yazısı en çok yayınlanan yazarlarından biri olduğu dergi aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Yurt ve Dünya
b) Kadro
c) Yön ***
12
d) Sosyoloji Dünyası
e) İyi Adam
9-"Toplumsal Yapı Araştırmaları: İki Köy Çeşidinin Mukayeseli Tetkiki" başlıklı çalışma aşağıdaki
sosyologlarımızdan hangisine aittir? 2016
a) Şerif Mardin
b) Behice Boran ***
c) Mübeccel B. Kıray
d) Mehmet Ali Şevki Bey
e) Emre Kongar
1.Bölüm
1-) Sosyolojinin ilgi alanını yansıtan aşağıdaki tasniflerden hangisi AugusteComte’a aittir? (2015’te çıktı)
a) Toplumsal statik – toplumsal dinamik ***
b) Cemaat – cemiyet
c) Birincil gruplar – ikincil gruplar
d) Kapitalist toplum – sosyalist toplum
e) Organik dayanışma – mekanik dayanışma
2-) Sosyoloji, özellikle 19. yüzyıldaki siyasal ve ekonomik devrimlerin yarattığı toplumsal sorunlarla
ilgilenmiş; her şeyin üstünde de modern ...................................toplumunun bilimi olmuştur.
Yukarıdaki metinde boş bırakılan yere aşağıdaki ifadelerden hangisi yerleştirilmelidir? 2016
a) militarist
b) metafizik
c) ziraat/tarım
d) sanayi ***
e) geleneksel
3- Sosyolojinin ilk dönemi için dile getirilen aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? 2016
a) İlk dönem sosyolojisi, evrimcidir.
b) İlk dönem sosyolojisi, bilimsel olduğu kadar ideolojik bir karakter de taşımaktaydı.
c) İlk dönem sosyolojisi, ansiklopediktir.
d) Sosyoloji, doğa bilimlerine benzer biçimde pozitif bir bilim olarak tanımlanmaktadır.
e) İlk dönem sosyolojisi, kapitalizmin gelişimi ve dünyevileşmeyle birlikte Kilise’nin temsil ettiği din anlayışının
yaşadığı krizlere çözüm üretmek çabasındaydı. ***
6- Sosyolojinin başlangıç döneminde kazandığı özelliklere ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
2016
a) İlk dönem sosyolojisi, toplumun kaçınılmaz bir biçimde yok oluşa doğru ilerlediği ön kabulünden hareket
etmiş ve geçmişe duyulan özlemin ifadesi olmuştur.
b) İlk dönem sosyolojisi, dine dönüş ideolojisinin bilimsel ifadesidir.
SP 2015
c) Sosyoloji, doğa bilimlerine benzer biçimde pozitif bir bilim olarak kabul görmüştür. ***
d) İlk dönem sosyolojisi, ırkların ve cinsiyetlerin eşitliği fikri üzerine kurulmuştur.
e) İlk dönem sosyolojisi, kapitalizmin gelişimi ve dünyevileşmeyle birlikte Kilise’nin temsil ettiği din anlayışının
yaşadığı krizlere çözüm üretmek çabasındaydı.
2
7-Üç Hâl Kanunu’na göre toplumların yaşadığı gelişim evreleri, aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru
sıralama ile gösterilmektedir? 2016
a) Teolojik Toplum – Metafizik Toplum - Pozitif Toplum ***
b) Metafizik Toplum – Pozitif Toplum – Teolojik Toplum
c) Köleci Toplum – Feodal Toplum – Kapitalist Toplum
d) Negatif Toplum – Pozitif Toplum – Endüstri Toplumu
e) Teolojik Toplum – Pozitif Toplum – Metafizik Toplum
8-Sosyoloji ilk akademik meşruiyetini aşağıdaki isimlerden hangisiyle birlikte kazanmıştır? 2016
a) Auguste Comte
b) Emile Durkheim ***
c) Ferdinand Tönnies
d) Georges Gurvitch
e) Karl Marx
9- Aşağıdakilerden hangisi modern toplumu meydana getiren temel süreçlerden biri değildir? 2016
a) Bilimsel devrim
b) Felsefi devrim
c) Dinsel devrim ***
d) Sanayi devrimi
e) Siyasal devrimler
10- Ülkemizde sosyolojiye ilgi duyan ilk isimlerden biri olan Ahmet Rıza, hangi Batılı sosyoloğun
düşüncelerini Türkiye’de tanıtmaya çalışmıştır?
a) Frederic Le Play
b) GeorgSimmel
c) Emile Durkheim
d) AugusteComte ***
e) HerbertSpencer
12- Aşağıdakilerden hangisi sosyolojinin 19. yüzyıldaki kurumsallaşma sürecine katkıda bulunan isimlerden
birisi değildir?
a) Emile Durkheim
b) MaxWeber
c) NiccolaMachiavelli ***
d) AugusteComte
e) Karl Marx
13- Aşağıdakilerden hangisi sosyolojinin 19. yüzyıldaki kurumsallaşma sürecine katkıda bulunan isimlerden
SP 2015
d) Auguste Comte
e) Karl Marx
2. Bölüm
1- Türkiye’de sosyoloji ....................... siyasetinin/serüveninin bir ürünü olarak ilgi görmüş, bu siyasetin
başarıya ulaşmasını bir görev olarak kabul etmiş ve bu amaç doğrultusunda da aktarmacı/tercümeye dayalı
bir karakter kazanmıştır.
Yukarıdaki cümlede bulunan boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? 2016
a) Batılılaşma ***
b) Osmanlıcılık
c) Müslümanlaşma
d) devlet
e) Türkleşme
2-Gabriel Tarde ve Georges Palante gibi Fransız sosyal bilimcilerin düşüncelerinin tanıtıldığı Osmanlıca dergi
aşağıdakilerden hangisidir?
a) Servet-i Fünun ***
b) İçtihad
c) Say
d) Donanma
e) Hakikat
3- Psiko-sosyolojik eğilim bağlamında Gustave Le Bon’un düşüncelerini Türkiye’de tanıtan Osmanlı aydını
aşağıdakilerden hangisidir? V2016
a) Prens Selahattin
b) Mehmet Ali Şevki Bey
c) Abdullah Cevdet ***
d) Etem Necdet
e) Prens Sabahattin
5-II. Meşrutiyet’ten sonra sosyoloji alanında ilk yapılan tercümelerden biri olan "Anglo-Saksonların Esbab-ı
Faikiyeti Nedir?" başlıklı çalışmanın yazarı Fransız sosyal bilimci aşağıdakilerden hangisidir?
a) Edmond Demolins ***
b) Gabriel Tarde
c) Henri Tourville
d) Auguste Comte
e) Frederic Le Play
6- Aşağıdaki ifadelerden hangisi başlangıç dönemi itibarıyla Türk sosyolojisinin belirleyici özelliklerinden biri
SP 2015
sayılamaz? 2016
a) Türk toplumunun sanayileşmesinin bir sonucu olarak ortaya çıkan işçi sınıfının yarattığı toplumsal kaosu
anlama ve çözümleme çabasının bir ürünüdür. ***
b) Batılılaşma serüveninin bir ürünüdür.
4
3. Bölüm
1- Özellikle "Kadınlarımız" başlıklı eseriyle yaygın olarak tanınan Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası
yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Bedii Nuri
b) Rıza Tevfik c
c) Ahmed Şuayb
d) Celal Nuri ***
e) Satı el-Husri
3-Auguste Comte’un topluma ilişkin düşüncelerini Osmanlı’da sistemli olarak "Ulum-u İktisadiye ve İctimaiye
Mecmuası"ndaki telif ve tercüme yazılarıyla ilk kez tanıtan kişi aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Rıza Tevfik
b) Salih Zeki ***
c) Prens Sabahaddin
d) Abdullah Cevdet
e) Namık Kemal Kaleci
4-Ahmed Şuayb ile ilgili aşağıda sunulan ifadelerden hangisi yanlıştır? 2016
a) Ahmed Şuayb "Hayat ve Kitaplar"da en fazla yeri üstadı Taine’e ve eserlerine ayırmıştı.
b) Ahmet Şuayb’ın Servet-i Fünun döneminde yazdıklarından pozitivist düşünceye bağlı ve Taine’nin etkisinde
bir kişi olduğu söylenebilir.
c) Ahmed Şuayb, ilk sayısı Aralık 1908’de çıkan Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nı Tevfik Fikret,
Mehmed Cavid ve Ahmet Rıza ile birlikte yayınladı. ***
d) Ahmet Şuayb, terimin Anglo-Sakson dünyadaki yaygın kullanımını çağrıştırır tarzda, evrimci bir ilerlemeyi de
içerecek şekilde tek bir uygarlıktan bahseder.
e) Ahmet Şuayb, Spencer’in etkilerini görebileceğimiz şekilde, toplumu canlı bir organizmaya benzeterek
açıklamaya çalışır.
5-Ahmet Şuayb’ın, Türkiye’de tanıttığı, düşüncelerine ilgi duyduğu, liberal ve evrimci yaklaşımlara sahip ve
organizmacı sosyolojinin temsilcisi olarak tanınan Batılı sosyal bilimci aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Herbert Spencer ***
b) Hyppolite Taine
c) Ferdinand Tönnies
d) Hans Freyer
e) Emile Durkheim
SP 2015
6-Aşağıdaki isimlerden hangisi Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nda yazılar kaleme almış bir kişi
değildir?
a) Beşir Fuad ***
b) Ahmet Şuayb
c) Bedii Nuri
5
d) Satı el-Husri
e) Celal Nuri
7-Ahmed Şuayb ile ilgili aşağıda sunulan ifadelerden hangisi yanlıştır? 2016
a) Ahmed Şuayb "Hayat ve Kitaplar"da en fazla yeri üstadı Taine’e ve eserlerine ayırmıştı.
b) Ahmet Şuayb’ın Servet-i Fünun döneminde yazdıklarından pozitivist düşünceye bağlı ve Taine’nin etkisinde
bir kişi olduğu söylenebilir.
c) Ahmed Şuayb, ilk sayısı Aralık 1908’de çıkan Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nı Tevfik Fikret,
Mehmed Cavid ve Ahmet Rıza ile birlikte yayınladı. ***
d) Ahmet Şuayb, terimin Anglo-Sakson dünyadaki yaygın kullanımını çağrıştırır tarzda, evrimci bir ilerlemeyi de
içerecek şekilde tek bir uygarlıktan bahseder.
e) Ahmet Şuayb, Spencer’in etkilerini görebileceğimiz şekilde, toplumu canlı bir organizmaya benzeterek
açıklamaya çalışır.
10-Aşağıdaki isimlerden hangisi Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nda yazılar kaleme almış bir kişi
değildir? 2016
a) Şerif Mardin ***
b) Ahmet Şuayb
c) Bedii Nuri
d) Satı el-Husri
e) Celal Nuri
11-Osmanlı aydınları arasında pozitivizme "ilk ilgi duyan kişi" olarak en fazla tanınan isim aşağıdakilerden
hangisidir? 2016
a) Babanzade Ahmet Naim
b) Filibeli Ahmed Hilmi
c) Beşir Fuad ***
d) Prens Sabahaddin
e) Ziya Gökalp
12-Ahmed Rıza’nın pozitivist düşünceyle ilişkisinde en fazla etkili olmuş kişi aşağıdaki isimlerden hangisidir?
2016
a) Pierre Laffitte ***
b) Gustave Flaubert
SP 2015
c) Hyppolite Taine
d) Gustave Le Bon
e) Edmond Demolins
6
4.Bölüm
1-“Frederic Le Play’in sosyolojik düşünceleri, Osmanlı ülkesinin problemlerinin tanımı ve çözümü için ilk kez
......................................... tarafından kullanılmıştır.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere gelmesi gereken doğru ifade aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Ziya Gökalp
b) Beşir Fuad
c) AhmedŞuayb
d) Prens Sabahaddin ***
e) Ahmed Rıza
3-Aşağıdaki isimlerden hangisi Le Play sosyolojisini Türkiye’de tanıtan isimler arasında değildir?
a) İbrahim Rüştü
b) Mehmet Ali Şevki Bey
c) Ahmet Sanih
d) Prens Sabahattin
e) Abdullah Cevdet ***
4-"Türkiye Nasıl Kurtarılabilir?" başlıklı çalışma aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisine aittir?
SP 2015
a) Ahmet Ağaoğlu
b) Yusuf Akçura
c) Ahmed Şuayb
d) Prens Sabahaddin ***
e) Ziya Gökalp
7
5-“............................... Türkiye’nin bir ‘yönetim’ sorunu değil, ‘yapı’ sorunu ile karşı karşıyaolduğunu
belirtmiştir.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yer için en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Ziya Gökalp
b) Bedii Nuri
c) Prens Sabahaddin ***
d) Ahmed Rıza
e) Celal Nuri İsa
7- Aşağıdaki isimlerden hangisi Prens Sabahaddin’in takipçileri arasında yer almaz? 2016
a) Nezahet Nurettin Ege
b) Mehmet Ali Şevki Bey
c) Tahsin Demiray
d) Ahmet Bedevi Kuran
e) Ziya Gökalp ***
8-Aşağıdaki isimlerden hangisi Le Play sosyolojisini Türkiye’de tanıtan isimler arasında değildir?
a) İbrahim Rüştü
b) Mehmet Ali Şevki Bey
c) Ahmet Sanih
d) Prens Sabahattin
e) Abdullah Cevdet ***
9-“............................... Türkiye’nin bir ‘yönetim’ sorunu değil, ‘yapı’ sorunu ile karşı karşıyaolduğunu
belirtmiştir.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yer için en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Ziya Gökalp
b) Bedii Nuri
c) Prens Sabahaddin ***
d) Ahmed Rıza
e) Celal Nuri İsa
10- Aşağıdaki yerli düşünür ile yabancı düşünür, düşünür ile ekol ya da yayın organı ilişkisini ifade eden
eşleşmelerden hangisi yanlıştır? 2016
a) Prens Sabahaddin – Science Sociale Ekolü
b) Prens Sabahaddin – Frederic Le Play
c) La Science Sociale – İctimaiyyat ***
d) Prens Sabahaddin – Mehmet Ali Şevki Bey
e) Frederic Le Play – Edmond Demolins
d) "Science sociale" çevresi, gelişmiş ve geri kalmış toplumlar ve bu arada da İngiltere ve Fransa arasındaki
farklılığı aile tipinden başlayarak toplum tipindeki bu farklılıklara dayalı olarak açıklamaktadırlar.
e) Demolins, Türkiye’de “bireyci” insan yetiştirmek için Ankara’nın doğusunda "Ecole des Roches" adıyla bilinen
bir özel okul kurmuştu. ***
5.Bölüm
1-Emile Durkheim’in sosyolojik düşüncelerini Türkiye koşullarına uyarlayan sosyoloğumuz aşağıdakilerden
hangisidir? 2016
a) Sabahattin Bey
b) Ziya Gökalp ***
c) Sait Halim Paşa
d) Mehmet Ali Şevki Bey
e) Ahmet Rıza
2- "Türk olarak, kalarak batılılaşma" siyasetinin yaratabileceği kültürel çelişkileri aşmak için Gökalp’in
geliştirdiği kuram aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Hars-Medeniyet ayrımı ***
b) Düzen ve Ahlak
c) Güneş Dil-Tarih Teorisi
d) Türk Medeniyeti Kuramı
e) Türk Bireyi Kuramı
3- Gökalp’in, 1923 tarihli “Türkçülüğün Esasları”nda, kültür ve uygarlık arasındaki mesafeyi daha da
kısaltmaya yönelik olarak geliştirdiği yeni kavram aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Elitizm
b) Tehzib ***
c) Taklit
d) Doğru yol
e) Yenilikçilik
5- Gökalp, geliştirmiş olduğu dayanışmacı yönü öne çıkan toplum modelini aşağıdaki kavramlardan hangisi
ile adlandırmıştır? 2016
a) Türk töresi
b) Toplumcu gelenek
c) İçtimai mefkurecilik ***
d) Türk milliyetçiliği
e) Türk toplum geleneği
6-Gökalp’in milliyetçilik konusundaki görüşlerini sistematik olarak toplayan eseri aşağıdakilerden hangisidir?
2016
a) Türk Medeniyeti Tarihi
SP 2015
b) Kızılelma
c) Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak
d) Türk Töresi
e) Türkçülüğün Esasları ***
9
8-Ziya Gökalp’in kurmuş olduğu "sosyoloji araştırma enstitüsü" aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) İçtimaiyat Daru’l-Mesaisi ***
b) Türkiye Sosyoloji Araştırmalar Merkezi
c) İktisat ve İçtimaiyat Araştırma Enstitüsü
d) Sosyoloji Araştırma Merkezi
e) Türk Sosyal Bilimler Derneği
10- Durkheim’in geliştirdiği "kolektif şuur" kavramının Gökalp’teki karşılığı aşağıdaki terimlerden hangisi
olmuştur? 2015
Cevap: Millet Şuuru
6.Bölüm
1-"Meslek-i İçtimaî" derneğini kuran ve yayın organı olarak "Meslekî İçtimai Dergisi"ni çıkaran sosyal
bilimcimiz aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Hilmi Ziya Ülken
b) Ziya Gökalp
c) Mehmet İzzet
d) Mehmet Ali Şevki [Sevündük] Bey ***
e) Nurettin Şazi Kösemihal
2-İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu’nun “felsefi hakikat” konusundaki düşüncelerine etki eden düşünür
aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Frederic Le Play
b) Herbert Spencer
c) Emile Durkheim
d) Immanuel Kant
e) Henri Bergson ***
3-Gökalp sonrasında Sosyoloji Kürsüsünün yönetimine getirilen, "eğitim" ve özellikle de "kıraat" konularında
yaptığı çalışmalarla tanınan, aynı zamanda siyasal bir kişiliği de olan sosyal bilimcimiz aşağıdakilerden
hangisidir? 2016
a) Ahmed Şuayb
b) Hilmi Ziya Ülken
c) Mehmet Ali Şevki Bey
SP 2015
d) Mehmet İzzet
e) Necmeddin Sadak ***
10
4-"Meslek-i İçtimaî Cemiyet-i İlmiyyesi" isimli sosyoloji derneği, aşağıdaki isimlerden hangisi tarafından
kurulmuştur?
a) Ahmet Sanih
b) İbrahim Rüştü
c) Abdullah Cevdet
d) Mehmet Ali Şevki Bey ***
e) Prens Sabahattin
5-Monografi yöntemini tanıttığı "Memleketi Tanıma Yolu” ve “Osmanlı Tarihinin İlm-i İçtima ile İzahı" isimli
çalışmalar aşağıdaki isimlerden hangisine aittir?
a) Hüseyinzade Ali
b) Ahmet Agayef
c) Mehmet Ali Şevki Bey ***
d) Yusuf Akçura
e) Prens Sabahaddin
6-‘“Yeni Adam” dergisi aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisi tarafından yayınlanmıştır? 2016
a) Mehmet Emin Erişirgil
b) İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu ***
c) Necmeddin Sadak
d) Mehmet İzzet
e) Mustafa Şekip Tunç
7-Aşağıdakilerden hangisi, Gökalp sonrasında Sosyoloji Kürsüsü’nde dersler veren yabancı hocalardan
biridir? 2016
a) George Dumezil ***
b) Edmond Demolins
c) Emile Durkheim
d) F. Le Play
e) Edward Hirsch
9-Milliyet Nazariyeleri ve Milli Hayat“ adlı eser, aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisine aittir? 2016
a) Ziya Gökalp
b) İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu
c) Mehmet İzzet ***
d) Mümtaz Turhan
e) Necmeddin Sadak
10- Aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisi Gökalp sonrasında "Darulfünun Sosyoloji Kürsüsü"nde
görev alan isimler arasında yer almaz?
a) Necmeddin Sadık [Sadak]
b) Mehmet İzzet
SP 2015
c) Mehmet Servet
d) AhmedŞuayb ***
e) İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu
11
7.Bölüm
1-Niyazi Berkes’in Türkiye’den ayrıldıktan sonra akademik faaliyetlerini sürdürdüğü "oryantalist kürsü"
aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Columbia Üniversitesi Türkiye Araştırmaları Merkezi
b) Kanada Şarkiyatçılık Araştırmaları Merkezi
c) Oxford Üniversitesi İslam Araştırmaları Merkezi
d) McGill Üniversitesi Doğu Toplumları Araştırmaları Merkezi
e) McGill Üniversitesi İslam Araştırmaları Enstitüsü ***
2-Niyazi Berkes’in Türkiye’nin toplumsal yapısı tartışmaları bağlamında kaleme aldığı eseri aşağıdakilerden
hangisidir? 2016
a) Toplumsal Yapı Tartışmaları
b) Türk Düşününde Batı Sorunu
c) Türkiye’de Çağdaşlaşma
d) Türkiye İktisat Tarihi ***
e) 200 Yıldır Neden Bocalıyoruz?
4-"Bazı Ankara Köyleri Üzerinde Bir Araştırma" (1942) başlıklı çalışma aşağıdaki sosyologlarımızdan hangisine
aittir? 2016
a) Şerif Mardin
b) İbrahim Yasa
c) Mümtaz Turhan
d) Behice Boran
e) Niyazi Berkes ***
5-Niyazi Berkes’in Türk modernleşme tecrübesini konu edindiği temel çalışması aşağıdakilerden hangisidir?
2016
a) Türk İktisat Tarihi
b) Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi
c) Türkiye’de Çağdaşlaşma ***
d) Türk İnkılabına Bakışlar
e) Toplumsal Yapı Tartışmaları
7-Niyazi Berkes’in 1960’lı yıllarda, Türkiye’nin çağdaşlaşma tarihine ilişkin yazılarını yayınladığı ve aynı
SP 2015
zamanda, yazısı en çok yayınlanan yazarlarından biri olduğu dergi aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Yurt ve Dünya
b) Kadro
c) Yön ***
12
d) Sosyoloji Dünyası
e) İyi Adam
9-"Toplumsal Yapı Araştırmaları: İki Köy Çeşidinin Mukayeseli Tetkiki" başlıklı çalışma aşağıdaki
sosyologlarımızdan hangisine aittir? 2016
a) Şerif Mardin
b) Behice Boran ***
c) Mübeccel B. Kıray
d) Mehmet Ali Şevki Bey
e) Emre Kongar
2 - Ahmed Şuayb ile ilgili aşağıda sunulan ifadelerden hangisi yanlıştır? FİNAL-2017
a) Ahmed Şuayb "Hayat ve Kitaplar"da en fazla yeri üstadı Taine’e ve eserlerine ayırmıştı.
b) Ahmet Şuayb’ın Servet-i Fünun döneminde yazdıklarından pozitivist düşünceye bağlı ve Taine’nin
etkisinde bir kişi olduğu söylenebilir.
c) Ahmed Şuayb, ilk sayısı Aralık 1908’de çıkan Ulum-ı İktisadiye ve İctimaiye Mecmuası’nı Tevfik
Fikret, Mehmed Cavid ve Ahmet Rıza ile birlikte yayınladı. ***
d) Ahmet Şuayb, terimin Anglo-Sakson dünyadaki yaygın kullanımını çağrıştırır tarzda, evrimci bir
ilerlemeyi de içerecek şekilde tek bir uygarlıktan bahseder.
e) Ahmet Şuayb, Spencer’in etkilerini görebileceğimiz şekilde, toplumu canlı bir organizmaya
benzeterek açıklamaya çalışır.
3 - "Türkiye Nasıl Kurtarılabilir?" başlıklı çalışma aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisine aittir?
FİNAL-2017
a) Ahmet Ağaoğlu
b) Yusuf Akçura
c) Ahmed Şuayb
d) Prens Sabahaddin ***
e) Ziya Gökalp
5. "Meslek-i İçtimaî" derneğini kuran ve yayın organı olarak "Meslekî İçtimai Dergisi"ni çıkaran
sosyal bilimcimiz aşağıdakilerden hangisidir? FİNAL-2017
a) Hilmi Ziya Ülken
SP 2015
b) Ziya Gökalp
c) Mehmet İzzet
d) Mehmet Ali Şevki [Sevündük] Bey ***
e) Nurettin Şazi Kösemihal
2
6 - Niyazi Berkes’in Türkiye’nin toplumsal yapısı tartışmaları bağlamında kaleme aldığı eseri
aşağıdakilerden hangisidir? FİNAL-2017
a) Toplumsal Yapı Tartışmaları
b) Türk Düşününde Batı Sorunu
c) Türkiye’de Çağdaşlaşma
d) Türkiye İktisat Tarihi ***
e) 200 Yıldır Neden Bocalıyoruz?
11. Şerif Mardin “İdeoloji” adlı çalışmasında kimden etkilenmiştir? FİNAL-2014, FİNAL-2017
a) Ernst Cassirer ***
b) Weber
SP 2015
c) Kant
d) Prens Sabahattin
e) Le Play
3
13. Baykan Sezer’in çalışmalarında merkeze koyduğu konu nedir? FİNAL-2014, BÜT-2014/2016,
FİNAL-2017
a) Dünyada sosyolojinin gelişimi
b) Türkiye’de sosyolojinin gelişimi
c) Dünya tarihinde Doğu – Batı çatışması ***
d) Dinlerin gelişimi
e) Medeniyetlerin incelenmesi
15. Nilüfer Göle’nin Batı-dışı toplumlarda modernleşme sürecini açıkladığı kavram hangisidir?
FİNAL-2017
a) Modern mahrem medeniyet ve örtünme***
B) iç içe girişler; islam ve Avrupa
c- toplumun merkezine yolculuk
deislamın yeni kamusal yüzleri
d) Batı dışı modernleşme
e) Mühendisler ve ideoloji öncü derimcilerden yenilikçi seçkinlere
16. Hilmi Ziya Ülken’e göre ayrı ayrı medeniyetleri açar gibi görünen büyük uyanışlar hakikatta,
gittikçe genişleyen sürekli tefekkürle birbirine bağlıdır. Bu sürekli tefekkürü temin eden ise
aşagıdakilerden hangisidir. Büt 2014-2016
a) Bilim
b) Tarih araştırmaları
c) Din
d)Tercüme***
e) Felsefe
SP 2015
17. Mübeccel Kıray ile ilgili olarak aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? FİNAL-2017 (çift şıklı
soru. 2 defa yazılı olan 2 yanlış şık var demektir. Kıray’ın düşüncesinde toplumsal değişme en
önemli sorundur. Tutanak tutturuldu ama çözüm merkezine de itiraz yazılırsa iyi olur. )
4
a) Kıray'ın düşüncesinde geri kalmışlık problemi oldukça önemli bir problemdir ve birçok çalışması var
oluş gerekçesini bu probleme borçludur.
20. Baykan Sezerin Eserlerinin ve düşünce yapyısının temelinde 1960 lı yıllardaki gelişmeler
bulunmaktadır. Hangisi 1960 yılların tartışmalarından değildir.
a) Pozitivizme karşı eleştiriler
b) Post- Müdernizm, yeni sol, yeni emperyalizm söylemleri,
c) Avrupa merkezcilik eleştirisi
d) Modernleşme tartışmaları***
e) Sömürgesizleştirme
1-) Sosyolojinin ilgi alanını yansıtan aşağıdaki tasniflerden hangisi Auguste Comte’a aittir? (2015’te
çıktı)
a) Toplumsal statik – toplumsal dinamik ***
b) Cemaat – cemiyet
c) Birincil gruplar – ikincil gruplar
d) Kapitalist toplum – sosyalist toplum
e) Organik dayanışma – mekanik dayanışma
2- Sosyoloji ilk akademik meşruiyetini aşağıdaki isimlerden hangisiyle birlikte kazanmıştır? 2016
vize+büt
a) Auguste Comte
b) Emile Durkheim ***
c) Ferdinand Tönnies
d) Georges Gurvitch
e) Karl Marx
3- Aşağıdakilerden hangisi modern toplumu meydana getiren temel süreçlerden biri değildir? 2016
a) Bilimsel devrim
b) Felsefi devrim
c) Dinsel devrim ***
d) Sanayi devrimi
e) Siyasal devrimler
4- Ülkemizde sosyolojiye ilgi duyan ilk isimlerden biri olan Ahmet Rıza, hangi Batılı sosyoloğun
düşüncelerini Türkiye’de tanıtmaya çalışmıştır? Vize+final
a) Frederic Le Play
b) Georg Simmel
c) Emile Durkheim
d) Auguste Comte ***
e) Herbert Spencer
5- Gabriel Tarde ve Georges Palante gibi Fransız sosyal bilimcilerin düşüncelerinin tanıtıldığı
Osmanlıca dergi
aşağıdakilerden hangisidir?
a) Servet-i Fünun ***
b) İçtihad
c) Say
d) Donanma
SP 2015
e) Hakikat
2
7- Osmanlı aydınları arasında pozitivizme "ilk ilgi duyan kişi" olarak en fazla tanınan isim
aşağıdakilerden
hangisidir? 2016 vize+final
a) Babanzade Ahmet Naim
b) Filibeli Ahmed Hilmi
c) Beşir Fuad ***
d) Prens Sabahaddin
e) Ziya Gökalp
8- Aşağıdaki isimlerden hangisi Le Play sosyolojisini Türkiye’de tanıtan isimler arasında değildir?
a) İbrahim Rüştü
b) Mehmet Ali Şevki Bey
c) Ahmet Sanih
d) Prens Sabahattin
e) Abdullah Cevdet ***
10- "Türk olarak, kalarak batılılaşma" siyasetinin yaratabileceği kültürel çelişkileri aşmak için
Gökalp’in
geliştirdiği kuram aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Hars-Medeniyet ayrımı ***
b) Düzen ve Ahlak
c) Güneş Dil-Tarih Teorisi
d) Türk Medeniyeti Kuramı
e) Türk Bireyi Kuramı
SP 2015
11- Aşağıdaki eserlerden hangisi Ziya Gökalp’e ait değildir? 2016 vize+büt
a) Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak
3
b) Türk Töresi
c) Türk İnkılabına Bakışlar ***
d) Türk Medeniyeti Tarihi
e) Türkçülüğün Esasları
12- İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu’nun “felsefi hakikat” konusundaki düşüncelerine etki eden düşünür
aşağıdakilerden hangisidir? 2016 ???
a) Frederic Le Play
b) Herbert Spencer
c) Emile Durkheim
d) Immanuel Kant
e) Henri Bergson ***
13- Monografi yöntemini tanıttığı "Memleketi Tanıma Yolu” ve “Osmanlı Tarihinin İlm-i İçtima ile
İzahı" isimli çalışmalar aşağıdaki isimlerden hangisine aittir? Vize+büt
a) Hüseyinzade Ali
b) Ahmet Agayef
c) Mehmet Ali Şevki Bey ***
d) Yusuf Akçura
e) Prens Sabahaddin
14- ‘“Yeni Adam” dergisi aşağıdaki sosyal bilimcilerimizden hangisi tarafından yayınlanmıştır? 2016
a) Mehmet Emin Erişirgil
b) İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu ***
c) Necmeddin Sadak
d) Mehmet İzzet
e) Mustafa Şekip Tunç
15- Aşağıdakilerden hangisi, Gökalp sonrasında Sosyoloji Kürsüsü’nde dersler veren yabancı
hocalardan biridir? 2016
a) George Dumezil ***
b) Edmond Demolins
c) Emile Durkheim
d) F. Le Play
e) Edward Hirsch
17- Niyazi Berkes’in 1960’lı yıllarda, Türkiye’nin çağdaşlaşma tarihine ilişkin yazılarını yayınladığı ve
aynı zamanda, yazısı en çok yayınlanan yazarlarından biri olduğu dergi aşağıdakilerden hangisidir?
2016 vize+büt
a) Yurt ve Dünya
b) Kadro
c) Yön ***
d) Sosyoloji Dünyası
e) İyi Adam
19- Aşağıdakilerden hangisi Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi Sosyoloji Kürsüsünde görev yapmış
akademisyenlerden biri değildir?
a) Pertev Naili Boratav
b) Behice Boran
c) Muzaffer Şerif Başoğlu
d) Niyazi Berkes
e) Şerif Mardin***
20- “............................... Türkiye’nin bir ‘yönetim’ sorunu değil, ‘yapı’ sorunu ile karşı karşıya
olduğunu
belirtmiştir.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yer için en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir? 2016
a) Ziya Gökalp
b) Bedii Nuri
c) Prens Sabahaddin ***
d) Ahmed Rıza
e) Celal Nuri İsa
SP 2015
Türk Sosyoloji Tarihi vize soruları2020
1.Gökalp din sosyolojisi ile ilgili olarak verilen Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır
6. Ulumu iktisadiye ve içtima diye mecmuası dergisindeki telif ve tercüme yazılarıyla Auguste
Comte n in topluma ilişkin düşüncelerini Osmanlı'da sistemli olarak ilk kez tanıtan kişi
aşağıdakilerden hangisidir
- Salih Zeki
- Ahmet Şuayip ilk sayısı Aralık 1908'de çıkan Umumi ve İktisadi ve içtimai diye
mecmuasının Tevfik Fikret Mehmet Cavit ve Ahmet Rıza ile birlikte yayınladı
8.Aşağıdaki yayınlardan hangisi Mehmet Ali Şevki veya aittir
-Terakki
10.Gökalp in 1923 tarihli Türkçülüğün Esasları unda kültür ve uygarlık arasındaki mesafeyi
daha da kısaltmaya yönelik olarak geliştirdiği yeni kavram aşağıdakilerden hangisidir
- Tehzib
- George Dumezil
-Ilk dönem sosyolojisi kapitalizmin gelişimi ve dünyevileşme ile birlikte kilisenin temsil ettiği
dil anlayışının yaşadığı krizler e çözüm…….
13.Niyazi berkes çağdaşlaşma kavramı ile aşağıdaki terimlerden hangisi ne kast etmektedir,
- Sekülarizm
14. Ahmet Şuayb in Descartes ten sonra Fransa'nın en büyük mütefekkiri olarak nitelediği ve
düşüncelerinden ciddi biçimde etkilendiği Fransız edebiyat eleştirmeni aşağıdakilerden
hangisidir
- Hyppolite Taine
- Rıza Tevfik
16.Türkiye'de sosyoloji ………. siyasetinin serüveni'nin bir ürünü olarak ilgi görmüş bu
siyasetin başarıya ulaşmasını bir görev olarak kabul etmiş ve bu amaç doğrultusunda da
aktarmacı tercümeye dayalı bir karakter kazanmıştır
- Batılılaşma
17. Aşağıdaki sosyal bilimcilerimiz den hangisi Gökalp sonrasında Darülfünun sosyoloji
kürsüsünde görev alan isimler arasında yer almaz
-Ahmet Şuayip
18. Aşağıdaki sosyal bilimcilerin bizden hangisi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi sosyoloji
kürsüsünde Görev yapmış akademisyenlerden biri değildir
-Şerif Mardin
19. Aşağıdaki ifadelerden hangisi başlangıç dönemi itibariyle Türk sosyolojisinin belirleyici
özelliklerinden biri değildir
-Türk toplumunun sanayileşme sinin bir sonucu olarak ortaya çıkan işçi sınıfının yarattığı
toplumsal kaosu anlama ve çözümleme çabasının bir ürünüdür
20. Milliyet nazariyeleri ve milli Hayat adlı eser aşağıdaki sosyal bilimcileri mizden hangisine
aittir
-Mehmet İzzet
21.Toplumsal yapı araştırmaları iki Köy çeşidinin mukayeseli tepki iki başlıklı çalışma
aşağıdaki sosyologları mızdan hangisine aittir
- Behice Boran
- Millet şuuru
23. Niyazi berkes'in 1960'lı yıllarda Türkiye'nin çağdaşlaşma tarihine ilişkin yazılarını
yayınladığı ve aynı zamanda yazısını en çok yayınlanan yazarlarından biri olduğu dergi
aşağıdakilerden hangisidir
-Yön dergisi
24.Aşağıdaki isimlerden hangisi 19. yüzyılda yapmış olduğu çalışmalarla Sosyolojinin
kurumsallaşma sürecine katkıda bulunan isimlerden birisi değildir
- Niccola Machiavelli
- Ziya Gökalp
26.Mesleki içtimai cemiyet-i ilmiye-i isimli sosyoloji Derneği aşağıdaki isimlerden hangisi
tarafından kurulmuştur
-Mehmet Ali Şevki Bey
-Sosyoloji Doğa bilimlerine benzer bir biçimde pozitif bir bilim olarak tanımlanmaktadır
- Ilk dönem sosyolojisi evrimcidir
-Ilk dönem sosyolojisi ansiklopedik tir
- Ilk dönem sosyolojisi bilimsel olduğu kadar ideolojik bir karakter ve taşımaktaydı
31. II meşrutiyet'ten sonra sosyoloji alanında ilk yapılan tercümeler den biri olan hangi o
saksonların esbab-ı Faik diyeti nedir çalışmanın yapıldığı Sabahattin'in Düşünce Dünyası
üzerinde önemli etkileri olan Fransız sosyal bilimci aşağıdakilerden hangisidir
- Edmond Demolins
32.Bazı Ankara köyleri üzerinde bir araştırma 1942 yılı başlıklı çalışma aşağıdaki
sosyologları mızdan hangisine aittir
-Niyazi berkes
33. Aşağıdakilerden hangisi modern toplumu meydana getiren temel süreçlerden biri değildir
-Dinsel Devrim
-Terakki
- Pozitivizm ilmihali
36. İsmail Hakkı baltacıoğlu'nun felsefi hakikat konusundaki düşüncelerini etki eden batılı
düşünür aşağıdakilerden hangisidir
- Henri Bergson
Agustu comte
ictihad
5) Niyazi Berkes 'in Türkiye nin Toplumsal yapısı tartışmaları bağlamında kaleme aldığı
eseri aşağıdakilerden hangisidir? Cevap :Türkiye İktisat Tarihi
7) İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu' nun "felsefi hakikat" konusundaki düşüncelerine etki eden
batılı düşünür aşağıdakilerden hangisidir? Cevap :Henri Bergson
8) Aşağıdakilerden hangisi modern toplumu meydana getiren temel süreçlerden biri
değildir? Cevap :Dinsel Devrim
12) Bazı Ankara Köyleri Üzerinde Bir Araştırma(1942) başlıklı çalışma aşağıdaki
sosyologlar dan hangisine aittir? Cevap :Niyazi Berkes
13) II. Meşrutiyetten sonra sosyoloji alanında ilk yapılan tercümelerden biri olan
Angio-Saksonların Esbab-ı Faikeyeti Nedir? başlıklı çalışmanın yazarı Prens Sabahaddin
in düşünce dünyası üzerinde de önemli etkileri olan Fransız sosyal bilimci aşağıdakilerden
hangisidir? Cevap :Edmond Demolins
15) Durkheim in geliştirdiği kolektif şuur (conscience collective) kavramının Gökalp' teki
karşılığı aşağıdaki terimlerden hangisidir?
Cevap :Millet Şuuru
17) Aşağıdaki isimlerden hangisi 19. Yy. Yapmış olduğu çalışmalarla sosyolojinin
kurumsallaşma sürecine katkıda bulunan isimlerden biri değildir? Cevap
:Niccola Machiavelli
20) Niyazi Berkes in 1960 lı yıllarda, Türkiye nin çağdaşlaşma tarihine ilişkin yazılarını
yayınladığı ve aynı zamanda yazısı en çok yayınlanan yazarların olduğu dergi
aşağıdakilerden hangisidir? Cevap :Yön
Dil tarih coğrafya sosyoloji kürsüsünde Görev yapmamış Akademisyen = Şerif Mardin
Hangisi yanlıştır = ilk dönem sosyolojisi kapitalizmin gelişimi ve dünyevileşmesi ile birlikte
kilisenin temsili
Ahmet Şuayip hangisi yanlıştır = ilk sayısı 1908'de çıkan ulume iktisadiye ve içtimaiye-i
mecmuası Tevfik Fikret Mehmet Cavit Ahmet Rıza
Gökalp'in sosyolojiyle Ilgili yanlış olan = Kolektif şuur bilinç - Medeniyetlerin ben idrakı
Türk sosyolojisinin belirleyici özelliği değildir = sanayileşme işçi sınıfı toplumsal Kaos şıkkı
Gökalp sonrası sosyoloji kürsüsünde ders veren yabancı Hoca = George Dumezil
İsmail Hakkı Baltacıoğlu, felsefefi Hakikat = Henri Bergeson
Mehmet Ali Şevki Bey'e ait yayın = Osmanlı tarihinin ilmi içtimai ile izahı
Milliyet nazariyeleri ve milli Hayat adlı eser kime ait = Mehmet İzzet
Monografi yöntemi, memleket ve Osmanlı tarihinin ilmi Içtima çalışması = Mehmet Ali Şevki
Bey
Hangisi doğrudur = Gustave Le bon un kitabını Abdullah Cevdet Bey Türkçeye çevirmiştir
Gökalp sonrası kürsü yönetimi, Eğitim ve kıraat çalışmaları yapan = Necmettin Sadak
B) islamiyet'i diğer dinlere göre daha ileri bir aşamada bir din olarak değerlendirmeleri ve bu
sebeple Müslüman toplumların pozitivizme geçişlerinin daha kolay olacağına inanmaları.**
2): Niyazi Berkes, "Türk iktisat Tarihi" başlıklı eserinde 'Osmanlı Devleti sistemini' aşağıdaki
ifadelerden hangisiyle nitelemektedir?
A) Feodalite
D) Meşruti monarşi
E) Cumhuriyetçi.