BAZAL GANGLİONLAR

Dr. Öğr. Üyesi Canan EYÜBOĞLU

BAZAL GANGLİONLAR (NUCLEI BASALES)
• Bazal ganglionlar, genel olarak
motor hareketlerin
koordinasyonunda rol oynar.
• Cerebellum’dan farklı olarak,
bazal ganglionların motor
hareketler üzerindeki etkileri
cerebral cortex aracılığı ile
olur (daha komplike motor
hareketlerin düzenlenmesi).
• Bazal ganglionlar, beyin
hemisferlerinin derininde,
substantia alba içerisinde yer alan
beş çift nucleus grubundan
oluşmaktadır.
• Nucleus caudatus, putamen,
globus pallidus, substantia nigra
ve nucleus subthalamicus
• Nucleus caudatus, putamen ve
globus pallidus’a birlikte corpus
striatum,
• Putamen ve globus pallidus’a ise
nucleus lentiformis adı verilir.
 Geleneksel Anatomik Sınıflandırma

Nuc. caudatus
Nuc. lentiformis
Putamen
Globus pallidus
Corpus amygdaloideum
(nuclei amygdalae)
Claustrum
Geleneksel Anatomik Sınıflandırma

Nucleus caudatus
Putamen
Globus pallidus
Corpus amygdaloideum
Claustrum
Fonksiyonel Sınıflandırma

• Nucleus caudatus
• Putamen
• Globus pallidus
• Nuc. subthalamicus
• Substantia nigra
Terminoloji

Nucleus caudatus
Striatum (neostriatum)
Putamen Corpus
Nuc. lentiformis Striatum
Globus pallidus Pallidum (paleostriatum)

Nuc. subthalamicus

Substantia nigra
• Corpus striatum’u oluşturan
nucleus caudatus ve nucleus
lentiformis, thalamus’un
lateralinde yer alır ve thalamus’tan
capsula interna ile ayrılmıştır.
NUCLEUS CAUDATUS
• Caput, corpus ve cauda olmak üzere üç kısmı vardır.
• Caput kısmı, ventriculus lateralis’in cornu anterius’unun tabanı ve lateral
duvarı ile komşudur.
• Caput’un ön kısmı putamen ile devam eder, arka kısmı ise capsula
interna’nın crus anterius’u ile putamen’den ayrılmıştır.
• Arkaya doğru incelerek devam eden corpus kısmı ise, ventriculus lateralis’in
pars centralis’inin tabanında yer alır. Bu kısım, uzunluğu boyunca
thalamus’un dorsolateral kısmına yapışık durumdadır.
• Nucleus caudatus’un corpus’u ile thalamus arasındaki oluğa sulcus
terminalis adı verilir.
• Bu oluğun içerisinde, stria terminalis ve v. thalamostriata yer alır.
• Nucleus caudatus’un cauda kısmı, ventriculus lateralis’in cornu inferius’unun
tavanında öne doğru uzanarak corpus amygdaloideum’da sonlanır.
NUCLEUS LENTIFORMIS
• Lateralde putamen, medialde
ise globus pallidus yer alır.
• Lamina medullaris externa,
lamina medullaris interna
30
CORPUS AMYGDALOIDEUM
(AMYGDALA)
• Polus temporalis’in dorsomedial
kısmında bulunan bu nucleus
grubu, ventriculus lateralis’in cornu
inferius’unun uç kısmı ile komşudur.
• Koku yolları ve limbik sistem ile
ilişkilidir.
SUBSTANTIA NIGRA
• Bu nucleus, mesencephalon’da crus cerebri ile tegmentum arasında yer alır.
• İçerisindeki nöronlarda bulunan melanin pigmenti nedeni ile koyu renklidir.
• Pars compacta, pars reticularis
NUCLEUS SUBTHALAMICUS
• Subthalamus’taki nucleus’lar
arasında yer alır.
• Capsula interna’nın medialinde
ve hypothalamus’un üst
kısmının lateralinde
yerleşmiştir.
• Nucleus subthalamicus’un afferentleri globus pallidus, motor, premotor
ve prefrontal cortex’ten ve thalamus’tan gelir.
• Bu nucleus’un globus pallidus ve substantia nigra’daki nöronlar üzerinde
aktive edici etkisi vardır.
 BAZAL GANGLİONLARIN
BAĞLANTILARI
• Bazal ganglionlara gelen
afferentlerin tamamına yakını
neostriatum’da sonlanır.
• Motor hareketlerin kontrolü, bazı
mental ve emosyonel fonksiyonlar
ile ilgilidir.
• Thalamus ve cerebral cortex ile
bağlantılar mevcuttur. Bu
bağlantılar, aktivasyon ya da
inhibisyona neden olmaktadır.
• Direkt ve indirekt bağlantılar,
birbirleriyle denge içerisinde
çalışarak motor aktivitenin
düzenlenmesinde önemli rol
oynar.
Afferentler:
• kortikostriatal lifler
• talamostriatal lifler
• nigrostriatal lifler
• beyin sapından gelen lifler

Efferentler:
• striatopallidal lifler
• striatonigral lifler
Klinik Bilgi
• Tremor (ekstremitelerin distalinde titreme)
• Chorea (hızlı, istemsiz, düzensiz, silkinir tarzda hareketler)
• Huntington’s chorea (neostriatum’da nöron kaybı- otozomal dominant
geçiş- erişkin dönem)
• Sydenham’s chorea (romatizmal ateş- çocukluk dönemi- iyileşebilir)
• Hemiballismus (Karşı nuc. subthalamicus- vücudun bir yarısı-
ekstremitelerin proksimal kaslarında ani kasılmalar ve istemsiz hareketler)
• Athetosis (globus pallidus’un dejenerasyonu- ekstremitelerin distalinde
yavaş ve solucanvari hareketler)
• Parkinson hastalığı (substantia nigra’da dopaminerjik nöron kaybı-
akinesia, hipertoni, tremor, maske yüz, öne doğru eğik gövde)
Parkinson Normal
hastalığı
 Huntington’s

Normal

Huntington hastalığında selektif nöron kaybı ve nucleus caudatus atrofisi

görülmektedir.
• Teşekkür ederim…