Bài gi ng K THU T S Trang 52

3.3. FLIP – FLOP (FF)

3.3.1. Khái ni m
Flip-Flop (vi t t t là FF) là m ch dao ng a hài hai tr ng thái b n, c xây d ng trên c s
các c ng logic và ho t ng theo m t b ng tr ng thái cho tr c.

3.3.2. Phân lo i
Có hai cách phân lo i:
- Phân lo i theo tín hi u u khi n.
- Phân lo i theo ch c n ng.
1. Phân lo i FF theo tín hi u u khi n ng b
m có hai lo i:
- Không có tín hi u u khi n ng b (FF không ng b ).
- Có tín hi u u khi n ng b (FF ng b ).
a. FF không ng b
ng 1: RSFF không ng b dùng c ng NOR (s hình 3.43)
Q S R Q
R 1 0 0 Q0
0 1 0
1 0 1
S Q 1 1 X
2
Hình 3.43. RSFF không ng b s d ng c ng NOR và b ng tr ng thái

a vào b ng chân tr c a c ng NOR gi i thích ho t ng c a s m ch này:

- S = 0, R = 1 ⇒ Q = 0. Q=0 h i ti p v c ng NOR 2 nên c ng NOR 2 có hai ngõ vào b ng 0
⇒ Q = 1. V y, Q = 0 và Q = 1.
- S = 1, R = 0 ⇒ Q = 0. Q = 0 h i ti p v c ng NOR 1 nên c ng NOR 1 có hai ngõ vào b ng 0
⇒ Q = 1. V y, Q = 1 và Q = 0.
- Gi s ban u: S = 0, R = 1 ⇒ Q = 0 và Q = 1.
u tín hi u ngõ vào thay i thành: S = 0, R = 0 (R chuy n t 1 → 0) ta có:
+ S = 0 và Q = 0 ⇒ Q = 1
+ R = 0 và Q = 1 ⇒ Q = 0 ⇒ RSFF gi nguyên tr ng thái c tr c ó.
- Gi s ban u: S = 1, R = 0 ⇒ Q = 1 và Q = 0.
u tín hi u ngõ vào thay i thành: R = 0, S = 0 (S chuy n t 1 → 0) ta có:
+ R = 0 và Q = 0 ⇒ Q = 1
+ S = 0 và Q = 1 ⇒ Q = 0 ⇒ RSFF gi nguyên tr ng thái c tr c ó.
Ch ng 3. Các ph n t logic c b n Trang 53

ng 2: RSFF không ng b dùng c ng NAND (s hình 3.44)

Q
S 1 S R Q
0 0 X
0 1 1
Q 1 0 0
R 2
1 1 Q0
Hình 3.44. RSFF không ng b s d ng c ng NAND và b ng tr ng thái

a vào b ng chân tr c a c ng NAND:

0 ∀x i = 1
y=
1 ∃x i = 0
Ta có:
- S = 0, R = 1 ⇒ Q = 1. Q = 1 h i ti p v c ng NAND 2 nên c ng NAND 2 có hai ngõ vào
ng 1 v y Q = 0.
- S = 0, R = 1 ⇒ Q = 1. Q = 1 h i ti p v c ng NAND 1 nên c ng NAND 1 có hai ngõ vào
ng 1 v y Q = 0.
- S = R = 0 ⇒ Q = Q = 1 ây là tr ng thái c m.
- S = R = 1: Gi s tr ng thái tr c ó có Q = 1, Q = 0 ⇒ h i ti p v c ng NAND 1 nên c ng
NAND 1 có m t ngõ vào b ng 0 v y Q = 1 ⇒ RSFF gi nguyên tr ng thái c .

Nh v y g i là FF không ng b b i vì ch c n m t trong hai ngõ vào S hay R thay i thì ngõ

ra c ng thay i theo.
m t kí hi u, các RSFF không ng b c ký hi u nh sau:

R Q S Q
S R
a) b)

Hình 3.45. Ký hi u các FF không ng b

a. R,S tác ng m c 1 - b. R,S tác ng m c 0
Bài gi ng K THU T S Trang 54

b. FF ng b
Xét s RSFF ng b v i s m ch, ký hi u và b ng tr ng thái ho t ng nh hình 3.46.
Trong ó: Ck là tín hi u u khi n ng b hay tín hi u ng h (Clock). Kh o sát ho t ng c a
ch:
S
3 Q
S 1
S Q
Ck
Ck

R 2 Q R Q
R 4

Hình 3.46. RSFF ng b : S logic và ký hi u

- Ck = 0: c ng NAND 3 và 4 khóa không cho d li u a vào. Vì c ng NAND 3 và 4 u có ít

nh t m t ngõ vào Ck = 0 ⇒ S = R =1 ⇒ Q = Q : RSFF gi nguyên tr ng thái c .
0

- Ck = 1: c ng NAND 3 và 4 m . Ngõ ra Q s thay i tùy thu c vào tr ng thái c a S và R.

+ S = 0, R = 0 ⇒ S =1, R =1 ⇒ Q = Q0 S R Ck Q
+ S = 0, R = 1 ⇒ S =1, R = 0 ⇒ Q = 0 X X 0 Q0
0 0 1 Q0
+ S = 1, R = 0 ⇒ S = 0, R = 1 ⇒ Q = 1
0 1 1 0
+ S = 1, R = 1 ⇒ S = 0, R = 0 ⇒ Q = X
1 0 1 1
Trong tr ng h p này tín hi u ng b Ck tác ng m c 1. Trong
1 1 1 X
tr ng h p Ck tác ng m c 0 thì ta m c thêm c ng o nh sau (hình
3.47):

S
3 Q
S 1 S Q
Ck Ck

R Q
R 2 Q
R 4 Hình 3.47

Tùy thu c vào m c tích c c c a tín hi u ng b Ck, chúng ta có các lo i tín hi u u khi n:
- Ck u khi n theo m c 1.
- Ck u khi n theo m c 0.
- Ck u khi n theo s n lên (s n tr c).
- Ck u khi n theo s n xu ng (s n sau).

a. M c 1 b. M c 0 c. S n lên d. S n xu ng
Hình 3.48. Các lo i tín hi u u khi n Ck khác nhau
Ch ng 3. Các ph n t logic c b n Trang 55

Xét FF có Ck u khi n theo s n lên (s n tr c):

S n lên và m c logic 1 có m i quan h v i nhau, vì v y m ch t o s n lên là m ch c i ti n c a
ch tác ng theo m c logic 1.
n lên th c ch t là m t xung d ng có th i gian t n t i r t ng n. c i ti n các FF tác ng
theo m c logic 1 thành FF tác ng theo s n lên ta m c vào tr c FF ó m t m ch t o s n lên
nh hình 3.49.

Ck
Ck ch S
t
os n
lên R 0
Xung sau khi qua
t
ch t o s n lên
0
Hình 3.49. S kh i FF tác ng theo s n lên và d ng sóng
m ch t o s n ng i ta l i d ng th i gian tr c a tín hi u khi i qua ph n t logic. iv i
ch t o s n ng i ta l i d ng th i gian tr c a tín hi u khi i qua c ng NOT.

Ck
Ck x1 t
y 0 x2
x2 t
0
S x1
Ck t
0
R y
Hình 3.50 t
0

Xét s m ch t o s n lên và d ng sóng nh hình 3.50 : M ch t o s n lên g m m t c ng

AND 2 ngõ vào và m t c ng NOT. Tín hi u x1 t c ng NOT c a n c ng AND cùng v i tín
hi u x2 i tr c ti p (x2 = Ck). Do tính ch t tr c a tín hi u Ck khi i qua c ng NOT nên x1 b tr m t
kho ng th i gian, vì v y tín hi u ngõ ra c a c ng AND có d ng m t xung d ng r t h p v i th i
gian t n t i chính b ng th i gian tr (tr truy n t) c a c ng NOT. Xung d ng h p này c a
n ngõ vào ng b c a FF u khi n theo m c logic 1. T i các th i m có s n lên c a tín hi u
xung nh p Ck s xu t hi n m t xung d ng tác ng vào ngõ vào ng b c a FF u khi n ngõ ra
Q thay i tr ng thái theo các ngõ vào. S m ch FF có tín hi u Ck u khi n theo s n lên nh
hình 3.51.
Bài gi ng K THU T S Trang 56

S
3 Q
S 1
Ck
y

R 2 Q
R 4

Hình 3.51. FF có tín hi u Ck u khi n theo s n lên

Xét FF có Ck u khi n theo s n xu ng (s n sau):

ch t o s n xu ng là m ch c i ti n tác ng m c logic 0. S m ch và d ng sóng c cho
hình 3.52. Trên hình 3.53 là ký hi u trên s m ch và s th c hi n Flip-Flop tác ng theo
n xu ng.

a) Ck b)
Ck x1
y t
0
x2
x2
t
Hình 3.52. M ch t o s n xu ng
0 x1
a. S m ch
b. D ng sóng
t
0
y

0 t

S
a) 3 Q
S 1
Ck
y

R 2 Q
R 4

b)
S Q Hình 3.53
Ck a. S m ch th c hi n
R Q b. Ký hi u

(Sinh viên t gi i thích ho t ng c a các m ch này).

Ch ng 3. Các ph n t logic c b n Trang 57

Ý ngh a c a tín hi u ng b Ck:

i v i các FF ng b , các ngõ ra ch thay i tr ng thái theo ngõ vào DATA khi xung Ck t n t i
c 1 ( i v i FF tác ng m c 1), ho c xung Ck t n t i m c 0 ( i v i FF tác ng m c 0), ho c
xung Ck s n lên ( i v i FF tác ng s n lên), xung Ck s n xu ng ( i v i FF tác ng
n xu ng), còn t t c các tr ng h p khác c a Ck thì ngõ ra không thay i tr ng thái theo các
ngõ vào m c dù lúc ó các ngõ vào có thay i tr ng thái.

Ph ng pháp u khi n theo ki u ch t (Master - Slaver):

i v i ph ng pháp này khi xung Ck t n t i m c logic 1 d li u s c nh p vào FF, còn khi
Ck t n t i m c logic 0 thì d li u ch a trong FF c xu t ra ngoài.
V m t c u t o bên trong g m 2 FF: m t FF th c hi n ch c n ng ch (Master) và m t FF th c
hi n ch c n ng t (Slaver).
Ho t ng c a FF u khi n theo ki u ch /t : (hình 3.54)
+ Ck = 1: FF2 m , d li u c nh p vào FF2. Qua c ng o Ck = 0 ( FF1 khóa nên gi nguyên
tr ng thái c tr c ó.
+ Ck = 0: FF2 khóa nên gi nguyên tr ng thái c tr c ó. Qua c ng o Ck = 1 ( FF1 m , d li u
c xu t ra ngoài.
Chú ý: Tín hi u Ck có th c t o ra t m ch dao ng a hài không tr ng thái b n.

S 7 5 3 1
Q

Ck
Q
4 2
8 6
R FF1
FF2

Hình 3.54. Ph ng pháp u khi n theo ki u ch t

3.3.2.2. Phân lo i FF theo ch c n ng

a. RSFF
ó là FF có các ngõ vào và ngõ ra ký hi u nh hình v .
Trong ó:
S Q
- S, R : các ngõ vào d li u.
Ck - Q, Q : các ngõ ra.
R Q - Ck : tín hi u xung ng b
i Sn và Rn là tr ng thái ngõ vào Data xung Ck th n.
Hình 3.55. Ký hi u RSFF Qn , Qn+1 là tr ng thái c a ngõ ra Q xung Ck th n và th (n+1).

Lúc ó ta có b ng tr ng thái mô t ho t ng c a RSFF:

Bài gi ng K THU T S Trang 58

Sn Rn Qn+1
0 0 Qn
0 1 0
1 0 1
1 1 X

u ý r ng tr ng thái khi c 2 ngõ vào S = R = 1 lúc ó c 2 ngõ ra có cùng m c logic, ây là

tr ng thái c m c a RSFF (th ng c ký hi u X).
Ti p theo chúng ta s i xây d ng b ng u vào kích c a RSFF. ng u vào kích g m 2
ph n, ph n bên trái li t kê ra các yêu c u c n chuy n i c a FF, và ph n bên ph i là các u
ki n tín hi u u vào kích c n m b o t c các s chuy n i y. N u các u ki n u
vào c m b o thì FF s chuy n i theo úng yêu c u. Th c ch t b ng u vào kích c a FF là
khai tri n b ng tr ng thái c a FF.
Ta vi t l i b ng tr ng thái c a RSFF d ng khai tri n nh sau:

Sn Rn Qn Qn+1
0 0 0 0
0 0 1 1
0 1 0 0
0 1 1 0
1 0 0 1
1 0 1 1
1 1 0 X
1 1 1 X

Trong b ng này, tín hi u ngõ ra tr ng thái ti p theo (Qn+1) s ph thu c vào tín hi u các ngõ
vào data (S, R) và tín hi u ngõ ra tr ng thái hi n t i (Qn).
T b ng khai tri n trên ta xây d ng c b ng u vào kích cho RSFF:

Qn Qn+1 Sn Rn
0 0 0 X
0 1 1 0
1 0 0 1
1 1 X 0

ng t b ng tr ng thái khai tri n ta có th tìm c ph ng trình logic c a RSFF b ng cách l p

Karnaugh nh sau:
Qn+1 n n
SR
Qn 00 01 11 10
0 0 0 X 1
1 1 0 X 1
b ng Karnaugh này ta có ph ng trình logic c a RSFF:
Qn + 1 = S + RnQ
n n
Ch ng 3. Các ph n t logic c b n Trang 59

Vì u ki n c a RSFF là S.R= 0 nên ta có ph ng trình logic c a RSFF c vi t y nh

sau:
Qn + 1 = S + RnQ
n n

SR=0

ng sóng minh h a ho t ng c a RSFF trên hình 3.56:

Ck

1 t
2 3 4 5
0
S
t
0
R
t
0
Q
t
0
Hình 3.56. th th i gian d ng sóng RSFF

b. TFF
TFF là FF có ngõ vào và ngõ ra ký hi u và b ng tr ng thái ho t ng nh hình v (hình 3.57):
Trong ó:
- T: ngõ vào d li u
- Q, : các ngõ ra
- Ck: tín hi u xung ng b .

T Q Tn Qn+1
Ck 0 Qn
n
Q 1 Q

Hçnh 3.57. Kyï hiãûu TFF vaì baíng traûng thaïi hoaût
n
i T là tr ng thái c a ngõ vào DATA T âäüng
xung Ck th n.
n n+1
i Q , Q là tr ng thái c a ngõ ra xung Ck th n và (n+1).
Lúc ó ta có b ng tr ng thái ho t ng khai tri n c a TFF.
b ng tr ng thái này ta có nh n xét:
+ Khi T=0: m i khi có xung Ck tác ng ngõ ra Q gi nguyên tr ng thái c tr c ó.
+ Khi T=1: m i khi có xung Ck tác ng ngõ ra Q o tr ng thái.
Bài gi ng K THU T S Trang 60

Tn Qn Qn+1
0 0 0
0 1 1
1 0 1
1 1 0

b ng tr ng thái khai tri n c a TFF ta tìm c b ng u vào kích c a TFF nh sau:

Qn Qn+1 Tn
0 0 0
0 1 1
1 0 1
1 1 0

Ph ng trình logic c a TFF:

Qn+1 = T n .Q n + T n .Q n (d ng chính t c 1)
Ho c: Q n+1 = (T n + Q n )(T n + Q n ) (d ng chính t c 2).
Vi t g n h n:
Q n +1 = T n ⊕ Q n
(SV có th l p Karnaugh và t i thi u hóa tìm ph ng trinh logic c a TFF).
Trên hình 3.58 minh h a th th i gian d ng sóng c a TFF.
- Tín hi u ra Q u tiên luôn luôn m c logic 0
- Tín hi u Ck(1) u khi n theo s n xu ng nhìn tín hi u T d i m c logic 1. Theo b ng tr ng
thái : T0 = 1 và Q0 = 0 ⇒ Q1 = Q 0 = 1.
- Tín hi u Ck(2) u khi n theo s n xu ng nhìn tín hi u T d i m c logic 0. Theo b ng tr ng
thái : T = 0 và Q = 1 ⇒ Q2 = Q1 = 1 (Gi nguyên tr ng thái tr c ó).
1 1

- Tín hi u Ck(3) u khi n theo s n xu ng nhìn tín hi u T d i m c logic 1. Theo b ng tr ng

thái: T2 = 1 và Q2 = 1 ⇒ Q3 = Q 2 = 0.

Ck
1 2 3 t
0
T

t
0
Q
t
0
Hình 3.58
Tr ng h p ngõ vào T luôn luôn b ng 1 (luôn m c logic 1):

Ck
Ch ng 3. Các ph n t logic c b n Trang 61

Khi T=1 thì d ng sóng ngõ ra Q c cho trên hình v . Ta có nh n xét r ng chu k c a ngõ ra Q
ng 2 l n chu k tín hi u xung Ck nên t n s c a ngõ ra là:
f
f Q = CK
2
y, khi T=1 thì TFF gi vai trò m ch chia t n s xung vào Ck.
ng quát: Ghép n i ti p n TFF v i nhau sao cho ngõ ra c a TFF tr c s n i v i ngõ vào c a
TFF ng sau (Cki+1 n i v i Qi ) và lúc bây gi t t c các ngõ vào DATA T t t c các TFF u
gi m c logic 1, lúc ó t n s tín hi u ngõ ra s là:
f
f Q = CKn
n
2
i Qn là tín hi u ngõ ra c a TFF th n; fCK là t n s xung clock ngõ vào ng b TFF u tiên.
c. DFF
DFF là FF có ngõ vào và ngõ ra ký hi u nh hình 3.60.
ng tr ng thái
D Q
Dn Qn+1
Ck
0 0
Q 1
1
Hình 3.60. Ký hi u DFF

Trong ó: D là ngõ vào d li u. Q, Q : các ngõ ra. Ck: tín hi u xung ng b .

n
i D là tr ng thaïi c a ngõ vào DATA D xung Ck th n.
i Qn, Qn+1 là tr ng thái c a ngõ ra xung Ck th n và (n+1).
Khai tri n b ng tr ng thái c a DFF tìm b ng u vào kích c a DFF, ta có:

Dn Qn Qn+1
0 0 0
0 1 0
1 0 1
1 1 1
Bài gi ng K THU T S Trang 62

ng u vào kích c a DFF:

Qn Qn+1 Dn
0 0 0
0 1 1
1 0 0
1 1 1

Ph ng trình logic c a DFF:

Qn+1 = Dn
Trên hình 3.61 là th th i gian d ng sóng c a DFF:

Ck
1 2 3 4 5 t
0
D

t
0
Q
t
Hình 3.61. th th i gian d ng sóng c a DFF

Gi i thích d ng sóng c a tín hi u trên hình 3.61:

- Tín hi u ra Q u tiên luôn luôn m c logic 0, Q0 = 0
- Tín hi u Ck(1) u khi n theo s n xu ng nhìn tín hi u D d i m c logic 1. Theo b ng tr ng
thái ta có: D = 1 ⇒ Q = 1
0 1

- Tín hi u Ck(2) u khi n theo s n xu ng nhìn tín hi u D d i m c logic 0. Theo b ng tr ng

thái ta có :D = 0 ⇒ Q = 0
1 2

..v..v..
D Q
DFF óng vai trò m ch chia t n s : Ck
Trên hình 3.62 là s m ch DFF th c hi n ch c n ng chia t n
Q
. m ch này ngõ ra Q c n i ng c tr v ngõ vào D.
- Tín hi u ra Q0 u tiên luôn m c logic 0:
Q0 = 0 ⇒ Q 0 = D1 = 1
Hình 3.62.
- Tín hi u Ck(1) u khi n theo s n xu ng nhìn tín hi u D1
i m c logic 1. D1 = 1 ⇒ Q1 = 1 ⇒ Q1 = D2= 0.
- Tín hi u Ck(2) u khi n theo s n xu ng nhìn tín hi u D2 d i m c logic 0. D2 = 0 ⇒ Q2 =
0 ⇒ Q 2 = D3 = 1.
- Tín hi u Ck(3) u khi n theo s n xu ng nhìn tín hi u D3 d i m c logic 1. D3 = 1 ⇒ Q3 =
1 ⇒ Q 3 = D4 = 0.
Ch ng 3. Các ph n t logic c b n Trang 63

- Tín hi u Ck(4) u khi n theo s n xu ng nhìn tín hi u D4 d i m c logic 0. ⇒ Q4 = 0

..v..v..

Ck
1 2 3 4 5 t
0
D

t
0
Q
t
0
Hình 3.63. th th i gian d ng sóng m ch hình 3.62

Nh n xét v t n s ngõ ra:

f
f Q = CK ⇒ DFF gi vai trò nh m ch chia t n s .
2
ng d ng c a DFF:
- Dùng DFF chia t n s . D0 D Q
O0
- Dùng DFF l u tr d li u ch t o các b nh
Ck
và thanh ghi. E
- Dùng DFF ch t d li u.

Trên hình 3.64 là s m ch ng d ng DFF ch t d D1 O1

D Q
li u. Ho t ng c a m ch nh sau:
- E=1: O0 = D0, O1 = D1 nên tín hi u c a n Ck
các FF.
- E=0: O0 = D0, O1 = D1 → ch t d li u tr l i.
Hình 3.64. Ch t d li u dùng DFF
d. JKFF
JKFF là FF có ngõ vào và ngõ ra ký hi u nh hình v :
Trong ó:
J Q
- J, K là các ngõ vào d li u.
- Q, Q là các ngõ ra. Ck
- Ck là tín hi u xung ng b . K Q
i J , Kn là tr ng thái ngõ vào J,K xung Ck th n.
n

i Qn, Qn+1 là tr ng thái ngõ ra Q xung Ck th n và (n+1). Hình 3.65. JKFF

Lúc ó ta có b ng tr ng thái mô t ho t ng c a JKFF:
J K Qn+1
0 0 Qn
0 1 0
1 0 1
1 1 Qn
Bài gi ng K THU T S Trang 64

Ph ng trình logic c a JKFF:

Qn+1 = Jn Q n + K n .Qn
b ng tr ng thái ta th y JKFF kh c ph c c tr ng thái c m c a RSFF, khi J=K=1 ngõ ra
tr ng thái k ti p o m c logic so v i ngõ ra tr ng thái hi n t i.
tìm b ng u vào kích c a JKFF ta khai tri n b ng tr ng thái nh sau:
Jn Kn Qn Qn+1
0 0 0 0
0 0 1 1
0 1 0 0
0 1 1 0
1 0 0 1
1 0 1 1
1 1 0 1
1 1 1 0

b ng khai tri n trên ta xây d ng c b ng u vào kích cho JKFF nh sau:

n n+1
Q Q Sn Rn
0 0 0 X
0 1 1 X
1 0 X 1
1 1 X 0

th th i gian d ng sóng c a JKFF:

Ck
1 t
2 3 4 5
0
J
t
0
K
t
0
Q
t
0
Hình 3.66. th th i gian d ng sóng JKFF

Nh n xét quan tr ng: JKFF là m ch n có ch c n ng thi t l p tr ng thái 0, tr ng thái 1,

chuy n i tr ng thái và duy trì tr ng thái c n c vào các tín hi u u vào J, K và xung nh p ng
Ck. Nh v y có th nói JKFF là m t FF r t v n n ng.
Ch ng 3. Các ph n t logic c b n Trang 65

Trong th c t , chúng ta có th dùng JKFF th c hi n ch c n ng c a các FF khác: JKFF thay

th cho RSFF, JKFF th c hi n ch c n ng c a TFF và DFF, các s th c hi n c trình bày trên
hình 3.67:
S J Q T J Q D J Q
Ck
Ck Ck
K Q
R K Q K Q

Hình 3.67. Dùng JKFF th c hi n ch c n ng c a RSFF, TFF, DFF

Trên c s kh o sát v 4 lo i FF phân chia theo ch c n ng, chúng ta có th xây d ng m t b ng

u vào kích t ng h p cho c 4 lo i FF nh sau:

Qn Qn+1 Sn Rn Jn Kn Tn Dn
0 0 0 X 0 X 0 0
0 1 1 0 1 X 1 1
1 0 0 1 X 1 1 0
1 1 X 0 X 0 0 1

3.3.3. S chuy n i l n nhau gi a các lo i FF

a s FF trên th tr ng là lo i JK, D trong khi k thu t s yêu c u t t c các lo i FF. N u bi t
cách chuy n i gi a các lo i FF v i nhau thì có th phát huy tác d ng c a lo i FF s n có.
Trên th c t , có th chuy n i qua l i gi a các lo i FF khác nhau. Có 2 ph ng pháp th c
hi n chuy n i gi a các lo i FF:
- ph ng pháp bi n i tr c ti p.
- ph ng pháp dùng b ng u vào kích và b ng Karnaugh.
a. Ph ng pháp bi n i tr c ti p:

ây là ph ng pháp s d ng các nh lý, tiên c a i s Boole tìm ph ng trình logic tín

hi u kích thích i v i FF xu t phát. S kh i th c hi n ph ng pháp này nh sau (hình 3.68):
FF ích

Logic FF Q
u vào chuy n i xu t phát
Q

Hình 3.68
Ck

TFF chuy n i thành DFF, RSFF, JKFF:

- TFF → RSFF:
RSFF có pt: Qn+1 = Sn + Rn Qn (1)
n n
S R =0 ( u ki n c a RSFF)
TFF có pt: Q =T ⊕ Q
n+1 n n
(2)
Bài gi ng K THU T S Trang 66

So sánh (1) và (2) ta có:

Sn + Rn Qn = Tn ⊕ Qn
Theo tính ch t c a phép toán XOR, ta có:
Tn = Qn ⊕ (Sn + Rn Qn) = Qn (Sn + RnQn) + Qn (Sn + Rn Qn)
= Qn Sn Rn + Sn Qn = Qn Sn Rn + Sn Qn + Sn Rn = Qn Rn + Sn Qn
y: Tn = Qn Rn + Sn Qn
m ch th c hi n:

R
T Q
S
Ck
Q

Hình 3.69. Chuy n i TFF thành RSFF

- TFF→ DFF:
DFF có ph ng trình logic: Qn+1 = Dn
TFF có ph ng trình logic: Qn+1 = Tn ⊕ Qn
ng nh t 2 ph ng trình: Dn = T n ⊕ Q n
Theo tính ch t c a phép XOR ta suy ra: T n = D n ⊕ Qn
S m ch th c hi n:

T Q
D
Ck Ck
Q

Hình 3.70. Chuy n i TFF thành DFF

- TFF→ DFF: Th c hi n bi n i hoàn toàn t ng t (nh tr ng h p chuy n i t TFF

sang RSFF) ta có logic chuy n i:
Tn = KnQn + Jn Qn
S m ch chuy n i t TFF sang JKFF

K
T Q
J
Ck
Q

Hình 3.71. Chuy n i TFF thành JKFF

Ch ng 3. Các ph n t logic c b n Trang 67

DFF chuy n i thành TFF, RSFF, JKFF:

- DFF→ TFF:
DFF có ph ng trình logic: Qn+1 = Dn
TFF có ph ng trình logic: Qn+1 = Tn ⊕ Qn
ng nh t 2 ph ng trình ta có: Dn = Tn ⊕ Qn
S m ch th c hi n chuy n i (hình 3.72):

D Q
T
Ck Ck
Q

Hình 3.72. Chuy n i DFF thành TFF

- DFF→ RSFF:
RSFF có ph ng trình logic: Qn+1 = Sn + Rn Qn
ng nh t v i ph ng trình c a DFF ta có: Dn = Sn + Rn Qn
S m ch th c hi n chuy n i:

R D Q

S Ck
Q

Hình 3.73. Chuy n i t DFF sang RSFF

- DFF→ JKFF:
Hoàn toàn t ng t ta có logic chuy n i t DFF sang JKFF:
Dn = Jn Qn + Kn Qn
S m ch chuy n i trên hình 3.74:

K
D Q
J
Ck
Q

Hình 3.74. Chuy n i DFF thành JKFF

RSFF chuy n i thành TFF, DFF, JKFF:

RSFF có pt: Qn+1 = Sn + Rn Qn
Sn Rn = 0 ( u ki n c a RSFF)
Khi th c hi n chuy n i t RSFF sang các FF khác c n ki m tra u ki n ràng bu c c a RSFF
ó là: RnSn = 0.
Bài gi ng K THU T S Trang 68

- RSFF→ TFF:
TFF có ph ng trình logic: Qn+1 = Tn ⊕ Qn
ng nh t v i ph ng trình c a RSFF ta có:
Sn + Rn Qn = T n ⊕ Qn = Tn Qn + Tn Qn
T bi u th c này, n u ta ng nh t:
Sn = Tn Qn
Rn = Tn
thì suy ra:
Sn Rn = Tn Qn .Tn = Tn Qn ≠ 0
nên không th a mãn u ki n c a RSFF.
Th c hi n bi n i ti p:
Sn + Rn Qn = Tn Qn + Tn Qn = Tn Qn + Tn Qn + Qn Qn
Sn + Rn Qn = Tn Qn + ( Tn + Qn )Qn = Tn Qn + T nQn Qn
ng nh t 2 v ta có:
Sn = Tn Qn
R Q
Rn = Tn Qn T
th a mãn u ki n: RnSn = 0. Ck
th c hi n: hình 3.75.
S Q

Hình 3.75. Chuy n i RSFF sang TFF

- RSFF→ DFF: Qn+1 = Dn

ng nh t 2 ph ng trình: Sn + Rn Qn = Dn
Th c hi n bi n i:
Sn + Rn Qn = Dn = Dn (Qn + Qn ) = Dn Qn+ Dn Qn (a)
M t khác bi u th c c a RSFF có th bi n i nh sau:
Sn + Rn Qn = Sn(Qn + Qn ) + Rn Qn = SnQn + Sn Qn + Rn Qn
= SnQn (Rn + Rn ) + Sn Qn + Rn Qn
= SnQn Rn + Sn Qn + Rn Qn
= Rn Qn (1 + Sn) + Sn Qn
= R n Qn + S n Q n (b)
T (a) và (b) ta có:
Dn Qn + Dn Qn = Rn Qn + Sn Qn
ng nh t 2 v suy ra: D R Q
Sn = Dn
Ck
Rn = Dn
S Q
th a mãn u ki n RnSn = 0.
th c hi n: hình 3.76.
Hình 3.76. RSFF→ DFF
Ch ng 3. Các ph n t logic c b n Trang 69

- RSFF→ JKFF:
ng nh t 2 ph ng trình logic c a RSFF và JKFF ta có:
Q = S + R Qn = Jn Qn + Kn Qn
n+1 n
n

= Jn Qn + Kn Qn + Qn Qn = Jn Qn + ( Kn + Qn )Qn = Jn Qn + KnQn Qn
So sánh ta có:
Sn = Jn Qn K
n n n
R Q
R =KQ
th a mãn u ki n c a RSFF. Ck
J
th c hi n: hình 3.77.
S Q

Hình 3.77. RSFF→ JKFF

JKFF chuy n i thành TFF, DFF, RSFF:

Nh ã trình bày trên, JKFF là m t FF v n n ng, có th dùng JKFF thay th cho RSFF ho c
dùng JKFF th c hi n ch c n ng DFF, TFF. S th c hi n các m ch này nh hình 3.67. Ph n
này t p trung ch ng minh các bi u th c logic chuy n i t JKFF sang các FF khác.
JKFF có ph ng trình logic: Qn+1 = Jn Qn + Kn Qn
- JKFF→ TFF:
TFF có ph ng trình logic: Qn+1 = Tn ⊕ Qn = T n Qn + Tn Qn
So sánh v i ph ng trình c a JKFF ta suy ra logic chuy n i:
Jn = Tn
Kn = Tn
- JKFF→ DFF:
DFF có ph ng trình logic: Qn+1 = Dn
Vi t l i bi u th c này ta có: Qn+1=Dn=Dn (Qn + Qn ) = DnQn+ Dn Qn
So sánh v i bi u th c c a JKFF ta có logic chuy n i:
Jn = Dn
Kn = Dn
- JKFF→ RSFF:
i v i RSFF có ph ng trình logic ã tìm c công th c (b):
Qn+1 = Sn + Rn Qn = Sn Qn + Rn Qn (b)
So sánh v i ph ng trình logic c a JKFF ta có logic chuy n i:
Jn = Sn
Kn = Rn

b. Ph ng pháp dùng b ng u vào kích và b ng Karnaugh:

Trong ph ng pháp này, các u vào d li u (data) c a FF ban u là hàm ra v i các bi n là
tr ng thái ngõ ra Qn và các u vào data c a FF c n chuy n i. th c hi n chuy n i ta d a vào
ng tín hi u u vào kích c a các FF và l p b ng Karnaugh, th c hi n t i gi n tìm logic chuy n
i. B ng tín hi u u vào kích t ng h p nh sau:
Bài gi ng K THU T S Trang 70

Qn Qn+1 Sn Rn Jn Kn Tn Dn
0 0 0 X 0 X 0 0
0 1 1 0 1 X 1 1
1 0 0 1 X 1 1 0
1 1 X 0 X 0 0 1

Xét các tr ng h p c th :
- chuy n i t JKFF → TFF : J = f (T,Qn) và K = f (T,Qn)
- chuy n i t JKFF → DFF : J = f (D,Qn) và K = f (D,Qn)
- chuy n i t JKFF → RSFF : J = f (S,R,Qn) và K = f (S,R,Qn)
- chuy n i t RSFF → TFF : R = f (T,Qn) và S = f (T,Qn)
- chuy n i t RSFF → DFF : R = f (D,Qn) và S = f (D,Qn)
- chuy n i t RSFF → JKFF : R = f (J, K,Qn) và S = f (J,K,Qn)
- chuy n i t TFF → DFF : T = f (D,Qn)
- chuy n i t TFF → RSFF : T = f (R,S,Qn)
- chuy n i t TFF → JKFF : T = f (J,K,Qn)
- chuy n i t DFF → TFF : D = f (T,Qn)
- chuy n i t DFF → RSFF : D = f (R,S,Qn)
- chuy n i t DFF → JKFF : D = f (J,K,Qn)

Ví d 1: Chuy n i t JKFF → DFF dùng ph ng pháp b ng.

Ta có các hàm c n tìm:
J = f (D, Qn) vaì K = f (D, Qn)
a vào b ng u vào kích t ng h p ta l p b ng Karnaugh:

J K
D D
Q n
0 1 Qn 0 1
0 0 1 0 X X
1 X X 1 1 0
J=D K= D
i gi n theo d ng chính t c 1 ta có: J = D và K = D .
Ví d 2: Chuy n i t JKFF → RSFF dùng ph ng pháp b ng.
Ta có các hàm c n tìm:
J = f (S,R,Qn)
K = f (S,R,Qn)
a vào b ng u vào kích t ng h p l p b ng Karnaugh (xem b ng).
i gi n theo d ng chính t c 1 ta có: J = S và K = R.

J K
SR SR
n
Q 00 01 11 10 Qn 00 01 11 10
0 0 0 X 1 0 X X X X
1 X X X X 1 0 1 X 0
J=S K=R