B2 - Czas Na Czasownik

K3leika zgodna P O D R E C Z N DO IK NAUKIJEZ YKA
POT SKIEGO
z wymogaml c w i c z e n i ag l a m a tyczn e
cortyfik cll
lazyka polEklogo
Pozlom Plotr Garncalek

Srednlog6lny
82 Gzasna czasownik
Univer3ltas
jezykapolskiegolako oDcego
Cert)4ikacia
:"'Ti"ff:"'r#jd;
ixt"'r" :-T:il,izrifl:ri.I
:.::iiii:#*:,":*
-i^*'"'q p**;"-"'"
lilr,"s"
li"1il.illi",iH. :?:ilf p""
;,',:;1:1ifltt3
r'' ;"
,"i1,'ui^r" ou--* u*'","r;"fr:':.,il';
.+ooo"*o nij:.'g:i1i":1
f::;'Jri
:':"":Yi"T; ;;1";;
l,i::!i,ili:rin":;j:""":*::i;
;?H"";.:1*j;i:Yfr
,1fl lfrfreT*i*:r'-:;";*l:l*i:,**l'm
dan; cedyhl€tamraalomosciFzvka
poBrego
:i]iff;'#f.1,x' ;:
:xl;1ru:
; :iT:r:+::1:lri;,*
""'"i,r;[
jij:*;;xil":;:*ruPt;;l::Ji;:{:';;:il:%:;:
,:'-t naLcz"''.-
L!'€'z'
-1ffi Hlli# ll;:"*:" ; ::::lx:::'D'r-
PG'iao( aa
Aor. splterd,'ar I Pdnetwow'r r'on i
Burouznawarnosciwvkszia'*":
Seketaf at PanstwoweiKomisji;Hil::::/]:'9ilil'o;J"'
JezykaPolskego iako Obceqo
0 O3 7 sWa B z a M U I S m o n a13l l !P
ievla\: QB 2A a27 94 1a
\i/w DUwNniP'l€dyfikacia
standardow miedzynarodowych:
Nauczanieiezyka polskiego wedlug
I Poziom ws slandard6w euroPejskrch
(Common European Framework)
crnîan Poliom
Oznal@anie Ndea
j SllLd"ie A0 Srtui drDo|sl

' to ar.'ka r i"
r n 'o d ' r 'o '
woro wdo/ . ie AI lo Dol.r
, , B ''a h , h r o J q h r
;;;;;"-
Podsi"*ovq
I a2 war 'ta"
J. wsreo.Y
', q. Proso\y f Th"ry{''t
r,. 1 l
steori t"'',
. ez [r',c;
- o9 o 1)
-.ed",
s t J o ' c P r l ''c " P
a S ed ' C P , o ', " e n L , l
't l - e r . '/ -
'pe.lo 'cr/c71
1z"n*un"o*unv zaawansowanv c2 ([.4asterv)

' +-
Srop . n \ a . . e . e '" h '
3- '
o.ag'o,c'
Czasna czasownik
GRAMATYczNE
ewrczENtA
tEzYK POrs|(| DLACUDZOZIEilG6W
sERn mD REmxGJ4
WADETAWA TIODUf,f,I
r5d -glal FrrsEeolllo@

ITFTtEru'TEJ.OreM
6wlczENlAGRAMATYczNE
PlotrGarncarek
Gzasna czasownik
Krak6w
@Copyrightby PiotrGarncarek
andTowar4ystwo
Autor6w
iWydawc6w PracNaukowych UNIVERSITAS,Krak6w2006
rsBN83-242-0575-6
TA|WPNUNIVERSITAS
Recenzent
Anna Dqbrowska
ProfesorUniwersytetuWroclawskiego
Rysunki
htdnej Piqtkowski
Projektoktadkiistron tytulowych
Ewa Gray
www.universitas.com.pI
SPIS TRESCI
4
WSTEP
, I
1. DzieripanaAdama
Pier-wszakonlvgacja -9, -esz
mYszY? l5
2. Czyborsz sig
Druga koniugacja-9,-isz/-1sz
3. Tak crynie? . 2r
Trzecia koniugacja -am,-(ISz
4. Czego( nie rozumiem . .. . .
Czwarta koniugacja -em,-esz
5. Chcied to mrlc ... .
33
Bezokolicznik
6. Szczgsliwe dziecifstwo Janka
39
Czasprzeszly(odmiana i Qpy alternacji)
46
7. Dobrawr62ka
Czasprzyszly zlo|onY
8. Gdyby stal sig cud
Tryb p rzipus zczaj4cy (warunkor'ry)
60
9. Zr<ibmyto!
Tryb rozkazuj4cy
10. List sentymentalnY
66
Strona bierna
11. Tiudno sig zdecYdowae
72
Podstawowepary aspektoweczasownik6w(pienvszeogniwo aspektu)
M6wsobie, co chcesz! ..... 78
12.
Drugie ogniwo asPektu
84
13. Opamigtaj sig!
Wt6rne pary aspektowe- trzecie ogniwo aspektu
14. Pojadg jeszcze dalej
Aspekt czasownik6wruchu
15. Lubie bywa6
s7
Formy irasownik6w ozna czaj4cychczynno5iwielokrotn4 (habitualn4)
103
16. Do czego doszlo? .
Czasowniki, p..nf..r.- J,t
109
17.Ja sig nie nadajg
Czasowniki z prefiksem na-
18. Dlaczego placzesz?
116
Czasowniki z Pr efiksem nad-
19. Zaw6djakkaidYinnY
r20
Czasownikiz Prefiksem a, oD-
Musimyodpocz4c
t25
20.
Czasowniki z Prefiksem od-
21. Wystarczypopatrzed ... 130
Czason'nikiz prefiksem po-
Z2.Wszyscyo mnie m6wi4, . r35
Czascrrlniki z pr eftksem pod-
23. Czy nie przeszkadzam? . t40
Czasorvniki z pr efiksen pne-
24. Kogo Ciprzypominam? ... , t45
Czas<rrvnikiz pr efiksem pny-
25. Nie rozdzierajmy szat ... 150
Czasowniki z prefiksem roz-
26. Nie bgdg udawal 155
Czasownikiz prefiksem z-
27.Wciagaj4cy zawod. 160
Czasorvniki z prefiksem zu-
28. Mgitcryzna, kt6ry wybucha . 165
Czasowniki z prefiksem a,y-
z9.Jut tutaj zostang 170
Czasowniki z prefiksem z-/s-
30. Dlaczego zapominamy? 175
Czasowniki z prefiksem za-
31. Kiedy6 bylo inaczej 180
Nieosobowe formy czasownika
32. Tw6j kochaj4cym4z 184
ImieslSw pr4.rniotnikowy carnny
33. Nie jestem zadowolony 188
Imiesldw przymiotnikowy bierny
34. Zap omtnaj 4c o wszystkim 193
Imieslowy przysldwkowe (wspdlczesnyi uprzedni)
35. Zawracanie glowy 197
Rzeczowniki odczasownikowe
Rozwi4zania qrliczefr
wsT4P
Czasownik jest t4 czgsci4 mo\\y, kt6rej ucz4cy sig jgzyka polskieg<r

cudzoziemiec poSwigcauwage od pierwszej lekcji po ostatni4.Pocz4t'
kowa latwoSi tej nauki, wynikajaca z faktu, 2e nale2y poznai jedynie
cztery koniugacje itrzy czasy,szybko ustgpuje miejsca zawiloSciom aspek-
tu. Okazuje sig, 2e wyra2anie czynnoSci osadzonych w czasie.jestw tym
jgzyku niebyrvale zlo2one i r62norodne. Na domiar tego, pojawia sig
sfera metajgzyka,natrgtna obecnoSi skojarzerimetaforycznych, tak prze-
cie2 dalekich odjednoznacznoSci. Wszystko to zakl6ca po24dany rv gra-
matyce lad i uniemoZliwia chocia2by przyporz4dkorvanie konkretnych
znaczef. konkre tnym prefi ksom czasownikowym.
DziS trudno wyobrazii sobie podrgcznik do naukijezyka polskieecr
jako obcego pozbawiony obszernych om<iwieri, iwiczefr i przyklad6w,
po5wigconych wlaSnie czasownikowi. Naj czgSciejblwa to j ednak uj gcie
fleksyjne, trochg zapominaj4ce o slowotwdrstwie i skladni.
Czasna uasounih to materialy pomocnicze napisane z mySl4o cudzo-
ziemcach, kttirych stopiefi zaawansowania.jestzrS2nicowanyi kt5ry.'rnpra-
ca z podrgcznikiem kursow1'tn,wjego klasycznej formule, wydaje sig albo
monotonna, albo zbyt konwencjonalna. PomySlanotu r6wnie2 o kolezan-
kach i kolegach lektorach, skazanych w swojej pracy zawodowej na bezu-
stanne poszukiwanie lub preparowanie materialdw dydaktycznych.
Wybdr, bo tak nale2aloby traktowai tQpraca, sklada sig z trzydziestu
pigciujednostek. Ka2daz nich zawieratekst, iwiczenia i klucz do nich,
umieszczony na kodcu ksi42ki.Dobdrjednostek zostal podyktowany tak
osobistym doSwiadczeniemlektorskim autora, j ak i wnioskami daj acpni
wyci4gn4i sig z lektury dwcich fundamentalnych opracowari: Cramatyki
jg.yha polskiegodla cudzoziemcduBarbary Bartnickiej i Haliny Satkiewicz
(Warszawa 1990) oraz Grarnatykijgzyhapokhiegodla cudzoziemcrjw Zofii
Kaletv (Krak6w 1995).
ze zrozumialvch wzglgddw najwigcej uwagi poswigcono zagadnie-
niom nvi4z?lltymz aspektem czasownika,awigc tej problematyce,
kt6ra
jest prarvclzitv4przeszkod4w opanowanru polszciyzny.
Ka.dy z prefik-
srirvczaso*'nikowych zostal opracpwany indyrvid'alnie, tak,
by ulatwii
zrozurnienie.jego,,charakteru',.
Tekstl', sranowi4ce material wyjsci.wy dla przyswojenia poszc
zegdr-
n'ch zagadnied, spreparowano w ten sposrib,by'czytli4cy
mcigl st<upie
sig rq44cz'ie na owych zagadnieniach, co powinno ulatwii ich
opano-
*'anie. Same teksty nie s4 ze sob4 powi4zane, a wigc opowiadane
w nich
hist.rie nie ukladaj4 sig w calosi. Autor staral sig natomiast,
by nasvcii
je tvpoi^ymi dla danych zagadnieri gramatycznychformami
skladnio-
rrymi i zwi4zkami fiazeologic znymi.
Tematyka opowiadari j est czgsto kon trowersyjna, wr czprowokuj
Q 4-
ca. Prawie zawszeich bohaterowie s4 nosicielami nie nallepizych
cech,
czywreczzlymiludirni. To sr,viadomyzamysl! postacie sta.la
sig przezto
mniej typowe dla,, podrgcznikowej rzeczywistosci".Ich zachowanie
bu-
dzi sprzeciw lub chgi komentarza. prowokuje dojgzykowej
akqnvnosci.
I o nic wigcej ru nie chodzi! publikacja ra nie lansu;e
i.gu,1-rr.go
w zof ca Po laka. Tak zre szt4,j ak n i e Ian suj wzo r.u p o ty"ry*n
4 ego klasycz-
ne podrgczniki.
Jetyk opowiadari jest, czy tylko b1,rva,kolokwialny, a wigc w pewnym
sensie przem!'aj4cy.DziS to jednakjEzykLyry.Jutro,
moze pojutrze,
powstanA dziesi4tki nowych podrgcznik6w i materialdw.
odrgbnyrn, ale r<iwnie walnymzamyslem byro zaprezentowanie
pew-
nego kontekstu kulturowego, bez kt6rego wsp<ilczesne
nauczaniejgzy-
ka nie powinno funkcjonowai. Nie naleZyjednak doszukiwai
sig w tej
publikacji wielu rresci kultury wysokiej, arrystycznej. Bardziej
bowiem
wyeksponowano w niej sferg realio znawcz4.
chcialbym podzigkowai pani prof. Annie D4browskiej z

uniwersy-
tetu panu prof. \A4adyslawowi Miodunc!
_wroclawskiego, z uniwersy-
tetuJagielloriskiego rv Krakowie, oraz panu prof. stanislawowi
Dubiszo-
wi z uniwersytetuwarszawskiego, bez ktoryih pomocy, 2yczliwosci
i rad
m6j Czasna czasowniftnigdy by nie nadszedl.
Autnr
DziefipanaAdama I
Codziennie rano wstajg bardzo

wczeSnie. Szybko gimnastykujg sig
i mlje.P6lniej ple kawe z mlekiem ;>
-:
lub ze Smietank4.Caluje 2ong i idg
do biura. Kiedy jest brzydka pogo-
da,jadg autobusem lub tramrvajem.
Clrgtnie obserwu.jg ludzi, kt6rzy
podrS2uja razem ze lr,n4.
Pracuje duzo. Piszglistv i telefo-

nu.jg.Czasem d1'skunrjqz dvrekto-
rem. \A'tt'dvSmiejernrsit' i Tanrqe-
my. Razernplanujernvpracc'i razt'm
kierujemy biurem. Pan dyrektor
bardzo mnie szanuje.
Dlaczego wigc nie czuje sig do-

brze? Dlaczego tak szybko sig dener-
wuje? Moze brakuje mi urlopu? Chy-
baLylA za monotonnie.Ju2 tak dlu-
2ej nie mogg. Potrzebujg slofca, spo- t
koju, Spiewu ptak6w.

CWICZENIA
D
Proszg odpowiedziei na pytania dotycz4ce tekstu.
l. Co pan Adam robi codziennie rano?
2. Kiedy pan Adamjedzie autobusem lub tramwajem?
3. Co pan Adam robi w biurze?
4.Zkim pan Adam dyskutuje?
5. Czy 2yciepanaAdamajest monotonne?
6. Czego potrzebuje pan Adam?
7.Crry pan Adamjest dyrektorem?
D
Wyrazyw nawiasach proszg podaiw odpowiednich formach.
wZ6R: (pisai) - piszs
1. Anna zawsze(kapai sie) . . . dwarazy dziennie.
Z.Crryto(plakai) .... mojedzieci?
3. Adam i Marek (kupowai) . tylko mleko.
4. Czy ty (pii) . . . kawg, czy herbatg?
5. Polacy chgtnie (calowai) . . . . kobiety po rgkach.
6. Nie tylko wy (denerwowai sig) . . . przed egzaminem.
7..fachgtnie(dyskutowae)... ... zbratem.
8. Anna ija czgsto (gotowai) . razem.
9. Ile lat (pracowai) . . pan w naszejfirmie?
10. Adamcodziennie (telefonowai)... ... doAnny.
h
v
Wyrazyw nawiasach proszg podai w odpowiednich formach.
WZoR: (klaSi) - htadp
LCirys4wszyscy?Nie, (brakowai) ....Amy.
Z.Janiemogg tegojeSi.Aty (m6c) ....... ?
3.Jutromy(pom6c).... wam,awy
(pom6c) ...... nam.
4. Moja mama i babcia (piec) . doskonale p4czki.
5.Ja nie fiechai) . . . do Lublina. Mo2e Ewa
fechai)
10
6. Teraz.jaju2 (iSi) . . do domu. A on niech sobie
(iSi).. .... dok4dchce,nawetdocliabla.
7.Co(zreC)..... ... twdjpies?
B. Chyba wszyscymgLczylni (klai)
Ja raczei nie (klai)
9.JesteSkobiet4, kt6rej ja nie (pojai)
10. Punktualnie o tisme.jrano Edrvardju2 (pracor,vai)
Proszg uzupelnii zdania podanymi ni2ej czasownikami lv odpowied-

nich formach: tluc, uciec,strzyc,ciq( zapiq(, urze(, rlne(, dqri.
1. Dr,varazywmiesi4cujestemufryzjerai..... ... wlosy.
2. Chybawiesz,wjakiejtemperatur7.e.... . . woda.
3. Pogodajestladna, ale. . . silnywiatr.
4. My talerze nie tylko na szczgScie.
5.Jestzimno,cllategoEr,va.. ..... szybkokurtkg.
6. Koty zawsze ....,kiedywidz4mojeuopsa.
7. Adam najpienv pisze list do Anny. P6inie.j
nerwowo kartkg papicru, na kt6rej .go napis:rl. I karl-alki \wrztlczl
do kosza.
B. Ten nciZjest tak ostry, i.e . . . . . . praktycznie rvszvstko.
E
Proszgwybrai odpowiedni4 formg czasownika.
t. Tylko.Janek(Smieje,Smieje,Smiejesz)
sig z tego, co m6wisz.
2. Polacy chgtnie (dyskutujemy, dyskutujecie, dyskutuj4) . . . .
..opolityceisPorcie.
ja
3. To nieprarvda, 2e do ciebie nigdy nie (telefonujesz, telefonujg,
telefbnqje)
4. Dzisiaj kobieqrju2 racz,ejnie (pieczecie,pieczemy,pieka)
ciast, aleje (kupujesz, kupuja, kupujemy)
5. Nie wiem, dlaczego w PolscemgLczyini (Zyjemy,2yja,|yjesz) . . . . .
. . krdcej ni2 kobietY.
6. Anno, dlaczego (czeszg,czeszesz,czesze)
wlosy moim grzebieniem?
'^l*:lif'::T:1'::::"-:':g:3,lffJlTfftT'1,
ll
8. Czy wyjeszcze (korespondujesz,korespondujecie, koresponduje-
my) .. ...ztpAnglikiem?
eKiedv
r': :l:iT:: "':'il* li*ll::'':f,:'ff:biegnie)
10.ry Adamie, (215e,'Lryles4ryJemy)
ponad stan.My tak nie (tye,{ielrry, $ecie)
ll
,
Proszg wybrai odpowiedni czasownik i podai go we wlaSciwejformie
gramatycznej.
WZOR:Anna regularnie (pisai, crytaC,rysowai) listy do Adama.
Anna regularnie piszelistlydo Adama.
l. Adamjutro (jechai, wiedziei, pracowai) . . . . . do Krakowa.
2. Moi rodzice chgtnie (chciei,jeSi,jechai)
kolacje w restauracji.
3. Ci ludzieju2 drugi rok nigdzie nie (pracowai, potrzebowai, brako-
wai) .
4.JesteSzdenerwowany,wigcja niechgtnie ztob4 (obserwowai, tele-
fonowai, Lartowaf)
5. Crry to jest tylko polski zvtyczaj,2e rng2czyini (calowai, gorowai,
denerwowai).... kobietywrgkg?
6. Nie rozumiem dlaczego Adam i Marek (rezygnowai, studiowai,
obserwowai).. .. . .. matematykg
i chemigjednoczeSnie.
7. Na p6lnocy (rwai, wiaf , zwa1) . . . silne wiatry.
B. Nasi koledzy zawszeraz w roku fiechai, uciec, biec) .
na dlugi wypoczynek w g6ry.
9. Myrzadko (nieSi, klaSi, mokn4| . . .
sig spai przed p6lnoc4.
D
Podane w tabeli czasowniki proszg uloLryCwedlugznaczert.
WZOR:dyskutowai - mdui( opowiada( rozmawiai
L obserwowai-
2.plakae-
3. spacer'owac-
4. psui-
5. pilnowai-
t2
6. myi-
*...
T.wychowywae
uczyi, kqpaf, iSi, biec,strzec,demolowai, czyici6,lamzntowai, widziei,

ksztahii, chodzii, chronii, lkai, szkolii, niszczyi, szlnchai, opiekowai sig,
pfukat, deutastowai, patrzei, oglqdai
D
Wyruryw nawiasach proszg podai w odpowiednich formach.
WZ6R: (mokn4i) - mokng
1. (iu) Codziennierano (wstawad)bardzowczeSnie.
2. (iu) Szybko(myi sig) i (gimnastykowai).
3. (i") P6iniej (pii) kawgz mlekiem lub ze Smietank4.
a. (lu) (calowai) 2ongi (iSC)do biura.
5. (ju) Kiedyjestzlapogoda,(jechai) autobusemlubtramw{em.
6. 0a, oni)Chgtnie (obserwowai)ludzi, kt6rzy (podr62owaf) razem
ze mn4.
7. (1") (pracowai) duZo.
8. 0u) (pisai) listyi (telefonowai).
9. 0u) Czasem(dyskutowai) z dyrektorem.
10. (my) Wtedy (Smiadsig) i (Zartowai).
11. (my) Razem (planowad)i razem (kierowad)biurem.
12. (on) Pan dyrektor bardzo mnie (szanowai).
13. fia) Dlaczegowigcnie(cztt1sig)dobrze?
A. (1a) Dlaczegotak szybko(denerwowaisig)?
15. (on) Mo2e (brakowai) miurlopu?
16. (ia) Chyba (zyC)zamonotonnie.
17. Qa) Juz tak dlu2ej nie (mdc).
18. fia) (potrzebowai) slorlca,spokoju,Spiewuptakdw.
Proszg wyja(nii znaczenie poni2szych zwrot6w i okreSleri.

l.Zv1ponad stan.
2. Tluc talerze (szklo, szklanki, kieliszki) na szczgScie.
3. ISCdo diabla.
I
Koniugacja I
-9 -emy
-esz -ecle
-e -4
nP.
chca chcemy
chcesz chcecie
chce chc4
t4
Cryboiszsigmysry?
-Anno, dlaczego stoiszna krzeSle?

- Poniewaz bardzo bojg sie myszY.
-Czy to z tego powodu krzYczYsz?
- Thk, wrzeszczgz tego powodu. Przecie2 sly-
srysz.
- Chyba musisz prosii mnie o Pomoc.
- Nigdy o nic cig nie proszg, ale Leraz.'.
-Teraz to robisz?
-Robig, bo muszg.
,;,/,
- MoZe wolisz zadzwoniCpo Policje?
- Dlaczego kpisz?
- Nie kpig. T,vlkotrochg Smieszymnie ta cala
sytuacja.
- Piotrze, czy lubisz patrzeC jak cierpig?
-Przeciei nie patrzg.
- Wigc zrobiszco6 wreszcie?
tfi{::"+ -WlaSnie o tym mySlg.

-Widzg, ze doskonale sig bawisz.
- Chyba nie mdwisz tego Powa2nie?
- To dlaczego nic nie robisz?
- Dlatego, 2e...
- Dlatego, 2e ty LeLboisz sig mysz,y.Prawda?
Czemu milczysz?
- Wstydzg sig.
l5
C\,VICZENIA
D
Proszgodpowiedziei na pytania dotycz4ce tekstu.
1. Czy Anna siedzi na stolku?
?. CzyAnna boi sig Piotra?
3. W.jakich sytuacjach Anna prosi Piotra o pomoc?
4. Czy Anna bgdzie dzr,vonii na policjg?
5. O czym mySli Piotr?
6. Czy Annajest odwa2na?
T.Dlaczego Piotr nie pomagaAnnie?
D
WZOR: (prosii) - proszg
1. ParistwoKowalscy (leciei) . . naurlop doWloch.
Z.Dzieci,dlaczegojeszczenie (le2ei) . wl62kach?
3. My chgtniej (chodzii) . . . do kina
ni2 do teatru.
4. Wrestauracjizawszeja (placii) . ... rachunek.
5. Ty (bai sie) . . . . nawet wlasnego cienia.
6. Adam chgtnie (marq,C) . o dalekich podrdZach.
7. Anno, dlaczego (patrzeC) . . . tylko naAdama?
B. Dlaczego ona (prosii) . . . nas zawszeorzeczy niemoZliwe?
9. Ten stary autobusjuZ od dawna nie (wozii) . . . . . pasa2erdw.
T}.Czyqzawsze (spai) . przyotv{art}.rnoknie?
Wyrazy w nawiasach proszg podai w odpowiednich formach.

wZ6R: (chodzii) - chodzg
1. Anno,czy(mySlei)..... . czasemomnie?
Bojazawsze(mySlei) ... tylkooTobie.
2.Dlaczegoty(widziei)..... .. tylkowlasneproblemy?
3. Anna wygl4da najpigkniej, kiedy sig (zloScii) . . . .
Dlategoja czgsroj4 (zloScii)
4.Crrytydlugoju2 (stai). ..... podoknemAnny?
l6
Ja podjej oknem (stai) . najwyzej p6l godziny.
5. Czy wiesz,co tak (szumiei) ...... ? To
chyba(szumiei) ... morze.
6.M6jpiesnigdysamnie (trafii) . dodomu.
7.fulodlatnie (palii) . papierosdw.
Ale wiem, 2e Ly ci4gle (palii)
8. Nawakacje paristwo Nowak feldziC) do Zako-
panego. Ich syn $ef.dzi1) . . . nad morze.
Ajanajchgtniej fieZdzii)... .. pocalymkraju.
9. JesteStak roztargniona, 2e ci4gle coS (gubii)
Ja nigdy niczego nie (gubii)
10. Codziennie rano Adam (golii sie) . .
MarekiPawel (goliisig).. ..... sporadycznie.
D
Proszg uzupelnil zdania podanymi ni2ej czasownikami w odpowied-
nich formach: zale2e(nalcie( chodzi(.
l. Czy ten pigkny zegarek do ciebie?
2.Lubig,kiedycoS ... rylkoodemnie.
3.NieukrlnvamAnno,2e.... ..... minaTobie.
4. U nas w domu s4 dwa zegary i chyba szeS1zegark6w. A ka2dy z nich
b.Ad;;iA'"")"Eu',i* "a*.i",.,.il ....................tlili".

ze sob4 dopiero od roku.
6. Podczasjazdy poci4giem nie
wychylai sig przez okno.
7. Annajest materialistka.Jej zawsze . tylko o pieni4dze'
8. Adamjest calkowicie apolityczny. Dlatego nie . . .
do 2adnej partii ani organizacji.
9. Zawszepowtarzam moim dzieciom, 2e nie
bai sig dentysty. Sam jednak nie do korica w to wierzg.
E
' ,s:*'' ll*?.ffi:x):

::*:i::lii:l:f*l
:'::i-l::i-:lil
' ffi:Lln#i* ^1i-
: :l'::::*:' ::1*:::::'t:'::*':
T7
3. MieszkaszLam,gdziediabel mdwi,,Dobranoc". Dlatego chyba tylko
on bez problemu do ciebie (trafimy, trafi, trafig) . . . . .
4. Niejestem gruby! Ale kiedy tylko moge, chgtnie (gubi, gubig, gu-
bisz). ... zbgdnekilogramy.
5..|anek i Michal nigdy nie (golimy, gol4, golicie) . . . .
. . . . . sig przedwa2nyn egzaminem.
6.Polacy s4 narodem, kt6ry doskonale (robimy, robi4, robi)
z.N";;i,;rrp^riripiJ "* *,.lu"",:"-i:t J'Tff8;i?,-#

sicie,gasz4) ..... Swiatlawswoichmieszkaniach.
t zcze ^n'
:i:-' :r 1:'::]:]:: !ma;ze'7:''.^.i1?'-;;.;J", n.il,i
Proszg wybrai odpowiedni czasownik i podai go we wlaSciwejformie

gramatycznej.
1. Aniajestjeszczemalai (m6wii, baC,rnarzy() . .
. . sig samaspai.
2. Nie wiem, dlaczego wy zawsze(zloScii, musiei, patrzeC)
sig, kiedy rozmawiamy o wspdlnych wakacjach.
3. Gotujesz doskonale, aleja (golii, wolei, zaleiei)
. . . . . zjeSCcoSw restauracji.
4. Nie wiemjaki wy (dojrzei, widziei, patrzee)
:*zIx:+3,xt'i,x
s.xi.;.,i.r-y;,ra,,..*,.ir,r,#l:x":?-(tffi
. . . . . wSwigtego Mikolaja.
6. To prawda, panie dyrektorze ,2e my wszyscypana nie lubimy. A na-
wet nie (krzycze(, cierpiei, Smierdziei) .
Niestety, (widziei, musiei, wolei)
. . . . zpanemwsp6lpracowai.
7. Anna nie jest tak pigkna i atrakqjna, jak sama o sobie (widziei,
mySlei, wolei)
*:' -r'Ji
' ry':Tl::i*:::":::::::-r ::| iJ.,*"r*,'iff
|; "o,u
18
Podane w tabeli czasowniki proszg ulo|y1wedlug znaczeft.
WZ6R: mySlei - zastanawia(sig,mniema( dumat
1. patrzeC
2. m6wii
3. robii
4. zgodziCsie -. .
5. trafii
6.rnarzyf
7. gonii
tropi4 rlotrze( widzie( pracowa,(,obsenaowa(,gada( aprobowa(,ini(,

chci et, p oszukiwa( dyskutowa(, p opierai, dziala (, odszukatl,pr agnO(,
spoglqdai, rozmawiad,czyni( 3ciga( znalcf(, ahceptow a(
Wyrazy w nawiasach proszg podai rv odpowiednich formach.

WZ6R: (golii) - gola
1. (ty) Anno, dlaczego (stai) na stolku?
2. 0") Poniewa2 bardzo (bai sig) lnysz1
3. (ty) Czyztego powodu (krzycze1)?
a. Q") Tak, (wrzeszcze1) ztego powodu.
5. (ty) PrzecieL (slyszei).
6. (ty) Chyba (musiei) prosii mnie o pomoc.
7 . (j") Nigdy o nic cig nie (prosii), ale tym razem...
B. (ty) Terazto (robii)?
9. 0u) (robii), bo (musiei).
10. (ty) Mo2e (wolei) zadzwonif po policje?
ll. (ty) Dlaczego (kpii)?
12. (ja) Nie (kpii).
13. (ona) Tylko trochg (Smieszyi) mnie ta cala sytuacja.
14. (ty,ja) Piotrze, czy (lubii) patrze1, jak (cierpiei)?
15. (ja) PrzecieLnie (patrzei).
16. (ty) Wigc (zrobii) coSwreszcie?
17. f a) \A4aSnieo tym (mySlei).
18. (ja, ty) (widziei),2e doskonalesig (bawii).
t9
le. (ty) Chyba nie (mdwii) tego powaznie?
20. (ty) To dlaczego nic nie (robii)? Dlatego,2e...
2 1 .( t y ) Dlatego, 2e qt rcz (bai sie) myszy.Prawda?
22.(ty) Czemu (milczei)?
23. (1a) (wstydzii sig).
Proszg qjaSnii znaczenie poniZszych zw:rot6w i okreSleri.

1. Tam, gdzie diabel mdwi,,Dobranoc".
2. Gubii kilogramy.
3. Widziei tylko czubekwlasnego nosa.
4. Robii dobr4 ming do zlej gry. l
5.Ba( sig wlasnego cienia.
Koniugacja II
-e -lmy/-ymy
-isz/-ysz -rcre,/-ycre
-i/-v -4
np. lub
widzg widzimy slyszg slyszymy
widzisz widzicie slyszysz slyszycie
widzi widz4 slyszy slysz4
Itl
Tak czv nie?
Tak bardzo Cie kocham!

Przeciezmo 2eszto czytai w mo-
ich oczach. JesteS Krystyno
pierwsz4 kobiet4, przed kt6r4
klgkam. Dlatego teraz i tutaj
pytam: Czy mam szansg na
rvsp6lne Lycie z Tob4? Znasz
mniejuz tyle lat. Maszwigc Swia-
domoSi, 2e tylko ja dam Ci
prawdziw4 miloSi, spokojne
2ycie i dobrobyt. Do tego
rvszystkiegoSwietnie gram na
akordeonie. W domu sam bez
trudu naprawiam instalacje
elektryczne i hydrauliczne.
Sprz4tam bardzo dokladnie. Kiedy mam klopoty, nie siggam.jak inni
mqLczyini po alkohol. Nie uciekam od trudnoSci, lecz odwa2nie sta-
rviam im czolo.Przyznaszte2,2e bardzo dbam o swdj wyglad. Ubieram
sig modnie i elegancko. Uprarviam sport. Gram w szachy i doskonale
plywam. Znam sig rdwnie2 na sztuce i literaturze . Czytam tylko klasykg.
Z achwycam sig malarshv ern i r zefb4 awangardow4. Ale bardzo dokucza
rni samotno SC.Znam wprawdzie wiele kobiet i czasem nawet z kimS sig
spotykam. Tojednak nie ma zrtaczertia,boja - Roman Nowak, czekam
na Ciebie, Krystyno Kowalska!ATy zmuszaszmnie, bym czekal bez korl-
ca. Zawsze ozigble mnie witas z i zawszezbyt szybko ilegnasz. Nie odpo-
u'iadaszna moje listy. Chgtnie sprzeczaszsig ze mn4. Teraz te2 bardziej
zachwycaszsig tym prezentem ni2 mn4. Po prostu zamykaszmi drogg
clo szczgScia.Ale nie mo2esz zamkn41 mi ust. Dlatego uparcie powta-
rzam, 2e Cig kocham. Przyznasz,2e stawiam sprawg jasno i otwarcie.
\\-igc tak, czy nie?
21
CWICZENIA
D
Proszg crdpowiedziei na pytania dotycz4ce tekstu.
7.Czy Roman czgstoklgka przed kobietami?
2. Czy Roman j est muzykalny?
3. Co robi Roman, kiedy ma klopoty?
4.Jakimi dysclplinami sportu interesuje sig Roman?
5. Czy Krystyna interesuje sig Romanem?
6. Czym zachwyca sig Krystyna?
7 . CzyKrystyna i Roman s4 dobr4 par4?

WZOR: (grai) - gam
l. Marek nie (czytaf) . . . .. nigdywautobusie.
2.Dlaczego q zawsze(czekai) . . . . . na mnie ty'ko pigi minut?
3. My od niedawna (grai) w tej orkiestrze.
4.Ja(kochai).... ... cigju2tylelat.
5.Crry*y nigdynie (miei) .. dosyi?
6.Cry mySlo tobiejuZ nigdynie (dai) . . . . mi spokoju?
7. Tuta; nikt nie (ply*ae ) . tak dobrzejak Michal.
8.Kto (pytai) ....,niebl4dzi.
9. Czy to nie twoi rodzice (wysiadai) . . z autobusu?
'o'i*:1":1iT:':T] .. .a,,..,
alj.J.","*u,,y*

WZoR:(pytai) - pytam
7. Crryty,Adamie, (sluchai)
muzyki organowej? BoAnna ija (zachwycai sig)
. . taka muzyk4.
2.KiedyPolacy(witai) ..... swoich
lljit:i:::11:'::T1
II:ii::::ul*::3i,
::i,-"?-"T?
22
3.Janekju2odlatnie(dbai) .'... oswoje
-zdrowie.
Teraz (dbai) . " o nie lekarze'
4. Chlopcy czgsto (dokuczai) ' ' ' dziewczg-
tom, ale nie zawszejezvto (ptzeptaszai) . . . .
5.Tasytuacja(znrruszaf)..... .. mniedozastanowienia.
6. Pan Lewandowski (naprawiai) . . . stare zegary'
R6wnie2 calajego rodzina (poSwigcai) . ' .
temu sw6jwolny czas.
T. Moi s4siedziczgsto (sptzecza1sie) . . " " ze sob4'
Zwlaszczakiedy(rozmawiai)..... ' opolityce'
S. Dlaczego ty nie (zamykai) . . . ' " ' okna na noc?
My najczg5ciej (przezigbiai sig) ' wla5nie noc4'
g.Dlaczigoty(opowiadaq... " " takiebzdury?
Nasigoscie (sluchai) ... cigjedynieprzezgrzecznosf.
l0.Argumenty,kt6rychvvy (uirywaQ "...',s4oczyuriste'
Terazmy(szukai)..... .. nanieodpowiedzi'
Proszg uzupelnii zdania podanymi niaej czasownikami w odpowied-

nich formach: przekona|, miei, czekat,stantiaC,sp6lnia( sig, rozmint'iaf sig,
umierai, sluchai, znaA,pyta6,spnqta(.
' ":1lr::*:1"":::::':: *;;";;j;;";k;;;;

2. W Polscebardzo wiele os6b
s.:.stiil;,)orr-,.*',Li,Iir1#?l:3j,::*ft,li5ffi1
nadrobne' " '
4. Nie lubig nosii krawat6w. I chyba nigdy sig do nich nie
5. Dobrze . ministra Nowaka, ale teraz nie
z nim kontaktu.
6. Wczoraj mialem goSci.Tetaz
. . . Po nich cale mieszkanie'
T.TVnie ...,kiedYdociebiem6wig'
Apdlniej ..... otosamo dwatazY'
8,Crrywiesz,2e... "' naciebieju2
odpd,lgodziny?MoLe sPecjalnie?
23
E
1. Krzysztof (zbieram, zbiera, zbierasz)
znaczki pocztowe.Ja i Marek (podziwiam, podziwiacie, podziwia-
mY).. .jegokolekcjg.
2. Problem polega na tym, ze wszyscymoi koledzy (kochamy, kochaj4,
kocham) . . Anng. Ja zreszt4te2 sig ni4
od lat (zacht+ycam, zachwycamy, zachwyca) . . . . .
3. M6j dziadekchgtnie (opowiadam, opowiada,opowiadasz) . . . . . . .
. . . . . o swojej mlodoSci. Nie tylkoja (sluchamy,
slucham,slucha) ... gozzaciekawieniem.
4.Anno, cry ( zna,znasz,znarn) ....... jrz
mojego kolege Michala? Nie? AmySlalem, Lewszyscygo (zna,zna-
j4, znarn)
5' Dlaczego wy wszystkie muzea i galerie w tym miescie (zarnykarny,
zamykacie,zarnykaj4) takwczesnie?
6.Janek nie jest profesjonalnym muzykiem. A mimo to (gra, gram,
grasz) tak pigknie na fortepianie.
7. Starsi ludzie raczej nie (crytasz, czytamy, czltaj{
bez okulardw.
8. Kiedy (wracasz,wracacie, wracaj4) . . . . twoi rodzice?
Proszg wybrai odpowiedni czasownik i podai go we wlasciwej formie

gramatycznej.
l.Jestem stary i chory. Mam problemy ze zdrowiem. A najbardziej
(uLrywa(,dokuczai,zrnusza1) .... miskleroza.
2. one znaj4 doskonale polsk4lireraturg. czy faktycznie tak duzo (py-
tai, opowiada1,czytal). . . ... . .. .. ?
3' Moja babcia ma ci4gle doskonal4 figurg. ona bardzo (witai, dbai,
uirywae) .... osiebie.
4. obecna sytuacja finansowa naszych rodzic6w (zamykac, zm\szac,
2egnad) ..... nasdooszczgdzania.
5. W Polsce nikt nie (odpowiad aC,wita1,pytai)
kobiet, ile maj4lat.
6. Annajestryi4tkowo punktualna.Ja, niestety, czgsto sig (witai, spdZ_
nia1,czekai) ....
7. Lubimy naszych s4siad6w,ale nigdy ich nie (zaprasza1, pyta1, Le-
24
gnai) ..... dosiebie.
' "1I1""'l
1i1"ill-' l,*TT: p;;;""i;
-::iT.T;:[tl;
D
ProszgpodkreSlii czasowniki,kt6re nie pasuj4
wz6R: dokuczai, przeszkadzaC,czeka1.,szkodzii
1. naprawiai, reperow aC,sprz4ta(, remon towai
2. dba1, opiekowai sig, gotowaC, troszczy( sig, pielggnowai
3. sprzeczai sig, rozmawia1, kl6cii sig, spierai sig
4. opowiad aC,m6wi1, dyskutowai, rozmawiai, mySlei
5. umierai, gin4i, przepada1, traci1, trafii
6. wysiadai, wychodzii, wymySlai, rypllwai
D
WZ6R: (wsiadai) - wsiadam
1. (ju) Thk bardzo Cig (kochai) ! Przecie2rno|esz to czytaew mo-
ich oczach.
2. (ty) JesteSKrystyno pier-wsz4kobiet4, przed kt<ir4 (klgkai).
3. (ju) Dlatego terazi tutaj (pytai):
a. (1") Czy (miei) szansgnawsp6lne \cie zToba?
5. (ty) (zna1) mnieju2 tyle lat.
6. (ry ja) (miei) wigc SwiadomoSi,2e tylkoja (dai) Ci prawdziw4
miloSi, spokojne \ciei dobrobyt.
7. (1") Do tego wszystkiego Swietnie (erai) na akordeonie.
8. (iu) W domu sam bez trudu (naprawiai) instalacje elektrycz-
ne i hydrauliczne.
9. 0u) (sprz4tai) bardzo dokladnie.
10. fia) Kiedy (miei) klopoty, nie (siggai) jak inni rng2czyini po
alkohol.
11. fia) Nie (uciekai) od trudnoSci.
12. (ja) Leczodwa2nie (stawiai) im czolo.
13. (ty,ja) (przyznal) te2,2ebardzo (dbai) o sw6j wlglac.
1a. fia) (ubierai sig) modnie i elegancko.
15. (ja) (uprawiaf) sport.
16. fia) (graf ) w szachyi doskonale (plyvai).
17. (ja) (znaf sig) rSwnieLnasztuce i literaturze.
25
18. (ja) (czytaf) tylko klasyke.
19. (ja) (zachwyca1sig) malarstwemirzefb4awangardow4.
20. (ona) Ale bardzo (dokuczai) mi samotnoSi.
21. (1a) (zna1) wprawdzie wiele kobiet.
22. (1a) Czasem nawet z kims (spotkai sig).
23. (ono, ja) To j ednak nie (miei) zrtaczenia,bo ja ( czekai ) na Ciebie !
24. (tV) ATy (zmusza() mnie, bym czekal bez korica.
25. (ty) Zawszeozigble mnie (witai).
26. (ty) Zawszezbytszybko(zegnai).
27. (rV) Nie (odpowiadai) na moje listy.
28. (ry) Chgtnie (sprzecza1sig) ze mn4.
29. (ty) TerazteLbardziej (zachwycaesig) tym prezentem ni2 mn4.
30. (ty) Po prostu (zamykai) mi drogg do szczgScia.Ale nie mo-
ieszzarnkn4i mi ust.
31. (ja) Dlatego uparcie (powtarzai),2e Cig (kochai).
32. (qt, ja) (przyznaQ, i2 (stawiai) sprawgjasno i otwarcie. Wigc tak,
czy nie)
D
ProszgqjaSnii znaczenie poniZszych zwrotdw i okreSleri.
1. Stawiai sprawgjasno.
2.Zamykae komuS usta.
3. Stawiai wszystkonajedn4 kartg.
4. Rozmieniai sig na drobne.
5. Stawiai czolo trudnoSciom.
Koniugacja III
-am -amy
-4.s7, -acle
-a -aj4
np.
gram gramy
grasz gracie
gra Sraje
26
Czego6 nie rozumiem
Dlaczego pan tak du2oje, panie Maciejul

Wiem, 2e maPan aPetYt, ale"'
Ach, nie umie Pan sobie odm6wii'
A czy wie pan, jakie s4 tego konsekwencje?
To zbgdne kilogramY!
Jak Smiem pana Pouczai?
Przepraszam, ale wiem, co robig'
Nie iozumiem j ednak pariskiego zachowania'
Ja te2jem obfite Posilki.
"tvty,
lolacy,.iemy smacznie, ale czesto zbyt du2o'
Pdiniejnie umiemy poradzi1 sobie z nadwag4'
Doskonale wiem, 2e to i pariski podstawowy problem'
Sampan rozumie, 2epowinniSmyz $zmwalczyc'f--':T
Smiem twierdzii, 2eto koniecznoS(' ) .-S t
lekarzem i umiem panu pom6c' t
Jestem i .,F ,:
Niech panje tylko raz dziennie' \-fr*-l|:
Czy umie Pan gotowai?
My z 2on4 jemy t*ryl4cznie gotowan'e rzeczy'
Polacy nie wiedz4, jakie to waZne'
Nie rozumiej4 zasaddietetYki'
i zbyt kalorycznie'
Jedz4za tlusto, za slodko
I nikt nie Smie im tego gloSno powiedzief'
Inne narody wiedz4,jak sig od2ywiai'
owoce'
Jedz4ryby, warzl"lva,
Myjemy migsa, wqdliny, tluszczei slodycze'
Czy nie umiemY tego zmienii?
Czasp6jSi Po rozum do glowY'
Nie rozumiem, dlaczegojest pan zdenerwowany'
Co?Jestpan glodnY?
27
CVVICZENIA
D
1. Dlaczego pan Maciej du2oje?
2. Czy pan Maciej ma nadwagg?
3. Kto pouczapana Macieja?
4. Jak odLywiaja sig Polacy?
5. Cojest podstawowym problemem pana Macieja?
6. Cojedz4 inne narody?
7. Dlaczego pan Maciej jest zdenerwowany?

WZOR: $eSC)- jem
1. To nieprawda, 2ePolacy (jesi) . . . codziennie bigos'
2. Ty (wiedzieC) . 2e m6wig prawdg.
3. Nie lubig mdwii o tym,2e nie (umiei) plywai.
4. To niedobrze,2e Anna (jeSi) . . . . kolacje tak p6Zno.
5.Czegotyznowunie (rozumiei).. ....... ?
6.Ja doskonale (wiedzie() .
ile kosztuje taki samochdd.
7. Mynie (Smiei)
proponowai wam swojej pomocy.
B. Czy oni (umiei) . . coSwigcejniz tylko narzekai?
g.Jakty(smiei) ... tujeszczeprzychodzi1?
10. Wy chyba nic nie (wiedziei)
i niczego nie rozumiecie.

WZ6R: (umiei) - umicm
1. Hania doskonale gotuje. Ale nie (umiei)
robii tak dobrego bigosujakjej matka.
*::l"?J:ljff
' "1:':::i:i :::::::::1 J,;;;;;;-;;:
llTi,l
28
3. Adrian (wieclziei) ' ' \neceJ
ni2.iegokoledzy.Ale narveton nie (rozttmief )
tego Problemu'
4.Kasia.jestwegetariankai(ieSi) "" rylko
potra:wy.larrli..Jufiese). ' wzasadziewszystko'
S. Moja papuga nie (umiei) " " ' " ' ani m6wii'
(wiedziei)
ur'rispi"*uZ. Nie.lest nawet kolorowa' Sam nie
'''', dlaczegoj4 takbardzo lubig'
nie (rozumiei)
" To pewne,2e mg2czylni
6.
k;il,.Al" czyktoS (rozumiei) " " ' mgiczyzn?
zatelefonowai
7. KochamAnng, ale nie (Smiei)
do niej. Adam (Smiei) ' robii to codziennie'
'''' zamalo' 2eby tutaj pracowai'
8. Pan (umiee)
Nasi pracownicy (wiedzief) ' ' znacznie wigcej'
w odpowied-
Proszg uzupelnii zdania podanymi ni2ej czasownikami
nich formacih'. umie(, iei( wiedzie( imie( rozumie('
l.Janie klamaf'Aty" ""?
o naszym spotkanitl'
2.Janek nic nie
S.leszczenie moge porviedziei,2e ' ' '
cudzoziemc6w. Oni teL nisdy do korica nie ' ' '
' " " Polskiej rzec;rywistoSci'
4. ParistwoD4browscy najchqtniej ' na kolacjg coS
kolacii'
lekkostrawnego.Ich c"cirkaAnnawcale nie ' "
5. To mojawina.I nie
' nawet Prosii was o Przebaczenie'
jeldzii konno' Myju2 teso ra-
6. Nasi przodkowie potrafili Swietnie
czej nie
2enicniewiem'
7.....
8. Wiem, 2e nic nie ' . '
nie''''',
9. W obecnoScitak doskonalychspecjalist6wja
. zabiera( glosu'
trrybacza(?
i 0 . Czyty......
h
Frorrg
- wybrai odpowiedni4 formg czasownika'
1.My rzadkofiecie'jemy'jem)
w tej restauracji. Tutaj jest za droso'
29
2..|a nie zawszewiedzialemto wszystko,co (wiesz.wie' wiem)
teraz.
3.Janek ci4glejeszcze nie (umie, umiem, umiesz)
. . ief'dziC narowerze'
4.Pan Kowalski Spi tak smacznie, 2ejego 2ona nie (Smiem, Smiesz,
Smie) ..... gobudzii'
5. Zagro2enia ekologiczne s4 naszym wsp6lnyrn problemem. Ale chy-
ba nie wszyscyto (rozumiesz, rozumiemy, rozumie)
6. Dzisiaj Anna ijej s4siedzi tazern fiemy' jedz4, jecie)
. kolacje.
7. Ty synu, nie (wiesz,wiem, wie) .
fzeczy.Ale przeciez nie od razu Krak6w zbudowano.
-jesz"czewielu
8. Adam, w przeciwiefstwie do swoich koleg6w, (umiej4, umiecie,
umie) tYle,Lemo2e zdai egzamin'
Prorrg wybrai odpowiedni czasownik i podai go we wlasciwej formie

gramatycznej.
\. Czy fakt,Zeja nie (rozumiei, umiei, wiedziei)
ta(t czyC,b ard zo ci p r ze szkadza?
2. Postai wybitnej polskiej badaczki Marii Sklodowskiej-Curie tak fa-
scynuje naszych sln6w, 2e (umiei, wiedziei, rozumiei)
. ..'. oniej wigcej ni2mY.
3.Jetykczeski jest blisko spokrewniony z polskim' Nie znaczy to jed-
nak, 2e Czesii Polacy (wiedziei, umiei, rozumiei)
. . . . . sigbezwigkszychtrudnoSci'
4. W czasie egzamin6w zawszebardzo sig denerwujg. Nawet kiedy
wszystko (jeSi, umiei, Smiei)
S.PoLyczaleSmiju2 tyle razy parasol, 2e nie (umiei, Smiei, wiedziei)
. . . . . cig znowuotoProsii.
6. Slodycze s4 bardzo kaloryczne, dlatego my (wiedziei, umiei,
Smiei) . . sobie ich odmdwii.
Z. Swiat kryje w sobie tyle tajemnic. Dla nas najwspanialsze jest to,
czegojeszczenie (wiedziei, Smiei, umiei)
-.u
Proszg podkreSlii czasowniki, kt6re zostalyu4zte niewlaSciwie.
WZOR:Nie mogg opowiedziei ci tej ksi42ki, bojeszczejej nie (czytalem,
znam, wiem).
1. Nie mogg ugotowai bigosu, bo tego nie (umiem, znann, potrafid.
2. Nie rozwi42g tego zadania, bo go nie (rozumiem, wiem, znam).
3. Nie pytaj mnie o coS,czego nie (jem, znam, Spig).
4. Nie proponuj mi na kolacjg Slimakdw,bo ich nigdy nie (!miem, jem,
spozywam).
5. Nie wygloszg tego referatu, bo nie (rozumi,em,(miem, umiem) wystg-
powai publicznie.
6. Nie mogg prz11i( do ciebie, bo nie (wiem, pamigtam, umiem) gdzie
ty wlaSciwiemieszkasz.
7. Nie przeproszg Marcina, bo nie ((miem, wiem, rozumiem)za co.
8. Nie pdjdgjeszcze dol52ka, bo nie (chcA,umiem, uiem) takwczeSnie
zaqpiaf.

WZoR: QeSC)- jem
1. (on) Dlaczego pan tak du2o fieSi), panie Macieju?
2. 0u) (wiedziei) ,2e rna pan apetyt, ale...
3. (on) Ach, nie (umiei) pan sobie odm6wii.
4. (on) Aczy (wiedziei) pan,jakie s4 tego konsekwencje?To
zbgdne kilogramy!
5. (iu) Jak (Smiei) pana pouczai?
6. (iu) Przepraszam, ale (wiedziei) co robig.
7. (1") Nie (rozumiei) jednak pariskiego zachowania.
8. (iu) JateL fieSi) obfite posilki.
9. (my) My, Polacy, fieSi) smacznie,alezbytdt2o.
10. (my) Pdiniej nie (umiei) poradzii sobie z nadwag4.
11. (ja) Doskonale (wiedziei),Le toi pariski podstawowypro-
blem.
12. (on) Sam pan (rozumiei), ze powinniSmy ztymwalczy1.
13. fia) (Smiei) twierdzii, iz to koniecznoSi.
la. fia) Jestem lekarzem i (umiei) panu pom6c.
15. (on) Niechpan fieSi) tylkorazdziennie.
16. (on) Czy (umiei) pan gotowai?
3l
17. (my) My z 2on4 (jeSi) wylacznie gotowane rzeczy.
18. (oni)Polacy nie (wiedziei), jakie to wa2ne.
19. (oni)Nie (rozumiei) zasaddietetyki.
20. (oni) fieSQ za tlusto, za slodko i zbyt kalorycznie.
21. (on) I nikt nie (Smiei) im tego gloSno powiedziei.
22. (oni)Inne narody (wiedziei), jak sig od|rywiaC
23. (oni)f eSi) ryby, warzywa,owoce.
2a. $ny) My fieSi) migsa, wgdliny i slodycze.
25. (my) Czy nie (umiei) tego zmienii?
26. (1a) Nie (rozumiei), dlaczegojest pan zdenerwowany.Co?Jest
pan glodny?
D
ProszgqjaSnii znaczenie poniZszych zwrot6w i okreSleri.
1. P6jSi po rozum do glowy.
2. Smaczniespai.
3. Nie od razu Krak6w zbudowano.
Koniugacja fV
-em -emy
-esz -ecle
-e -eJ4
np.
Jem Jemy
jesz jecie
je jedz4
32
Chcie6 to m6c
Zeby byi kims wa2npr, trzeba dw2o

pracowai. Trzeba uczyCsig, a p6lniej
gruntownie studiowai. Czyta1 powaz-
ne ksi4Zki i arrykuly. NalezyjeZdzi1na
konferencje i rynnpozjanaukowe. Roz-
mawiai z m4drymi ludZmi i kontak-
towai sig z najlepszpni specjalistami.
Nigdy nie gadaeo bzdurach, lecz dys-
kutowai o istotnych problemach. Sta-
wiai pytania i szukai na nie odpowie-
dzi. To waZne, 2eby nie wstYdzii sig
pyta1. Trzeba pilnie obserwowai lu-
dzi. Czgsto pr6bowai, eksPerymento-
wa1, a nawet ryzykowai. Tylko w ten
spos5b moLnapoznawai i starai sig ro-
zumiei Swiat. Nale2y wybrai wlasn4
drogg i umiei ni4 iSi do celu.
Nalezy pamigtai, by nie marnowai czasu. OczyuiScie, molna zai4C
sig sportem i trochg plywai czy gra( w tenisa. Ale nie ttzeba zatazbiec
codziennie kilka kilometr6w.
Mozna tei czasemspotykai znaj omych, iSCrazem do restaura cji. ZjeSC
cos smacznego i wypii trochg dobrego wina. Milojestwtedy posluchai
muzyki lub potadczyi.
Nie wolno unikai teatru czy kina. Nalezy pamigtai o spacerach i pie-
szychwycieczkach.
Do l62ka nalezyjednak klaSi sig wczeSnie, Lebym6c dlugo spai i do-
brze odpocrywae .wtedy mo2narobiiwszystko i osi4gai sukcesy,dosko-
nale pracowai i funkcjonowai.
Dobrzejest te2 miei bogatych rodzic6w.
33
CWICZENIA
D
Proszg odpowied zieC na pytania dotycz4ce tekstu.
1. Dlaczego trzebadu2o pracowai?
2. Z kirn nale2y ro zmawiai?
3. O czyrn powinno sig dyskutowai?
4. Czy nalezy zajrnowa1 sig sportem?
5. Wjaki spos6b nale|y spgdzai wolny czas?
6. Dlaczego nale|ywczeSnie klaSi sig do l62ka?
7 . Czy w a2naj est sytuacj a m ate rialna ro dzi c5w?
Podane w nawiasach czasowniki proszg podai w formie bezokolicznika.

WZOR: (pamigtam) - pamigta(
1.My (mdwimy) popolsku. CzyVte|cttcesz ......... ?
2. (Kupilem) ju2 samoch6d. Teraz chca . ' gataL.
3. Marta zawsze(pisze) do mnie dlugie listy.Ja nie lubig
4. W naszym biurze wszyscy(pala) papierosy. Tylkoja i Anna nie chce-

my...
5. Pan Nowicki (pracowal) czterdzieScilatw tej firmie. DzisiajjestjuZ
staryi nie musi
6. Ewg (kocham) j:ui.tyle lat.Iwiem, Lezawszebedeja
7. Marek (studiowal) juz matematykg i firyke. Chcejeszcze . . . ' .
chemig'
8. Do domu (wracamy) zawszeautobusem. Ale kiedyjestp6lno, mu-
simy. .... taksdwk4.
9. Beata (got rj.) smacznie.Jaraczejnie umiem
10. (Czekalem) na Ewg p6l godziny. Nie bEde dlu2ej
I l. W domu (Spie) bardzo dobrze. Nie lubig . . w hotelu.
12. (Telefonuje) do ciebie codziennie. Dlaczego tynie mo2esz. . . . . . . . .
do mnie?
13. Ciagle (mySlg),jak umeblowai naszpokd,j. Nie mogg przestai o g,/tn
'no":::l':Ii::::'u,:I
fiiT:1::::::i:l'::: l:::"",;
-,,i*.
34
h
v
Podane w nawiasachczasowniki proszg podaf w formie bezokolicznika.
WZOR: (wiozg) -wiez(
l.Ju2czterdzieSci lat (mieszkam) w Polsce.I nie chcg
winnym kraju.
2.Zawszechgtnie fiem) bigos. Moge . . . go codziennie.
3. Nie (jestem) politykiem, ale mogg nim. .
4.Marekfiedzie)jutrodoKrakowa.Jachca ..... znim.
5. Dzisiaj (ide) na spacersam. Dlatego mogq . . . daleko.
6. Moja babcia (piekla) zawszedoskonale ciasto. Nikt nie potrafi
'.. takjakona.
7. KiedyAnnajedzie na urlop, ja (niosg) jej walizki. Bo gvlkoja mogq
je...
B. Codziennie rano (biegng) pigi kilometr6w. M6j pies te2 prdbuje
Podane w nawiasachczasowniki proszg podai w formie bezokolicznika.

WZ6R: (zamierzarn) - zamienaf
1. Nie (moge) spai, a chcialbym
2. Nie (chce) pracowai, a m6glbym
3. Nie (lubig) takiel muzyki, bo trudnoj4. . . . .
4. Nie (mam) pienigdzy, ale m6glbpn
5. Nie (muszg) studiowai, a chcialb)ryn
6. Nie (pragng) twojej miloSci i nie chcajej
7. Nie (proszg) cig o nic i nigdy nie b9d9
8. (Wole) spokdj ni2 twoje towarzystwo izawszebEde .
9. Nie (zamierzzrn) tutaj pracowai i nigdy nie b9d9
E
Proszg uzupelnii zdania podanymi nizej czasownikami: pamigtai, ie(i,
zda{ gra( spieszyisig,rozmawiat, pi(, uczyi sig,zgodzii, rzucid, umiei,
rozwiqzai.
1. Znamysig tyle lat, 2e chybamoZemy
ze sob4 w otwarte karty.
2. Lubig . egzoLycznePotrawy.
I..... ... nieznanetrunki'
35
3. Za kilka minut zaczynasig fi lm. Musimy
4. Anna nie moze zosta1 moj4 2on4. Jej rodzice nie chc4 sig na to
5. Thkbardzo chcialbym
grai na fortepianie.
6.Zeby w tej szkole,nale|ywczeSniej
. . . . . skomplikowane egzaminy.
7. Adam pali papierosy od dwudziestu lat. Dlatego terazjest mu bar-
dzo trudno palenie.
S.Zawszebede.
o naszychwspdlnych wakacjach.
9. Wiem, Le zadaniejest trudne. Ale ty nawet nie pr6bujesz go
10. To niejesttemat, o kt6n.nn mo|na

przez telefon.
D
Proszg uzupelniC zdania podanymi ni2ej czasownikami: hupowai,jeff,
pisac,Sni(, czytat, mdwi(, szanowa(,spotyha(sig,lubi{ wspominad
l.Zawszebgde. ..... dociebielisty.
Z.Zawszebgdg . twoje wiersze.
3.ZawszebpdE. ... naszewsp6lnechwile.
4.Zawszebede. .... twoichrodzicdw.
S.ZawszebEdg. ..... otobiewnocy.
6. Nigdynie bedg . . . rwoich obiad6w.
T.Nigdyniebgdg ..... twojegokota.
8. Nigdynie b9d9 . . . ci drogich prezentdw.
9. Nigdy nie b9d9 . . . . zinnymi kobietami.
10. Nigdyniebgdg nigdy.
Czasowniki w nawiasach proszg podai w formie bezokolicznika.

WZ6R: (chca) - chciei
1. Zeby (bylem) . . . . kims wahnyrn, trzeba du2o
(pracujg)
Z.'frzeba (uczg sig) . . ,ap6lniej gruntownie (stu-
diujemy)
3. (czyta) powa2ne ksi42ki i artykuly.
36
4. Nale2y (ieZdzimy)
. . . na konferencje i sympozja naukowe'
5. (Rozmawiam). ""' zm4drymiludZmi'
6.iKontaktujeszsiq).. .... znajlepszymispecjalistami.
7. Nigdynie (gadamy)...' .." obzdurach,lecz
(dyskutulemy)... .. oistotnych problemach'
8. (Stawiasz)... pytaniai (szukasz)
' ' nanie odPowiedzi'
9. To wa2ne.2ebynie (wstydzisie) . . . . (pyta)
l0.Pilnie(obser-wuja)..." "' ludzi'

11. Czgsto (pr6bujecie) . , (eksperymentujecie)
, anawet (ryzYkujecie)''''
12. Tylko w ten spos6bmo2na (poznaje)
i(zrozumiem)... "'' Swiat'
13.Nalezy(wybierasz) .... ' wlasn4drog9i (umiesz)
ni4(idziesz)... " docelu'
14. Nale2y (pamigta) bY nie
(marnuje) "'' czasu'
15. OczywiSciemozna(zajmujesiE)."'. :.. "" sportem'
16. Tiochg (plywamy) " " czy (gramy)
w tenisa.
17. Ale nie (biegniecie) .
. . . .' codzienniekilkakilometr6w
18. Mo2nateLczasem(spotykaja) '"-' zna-
jomych, (ide). '.. razemdorestauracji'
19. (zjem) . coSsmacznegoi(wY-
PUe). ' trochqdobregowina'
ZO.Mlto jest wtedy (sluchasz) muzyki lub
(tafczysz)
21. Niewolno (unika) '. ' " ' ' teatru czy kina.
22. (Pamigtamy)
o spacerach i pieszych wycieczkach'
23. Do l52ka nalely jednak (kladziecie sie) .'
wczesnie,Zeby (mog4) ... "' dlugo (spia)
i czgsto (odpoczywaja) . . . . . .
2-1.Wtedymo2na (robig) . . . . . .' . . wszystko.
ll5. (Osi4gasz). .. sukcesy.
16. Doskonale(pracuje) ..'. i (funkcjonuje) ..
?7. Dobrzejest te2 (mam) bogatych rodzicdw.
3'.7
zwrot6w i okreSleri'
Proszg wf aSnii znzczenieponi2szych
1. Gadai o bzdurach'
2. Chciei to m6c.
S.GraCw otwarte kartY'
4. Rzucai Palenie'
5. CzYta1PowaZneksi42ki'
I. -e (np. go*, slYszrc,m6wti)

2. -c (np. biec,m6c, strzYc,Piec)
-podlegaalternacji- c : g : t (np' mogg'mmesz)
t k t cz (nP. Piekg,Pieczesz)
"
3.-Su-i.e (np. nieft, kra^ft,gfYio
- podlegaqrnianie 5 : s (np' niesiemy'niosq)
i z z (nP. grYziem'Y, gryzq)
38
Szczg6liwe dzieciristwo Janka
Mogg powiedziei, ze mialem szczgSli-

rve dzieciristwo. Moi rodzice doskonalc
mnie rozumieli. I chyba ja te2 ich rozu-
mialem. Szczeg<ilnietata stosowal wobec
mnie doSi nowatorskie metody wychowaw-
cze. Takie,jakich nie stosowaliinni ojco-
wie, Mo2e oni nie byli tak cierpliwi i kon-
sekwentni, jak byl m6j ojciec. Mial dla
mnie zawszeduZo czasu. A wiem. 2e ro-
dzice moich kolegdw tego czasu tak wiele
nie mieli. I chyba nie pracowali r,vigcej.Pamigtam, ze ojciec te2 ci4gle
pracor,val.Ale za to kiedywracal do domu, byliSmy razern. Razem siada-
liSmy do stolu, aja siadalem zawszeobok niego. Mama prawie wcale nie
siadala. Ona chyba nigdy nie usiadla na dlu2e.jniz na kilka minut.
Mama Sr,vietnie gotowala. DlategojedliSmy codziennie coSinnego.
Ja nie.jadlem tylko burakdw i zupy szczawiowej.Mama nigdy na mnie za
tcrnie krzykngla. Tata raczej te2 nie. Oni nie krzyczeli, ale kiedy bylem
niegrzeczny, czgsto stalem w k4cie. Po paru minutach rodzicom bylo
nrrrie Zal,wigc stali razem ze mn4. Stali5my sobie razem i zartowaliSmy.
Bvlo fajnie.
Pamigtam, 2e raz znaleZliSmyw lesie chorego ptaka. A w zasadzieto
t,nzilazlgo tata. Nidsl eo delikatnie zawinigtego w sweter.Ja chyba nie
nioslcm, bo balem sig.Po.jakimSczasie
1;taknyzdrowial i pofrun4l sobie. Wre-
rh'rrie rozumialem, dlaczego nie frung-
.,.rrrYrazem z nim, tylko krzykngliSmy
, ,i 11apoZegnanie.
\\'ieczorami chgtnie bawiliSmy sig.
\ikt rrie bawil sig ze rr'r'4 tak ciekawie,
,:r tilt21.Dzisiaj.ju2wiem, 2e uczylem sig
' :urh czegoS.A moze obaj sig uczyliSmy?
,r :1.rpftl\vdgmialem szczgSlirve dziecif,-
- '.,,. \\i' tez mieliScie?
39
CWICZENIA
Proszg odpowiedziei na pytania doqcz4ce tekstu.

1. CzyJanek rozumial sig dobrze ze swoimi rodzicami?
2.Jakie metody wychowawcze preferowal oj ciec Janka?
3. Czy rodziceJanka poSwigcali mu duZo czasu?
4. Czy mamaJankabyla dobr4 kuchark4?
5. CoJanekjadl niechgtnie?
6.Jak rodzice karali niegrzecznegoJanka?
7. Gdzie tataJanka znalazlchorego ptaka?
B. Z kimJanek lubil bawii sig najbardziej?
9. Jakim dzieckiem byl Janek?
10. CzyJanek mial szczgsliwedzieciristwo?
E
Wyrazy w nawiasach proszg podai w odpowiednich formach czasu prze-
szlego.
WZoR: (bye) - bylem
l.Janigdynie (chciei) .... zosa(lekarzem.
Ale moi rodzice bardzo (chciei)
' ?JiJ;nlil;Tl
tui,.j",.
i*,..j ::::::
3. Adam.juZ raz (leciei)
balonem. Crrywyte2 (leciei) ;
4. KiedySAnna czesto (zapominai) . . . .
v,ryl4czyC
2elazko.Jej siostry teL. . .
5.Tenobraz (wisiei) ..... wnaszejgalerii.
Du2o dobrych obraz6w tam (wisiei) . . . . .
6. Dziadekdwatygodnie (le2ei) ..... wszpitalu.
Nasi s4siedziteL tam (le2ei)
T.Jazawsze(patrze1) tylko naAnng.
Moi koledzy teZ chgtnie (patrze( ) . . . .
8. Ty nie (musiei) studiowai wieczorami.
Janeki Michal (musiei) ro robii.
9.Wczorajwieczorem(wolei) ..... zosa1wdomu.
Ale cieszgsig, 2e wy (wolei) wybrai sig do kina.
40
10..fa ptzez wiele lat (Sledzii) karierg artystyczn4
mojej s4siadki.Dobrze wiem, |evtryteLja (Sledzii)
Wyrazy w nawiasachproszg podaf w odpowiednich formach czasuprze-

szlego.
wZ6R: (nieSi) - niostem
l.C zywyju2fieSi) .... obiad?
Jafie5i) .... wrestauracji.
2.ParlstwoKowalscy (znalei() ..... bezdomnego
psa.PamigIzrn,ileg (znalei1) .. .. kiedySkota.
3.Przepraszam,alepan(usi4Si) .. ....namoim
miejscu. My (usi4Si) . tu tylko namoment.
4. Rodzice (przynieSi) . . . . dla mnie maly
prezent.Acoty,siostro,mi(przynieSi).. ......... ?
5. Adam (wieSi) . . . samotne 2ycie.
P6iniejoniAnna(wieSi) .....ierazem.
6.Fryzjer (zapleSi) . Ewie warkocze.
Moje c6rki chyba nigdy ich nie (pleSi)
T.Michalnigdynie(chciei)..... ...jefdzi1dobabcina
wakacje. Dobrze, 2e chociaiwy (chcief) . . . . .
8. Nawet nie wiecie,jakieja (miei)
wczoraj klopoty w pracy. Wy jesteScie bezrobotni, wigc ich nigdy
nie (miei)
\\\'razy w nawiasach proszg podai w odpowiednich formach czasu prze-

szlego.
\\ZOR: (krzykn4i) - knykngla
l. Adam (wzi41)
urlop.CzyAnnate|go(wzi41) ....... ?
J.\Vczasiekonferencjidyrektor(ziewn4i) ...... kilka
razy. Gdyjego sekretarka to zauwa\la,teL (ziewn4i)
,1.CzryktoS zwas kiedyS (plynai) . . . przez ocean?
ParistwoWiSniewscyju2 (plynai) .
I
-1.\Iarekwyszedli(trzaskai) ... drzwiami.
i \ mo2e to same drzwi (trzasn4C)
5. \rra (klgknai) . . przed oltarzem.
Obokniej (klgknai) Adam.
4l
6. Nawet nie zanwa|ylem, kiedy ty (stan4i) . . zaJanem.
Nie wiem tylko, kto.jeszczetam (stan4i)
7 . Jan od dziecka (pragn4i) . . . mief akwarium.
Jego obecna2onatez tego (pragn4i)
Proszg uzupelnii zdaniapodanymi nizej czasownikami, u2ytymi w cza-

sie przeszlym: pohzebowa{ chcie(,wole(, mdq pragnQ'(,musie(.
1. Janek zawsze .. mieisportowysamoch6d.
Anna ... mieibogategomg2a.Aja
. . . . . mieijedynie SwietysPokd,j.
Z.Wyzawsze ....piiczer-wonewina.
My . . wina biale. ZaS oni
unikai alkoholu.
3. Kobiety zawsze . wigcej czasuspgdzaiufrySera
i kosmetyczki. Ale mgiczyini zawsze
wtedy wigcej pienigdzy.
4. Kiedy bylem dzieckiem, jeSi wszystko,co kazali
mi rodzice. Chyba ka2dyw dzieciristwie . . . . . to robii.
5.Adamnigdynie... .... zrozLlmieiAnny.
AleiAnnanie... ... zrozt)mieiAdama.
6. Ja nie tylko chcialem zostai d1'rektorem, ale wrgcz tego . .
. . . . Niestety, wielu innych tez tego
Proszg uzupelnii ponizsze zdania czasownikami: ifi, chodzii, u|ytyrni

w czasieprzeszlym.
1. Wiele lat fascynowalem sig filmem europejskim. Byl to pow6d, dla
kt6regoczgsto ..... dokina.
2. Pan dyrektor bardzo lubil Anng, wigc czgsto
jej na r9k9.
3. Pamigtam, 2e kot mojego dziadka prawie nigdy nie blwal w domu.
Onzawsze ... wlasnymidrogami.
4.Dobrze wiem, 2e tei kobiecie zawsze
.....: ...tylkoopieni4dze.
5. W czasie wykladu profesor m6wil tak szybko i zawile, ze nie wiem
zbyt dokladnie, o co mu
6.TgdykiedyS.... .. droga,ktdraprowadziladojeziora.
42
7. Anna byla pigkn4, ale konfliktow4 kobiet4. Dlateeo Pawel nie . . . . . .
.. . zni4dlugo.
B. Nasz pradziadek ozenil sig znasz4prababci4 wbrewwoli swoich ro-
f:::*:::::'11lil )ui,,.)u*i;;;;";,;*;;;;;
Wyrazyw nawiasachproszg podaiwodpowiednich formach czasuprze-

szlego.
wz6R' (grai) - gralem
1. 0u) Mogg powiedziei,2e (miei) szczgSliwe dzieciristwo.
2. (oni) Moi rodzice doskonale mnie (rozumiei).
3. (ju) I chybaja teZ ich (rozumiei).
4. (on) Szczeg6lnie tata (stosowai) wobec mnie doSi nowator-
skie metody wychowawcze.
5. (oni) Thkie,jakich nie (stosowai) inni ojcowie.
6. (oni, on) Mo2e oni nie (byi) tak cierpliwi i konsekwentni,jak (byi)
m6j ojciec.
7. (on) (miei) dla mnie zawszedu2o czasu.
8. (oni) Awiem, ze rodzice moich kolegdw tego czasutak wiele
nie (miei).
9. (oni) I chyba nie (pracowai) wigcej.
10. (on) Pamigtam, 2e ojciec te2 ci4gle (pracowai).
11. (on, my) Al,eza to, kiedy (wracai) do domu, (byi) razem.
12. (my) Razem (siadai) do stolu.
13. fia) Ja (siadai) zawszeobokniego.
14. (ona) A mama prawie wcale nie (siadai).
15. (ona) Onachybanigdynie (usi4Si) dluZej ni2nakilkaminut.
16. (ona) MamaSwietnie (gotowai).
17. (my) Dlatego (jeSi) codziennie coSinnego.
18. (ja) Janie fieSi) tylkoburak6wizupy szczawiowej.
19. (ona) Mama nigdy na mnie za to nie (krzykn4i). T[ta te2 nie.
20. (oni) Oni nie (krzyczeC).
21. fia) Ale kiedy (byi) niegrzeczny,czgsto (stai) w k4cie.
22. (ono, oni) Po paru minutach rodzicom (byi) mnie 2al,wigc (staf)
fazem ze rnn4.
23. (ono) (byi) fajnie.
2a. (my) Pamigtam, Le raz (znalel() w lesie chorego ptaka.
25. (on) Aw zasadzie,to (znalei() go tata.
43
26. (on) (nieSi) go delikatnie zawinigtego w sweter.
2 7 .Ua) Ja chyba nie (nieSi), bo (bai sig).
28. (on) PojakimS czasieptak (wyzdrowiei) i (pofrun4i) sobie.
29.0a' Wtedynie (rozumiei), dlaczego nie (fmn4i) razem z nim.
30.(my)-y) Tylko (krzyknai) coSna po2egnanie.
3 1 .(my) Wieczorami chgtnie (bawii sig).
32.(on) Nikt nie (bawii sig) ze mn4 tak ciekawie, jak tata.
oo
JJ.
U a) Dzisiaj ju2 wiem, 2e (uczyCsig) wtedy czegoS.
34. (my) Amo2e obaj sig fuczyl)?
3I). 0a ) I naprawdg (miei) szczgsliwedzieciflstwo.
3 6 .(wy) Wy teL (miei)?
lrr
7
Proszg wljaSnii zrraczenie ponizszych zwrot6w i okresleri.
1. Miei Swigtyspok6j.
2.ISi komuS na rgkg.
3. Chodzii wlasn)rmi Scie2kami.
4.I(,e za glosem wlasnego serca.
5. Stai w k4cie.
Czasprzeszly
* tworzenie
temat bezokolicznika - spai + koricdwki odmiany - (lem, 1a.5r...)
* odmiana
Iiczba poiedyncza
osoba rodzaj: rodzaj rodz{
mgskoosobowy 2eriski nijaki
mgsko{r,votny
meskonieZywotny
ia -l-em -l-am
ty -l-e6 i-a6
on. ona, ono -t 4-a -I-o
np.
spalem spalam
spaIeS spala6
spal spala spalo
44
liczbamnoga.
osoba rodzaj rodzaj:
mgskoosobowy mgskoZywotny
mgskoniezywotny
2er{ski
niiaki
my -l-i6my -l-y6my
lvy -l-i5cie -l-y6cie
onl, one -l-i -l-y
np.
spali6my spalyfmy
spalil6cie spaly6cie
spali spafy
45
Dobra wrriZka
- Marku, ty nigdyju2 nie bgdziesz decydowai o wlasnym losie!

- A kto bgdzie to robii?
-Ja! Dlatego bgdziesz musial du2o pracowai i malo odpoczpvai. Dlatego
nie bgdzieszmiee safsfakcji z tego, co bgdziesz robii. w t"rn czasie twoi
koledzybgd4 szybko awansowai .Bgd4jeidzili dobrl,rni samochodami i 2e-
nili sig z pigknyrni kobietami. Oni bgd4 bogaci i szczqSliwi.Ty nie!
- A czy przynajmniej nie bgdq miei klopot<iw finansowych?
- Bgdziesz, bgdziesz! cale 2yciebgdziesz siedziei w kieszeni u innych.
Bgdziesz brai kredyty ipoiryczki, ktdre potem latami bgdziesz splacai.
- To niesprawiedliwe! B9d9 z tob4 walczyl!
- I bgdzieszprzegrryal! Bgdzie cig przeSladowal pech. Nigdzie nie bg-
' dziesz m5gl zd4Iyi. Ani niczego zr ealizowa1-
- Cry nic dobrego nie bgdzie mnie sPotykai?
- Bgdziesz miei pigkne marzenia. Bgdziesz Snii o sukcesach, zaszczy-
tach i popularnoSci. Bgdzieszpragn4(wladzy i bogactwa. I niczego nie
bgdziesz m69l urzecryrvistnii.Ja osobiscie bgdq pilnowala tego wszyst-
kiego. I tylko tyjeden nigdy nie bgdzieszrn6gl powiedziei o mnie, 2e
jestem dobr4wr52k4. Awiesz dlaczego?Boja cig, Marku, po prostu nie
lubie!!!
46
CWICZENIA
D
Proszg odpowie dzie( na pytania dotycz4ce tekstu.
1. Kto bgdzie decydowai o 2ycirtMarka?
2. Czy ZycieMarkabEdzie beztroskie?
3.Jak bgdzie wygl4dalo 2ycie koleg6w Marka?
4. Czy Marek ozeni sig z pigkn4 kobiet4?
5.Jak Marek bgdzie sobie radzii finansowo?
6. CrryMarkowi uda sig col zrealizowa1?
7. O czyrn bgdzie marzy1 Marek?
8. Jakijest stosunek wr62ki do Marka?
9. Czy Marek kupi sobie dobry samochdd?
10. Czy Marek spotkal dobr4wrd'Zkg?
E
Wyrazy w nawiasach proszg podai w odpowiednich formach czasuprzy-
szlego zlozonego.
WZ6R: (pisal) - bgdziepisa(
l.Mynie (czekamy) '. naciebiekolejnykwadrans.
2.Crry*y (ogl4dacie) .. jutrotennowyfilm?
3.Ja i m6j brat (oszczgdzamy) ' . pieni4dze,
ktdre (zarabiamy) .... wczasiewakacji.
4. Adam postanowil, ze nie (pracuje)
' . dlu2ej zaP6ldarmo'
5. Moi znajomi odjutra (mieszkaja)
6.yu,'igdy,';-;i;*,).'ir.".n^*; .::":i:"i:]":TI
. . cig Przez cale \cie'
7. Mam nadziejg,2emoje dzieci (szanuj4)
8.A';",;;;;;;;;;i;ui"."i, ,.;',",gay",.i,r#J?lii'lii]:::.
. . . . zq"nzarozumialym i glupawym Karolem ?
9. W naiblizszychlatach (miei)
:"::#ffiffi:;,
::j;;#'l:::::':::
rorlas.es;
47
\4lstgpuj4ce w zdaniach czasowniki proszg podai w czasie przyszlym
zlo2on.:...rr'.
\A'ZOR:Japfwam doskonale. Wy te2 kiedyS bgdziecie
pfiwa(takdobrze.
l.WiemcoS,coity... ..... kiedyS.....
2. On ma w sobie coStakiego, czego nikt inny nie . . . . .
3. Wczoraj moglem wam pomdc. Dzisiajjuinie .
4. Dzisiaj Adam biegnie razefrt z nami przez park. Ale nie wiem, czy
jutro te2. . .
5. Nasza babcia ci4gle piecze najlepsze w Swiecie p4czki. Kto
. .je . . kiedyju2 nie bgdzie babci?
6.Dlaczesoci4glepowtarzasz:,,Bylem,jestem, ......"?
7. Pijeszdu2o alkoholu! Chyba nie zawsze
tyle.. ....... ?
8. Anno, mamyju2 pigcioro dzieci. CzymySlisz,2e. . .
.jeszczejedno?
9. Mam osiemnaScielat i wiem, 2e mnie kochasz, Anno. A)e czy
r.,.ay -l' .........;;r.d,;;;r;;r.;;;;;;

'o*:'"T:i::::i:i:""*'ll:':T
:ill";*ilii;?l'l
D
Proszguzupelnii zdania wedlug wzoru.
WZ6R: Spig malo i nigdy nie bgd.g
spa(wigcej.
l. Nie mam czasudla ciebie i nigdy nie . . .
2. Nie pragne slawyi nigdy nie . . .
j"j .
3. Nie lubig ciasnychmieszkari i nigdy nie . . .
ich. . .
4. Michal ma,,glowg na karku". Wierzg, 2e zawsze
ja... ..... wlaSniewtymmiejscu.
5. Pracujg w firmie budowlanej, ktdra
nowe hotele w tym mieScie.
6. Obecnie studiujg matematykg. WprzyszloScimo2e
7M"; ili.;;1:;^:il i: ;:;:*j#n*:".

1"1;
8. Anna szuka nowego mieszkania' Ona nie
przecieL " cale \ciezrodzicami'
9. Adamjes t tak zrnqczony, Le tej nocy
"'''dluZejni2zwYkle'
zupy pomidorowej nawet on nie
t0..fanek zawszejest glodny' Ale tej
uzytymi w czv-
Proszg uzupelnii zdaniapodanlT ni niLej czasownikami'
robi(,pisrti, fuqdowa( miei' tel'efonowat''ieft'
sie przyszlyrn zlolon1] n: c7-esa(,
przehracza( pne szkadza(, Prosi('
l.Crryqzawsze " " zsiebiewariata?
" " ' same o wlasnym \ciu'
Z. XieaySnaszedzieci
3. Pamigtaj, 2e musisz miei paszport, kiedy ' ' ' ' granica'
4. Anna boi sig utYi, dlatego nie '
. - . . . . zrra.rlrrtejsmacznej, ale obfitej i p6lnej kolac'ii'
5. Anna wraca do domu bardzo p6ino' Dlatego my'''
do niej ' doPierowieczorem'
6. WszyscymoZecie iSi ze mn4 do muzeum' Pod warunkiemjednak'
2e nie
ze ' ' ' '
7. To prawda,itewyeLdLamnacale dwalata' Obiecujg'
''''' do ciebie dlugie listY'
8. My nie zawszemanliryszczQscie'Ale zawsze
o.e'arr.;i.riirya...-'',\"';;;',""'sav"'; "' :|i:l::

' wlasnej rodzinYi PrzllaciSl'
10. Mam tak du2o spraw do zalanvienia, 2e chyba
was o pomoc'
Proszg uzupelnii zdania wedlug wzoru'

\t ZOR:Jutro niestety n'ie bgdgztob4jef(kolacii'
l.WczasieurloPujanie.. " nawet
o pracy'
f . Na konferencji profesor Roszkowski
iltiiil'
3.\\'"ki;;i.ri*y:urr."*o,'.'a"v'
go. . .
"''t::Tl: :::ll]'jdokofca'
r"r1'nvu
" '
49
4. Adam od trzech dni ma katar. Niestety,nie . . .
. . zapachu nowych perfumAnny.
5. Zelazko jest chyba ci4gle gor4ce. Na wszelki wypadek, ja nie
..... gojeszcze..
6. Po obiedzie zostalo wlj4tkowo du2o brudnychnaczyfi. Niestety, dzi-
siajty .....je
7. To byla bardzo dziwna i komiczna sytuacja.
Ja jeszcze dlugo
sig z niej.
8. Od kilku minur obieram cebulg. Crqjq, 2e za moment. . . .
e.p,;wilt;it ;; r''.',u'''au)y"s;;.
Cnyn"ill-ii: i::::i:.
.. wnim . ... kwiaty.
70.Zatydziefi ciotkaAgata ma imieniny. Czywy
. ,2eby kupiijej kwiaty?
wyrazy w nawiasach proszg podai w odpowiednich formach czasu prryt-

szlego zlo2onego.
WZOR: (spai) - bsdaspa,t
l.(ty) Marku, tyju2 nigdy nie (decydujesz) o wlasnym losie!

2. (on) Akto to (robi)?
3.(ty) Ja! Dlatego (musisz) duzo pracowai i malo odpoczpvai.
+.(t:y) Dlatego nie (masz) satysfakcjiztego,co (robisz).
5. (oni) W tym czasietwoi koledzy szybko (awansuj4).
6. (oni) $eLdL{ dobrymi samochodami i (2eni4 sig) z pigknyni
kobietami.
7. (oni) Oni (s4) bogaci i szczgsliwi.Ty niel
8'( iu ) A czy przynajmniej nie (mam ) kloporrlw fi nansowych ?
9.( r y- ) (jesteS,jestes).
10. (ty) Cale \cie (siedzisz) w kieszeni u innych.
1 1 . ( ty) (bierzesz) kredyty i po\ czl<r,kt6re po tem latami (splacasz .
)
t2. Qa) To niesprawiedliwe! (walczg) z tob4t
t3. (ty) I (przegrywasz)!
1 4 . ( on ) (przeSladuje) cig pech.
15. (ty) Nigdy nie ( mozesz) zd4LyC.Ani niczeg o zr ealizowa1.
16. (ono) Czy nic dobrego mnie nie (spotyka)?
17 . ( ty) (masz) pigkne marzenia. (pragniesz) wladzy i bogactwa.
I niczego nie (moZesz) trzeczywistniC.
50
18. fia) JaosobiScie (pilnuje) tegowszystkiego.
19. (ty) I tylko q'jeden nie (mozesz) powiedziei o mnie ,2e je-
stem dobr4wr62k4.
Awiesz dlaczego?Boja cig, Marku, po prostu nie lubig.
Proszg qjaSnif znaczenie poni2szych zwrotdw i okreSleri.

1. Siedziei u kogoSw kieszeni.
2. Pracowa( za p5l darmo.
3. Miei w sobie coS.
4. Miei glowg na karku.
5. Robii z siebie wariata.
Czas prryszly zlohony

* tworzenie
a. czasownik posilkowy byd odmieniany w czasie przyszlym (b9d9, bg-
dziesz,...) + bezokolicznik czasownika niedokonanego (np. crytad, pi-
sad,...)
b. czasownik posilkowy byd odmieniany w czasie przyszlyrn (bgdg, bg-
dziesz,...) * czasownik wlaSciwy,uiy$ w czasie przeszlym, w 3. osobie
liczby pojedynczej i mnogiej (np. pisal, czytala,pisali, czytaly,...)
* odmiana
liczbapoiedyncza
osoba czasownik rodzaj: rodzaj rodzaj
posilkowy mgskoosobowy 2eiiski nijaki
mgskoZyarotny
mgskoniez) Notny
I bede spad spal spad spala
2. bedziesz spac spal spad spala
o
.1. bgdzie spa6 spal spad spala spad spalo
5l
liczbamnosa
osoba czasownik rodzaj rodzaj:
posilkowy mgskoosobowy mgsko2yr,votny
mgskonieZywotny
2eriski
nijaki
bgdziemy sPac spali spac spaly
2. bgdziecie spa6 spali spad spaly
J, bedq sPac spali sPac spaly
52
Gdyby stal sig cud
Gdyby stal sig cud i mdglbym byi tak r,r,ysokii przystojny.iak Krzysztof'l
Mialbym wtedy wspaniale 2ycie.Wygladalbym przecie 2 znacr.nieatrak-
cf niej. W pracy kole2anki wreszcie zainteresowalyby sig moj4 osob4'
Szczeg6lnie zalelaloby mi na tym, 2eby Maria zwr6cila na mnie uwagg.
Zajednojej spojrzenie oddalbym wszystko. Och Mario! PomySlalabyS
cho( raz o mnie! Dla Ciebie zmienilbym sig nie do poznania. Przestal-
blrn palii i grai w bingo. Zaj4lbym sig czymSpo\tecznym. No i oc4nvi-
Scieprzedstawilbyrn Cig moim rodzicom. Gdyby Cig zobaczyli, przestali-
by m6wii, 2e ich Pawel do niczego sig nie nadaje.
JeSli bylbym tak elegancki i wyksztalcony,jak Krzysztof, zapraszano by
mnie wtedy czgSciejna przyjgcia i prywat-
ki. Rozmawiano by ze rrrn4 i pito by za
moje zdrowie. Po prostu wiedziano by,2e
2$9. Nie Smiano by sig ze mnie za moimi
plecami. Lubiano bymnie i szanowanoby
zam6jwdzigk i urok osobisty.Aw firmie?
Pewnie widziano by mnie na innym sta-
nowisku. Zaproponowano by mijak4S kie-
rownicz4 funkcjg. Dano by mi wlasny ga-
binet. Mo2e by nawet zatrudniono dla
mnie osobist4sekretarkg.Moglobybyi tak
pig knie. Zar abialblrn wtedy zn acznie wi g-
cej ni2 teraz. M6glbym sobie pozwolii na
rvigkszewydatki, a mo2e i na male inwe-
stycje. Kupilbym kilka modnych garnitu-
rdw. Wynaj4lbym male mieszkanie. I kto
rvie, czy nie zdobylbym sig nawet na sa-
rnochdd. Aju2 na pewno caly czasposy-
lalbym Marii kwiaty. W koricu zroztmiala-
bH co do niej czujg. MoZe nawet zgodzila-
bv sig zosta( moj4 2on4. Tylko wczeSniej
nrusialby stai sig cud. A gdybym takLeraz
clo niej zadzwonil, nie czekaj4c na cud?
53
CWICZENIA

),. Czy w 2yciu Pawla stal sig cud?
2.Jakim mELczyzn4j est Krzysztof)
3. Czy kobiety interesuj4 sig Pawlem?
4.Crry rodzice Pawla maja o nim dobre zdanie?
5.Crry Pawel czgsto byr.rra na przyjgciach i prywatkach?
6. Czy Maria interesuje sig Pawlem?
7. Czy Pawel ma swoj4 sekretarkg?
B. Czy Mariajest 2on4 Pawla?
9. Co zrobilby Pawel, gdyby mial du2o pienigdzy?
\0. Czy Paweljest szczgSliwy?
D
Proszg przeksztalcii poni2sze zdaniawedlug wzoru.
WZ6R: Nie mialem pienigdzy. Nie kupilem mebli.
Gdybymmial pieniqdze,hupilbym mebl,e.
, , 1. JesteSbardzo niepunktualny. Musimy czekaCna ciebie.
2. Nie umiem gotowai. Nie zaproszgwasdo siebie na obiad.
3. Nie mam szczgScia.

Nie dostalem tej nowej pracywbanku.
4. Kasia zawsze powtarza, ze jestem za gruby. Jest mi przykro.
5. Nigdy nie uczysz sig przed egzaminem . Teraz musisz zdawa1jesz-

czeraz.
6. Szkoda, 2e niejedziesz do Tomaszowa. Chgtnie wybiorg sig z tob4.
7. Czy ty sprz4tasz swdj samoch6d? Mo2e kupig twdj samochdd.
8. Tomek nie jest dobrym s4siadem. Nie zyjemy w zgodzie.
<t
-'+
9.Byla fatalna pogoda. ZostaliSmy w grirach jeszcze dwa dni'
10. Pan Pawlak nie lubi wydawai pienigdzy.Jego 2ona ma nowe futro.
Proszg przeksztalcii poni2sze zdania wedlug wzoru.

WZOR:Anna chcialaby pojechai do Meksyku.
Ja teL chcialbymtam Pojechad
1. My chcielibySmy dzisiaj wybrai sig na dlugi spacer. Czyv,rytez ' ' ' ' '
2. Oni chcieliby zawszebawii sig cudzym kosztem.Ja momentami teL

)
3. Weronika chcialaby kupii sobie kilka nowych sukienek. Wszystkie
kobiety zawsze
4.Janusz chcialby wreszciezjeSi coSkonkretnego.Ja tei' ' ' '
5. Czy chcialby5dzisiai spotkai sig z nami? My. ' '
6. Ty chcialbyS nic nie robii i osi4gai sukcesy.Niestety, tw6j brat te2
7. Paristwo Zielidscy chcieliby pr zeprowadzif sig do Gdadska. Ale ich

dzieci nie. . .
D
Poni2sze zdania Proszq przeksztalcii wedlug wzoru'
WZOR:Daj mi spokd,j! Cz'ymti$byf da( mi spokdi?
-;..
f.SprJcreJuz:....
2.Zosiu, ugotuj coSna obiad!
3. Chce zaprosii was do tej nowej restauracji.
4. OdwiedZ nasjutro, Wojtku!
5. Proszg,odpowiedzcie na m6j list!
6.Czy lubicie moja teSciow4?
5-s
7. M6wcie po Polsku!
8. Proszg, niech paristrvo czytai4ten tekst!
E
Proszgprzeksztalcii poni2sze zdania wedlug wzoru'
WZ6R:Andrzej inwestuje w obligacje.
Warto by inwestowai w obligacie.
1. Marek kupuje now4garg.
2. IdziemygdzieSPotz'ficzYe'
3.Janekpije terazwigcejsok6w.
4. Michal ogl4dalju2ten film.
5. Monika zapamigtalacalYtekst.
6. EkonomiScijuZo q,/mmYSl4.
f-
Y
Proszguzupelnii zdaniawedlug wlasnegopomyslu'
WZ6R:Gdybym mial czas,poszedlbymna spacer.
1. G'dybyrnbylbogary
2. Gdyby teraz PadalSnieg,
3. Gdybymbyl na bezludnejwYsPie
4. Gdybymbyl wa2n1'rnPolitYkiem
5. G'dybymm6gl bYi kimSinnYrn
6. ftybym m6gl zYiwinnYch czasach,
7. G'dybymmdgl mieszkaiw innyrn kr4iu'
8. Gdybym znal dobrzejezyk Polski
Proszg uzupelnii zdania wedlug wzoru.

WZOR:I{zzimierzladnie Spiewa.Wszyscychqtnie go sluchaja'
Gd,vbvKazimierz ladnie ipianal, sluchano by go chgtnie'
1.Jestem znanyrnpisarzem.Czytai4moje ksi4Zki.
2. UstanowilemnowyrekordSwiata' Chwal4mnie' ' ' '
psujq humor. Denerwuj4 sig na mdj widok''''''

S. Zawszewszystkim
56
4. On jest kreatorem mody. Nawet w Paryzuszyjajego suknie. . . . . ,
5. Wykonawcyrnajawreszciedobry projekt. Zaczynajabudowai nowy

stadion.
6. Tojest doskonalyprodukt. Kupuja go masowo
T.Jolajestwlj4tkowo fotogeniczna. Chgtniej4 fotografuj 4. . . . .
8. Opowiadasz stare i glupie dowcipy. Wszyscymaj4 cig doSi.
Proszg uzupelnii zdania wedlug wlasnego pomyslu.

WZoR: Poszedlbym dokina, jefli graliby (bygrali) jeszczetenfilm.
1. Spotkalbyrn sig z tob4,
2. Przestalbym palii papierosy,
3 . Zacz4lbym oszczgdzaCpi en i4dz e,
4. Wljechalbyrnwg6ry
5. Prosilbymwas o pomoc, . . . .
6. Nigdybym tu@ nie przyszedl,
7. Ubralbym sig cieplej,
8. O2enilbym sig z tob4, .
\\irazyw nawiasachproszg podai w odpowiednich formach trybu przy-

ptrszczaj4cego (warunkowe go ) . Uwaga ! * * oznaczafo rm g bezosobow4.
\\'ZOR: (piszg) - pisalbym ** pisano by
1. (on, ja) (gdy) stal sig cud i (moge) byi tak wysoki i przystojny
jak Krzysztof.
2 (ju) (mam) wtedywspaniale lycie.
:3. (1a) (wygl4dam) przecie|znacznieatrakcljniej.
4. (one) Wpracykolezankiwreszcie (zainteresowai) sigmoj4osob4.
5. (ono, ona) Szczeg6lnie (zale|y) mi na tym, (2e) Maria zwr6cila na
mnie uwagg.
d Uu) Zajednojej spojrzenie (oddam) wszystko.
;. (ty) OchMario! (pomysl) cho(razomnie!
t fju) Dla Ciebie (zmieniam) sig nie do poznania'
:t. {.ia) (przestajg) palii i grai w bingo.
10 . 0u) lzajmuje) sig czymSpoZytecznym.
11. 0u) No i oczywiScie(przedstawiam) Cig moim rodzicom.
t2. (oni) (gdy) Cig zobaczyli, (przestaj4) mdrvii, 2e do niczego
sic nie nadajg.
13 .(ja, **)JeSli (jestem) tak elegancki i r,ryksztalcony,jak Krzysztof,
(zapraszae)mnie wtedy naprzyjecia i prywatki.
14 . 1 * * ; (rozmawiai) ze mn4 i (pii) zarnoje zdrowie.
15 .1* * ; Po prostu (wiedziei), 2e 2y9.
16 . 1 xr '; Nie (Smiai) sig za moimi plecami.
17 .1xx1 (lubii) mnie i (szanorvai) zam6jwdzigk i urok osobisty.
18 .1xx; Aw firmie? Pewnie (widzief) mnie na innlnn stanowisku.
I9. ixx; (zaproponowai) mi jak4S kierownicz4 funkcjg.
2 0 . 1 x* 1 (dai) mi wlasny gabinet.
2 1 . 1 xx; Mo2e by nawet (zatrudnif ) dla mnie osobist4 sekretarkg.
99 /* * \ (mdc) byi tak pigknie.
23. fia) (zarabiam) wtedy znacz.niewigcej ni2teraz.
24. $a) (mogg) sobie pozwolii na wigkszewydatki , antoLe i na male
inwestycje.
25.(ia) lkupuje) sobie kilka modnych garniturdw.
26.fia) (wynajmuj 9 ) male mieszkanie.
27. (1a) I kto wie, czv nie (zdobyrvam)sig nawet na samochdd.
28.(ja) Aju2 na pewno caly czas(posylam) Marii kwiaty.
29. (ona) W koricu (zrozumiei) co do niej czuje.
30. (ona) Moze nawet (zgadza) sig zostai moj4 2on4.
31. (on) Tylko wczeSniej (musi) stai sig cud.
32. (1a) A (gdy) tak teraz do niej zadzwonil, nie czekaj4c na cud?
Proszg wiaSnii znaczenie poni2szych zwrot<jwi okreSled.

l. Oddai wszystkozajedno spojrzenie.
2.Zni'ieni1 sig nie do poznania.
3. Bawii sig cudzym kosztem.
4. Smiai sig z kogoSzajego plecami.
5. Czue coSdo kogoS.
58
Tryb przyp nszczaj4q (warunkowy)
* tworzenie
3. osoba liczby poj edynczej i mno giej czasu przeszle go (zakofi,czona na
4.,4a, -lo, -li, Jy) + koric6wki:
liczbapojedyncza liczbamnoga
-bym -bySmy
-b)4( -by3cie
-by -by
* odmiana
liczbapojedyncza
osoba rodzaj: rodzaj rodzaj
mgskoosobowy 2eriski nijaki
mgskoZywotny
mgskonieZywotny
I mdwil-bv m6wila-bym
2 mdwil-by6 m6wila-by6
o
J. mdwil-by m6wila-by mdwilo-by
liczbamnoga
i
osoba rodzaj pozostale
mgskoosobowy rodzale
I mdwili-byfmy m6wily-by6my
I m6wili-bv6cie m6wilv-bvricie
3. m6wili-bv m6wilv-bv
59
Zr6bmy to!
-Jolu, nie czytajju2tych ksi42ek!

- Daj mi spok6j! Przeciei muszg.
-Wcale nie. Lepiej chodZmy gdzie6! Zrdbmy coSq.'rnparycznego!Pod-
du1-y sig nastrojowi chwili!
-Jakiemu nastrojowi? ZwariowaleS?W4cz sobie telewizor!
- Proszg Cig! Miejmywreszcie trochg czasudla siebie!
- Nie proS o nic, kiedy sig uczg! Nie marnuj mojego zapalu! A najle-
piej, zaparz kawg!
- Taak! Zaparz kawg! IdZ po zakupy! Sprz4tnij mieszkanie! Ugotuj coS
na obiad! Tylko to od ciebie styszg,odkEd zaczglaSstudiowai.
- Nie przesadzaj,Darku! I zajmij sig czyrnSciekawym!
- Proszg,nie m6w do mniejak do malego dziecka!
- Aju prosze - nie pal tutaj ! I nie podnoS na mnie glosu!
-Przepraszam! Nie zloSi sig!Jestem trochg rozdra2niony.
- Moze weZ psa iidicie na spacer!
- Psa?Jasam czujg sigjak pies!
- Przestari! Rdb sobie, co chcesz, ale mi nie przeszkadzaj!
- Ale jestjuz prawie noc.
- Niech bgdzie!
-Pol6irrrry sig spai!
-IQadi sig sam!
- Sam?O niel Mam Zong.
- Bd,j sig Boga, Darku! Po-
wiedz, o co ci chodzi!
-DomySl sig!
- Poczekaj chwilg!JuZ koriczg.
-Czy mogg wl4czyCmuzykg?
-Zr5b to!
-Nie,lepiej zr6bmy to razem!
60
CIVICZENIA
D
1. Dlaczego Jola czyta tak du2o wieczorami?
2. Co Darek chcialby robiiwieczorem?
3. CzyJola i Darek maj4 kota, czy papuge?
4. Cry Darek przeszkadzaJoli?
5. Dlaczego Darek nie chce iSi sam spai?
6.CrryDarek pali papierosy?
7 . CzyJ ola sprz4ta i gotuj e?
8. CzyJola lubi pii herbatg?
9. CzyJolai Darek s4 zdenerwowani?
10. Co Darek proponujeJoli?
E
Proszg rttworzy ( formy trybu rozkazuj 4cego.
wZoR: (ty) Jedl (jechai) ze rnn4l
1.(wy) (kupii) dlamnielitrmleka!
2. (ty) . . . (zacz4C)wreszcie mySlei!
3. (ty) (zaphaciC)chocia2 za siebie!
+.(ti ... (m6wii)domniejeszcze!
5. (uy) . . . (zaprosii) nas kiedyS do siebie!
6. (ury) (spgdzii) znamitenwieczdr!
7.(ty) ...." (dai)mijeszczejedn4szansg!
8. (wy) . . (przestai) sami siebie oszukiwai!
D
Proszg przeksztalciC zdania wedlug wzoru.
WZ6R: On duzo czyta.\ teL du|o czytaj!
1. Ona mdwi mi same komplementy.Ty teZ . . .
2. Oni buduja nowy dom. My teL
3.Ja szanujejego pogl4dy. -fy tei
4.My ignorujemy dyletantdw.Wy tei . . .
5. Ona czgstosig modli. Ty teZ
6. Oni nie boja sig konfrontacji. My teL sie nie . . .
61
T.Adampytalmnieowszystko.\tez .......... !
8.Ju2signadtymzastanowilem.-tyteZ ......... !
g.Myzgadzamysignawszystko.Tyte2... ...... !
l0.Dzisiajgramywszachy.\teL ......... !
D
Proszg utworzyi zdaniawedlug wzoru.
WZOR:Czy Adam majechai? - Niechjedzie!
l.Oniniechc4iSidodenfsty. ..........1
2.CzyAnnamakupiibiletdlaciebie? ......... !
3.Czyoni mog4jeSitakp5lno? ......... !
4.CzyAdarnmozewej5i? ......... !
5.Onechc4spai. ......... !
G.Czyr6wnie2onmo2eprdbowai? ...... !
T.Czywszyscymusz4tegosluchae? .... ........ !
8.Oniniechc4natopatrzei.... ........ !
9.Rodzicechc4odpocz4c... .....1
l0.AdamchybaumierazmiloScidoAnny. ...... !
D
Proszg utworzyi zdania wedlug wzoru.
WZOR: Czytaj ten list! - (pan; Niech pan czytaten list!
l.Dujmispokdj! (pan) .........1
Z.Zostatrzernn4! (pani) ... .... . !
3.Wr6ijutro! (pan) ......... !
4.Siadajtutaj! (paristwo) .....!
S.Zjedzc oSl (panie) ....... !
6.Czekaj jeszcze! (panowie) .....!
T.Zacznijsarnl (p..r) ......... !
8.Koriczwreszcie! (pani) .......!
9.MySlcieonas! (paristwo) .....!
l0.Wstydlsig! (pani) ........ !
D
Proszg samodzielnie uhvorzyi zdania wedlug wzoru.
WZOR:Adamie, jesteS zmgczony? - Tb idl spad
T.Czymaszzadwadniegzamin? ....... !
62
2.CzyjesteScieparistwoglodni? ........ !
3. Czywiesz Marku, ze palenie papieros6wjest szkodliwe dla zdrorvia?
.Widzisz, Ewo, ze potrzebujg twojej pomoc,v.
5. JuZ darvno powi nieneS zrezygnowaCz tej brody.
6.Jestju2 prawie poludnie, a ty ci4ele lezyszw ld2ku.
7. Ta sukienka nie nadaje sig na dzisiejszywiecz<lr.
8. GraleScale przedpoludnie w pilkg.-|esteSbrudny i spocony.
9. Wiesz, 2e znowu czekalem na ciebie prawie godzing?
10. MySlg,moja droga, 2e bylibySmy Swietnym malzefstwem. . .
Proszg uzupelnii zdaniawedlug wzoru.

WZoR:JeSlijesteSspi4cy, to spij!
l.JeSlijesteSzagruba,to.... .....1
2..feSlimaciepytania,to.... ...... !
3.JeSlimaszpr agnienie,to.... ......... !
4.JeSliniemaszpienigdzy,to.... ....... !
5.JeSlimaciecoSdopowiedzenia,to. ......... !
O.JeSlilubisztak4muzykg,to.. ......... !
T..feslimusisziSi,to ........ !
8.Jeslimasznumerjejtelefonu,to. ..... !
g.JeSli nikt nie slyszytego, co m6wisz, to . . . . .,....... !
l0.JeSlilubiszmilczei,to.... ....'. !
Wyrazy w nawiasach proszg podai w odpowiednich formach trybu

rozkazuj4cego.
WZoR: (pisai) - pisz!
1. (ty) -Jolu nie (czytasz) jtrZ tych ksi42ek!
2. (ty) - (dajesz) mi spokdj! Przecie| muszg.
63
3. (m)') -Wc:rlenie. Lepiej (chodzimy) gdzieS!(zrobimy) coSsyrn-
patycznego! (poddajemy) sig nastrojowi chwili!
ZwariowaleS?(rvl4czysz)sobie telewizor!
4. (ty) -.fakiemr-rnastrojor,vi?
5. (my) - Proszg Cig! (mamy) rvreszcietrochq czaslrdla siebie!
6. (tv) - (prosisz)sobie ile chceszlJaLerazsig trczg.Wigc nie (mar-
nr-rjesz)mojeeo zapalu! A najlepiej (zaparzvsz')karvql
karvg! (idziesz) pozakupYl (sprz4tasz)
7. (1,)') -T:rakl (z.ap'arzas'z)
mieszkaniel (ugotujesz) coSna obiadl Tylko to od ciebie
slyszg,odk4d zaczgla1studiowai.
8. (t,v) * Nie (przesadzasz)Adamiel I (zajmr-rjesz) sig crymSciekawym!
9. (ty) - Proszg,nie (mdwisz) do mniejak clo maleco dziecka!
10.(t,v) - A.io proszq - nie (palisz)tutaj! I nie (podnosisz)na mnie
glostrl
- PrzepraszamlNie (zloScisz)siglJesterntrochq rozdrazniony.
I I . (ty)
12.(tv) - Moze (welmiesz) psa i (idziesz)na spacer!- Psa?.|asam
czujg sigjak pies!
13. (ty) - (przestajesz)!(robisz) sobie co chcesz,ale mi nie (prze-
szkadzasz)! - Alejestjuz prar,vienoc.
14.(ona) - Niech (jest)!
15.(rny) - (polo2ymy)sig!
ltr (ty) - (kladziesz)sig saml - Sam?O nie! Mam zong.
17.(t1,) - (boisz) sig Boga Adamie! (powiedzialeS),o co ci chodzil
lB. (ty) - (domySlisz)sig!
19. (tv) - (poczekasz)chrvilgl-|uzkoficzg.- Czy moge wl4ctl1muzykg?
20.(ty) - (zrobisz)to!
21. (my) * Nie , lepiej (zrobimv) to razeml
D
ProszgnryjaSnii znaczenie ponizszych z-wrottirvi okre6lefi.
1. Pocldai sig nastrojorvi chwili.
2. Mdrvii do koeoSjak do malego dziecka.
3. Podnosii na kogoSglos.
4. CzwCsigjak (zbity) pies.
lr. MarrrorvaCtapal.
6. Bai sig Boga.
7. Umierai z miloSci do kogoS.
64
Tryb rozkazwjsry
* tworzenie
- tworzy sig od tematu czasownikdw niedokonanych i dokonanych
- nie ma formy 1. osoby liczby pojedynczej
- formg 2. osoby liczby pojedynczej czasownikdw I i II koniugacji tworzy-
my od tematu 3. osoby licz,bypoiedynczej czasuteralniejszego (pisz-e,
m6w-i, ustysz-y)
- formg 1. i 2. osoby liczby mnoeiej czasor,mik6wI i II koniueacji twor4nny
jakwy2ej, dodajac odpowiednio koric6wki -my, -cie (pisz-my, m6w-cie)
- formg 2. osoby liczby pojedynczej czasownik6w III i IV koniugacji two-
rzyrrty od tematu 3. osoby liczby mnogiej czasu terainiejszego (graj-a,
Spiewaj-a)
- formg 1. i 2. osoby liczby mnogiej czasownik6w III i fV koniugacji
tworzymy jak wy2ej, dodajac odpowiednio kodcriwki -my, -cie (graj-
tny, zroztrniej-cie)
-w 1. i 2. osobie liczby mnogiej oraz2. osobie liczby poiedynczej wystg-
puje prosta forma trybu rozkazuj4cego
- w 3. osobie obu liczb wystqpuj4 formy opisowe zlo2one z partykuly
niechi form trybu oznajmuj4cego czasu tetalnieiszego (niech piszeo
niech Sraja)
* odmiana
koniugacja I i II
liczba poiedyncza liczba mnoga
piszmy mdwmy
prsz mow Drszcle
I
mowcle
niech pisze niech m6wi niech pisz4 niech m6wi4
koniugacja III i IV
liczba poiedyncza liczba mnosa
Spiewaimy zrozumieimy
Spiewai zrozrrrn Spiewaicie zrozumieicie
niech Spiewa niech zrozwrnie niech Spiewaj4 niech zrozumiej4
65
10 List sentymentalny
Pani!
Piszg do Ciebie kolejny ju2 raz, z rtadziej4, Le mo2e chociaZ jeden
z moich listdw zostanie przeczytarry.Z nadziej4, 2e bgdg przez Ciebie
zn6w zanwaZony.TWoja uroda i czar, kt6re s4 powszechnie podziwiane,
czyni4 mnie Twoim niewolnikiem. Ale mdj 2al do Ciebie jest niewypo-
wiedziany. Bojak zrozurnie( to, 2e moja miloSi zostalatak nagle odrzu-
cona? Awszystkie naszespotkania i miejsca, w ktdrych sig widlwaliSmy,
zapomniane? ZostawilaSmnie nagle, z tysiAcem sl5w, kt6re nie zostaly
wypowiedziane i tysi4cem obietnic, ktdre nie zostzlyspelnione. To b6l,
z kt6rego nigdy chyba nie bgdg wyleczony.
Czy popelnilem grzech, kt6ry nie mo2e mi zosta1wybaczony?Cry mo2e
pojawil sig ktoS inny, kto zostal przez Ciebie wybrany? Czy kochalaS mnie?
Czy tylko mySlalem, i2jestem kochany? Czy calowalaSmnie wtedyw ogro-
dzie? Czy tylko Snilem, zejestem calowany?Odpowiedz na te pytania! Od-
powiedz, czy tobyLatylko gra, ktdra wlaSniezostalaskoflczona?
Nie, Pani! To nie bylo zludzenie, kt6re zostalo stracone. To nie byl
sen, z kt6rego zostalem brutalnie obudzony. Wigc sig nie dziw, Le czujg
sig przez Ciebie oszukany.
Jutro wieczorem spotkamy sig na balu, kt6ryjak zawszejestorgan izowa-
ny o tE porze roku.Jutro muszg byCprzez Ciebie wyslu chany i zrozumiany.
Wiem, Lebgdziesz oblegana przeztlumy adorator6w, ale... Niech to bg-
dzie czasdla mnie. OstatnijuZ rrroile razdany mi przez Ciebie.
Oddany przljaciel
66
CWICZENIA
D
Proszgodpowiedziei na pytania dot\,cz4cetekstu.
l.Crry bohaterka tekstu czytalistv od aurora/
2. Co autor listdw czuje do ich adresatki?
3. Gdzie nasi bohaterowie spotykali sig rvczesnie.j?
4. Cz.ybohaterka tekstu kogoS calorvzrla?
5. Gdzie i kiedy nadawca lisrtiw propor-rujeosrarnie spotkanic?
6. Czy adresatkama wielu adoratordrv?
7. Czy adresatka oszukala nadawcg list<irv?
8. Czy czas,ktdry bohaterorvic tekstu spgdzili ze sob4, byl stracorrv?
9. Czyw 2yciu bohaterki pojzrwilsig inny mq\czyz,na?
10. Co boli autora list6w?
Proszgprzeksztalcif zdania w stronie czlnr-rejna zdania rv stronie biernel.

\\'ZOR:Anna czytaksi4i.kg.- Ksiqlka jest czlttana
finez A'nng.
1. Nie zjadlem calego obiadu.
l. \clarn kocha nie tvlko Anne.
r'.Pzuisnvt-r
Norvakowscyodnawiaj4 swqj stary dom.
=. T\'zanszerobisz naiwigkszezamieszanie.
Dzisiarjwznosimytoastytylko za two-jezdrowie.
\lichal slucha r,lyl4cznietwoich rad.
- \ikt nie akceptuje

takich idiotycznych pomysl6w.
' \lelo kto ogl4clateraz nieme filmy.
\l ir.itrszczvt:rnajchgtnie-jliteraturg popularnon:rukow4.
\ , 1 nits lubi Adama?
61
Proszgprzeksztalcii zdania w stronie c4mnej na zdania lv stronie biernej.
\\IZOR:Adam pisze list. - List.jestpisany przezArJama.
l. My zawszemile pana widzimy.
2. To byl incydent, ktdrego nikt nie po24dal.
3. \Atynie przemySleliSciejeszcze tej decyzjl
4. Zycie nigdy mnie nie rozpieszczalo.
5. Czy mo2emy przelo2y( to spotkanie najutro?
6. Adam nigdy nie zapomni o Annie.
7. Nie wiem, czy kiedySbgdzieszznala odpowiedl.
B. Zaw szeki edy zapr aszamygoSci, p omij amy Adam a.
\Afrazyw nawiasach proszg podai w odpowiedniej formie.

WZOR:Ten probletn (rozwi4za1) - bgdzie(jest,zostanie)rozwiqzany
1. Th zupa (ugotowai) na osratni4 chwilg.
2. TW6j brak pienigdzy (spowodowai)
. twoim wlasnym lenistwem.
3. Ten spektakl (ogladai)
t:.":::.
kr*" i;;p";i"",; :'"" 1::i:: -:t**:l
4.*,;;. hirio,io,
. . . . nawetprzezhistoryk6w.
5. Mineraly tej grupy (spotykai)
or""iri,;;i;i :i::1il::T:J,H,,:?ilfiT
7. Trudno powiedziei,2e Marysia (wychowai)
8. Swiat (niszczyi) . przeznas samych.

9. Ten rgkopis (znaleiC) . . a|w Saragossie.
10rel::i::::::l
:::::::::7:l ;p;.;",;;i;;;;h;o;;
68
Fr
v
Proszgprzeksztalcif podane zdania na strong biern4.
WZ6R: O statni pan uj acy Pi ast, Kazim i erz Wielki, zakladal wi el e n ou,ych
miast i wsi.
Wielenowychmiast i tusizosta,lozalo2onychprzezostatniegopanujqcegoPiasta,
Kzzimisna Wielkiego.
1. Mieszko I przy4l chrzest w 966 roku.
2. Polacy vznaj4Gniezno za swoj4 pierwsz4 stolica.
3. Pierwsz4 unig Polacy i Litwini zawarli w 1385 roku, w Krewie.
4. Stolica z Krakowa do \&'arszawyprzenit5sl kr6l Zygmunt III \Alaza,

w 1596 roku.
5. W swej historii najwigcej wojen Polacy prowadzili z Tlrrcj4, Ros.i4

i Szwecj4.
6. KrdlJan III Sobieski ocalil Wiederi przed Turkami rv 1683 roku.
7. Rosja,Prusy i Austria dokonaly ostatecznegorozbiom Polski w 1795

roku.
8. W roku 1918 PolskaodzyskalaniepodlegloSi po 123 latach zabor6w.
9. W czasieostatniej wojny Swiatowejhitlerowcy okupowali Polskg

przez szeSilat.
10.Polacy z reguly dobrze znaj4 wlasn4 historig.
\ \'wazy w nawiasachproszg podai w odpowiednich fonlach strony biernej .

\\'ZOR: (byi - sluchai) - bedp/ .iestem/ zostnl... - sluchany
1. (on) Piszgdo Ciebie kolejnyju2 raz,zr:radziej4,2emoze chociaz
.jeden z moich list6w (zostai - przeczyta1).
2. (ju) Z nadziej4, ze (byf) przez Ciebie zn6w (zauwaLyC)'
3. (one) Twojauroda iczar, kt6re (byi) powszechnie (podziwiai),
czvnia mnie Twoim niewolnikiem.
4. (on) Ale m6j 2al do Ciebie (byi - nie wypowiadai).
{-). (ona) Bojak zrozumieC to,2e moja miloSC(zostal) tak nagle (od-
rzucai) ?
6 . (one) Awszystkie nasze spotkania i miejsca, w kt6rych sig widlwa-
liSmy,(zapominaf)?
7 . ( on e ) Zostawila5mnie nagle, z tysi4cem sl6w, ktdre nie (zostai -
wypowiedzief ) i tysi4cem obietnic, kt6re nie (zostai - spelnii).
8 . 0a) To bdl, z ktdrego nigdy chyba nie (byi -wyleczy1).
9 . (on) Czypopelnilem grzech, kt5ry nie moze mi (zostai - wyb acza1)?
1 0 . (on) Czy moie pojawil sig ktoS inny, kto (zostai) przez Ciebie
(wybrai)?
1 1 . 0 a ) Czy kochalaS mnie? Czy tylko mySlalem, 2e (byC - kochai)?
12. U a ) Czy calowalaSmnie wtedyw ogrodzie? Czy tylko Snilem, 2e
(byi - calowai)?
13. (ona) Odpowiedz rrate pytania! Odpowiedz, czy to byla tylko gra,
kt6ra wlaSnie (zostae - skoriczyi)?
1 4 . ( o n ) Nie Pani! To nie byl czas,ktdry (zostai - stracii).
15. fia) To nie byl sen, z ktdrego (zosta1) bruralnie (obudzii).
16. fia) Wigc nie dziw sig, 2e (czue) sig przez Ciebie (oszukiwai).
1 7 . ( on ) Jutro wieczorem spotkamy sig na balu, ktSryjak zawsze(byi
- organizowai) o tej porze roku.
18. fia) Jutro muszq (byC) przez Ciebie (wysluchai) i (zrozumiei).
1e. (ty) Wiem, 2e (byf - oblegai) przez tlumy adorator6w, ale...
20. (on) Niech to (byi) czasmo2eostarniju2 raz (daf) miprzezCiebie.
2 1 . ( ja) (oddai) przylaciel
D
Proszg w1jaSnii znaczer:tieponiZszych zwrotdw i okreSleri.
1. Byi komuS oddanym.
2. Robii zamieszanie.
3. Wznosii toast.
4. Bye rozpieszczonyrn przez Lrycie.
5. Urodzii sig pod szczgsliw4gwiazd4.
70
Stronabierna
* tworzenie
- strong biern4 tworzymy od czasownikSw przechodnich (tranzyqrv-
nych)
- formy strony biernej stanowi pol4czenie form osobowych czasownika
byd (zostad) z imieslowem przymiotnikowym biernym wyra2onym
w mianowniku (np. byl myty, zostali pytani)
- j esli czasownik by( t*yr a2onyj est w bezokoliczniku, to imiesl6w przy-
miotnikowy bierny przybiera formg narzgdnika (np. byd '|nytym,zo-
sta6 pytan)nn)
- czasownikbyil4czy sig z czasem niedokonanym, a czasownik zostaf-
z dokonan)ryn
* odmiana
czas terainiejszy
Iiczba pojedyncza liczba mnoga
jestem pytany iestedmy pytani (PYtutt")
jeste6 pytany (py!rta) ieste6cie pytani (pytatt.)
jest pytany (pytana) s4 pytani (PYtutt.)
cz.asprzyszly
liczba pojedyncza liczba mnosa
bede pytany (pytana) bgdziemy pytani (Pytan.)
bgdziesz pytany (pytttt.) bgdziecie pytani (PYtatte)
bgdzie pytany(pytuttt) beds pytani (PYtane)
czasprzeszly
liczba pojedyncza liczba mnoga
bylem (bylam) pytany (PEql
byle6 ( ) ppany (pytana) @cie @yffcie) pYani (PYr-t9
) pytany (pytana) byli (byty) pytani (PYtm9
1l
11 Trudno sig zdecydowad
Kiedys trzeba lvreszciespytai samego siebie o to, co chcialoby sig

robif lv 2yciu..|apytalem siebiejuz wiele razy.I chyba zrobilem rez nie-
jedno. Najpierw spiewalem w operze, a dokladniej rv ch6rze opero-
ryrn. Nigcly nie rnialem lvigc takiej szansy,by zaspier,vaicos samodziel-
nie. Po roku zrezygnowalem.Ja, niestety,czgsto rezygnujg. po'rySlalem
sobie wtedy,2e to nie dla rnnie, ale dzisju2 rnyslgtrochg inaczej.
Pdzniej pojechalem za oceart. Nie jechale m zres,zt4sam.w ty^ ,tu-
sie r'vielemlodych os6b decydowalo sig na taki krok. czemu wigcja nie
mialbym sig zdecydowai.Juz w trakcie podr<i2yktos mi poradzil, zebym
<-rtworzylpolsk4 restauracjg. Ludzie lubi4 radzii innym. zacz4lenw,igc
gotowai. ugotowalem serki naprawdg dobrych obiad<iw i kolacji. Ale
i sam sig przy tym ugotowalem. Dlaczego? Tb oczl,lviste.Arnerykanie
bol4 sig utyi. A tyje tam wiele osrib i wcale nie porrzeb\ia do tego pol_
skiej kuchni.
Tb kolejne niepor,r,odzenie bardzo mnie zmartwilo. Na szczgscienie
umiem martwif sig zbyt dlugo. Pojakims czasiervrdcilem do kraju i na-
uczylem sig nowego zawodu. ci4gre jeszcze vcze sig szybko. Zostalem
fryzjerem. Czesalem i srrzyglem ludzi calymi
dniami. Czasem mialem okazjg uczesai lub
ostrzyckogoSznanego -jakiegoS sportowca
czy aktora. Ale i to szybko sig skoriczylo. Bo
wszystkoprzecie|kiedyS sig kori ciry.Jakto bylo?
Golilem znaneso polityka. Spieszryl sig.Jatez,
niestety.Wigc nie ogolilem go zupelnie rak,
jak sobie )ryczryl.
Przez pewien czas pisalem opowiadania
i nowele. Napisalem ich kilkanaScie.Byly cal-
kiem interesuj4ce. Wiem, br:tprzeczytalemje
pare razy. Problem w tym, ze nikt inny ich
nie czytal.
-feraz 2yjg z dnia na dzieri. Oczl'lviScienie
chc7 prze2yi tak calego 2ycia. Muszg zdecy-
dowai sig na coSnowego. Lubig decydowai.
Ale tym razem...
72
CWICZENIA
D
1. CzyAdambyl artyst4operowym?
2. Czy Adarnwf echal do Australii?
3.Jaka praca wykonywalna obczyfnie?
4. Czy Adamjestdobn.rn kucharzem?
5. CzyAmerykaniemaja problemy z nadwag4?
6. Kogo najchgtniej strzyglAdam?
7. Kto byl niezadowolonyzjego fryzjerskichuslug?
S.Jakimrodzajemliteratury zajmowalsigAdam?
9.Jakie plany na przyszloSima Adam?
10.Wjakiej sytuacjifinansowejjest obecnieAdam?
Liryte w zdaniach czasowniki Proszg podai w formie dokonanej.

\tZ6R: Michal pisal list, ale go nie napisal.
l. W zasadzie rozumiem jgzyk polski. Nie wiem jednak, czy kiedyS
samychPolak6w.
2. Adam pytalju2 wszystkich o sensistnienia. Nie . .
. . . . . j.dYtie samegosiebie.
3. Anna robi doskonaly sernik. Mam nadziejg, 2e na dzisiej szeprryJg-
ciete?go...
4. Powoli tracg cierpliwoSi do moich studentdw. AZ bojq sig mySlei,
cobgdzie,gdy.. ....isdokorica.
5. Wszystko sig kiedyS koficzy. Ale kiedy
. sig ta nudna lekcja?
6. Wiem, 2e czgsto coS gubisz, Anno. Nie rozumiemjednak, jak mo-
glaS.. naszemeble.
7. Adam zawszebuduje tylko zamki na lodzie. Czekam, aLwreszcie
coSrealnego.
8. Z reguly nie jem kolacji tak p6Zno. Ale z tob4 chgtnie teraz coS
jeszcze
IJ
Uiyte w zdaniach czasowniki prosze podai w formie dokonanej.
WZ6R:Janek czytal ksi4Zkg,alejej nie przeczytal.
l. CzekaleSju2 tyle Lat.Czy nie mozesz
. . jeszczekilka dni?
2. Ewo, calowalaSmnie tysi4ce razy. Dlaczego wigc nie chcesz
s.r,,p.u*a^,r.go,r;,aon.;..
A; r;.;; t; . . .tlt:.::l:::1ll:::
. . . . prawdziwybigos niejestwcale latwo.
4. Dzisiaj puemy w6dk9 w zasadziebez okazj| Mozemy wigc .
r.oa,-.:h;"i
;;'*;,,,o"J#:'ltT"1i::ruil:i:r:::H
. .. wszystkiego.
6. Piotr goli sig zawszerano. Dzisiaj jednak zaspali nie .
turr;, ; g;;r; u""*"?lriSrY:;:tH::t:7

7.c'oyJnpnu*iu, "" . . . nam coSladnego?
8. Szukalem twoich okular6wjui chybawszgdzie. Teraz ty sama . . . . .
g.e"r;" irn,r' ;,** rir" *".;t;.;ir:.T#::"ii?l*,il'.

"i. -y; ".; ..... tylkorgce.
10. Nie musicie pafstwo notowaiwszystkiego, co m6wig. Ale podstawo-
we informacje warto.jednak .
11. M6j wujek ma chore oczy i niestety Slepnie. Lekarz m6wijednak, ze
nie. . . calkiem.
12. Papuga Agatyjest tak inteligentna i ufna, ze rrroLnaj4 karmii pro-
sto z rgki.JeSli chcesz, mo|esz samj4
13. Mojajedyna biala koszulawlaSnieschnie po praniu. Nie mam pojg-
cia, czy do wieczora.
14. Kiedy slyszgtw6j glos przez telefon, natychmiast mam dobry hu-
mor. Wierzg,2e ijutro te2 go
15. Wszyscywiecie, 2eja sam nie lubig sig chwalii. Dlatego wy . . . . . . .
. . mnie zato, codlawas zrobilem.
1
16. Twoje postgpowanie nie prowadzi do niczego dobrego. Bojg sig,2e
kiedyS ...cigwSlepyzaulek.
74
lJ\te w zdaniach czasowniki proszg podai w formie dokonanej.
WZ6R:'feraz idziemy do kina. Czy ty teZ p1jdziesz?
1. Biorg udzial w spotkaniu absolwentdw naszej szkoly.Mam nadziejg,
2.eLy tez
2. Dochodzg do wniosku, 2e to wszystkonie mawigkszego znaczenia.
I wiem, 2evtryteL kiedyS
do takiego przeSwiadczenia.
3..festp6Zno i kladg sigwlaSniespai. Mo2e i tywreszciesig . . .
4.Wczorajm6wilaSdu2oprzykrychrzeczy.Czywla3nietochcialaS
5. Od pigciu lat wkladam na siebie tg sam4 star4 i niemodn4 sukien-

kg.Dzisiajchcg. .... coSnowego.
6. Jola doklada jeszcze dwadzieScia zlotych na wsp6lny prezent dla
Andrzeja.Ktojeszczetrochg ......... ?
T.Jutro pan dyrektor po wielu latach pracy odchodzi na emeryturq.
Wszyscywiemy, jak trudno jest mu . .
8. To iwiczeniejest trudne i odkladamyje na p6Zniej. Pozostalych nie

mo2emy niestety
9. Opowiadalem wam tg historig wiele razy. Skoro chcecie,
iteraz.
10.Widzg, Le przychodzg nie w pore. Mo2e bgdzie lepiej,jeSli
. . . jutro.
11. My wszyscylubimy siadai na tej lawce. Jest nas jednak za du2o, by
Iz.Ni..r'e
t"i.*.n"i,;;; #il. ;"r;";';;i;s;;;";s":a;'*fft"#;
. r:azefnze mn4?
13. Urszulawidziala ten sentymentalny i lzawyfilmju2 siedem razy.To-
mek nie ma chgci go . . .
14. Trudno znajdowai sig w kilku miejscachjednoczeSnie. Ty nie po-
trafisz rvlaSciwie
nawet w tym jednym.
15. Wiem, Le chceszwljechai. Ale nie
bez po2egnania.
lb. Jeslichcesz,to mo2eszwiechaido mojego gara|u.AJenie
;.;.
75
h
7
Proszg wybrai wlaSciwyczasownik i podai go w odpowiedniej formie.
1. W tej starej fabryce palil sig wczoraj rnagazyn.Niestety, mimo szlub-
ki e.ji n te r-wen cj i, (zapalil, uypalii, spalii )
sig caly.
2. Radzg ci, 2ebyStego nie robil. W przeciwnymrazie bgdzieszmusial
(cloradzii, poradzii, zaradziC)
sobie sam.
3. Wcale nie musisz tyle gadai przez caly wieczSn Czy ty nie boisz sig,
2e kiedySnas wszystkich (obgadaf ,zagadal, wygadai)
..... naSmieri?
4. Kiedyjest narn smutno, Spiewamytg piosenkg. MySlg,2ei dzisiajja
sobie (poSpiewai, wySpiewai, zaSpiewai)
5. Kto niesie t9 ci92k4 walizkg?Bgdzie lepiej, jeSli (wynieSi, ponieSi,

zanieSf) .... jarazemnadworzec.
6. Anna nie palila papierosdw prawie dwa lata. Dzisiaj, niestety, znowu
(wypalii, zapali1, spalii )
7. Kelner proponowal nam wiele wykwintnych i wspaniale nazywai1-
cych sig potraw ale niczego taniego nie (zaproponowai, wypropo-
nowai, doproponowai) .
8. Dlaczego pukasz tak cicho? Nastgpnym razern (popukai, wlpukai,
zapukai) .. zdecydowaniegloSniej.
Podane czasowniki prosze podai w odpowiednich formach dokona-

nych, posilkuj4c sig tekstem opowiadania.
l. pytai -
2. robii -
3. Spiewai -
4.rezygnowa1 -
5. mySlei -
6.jechai -
7. decydowai -
8. radzii -
9. gotowai -
10. tyi -
ll. martwii -
76
12.uczy( -
13. czesai -
14. strzyc-
15.kodczyi -
16. golii -
17. pisai -
18. czytai -
19. zyC-
Proszg wf aSnii znaczenie poni2szych zwrot6w i okre5leri'

1. Samemu sig ugotowai.
2. Zye z dnia na dzied.
3. Budowai zamki na lodzie.
4. Slepy zaulek.
S.PrzyjSCnie w porg.
6.Zagada(. kogoS na Smieri.
Podstawowe (prymarne) Pary aspektowe czasownik6w

* tworzenie
- parg aspektorv4 tworz4czasownik niedokonany i utworzony od niego
czasownik dokonanY
- czasownik dokonany moznaworzyc przez dodanie prefiksu do cza-
sownika niedokonane go ( np. czytae- ptzeczytai lub j esi - zj esi)
- czasownik dokonany m ozna ttvor zyCpr zez wymian I sufi ksu tematyc z-
nego (np. chwyta-i - chwYci-i)
-.rur.r*nikiem dokonanym moze te2by( czasownik r62ny od niedoko-
nanego (np. iSi - P6jSd)
;'
'11
r2 Mriw sobie, co chcesz!
To prawda, 2e nie mdwisz jeszcze zbyt

d.obrze po polsku. Are nie
wm.wisz mL ie wlasnie dlategojestes
taki smutny. ir.i";r.Iyrko zamd_
k1** i wtedy spokojnie wwyitko om6wimy.Jestes
rtg moim srudenrem
.fuz od trzech lat. Mo2emywigc pomdwii szczerze.Masztrudnosci.
potrafisz czasem czegospoprawnie Nie
wym6wii- A deklinacja? um.wmy
sig' ze.iesttrudna - zgoda. Studiujesz
nieco dlugo, druzejniz inni. Ale
i to prawdg mdwi4c niczemu nie przeszkadza.
dkorlcu ti nieja namd-
wile.m cig, bySuczyl sig mojegojizyka. pamig
tam, Lepowodem tej de_
cyzjibylaBasia.
To nie pierwszy przypadek, kiedy polka
. zawr6c*aw glowie cudzo-
ziemcowi' chciales sig z ni4 umdwic.
zreszt4 Basiajest pigina, nie moz-
najej tego odm<iwii.
.fa-iestem swietnym lektorem i nie ma tu o czym m6wii.
Dlatego
wlasnieja powinienem przemdwii ci
do rozs4dku. i.{ie chciatb ym, Leby
b.ylymiedzy namijakies niedom.wienia.
Ty sam przymawiaressig o do-
datkowe lekcf e i konsurtacje. czgsto
sryszaiem,jak inni studenci prote-
stowali i, wierz mi, nie raz obm.wili
cig za plecami. Nie zachowuj sig
wigc teraz tak,.iakby wszystko zmSwilo
sig przeciwko tobie. Lepiej daj
nam<lwii sig na mal4 kawg. To pomaga.
Latwiej sig wtedy rozm6wi1.
Jest mi niewymownie przykro ,2e masitakie strJsy. nUtego
nigdy nie
odmdwig ci pomocy. Ka2dypioblem
gramatyczny mo2emy omdwii
iesz_
cze raz. Tylko nie pr<ibuj wm<jwiiso_
bie, zejeste Sza stary i za malo zd,ol-
ny. MySl raczej o Basi.
Jak bgdzie
szczgSliwai zaskoczona, kiedy wresz_
cie przemdwisz do niej poprawnie,
w jej ojczystym jgzyku. A kiedy be_
dziesz chcial umdwii sig z nia na
kolacjg,spacerczy do kina, nie od_
m<lwi cijak trzy lata temu. M6w so_
bie, co chcesz!Ale mdw po polsku!
78
CWICZENIA

l. Czy student Adama m6wi dobrze po polsku?
2. Odjak dawna Adam uczy swojego studenta?
3. Dlaczego studentAdama postanowil uczyi sigjgzyka polskiego?
4. Czy Polki wywieraj4 du2e wra2enie na cudzoziemcach?
5. Czym zajmuje sig zawodowo Adam?
6. Co studentAdama mySlio polskiej deklinacji?
7. Czy studentAdamajest mlodym czlowiekiem?
8. Co mozna powiedziei o urodzie Basi?
9. Kto zam6wil kawg?
10. CzyAdam ijego student przyaini4sig?
Proszg uzupelnii ponizsze zdania czasownikiem pisai, clodaj4c do nie-

go odpowiedni prefiks (na-, od-,pod-,pny-, ttt-,z-(s-),do-, o-, po-, prze-, roz-,
uy-, za-).
l. List od Anny dostalem juL dwa tygodnie temu. Dzisiaj chcialbym
' *f1
wreszciejej
:::::::::
)::::::i:t::""1':
::::::;T1:"",:?:
3. Adam Mickiewicz
+.ryir."p""'uyi,*,
"ai,;; ;sJ:.;lmt| ffi :TiT"?,ff;
wszystkospokojnie ....... ?
5. Nie moge dalej notowai. \MaSnie
. . . sig mdj dlugopis.
6. Nie bylem wczoraj na lekcji. Czy moge
;.r";"r,.i.u"*y'r.,.i,,.r";.i,;t; t;; :il'JJI:

je szybko -r:?:tf.'"TJ:fl
S M6j kolejny telegram do Anny liczy 2345 sldw. Chyba trochg za
bardzo sig tym razelrl
!). To s4 walne dokumenty. Dlatego proszg sig pod nimi starannie
i czytelnie
10.Jesli ir-rteresujeciesig paristwo naszymi kursami szyciai szydelkorla-
nia, to proszg . . sig na listg uczestnik6tr.
11. Marcir-rz wszenienattrralnie zachowujesig w obecnosci kobiet. on
chce za r,vszelk4ceng . . . . sig przed nimi.
12. Na pisemnym egzaminie z chemii organicznej Adam byl w trudnej
sytuacji.Anna siedziala tylem do niego, wigc nie mdgl od nie.j ni-
CZCgO
'u"::'::::T:1"
lil Ii-':*i1
::",,;?Tr,ilU'ffg.5
Proszg rrzupelnii poniZsze zdaniaczasownikient rzytai, dodaj4c do nie-
go odpowiednie prefiksy (za-, do-, u))-, na,-,7r-, roz-, od-,prue-,po-).
1.Jestju2 p6f.no. Chyba zostangw domu i trochg sobie .
2. To wszystko.jestnapisane w tym artykule. Musisz tylko bardzo clo-

kladnie ...sigwtekst.
3.Jeszczenie skof czyleSczyta1tej ksi42ki,aju2 chceszo niej dyskuto-
rvai.Bgdzielepiej,jeSli .....jSdokorica.
4. KiedyS nie lubilem literatury popularnonaukowej. Terazju2 sig
rv niej trochg
S.Przezpigi lat studi6w Stefan
wiele ksi42ek i opracowad dotycz4cych fizykij4drowej.
6.Justyna pisze tak niewyraZnie i niestarannie, ze I
. jej listriwjest prawie niemo2liwe.
7. Moja ciotkaAgata kocha literaturg kryminaln4. Mo2na powiedziei,
ze sig ni4
B. Czy to prawda, 2e od rokuJanek nie . .
. .. . anijednej ksi42ki?
9. Niewiem, gdzie
takie sensacfne informacje. MySlg,2echyba nie s4 prawdzirve.
Proszg uzupelnii pon i2szezdania czasowniki ern robi( dodajac do niego

odpowiednie prefiksy (drr, nad-, od-,pod-, roz-, rD-,z-, na-, ob-,pu, prze-, u-,
wy-, za-)
1. Pan Goliriski nisd y nie lubil pracowai. Mo2e wlaSniedlatego nicze-
go sig w zyciu nie
80
2. Marny tylkojeden komplet kluczy do naszegonowego mieszkania.
Musimy koniecznie . .jeszczejeden.
3. \Ariem,2ebardz.ochcialaSmiei to futro. Ale nie musialaS
... ryl.tdlug6rv.
4. Pracaw hucie szklajestcigZka.Tizeba solidnie
ai.'g"'.r'
r.Ju,''.t * -kil.i; ;ijil:iiil'.t'f#Jl:
","*.ii",.uyi
6. Michal ma du2e gospodarstworolne. Nie mam pojecia,.jakon sam
moze to wszystko
7. Praca domowa z sramatyki nie jest nigdy fascynuj4ca. Muszg jed-
nakzawszejA....
8.Jutro nie b9d9 miei czasudla ciebie. Muszg pozalahviai rt52nepil-
nesprawyi..... .. podstawowezakupy.
9. To nie.jest oryginalny obrazJana Matejki. Zastanawiamysigjednak,
kto i kiedy tak doskonale go
10. M6j samoch6djest stary i wyeksploatowany. Nie mo2na 54ow zaden
sposdb .... nanowesPortoweauto.
11. Ta farba jest za ggsta, 2eby malowai ni4 Sciany. Tizeba wigc j4
. . . . . dolewaj4c trochgwody.
12. Projekt budowy nowego hotelu w Srodku parkujest kontrowersyj-
ny. Nie wiem, czy uda sig wam dla niego
.... oPinigPubliczn4.
13. Pracowalem szesnaScie godzin. . . ..
11r;;;;s " ;;;; p;;Jti:,fH :::##:'X*l"ff,.;

f"a"n" w malzefstwo z twoj4 siostr4?
15. Spotkamy sig dopiero rvieczorem.Mam du2o pracy i wczeSniejab-
solutnie sig nie
16.JesteSrozs4dnyrnczlowiekiem.Jak mogleS
. takwielkie gluPstwo?
17. Chvba zrezygnqjg zpracy w tej firmie. Plac4 tu za malo. Aja prze-
cie2muszg ..... namoj4rodzing.
Proszguzupelnii poni2sze zdania czasorvnikiernm6ui( dodaj4c do nie-

formg bezokolicznika lub
eo odpowiednie prefiksy. (**) - ozr:racz.a
formg nieosobow4.
1.(ty)-Toprawda,2enie ....jeszczezbytdobrzepo pol-
sku. Ale nie . . . mi, 2e wlaSnie dlatego placzesz.
8r
2 . U a ' m y) CzekajlTylko
kawg i wtedy spokojnie wszystko
3. (my) JesteSmoim studentemjuZ od trzech lat. Mozernywigc . .
.. . szczefze.
4. (**) Masz trudnoSci. Nie potrafisz czasemczegoSpoprawnie . .
5 . (my) Adeklinacja?.... ... sie,2ejestrrudna-

zgoda.
U a) Studiujesz nieco dlugo, dluZe.j ni2 inni. Ale i to prawdg
m6wi4c niczemu nie przeszkadza.Wkoricu to nieja
. cig, bySuczyl sig mojegojezyka. Pamigram,
ze powodem te.jdecyzji byla Basia. To nie pierwszy przy-
padek, kiedy Polka zawr6cilaw glowie cudzoziemcowi.
7. (ty) ChcialeSsig z ni4
8. (ona) Zreszt4Basiajestpigkna, nie moZnajej tego . .
9 .1 **; Jajestem Swietnym lektorem i nie ma tu o czlrn
Dlatego wlaSniej a powinienem
ci do rozs4dku. Nie chcialbym, zebybylymigdzynamija-
kieSniedom6wienia.
10 . ( ty) Tysam ........sig
o dodatkowe lekcje i konsultacje.
11 . ( on i) Czgsto slyszalem,jak inni studenci protestowali i, wierz
mi, nieraz... . cigzaplecami.
12 .1* x; Nie zachowuj sig wigc tak,.jakbywszystko
sigprzeciwkotobie.Lepiejdaj... ... signa
mal4 kawg. To pomaga. Latwiej sig rvtedy
1 3 .U a ) Jest mi niewymownie przykro ,2e masz takie stresy.Dlate-
t4. (**) ffi;t**-;;;ry.;";-";;; :lT-::l

jeszczeraz.
1 5 .1xx; Tylko nie pr6buj . . sobie,
2ejesteSzastary izamalo zdolny. MySl raczej o Annie.
16. (ty)
lii::i:":l:i:':*it:::i::Tffij;"ilill'ffi
17. (**, ona) A kiedy bgdzieszchcial
:*;,0":
sig z ni4 na kolacjg, spacer czy do kina, nie
cijak siedem lat temu. Mdw sobie, co chcesz!Ale mdw po
polsku!
82
ProszgwljaSnii znacz.enieponiZszych zwrotdw i okreSleri.
1. Obm6wii kogo5 zajego plecami.
2. Przemdwii komuS do rozs4dku.
3. Zawr6ci1 komuS w glowie.
4. Wszystko zm6wilo sig przeciwko mnie.
5.Jest mi niewymownie przykro.
6. Robii co1 zawszelk4 ceng.
7. Urobii sig po lokcie.
Drugie ogniwo aspektu

* tworzenie
- do wigkszoSciczasownik6w niedokonanych mozna dodai szereg pre-
fiks<iw kt6re nie rylko zmieniaj4je w dokonane, ale te2 zmieniaj4 ich
znaczenie
- prefiksy spelniaja dwie funkcje: zmiany aspektu i znaczeniow4
* od czasownik6w dokonanych z prefiksem spelniaj4cym dwie funkcje
nnoina tworzy1 nowe czasowniki niedokonane
x prryklady
- wygrai (odnieSi sukces, nie tylko w grze, ale i w 2ycirt, pracy, nauce,
np. Michal pracuje bardzo sumiennie. Na tym moZejedynie wygrad.)
- przeleciei (szybko min4i, np. Dzierl przelecial nie wiadomo kiedy;
robii coSmalo uwa2nie, np. Kasia przelecialawzrokiem
po calej wystawie.)
83
13
- Czy wiesz Tomku, kt6rajest godzinai

MialeSprzygotowywai sig do egzamin6w.
. -Aleizd42gsigprzygotowai -obiecuje.
- ObiecywaleSju2 kilka razy.Jak dlugo
bgdziemy musieli prryp atrywaesigjesz.
cze twojej bezczynnoSci? Masz prawie
trzydzieScilat i nawet nie zacz4leSstu-
diowai.
- No tak, ale...
-Ale razem zn;rarrt4mamy dosyi teet_r
wszystkiego.JeSli chcesz zamiataf ulice,
to proszg bardzo. Tylko 2e ty nie porra-
ftsz zamieSCwlasn ego po koj u.
-Tato pozw5l,2e... I
- PozwalaliSmyci nawszystko.Wigc moze
to ty pozwolisz mi teraz skofrczyi? Nie musisz otrzymyvvafwszystkiego za
darmo do korica \cia. otrrymalesjuZ wystzrczaj4codu2o. Nawet nie b9-
dzieszwiedzial, kiedy przelec4 ci najlepsze lata. zwlaszcza mlodosi lubi
szybko przelaqwa(.Jesli maszzamiar odegraijak4s istotn4 rolg, to przestari
odgrywai blaznaibierzsig do roboty! Przypatrzsig wreszciesam sobie i nie
wydymaj bezmySlniewarg.
- Dobrze, juZ wigcej ich nie wydme.
- My nawet wstydzimy sig zaprosii Kowalskich na kolacje czy brycrla.
A sam doskonale wiesz,jak bardzo lubimy ichzapraszai. pow6djest pro-
sty.Nie chcemy dowiadr,vai sig ci4gle,jak zdolny i inteligentnyjest ich
syn Krirysztof,ktdrywlasnie koriczystudia medyczne. Bo oni tez chcieli-
by dowiedziei sig czegoSo naszym dziecku.
- Opanuj sig, tato! Przecie2nie b9d9 uciekal od tego,jakijesrem.
- Bo nie mo2na uciec od siebie samego.Tylkojak mamy z mam4 opa-
nowlnvai naszestresyi emocje? czy marny umrzei, patrz4c jakzmarno-
waleSswoje\cie?
-Jesli moglibysciejeszczetrochg nie umieraf, to obiecujgwam pogod-
n4 staroSi.
84
CWICZENIA
D
l. Czy Tomek przygotowuje sig do eszamin6w?
2. Czy Tomekjest studentem?
3. Ile lat ma Tomek?
4. Cz.vTomek zajmuje sig zamiataniem ulic?
5. Dlaczego rodzice Tomka s4 zdenerwowani?
6. Dlaczego rodzice Tomka nie zapraszaj4juL do siebie paristwa Ko-
walskich?
7 . Czy Krzysztof Kowalski studiuje ekonomig?
8. Czy Tomekjest niedobrym synem?
9. Czy Tomek czgsto wydvma wargi?
10. Czy Tomek ucieka sam od siebie?
E
Wystgpuj4ce w zdaniach czasowniki proszg przeksztalcif rvedlus \.vzoru.
WZOR: przygotowaC - przygotowyuta(
1. Akwarium Michala bylo nieszczelne i wyciekala z niego woda. Na
szczgscieniewiele zdaLrylojej
2. Przysylasz mi tak du2o listclw. Czy wjeclnym z nich moglabyS
. swoje zdjgcie?
3. Wczoraj wlj4tkowo dlugo zostalem w pracy. Nie wyobra2am sobie
jednak, bym mial czgSciej
4. Moje dzieci systemag/czniewyludzaj4 ode mnie pieni4dze. Nie wiem
tylko, od kogoja mamje
5. Pan dyrektor nagrodzil w $zm miesi4cu caly nasz zesp6l.Jestem zda-
nia,2eludzi powinno sig stale . .
za dobr4 pracq.
6. Bigosjest smaczniejs:rykiedy po ugotowaniu zamrozi sig uo. W zasa-
dziepowinnosig.. ... gokilkararry.
7. Policja szybko zatrzytnalazlodzieja, kt6ry okradl nasz sklep.Jestrvigc
nadzieja, 2eniebgdzieju2 . innych.
8. Nikt z nas tak naprawdg nie lubi zrnywaCnaczyit. Po dzisiejszej kola-
cji niestetyja muszgje
9. Zirn4 trudno jest ogrza1 tak du2y dom jak wasz. Na szczqScienie
85
Lrzeba go latem.
10. Nie jesteSmyjuz w stanie odczyta1bez problem6w tego staropol-
skiego tekstu. Thkie zabytki powinni
specjaliSci.
I 1. TW6j syn nie potrafi zachowai sig grzecznie. Wszystkie twoje dzieci
powinny ...siqlepiej.
\ /ystgpru4cew zdaniach czasowniki proszg przeksztalcii wedlugwzorrr.

WZOR:zachorvai - zachowywat
1. Niestety, nie wiadomo ilu ludzi podpisywalo cyrograf z diablem.
Pan Jan Tn'ardowski byl pierwszym naszym rodakiem, kt6ry go
2. Ludzie umieraj4 na skutek staroSci oraz r62nych chordb i wypad-

k6w.Zastanawiamsig,czymo2na .... znud<iw.
3. Strach jest tym uczuciem, kt6re czgsto trudno jest opanowai. Ale
c7l zawszemusimysig ?
4.Wczoraj zamalowalem.jedn4Sciangna zielono, poniewa2lubig ten
kolor. Zonaprzekonala mnie jednak wieczorem, ze nie powinie-
nem niczego wigcej bezjej zgody.
5. Annajest sekretark4, dlatego musi przepisywai wiele list<lwi doku-
me n t6w. Wczoraj j edn ak n i e zd42yla w szystkie go
6. Krzysztof Kolumb odkrylAmerykg. My

j4 codziennie.
7. Urlop byl krd'tki, wigc nawet nie wyspalem sig dobrze. A mo2ejaju2
nie potrafig normalnie ?
8. Nie wiem, jak pan moze wysiadpvai calymi dniami na tych nud-
nych konferencjach.Ja nie mogg tu . . . .
nawet piEciu minut.
9. Wiem, 2ew 2yciu nie zawszemoznawygrywaf. Ale tenjedenjedyny I
razchcialbym...
10. Dokupilem dwa nowe plakaty do mojej kolekcji. Los kolekcjonera
polega na tym, ze stale musi coS
11. To bardzo nieladnie podsluchiwa1 cudze rozmowy. Wasz4 ja
.przezpr4padek.
86
Proszg uzupelnii wedlug wzoru.
WZ6R: podsluchaf - podsluchiwai
1. przygotowai
2. domalowai
3. odpisai
4.przernySle1
5. przypatrzei sig
6. odsiedziei
7. okraSi
8. dogodzii
9. wydusii
10. utrzei
11. wynieSi
12. zassal
D
Proszg uzupelnii wedlug wzoru.
WZ6R: wymiei( - wymiatai
1..... ..... dolatvwai
2.... dowiadpvaisig
3. .,. odkrrvkiwaf
4. ... podtr4zmy,,rrai
5. ... ogrzewai
6.... rozm\,vrai
7.... wyciekai
8. . .. przybywa1
9. .... .... . zawilgai
10. .. wymySlai
11. . . docierai
12. .. zarabial
E
Proszg uzupelnii poniZsze zdania wedlug wzoru.
WZOR przespai - przzsypiaA(Ni,ejestesnizdzutizdzietn,;zb
PrreryFni cal4zin4.)
I. - Czy wiesz Tomku, ktdra jest godzina? MialeS (przygotowai)
. . . sig do egzamindw.
2. - ALeLzd429sig (przygotowywai) - obiecujg.
87
3. - (obiecaleS) . . . juL kilka razy.Jak dlugo
bgdziemy musieli (przypatrzei sig)
jeszcze twojej bezczynnoSci? Masz prawie trzydzieSci lat i nawet nie
(zaczynaleS) ..... ..... studiowai.
4. - No tak, ale...
5. -Ale ra'zeni.zmam4mamy dosyi tego wszystkiego.JeSlichcesz (za-
mieSi) . . ulice, to proszg bardzo. Tylko
2et:yniepotrafisz (zamiata() wlasnegopokoju.
6. - Tato, pozwdl, 2e...
:':1-31!ll;
''o:::liiT1l ::;;y"21
.Yi::#1fr:.?il,:i:
. . . wszystkiego za darmo do korica zycia.
(otr4rmywaleS)... ju2wystarczaj4coduzo.
Nawet nie bgdzieszwiedzial,kiedy (przelecialy) . . . . .
-l"r*ii
::l'l:::::i1':'*:::"'" ;*:"::x:,','ffiffi
:l
. jakaS istotn4 rolg, to przestari (odegrai)
. . blazna i bierz sig do roboty!
(przypatruj siE) . . wreszcie sam sobie i nie
(ouyd-tj) .. bezmySlniewarg.
8. - Dobrze,ju2 wigcej ich nie (wydyrnam) . . . . .
9. -Mynawetwstydzimysig (zapraszaq . . .
Kowalskich na kolacjg czybrydLa. A sam doskonale wiesz,jak bar-
dzo lubimyich (zaprosii) . . .
Powddjestprosty. Nie chcemy (dowiedziei sig) .
ci4gle,jak zdolny i inteligentnyjest ich syn Krzysztof, ktSrywlaSnie
koficzy studia medyczne. Bo oni te2 chcieliby (dowiadywai sig)
. . czegoSo naszym dziecku.
10. - (opanowywuj sie) . . tato! PrzecieL
nie bgdg (uciec) . . . od tego,jakijestem.
11. - Bo nie mo2na (uciekai) . . od siebie samego.
Tylkojakmalrry zmam4 (opanowai) . . . . .
nasze stresy i emocje? Czy mamy (umierai)
patrz4c,jak(zmarnujesz).... ..... swojeirycie?
" f :1' """':::::TT :i?:'ff';-p"g"a,i

-::i':l::::I ;,;;;;:
88
Proszgwf a6nii znaczenieponi2szychzwrot6w i okre5leri.
1. MlodoSi lubi szybkoprzelatywa(
2. Odgrywai (robii z siebie) blazna.
3. Uciekai od samegosiebie.
4. Mdlei (omdlewai) prry byle okazji.
5. Podpisai qrograf z diablem.
6. Umierai z nud6w.
7. Odkrywai Amerykg.
8. PogodnastaroSi.
9. Brai sig do roboty.
10.Wydymai bezmySlniewargi.
11. Odgrywai istotn4 rolg.
Wt6rne pary aspektowe - trzecie ogniwo aspektu

* tworzenie
- podstawg stanowi czasownik dokonanyprefiksalny, np. doczyta(,ktSry
ma nowe znaczenie w stosunku do czasownika niedokonanego czytat
- pr zez v{Wian g sufi ksu tematyczne go czasownika dokonane go prefi k-
salnego (tu doczytaC) worzy sig nor-vyczasownik niedokonany (do-
cryqwae)
- norvy czasownik niedokonany ma to samo znaczertie, co czasownik
dokonany, od kt6rego zostal utworzony, ale informuje o funkcji bgda-
cej w toku - dziej4cej sig - niedokonanej
, * przyklady
q
0 I 9 c
czasownik czasownik czasowniki czasowniki

niedokonany dokonany dokonane o no niedokonaneo q/rn
w],rynznaczeniu sam)rynmaczeniu
czyae przeczytaC odczytae odczytywa(.
wyczyta€ wycryLywa(,
doczytaC doczytywad
prfrnarne pary aspektowe wtdrne pary aspektowe
89
T4 Pojadg jeszczedalej
Nazlvam sig Stanislawwrriblewski. Pochodzg z biednej rodziny. Dla-

tego dlugo dochodzilem do tej Pozycii spolecznej, ktd'r4 mam teraz.
Nie jestem ju|bardzo mlody. Mozna powiedziei, ze dobiegam czter-
dziestki. MlodoSi przeleciala mi szybko i chyba glupio. Teraz dopiero
przychodzi czasna refleksje. I czasnarealizacjg marzert. A zawszemia-
lem tylkojedno - podr62e.
Doskonale pamigtam, kiedy pier-wszyraz pojechalem za granicq.
W zasadzienie tyle pojechalem, co polecialem. I to od razu na inny
kong,nent, do Australii. To bylo coswspanialego.Trn bardziej, 2ew dro-
coSr6wnie fascynuj4-
99 powrotn4 poplyn4lem statkiem . Czy moLe byi
cego? Przezkilka tygodni obser-wowalem albojak przepll'lvaj4 obok nas
lawice ryb, albojak przelatuj4 nad moj4 glow4 gromady ptak6w.
Ile tojuz razy bylem naszczytach takich gdr, na kt6re wchodzili i zkt6-
rych schodzili tylko najodwazniejsi. Nie balem sig pdjSi w SwiatSnieg6w
ani Swiatpiaskdw.Przeplyn4lem niejedno morze. Raz nawetpobieglem
samotnie kilka kilometr5w Przezpustynig w poszukiwaniu wody.
Ne zawszekiedy widzg, jak odlatuje z lotniska samolot albo odje2d2a
z dworca poci4g, budzi sig we mnie chgi nowej przygody. Bo przeciez
ci4gle s4 brzegi, do kttlrych jak do tej Pory nie doplyn4lem. Dlatego
wierzg, 2e przejadg jeszczePrzez niejeden kraj. Mo2e nawet przelecg
sig kiedySbalonem. Albo przejdQPrzez tropikal-
ny las. Thk, to pewne, 2e jeszczesobie trochq
pospaceru-iepo tel naszej pigknej i pelnej
tajemnic planecie. Polatam samolotami
wSrdd chmur. Poje|d2g samochoda-
mi wSr6d niedostgPnYchPustkowi.
Poplpvam na wsPanialYch, ale
i drogich transatlantykach.
Zaw sze pr ze ciez znaidzie
sig takie miejsce,w ktG
rym sig jeszcze nie
bylo.
90
CWICZENIA
D
Prclszg odpowiedziei na pytania dotycz4ce tekstu.
l. Czy pan Wrciblewski przekroczyl.ju| czterdziesty rok 2ycia?

2. Wjakiej sytuacji materialnej byli rodzice pana Stanislawa?
3. Czy marzenia pana Stanislawas4 bardzo r62norodne?
4. Co wiemy o pierwszej zagranicznej podrS2y Stanislawa Wrtiblew-
skiego?
5. Czy pan Stanislaw odblwal podrri2e morskie?
6.Jak czgstolatal balonem?
7. Co robil na pustyni?
8. Czy pan Stanislaw zajmowal sig wspinaczkEg6rsk4?
9. Jakie odczucia ma pan \Arr6blewski, kiedy znajduje sig na dworcn
lub lotnisku?
70. Czy pan Stanislaw byl.ju2 w lesie tropikalnym?
D
Proszg uzupelnii ponizsze zdania odporviednimi formami aspektowy-
mi czasownikdw liri chodzi(.
\\'Z6R: Marek codziennie wieczorem chodzi na kr6tki spacer. Dzisiaj
majednak tak du2o pracy, 2e chyba nie pdidzie.
l..futro idziemy gdzieSpotafi,czy|. Moze i ty z nami
2. - Czy Grzegorz byl sam na wczorajszym wykladzie?
- Nie, El2bieta razem z niml
3. Michal nie przyszedl dzisiaj na obiad, poniewa2
z Natalia clo kina.
1..|anek nie m6gl przyS1do was,poniewa2
...dodentystv.
Jr.Ty zawsze . do nas bez zaporviedzi.
(r.Anna dlugo nie wracala do domu, wigc Adam
.jej szukai.
7. CieszEsig,ze tywreszcie
. po rozum do glowy izacz4leSstudiowai.
i. ly, Michale, dzisiaj trochg wczeSniej . do pracy.
'-t.Jachyba sobieju2 Nie chcg przeszkadza(.
9l
Proszg uzupelnii ponizsze zdania odpowiednimi formami aspektowy-
mi czasownik(tw jecha(,jeldzid
WZOR: Piotr pnyjechal jak zwykle ostatni.
1. Dwadni temuAdam. naurlop doWloch.
2. Nikt nie wie, kiedy ' do nas ciotkaAgata.
3.Czywyju2dobrze ..... nanartach?
4.Przedgodzin4Janek.. ..... zdomudoszkoly.
5. Anna nie prowadzi zbyt dobrze samochodu. Dlatego zawszez nie-
malym trudem . do garaZu.
6. Mamyju|tnalo benzyny, ale bez problemu
. . do najbli2szejstacji.
7. Sp6lniliSmy sig kilka minut i poci4g
z.;^*;;;.::-:l* lillll llli

8.o,;.;;*oaJ"p,.",raf
' . . do Pracy taksdwk4?
9. Darek.jest Zle wychowany i najczgSciej
;; ,y; ;".n"i.-
ro.uysie, na"-jJ airg",'',.. .:::::i:?:::]1
I
Proszg uzupelnii poni2sze zdania odpowiednimi formami aspektowy-

mi czasownik5w leciei, latat.
WZ6R: WWarszawiejestfatalna pogoda. Nie wiadomo, kiedy odlecist4d
najbli2szysamolot.
1.Adam zawszechcial ... szybowcem.
2. SamolotzWilna .. zrnalymopdZnieniem.
3.Jestju2jesief , wigc niekt6re ptaki . . . do Afryki.
4.Jest tyle pomysl6w, ktdre codziennie
miPrzezglowg.
5.Samoloq'wroga ..... nagleiniewiadomosk4d'
6.JutroAnna..... ... zWarszawyju2odsmejrano.
T.Ptakiszybko ..... nadnaszymiglowami.
8 Dzi:niprzez
:i:: ... . . . . . . . . .. J"f"r.".1";;u;i;;;;",/.
qr
D
Proszg uzupelnii ponizsze zdania odpowiednimi formami aspektolry-
mi czasownikdw plrynq4 plywa4 biec,biega(
WZOR:Wiktor.jako pierwszy dopunqt do brzesu.
1. Adam chce samotnie . . . przezAtlantyk.
2. Marek.jestw dobrej formie i.jutro
. . . . . na 10 kilometrdwulicami Kr-akowa.
3. Do naszychport6ww Gdarisku, Gdyni i Szczecinie
4 A";;,,"i","ta'i.t",). ;":gl",i"ar,.0"";;:o*11
:ii:T::]i".
5. Wodaw qm jeziorze.jestciepla i czysta.Dlatego moZemyrv nim bez
obawtrochg.....
6. Janek nie byl faworytem w tym biegu. Nikt sig nie spodziewal, Le
wlaSnieon... .... pierwszy.
7.I{zLdy pies powinien codziennie kilka minut
....wczaslespaceru.
B.Wczoraj z portu
. . statek, na kt6rym practg'e brat Krzysztofa.
D
Proszg uzupelnii poni2szezdania.
1.WejSciemsig... .... awljSciem
2.Cokilkaminutnatolotnisko... .... no\w
samolot. Ale i co kilka z niego
3.JeSlichcesz swoim wielkirn samo-
chodem do tego malego garazu, to bgdziesz musial pr3iniej z niego
4. Do Warszawy ter' poci4g nigdy nie . . . . punktu-

alnie, zato zawszez niej punktualnie
5. Do naszejfirmy . . . wielu nowych pracow-
nikdw. Ale i rdwnie wielu z niej szybko . . . .
6.Ty- statkiem naszaciocia
zAustralii.I tym samym za dwa tygodnie
7. Na egzaminieJanek byl zdenerwowalty,wigc nic sensownego nie
. mu do glony.
B. To, co pan m6wi. jest bardzo ciekawe, ale zabardzo . . . . .
eB;;i";,;; ::ffiilHt?,1li.,Tl!
10.Wnioski, dojakich pani . . . , s4 niestety blgdne.
93
Proszguzupelnii poni2szezdania wedlug wzoru.
wZ6R: (ty) - dop\wa( od,plyua( up\ua(
Czy to prawda, 2ejutro odpfiwaszdo Ameryki?
1. 0u) - uchodzii, pochodzi1,wychodzi(.
'... zbiednej rodzinY.
2. (ju) - pochodzi( dochodzii,wchodzii Dlatego dlugo
3 (iu)- uningoi, il*fffi:;:'

iu,)i"lZ,Tid;rtf"Jjt:ffiil,;
e,:
Mo2napowiedziei,2e... . czterdziestki.
4. (ona) - lnzelzciz(wlecie4ulncie(MlodoSi
. . . . mi szYbkoi chYba gluPio.
5. (on) - dochodzi{przychodzi{zachodzi(Teraz dopiero
czasna refleksje. I czasna realizacjgmarzen. A zawszemia-
lem tylkojedno - podr62e.
6. 0u) - pojechai,podjecha( zjechai Doskonale pamigtam, kiedy pierw-
szyraz ... zagranica.
pnylecie(
7 . \1") - dol.eciei, polecie(W zasadzie nie tyle pojechalem, co
. . . . I to od razu na innY kontlment,
do Australii. To bylo coSwspanialego.
8. 0u) - przepunq( pop$nq( podplynqi Tym bardziej,ze w drogg po-
wrotn4 .'.' statkiem.Czry
moZe byi coSr6wnie fascynuj4cego?
9. (one) - pneplywai, wp\waf, uryplyua| - przelatyuai, urylatywat, wl'a'ty-
wa( Przezkilka qrgodni obserwowalem albojak . . . . .
obok nas lawice ryb, albojak. . . . .
nad moj4 glow4 gromady ptak6w.
10. (oni) - wchodzii,schodzi( zachodzi( nadchodzi( pochodzi( dochodziille
to juLrazybylem na szczytachtakich gdr, naktdre . . . . .
izkt6rych ....tylkon{odwa2niejsi.
Nie balem sig pd,jSiw SwiatSnieg6w ani w Swiatpiask6w.
11. (ja) - doplynq,4FcrPbnqi,pzeplynqi - pobizc,pruybiec, podbtuc-
niejedno morze. Raz nawet . . . samotnie
kilka kilometr6w przez pustynig, w poszukiwaniu wody.
12. (on) - wyjnd2ai, odieZdZa4zjeid2a( -wylatywai, odlatywa(, zlatywat
Ale zawszekiedywidzg,juk. .
zlotniskasamolotalbo. .. zdwor-
ca poci4g, budzi sig we mnie chgi nowej przygody.
91
13.(ia) - rloptynqi, uryFt)nSi,podp\nq| Bo przecieLcl4gle s4 brzegi,
do kt6rychjak do tej Pory nie ' . .
14.fia) - pojechad,pnejechai, obiechai - oblzciei,ptz-elcciei,odleciei Dlate-
gowierzg,2e.... ... ieszczePrzez
niejedenkr{.Mo2enawet . sigkiedySbalonem'
15.(ia) - W|SC, prijfi, d,oifi -pospacerowat, naspacerowai, odspacsrowai
Albo. . . PrzeztroPikalnYlas'
Tak, to pewne, 2e jeszcze sobie roche. ..'
po tej naszej pigknej i pelnej tajemnic planecie.
16.fia) - oblzcict,polntaA, dolzciet -poia'dzi( poiecha( podiechaf '
. . . . . samolotamiwSr6d chmur'
. samochodami wSr6d niedostgpnych pustkowi'
17.f a ) - FoPAnqA,
Foplyua(Prz.ePlYwai.
na wspanialych, ale i drogich transatlantykach. Zawsze prze-
cieL z:najdzie sig takie miejsce, w kt5rym sigjeszcze nie bylo'
D
ProszgwfaSnii znzczenie poni2szych zwrotdw i okreSleri.
1. Pochodzii z biednej rodzinY.
2. Dobiegai czterdziestki.
3. Prowadzii samochdd.
4. OdjeZdzai sprzed samego nosa.
5. Nic nie przychodzi mi do glowY.
6. Odbiegai od tematu.
7. Dochodzii do siebie.
8. Dochod zi1 do wniosku.
Aspekt czasownik6w ruchu

* tworzenie
- tworzy sig od czasownikdw oznaczaj4cych ruch ukierunkowany (zic,
j echa( biec,plynq( lzcieS
- do czasownik6w tych dodaje sig ich dokonane odpowiedniki (np. ifi
- ptijflC, leciei - pokcieA itd-)
-*1." spos6b tworzy sig nie tylko prymarne pary aspektowe (np' iechat
- pojechac), ale i pary wtdrne (np. chodzid- przychod'zii)
- poartr*a czasownik5w niedokonanych wt6rnej pary aspektowej s4
czasowniki okreSlaj4ce ruch nieukierunkowany (np. jd'dzi( chodziC)
95
I prryklady
czasowniki czasowniki czasowniki czasowniki czasowniki

niedoko- dokonane dokonane o niedokonane ruchu
nane nowym nieukierun-
znaczeniw kowanego
l e c iei poleciei doleciei dolatywai
wyleciei wylatyrvai + lata(
przeleciei przelatywai
rSC poJSC zejSC schodzii
dojSi dochodzii e chodzif
wyiSi wvchodzii
podstawowe(prynnarne) wtdrne pary aspektowe
pary aspektowe
96
Lubig bywad 15
Lubig bpvai w dobrych restaura-

cjach, barach i klubach. T[kiju2jestem.
Pijam tylko drogie i uznane alkohole.
Jadam wyszukane potrawy. To napraw-
dg moze dawai wiele zadowolenia.
Oc4nviSciespotykam tam tylu wspania-
lych ludzi. Mdj ojciec czqstomawial, ze
nale\ przebywai w dobrynn towarzystwie.
Apozwalam sobie na to tylko dlatego, 2e
zarabiam doSi dobrz e. I jeszczez duirym
szczgsciemgrywam na gieldzie.
Czasem miewam jednak chwile re-
fleksji. Chadzam wtedy samotnie po par-
ku. Lub wieczorami czytujg literaturg
pigkn4. Sam nawet trochg pisujg. Nie
jeid2g wtedy nigdzie. Nie widujg przy-
jaciSl. Za to doSi regularnie P\ruam
i grywam b4df w tenisa, b4d2w koszY-
k5wkg. Lubig tez siadrvai w ogrodzie moich rodzic6w i sypiai na swie-
zym powietrzu.
Kiedy bywam u rodzicdw nie muszq ubierai sig elegancko' Wolno
rni wylegiwaCsigprzez caly dziefi,wpidzamie. Ponvalam sobie te2 na to,
2ebyodpoczywae bezgazeti telewizji. Bo tylko tam moge nie zajmowai
:ig niczymwainyrn.
Ale kiedy nadchodz4 niedzielne popoludnia, wracam do swojegcr
rnieszkania.Inie b9d9 nikogo oszukiwaC,2ewtedy...pUam du2o dobre-
qo alkoholu.Jadam du2o smacznych Potraw. I blwam wSrdd ludzi ta-
kich jakja. Boja czasemmiewam swoje potrzebv i rozrywki.JeSlitakie
n ciejest tylko gr4, to i tak chgtnie w ni4 grywam. Tvlko 2e tacyjakja nie
rrrvaj4wzorem do naSladowania- o tym nie zapominajcie!
97
C\,VICZENIA
D
Pr<-lszg odpowiedzief na pytania do$cz4ce tekstu.
1. Czy bohater opowiadania, Wojtek, jest domatorem?

2. CzyWojtek raczej unika alkoholu?
3.Jakie poglady naLycie towarzyskie mial ojciec \{bjtka?
4. Wjakiej sytuacji finansowej znajduje sig \Abjtek?
5. CzyWojtek blwa niekiedy sklonny do refleksji?
6. Wjaki sposdb Wojtek najchgtniej odpoczl.'wa?
7. Dlaczego Wojtek lubi bywai u rodzic6w?
B. Co stanowi dlaWojtka najlepsz4 rozryrvkg?
9. Czy 2ycie Wojtkajest gr4?
10. CzyWojtek uwaza,2ejestwzorem do naSladowania?
Proszg uzupelnii poni2sze zdania wedlug wzoru.

WZOR: Od roku nie bylem w tej restauracji. WczeSniej czgsto w niej
bywalem.
1. Ostatnio Piotr nie pisal do Zofii. Ajeszcze rok temu .

do niej regularnie.
2. Nie mam najczgsciejczasu,ZebyjeSi obiad w domu. Zawszerobig to l
w biegu. Dlatego chgtnie i systematycznie . I

w restauracji.
3. Anna znowu nie byla u Krzysztofa na imieninach. Wszyscywiemy,2e
ona bardzo niechgtnie u niego
4. Od czasu do czasu paristwo Marikowscy nl'ai4ciche dni. Wtedyjed-
no z nich Spiu swoich rodzicdw. Kiedy nie s4skklceni,
fazerTt.
5. Wczor{ moja te5ciowa miala mi du2o do powiedzenia. Takjak przed-
wczoraj i przed tygodniem. Ona zazwyczaj
coSdo powiedzenia.
6. To nie jest prawda, 2e Krystyna nigdy niczego nie czyta. Przeciez
codziennie .. ogloszeniamatrymonialne.
7. Ty mieszkaszw Krakowie, ajawWarszawie, dlatego widzg Cig raz na
jakiSczas.Comozemyzrobi1,2eby.. ..... siqczgSciej?
98
8. Nie p1jam mleka! Wzdrygam sig na sam4 mySl o nim. A wszystko
dlateeo, 2e przez cale dzieciristwomusialemje
9.Ja nie gram na 2adnyn instrumencie muzycznyrn.Za to bardzo chqt-
nie i czesto wszachY.
Poni2sze zdania pro szg uzupe lnii wybranyn i czasownika nti : ura ca(, zbi-
ja,(, obraca( sig, mija( zostawai, spraudza( sprawia( urimoua( zarnbia(
kupowa(.
l.Zycieci4gle ..... obokmnie,
jakby dziwn4 prowadzilo grg.
2. R62nimy sig niestety qm, Le z moich pomysl<lwnic nie wynika. A ty
naswoich .. fortung'
3. Do takich miejsc,jak to, chcialoby sig . . . . ' wiele rary.
.
4. Wiem, 2e chcialabySbez kodca . ' . nowe sukien-
ki, futra, buty i torebki. KtoSjednak musi za to wszystko zaplacif .
5. Marek pracuje du2o. Nie ma czasu na prywatne 2ycie. Nawet nie
cieszysigztego,2e.... . " takwielepienigdzy.
6. Swiat filmu i reklamy zawsz.efascynowal Anng' Chcialaby wigc
wSrddludzi kina.
7. Michal . . .iu2wiele odporvie-
dzialnych stanowisk w ministerstwie. Nikt jednak nie spodzierval
sig, 2e bgdzie ministrem.
B.Anna nie lubi samawdomu'
Dlatego stale kogoS do siebie zaPrasza.
9. Swigty Mikolaj jestwlaSnie po to, 2eby.
wszystkim mile niespodzianki.
10. Nigdy nie bylem dobrym matemarykiem, dlatego ka2de rozwi4zane
z trudem zadanie kilka razY.

tui gf r an-
\\'ZOR:Bardzo interesuj g sigj gzykiem fran cuskim. Chq tnie r:z-y
crrskie czasopismai gaznS.
1. Olciec Andrzejajest pilotem.Ju2 przeszlo dwadzieScialat . . .
. . " Po calYm Swiecie'
2. Padstwo Grabowscy s4wielbicielami muzyki symfonicznej. Dlatego
doSi reeularnie . . do filharmonii'
3. O tej porze roku woda w Baltykujestjeszcze batdzo zin|lna.Musimy
wigc. .'. wbaseniemiejscowegoklubu'
4. Doskonala figura i SwietnesamoPoczucie to coS,czego zazdroszcz4
Annie wszystkiekole2anki. Ale 2adna nie chce z ni4 . . .
codziennie rano kilka kilometrdw
5. Zna1n twojego kota. Zawsze,kiedy zostawiaszotwarte okno, on rla-
tychmiast " z domu'
6. Nie zrtaszmojego kota.Zawsze, kiedy zostawiam otwarte okno, on
teZ... ""' dodomu'
7. Wiem, Le maszstary samochdd i nie lubisz szybkiej jazdy. Ale nawet
rowerzySci .'... szybciejodciebie'
8. KiedyjesteSmy razem, godzinY
tak szybko,jakby byly minutarni. Czy ity rnasztakie wraZenie?
Do podanych czasownik6w proszg dopisai ich formg wyra2ajac4wielo-

krotnoSi, lub odwrotnie.
WZOR: min4i - miia(
l. m6wii
2.1echa1
3. siadai
4. pisai
5. kupii
6.. . .. jadaf
grywai
pUai
stawai
kichai
Proszg uzupelnii ponizsze zdania czasownikami vryraLajacl'rni czvnnosi

wielokrotn4 ( * - oznaczaformg bezokolicznika) .
1.(ju) Lubi g(byi). .....wdobrychrestaura-
cjach, barach i klubach. Thkiju2jestem'
2. (5il (pli) . ' . . tylko drogie i uznane alkohole'
3. (ju) (jeSi) . . wyszukane potrawy'
4. (*) To naprawdg mo2e (dai) . . wiele zadowolenia.
5. (ju) OczlnviScie(spotkai) . . . . . tam tyluwspaniatych ludzi'
100
6. (on) M6j ojciec czesto (m6wii)
2e nale\ przebywai w dobrFm towarzystwie.
7'u") A(pozwolii).... ... sobienatotylko
dlatego,2e(zarobiC)..... ..... doSidobrze.
8. (iu) IjeszczezduLrymszczgSciem(grai) .. na gieldzie.
e. (iu) Czasem (miei) .... jednakchwilerefleksji.
10.fia) (chodzii) wtedysamotnie po parku.
11. (ja) Lubwieczorami (czytai) .... .. literaturgpigkn4.
12.fia) Sam naw.ettrochg (pisad)
13.fia) Nie (jechai) ..... ..... wtedynigdzie.
14.fia) Nie (widziei) .. .. ... przylaci6l.
15.(ia) Za to doSCregularnie (plfnae)
i (grai) . b4df,w tenisa, b4dZwkoszyk6wkg.
1 6 . ( *) Lubigte2(siadai)..... .wogrodziemoich
rodzic6wi(spad) .... naSwieZympowietrzu.
17. (ja, x) Kiedy(byi). ... urodzic6w,nie
muszg (ubrai sie) .. .... elegancko.
1 8 . ( *) Wolnomi (chodzii) . . . . . . . przezcalydzieriwpid2amie.
19. (ja,*) (pozwolii) . sobie te?nato,Leby
(odpocz4i)..... .....bezgazetitelewizji.
20.(* ) Bo rylko tam mogq nie (zaj4esie) . .
. . .nicrymwzlnyrn.
2 1 . ( on e ,j a) Alekiedy(nadejSi). ..... niedzielne
popoludnia, (wr6cii) ..... doswojegomieszkania.
22.(*) I nie b9d9 nikogo (oszukai) 2e wtedy
23.(1a) (pii). ..... du2odobregoalkoholu.
24. (1a) (jesi).
25. (1a) I(byi) ..... wSrddludzitakichjakja.
26. fia) Bojaczasem (miei) . . . swojepotrzebyi rozrywki.
27. (1a) JeSlitakie zyciejest tylko gf4, to i tak chgtnie w ni4 (grai)
Proszgw[ aSrri1 znaczenieponi2szychzwrotdw i okreSleri.

1.JeSiw biegu.
2.Byedomatorem.
3.Wzdrygai sig na sam4my5lo...
4. Zbijaf m{4tek (fortung) .
5- Zajmowai odpowiedzialne stanowiska.
101
6. Obracai sig wSr6d ludzi.
7. Miei ciche dni.
8. Sprawiai komuS niespodziankg.
Formy czasownik6w o nraczaj4q chczynno6d wielokrotn4 (habitualna)

* tworzenie
- forrny te s4tworzone od czasownikdwbezprefiksalnych (np. pisad - pisywae)
znaczaj4 czynnoSci powtarzaj 4ce sig lub b gd4ce zwyczajern
"- o
-tworzy sigje poprzez wymiang sufiksu tematycznego czasownika pod-
stawowego na sufiksy -wa-t -ftva,-,-a- (np. pisywai) oraz -ai- dla 3. oso-
by liczby mnogiej ( np. j adaj a)
-w temacie czasownikawystgpuj4 alternacje samogloskowe: o : a (cho-
dziC - chadzae), e : a (jeSi -jadai), 6 : a (m6wii - mawiai)
* prryklady
1 2 sufiks tematvcznv
bvi bywaf -wa-
czytaf czywwac -ywa-
mowrc mawiai imawiaja) -a- (-aj-)
t0 l
Do czego doszlo? 16
nie bqdzie' Ani dzisiaj' ani nigdy'

Leszek domySlil sig, 2eJulii juz do
sig na ni4 nie doczeka' Doszedl
Dochodzila p6lnoc' Wediial' 2e
smutnegowniosku'2etokoniec'IchmiloSidogasala'dopalalasig'iak
sig tylko w sobie' To prze-
ostatni papieros' Ale winy m6gl doszukiwai
Ona dobrodusznie dopijala'jego
cie2 on dorabial sig za *"tlt<it""9'
obiadu 'Zawszedotrzymy-
zimn4 kawg. Dojadala resztki zwczorajszego do
otttthy- Oot<tadataswoje pieni4dze
wala mu,o*u.ryr.*'u, dodawala
nie dopytl'rvala sig' dlaczego
lego nieprzemy5lanych zakup6w' Nigdy
"rak
prilno wracaldo domu'
2e dostal w swoje rece praw-
Xi.ay zaczglimieszkai razem,wiedzial'
dzinyskarb'Wtedydocenialto'Uwa2al'i2doskonalesigdobraliidopa-
drobiaz gi do j ei skromn ego ubrania'
sowali. Dokupowat .ttqt'-tit.1ukie S
Ale pdlniej...
ToonniedochowaljejwiernoSci'Zacz4ldostrzeS;aiinnekobietv'
pienigdzy na prowadzenie domu'
Doszlo nawet do teso, 2"''-t-i"darvaljej
sigju2 wtedv nie dorn-vkal' Zlo-
Mimo 2ejeeo g..rU] portfel '-'aJc'g'<iie'j
zmartwieri i domvsl6rv'
Sliwieaortui.rutlej powoddw do dopytuje
Terazma to, .r.gi dopracowal - samotnoSi' Czemu wigc
"* ci4gle ptzecleLdo.ciera do'iego Swia-
samego siebie p"i'"ayl Uyst o;t'ttil
" joq'ttu' Dlut'"goi'ie dotrwali? Dlaczego nie doga'
domoSci. BoleSnie go
dalisig?\{iedzia|,2edotejhistoriiniktjuzniedopiszedalszegoci4gtr.Nikt sig do
nie doda anl.;.a,-t"gt' Nu*tt gdyby tt'ut piOU"** aodzwonii
'loliu' Dlatego wstal' Dopalil papierosa'
niej, to i tak niczeio Uyjtl niedopial'
westchnienie'
ZuÛna|okno i aoUyt z siebie glgbokie
103
C\,VICZENIA
D
Proszgodpowiedzici na pytania dotycz4cetekstu.
1. O kt6rejgodzinieJuliaprzyidzie do Leszka?
2. Do czeso Leszek pordwnuje swoj4 miloSi doJulii?
3. Czy Leszekjest materialist4?
4. Dlaczego Leszekwracalp5fno do domu?
5. Czy.fuliai Leszekmieszkali osobno?
6. Co mo2na powiedziei o portfelu Leszka?
7. CzyJuliabylajedyn4 kobiet4, ktdr4 inreresowal sig Leszek?
8.Jakie plany naprzyszloSi maj4Julia i Leszek?
9. Dlaczego Leszek nie pr6buje telefonowai do.|ulii?
10. Czy Leszekjest niepal4cy?
D
Proszg uzupelnii poni2sze zdania odpowiednimi czasownikami (dopa-
l)(, rloczeka(doczyta( dogotowa( dopisa( dozy( dopii, douczyQ.
1. Th ksi42kajest najzwyczajniejw Swiecienudna. ChybajuZjej nigdy
nie. . .
2. List do rodzicdw jest juZ w zasadzie napisany. Moze jeszczetylko,
jako dobrysyn,. . . . . ,Lezanirnitgsknig.
3. Prof'esorrobi tak kr6tkie przerwy, 2e nikt z nas nie zdaly
.....: .... papterosa.
4. Obiadyu ciebie zawszebardzo mi smakuj4. Ale tym razemziemnia-
ki s4zbyt twarde. Chyba ich nie . . , mamo.
5. Nie znamy calego materialu, jaki ma obowi4zlwa1 na egzaminie.
Mamy za to.jeden wiecz6r, 2eby sig reszty
6. Babcia jest w dobrej formie fizycznej. Wszyscymamy nadziejg, Le
. . do stu lat
7. Nie lubig zimnej kawy.Ale skoro nie mam czasuna inn4, .
. . tg do korica.
8. W tym roku Adam jedzie na urlop do Woch.Ju2 nie mo2e sig go
104
Proszg uzupelnii poni2sze zdania odpowiednimi czasownikami (rhoift,
dojecha( dobiec,dopfinq( doLecie(donieS( dochodzi(,dohoficzy().
1. Dlawielu sportowcriwsukcesemw biegu maratofrskim niejest zajg-
cie pierwszego miejsca. Oni pragnA tylko . . . . do meq'.
2. Dla maleso Michala tawalizkajest zdecydowanieza cig2ka.On chy-
ba nie zdola . . .i"j samodzielnie do autobusu.
3. Dla mnie pigciokilometrowy spacer nie stanowi problemu. Bez tnt-
du... ..... zawszedozaplanowanegomiejsca.
4.Dlasamolotu trasa zWarszawydo Gdariskajestkrritka. Ale nie wiem,
czyty. . tambalonem'
5. Mojego synabol4ju2 nogi ijestzmgczony. On nie . . .
do tego schroniska w g<iracho wlasnych silach.
6. Wiem, 2e teatrjest gdzieSblisko. Ale nie mam pojgcia,jak do nieS;o
mogg . . . moim stalepsuj4qnn sig samochodem'
7. Kiedy stojg nad brzegiem rrrorza, zawsze lrrarz7 o tym, 2eby kiedyS
samotnie .... dojakiegoSodleglegol4du.
8. Budowg domu Adam zacz4l trzy lata temu. Ma nadziejg, 2e w tym
rokuzdolaja....
Proszg uzupelnii poni2sze zdania odpowiednimi czasownikami ( doma-

lowa( dogonii, dodzwoni( donfttna( dopasowaf,dola( dotla( dokupiQ
1. Marek wf echal nad morze przeszlo p6l godziny wczeSniej ni2 my.
Nie s4dzg,2ebySmymogli go . . .
2. PowiedzieliSmy sobieju2 chyba wszystkona ten temat. Nie wiem, co
mo2najeszcze. ..
3. Annawieczorami prowadzi dlugie telefoniczne rozmowyz Aclamem.
To malo prawdopodobne, Zeby sig do niej wtedy
4.Ikzysztof jest najpracowitszym i najzdolniejszym studentem. W zasa-
dzie nikt nie jest w stanie mu . .
5. To prawd a,2e nie lubig tego polityka. Ale to nie ja
. . . . w4syi brodg na plakacie zjego zdjqciem.
6. Bgdziemy miei wigcej goSci ni2 mySleliSmy.Mo2e p5jde szvbko do
sklepui..... ... kilkabutelekwina.
T.Wczorajkupilem nowy garnitur i koszulg.Teraz muszgjeszcze qrlko
do tego . jakiS ladnY krawat.
o::
' "::'::r:::- i:::: j;;,..i*""
::*:: I'l ;i,;: d;;s,,
105
WZOR:Mamzamalo benzvnv. Chvba nie doiafudo Rzeszowabeztanko-
wania.
1. Kiedy pan Adamski kupowal dom, nie wiedzial jeszcze,2e bgdzie
rnie1 aL pigcioro dzieci. Teraz musi .
jedno pigtro.
2. Anna i Adam s4idealn4 par4. Mo2na powiedzie C,2e. .
. sigjakwkorcu maku.
3. Nasz instytut mialza malo pienigdzy,2eby prowadzii dalej badania.
Na szczgScieznalazlsig sponsor, ktdryje trochg
4. Jest ju2 pSino i chyba pdjdziemy spai. Nawet ogieri w kominku
powoli
5. Marekj est niestety bardzo niski. Nie wiem, czyuda sig nam
. . . . . gowtr,rn tlurnie.
6. Zima byla w q'rn roku wyj4tkowo dluga, rnroina i Snie2na. Zwierzgta
leSne moglyby jej nie przetrwa(, gdyby nie to, 2e je wszvscy
7. Nasi goScie maj4 niestety doskonaly apetyt. Musisz, mamo,

. . . . . wigcej wEdlin_v.Ale nie q,rn tgp),Tnnozem.
B. Krzysztofjest mlodym ambitnym czlowiekiem. Pracuje w naszej fa-
bryce,awieczorami..... .. nar6inychkursach.
9. Kiedy m6j dziadekzaczynal hodowai owce, mial ich nie wigcej ni2
kilka. Ja mam ich ju2 tyle, 2e momenrami nie mogg sig ich
10. Co robilem przez tyle godzin? Ocz).rviSciereperowalem m6j samo-

ch6d. Teraznie wiem, jak moge szybko . . " . rgce.
11. Projekt budowy mostujest nowatorski i ciekawy,ale wszyscywiemy,
2e niejest skoriczony itrzeba go . . .
12.'ly masz doskonaly gust, czy moglabySmi .
jaki krawat powinienem kupif dla mojego ojca?
13. W kobiety mo|narzuca1 tylko kwiatami. Anna stoijednak zbyt dale-
ko, bym m6gl do niej . .
14. W ogrodzie moich rodzic6w rosn4 pigkne kwiaty.Jestichjednak za
malo. Kiedy pr4,jdzie wiosna, sam .
I
i
I
wiele nowych. I
\5. Zawszemarzylem o pracyw ministerstwie. Konkurencjajestjednak
tak duza, ze nie wiem czryj4
10 6
Proszg uzupelnii poniZsze zdania odpowiednimi czasownikami ( dobie-
gai, dolrytai, dorosnq( dotlznii, dodai, dowiei( dojnet, dosfuzy( dohlci(, dorv
cz.y(doprosi( dokonai) .
1. Pan Nowak niejestju2 bardzo mlody. WlaSnie
. . . . pigidziesi4tki. (Ma prawie pigidziesi4t lat')
2. Pani Nowakwygl4da dzisiaj wyjatkowo pigknie. Nic . .
nic ujai. (Nie mo2na niczego dodai do tego stwierdzenia).
3. Pan Nowak dlugo zastanawialsig nad rym,cry powinien kupii zonie
nowe futro. Teraz iui . .
do tej decyzji. (Przestalmiei w4tpliwoSci).
4.Pan Nowakjest lysyod wielu lat. Nie wiem, sk4d nagle ma wlosy na
glowie. Mo2eje sobie.
5. Pan Nowak j est zwyklym, szarymczlowiekiem. Ciaglej ednak wierzy,
Le jeszczeczegoSwaznego . .
w zyciu. (Zrobi coSryj4tkowego.)
6. Pani Nowak od miesi4canie mo2e sig ' . .
mqla,2eby zabralj4 na kolacjq do dobrej i przytulnej restauracji.
7 . PanNowak wrdcil wczoraj do domu dopiero o drugiej rv nocv.Jeg<r
2ona nie mogla sig . . . co robil tyle czasu.
8. PanNowakjestlistonoszem.Codziennie. . . .'
ludziom dziesi4tki list6w i kartek pocztowych"
9. Pan Nowak chgtnie ogl4da ze swoimi dzieimi filmy animowane.
Jego 2ona m6wi, 2e m6glbywreszcie
10. Pan Nowak pracuje na poczcie iui' pigtnaScie lat.
. sig nawetwielu nagr6d i Pochwal.
11. Pan Nowak nigdy nie kl6ci sig ze swoj4 2on4. zawsze lednak stara
sigjej . - ,2e to on ma racjg.
12. Pan Nowak nie lubi warszawskiegopowietrza. Dlatego, kiedy tylko
moLe, wyjeild|a z miasta, ZebYsig
Proszg ryjaSnii znaczenie poni2szych zwrot6w i okreSlef .

1. Dotrnrmyvai komuS towarrrystwa.
2. Dodawai otuchY.
3. Dochowai wiernoSci.
4. Najzwyczajniej w Swiecie.
5. Dochodzii do czegoSo wlasnychsilach.
6. Dobrai sigjak w korcu maku.
r07
WZOR:Janekod dw6ch fgodni cryLate ksi42k9,alejeszczejej nie
pnecz.ytal.
1. Jesli nie chcesz pii zimnej kawy,to . . . . ja teraz.
2. Ta Swiecapali sigju2odtrzech godzin. Zachwilg
. sig do korlca"
3. Nie lubig jeSi p6inych kolacji, ale z tob4 chgtnie jeszcze coS
+.za'ir+^*r"b;;u*.;;,r.,.r'r."u,";';^t#:'"T$:l;!'"1
,
2e na tobiejakoS go nie
5. Maria podobno lubi pisai listy. Chcialbym, 2eby kiedyS . .
domnie.
6. Grzegorz goli sig zawszerano. Przedwieczornym spotkaniem z El2-
biet4postanowiljednak .... ... sigjeszczeraz.
7. Wiem, 2e nie lubicie nikogo sluchai. Proszgjednak, bySciemnie
terazsprdbowali. ..... dokofca.
B. Oni czekali na ciebie tutaj od czterdziestu minut. Cale szczgscie,ie
wreszciesig...
9. Mamawczorajpralacaly dzierl. Niestetynie. . .
. moich bialych koszul.
10. Ten stary niedlwiedZ spal przecie2 cal4 zimg. MySlg, 2e.jednak nie
calkiem sie. . . I
Czasowniki z prefiksen du
* wyraLaj4z
- ruch, ktSryjest ukierunkowany (dojechai, dop\m4i)
- dzialanie doprowadzone do korica (dopii, dojeSi)
- dzialanie dodatkowe (dodai, dopisai)
- osi4gnigcie celu mimo trudnoSci (domyi, doczekai)
- odwzorowanie, przystosowanie, uczynienie odpowiednim (dorobii,
dopasowai)
108
Ja sig nie nadajg L7
Matematyka nie naleZy do moich specjalnoSci.Muszg sig przy niej

zawsl.eclu2o napracowai. Ale efekty i tak nie napawaj4 optymizrnem.
Na kaZdej lekcji naslucham sig od profesora,.jaki to.ja.jestem ograni-
c7,onyi leniwy. A przecie| bardzo chcialbym sig jej nauczyi. Ile to ja
nachodzilem sig na prywatne lekcje. Ile narozwi4rywalem zaclari. Ile
wreszcie naczytalem sig matematycznych ksi42ek. I co? Ostatni test tez
napisalem fatalnie. Przecie| ja nawet nagrywam na kasetyuyklady pro-
fesora.Ju2 nie wiem, co robii. Zaczynaj4nachodzii mnie czarne mySli.
Jest wiosna, a.ja nie mam czasllsig ni4 nacieszyi.
Koledzy namawiaj4 mnie na kr<itki rq1;'azdw g6ry. Niemozliwe! Wigc
nie napljg sig z nimi zimnego piwa. Nie napatrzg na pigkne polskie
Tutry. I nie nabiesam po nich. Co zrobig? Nupiie sig mocnej kairy. Nalo-
29 nauszy sluchawki. I bgdg napelnial sig wiedz4 matematyczn4.
Dobrze,2e Anna nie nablja sig ze mnic. Ona.jedna nadaje sensmoje-
mu zyciu. A do tego Swietniegotuje.!\rigc przynajmniej najadam sig-jak
czlowiek. Staram sigjej nie naprzykrzai. Nie narzucam czgsto srvojego tcr
warz.ystwa. Od pewnego czasunabralem.jednak przekonania, zeAnna chgt-
nie mnie widzi. Przy niej czujg sig tak,jakbgn narodzil sig na nowo.
Tylko ta matematyka! Nabawig sig przez ni4 kompleksdw. Wiemju2,
ze dwa plus dwajest cztery. Ale ci4gle nie rozumiem, dlaczego to takie
rvaZne?
109
CIVICZENIA
D
Proszg o dpowie dzieCna pytania dotycz4ce tekstu.
I.Cty Michal, bohater opowiadania, fascynuje sig matematyk4?
2. Co profesor malematyki mySli o Michale?
3.Jak du2o czasuMichal poSwigcanauce matematyki?
4.Jakie metody nauki stosujeMichal?
5.Jakie plany wf azdowe maj4 koledzy Michala?
6.Jaki stosunek do Michala maAnna?
7. Co wiemy o zdolnoSciach kulinarnych Anny?
8. CzyAnna i Michal czgstosig spotykaj4?
9.Jak czuje sig Michal w towarzystwieAnny?
10. Czy Michal robi dobrze studiuj4c matemarykg?
Proszg uzupelnii ponizsze zdania odpowiednimi czasownlkarni (zbie-

ra(, rwat, produhowa( jeft, czytat, chodzii,pracrtwal siedzieQ.
WZ6R: Nie wiemjak dojSi do gmachu oPery. Muszq (pyta4 spytai sig
kogoSo drogg.
1. Rano zaspalem i wyszedlem z domu bez Sniadania.Dlatego teraz
jestemglodnyimuszesiq... .' . dosyta.
2. Florencja to raj dla turyst6w. Ale Zebyj+ cal4 rwiedzii, trzeba sig
przez kilka dni
3. Jedni id4 do lasu, zeby sluchai Spiewuptakdw, inni, 2eby odetchn4i I
Swieq.rnpowietrzem.Ja robig to tylko Po to' 2eby . .
+.pru..'*iq i"nry..:.riJ.n.r.
pi';;, 'i. , u.rJ;;tr;-i?:."#
sig tam codziennie solidnie
5. Anna dawno nie widziala l4ki, na ktdrej rosloby tvle pigknych kwia-
t6w. Bez rvahania . ich, ile mogla.
6. Michal fasclnuje sig parapsychologi4. Cale wakacje spqdzil w czytel-
nii... natentemat.
7. Mam chgi iSi na spacer.JuZwystarczajaco .
na lawce w parku czekaj4cna niepunktualn4 Martg.
B. Fabryka mebli ma du2e klopotyfinansowe. Przezostatni rok robot-
nicy . . w niej kilka tysigcykrzesel,
kt6rych nikt nie chce kupii.
110
Proszg uzupelnii ponizsze zdania odpowie dnimi czasownikami ( klei(,
la( pisai, rysowa(,pi4 klama( dqzy( grzaQ.
WZ6R: Grecj a.j est pi gknym kraj em. Nie.i esteSmypierwszl'mi turystami'
kt5rzy (hochaf) zakochalisig w niej.
1.W ostatnim liScieAdam
Zejest bardzo zadowolony z pobytu na Wggrzech.
2. Zupelnie nie wiem,jak ten list dotarl do nas, poniewa2 Adam zaPo-
mnial ..'.. naniegoznaczekpocztowy.
3. Woda wjeziorze jestjeszcze zimna. Slorice swieci dopiero od kilku
dni i nie zd42ylo jei
4. Mam doskonale wino wlasnej produkcj i. Czy pozwolisz,2e Ci trochq
....'.. ?
5. Ty nie idziesz, ale prawie biegniesz.Ja nawet nie prdbujg zatob4
6.Jest tak gor4co, a tam sprzedaja zimne piwo. Mo2e p6jdziemy sig go
..'.... ?
co
7. Czy to mo2liwe, ze r'vszystko, powiedzial Krzysztof, nie jest praw-
d4?Czytomo2liwe,2ea|tyle.. ....... ?
o-j":,,
I "oi-iill'iil,;r.u,..,;ur.
"1'l:::::i-1::::1T1
h
z
poni2sze zdaniaodpowiednimi czasownikami (petni(,
Proszg uzupelnii poni2sz
mtiwi( uczyt, radzi(, hupi{ ciesz.li,mydliC,patneQ.
rarlzi( hupi(,
WZ6R: Teraz nie mam rn wolnego czasu. Muszg jeszcze (golii) ogoli( sis
przed wf Sciem do pracy.
1. Decyzja byla trudna, wigc pan minister postanowil
. ze specjalistami w tej dziedzinie'
2. My.jutrojedziemy w g6ry.Jak moZemv
g.r" byrp.u*a,i*y . . . . . .:t:::::]:l::::t'*^

p.in.rn'r"r"i" .'.::-]:
. glowg, kiedYwYl4czYlirvodg'
4.Zawszekiedyidzieszdo sklePu
wiele niepotrzebnych rzeczy.A p6Zniej nie wiesz, co z nimi robii.
5. Anna wygl4dala wczoraj w teatrze tak pigknie, ze moi koledzy nie
mogli sig na ni4. . .
lll
6' wiosna przyszla w tym roku p6zno i byla tak krritka, 2e nie zdaLryli-
Smysig ni4 . . .
7. Pan Kowalski chodzi ze swoimi dzieimi na basen, bo ma zamiar
t ;*[-.,.,.qoio*u;^;p*.Al; ;p,;;-.,,,,'. ... .,...i@i.

. garnekwod4.
D
Proszg uz'pelniiponizsze zdaniaodpowiednimi czasownikami.
wZoR: Ten krawat tak bardzo podobal sig Teresie, ze nie namy(lala sig
dlugo, kupuj4c go dla rnqia.
1. Bardzo lubig przljmowai goSci.Ale wczoraj rak mi
. . , ze nie wiem,jak to wszystkosprzAtng.
2. To prawda, ze pan Nowak kupil ten stary dom. .
s.eren'act,;
l;;u;"; "i,.y.wyr.r-;;r;;p;"i.iltix i:i::::t:*:.
4. Kiedy idg z moimi dzieimi na spacer, najczgsciejwstgpujemy do
sklepu z zabawkami. One zawszemnie na coS. . .
5' w czasiekolacji u rodzicdw Anny palily sig swiece i byly bardzo wy-
szukane potrawy. Wszyscystarali sig . . .
. . . . . tej chwili uroczystycharakter. I
6. Adam majuZ drugi rok problemy z zgbami. w poniedzialek byl aL
trzy godzinyw gabinecie stomatolosicznyrn i bardzo sie . . .
7. Kupilem ten samoch dd zav'ryj4tkowonisk4 ceng. przyznaje, iebyla

to okazja, kt6ra mi sig szczgsliwie
B. Anna Spiewa w ch6rze akademickim, ktdry w zeszlvm-miesiacu
. . swoja trzeci4plytg.
9. Adam niejest dobrym kierowc4. Na przyklad teraz.. . . . . .
1o.N;;uea,i.,,-"..
w*jJr?
H::,Til::
;ff :Ail; ffi::l:
musisz . koldra.
11. Tojest mdj dom. Ale niestety
. . . . r6wnie2 do mojej siostry.
12. c<irka Annyjestjeszcze za mala, 2eby mogla samodzielniejesi. czy
qmoiesz-j4dzisiaj ....... ?
13. Kolejka do kasy byla wlj4tkowo dluga.Ja sig
w niej dwie godziny.
14. Pan, panie profesorze,jest moim idealem. Dlategl we wizystkim
chgtnie pana.
t12
15. Ostatnio nic mi sig nie udaje. Ale tojeszcze nie pow6d, 2eby5sig ze
mnie przywszystkich , Anno'
16. Mdj pies;est spokojny. Ale na kazdego, kto do nas przychodzi, musi
trochg
Proszguzupelnii poni2sze zdaniaodpowiednimi czasownikami (nabii,

naciska,t,nagad'a( naiQi, nahladai, naplluai, nabrai, nabrzmianai, nagru
madzii, nahaza( naPadai) -
1. OszukalaSmnie kilka razy.Wigcej nie dam Ci sigju2
2. Anna um6wila sig z Adamem i nie przyszla.on nie jest pierwszym,

ktdrego tadziewczyna... "' wbutelke'
3. Problemjestduzy. IjeSli go teraznieroztn4lemy,bgdzie dalej '
4. Obiecalemci gwiazdkgzniebai dostaniesz. Tylko proszqnie' "'''''

. namnie codziennie i nie przlpominaj'
5. Anna i Maria, zawszekiedy sig spotkaja, rozmawiaj4 ze sob4 kilka
godzin. One musz4 sig Po Prostu
6. Bylem chory i nie pracowalem prawie Sdziefr' Teraz
' duZo sPrawdo zalatwienia'
7 .PanNowak ma ogromn4 plantacjg truskawek' W sezonie
wielu robotnikdw, kt6rzy na niej pracuj4.
8.Ja i mamajesteSmychir-urgami.Ale nie moZemy Ci, slmu,
' ,ilebYli tYnim zostal'
9. To, 2ejestesglodny niejest powodem, ZebyS
. . . . . . . . . ::l': :::]::::i:: :t":]:i:::li'

r0.N;;;;yh;trer;wski;.
t . . na Polskq we wrzeSniu 1939 roku'
ll.Annanie chceju2wigcejplakai, alelzysame ''''' ' ''''
:
" " " " " " " " " " " " " " " "'iejdoocztt'
5
v
ProszgwyjaSnii znaczenie poni2szych zwrot6w i okreSleri'
l. Napawai oPtymizmem.
2. Nachodz4mnie czarr'e mYSli.
3. Nabijai sig z kogoS'
-1.Nabawii sig komPleks6w.
113
5. NajeSisig do syta.
6. Nie nadawai sig do niczego.
7. Nabijai kogoS w butelkg.
Proszguzupelnii poni2szezdaniawedlugwzoru.
WZOR:Michal dlugo czekal na autobus. Po dwudziestu minutach stania
na przystankuwreszcie sig @tymeka(llzzczeka( doczehaQdorzehal.
1. Prawdg m6wi4c, bardzo slabo pllwam. Chcialbym sig teeo kiedyS
porz4dnie (u.ryuty(, nauczyi, doucz-yi)
2. Ewa nie ma z kim p6jSijutro do teatru.Ja chgtnie (wytrzymai,za-
tuz.yma(, dotrzymaQ . jej towarzystwa.
3. Dawno nie widzialernKrzysztofa. Muszg go kiedySdo nas (wyprosi(
zaprosii, poprosif)
4. Dentysta stwierdzil, 2e tego zgba nie da sigju2 ',ryleczyCi trzeba go
bgdzie niestety (wyruai, prznwai, oderuaQ
5. List doJoli w zasadziejuz napisalem. Moze wartojeszcze (pnepisa(
zapisat,daPisa) ..... pozdrowieniadlajej mgLa.
6. Proponujg, 2ebySmyrazem kupili prezent dla Andrzeja. On jutro
(obchodzii,urychodzi(dochodziQ urodziny.
7. Filizanka po prostu wypadla z r4k nieuwaznego Romana i (zbi( roz-
bi(, zabii) . . . . sig na drobne kawaleczki.
8. Nie wszyscyuczeni s4 pewni, 2e to wlaSnie Krzysztof Kolumb (na-
hry(,odkry(,wyhryf) ... Amerykg.
9. Wydawalo mi sig, 2e slyszgczyjeSkroki na schodach. Byi mole, Le
jednak tylko sig (dos\sze( pneslysze( uslyszeQ
10. Thkie imiona, jak Grzegorz czy Przemyslaw, s4 trudne dla cudzo-
ziemcdw. Wielu z nich nie moze ich niestety prawidlowo (przemtiwi(,
wm6wii, wymdwii)
1 1. KupileS za du2o migsa. Tylko cz95i dzisiaj usmazymy na obiad. Resz-
tg (zmrozi(,znmrozi(odrnroziQ ..... wloddwce.
12. Naszedzieci tak szybko rosn4. Mikolaj ju2 chyba niedlugo (dorosnqi,
pnnosnq(, uryrosnqi) wlasnego ojca.
l14
CzasorrnikizPrefiksemna" :
* vryraiajaz
(nacisn4d,nasypai)
-dzialanie i zqjeciemiejscana powierzchniprzedmionr
(naczekai + sig' narobii + sie)
- dzialanie o a.ror"tt tiopniu intensywnosii
(naoli
- dzialanie zmieniaj4ce (poprawiajace) wlasciwoscprzedmiotu
wid,napelnii)
bazowym (napisai,
- zrealizowanieczynnoscinanuanej czasownikiem
narysowai)
115
18 Dlaczego placzesz?
synu, nadu2pvasz mojej cierpliwosci! Placzesz i placzesz. przeciei.

robig, co mogg. Nadskakujg ci od rana. Nadbiegam, kiedy tylko mnie
potrzebujesz. Nie b9d9 juZ nad-
mienial, 2e i bcz rego mam sig
czyn zajaC Cholera ! Dlaczego tak
krzyczysz?Nadwerg2yszsig. Nad-
szarpnieszsobie struny elosorve.
To niebezpieczne w twoim wie-
ku. Proszg,d4j mi chwilg spokoju!
Czy lviesz,jakie mam zalegloSci
w czytaniu gazeti ogl4daniu tele-
wizji?Nigdy tego nie nadrobig.
Co, znorvu masz mokro? Cze-
kaj, zaraz ci zmienig pieluszkg.
Ale musisz mi pom6c. Albo tyjestesju2 taki du2y, albo te pieluszki trze-
ba nadsztukowai. Mo2e.je trochg nadprui? Nie, lepiej je nadci4i no-
|yczkami. o, same sig naddarly. Swietnie , teraz masz znowu sucho.
chcesz swoj4 butelkg z mlekiem? zaraz cij4 dam. Tylko zmienig smo-
czek. Tenju2 trochg nadgryzles. I spUwreszcie! placzbardzo nadw4tia
twoje zdror,vie.A przeciez m6j syn musi byi zdrowy i silny.
Nie rozumiem natomiast, dlaczego nie nadchodzi twoja matka. chy-
ba specjah-rienadklada drogi. Nie spieszysigjej do nas. Takieju2 s4 re
kobiety, synu. czlowiek tylko nadstawia zanie karku. I po co? Nigdy nie
wiesz, chlopie, czy twoja pani nadfrunie nagle pogodnajak ptak, cz;,
nadci4gniejak burza z piorunami. Dlatego nie zeri sig synu za szybko.
zd4LyszlJa twoj4 matkg poznalem za posrednictwem biura matrymo-
nialnego. Nadeslala mi swoj4 ofertg. wiesz, kilka clobrze zrobionych
fotografii, na kt6rych nie rvidai, Le czastrochg juZ nadgryzl i nadpsul
jej urodg.
co, spiszwreszcie? Doskonale! I mamusiawlasnienadlechala.No, to
po klopocie.
l1 6
CWICZENIA
D
Proszg oclpowiedziei na pytania dotycz4ce tekstu.
1. Wjakim wiekujest syn Adama?
2. Czy Adam ijego syn zostali sami w domu?
3. Co Adam robi najchgtniej, kiedyjest w domu?
4. DlaczegoAdam musi zmienii synowi pieluszkg?
5. Dlaczego 2onyAdama nie ma tak dlugo w domu?
6. Dlaczego placzdziecka martwi Adama?
7. Wlakich okolicznoSciach Adam poznal swoj4 2ong?
8. Cry zona Adamajest fotogeniczna?
9. CzyAdamowi udalo sig wreszcie uSpii syna?
I0. Czy 2onaAdama wr6cila do domu piechot4?
Proszg uzupelnii ponizsze zdaniaodpowiednimi czasownikami Qechai,

chodzi{ lecie{ biec,punqi, frunq( ciqgnqfl .
1. Samoloty nieprzljaciela . . .
. . . wPrzewyZszajacej nasze oczekiwanialiczbie'
2. Ten ptak nie wiadomo kiedy . . . nad moj4
glow4. Zanirn sig zorientowalem, mialem j u2 brudne ubranie.
3. Pan Kowalczyk ucierpial w wypadku samochodowym. Na szczgScie
karetka pogotowia ratunkowego . . . .
;;;ry.......
+.e"iu."yrr""r"*"ri" :::":-llllii'
do nas wczoraj, z pdlnocnego wschodu'
5. Kwiatywigdn4,liScie 26lkn4, temperatura spada' Chyba
0.1.,2 f"'" ,,,,'r, ny,r;y";;;.,";;g", ue,'j.r"J.,-*l!Utl-

"a
cze nie
7. StaliSmynabrzegu i karmiliSmy kaczki. Nagle
dwa pigkne labgdzie.
tt7
D
Prclszg uzupelnii ponizszezdania odpowiednimi czasownikami.
1. Tcrmiala byi droga na skr6ty. A rymczasemmusieliSmy tylko (przer,,

bi(nadrcbi(doroltit) .... kilkakilomerrdrr.
2.Uwaiaj lepiej na to krzeslol.feclnazjego n<igchyba sig trochg wczo-
raj (pnekuna( zlama( nadlamar)
3. Nie ma potrzeby, ZebySmym6wili o moich problemach. Chcialenr
tylko (.odmieni( nad.mieni( zmienij . . . .
o ich istnienirr.
4. Nie robileS nic, kiedy my przezdwa tygodnie uczyliSmysig. Nie mam
pcrjgcia,.jakteraz to wszystko (dorobi(,znrobi(,nadrobiQ
5. Napisalem list do Aclamaju2 miesi4c temu. A on dopiero przed-

wczoraj (nade.sla(doslaf,zaslaQ . mi odpowiedl.
6. Anna lubi siedzief w ciszy przy orwartym oknie i (rlosluchiua( sig,
narlsluchiutnrl, wysluchiuat) .
. . . dobiegaj4cych z s4siedztwaodglosdw.
7. Wszyscyplacimy podatki, ale Adam Swiadomie placi wy2sze.Jestje-
dynyni znanym mi czlowiekiem, kt6ry @dptaci(,nadplaci( wyptaciQ
8. Kobiety lubi4Adama i chgtnie spelni{4jego zachcianki. AIe qwrgcz

nu (porl.shakiua(nadskahizua(wyskahiwaQ. . .
Proszg uzupelnii ponizsze zdania czasorvnikamiz prefiksem nad- (rdze.-

zu'ie(,gryi,(, pleinie( paliQ.
1. Na tym chlebie.jest pleSri. Zwlaszcza z tej strony tuyrainie juL
Z.Myszy to gryzonie.Zobaczjak . . . ten ser.

3. Podobno lubisz sery z plesni4. Ten bgdzie ci smakowal, poniewa2
ju2 trochg
4. Rdzajest najwigkszymwrosiem metalu. Nie dziwig sig wigc, 2e mdi
starysamoch6d trochg .jui . .
5. Anna wrzucila list od Adama prosto do ogniska.pdiniej szybko go
wljgla, ale zd42yl sigju2 rrochg
il8
D
Proszg nyjaSnif znaczenie poni2szych zwrot6w i okreSleri.
I . Nadu21'rva( cziejS cierpliwoSci.
2. Nadskakiwai komuS.
3. Nadstawiai zakogoS karku.
4. Nadkladai drogi.
h
Y
Proszguzupelnii ponizszytekst.
Naukajgzyka polskiego . . . . prawia mi wiele klopotdw. Nie
zawsze trafig mdwii trudne fonetycznie
slowa.Nie zawszete2 moggje poprawnie . . pisaf. Na lek-
cjach prdbujg jak najwigcej mawiai w tym jezyku. Moi
koledzy z grupy r6wnie2 pelniaja wiele bl9d6w. Nie
. padamy.jednakwprzygngbienie. Przecie2. . . . .
brngliSmyju2 przezpier-wszysemestr.Terazjest nam latwiej
rozumieipolecenialektora. On. . . . . . . parlsig, 2ebymciwiido
nas tylko po polsku. . bral sobie tg brutaln4, ale i skutecz-
n4 metodg, bo szybko rozumial, i2jesteSmyzdolnym i am-
bitnym zespolem. . . . . du,lenam wiele pracy do domu. Ja nie
zawszemam czas, Zebyja . . . . . robii. Lubig praco-
rvai trochg wieczorem, ale nie codziennie.Zwlaszczapod koniec tygo-
dnia nie trafig . gospodarowai na to wolne-
go czasu. Potrzebujg go, zeby . . . . . znawai lepiej Polskg i Pola-
k6w.Jesttu tyle miejsc, do kt6rychwarto. . . . . . . jechai. A2 trudno
. wierzyi, jak malo Europejczycy znaj4 ten kraj. A turySci
amerykariscyczy azja\tccywrecznie. . . . . . puszczaj4,jakjestpigk-
nv i nieodkryty. . . . . gl4dam te2 chgtnie polskie filmy i spektakle
teatralne. One . blizaja mnie do tegojgzyka i tej kultury.
Czasowniki z prefiksem nad-

't'wyraLaj4:
- clzialanie zaczete (nadpsui, nadpleSniei)
- dzialanie wigkszeniZ wynagane, spodziewane, normatywne (naduzyi,
nadplacii)
- clzialanie dodatkowe, uzupelniaj4ce (nadbudowai, nadrobii)
- rlrch skierowany w strong obiektu (nadjechai, nadleciei)
119
19 Zaw6d jak kaidy i*y
To prawda, ze okradam ludzi. Dlaczego?

Mam pigcioro dzieci i muszg otoczyije na-
l.ryraopiek4. A do tego los obdarowal mnie
bardzo wymagajac4 2on4. Dla niej to za
malo, 2e mamydom i ogr6d. Musimyjejesz-
cze ogrodzii i obsadzii drzewami. A kiedy
sigju2 z tym uporam, 2ona obmySli dla mnie
nowe zadania. Nikogo nie oklamig,jesli po-
wiem, 2e moja rodzina op$waw dostatki.
W pracy - ze tak to nazwg - opracowa-
lemwlasn4 metodg dzialania. Chgtniej4 tu-
taj opiszg. Najpierw objei.d2am miasro ro-
werem. Obserwuje dworce i przystanki au-
tobusowe. P5lniej, kiedy ju2 widzg odpo-
wiedni4 osobg, obchodzgj4 kilka razy.Wte-
dy oceniam sytuacjg i bacznie ogl4dam ba-
ga2e.ObmySlam szczeg6lowyplan.
Wa2ny jest tez wygl4d. Dlatego kr6tko
obcinam wlosy.A przed wyjSciem do pracy
nie zapominam starannie sig ogolii. Nastgp
nie pljg mocn4 kawg, bo ona zawszemnie
orzeiwia. A twarz obmywam zilrrn4 wod4.
Na Sniadanie raczej nie objadam sig. Gdy2
nie chcA sig niepotrzebnie obci4La1.
Czgstojednak muszg obejSi sig smakiem.
Ludzie dzisiaj potrafi4 oszukai samego dia-
bla. Nie zawszewigc mogg obdarow).rvai
moj4 rodzing prezentami. Co robii? ZawSd
jak ka2dy inny. Tyle 2e kiedy5 mo2e obrdcii
sig przeciwkomnie.
120
CWICZENIA
D
Proszg odpowie dziel naPytania dorycz4ce tekstu.
1. Czyrodzina Wiktora, bohatera opowiadania,jest wielodzietna?
2. Co mo2na powiedziei o zonie Wiktora?
3. CzyWiktor mieszka w du2ym rviezowcu w centrum miasta?
4. Co wiemy o metodach pracy Wiktora?
5. Czy Wiktor pracuje sam, czv w zespole?
6. Czy Wiktorjest mg|czyzn4dbaj4cym o rwul4d?
7. CzyWiktorjada obfite Sniadania?
8. Czy Wiktor zawszeodnosi sukcesyzawodowe?
9..|aki Wiktor ma stosunek do swojej pracy?
10. Czywykon).'wanyprzezWiktora zawddjest popularny na Swiecie?
E
Proszg uzupelnii poni2sze zdania odpowiednimi czasownikami (klei(,
lecie(,toczyi,pahowa( sadzit, plynq{ jechai, chodzit, pada( sunry) '
1. Pan ministeriuZ. . . . .
wszystkiewaLnestanowiskawybitnymi specjalistami'
2. Wsiadlem w samochdd i . . .
wszystkiekwiaciarnie w miescie. Nigdzie nie bylo bialego bzu'
3. Dziadek przezcale \cie byl marynarzem.
Swiatdookola kilka razy.
1. Twoja cdrka ma sPore klopoty z nauk4. PowinieneS
' ' ' ja wieksz4oPiek4'
5. Szybowiec dlugo latal nad nas4rrn miastem' A pdzniej wolno
i;:/#:Hlil
ir"..i.:."ar,"y.
tr.Juz;';#u;;.;; pr.,.'ry
kupii ladny papier, 2ebYje
7. Pan, panie s4siedzie,jest bardzo odwa2ny.Ale wczoraj na rvidgk
Pana strach'
"T"'l::Il'ljllfli*::il:i1':l1i'"':
naszegopsa. . .
;Tnixi
;l:,,i]ffil:
!t. To prawda,2e kiedy5 Cig kochalem. Ale dzisiaj Twrij losju2 nic a nic
m nle nle
*I#ffiT;lffr*;",i;k;
ooor"u
'' l:::::l::ili*::
lry
tzl
Proszg uzupelnii poni2sze zdania odpowiednimi czasownikami (m6wi(
.jei(, grarl, rzuca(, rwat, ciq(, htama(, protestowa(,plaha( drzeQ.
)..Janzawszem6wi prawdg. No, moze razczy dwaprdbowal
swojego szefa.
2. Ja nie Zaluje nikomu jedzenia. Ale je5li nasi go5cie zostan4 u nas
jeszczedwa dni, . . nas do kofca.
3. Nie mySlalem,2etzkdobrze graszwszachy.. . .
mnie.j u2 trzeci raz z rzg dlu.
4. Ewa zerwalatylkojednojablko i narobila tyle zamieszania.Co stalo-
bysig,gdyby ..... wszystkie?
5. Kiedy zdechl naszstary pies Azor,
. . . . gojakczlonkarodziny.
6. Beata zawszenosila dlugie rozpLlszczonewlosy.Wigc kiedyje wczo-
raj... .,niktjejniepoznal.
T.JeSlinie oddasz mi moich pienigdzy, to . . . .
. . . .. CiE2yvcemzeskdry.
B. Niewierzwnic, co ciludzie m6wi4o mnie. Onipotrafi4. . . . . . .. ..
g.u,..'r.",t;y;r;g;;;;;" n,e'ga'*nlarie,'uuro;*; .Il'i'f;';

w tym miejscu. Dlatego . . . . ten projekt.
j:':*i:ll-
" l:: ::llo:.:l: ^'-l;'-""frI
l:::1-:::::ll:i:
Proszg uzupelnii poni2sze zdaniaodpowiednimi czasownikami (mftili,
darowa(,fotografowa(, ciqzy( liczy( dzwoni( pisa( pracowaQ.
1. Wiele firm buduje mosty. A.le tylko rrasza
tak nowoczesne metody dzialania.
2. Nie wszystkojestjeszcze oczywiste w naszych planach urlopowych.
Mo2espotkamysigjutroi..... ... tenproblem.
3. Dlaczego lubig ksi42ki Henryka Sienkiewicza? Bo nikt lepiej nie
potrafi ..... naszejhistorii.
4. Nie bylem w fym roku zbyt grzeczny, dlatego Swigty Mikolaj nie
. . . . . mnie takimi prezentami,jakie bym chcial.
5. Nikt niepo\czylmi pienigdzy. Aprzeciez siedzialer.rrprzry telefonie
calywieczdri.... ... wszystkichpr4,jaci6liznajomych.
6. Adam kupil sobie Swietnyaparat fotograficzny.W czasie naszej wy-
cieczki do \Moch caly Rzym i Florencjg.
122
7. Nie wiem, czy mamy tyle pienigdzy,leby iechai do Grecji. Musimy
to szybko
8.Ja i takju2 pracuje po dziesigi godzin clziennie. Nie chcialbym sig
. nowyrni zajqciami'
.jeszczewigcej
Proszg nljaSnii z.naczenieponi2szych zrvrot<lwi okreSleri.

1. Oply^raiwdostatki.
2. ObejSi sig smakiem.
3. Obsadzai stanowiska.
4. Otoczy( kogoSopiek4.
5. Oblecial mnie strach.
6. Tw6j los mnie nie obchodzi.
7. Obdzierai kogoS zy\Ncemze sk6ry.
D
Poni2sze zdaniaproszg uzupelnii odpowiednimi prefi ksam i czasorvni-
kow).ryni.
1.Crry znasztg powieSi i film ,,. minglo z wiatrem"?
2. Przepraszam,2e nie .. ..... witalem sig z tob4wczeSnie-i,
ale mam slaby wzrok po prostu cig nie zauwa2ylem.
i
3. WiadomoSi o Smierci pana profesora bardzo nas . . . smucila'
4. Koszulajestczysta,ale ktoSmusij4jeszcze . . . . . . . prasowai'
5. Obiad bgdzie dopiero za godzing. Mo2emy wigc teraz cos malego
k4sii.
6. Bylem u paristwa Kowalskich o szesnastej. Ale Anny niestety tam nie
. stalem'
7. To oc4rviste, 2e jest ci smutno po zniknigciu naszego kota. Ale za-
miast. . .. .. . ... .. . .. plakaisig,pomySl,jakmo2emygoodnaleZi'
8. Nie mogliSmy teso . widziei, 2e w czasiespaceru zla-
pie nas ulewny deszcz.
9. MySlalem, 2e dobiegng do mety pierwszy. Niestety
cenilem swqje mo2liwoSci.
10. Babcia bgdzie miala.jutro dziewigidziesi4te urodzinr'. \Itrsimr'
. . . mySlei,jakiprezent. . . . . . . . . . pra\\'ilbyjei
naiwigksz4radoSi.
123
Czasowniki z prefiksem o-, ob-
* wyraLaj4:
- dzialanie dookola obiektu, osoby (obmurowae , obczye)
- ruch dookola obiektu (oplyn4i, obchodzii)
- ruch skierowany w ddl (opadai, osuwai)
- dzialanie powodujace stratg, md4ce zle nastqpstwa (okraSi, objeSi)
- dzialanie powodujac erozdzielenie przedmiot6w (ostrzyc, oblamai)
- dzialanie kompletne, wyczerpuj4ce, zamykajace problem (opraco-
wai. om6wii)
- dzialanie skoncentrowane na wielu obiektach (oznakowai, obmalowai)
t24
Musimy odpocz4( 20
Stanislaw odbyl ostatni4 rozmowe zBo|.en4. Odpowiedzieli sobie na

wszystkiepytania. Oddala muwszvstkiejego listy, upominki, klucze. Po-
wiedziala,2edefiniWwnie odchodzi. Cl-rcialaodetchn4i od niego. Ode-
rwai sig od zmartwierl i problem6w. BvlojuLp6ino, gd,vtelefonowala
po taksdwkg, by odjechai na zawsze.Nie wiedzial, jak odwiesi.ia od
tego zamiaru. Oddalby wiele, Zeby zostala. Ci4ele wierzyl, 2e moglibl'
jeszczewszystkoodbudowai. Nie wydawalo mu sig to mo2liwe. by Boze-
na tak zupelnie odkochala sig. Przecie2do tej pory zawszeudawalo im
sig odnajdowai coS,co ich l4czylo. Dlaczego wigc teraz odpycha go od
siebie?Ju2od dawna czul, ze krok po kroku oddalaja sie od siebie. On
te2 mial chwile, w ktdrych chcial odpocz4( od Bo2eny. Nigdy.iednak
nie odkryl w sobie pragnienia, by odejSi. -feraz, gdy stali przed domem,
Bo2ena nie odpowiadala najego spojrzenia. odwracala glowg, kiedy
pr6bowalj4 calowai. Slyszaltylko, jak nerwowo, gloSno prawie odd,v-
cha. Stali nic nie m6wi4c, bo wszystkie argumenty i tajemnice dawn<.r
ju2 przed sob4 odslonili. sranislaw czul sig tak, jakby ktos odkroil mu
kawalek serca. Nie mdgl odpgdzii od siebie zlvchprzeczuf . Czy mogli"
czy chcielij eszczeodzyskai sig?Stare powiedzenie m6rvi, ze miloSci sig
nie odgrzewa. Wigc to koniec. Wigc oderwali sig od siebie. I ka|dc z
nich stoj4c jeszczena ulicy,juZ odp\,.walo w swoj4 nieznan4 przyszlos(.
t25
CWICZENIA
D
Proszg odpowied zieCna pytania dotycz4ce tekstu.
I . Czy Boze n a byla zmgczona znaj om oSci4ze Stanislawem?
2. Czy Bozena chciala odjechai tramwajem czy autobusem?
3.Cz,yStanislawkochal Bo2eng?
4.Czy r6wnie2 Stanislaw mial chgi zerwa( znajomoSi zBoien4?
5. Czy Bozena i Stanislaw mieli sobie jeszczecoSdo powiedzenia?
6. Gdzie odblwalo sig rozstanie Stanislawai Bo2eny?
7.Czy Bozena chciala, 2ebyStanislawjapocalowal?
B. Czy Bo2ena i Stanislawmieli przed sob4jakieStajemnice?
9. Co bylo powodem, |eBoilenamiala przySpieszonyoddech?
10. Czv BoZena i Stanislaw rozstali sie ostatecznie?
Proszg uzupelnii poni2sze zdaniaodpowiednimi czasownikami (i echa(

Iecie(frunq( wnicit, chodzii,prowadzi( nieii, biec).
1. Bylo p6ino i Anna bala sig sama wracai do domu. Poprosila wigc
Adama,zebyj4
2. Nalotniskujestdzisiaj str{ki laden samolotz niego nie . ' .
. Mozejutro coSsig zmieni.
3. Rozmawiarny teraz o polityce zagranicznej naszego padstwa, a pani
ci4gle mdwi o swojej nowej sukience. Proszq nie . . .
tak bardzo od tematu.
4. Przeczytalem ju2 wszystkie wypo2yczone ksi42ki. Mogq je wigc
do biblioteki.
5. Wszyscysiedzimyju2 w samochodzie i czekamy na Anng. Ptzec'ie|
nie... ....beztejniepunktualnej dziewczyny'
6. Te ptaki mozna obserwowai jedynie z daleka. Kiedy pr6buje sig
podej5i do nich bliZej, natychmiast. . . .
7. Historiajestjedna i niepowtarzalna. Szkoda, 2e nie moZna cofn4i
sigwczasiei..... jei biegu.
8.Kochaszmnie?Wigcdlaczego.. ..... ?
t26
Proszg uzupelnii ponizsze zdania odpowiednimi czasownikami (pisa(,
pra,coua( powiedzie4spa(, budoua(, ntsnq(, mrozi(, hupi(, byQ.
1. Masz tyle starych plyt, kt<lrych wcale ju2 nie sluchasz.Ja chgtnie
rvszystkieod Ciebie " . . . Podaj q'lko ceng'
2. Znani ludzie dostai4 tyle listSq 2e nie s4 w stanie na wszystkie
3. Anna Sciglaswoje pigkne dlugie wlosy. Teraz tego Zaluje, bo wie, 2e

one tak prgdko nie . . .
4.JeSliponvoli mi pan, panie dyrektorze, wISi z biura dzisiaj godzing
wczesnie.j,tochgtnie ..'. jajutro.
5.Jestem zrrreczorry,bo wczoraj bylem z Ann4 na balu sylwestrowym'
Ale skoro dzisiajjest dzieri wolny, to mogg to . . ' .
6. To prawda, Le od dawna pytaszmnie ci4gle o to samo. Aleja ci4gle
nie potrafig Ci. . .
7. To miasto przeLylotrzgsienie ziemi. Potrzeba wiele czasui pienig-
dzy,2ebyjecale..
8. Mqia dwuletni4 slu2bgwojskow4 .
. daleko od domu i rodzinl'.
9. Nie spodziewalem sig tak niskich temperatur i nie mialem ze sob4
czapki. Niesteqr . . sobie lewe ucho'
Proszg uzupelnii poni2sze zdaniaodpowiednimi czasownikami ( czlta(,

slucha(, $tiaua( czeha( siedzie( uczry(m&uiQ.
l.Zapraszam Cig na koncert do filharmonii. Kupilemju2 bilety, rvigc
mam nadzieje,2e mi nie
2. Dlubanie palcem w nosiejest brzydkim przyzwycza-ieniem.Dlategcr
pan Norbert prdbuje sig go od kilku lat . . .
3. Piszeszjakkura pazurem i jeszczesig dziwisz,ze nikt nie.iest \v stil-
nie.. " hvclichlistdrr"
4. O tej porze w parkujest b ardzo clu2o ludzi.
jeszczedwie sodziny i dopiero wtedy wybiorq sig na sPacer'
5. Nie bylo mnie caly wiecz5r w domu. Porvinieneil] . . . '
. . . . . tego, co zarejestrowalamoja atttoman'czlla sekretarka'
6. Przed ka2dym meczem pilkarskiej rePrezelltacji zartsze\\'sz!'scv \l'sta-
jerry zmiejsc, bywsp6lnie nasznarodowy hynn'
7. Ostatnie dwa lata nie widzialem naszego s4siada.Wiem, 2e mial
problemy z prawem i pewnie musial ten czas. ' wwigzieniu'
t2l
Proszg wyjaSnii znaczenie poni2szych zr,vrotdwi okreSlerl.
l. OdwieSi kogoS od zamiaru.
2. Odgrzewana miloSf.
3. Odbiegai od tematu.
4. Odwracai bieg historii.
5. Odsiedziei dwa lata.
6. Pisaf (bazgra1) jak kura pazurem.
Ponizsze zdaniaproszg uzupelnii odpowiednimi prefiksami czasowni-

kow),rni.
l.JeSli nie przeprosisz Anny za wszystkieprzykro5ci,jakie jej wyrz4dzi-
leS,tonigdynie... ... znaszspokojusumienia.
2. Adam tylko udaje, 2e potrafi grai na oboju.Ja pierws?ry. . . .
znalemsig na tFm klamstwie.
3. MoglibySmy spotkai sig kiedySwjakim5 milym, ustronnym miejscu
i trochglepiejsi9... .. znaC.
4. Kiedypierwszy razzobaczylemAnng, . . . . znalem olSnienia.
5. Astrologiajest dysclplin4, kt6rej nikt prawie nie chce
. znaCza naukg.
6. Adam kochal sig wAnnie od dziecka. Ale dopiero teraz odwa2yl sig
jej to. ...znaC.
7. Wiem, 2e niejest lafivo . . zna( sig do wlasnych blgddw
8. Swiadek zgodzil siq... ....znaC w s4dzie,2e
widzial uciekaj 4cego mordercg.
Czasowniki z prefiksem od-

* wyrataj4:
- dzialanie oddalajace od obiektu (odjechai, odgryi1)
- ruch obrotowy (odwirowai, odkrgcii)
- dzialanie rekompensuj4ce (odespai, odrobii)
- dzialanie zmierzaj4ce do przywrdcenia poprzedniego stanu rzeczy
(odnowii, odbudowai)
- dzialanie trwaj4ce przez pewien okreSlony czas (odczekai, odbyi)
- dzialanie likwiduj4ce dotychczasowy stan rzeczy (odmlodzii sig, od-
chudzii sig)
t28
- dzialanie bgd4ce reakcj4 na coS (odpowiedzied, odm6wii)
- dzialanie kopiuj4ce (odrysowad, odwzorowai)
- dzialanie oficjalne (odSpiewai , odczyae)
i - dzialanie powoduj4ce zle skutki (odparzye, odwodnii sig)
I dzialanie wedlug wzoru ( odrysowai, odkui)
-
- powtdrzenie dzialania okreslonego czasownikiem bazowym (odpo-
wiedzied, odklonid sig)
t29
2T Wystarcry popatrze(
Postanowilem tutaj trochg posie-

dzie|. To w koricu mdj dom i moje pie-
ni4dze. Potrzebowalem wielu lat, 2eby
wreszcieje miei. Iterazju2 nikt nie po-
rvie, 2e nie potrafilem poradzii sobie
w zyciu. Moi przyjaciele du2o podrriZu-
j4.Ja nie. Nie muszg sig z nimi pon'rrv-
nywaf. Swiat pokazuj4 w interesui4cy
spos6b,r6wnie2 lv telewizji.
\Arystarczytylko popatrzei. Nie trze-
bazaraz pojechai na drugi koniec Swia-
ta ani poplyn4f w rejs, ktdry pochlania z reguly kilka miesigcy. Dlatego
czasem poczytam sobie co5 o innych kontynentach. To mi absolutnie
wystarczy.Moze i chcialbym poznawa1bli2ej obce cywilizacje,ale tojesz-
cze nie powrid, 2eby pozby.wai sig wlasnych pienigdzy. PomySlicie pew-
nie padstwo, ze.jestem sk4py?Powiem, i2raczei oszczgdny.Mgi.czyzna
powinien mySlei o kwestiach materialnych. Musi wigc posiadai dobr4
posadg i pozycjg spoleczn4.Aw tym wszystkimnajlepiej,jeSli pomaea
mu kobieta. Wiele lat temu poznalem i pokochalem Teresg. Polubi-
lem teZ szybkojej zamo2nego ojca. To on pokazal mi,jak powinienem
2yCi pracowai. Teresa popiera oszczgdny styl 2ycia.Ju2 w clniu, kiedy
pocalowala mnie pier-wszyraz, poj4lem, ze to wlaSnie ta kobieta. Prgd-
ko poprosilem ojej r9k9. A gdy porviedziala- TAK!, poprowadztlem ja
przed oltarz i poSlubilem bez wahania. Ona sama postanowila, 2e przez
caly nasz miesi4c miodowy pozostaniemy w domu. Sami paristwo po-
wiedzcie,jaka to wspaniala partnerka. Ona poSwigci dla mnie wszystko.
Wieczorami lubimy z Teres4 pogadai o glupocie i rozrzutnoSci naszych
s4siaddwlub policzyi aktualnie oszczgdzonepieni4dze. Nigdy nikomu
ich nie po2yczany. Dlatego powodzi nam sig dobrze. Wystarcza nam
SwiadomoSf,2e molemy pozwolii sobie na wszystko.No, moze kiedyS,
kiedy moje wlosy do resztyju2 posiwiej4, a Teresa nie bgdzie mogla
pokryi kosmetykami zmarszczek na twarzy- mo2e wtedy trochg posza-
lejemy. Pojedziemy sobie na urlop. Albo pospacerujemy po parku. Na
razie niech pozostanie tak,jakjest.
130
CWICZENIA
D
Proszgodpowiedziei na pytania dotycz4ce tekstu'
cel 2yciat
1. Co stanowi clla Miroslarva, bohatera oporviadania'
mq2cmzna?
2. Co zdaniem Miroslawapowinien robii ka2dy
3. CzyMiroslaw interesuj e sig geografi4?
4. Co Miroslaw mySli o podrri2ach zagranicznych?
najbardziei?
5.Jakie cechy charakteiu Teresvpodobaja sig Miroslawowi
swojego tescia?
6.blu.r.go il{iroslarv tak szybko zaakceptowal
7 .CzyTeiesa i Miroslawwzigli Slub koScielny?
wieczory?
8.Jak Miroslaw ijego 2ona najchqtniei spsdz4ia
9. bokacl Teresa ije.j maz wybrali sig w podr62 poSlubn4?
10. Czl Teresai Miroslaw s4 dobran4 par4?
ril
7 ('s/ar"
F..rrrg uzupelnii poni2szezdania oclpowieclnimiczasownikami
cryta(, leLerl,trwtt(, taftczy(' slu'chn( rozmauiaf ' sPa0'
sierlzie(,spat:erozua(,
Dlatego mciglbySmnie
1. Wiesz ptzecie|,2e zawszedobrze Ci radzg'
choi raz najakiS czas. .
dyskoteki ze znaio-y-l
2. Jest sobotni wiecz6r' Mo2e p6jdziemv do
trochg sobie.
ksi42ki' Mo2e bqdziesz
3. Bol4 mnie oczy, aieszczenie skodczylem tej
hkmilai..... "' miprzezpargminut?
2l remont naszego
4. Ciaglejeszczejestem optymist4' Wiem jednak'
domunie... ' takkrdtko'jakmySleliSmy'
najlepiej' Chyba bedzie
5. Adam byl bardzo chory i ci4gle nie czuje sig
w ldZku'
musialjesz cze przezkilka dni
6. MieliSmy du24 chqi
do domu'
po tym pigknym parku, ale lun4l-deszcziwr6cili5my
spotkamy sig i spo-
7. Nigdy nie mamy ila siebie czasu.Kiedywreszcie
kojnie ' Prrybutelce dobregowina?
S.Annanieprzychodzila.Adam ""' jeszczePrT'ez
zedl w strone dworca'
mom en t'prze d kawiarn i4 i zr ery gnowany o ds
g.NieukrlTvam,zeiestemzmQczotry'Chqtniezostalbym\vdomu'wy-
l4czylteletbni... "" kilkagodzin'
Dlatego mu-
10. Zupelnie nie potrafig zrozumiei twoiego zachowania'
simY o q/m wreszcie " "
131
Prosz4uzupelnii ponizsze zdania odpowiednimi czzuownikami (hocha(,my-
jecha( p\'nq( sypa4plami( czeha(brudzi4 pgkarl,hry).
.fk( czu(sig,utesele(,
1. Kiedy zim4 jezdnie i chodniki s4 oblodzone, najlepiej rvtedy
. . . . . .je piaskiem lub specjaln4sol4.
2. Moja 2ona byla od tygodnia smutna i zaplakana
dopiero na widok zlotego pier5cionka, kt6ryjej dzisiaj kupilem.
3.JesteSkl6tliw4 i niesympatyczr'tEkobiet4. Nie wiemjak moglem Cig
kiedv5
4. Nalewanie czerwonego wina do kieliszktiwjest du24 sztuk4.Adam
nie powinien nigdy tego robif, bo on zawsze . . obrtts.
5. Ten antybiotykjest skuteczny. Adam
. . . . . Po nim znacznielePiej.
6. Nigdyjeszcze nie bylem w Portugalii. Ale w tym roku na pewno tam
7. Deszcz nie padal tu od paru tygodni i ziemia w wielu miejscach

wvschlai.....
8. Th l6dka jest na tyle duZa, ze wszyscymoZemy w niej bezpiecznie
na drugi brzegjeziora.
9.Zacz4lpadai Snieg.Byl tak obfiry ze.ju|po kwadransie . . .
}:'ffm.:ili:Tt
;;,; ;";; ;.p;;;,"-".nua;,:'ff
ro.;"sri
nie... ....r4k.
11.WszyscyjesteSmy bardzo glodni, ale musimy . . . . .
. . , a2Anna skoriczygotowai obiad.
12. Zastanawialem sig dlueo nad zmian4 mieszkania. To trudna decy-
zja,wigc chcialbym o tymjeszczetrochg
Proszguzupelnii ponizszezdania odpowiednimi czasownikami (uiLa(,

\egnatl,chuali(, budzii, nosi(, calowa().
1. O ile wiem, to mrij dziadek dopiero po p6l roku znajomoSci zbab-
ci4wreszcie ... jawpoliczek.
2.Jutro przye|d2anaszprzyjaciel, kt6ry mieszka na stale we Francji.
Wszyscynybieramy sig na lotnisko, 2ebygo
3.Jest pan zlym i niepunktualnym pracownikiem.JeSli pan tego nie
zmieni, to bgdziemy musieli sig . . .
4. Mieszkam w malym i sennym miasteczku. Caly czasmySlg,co zrobii,
l aa
| -)_/_
zeby. . . j"go mieszkadcdw do dzialania.
n M6j syn wreszcie zacz4l sig dobrze tczy1. Dlatego chca go teraz
przedwami
6 . Nasze mal2eristwo lest katastrof4! Ale wing za ten star' rzeczy
rylkory.
Proszg nljaSnii znaczenie poni2szych zwrotriw i okreSleri.

1. Poprosii kogoSo rgkg.
2. Poprowadzii kogoS przed oltarz.
3. PoSwigcii dla kogoSwszystko.
4. Powodzi mi sie dobrze.
5. Mdc pozwolii sobie nawszYstko.
6. Senne miasteczko.
7. Stan rzeczy.
B. Ponosii za co( winc.
Proszg uzupelnii poni2szy dialog.

- Jest fatalna pogoda. Chyba zndw . czynapadal deszcz'
-Wigcju2 kolejnydzieri nie . .' .' . . bierzemysigna spacer'
- Co mogg na to . radzi1?
-Mo2e . dzwori do nieba.
-MySlisz, 2e LamktoS. . . . . . . powiadazasprawypogody?
- Nie mam pojecia. Musisz PYtai.
-S4dzg, 2ezatak4rozmowgtelefoniczn4trzebabywiele...'placii'
- Nie nawszystkim da sig . oszczqdzit.
- A moze . czekamyj eszczedwa, trzy dni?
- I ... . . . . nudzimysig naSmieri siedz4cwmieszkaniu'
- Ja osobisciejestem bardzo . . . . wi4zanydo naszegomieszkania.
-Ajaju2 odlatmam chgi gruntownieje.. ..... meblowai'
- Najpierw nale2aloby . malowai te brudne Sciany'
-Dobrzebyloby te|. . . . . . . mienii elazurqwlazience'
- A mo2e bySmy . . rzucili star4 wanne i kupili kabing natryskow4?
-Chgtnie, alekto zatowszystko... .... placi?
- To prawda, i.e naleLaloby duZo . inwestowai w taki re-
mont. Ale co innego mozna . robii, kiedy pada deszcz?
- Mozna . prosii goScina kolacje.
r33
-Albo . gapii sig w telewizor.
-Albo czytaftrochgi..... . sluchaidobrej muzvkl
-Albo .uczy1sig trochg polskiego.
-A tuju2 . . sadzile5.Wolg . .brafsig na deszczowyspaceL
-A moZe lepiej .jedziemy do kina?
-A]bo.....
Czasowniki z prefiksem pa
* wyraLaj4z
- dzialanie (bardzo ) ograniczone w czasie (poczekai, poleZei)
- dzialanie pocz4tkowe (poczui, posmutniei)
- dzialanie zachodz4ce na calej powierzchni obiektu lub wwielujego
miej scach (popgkai, pomalowai )
- dzialanie czgsciowe,dodatkowe (posolii, posiwiei)
- dzialanie wielokrotne (porozbijai, pododawai)
- dzialanie wielokrotne o niewielkim stopniu nasilenia (pow4tpiewai,
polegiwai)
- dodatkowe dzialaniejednorazowe (pochwalii, poklepai)
134
Wsryscy o mnie m6wi4 22
Ju2 w szkole nikt mnie nie lubil.

Podkradalem kolegom ich rzeczryzkie-
szeni i teczek. Nigdy nikomu nie pod-
powiadalem, mimo 2e Swietnie sig
uczylem. Na przerwach podstawialem
nogg biegn4cymprzez korytarz kole-
2ankom. Mozna powiedziei, i2 w ten
spost5bje podrywalem. Nic wigc dziw-
nego, 2e na szkolnych zabawach naj-
czgsciejpodpieralem Sciany.Nie bylem
te2 ulubiericem nauczvcieli. Czgstoim
podpadalem, gdy2 podrabialem stop-
nie w dzienniku.
Na studiach r6wnie2 podchodzilem do ludzi z dystansem. A oceny
i zahczeniaw indeksie sam sobie podpispvalem.
Kiedy skoriczylem studiowai, raczej nie podtrzympvalem Zadnych
znajomoSci.
Terazjestem architektem. Pracujq w duZym biurze. OcryrviSciesta-
ram sig podgrzewai tutaj atmosferg. Chgtnie podsluchujg ctrdze roz-
mowy i podszeptujg innym blgdne rozwi4zania. W ten spos6b podko-
pt1j9 ich autorytet w oczach szefa.Czyli naizv'ryczajniejw Swiecie pod-
kladam Swinig, komu sig tYlko da.
Kiedy jadg do pracy samochodem, podwo2g sekretarkg szefa. Po
clrodze ptapyt.,lg j4 o to, co dzieje sig w firmie. To nie jest trudne.
P:rnna Krysia podsuwa mi bezwiednie dobre pomysly. Wystarczy.2e w roz-
molie podkreSlg kilka razy,jakajest pigkna i inteligentna. Nie staram
:ie poclbii jej serca. Ale kiedy podje2d2amy Pod biuro, ju2 wiem, co
mam dalej robii. Kogo podpatrzei, a kogo podjudzii'
Takie Zycie mnie podnieca. wiem, ze nikt mnie nie lubi. Ale wiem
,"c2.2ewszyscy o mnie m6wi4. To przecieija podburzam ich przeciwko
.,rbie. I nigdy sig nie poddam!
r35
CIWICZENIA
Proszgodpor,viedzieina pytania dotycz4cetekstu.

| . CrrySzczepan,bohater opowiadania, mial lv szkole powodzenie u kr '
lezanek?
2. Czy Szczepanjestkole2eriski?
3.Jaki stosunek do Szczepanamieli nauczyciele?
4. Czy Szczepan posiada wielu przyjaci6l z czas6wstudenckich?
5.jak Szczepan rywalizuje z kolegami w pracy?
6.Jakie plany ma Szczepanw stosunku do panny Krysi?
7 . Czy Szczepanowi zale2yna popularnoSci?
B. Czyjest ktoS,kto lubi Szczepana?
9. Czy Szczepanjest inteligentny?
10. Co tak naprawdg podniecaSzczepana?
\
v
Proszg uzupelnii poni2szezdania odpowiednimi czasownikami (pisa( 1
nieff, skoczl(,ciq( deptat, rzuca(, pali( lqcz.yQ. i
l. Po2ar lasu nie byl chyba przypadkowy. Specjalistaze straLypo2arnej

hvierdzi, 2e ktoS musial go . . .
2. Mam trochg za dlugie wlosyjak na takie upalne lato. Chyba p6jdE
do fryzjera,2ebyje trochg
3. Panie dyrektorze, dokumenty sAgotoweju2 od trzech dni. Musije
pan tylko
4. Czekasz,ju2p6l godziny na autobus, ajajadg wlaSnie w tym samym
kierunku.Wsiadaj,tocig. ..... dodomu.
5. Kupilem komputer, monitor, drukarkg, skaneri gloSniki.Niewiem
niestety,jak to wszystkoteraz .
6. Romeo nie m<igl wejSi na wysoki balkon, na kt6rym stalaJulia. Mo2e
gdyby . , dostalby sig do ukochanej.
7. Anna specjalnie upuScila swoj4 chusteczkg na podlogg. Ale 2aden
z panSw nie Spieszylsig, 2ebyja
136
Proszg uzupelnii poni zsze zdania odpowiednimi czasownikami ( leczy (
suszl(, grza(, uczy(,budoua(, Iiczy(,patne(, stucha( robi(, chwycir).
1. Mam jeszcze zrtpelnie mokre wlosy. Nie wyjdg z domu, zanim ich
chociaZtrochg nie . . .
2.Zupa jest calkiem zimna i nie nadaje sig dojedzenia. Alejaj4szyb-
ko...
S.Zostalo jeszcze kilka godzin do egzaminu. To malo, ale mozemy
przecie| trochg sig . . .
4. Pomysl Adama, Leby iS( dzisiaj na koncert, bvl najlepszy ze wszyst-
kich. Dlatego Anna i Maria szybko go . . .
5. To jest bez w4tpienia oryginalny obrazJacka Malczervskiego.Nie
s4dzg,ZebyktoS prdbowal go . . .
6. Nikt chyba nie lubi przebyvai w szpitalu. Adam zostanie w nimjed-
nak kilka dni, bo musi . . . . chore nerwy.
7. Sportowe sukcesyJanka. . . naswszystkich
i postanowiliSmy trenowae razem z nim.
B. ZrobiliSmy wlaSniedu2e i nieprzemySlanezakupy w sklepie. Bojg
sig momentu, w kt6rym kasjerka to wszystko
9.Jestem prywatnym detekqnvem. M6j zaw6d polega czgsto na tym,
ze muszg kogoS podpatrzei lub . .
- 1i":ii:Tl:*:i:::;:ffi:::*:ll'i.o:
" li:':1'l np.,-,
iu*
Proszguzupelnii poni2sze zdania odpowiednimi czasownikami (frzy-
na(, lai, plywa(, jechat, iit, prowadzii, waz-y(,wie((, myf, gotowct().
l. Tivoje kwiaty ju2 prawie zwigdly, bo o nie wcale nie dbasz. A prze-
cie2wystarczyje . . raznakilka dni.
l. Z reguly nie zabieram autostopowiczdw. Dzisiaj bylajednak tak fa-
talnapogoda,2e postanowilem kilkaosdb.
-". Deszcze padalyw rejonie
trr.rn przez kilka dni i . . . . .
. okoliczne l4ki.
1- Polacy s4 narodem znaj4cym swoj4 historig. Mo2e dlatego, zawsze
chgtnie narodowe tradycje.
l',"\Iakaron nie nadaje sigjeszczedojedzenia. Musisz
. . . . . go dwie, trzyminuty.
q'.-\utorytet naukowy pana profesora jest powszechny. Nikt nie pr6-
Druego
t3l
7.ldg prawie w tym samym kierunku, co ty.Jesli pozrvolisz, to z praw-
dziw4 przyjemnoSci4 kawalek Cig .
8. Kino jest za daleko, ieby isc tam piechor4. Lepiej zrobimy, jesli
. . . . pargprzystankdwtramwajem.
9. W tym stawie karpie s4 tak ufne i odwa2ne, ie . . .
. . pod sam brzeg, na kt6rym stoj4 karmi4cy.je ludzie.
A'Ie
mvzagodzins
'o ":li:::::::t:t:::-::fi 1::::-' . . . . p o d jq is z c z y t .
E
Proszg nyja5nii znaczenie poni2szych zwrotdw i okreSleri.
1. Podrywai kogoS.
2. Podpierai Sciany.
3. Podkladai komuS Swinie.
4. PodpaSi komuS.
5. Podgrzewai atmosf'erg.
6. Podkoplwaf czys auroryter.
7. Podbii czyjeSserce.
B. Podrzucii kogoSdo domu (pracy, . . . ).
D
Proszgodpowiedziei na poni2szepytania wedlugwzoru.
WZ6R: Czryczytaszt9 ksi42k9? Nie,jui jOpnecz.ytalem.
7. Czy ty ci4glejeszczekochaszAnng?
2. Czy ty ci4glejeszcze uczyszsig plywai?
3. Czy ty ci4ele.jeszczechorujesz?
4. Czy bgdzieszje szczena ni4 czekai?
5. Czy bgdziesz dalej o ro pytaf?
6. Czy bgdziesz dalej tam pracowai?
7. Czy bgdzieszspai do poludnia?
B. Czy ci4gle bgdzieszsluchai rej samej piosenki?
r38
srvcljchory z4b?
9. Czy ci4elejeszcT,elecz\s7.
sprz4tirszklatkq srvcrje.i
10. Czy ci4gle-jeszcze papugi?
pre-
Proszguzupelnii rwstgpui4celf tekscit t'zasoritrikiodporviednimi
fiksami.
tr.rie'zkal rr.ntalvnr
Piotr . . . . . .jechal do Warszatyz Hiszpalrii'
. . ..ie2c12a t'rr-rit'zt'(cici '1111' rlltt-
mieszkaniuna Mokotowie. Do pracy
llazllt'zc' '.\
sern numer 112. . .. . . . . siada do niego na Przystankrt1lt-zr
Pi()tt.
siada blisko Uniwersytetu warszawskiego. l)zisiaj t'rttr()
na nornlalne (rliacia-
. . . . buclzil sig trochg zap6ino.Nie mial czasu
nie.Nie ... pilnawetkanty.Kiedy bieralsig'" " " ' clnrotriLr
Barbarai..........prosilasonar'viecz6rdosiebie'Piotrbardzo:ic
..cies44,bolubiBarbargm6wilisignaeodzingdzier,vigtrrastlt
trzydziesci. Po pracy Piotr. . szedl do kwiaciarni i kupil pigkne kwiar-
ty. Pcilniej byi lesrcte u fryzjera' sdzie ' ' strzysl si9' a nawet
ale to-" " " ' kaza-
. . . gofii. Ch.iut -. pisaedlaBarbaryrviersz'
tam'ju2
lo sig zbyltrudne' Kiedy 'jechal do domu Barbary bylo
bardzo du2o soSci.Piotr byljak iaws'e glodny' Wigc ' '''' ''pil s;rybko
palilpapierosa'Dluscr
clwapirva, '. 'jadldwieporcjebigosui' ' ' ' "
. man'ial z Kub4 o poliq"cei sporcie prosil Ireng do tarica' Nie
muzyki
. tafczyli.jednak c.alego\'r'ieczoru,poniewaz Irena nie lubi
dyskotekow.j. iay"u zegarze " " bilap6lnoc' Piotr
Telefonicznie
zmgczenie."Chyba. ..'.'.. pil trochg za du2o piwa'
na
.........m6u'il taksciwke... " " "bral sig szybkoi " " " " "szedl
ulicg.WczeSnie.i .' 2egnalBarbarqi "'''''' dzigkowal-jejza mily
gwiazdy.\A'reszcie . . . . .''''je-
rvieczdr.Przezmoment. . . PatrTrylna
chala.jegotaksriwka.Piotr. ' ' ' siadldonieji ' ' ' ' ' ' ' '-iechaldodomu'
Czasowniki z Prefiksem Pod-

'+wyraiLajaz
pod-
- dzialanie bgd4ce czqsciou'ymosi4gnigciem celu (podkarmii'
rosn4i)
- clzialanieskierorvaneponi2ej obiektu (podpisai' podsun4i)
- dzialanie okreSlaj4ceiuch rv g6rq (podrzuci1,podskoczyi)
- dzialanie zbli2ai4cedo obiektu (podejSi, podleciei) .
_ clzialaniewykonFvane nieoficjalnie,lv ukryciu (podsltrchai, podrobic.)
I lt)
23 Czv nie przeszkadzarn?
wiem, ze czasernrvszystkimprzeszkadzam.Dosi czgsto z mojego pr>

woclu nie przesypiacienocy. Przepraszam,ale to w pewnym sensiemoj
zawdd. Raz najakis czas muszg kogos przestraszyi. co w tym zlego, 2i
przeleca nad waszymiglowami albo przenikng przez sciang?Lubig te2
przebiec sig po cmentarzu czy przemkn4c mrocznvm korytarzem.Ju2
dawno przestawilem sig na nocny tryb iycia. Dlatego chgtnie przes\-
piam dzieri,2eby w nocy przebudzif sig i przewietrzy( trochg rv ciem-
nosciach. czgsto przemieszczam sig to tu, to tam. Nie przeceniajcie
jednak moich mozliwosci. To w zasadziewy ci4gle mnie przeganiacie.
Przejrzalertwas! od stuleci chcecie mnie przebadai, przeswietlii, prze-
ksztalcii w cos, czym niejestem. Naprarvdg przesadzacie.Juznawet nie
pr6buje zmienii waszychpogl4ddw. To nieprarvda, ze kiedyjest zimno,
ja sig nie przezigbiam. Mogg tez solidnie przemokn4i, kiedy pad a deszcz.
Dlatego przestariciewreszciemnie przesladowai. Nie przebiir{cie mnie
w te idiotyczne biale przescieradla.Jednyrnslowem, przeanalizujcie swdj
stosunek do mnie. Bo mnie samemu jest trudno przekonai was do
siebie. Nie mogg do was przemowif ani niczego zwamiprzedyskuto-
wai. Nie mam te2 sposobu i chgci, zebywas prze-
kupii. Czas, abySciesami przejrzeli \a oczy.
do tej pory przegapiliScie wsirystkieoka-
-|ak
zje. Nie mogg przemilczei faktu, iizre-
guly przeplacacie, kupujac glupie
ksi42ki o duchach. PSlniej prze-
chowujecie je dla dzieci i wnu-
kdw. A prawda o mnie jest
inna. Przekonacie si9
sami, j akj u i pr zejdzie-
cie na tg drug4 stro_
n9.
I
140
CWICZENIA
Proszgodpowiedziei na pvt:rnia clotrcz4cetekstu.

1. Dlaczego Kacper, bohater opol'i:tclania. tur-a2a,ze wszystkimprze-
szkadza?
2. Czy Kacper nykonujejakiS zawdd?
3. Dlaczego Kacper moze pracowai tylko rv uocvi
4. Co mo2na powiedziei o miejscu pracy Kacpra?
5. Dlaczego od dawna ludzie interesuj4 sig tak bardzo Fktcpr-cnti
6. Jaki stosunek ma Kacper do bialych przeScieradel?
7 . Czy Kacperjest rozmowny?
B. Czy ktoSju2 kiedyS napisal ksi42k9 o Kacprze?
9. Ile lat ma Kacper?
10. Kim wlaSciwiejestKacper?
D
Proszguzupelnii ponizsze zdania odpowiednimi czasownikami (zy(, .sie.
dzie( gapii, gral pi( licz.y(,czyta(,chozuat).
1. Poszedlem z Ann4 do kina na ten nudny, sentymentalny film i na-
wet go obejrzalem. Przez cale dwie godziny staralem sig niczeg;o
waznegonie... ......J abardzokochamAnng!
2. MySlg,2e to niejest interesuj4ce czasopismo.Ostatni numer
.... jednakzuwag4.
3. Adam mial nadziejg, 2ejest dobrym plywakiem i doplynie do brze-
gu.Niestety,trochgsig... .... zsilami.
4. W tym miasteczku dworzec kolejowy.jest maly i nie ma przechowal-
ni bagaZu.Nie mam pojgcia, gdzie mogq
. moj4walizkg.
5. \Alyprawaw Himalaje byla najwigksz4 przygod4 mojego irycia.Marz,g
o q/rn, 2eby. . . raz.
-i4.ieszcze
(i. Nkoholizmjest smutn4 i kosztown4 chorob4.Jej ofiary
najczgsciejwszystko,co s4w stanie zarobi1.
7. Nie jestem czlowiekiem, ktdry odnosi w 2yciu same sltkcesy.Nie
pamigtam,ilerazy ..... zwlasnymlosem.
Adam
' *:::::t:
t:::iii:i i::;*#;llinTJ[1?f
r41
L.
EI
v
Proszguzupelnii ponizsze zdaniaodpowiednimi czasownikami (chodzi(.
nieff sig,larl,jecha( pisa( prowadzi(, wie:t'i,budowaC).
l. Przepraszambardzo,.iestem niewidomyl czy ktos z paristwa m<iglbr
mnie. .... nadrug4stronguliol
2. Dzisiaj jestem tak zajgty, ze nie mam kiedy sig z tob4 spotkai. czr
mozemy ..... naszespotkanienajutro?
3. fuz od pigtnastu minut lejeszwodg do wanny. SprawdZlepig, czr
sig przypadkiem nie
4. Paristr,voKowalscy mieszkali cale Lycie w duzym miescie. Ale rok
temu. nawieS.
5. NiejesteS dobrym kierowc4. \A4aSnie
. . . . skrzylowanie na czerwonpn Swietle.
6. List jest w zasadziegotowy, ale pelno w nim poprawek i skresleri.
Bgdzie lepiej,jeSli ry go rcraz na czysro.
- -[y masz
7. taki duZy samochdd . Czy moilesz . . .
. . moje meble i kwiatydo nowego mieszkania?
8. Anna bylajedynym swiadkiem tego tragicznego *ypiat., samocho-
dowego.Jej samej malo nie . . . ,orpgazony autobus.
9. Na chodniku przed sklepem le2yjakis mgzczyzni.Nie wiem dlacze-
gowszYscl . obokniegoobojgtnie.
10. Ten mostjest w4ski i zawszezatroczony.w zasadzie ,rit.zutouy
go
szybkoi gruntownie. . . .
Proszg uzupelnii poni2sze zdaniaodpowiednimi czasownikami (Brosi(,

pyta(, ntai, widziei, zigbi( solii, slysze(,sadzie.
1. Nie nosisz ani szalika,ani czapki. To oczywiste,2e musiales sie wcze-
SniejczypSLniej.
2' Moje wczorajszezachowanie nie bylo najlepsze. Dlatego chcialbym
cig za nie dzisiaj
3. Adam nie byl aktywnym studentem. Dlatego w czasie egzaminu
Profesor . go bardzo szczeg6lowo.
4-Pytasz, dlaczego nie jem twojej zupy. odpowiedzjest prosta.
Bar-
dzoja
5. wszystkich denerwuje, 2e tak glosno i brzydko gwi2dLesz.czy mdgl-
bySwreszcie..... ........ ?
6. Ten kwiat ma zamal4doniczkg.JeSli chcesz, 2eby szybko ur<isl,
mu_
siszgo ... dowigkszei.
142
T.WrdLby i horoskopy traktujgjak zabawg.Nie s4dzg,by mogly one
. . . . . nasz4przyszloS1.
8. Skad takie wulgarne slowa w ustach pana in2yniera? To jest nie-
moZliwe! Chyba siq . . .
E
ProszgwiaSnii znaczenie poniZszych zwrotdw i okreSleri.
1. Przestawii sig na nocny tryb 2ycia.
2. Przejrzei kogoS.
3. Przejrze( na oczy.
4. Przeliczyi sig z silami.
5. Przegra1 zwlasnyn losem.
6. Przejecha( na czerwonym Swietle.
7. Przepisai list (tekst) na czysto.
8. Przechodzii obok czegoS(kogoS)obojgtnie.
D
Poni2sze zdaniaproszg uzupelnii odpowiednimi prefiksami czasowni-
kow).rni.
1.
- Cry chcesz . pii sig kawy?
- Tak, chgtnie . pijg co5 cieplego.
2.
- Czy chcesz . palii papierosa?
Nie, dzigkujg,przedchwil4jednego.. . . . . . palilam.
o
J.
Moze .je*y razem kolacje?

Jajfi .jadlem sig u mojej mamy.
+.
C zy .. ..... piszemylistdoAnny?
Dobrze, ale nie . pisujmy sig na kilka stron.
Tylko 2e wlaSnie . pisal sig mdj dlugopis.
Czy p6jdziemy gdzieS . tafczyC?

Podwarunkiem, Le.,,. taftczyszzernn4tangoargentyfskie.
tr.
Proszg, . sluchaj przez chwilg tej melodii.
\ie, tutaj jest za gloSno,2ebysig w ni4 . . . . sluchai.
r43
7.
- Cty . . . . m6wisz sig ze mn4 w tej nowej restauracji?
- To zaleLyod tego, co . . . . . . mtjwisz tam dojedzenia.
- Dajsig... .... m<iwii,tozobaczysz.
8.
- Moze . si4dziemy do tego autobusu?
- Thk, ap(tinie.j . si4dziemysig do innego.
9.
- Czy Adam.jeszczenie... ....jechal?
- Nie, ale . . . . . . .jedzie do nas zapol godziny.
Czasowniki z pr efil<sern prze-

* wyraLaj4:
- dzialanie tr-waj4ceod pocz4tku do korica (przetrwaf, przesiedziei)
- dzialanie slu24ce zmianie miejsca (przesypai , przewief.C)
- dzialanie sluZ4ce gruntownej analizie obiektu (przebadai , przemy-
Slei)
-dzialanie sluZ4cezmianie ksztahu lub poloZenia (przelo\c, przeksztal-
cii)
- dzialanie ponowne, powtdrzone (przemalowai, przedmkowai)
- dzialanie powoduj4ce strarg (przehulai, przegapii)
- dzialanie ztnierz,aj4cedo pordwnania obiekt6w (przerosn4(, prze-
wylsry()
- dzialanie nadmierne (przesolii, przeci42y()
- dzialanie wybie gaj4ce w przyszloSi (przewid zieC, przepowiedziei
)
- rrch bez okreSlonego celu (przespacerowai sig,przejechai sig)
- przebycie jakiegoS odcinka, dysransu (przeleciei , przeplyn4()
- dzialanie doprowadzaj4ce obiekt do pewnego stadium lub do korica
(pr zeczyta|, pr zeliczy()
- dzialanie, kt<ire ustalo (przebrzmiei, przemin4i)
144
KogoCi przypominam? 24
C4' kogo5 Ci prnpominam?

No, Smialo!Prnpatrz mi sig do-
brze. Nie przylecialem przeciez
z ksig|yca. Nie przyplyr4lenr
zzaocear\\ ani nawet nie Prn'
jechalem z innego kraju. Przy-
szedlem tutaj piech ot4. I PtzY-
prowadzilem moich bliskich.
JeSli dobrze nam sig przyslu-
chujesz, to ju2 wiesz, ze m6wi-
my po polsku.
Ta kobieta, ktdra nieSmialo przytrzymLLiemnie za ramig, to Anna.
DwadzieSciapigi lat temu to wlaSnie ona przyslonila mi caly Swiat.Te-
raz chgtnie przypomina mi o tym fakcie. Sam nie wiem, co wtedy przy-
szlo mi do glowy. Nie przypuszczam,ilebyl to zdrowy rozs4dek.
Za moimi plecami przyczallsig Roman, nasz syn. On zawszeprzycho-
dzi na ostatni4 chwilg. Prosilem go, 2eby przystrzygl trochg wlosy. Ale
czy on mnie slucha?
Atrakcljna blondynka, kt6ra przytula do piersi male dziecko, to na-
sza synowa Krystyna. A ru2 obok niej stoi mgzczyzna, kt5ry przygryza
\v4sy - to nasz drugi syn Czeslaw. On wlaSnie przywi6zl tutaj te nie-
sfzeczne dzieci.Jaju2przym,ryczailem sig do ich zachowania. w koricu
to moje wnuki. Przysparzaj4nam wielu zmartwieri, ale i przynosz4wiele
radoSci.Jakto dzieci.
Przyznaje,2e mialem na dzisiejsze spotkanie zTob4przygotowai spe-
cjalne przem6wienie. w planach byl te2 tradycljny bigos. Ale Anna oczy-
\iscie go przypalila. Muszg wigc prryr,vitai cig nieco skromniej. Bgdzie
rram bardzo milo' jeSli przylac'4tszsigdo nas' Nie wiem' czy ta informa-
cja do czegoS Ci sig przyda, ale musisz wiedziei, Ze iestesmy bardzo
goScinni. Dlatego przychodi do nas, kiedy tylko chcesz.
Czy jw|prrypomnialeS sobie, sk4d mnie znasz?Jestemw ka2dyrn pod-
reczniku do naukijezyka polskiego dla cudzoziemc6w. Toja, Kowalski
- itatystycznyPolak.
l -t5
CWICZENIA
D
l. Jak licznajest rodzina pana Kowalskiego?
2. Czy Krystynajest c6rk4 paristwa Kowalskich?
3. Odjak dawna pan Kowalskijest 2onaq?
4. Co wiemy o talencie kulinarnym pani Korvalskiej?
5. Jakijest stosunek pana Kowalskiegodo malych dzieci?
6. Kt6ry z syndw pana Kowalskiego nosi dlugie wlosy?
7. Jak zachowuj4 sig wnuki pana Kowalskiego?
B. Czy Roman Kowalskijest czlowiekiem punktualnym?
9. Co na dzisiejszespotkanie przygotowali paristwo Kowalscy?
10. Do kogo zwraca sig pan Kowalski?
E
Proszguzupelnii poniZsze zdaniaodpowiednimi czasownikami (iS4 try4
szy(,prowadzi(, kl.eiC,sunq( nies( lecied,chodzi( biec,jechaQ.
l. W powietrzu od kilku dni czuje sig wiosng. Podobno nawet bociany
ju2 do nas . .
2. Chcialbym zapytae, czy terr ogromny samolot, kt6ry wlaSnie l4duje,
. z Frankfurtu nad Menem?
3. Nie czekajna mnie wieczorem. DziSdo ciebie
+.wiidze,ze;;; ; ; ;; ; i;.;k.;. C
";"j
nami? Pomalujeszje czy " -o; s"i ry,,:r;;.lr'# ?jl-
. tapetg?
5. Pan Kowalski od lat kolekcjonuje stare militaria. Ostatnio
. . . . mu kilka nowych eksponat6w.
6. Siedzisztak daleko, 2e nie slyszysznawet, o czyrrrrozmawiamy. Dla-
czegoniechcesz .....sigdonas?
7. JeSli idzieszdo bibliotekiwypo\c'ryi ksi42ki, ro . . . .
proszg i dla mnie coSdo czytania.
8. Pamigtam, ie kiedy bylem malym dzieckiem, w wigilijny wieczdr
t
o.nnol
pi.,;
;; ;",k";i
; BlL#
" ;;;;,ti,il}',.r,l:i:5'"; :: li:i?.
. . . . . do mnie na ka2de zawolanie.
10. OczyrviScie,2e mo2eszprzyjledo nas dzisiaj wieczorem na imprezg.
Ale koniecznie . . . . ze sob4 swoj4 siostrg.
t46
11. Czekamy na ciebie od godziny. MosleS przecie|byi choi raz punk-
tualnyi ... taks6wk4.
"'i-:t :o:'-11 "7^:::::l"fll;,

-l:'::::li:":::::i1 o;,*i,
Proszg uzupelnii poniZszezdania odpou-iednimi czasor,vnikami( lrzy-
ma(, ciska( pudroutn( slur:ha( sluiy( ucE4 palir', gotorua(,pntneQ.
l. To dzisiejszespotkanie z szefemjest dl:r mnie bardzo rvazne.Po-
trzebujg trochg czasu,2ebysig do niego
2. Wygladaszpigknie, ale blyszczvci sig trochg ltos. Cln'ba mtrsiszso
ieszcze
3.Crry m6glbyS .. przezchrvilg
moja torbg, bo muszg zalozy( stveter?
4. Za(mienie slofcajest tak rzadkim i fascynuj4cym zjawiskiem, ze ko-
niecznie musicie mu sig.jutro . . . .
5. Wieczorem przed snem za\tsze calqje kilka razy tlvoj4 fotografig,
a p6iniej . . . . jq mocno do piersi.
6..|uZ od pewnego czasu z uwag4
. . . sie waszejrozmowie i ,ri" p"je.;;: ;';;;"- chodzi.
7. Jestem chory i muszg le2ei w l<12ku. -u-
Dlatego jeSli zrobisz dla mnie
zakupy, to bardzo mi sig tym. .
B. Adam niejest z wyksztalceniafryzjerem. Do tego zawodu . . . .
. . . . . sig obser-n'uj4cinnych.
9.JeSlimaszzapalkilubzapalniczkg,toproszg
............
... ml paplerosa.
Proszguzupelnii poni2szezdania odpowiednimi czasownikami (mawia(

techa(,gotowa( prtiszy{ tknqi, wita( tne( porlobaQ.
l. Po chorobiejestemjeszcze ci4ele oslabionyi senny.Dlatego nie mogg

dzisiajdo ciebie
2. Je5li chcecie, to mozemy spotkai sig w klubie na balu sylwestrowym
irazem ... NowyRo(.
:3.Wszystkim nam zale\ na dobrych stosunkach z nowym szefem.Ale
ty zawszelkAceng staraszsig mu
{. Nie chcialb}.rnsig znowu
. , ale.juz od dawna nie zapraszalaS
mnie do siebie na kolacje.
111
5. Adam jest arogancki i zarozumialy. Trzeba mu wreszcie kiedr(
. . . nosa.
6. Ten klej dziala natychmiast. Wystarczy tylko na chwilg
;,;;;",;j;;; j;,;;.,;k;
7P,; ;;";,":;:#::#T :]::::"
. moje skronie.
8. Jutro sEmoje imieniny. Chyba muszg
. . do tego moj4 zong.
Proszgwy'aSnii znaczenie poniZszych zwrotdw i okresleri.

l. Przyslonii komuS caly Swiat.
2. CoS przyszlo mi do glorvy.
3. Zdrov'ryrozs4dek.
4. Statysq'cznyPolak.
5. Przymawiai sig o coS.
6. Przytrze1 komu5 nosa.
7. Przypodobai sig zawszelk4ceng.
8. Czas przyprdszyl mi skronie.
D
Ponizsze zdaniaproszg uzupelnii odpowiednimi prefiksami czasowni-
kowymi.
1. Ten obrazbardzo mi sig podoba. Nie mogg sig na niego . . . . . patrzee.
2. Lekcja byla dluga i nudna. Nie mogliSmy . . . czekai sig
jej korlca.
3. Nie mam pojgcia, gdzie ru w okolicyjesr apteka. Chyba bgdg musial
o to kogoS pyae.
4. Mialem spotkai sig z Adamem o siddmej rano. Ale oczl'r,viscietro-
chg.. .spalemi..... ...szedlemnaspotkanie
mocno spdZniony.
5.Jedziesztak wolno, Le chybanigdy nie .. .... .jedziemy do
Cdariska. Czy nie moLeszchocia2 trochg . spieszyi?
6. To za du2o pracyjak na.jeden dzieri. Chyba .kof-tczy-
my tojutro.
7. Wmoim nudnym 2yciu niesteqrnie. . . . . . nosi sig na2adne zmiany.
8. Kolejka do kasy kinowej byla bardzo dluga.
Ja niestery juZ nie
. stalem bilet6w na najbli2szyseans.
148
9. Ty najlepiej wiesz,jakie mam problemy z matematyk4. Mo2e znowu
. mo2eszmi . . . .wi4za( kilka zadari?
10. Wszyscywidzieli cig wczoraj wieczorem w kawiarni z Ann4. Wigc nie
. . . . przeczysz,2e tam byleS.
11. Adam to taki sympatyczny chlopiec. A ry go nie lubisz. Chyba sig na
nimjeszczenie... ..znaleS.
12. Widzg, 2ejeste5zmeczona.Mo2e chcesz . pii sig mocnej kawy?
13. W tym momencie nie wiemy co zrobii. Ale moze z czasem
.jdzie nam do glowyjakieS sensowne rozvi4zanie.
14. Wszystkie miejsca na wycieczkg s4ju2 . rezerwowane.
Moggjedynie.. . . . .. mieSci1pananaliScierezerwowej.
Czasowniki z pr eftlsern prz.y-

x wyrainj4:
- dzialani e zmier zaj4ce do calkowi te go pol4c zerria, zbli2enia obiektdw

(przykleii, prryleciei)
- dzialanie maj4ce czgsciowyefekt (prrysun4i, przyciszy()
- dzialanie zrnierzaj4ce do calkowitego osi4gnigcia celu przestrzenne-
go (prrydZwigaC, prrytaszczy ()
- dzialani e towar zy sz4ce in n ej czyn n o5ci (przyklaskiw aC,pr ry gryvvaC)
t49
25 Nie rozdzierajrny szat
Ostatnio trochg sig rozlenir,r'i-

lem. Je2eli roze.jrzycie sig po
moim domu, lafi,voto rozpozrrv-
cie. A to wszystkodlatego , ie roz-
stalem sig z Mart4..Ju2nie umie-
liSmyze sob4 rozmawiai. I kiedy
terazo tym rozmySlam, to rozu-
miem, 2e musieliSmysig rozejSi.
Nie b9d9 z tego powodu roz-
dzieral szat. Ona zawszedosko-
nale umiala mnie rozzloScif.
Rozgniewai do granic wytrrlnna-
loSci.To przezni4rozpalilem sig
i rozpilem. Nie chcg rozwijai
tego bolesnego tematu, ale.juz
dawno naleZalo ten nieudany
ztvi4zek rozerwaf. Teraz nie
wiem, jak mam rozmrozii lo-
d6wk9. Nie mam pojgcia, jak
nie rozgotowai ziemniakdw, tak
2eby sig nie rozpadly. Do tego nie mogg czasem rozpozna1samego sie-
bie, kiedy patrze rv lustro. A]e za to mogg sig rozluZnii. Mogg rozwijai
sig tor,varzyskoi intelektualnie.
Mam czas,by na nowo rozsmakowai sig w dobrej literaturze i muzy-
ce. Nikt mi nie rozkazuje. Z drugiej jednak strony nikogo nie interesu-
je fakt, ze dwa dni temu rozbolal mnie z4b i ze w konsekr,vencjirozcho-
rujg sig na dobre. Moze trochg sig rozklejam, ale przecie| lubilem pa-
trzei,jak zawszewieczoremMarta rozczeswala swoje pigkne wlosy.Lu-
bilem, kiedy dom rozbrzmiewaljej smiechem. Zbyt wielu problem6rv
n ie po trafi I i smy j edn ak r o zwi4zac. Mo ze za bar dzo j4 r o zpi eszczalerrt.
Roztaczalemprzed ni4 nierealne plany. I chyba nadmiernie rozbudo-
walem materialn4 sferg naszego Lycia.Ale sig rozgadalem! A tu juz
prawi e.jeden asta. Czasr ozpocz4i n owy dzieri.
i5 0
CWICZENIA
D
L CrryZbyszek,bohater opowiadania, mieszka samotnie?
2. Jak czgsto Zby szek sprz4ta swoje m ieszkan i e?
3. Co stalo sig ostatnio migdzy Zbyszkiem a Mart4?
4. CrryMarta den erwowala Zby szka?
5. C ry Zbyszekpali papierosy?
6. CrryZbyszekstroni od alkoholu?
7. Czynpasjonuje sig Zbyszek?
8. Jakie problemy zdrowotne ma Zbyszek?
L CrryZbyszekwstajewczeSnie rano?
10. Czv Zbyszektgskni zaMart4?
Proszg uzupelnii poni2sze zdaniaodpowiednimi czasownikami (nosi(,

bier,lad rhodzi(jerha( lerie( topi( slafl '
1. Wakacje tr-wajaod przeszlo dw6ch tygodni. Wszyscymoi znajomi
dawnosig.ju2 ..... pokrajuizagranicY.
2. Dzieciulepily pigknego balwana. Mr6z nie trwaljednak dlugo. I nasz
Sniegowykolega szybko sig im
; 3. Pan WoZniakjest listonoszem i od wielu lat . . '
. listY i PrzesYlkiPocztowe'
4. Adam i Anna spgdzili ze sob4 calywiecz5r. A mimo to, kiedy nade-
szla p6lnoc, trudno sig im bYlo . '
5. To byl drewniany i prowizoryczny budynek. Nic dziwnego, 2e pod
wplyr,vemtak gwaltowneiwichury po prostu si9 . . .
6. Kiedy dzieci wysiadlywreszcie z autobusu izobaczyly przed sob4 pigk-

n4l4kg, natychmiast sig po niej . .
' *:1 :il":*i:i "::1l1f

i:::::::::ti p"."i":
"r."i.v
8. Proszg padstwa, nasze zebraniejeszcze trwa! Proszgwigcjeszczesig
n le. . .
151
Proszg uzupelnii poni2sze zdaniaodpowiednimi czasownikami
(hupi(,
da(, ruiqza( mlfle( nua( bi(, mnoiy(, budowa(, szerzl(,chorowae.
l.Jeszcze rok temu w tym sklepie sprzed.awanowyl4cznie
zabawki.
TerazwlaSciciel ... ofertgoubraniadladzieci.
2' cietrzewie to dzis bardzorzadki gatunek ptakdw ornitolodzy
zasta-
nawiaj4 sig, co zrobiC,byje .
3' Nowa ksi42kaAdama okazarasig srrzarem w dziesi4rkg.
calyjej na-
kladczytelni.y... .... wkilkadni.
4' DzisiajAdamjestju2znanymi uznanyn pisarzem. Na targach
ksi4z-
ki mial swoje sranowisko, przy kt6rym . . . . . autografy.
5' -tydzien chodzilem z katarem, kaszrem i gor4czk4 do pracy.
A efekt
tegojest taki, Le sig . . . . na dobre.
6. To w istocie truclna i klopotliwa sytuacja.Ale przecie2 nie
ma takich
problem6w, kt<irychnie dalobysig. . .
7. Adam w ci4gujednego miesi4castracil pracg, Anng i
chgi do 2ycia.
Terazcalymi dniamisiedziwpustym mieszkaniu i . . . . .
B' Podczas jazdy na rowerze Anna zaczepirakoficem

sp6dnicy o rari-
cuchiniestety
_ ...ja.
9. Kiedy trzydziesci lat temu v,ryieldlarem z mojego rodzinnego
mia-
steczka,nie przypuszczalem,ze ono tak szybtolig . . . .
10. Thlerz nagle wypadl mi z r4k. I

sig na tysi4c kawalk<iw.
Proszg uzupelnii poni2sze zdania odpowiednimi

czasownikaod (wid-
nief, jainie{ promienie( kocha(, wodzi(, my(, nosi(, gada(,
grza(, rwai).
l. Caly czas tylko pracujemy i pracujemy. Moze
pdjdziemy gdzieS sig
trochg
..... ?
2. Tiudno powiedziei, czy Ad.am wracal do domu p6fno,
czy wczeS_
nie. Bo wlaSnie koriczyla sig noc i niebo zaczglorie
...
3' Matemag'ka stanowi dla mnie du'y problem. Dopiero
po pdl roku
naukizprofesoremzaczqlomisig trochg ...........
..... wglowie.
4. Zebranie trwalo tak dlugo, bo pan dlrektorjak zwykle sig . . .
r52
5 . Koncert byl nudny a2 do momentu, kiedy na scenie pojawil sigJa-
nek.Onzawszepotrafi ..... ka2d4publicznoSi.
Znarn dobrze Anng. Ta kobieta ma chyba tylkojeden cel w 2yciu:
w sobie ka2dego mgLczryzngi Smiai sig zjego slaboSci.
7 . Na widokJoanny nawet posgpn4 t\,varzpana dyrektora natychmiast
.... uSmiech.
8 . -Iak czy inacze.j musisz nauczy1 sig mojego jgzyka. I nie ma sig tu
nad czym specjalnie
9 . Dzieci przez p5l dnia robily pigkne rysunki kolorow4 kred4 na as-
falcie. Ale wieczorem spadl deszczi szybkoje
10.Zbli2aja sig wybory wigc w calym kraju zaczgto rozklejai plakaty i
. . . ulotki informuj4ce o kandydatach na
posl6w i senatordw.
D
Prosz9 wljaSnii znaczenie poni2szych zwrot6w i okreSlef .
l. Rozdziera1szaty.
2. Rozszerzyi ofertg.
3. Strzal w dziesi4tkg.
4. Rozchorowai sig na dobre.
5. Stracii chgi do zycia.
6. ISi sig gdzieS rozerwa1.
7 . Rozgrza1 publicznoSi.
8. Jego twarz rozpromienil uSmiech.
Poni2sze zdania proszg uzupelnii odpowiednimi czasownikami (ptzy-

jcf. podjqf, pojqf. zajqC naiQ4 obiq4 uyiq(, odjaf, pnciq( uioI.
1. Anna pocz4tkowo nie lubilaAdama. Ale on ci4gle kupowaljej kwia-
ty i tym wlaSnie zdolal ja
2. Mam brudne rgce. CzymoglabyS
. z mojej kieszeni PaPierosY?
3.Zarniastgapiis igwsufit,lepiejsprdbuj'.....
,-u*. ,r,; *";. ;;ff :ffi: illi*.

p.iu"*"i
+.ea"-ttry.r'y
..... czwart4pr5b9.
5. Mam dla ciebie bardzo niedobr4wiadomoSi, wigc spr6buj
..i4te spokojem.
153
6. To dosyi proste iwiczenie grarnatyczne, a ty siedzisz nad nim ju2
p6lgodziny.Czytaktrudno ... ci,ocownimchodzi?
7. Adam ma spor4 plantacjg trrrskawek. Wsezonie musial
kilka osdb do ich zbierania.
8. KiedyAdam spr6bowalw czasiespaceru
goad,;;;;; *:: :i-ll:'lT:1:i"li:.ffi::.'ffi:::l'u*"

10. wiem, 2e moja sytuacjajestniemal beznadziejna.Alejakos nie po-
trafig sig tym . .
Czasowniki z prefiksem roz-

* wyraLaj4:
- dzialanie w r62nych kierunkach (rozjechai sig, roznieSi)

- dzialanie destrukcyj ne (rozbii, rozkruszyi)
- dzialanie likwiduj4ce pewn4 sytuacjg (rozwi4zaC.rozwiklai)
- dzialanie wyczerpuj4cejakiS zas6b,zbi6r (rozd aC, rozlad.owa()
- dzialanie nasilaj4ce sig (rozchorowai sig, rozzloScii)
- dzialani e zwigkszaj4ce zasigg (rozbudow aC,r ozszerzyC)
- dzialanie pocz4tkowe (rozplakai sig, rozkwitn4i)
r54
Nie bgdg udawal 26
- Panie profesorze, czy udzieli Pan r.rrylviaclu
dla nasze-jgazeq akade-
mickiej?
- Chgtniel Proszg usi4Si! A o czym chcecie paflsnvo uslyszei?
- Interesuj4 nas oczfviScie prowadzone przez Pana badania.
- Obecnie prribuje udoskonalii mdj prepa-
rat, kt6ry efektyvnie uzdatnia wodg.
- Cty od dawna Pan nad tym pracuje?
- \A4aSnieuplywa trzeci rok.
- I co przez ten czasudalo sig Panu uzyskai?
-Ju2 wiele! Mdj preparat umozliwiarzecznaj-
waZniejsz4.
-To znaczy?
-To znaczy szybkie uzyskiwanie krystalicznie
czystej wody.
- Czyli takiej, w ktdrej mozemy nie tylko coS
uprai, ale i umyi sig i ugotowai zupg?
I
- Thk, to woda do picia.
- Wigc utrzymuje Pan, 2e korzystaj4c z niej
nikt nie uczuli sig?JesteSmy spoleczeristwemalergikdrv.
- OczyviScie,ze nie!
- Kiedy uslyszymyo Pariskich badaniach w mediach?
- Nie utrzymqjg ich przecie|w tajemnicy. Chgtnie um6wi9 sig na kon-
ferencjg prasow4. Nie b9d9 udawal, 2e mi na tym nie zaleLy.
- Mamy nadziejg, 2e ten wywiad rozpowszechni Pafsk4 pracg.
- Ija upatrujg w nim pocz4tku popularnoSci. Swiatjest dzisiaj ukierun-
kowany ekolosicznie. A ja chcg przeciez uratowai jego czgSi. Nie
umiem patrzeebezczynnie,jak umieraj4 nasze lasy i l4ki. Zreszt4pol-
skie insWtuty badawczepowinny uczestniczyi w tego q.?u dzialaniach.
Bo takjak inni, my te2 mozemy wiele utracii.
- A co najbardziej utrudnialo Pariskie badania?
- Najtmdniej bylo ustaliiwlaSciwysklad chemiczny. Ale z genju2jakoS sig
uporalem. ChociaZ dory. dlugo nie wiedzialem,jak ugryli ten problem.
- Co Pan planuje robif ptilniej, Panie profesorze?
- Kiedy ukofczg juZ badania, um<iwig sig wreszcie z wlasn4 zon4 na
rr,spanial4kolacje. Nastgpnie upiig sig w gronie kolegdw kt6rzy ze
rnn4wspdlpracowali. I ocz),wiScieurwg sig z moim synem na kilka dni
rv g6ry. Ach! USmiecham sig na sam4 mySl o tym.
r 55
CWICZENIA
D
Proszg odpowiedziei na pytania doLycz4cetekstu.
1. Czym zajmuje sig zawodowo profesorWodecki, bohater opowiada-

nia?
2. Kto prosi profesora o rozmowg?
3. Jakie zalety ma preparat, nad ktdrym pracuje profesor?
4. Dlaczego badania profesora s4waZne dla alergikdw?
5 . Czybadaniami profesora zainteresowaly sigju2 media?
6. Jakijest stosunek profesora do zagadnieri ekologicznych?
7 . Crryprofesorowi zaleLyna popularnoSci?
B.Jakie trudnoSci musial pokonywai profesor w trakcie swoich badari?
9. Co profesor chcialby robii po zakoficzeniu badari?
10. Czy to, co robi profesorWodecki, jestwa2ne?
Proszg uzupelnii ponizsze zdania odpowiednimi czasownikami (golo-

wa(, pra(, myi, czesa(,prosi(, sunq(, if(, karaQ.
1. Anna bgdzie dzisiaj z Adamem w operze. Teraz siedzi u fryzjera, bo
chce sig ladnie . . . . na t9 okazjg.
2. B9d9 mialwieczorem goSciz Krakowa. Spr6bujg
. . . . . dla nich coSsmacznego na kolacjg.
3. Adam j e chal rze czytirScieza szybko. D late go policj an t
I
+.dn rL;r."r,,hj, ; ;;;.;i a,i:.rr,.c
o a''is'* ry,,i. ilt, r?:zT
"t...... ?
czasj4
-ffi
5. Wiem,2ejesteSglodny. Ale zanim si4dzieszdo stolu, idZ, proszg,do
lazienkiistarannie ... rgce!
6. Uczniowie chcieli iSi dzisiaj na spacer po Warszawie. Ale nauczy-
cielka nie dala sig . . .
7. Ten wypadek samochodowy, w ktdrym uczestniczyl Adarn, byl bar-
dzoniebezpieczny.Dobrze,Le.... .. zniegoz\ciem.
8. Calkowity brak pienigdzyjestjedynA przeszkod4 w realizacji moich
plan6w zyciowych.Niestety,nie wiem,jakja . . .
1 56
Proszg uzupelni i ponizsze zdania odpowieclnimi czasownikami ( robi(,
szy(,sta(, fmia( sig, bawi4 lonqi, iy( hor:ha,(patnee.
l. To, 2e w domu maszyng do szycia,wcale.ieszczenie swiaclczy
''tasz
o tym, 2e potrafisz . sukienkg ciryspoclnie.
2. Jak dlugo potrafisz z zamknigqrni oczami
.. .. najednej nodze?
3. Twoi rodzice nie lubi4 mnie. Czy potrafisz . . . . .
. . . ich, by zgodzili sig na naszSlub?
4. \Arykonqjg zaw5d, ktdryjest trudny, nie przynosi dochocldw i powo-
dujestresy.Alecomamzrobii,skorogo... ........ ?
5. ByliSmy wczoraj na swietne.jkomeclii w teatrze. Naprawdg mozna
bylo sig
6. W sklepie bylo kilkadziesi4t lalek. Ale malaAnia . . . .
..... sobiewlaSnietg.
7. Tomek zawszebardzo ladnie pachnie. wszystkie panie w biurze za-
stanawiaj4sig,jakiejon... .. wodypoeoleniu.
8. Dawno nie widzielismy tak wesoleso i smiesznegofilmu. wszyscy
wkinie ..... dolez.
9. Tego dnia morze bylo wfatkowo zimne i niespokojne. Gclyby nie
to,2e Pawel plpva tak doskonale, pewnie by. . .
Proszguzupelnif ponizszezdania odpowiednimi czasownikami (by(,rla(,

ty(, kroii, snrp( le2ei,siedzie( zbiera,(,szanozua(,uienqQ.
1. Mariuszjest po prostu gruby. \A/ydajemi sig, i.e przez ostatnie p6l
roku onjeszczebardziej . . .
2. Nie moglem wieczorem
mimo ze bylem bardzo zrneczonyi scrrny.
3. Od kiedy Robert spotyka sig z Zofi4, zachowuje sig tak,.jakby
. . . rnu kilka lat.
4. To pigkne, ale i drogie meble. Potrzebujemy trochg czasu, 2eby
r.oa"*i, a"is,"ru,.,
p.,.up"^;;;o;;"ili
lTJji*'Jili,lJ*Ji;
..... \vl62ku.
6. Kiedy gloSno krytykujemy naszych politykdw, oni najczgsciej
z.zj"ai"-jr;
J;;k.*"ir.,
i"g"*yr-,.",,.s"
;"; K,:ffi;:::n'jl
protestowai,.jeSli ..... mijeszczqeden.
t57
8. Po trzech godzinach nudnego zebraniaJa' nie wiedzial, jak
ma
. na twardym krzeSle.
9. To nasza tradycja narod.owa. Nawet jesli dzisiaj nie do korica jest
z.rozuntiala, to przecie2 chcemyj
4
10. Nie chodzg do wr6Zek, bo nie chca wiedziei, co mnie
czeka. BqiS
sigteZ,zem6glbym .... wichprzepowiednie.
Proszg wljaSnii znaczenie ponizszych zwrotriw i okreSleri.

1. Upll'rva kolejny rok.
2. Uporai sig z czymS.
3. IJgryZf jakiSproblem.
4. Ur-wai sig na kilka dni.
5. USmiechai sig na sam4 mySlo czymS.
6. Krystalicznieczystawoda.
T. IJjSez Lyciem.
8. Ubawii sie do lez.
Ponizsze zdania pros-zguzupelnii odpowiednimi czasow

nikami (pne_
glqdnrl, oglqda( pnyglqda(, wyglqd,a(,zaglqda(, doglqdai, portgtqdaf).
1. Adam nawet kiedy idzie na spacer z Ann4,
. . sig za innymi kobietami.
2. AnnawlaSnie..
ci ekawy pro gram tel ewi ny, kiedy zadmvonil te I efon.
4j
3. Zepsulmi sigsamochdd.I. . . . .
4. Adam niejest u nas czgstlrn goSciem. Znacziieczgsciej
s.Af."aya *li.
rryiu
or.piek";,
;; *d; ,i . . 1.:T
^rrriiri.r,.i.ri . j4 w k4pieli.
6. Dlaczego dzieci same bawi4 sig w ogrod zie? czynikt z
d-oroslychich
nie'..
.'....?
7. Anna nie zawszechodzi do sklepdw, zeby cos kupii. ona
lubi w nich
byii..
.....sie.
B. wszyscycigzko pracowalismy, tylko Adam siedzial bezcrynniena
lawce
i.....
..... signam.
9. Wytlumaczmi,jakdlugo mo2na
sigwlustrze?
r58
Czasowniki z prefiksem a-
* wyraiaj4:
- dzialanie wykonane mimo przeszk6d (usiedziei, ustai)
-dzialanie o zwigkszonej intensyr,r'noSci(urobii sig, ubawii sig)
- dzialanie w nieokreSlonym kierunku i stopniu (uleciei, ujSi)
- dzialanie zmniejszaj4ce obiekt lub czgSciowo zmieniaj4ce jego stan
(upii, upalii)
- dzialanie doprowadz{ace do ostatecznego skutku, efektu (upraso-
wai, ugotowai)
- dzialanie usuwaj4ce obiekt (uprowadzii, usun4i)
- dzialanie doprowadzaj4ce do zarnierzonego efektu (uspokoii, u.Spii)
159
27 Wciagaj 4cy zaw6d
Jestem architektem. Ten zawdd wci4gn4l

1lTt mnie wiele lat remu. Wlo2ylem w niego
cale moje serce i umiejgtnoSci.Ju2jako stu-
dent wczytlwalem sig w trudn4 literature
fachow4. I z pasj4 wpatrywalem w skompli-
kowane rysunki techniczne i projektl.
A nocami wbljalem sobie do glowy wzon.
matematyczne i wiedzg teoretycz n4. Teraz
wcielam w \cie wlasne pomysly. prdbujg
wdroZyi nowe technologie. A do tego
wszystkiegokocham moje miasto. Wsluchu-
je sig w jego rytm. Obserwujg, jak roSnie
i wchlania nowe tereny. I tam, gdzie tylko
jest miejsce,wbudowujg nowoczesneobiek_
ty. I nie ukrywam, Le czasett'twpadam na calkiem dobre rozwi4zania.
Kiedys ktos pewnie wpisze i moje nazwisko do tutejszych kronik.
zawsze,kiedywstajg rano, kiedywkladam pospieiznie ubranie, kiedy
wsiadam do samochodu, kiedywchodzg do biura-zawszewtedyczujg sig
potrzebny. Moze nie mam zbytwielewolne-
go czasu.Rzadko wpadam do znqjomych. Ale
takiejestju2 moje zycie.Wra carnpdino z pra-
cy.WSlizgujgsig cicho do domu,2ebynie obu-
dzie 2ony i dzieci. I pragngjuZ q'lko wtulii sig
w migkk4 poduszkg i wsun4i bezszelestnie
pod koldrg. Pewnie czasemwzdycham za in-
nlan zyciem,ale...Wstrz4samsig na sam4mySl,
2e mialbyrn coS zmieni( Przecie| w firnie
wsp6lpracujg z n{lepszyrni specjalistami.I na-
wetw2enilem sigw rodzing zarchitektonicz-
nyrni tradycjami. Moim dzieciom te2 staram
sig wpajai miloSi do tego pigknego zawodu.
Zawodu, w kt6ry..nntrzeba tak wiele umiei,
i projektowai, i budowai, iwbljaf gwotdzie.
160
CWICZENIA

1. Kiedy pan Przybyszewski,bohater opowiadania, zdecydowal,2e zo-
stanie architektem?
2. Ile czasupan PrzybyszewskipoSwigcalnauce przyszlego zawodu?
3. Jakijest stosunek panaPrzybyszewskiegodo rodzinnego miasta?
4. Jak wygladaj 4 p oranki pana Przybyszewskiego ?
5. Cry panPrzybyszewskichcialby ptzejl1 do historii swojego miasta?
6. Jak wygla da zy cie towarzyskie pana Przybyszewskiego ?
7. Ojakiej porze pan Przybyszewskiwraca najczg5ciej do domu?
8. Jakie zmiany chcialby pan Przybyszewskiwprowadziedo swojego irycia?
9. Co wiemy o rodzinnych tradycjach 2ony Przybyszewskiego?
10. czy pan Przybyszewskich ce, 2ebyj ego dzieci teL zostz.lyarchitektami?
Proszg uzupelnii poni2sze zdaniaodpowiednimi czasownikami (ii(, ie-

chat, biec,lai, p$nq( siadai, sta(, kcieQ.
1.Tym autobusem nie dojedziesz do uniwersytetu. Lepiej do niego
nle . . .
2. Pierwszyrazdo naszegoPortu
tak PigknY i duzY 2aglowiec.
3. Przepraszar.-:',2e sig sp6Znilem. Ale czy mimo to mogq
do Srodka?
4. P opatr z tylko, j aki wspanialy i kolorowy mo tyl' .
. . . . donaszegoPokojuPrzezokno.
5. Widze, 2eboisz siq . . .
. . . . . tym duZym samochodem do garaZu.Mo2eja sprdbujg.
6. Sgdzia musial przerwac mecz pilkarski, poniewaz nagle na boisko
. . . . . dtzY,s)'rynPatYczny
Pies'
7. Niewiem, coAdam
. . mi do kieliszka. Ale wiem, 2ebardzo mi to smakuje.
' *"11 l:"':l':1i1

:::i:::11'
:i:::"1 il;
H,$,l::?ig",,,ri
161
Proszg uzupel'ii ponizsze zdania odporviednimi czasolvnikarni(
frz.(c
pi.sa(,krgci( czytarl,pchnrl(, r:elouta(,czu(, da(, drapa(, prosie.
l. witold od dawna zajmuje sig r,vspinaczk4 rysokogrirsk4.Jutro sprd-
b,ij... .....signatenszczyt.
2. To r'vszystko'o czym mr5wilem,jest napisane w tej ksi4zce.wystarc:2,
tylkouwa2nie.... .. sigr,vtekst.
3. Adam niespodzielvanie zakochal sig w Annie. \Arszyscymdwi4,
ze
tenstarykawaler.. .. pousz\..
4. Anna pier-wszyrazw Lyciustrzelala z luku. A mimo to . . . .
. . . w sam Srodekjablka le24cegona glowie Adama.
:.
-5. Zaprosilem wszystkich kolegt5w do restauracji. Ale Adu-, ktdrego
nielubig, .... sigsam.
6. Sp6ZniliSmysigq'lko dlatego, zeAdam
sig niepo trzebnie lv dyskusjg z absorbuj 4cym s4siadem.
7. Adam nie zagral w tym spektaklu 'aszym
roli Romea", bo nie potrafil sie
w ni4. ZatoAnnabytaSwietnqJuliq.
8. zajgcia u profesora Nowaka zaczynaj4sigod tego, 2e ka2dy student
musi osobiScie. . . sig na listg obecnoSci.
9. Adam byl zdener-wowanyprzed egzaminem i bar sig wejsi do
gabi-
netu profesora. Anna musiala go tam
10' Nagle zgaslalampa i zrobilo sig calkiem ciemno. Adam szybkojecl-
nak.. now4zardwkg.
Proszg uzupelnii poni2sze zdania odpowiednimi czasownlkami (poi(,

m6wii, lrzei, sadzii, gra(, sluchai, skoczy(,robie.
1. P6l drria Maria szukala portfela. oczrviscie zapomnial a,
ie wczoraj
go do szufladyw biurku Romana.
2. Po calpn dniu pracy Michal rnarzy tylko o tym, Zeby
3J;",;;; ";;;"rr"""',r.ay .;*::"."11::]::lil":ii.

-; -"rur"., w niego rodzice.
4.Zawszepo eoleniu Marian
w sk6rg krem z witaminami.
5. Czy chcesz,2ebym
6w,;y;
;y;",,r,a"i " o,ryrr.Ji1;}XT#IT fi:illT;
;:H,:X
On zawszeda sig -
w coS.
t62
' r*::: ::::: xffli:r'#i#,#:
::T:i:"'*:f ii"'::::l
8.JeSlipan dobrze
sig w tg melodig, szybko odnajdzie pan w niej motywy barokowe.
Proszg wf aSnii znaczenie poni2szych zwrot6w i okreSleri.

1. Wkladai w coScale serce.
2. Wbijaisobie coSdo glowy.
3. Wcielai coSw Lrycie.
4. WSlizgiwai sig cichcem.
5. Wstrz4sai sig na sam4 my5l.
6. WpaSi po uszy.
7. Wdai sig w dyskusjg.
8. Wczui sig w rolg.
9. DaisigwcoSwrobii.
10. Wpoii w kogoSjakie6 zasady.
D
Poni2szezdania proszg uzupelnii odpowiednimi prefi ksami czasowni-
kowymi.
1. Pan Kowalski bral udzial w tym wypadku samochodowym. Ale to nie
on... .... nosizaniegoodpowiedzialnoSi.
2. Bardzo was przepraszam za moje wczorajsze zachowanie. Bylem zde-
nerwowanyi trochg mnie. nioslo.
3.Jest piqkna pogoda, dobrejedzenie i wygodne l52ko. Wszystko wska-
i zrrjenato, 2e... .... nosisig nawspanialyurlop.
4. Nagle zacz4lwiaesihywiatr i niebo . nioslo sig niemal
|
L .rarnymi chmurami.
[ 5. Wiem,2e wiele kobiet placze ogl4daj4c takie ckliwe filmyjak ten.
[ rue ryw'recz . nosisz sig od placzu.
I O.Dobre wychowanie powinno . nosii sig z domu.
| 7. Wszysry mamy cig dosyc! Wigc . noS sig st4d i nigdy
I wigcej nie wracaj!
I 8. Calanale2noSizaremontpariskiegomieszkania .......nosi
I nieco wigcej ni2 pierwotnie ustaliliSmy.
t 9. Strf ek Ludwik niejest zbyt sympaLyczny.Ale to w koricu stary czlowiek
t i powinniSmy nosiisig do niego zwigkszym szacunkiem.
Ix
x
I roJ
10. Kiedy bgdziesz . nosil ksi42ki do biblioteki, ro proszg
zabierz teZ moje.
11. Te krytyczne uwagi . nosz4 sig do was wszystkich.
12. Fakty, o kt6rych . . . nosi dzisiejszaprasa, s4 wrgcz sensacine.
13. Projekt jest wlaSciwie gotowy. Adam . nosi na niego
ostatnie poprawki.
14. Doslownie przed chwil4 skoriczylem zamiata1podlogg, av,ryjuLzd4-
2yliScie . nosii ryle blota.
15. Kiedy na zebraniu personel . nosi kwestig podwy2ki
plac, pan dyrektor zawszewtedy zmienia temat.
16. To, co pan powiedzialjest bardzo interesuj4ce,ale nie . . . . nosi
niczego nowego do naszych rozwalart.
lT.Annadostalaodmg2anowepigknefutro,wkt6r),Tn. . . . . . nosi
sig po calym mieScie bez wzglgdu na pogodg.
18. JesteS niesympatyczny i arogancki. Nie musimy wigc dlu2ej
. nosii twojego towarzystwa.
19.Adamwcale cig nie obrazil. Wigc zupelnie niepotrzebnie . . . . . . . . nG
siszsig ambicja.
20. To byl sekret!wiadomoscprzeznaczonawyl4cznie dla ciebie. Nie
powinnaS . nosiijej po wszystkichznajomych.
21. Mam dw6chwspanialych qardw. Ladenz nich nie. . . . . . . nosi
mi nigdywstydu.
Czasowniki z prefiksem t0-, zue-

* wyraLaj4z
- ruch do wewn4trz obiektu ({echai, wleciei)
- dzialanie wl4czaj4ceobiekt dojakiejS caloSci (npisai, wkleii)
- dzialanie o zwigkszonej intenslwnoSci (wpatrywa( sig, wsluchai sig)
164
Mghczyzna, kt6 ry wybucha 28
- Co? Nie mozesz ze mna\,\'ytrzvmai? l)lzr-

czego? To nieprarvda, 2ejestem ner\\:o-
ny. Wcale nie ltybucham z byle porvodu.
OczlwiScie, 2e nie lubig, kiedy wyprawiasz
pr4jgcia dla swoich glupawych prryjaci6l.
Naichgtniej nychodzg rvtedy z domu. Dla-
czego wychodzg?Bo nie mogg qjechai.
Nie rypada! A svoja drog4, Heleno - gdzie
ty wyszukujesz takich ludzi? Czy oni mu-
sz4 z wsze \\ypii caly mrij alkohol? Czy
musz4 wypalii mi wszystkiekubariskie cy-
gara? A fi jeszczewymagasz, 2ebym w,vm.y-
Slaldla nichjakieS interesuj4ce zabar,ry.Pro-
szgbardzo! Niech wyskakujaprzez okno.
\Alnajmujemy mieszkanie na 6smyrn pig-
trze. To byloby nawet zabawne. Nie my-
Slisznaturalnie o tym,2e ja porvinienem
sig wyspai. A przynajmniej trochg t+rypocz4C. Bo to w koricu ja llycho-
dzg rano do pracy.Ja muszg wysprz4tai cale mieszkanie. Ija wysluchujg
protest6w naszych s4siaddw.'l,v za to wylegujesz sig pdl dnia w ki2ku.
Wydz.waniaszgodzinami do znajomych.Ja ci tego nie nypominam. Sta-
ram sig tylko wyliczyi, ile to wszystkokosztuje. To mnie kiedySfinanso-
rvo wykoriczy. Wytlumacz rltti, proszg, dlaczego ci4gle zapraszasz tego
kretyna Zdzislawa?Wiem, 2e on jest poetA. A raczej $ydaje mu sig, ze
nim jest. Tylko 2e z tych jeuo wierszyjakoS nie mogg nic sensor,vnego
trltczytaC.Znich po prostu nic nie wynika. Kiedy pojawia sig Zdzislaw,ty
musiszwystroii sig i wymalowaijak na bal sylwestrolty.A twqje zachowa-
nie! lfglupiasz sigjak nastolatka.Ju2nie wspomng, ze wystawiasznas
przez to na posmiervisko.NiejesteSjuz nastolatk4,Heleno. Dalr'no Po-
rvinnaSz tego wyrosn4i. Nie wyulaszam2adnych moralSrv. Twoje zacho-
rlanie nydaje mi sig jednak niestosorvne. Pytasz, cllaczego tvle o tym
ni6wig? Poniewa2 muszg sig wveadai. Inaczej nie wvtrzvmam! !" nie
i rrvobrazaszsobie nawet,.jak wygl4dam, kiedyjestem zdenerwowany.
r65
CWICZENIA
D
l. Czy Grzegorz, bohater opowiadania, ma lagodne usposobienie?
2. CoGrzeeorz my6li o znajomych Heleny?
3. CrryHelena czgsto zapraszapr1gaci6l?
4. Na j akie straty nar aiaj4 Gr ze gor zagoSci e Heleny?
wygl4da zv,ryklydzieri Grzegorza,ajak Heleny?
l.J"t
6 Crry Grzegorzi Helena s4 bardzo zaprzyjafnieni z s4siadami?
7. Co Grzeeorz mySli o poetyckim talencie Zd,zislawa?
B. Czy Helena ma wigcej niz osiemnaScielat?
9. Czy Helena daje Grzegorzowi powody do zazdroSci?
I 0. Dlaczego Grzegorzj est zdener-wowany?
D
Proszg uzupelnii ponizsze zdania odpowiednimi czasownikami (
bier,
rzu,ca(,Fljngi, rwa( ciqgai, suszy(,spai, pisa|).
l. Lubig czytaedo pdinaw nocy. Tojednak nie pozwala mi
dobrze sig
, wigc czgsto chodzg do pracy zmgczony.
2. Kiedy zacz4l padai ulewny deszcz,my nie mieliSmy przy sobie para_
sola. Teraz musimy szybko . . . . mokre ubrania.
3. Artur byl bardzo spdZniony i
rano z domu bez Sniadania. Chyba nawet nie zd4|ylsig ogolii.
4. Dentysta powiedzial mi, ze tego chore go zgbajui.nie mozna
urato-
wai i niestety trzebago . . .
5. Thdeusznie q'lko nie czytalist6wod Zosi,alenawet
je do Smiecinie otwieraj4c.
6. Notowalem wszystko, co mriwil na wykladzie pan profesor.
42
2p,,"-"r.d;pl;;;*o#;'f"oi:3,",1':Jl;:iH:.i
i..... . wsamotnyrejspoBaltyku.
8. To prawda, Le widzialas mnie wczoraj w kawiar,,i,ioia'aszego
szefa.Ale nie chcialbySchyba
. . . z tegozbytpochopnychwniosk6w.
r66
Proszguzupelnif poni2sze zdania odporviednimi czasownikami (prosif,
koficz1( ga(, pkt'ha(, lnt i0.
lizo,( lru( trzua(,ruelbirl,m.dTLtir',
1. Kasia.jestchora na gq/pq, a rnimo to chodzi do pracy. Postepuj4c
w ten spos6b nigdyje-i nie . . .
2. Pan Adamiec jest doskonahrn szirchisr4..ftr2Od kilku lat nikornu
z nas nie udalo sig z nim
3. Pan zacholvqje sig niegrzecznie i pror|okttiltco..|eSli tratychmiast
pan sig nie uspokoi, bgdziemy musieli
' l)lLllll zir clrz'nti'
4. Piesbyl tak glodny, 2e nie tvlko zjadl wszystko.co rlo'tlr1.ale jeszt:ze
bardzo dokladnie crlh t:rlerz'
5. Kiedy Wieslaw o2enil sig z Mari4, Anna byla zroz,paczonu.\lr (lcli-
Smywted,v,zez2altt ....' sollieocn.
6. Dlaczego dajesznam dgjedzenia tg star4 zupe grzybgr'v4?Cln cht'esz
nasrvszystkich... ........:
7 . Trzy latzrBoguslaw budowal swd,jdom. Trr,valoto dlugo, ale n czot'lti
rvreszcie '.. ostattriePigtl-o'
8. Marekstal nadeszczrtbezparasolai czekal naAgatg. I.' . "
nrimo 2ekazalaczekad na siebie prawie dwie godziny.
9. Luc.jadoskonale ude,ze Tcoclor kocha.j4od rvielu lat. Nigdy.jeclnak
nie . . . przy niej teeo magicznego slowa.
'n'1":l::l'::' :ii"':11
i:11 :il::l:lff ng.,,,.e
[1?1,. ;;
.a;;;"
Proszguzupelnii poni2szezdania odpowiednimi czasownikarni(pali{,
pi( sluthaf brarl,my.ile( da( go.spodttroua(,gada| protlukoutr,r)'
1. Tomaszjest atrakcyjnym i inteligentnym mgLczyzn4.Interesuje sig
nim wiele pigknych kobiet, ale on 2adnejjeszczenie
Z..JeSlipani . .ieszcze.iednegopapierosa
\v moim samochodzie, to nigdyrvigcej pani do niego nie rvsi4dzie.
3. To mala fabryka, ale rvlaSniew niej
naj nowoczeSniejszemodele mebli ogrodowych.
4. To prar'vcla,t.e dzisiaj.iestemnyj4tkowo zajetY.Dla ciebie jednak
zaws;ze .... trochqwolnegoczasu'
5. Babcia poszlarvczorajzkolei:ankami do kilku nowych sklep6rvioczy-
rviScie . . wszystkienaszepieni4dze'
161
6. Tylko nie m6w mi,2e nie spotkasz sigze mn4, bo nagle zachorowala
twoja babcia. Lepiej . coSinnego.
7. Kupilismy sobie z ion4pigkny domek za miastem. To mial byi nisz
sekret, ale ona ocrywiScie . . . . wszystkoswojej mamie.
8. caly ten wiecz6r pilem alkohol. zastanawiam sig, co bgdzie,jesli . . .
. . . . . jeszczejedenkieliszek.
9. Kto . panuzezwolenienabudowgdomuwSrodkulasu?
10. .. ..... moze
tego, co mam ci do powiedzenia. Ap6iniej r6b sobie, co chcesz.
D
Proszg qjaSnii znaczenie poni2szych zwrotdw i okre5lerl.
l. Wybuchae zbyle powodu.
2. \A/ykoriczyi sig finansowo.
3. Wystawii kogo5 na poSmiewisko.
4. Wyrywa( sobie wlosy z glowy.
5. Wyplakai sobie oczy.
6. Wyci4gaCz czegol pochopne wnioski.
E
Ponizsze zdania proszg uzupelnii odpowiednimi czasownikami (dole-
ga(, nalega( polega( podlega( ulega{ przytega(,zalegai, wytngac)
L JUL nigdywigcej do was nie przl3'dg.I proszg nie
2. Tojest moja ostateczna decyzja,ktdra nie .
. . . . . d y s k u s ji.
3. Mam problemy finansowe. Od trzech miesigcy.
i mieszkanie.
4.rr;^*;;"
;h;.-. ,',,y.,r.i-
#JjJlKtXt:i".?l
nie mogg ju2
dlu2ejci....
5. ZawiodlaS mnie i rozczarowalaS tyle razy, ze nie bgdg wigcej na to-
bie. . .
6. W czasiewojny nasz dziadek
. na froncie we !\4oszech.
7. Niby nie mam ani gor4czki, ani nic mnie nie boli, ale coSmi
iednak
8. Przykleiles tapetg do brudnej sciany.Terazdziwisz sig, ze zle do niei
168
9. Zrobilo sigcieploi na pustedo tej pory pla2e
. . . . . Vsiacespragnionychsloricaturyst6w.
10.W wyniku gwaltownychwiatr6w kilka domdw w naszymmieScie
zrttszczemu.
Czasowniki z prefiksem ury-

*wyraimj4z
- dzialanie na zewn4trz, oddalaj4ce od obiektu (wybiec, wyrzuci()
- dzialanie na powierzchni obiektu (wytapetorvai, wymyi)
- wykonanie obiektu (wyrzefbi(, wybudowai)
- dzialanie bardzo staranne, dokladne (wystrzyc,wygolii)
- dzialanie skierowane nawszystkie obiekty (wymordowai, wytrui)
- odn al ezienie obi ektu (wypatr zye, wyszperai )
- dzialanie zuirywaj4ceobiekt (wypalii, wykoriczyi)
- dzialanie realizuj4ce calkowicie cel (wybudowai, wygrai)
- dzialanie powodujace przesyt, nasycenie (vryszumiei sig, wyspai sig)
t69
2e JuZ tutaj zostang
Moze to dziwne, ale spgdzilem na

tej lau,ce kilka ladnych lat. Codzien-
nie rano zlatuj4 sig do mnie ptaki z naj-
dalszych zak4tk<iw parku. Zjadajalap-
czywie okmchy chleba prosto z mojej
rgki. Gdy tylko kt<irySz nich zobaczt'.
2e jui.jestem, natychmiast gloSnynr
irvierkaniem zwoluj e swoich towarz\.
szy.ZLylern sig z nimi tak bardzo, 2e
nie mriglbym.juZ teraz ich zostarvic'.
Dzisiaj nikt by tego nie zgadl,2e kie-
dy5 bylo inaczej. PrzecieLja zjeiclzllent
pdl Swiata. Zdarlem niejedne bun
i zniszczylem niejedno ubranie. Zrvie-
dzilem wiele pigknych i tajemniczych
miejsc. Ale tez i zrobilem wiele nic-
m4drych rzeczy. Mo2e dlateso, 2e bardzo chcialem coS znaleZf i co(
zrozumiei. Nie zrealizowalem tego. Ale i nie zrezygnowalem z niczegt-r.
Znalazlem tylko to miejsce. Prawdg mriwi4c, trochg sig zestarzalem.
Ztvracant-tuwagg na inne warto5ci. Nie zniechgcam sig tak szybkojak
kiedyS.Wiem, 2e to nie.ja zmienig ten Swiat.Nie ja go zbarvig.Niecl'r
zrobia to inni.
Jajedynie zbudujgjeszcze kilka dom6rv dla moich skrzydlatych przr.
jaciril. Nie chcg, 2eby zmarzlv, kiedy zrobi sig zimno. Nie pozwolg te2.
zeby zglodnialy. One nie mog4 zniknqf z naszegootoczenia. N{ozeko-
eoSzbulwersuje moje 2ycie. Mo2e ktoS powie, 2e zlvariolvalem na starc
Lata,2ezdegradowalem sig spolecznie, a nawet zdegenerowalem. Trucl-
nol Zdecydowalem, 2e chcg tak wlaSnie2st(.Zmeczyla mnie i znudzilir
ta szara codziennoSi. A przeciez nie zawszeda sigj4 zignorowaC..Ja.jv)
tak bardzo zroslem sig z tym miejscem, 2e chyba tutaj zostang.
n0
CWICZENIA
D
Proszgodpowiedziei na pvtania dotycz4cetekstu.
1. Odjak dawna.ferzy, bohater oporviadania, przrychodzido parku?
2. Czym zajmuje sigJerzl',kiedr'.jest11,
parku?
3. Jaki jest stosunekJerzegodo zrvierz4t?
4. CzyJerzykiedySpodr62owal?
5. Czy w swoim 2yciuJerzy zrealizotval cele. ktcire sobie kiedySwyzna-
czryl?
6. CzyJerzyjest czlowiekiem, kt6remu nie pou-iocllo sig rv Zvciu?
7 . JakJerzy zabezpieczaptaki przed nadejSciem zimr'?
B. Czy Jerzyjest pracowity?
9. Czy Jerzyjest samotny?
10. Co mySliszo,,sposobiena\cie" Jerzego?
E
Proszg uzupelnii ponizsze zdania odpowiednimi czasownikami (.sz1c
bi( lqczy( jefi, robi(, my(, gubi(, dziwif).
T.Jeszczedzisiaj rano mialem nowy parasol. Teraz nie mogg go zna-
lel1To juitrzeci, kt6ryw g/m miesi4cu. . .
2. Tw6j synjest niegrzeczny i aroeancki. Mo2e powinieneSjeden raz
wzyciu ..... gonakwa5nejablko.
3. Bardzo chcialbym
z tob4 kolacj e w j akiej Sprzytulnej i niedrogiej restauracji.
4. JeSli twoja najlepsza sukienkajest rozdarta, to dlaczego nie pr6bu-
jeszjejsama. ..... ?
5. Dokladnie pigidziesi4t lat temu moich dziadkdw
. '. ' wezelmalZeriski.
6. MieliSmy tak du2o goScina kolacji, ze potrzebowalem aLp6l godzi-
ny,2eby po nich wszystkietalerze i szklanki.
7. Adam nie widzial Anny od kilku lat. Dlatego bardzo sig . . .
, ki.dy*.roraj nagle do niego zatelefonowala.
8. .|estem glodny i zl"neczony.Czy moglabvS
. coSdojedzenia?
171
Proszg uzupelnii poni2sze zdania odpowiednimi czasownikami li echa(,
ii(, Iecie(,biec,frunq( urdci( jezdzi( biega(,chodzi(,wracaQ.
l. Er,vama zawszeza kr6tkie sp6dniczki i za nysokie obcasy.Ona bar-
dzo lubi w ten sposdb . . . . . na siebie uwagg rnqiczyzn.
2. Andrzej znalazl w parku bardzo sympatycznego psa. Dlateso z 2a-
lem.. ..... gowlaScicielom.
3. KiedyAnna idzie z koleZankami do sklepu, zawsze
. . . . . jej na tym kilka godzin.
4. Michaljest fantast4 i marzycielem. Rzadko ud{e mu sig
b.K,;;;;g'a"i.,1u"ru'1r'/a'rip;w;;r*i;r"*""i"J#3iili3
go bzu dlaJoli. Kupil go, ale cale miasto.
6. Aleksanderjest pocz4tkujacym narciarzenl'. Ale nie chcial kompro-
mitowaisigprzedBeaQi..... ..... ztejstromejg6ry
7. Pamigtaj,2e mieszkam na trzecim pigtrze i nie bgdg
. . . . na ka2de twoje zawolanie na parter.
8. Z tego wigzieniaj eszczenigdy nikt nie uciekl. Do wczoraj! Bo wla-
Sniewczoraj . z niego groiny przestgpca.
9. Konrad dlugo studiowal, pdiniej ozenil sig, zbudowal dom i kilka
razy zrnienial pracg. I tak . . . mu kilka latzycia.
'o*r:'-'r1
::ri::r':H:il:::?:x'lt1lli
; ;u"o.;i
;i;,.
"nr-
Proszg uzupelnii poni2sze zdania czasownikami z prefiksem z-/ s- (cho-
uaf, lryuai, budowa{ unriown( lamni, hofrczyi,goli( pisa( marnoua(, md-
uia.
l. To byl dobry i intryguj4cyfilm. Nawet
sig zupelnie inaczej ni2 przypuszczali1my.
2. Justyna nie lubi zaroSnigtychmg|czyzn To specjalnie dla niej Mie-
czyslaw .... swoj4wspanial4brodgiw4sy.
3. Nie mam gdzie mieszkaf , nie mam pracy i nie mam pienigdzy. Czy
wszystko sig przeciwko mnie?
4. Juz tydzieri temu siostra . . . .
gdzieSkluczyki do samochodu. Do tqi pory szuka ich cala rodzina.
5. Bronislawjest pechowcem. Mial wiele wspanialych okazji w zyciu.
Niestety wszystkieje
t]2
6. Zawsze,kiedy Leon telefonuje do Lidki i propontrje spotkanie, ona
go Pod bYlePozorem.
7. Miroslaw byl nieprzygotowany do tego egzaminu. Dlateso prawie
wszystkieoclpowiedzi..... .. ods4siada.
8. Zeby rozwi4zai komunikacljne problemy w Warszawie,musimy szyt>
ko... .. jeszczetrzymosty.
9. JuZ pig( razy poLyczalem naszym s4siadom pieni4dze. Musialbym
. . . ,2eby zrobii tojeszczeraz.
10. Adam nie.j est pierwszym m g2c4'2n4,kt6remu Anna
serce.
D
ProszgqjaSnii znaczenie poni2szych zwrot6w i okre5leri.
7. ZjeldziC p6l Swiata.
2. Zbawi( Swiat.
3. Skrzydlaci przyjaciele.
4. SzaracodziennoSi.
5. Zrosn4Csig zjakimS miejscem.
6. ZbiC kogo5 na kwaSnejablko.
7 . Zl4czyCwgzlem malzeriskim.
8. Schodzi na to kilka godzin.
9. ZejS(z oblokdw na ziemig.
10. Wszystkozm6wilo sig przeciwko mnie.
11. ZlarnaCkomuS serce.
D
Pcrni2szezdania proszg uzupelnii odpowiednimi prefi ksami czasowni-
koqani.
1. . . . . . . . byliSmydlug4i trudn4drogg, Zebytu trafif.
2. Adam zn6w przyechal tylko na dwa dni. Dlaczego on nigdy nie
mo2e .by( z nami cllu2ej?
3. Ty ciagle ogryzaszpaznokcie. PowinnaS . zby( sig tego
tak bezsensownego przy zwyczajenia.
4. Annakupilawzeszlym roku dwa krzesla.Teraz ....... byla
caly komplet.
5. Nie wiem, dlaczego profesor Kowalski . bvl dopiero
wczoraj. PrzecieLkonferencja. . . . . . . . . byla siglvzeszlym q'godniu.
6. W trakcie urlopujem zawszewigcej ni2 normalnie. Nic wigc dziw-
nego, 2e.... . . . bylomikilkakilogram<irv.
r13
7. Czasleci nieublaganie. Nic ci nie . . . . . . . bgdzie zlychlat, kt6re masz
8. Wiem, 2e sig gniewasz. Ale nie musisz . byvai mnie
pogardliwym milczeniem.
9. Nasi pilkarze grali ambitnie, ale nie udalo im sig . . . . . . do-
byi anijednej bramki.
10. Kup sobie ten nowy szampon,jeSli chcesz . . zbyCsig lupieZu.
I l. Po roku pracy w banku Adam . dobyl doSwiadczenie
i wiarg we wlasne sily.
Czasowniki z prefiksem z-ls-

* wyrainj4z
- dzialania zbli2aj4ce,l4cz4ce ze sob4 obiekty (z\e sig, skleii)
- ruch skierowany w d6l (zjechae, zsun4i sig)
- dzialanie usuwaj4ce coSz powierzchni (zrnyC,splukai)
- dzialanie przynosz4cezle skutki (zniszczyC,zw\(.)
t74
Dlaczego zapominamy? 30
Dlaczego zapominamyo bajkach? Mo2e dlateeo, 2e stajemy sig doro-

Sli.Zaczynamy uczy1 sig i pracowal. Zaklzdamy rvlasne rodziny. I rnarzy-
myju2 tylko, |eby zajechai wlasnym samochodem przed rvlasnydom.
Pragniemy zarnieszka1wygodnie. Zastawi1 mieszkanie pigknvmi me-
blami. Na Scianach zawiesii gustowne obrazy.-lrri nie zastanawiamysig
nad tym, iezato wszystkomusimy zaplaci( nie tylko pienigdzmi,ale teL
naszym czasem, spokojem i zdrowiem. Nie zagl4damy do znajomych.
I najchgtniej nie zapraszamynikogo do siebie. Awieczorem, kiedyju2
zaslonimy okna, zwykle zasiadamywygodnie przed telewizorem . P atrzy-
my godzinami na filmy, w ktdrych ludzie zabiia.j4
sig. I wcale nie zalervamysig przy tlrn lzami. W nocy
zasypiamywiedz4c, 2e nastgpny dziefi nie zasko-
czytras niczym nowym. Do bajek zaczynamywra-
cai dopiero, kiedy czytar\y lub opowiadamyje
rvlasnym dzieciom. Na nowo zachwycamy sig
bajkow4 urod4 i prostota. Chgtnie dajemy za-
brai sig w dalekie kraje, w Swiatzza siedmiu
96r izza siedmiu rzek. Pozwalamy zaczaro-
wai sig dobrej wr52ce. Mo2emy wtedy za-
mieszkai naszczycie lodowej g6rylub na
moment zabl4dzii w lesie pelnyrn krasna-
li. Przed naszymi oczami, kiedy tylko
chcemy, zakwitaj4 l4k| Zapalaja sie
Swiatlagwiazd. A slorice nigdy nie za-
chodzi,jeSli sobie tego nie zaLryc4tmy
A2 szkoda,2e to tylko bajki. Bajki?
r75
CWICZENIA
D
1. Kiedy ludzie zapominaj4 o bajkach?
2. Czy kiedy ludzie dorasrajA,zmieniaj4 sig ich marzenia?
3. Czryrealizacjamarzefl bym'akosztowna i trudna?
4. Ojakich filmach m6wi autor tekstu?
5. Czy autor opisuje zopLymizmem dorosle Lycie?
6. Kiedy najczgsciej powracamy do Swiatabajek?
7 . Co najbardziej podoba sig nam w bajkach?
8. Czy bajki sa przeznaczone wyl4cznie dla dzieci?
9. Czy bez bajek Swiarbylby smutniejszy?
L0. Czy ludzie doroSli chgtnie uciekaja w Swiarbajek?
L
J
Proszg uzupelnii ponizsze zdania odpowiednimi czasownikami ( hopa(.
ciq(, hamrnua( szhodzi( ofiarowa(, mrizuii,plakai, pmestaQ.
1. Smiecie,ktdre pozosrawiamyposobiewlesie,najlepiejjest. . . . . . . . .
. . OczlwiScie nie naleLy ich palii.
2' Migdzynarodowa opinia publiczna domaga sig, Zeby obie waliz4ce
strony . .. dzialaf'twojennych.
3. Nigdywczesniej nie golilem sig brzytw4. Boje sig, 2e kiedy to zrobie.
moggsig...
4. Na pogrzebie babci Adam mial wilgotne oczy, ale nie . . .
ani razu.
5. To oczl'lviste, ze rozwdj naszej crvilizacjijest procesem ewolucrj-
nym. I w Zaden spos6b nie mozna go ani zatrzyma(, ani . .
O.Jajuzrano. .... stoliknad.wieoso

by * tej nowej restauracji . Aty teraz m6wisz, 2e nie jestes glodna.
7. Lucyna j est znakomit4 tenisistk4. Pr zerwa na macierzyfl sfwo moze
bardzo . . j.j karierze sportowej.
B. Kiedy Maciek byl w trudnej sytuacji marerialnej, tyrko Marzena bez
wahania . mu swoj4pomoc.
t76
Proszg uzupelnii poni2sze zdaniaczasownikami z prefiksefrr za- (bolet,
hnq(, bllsnq(, ltragnO(, chorowa(,gneba4 budowa{ rosnqt, slucha{ siedzieQ'
1. Koncert fortepianowy byl tak pigkny' 2ewszyscysig ' ' '
. . . . i zaPomnieli o bozYm Swiecie'
2. Kiedy bylem dzieckiem, przy tej ulicy stalo jedynie kilka starych
dom6w. -feraznowi s4siedzi. . . . . . . . isdo ostatniego metra.
3. OczpviScie,2e to mnie
PrzecieLspadlo mi na glowg du2ejablko.
4. KiedyAndrzej .
nie przypuszczalisrrry,2ebqdziemusial leczyCsig w szpitalu'
5.Jtr|na pierwszy rzL]toka widai, 2e od lat nikt nie dbal o ten ogr6d.
Zd4zy{wigcprzezten czas chwastami'
6. MySlalem, 2e bgdg u cioci tylko kilka minut' Alejak zwvkle siq ' ' ' ' ' '
. i wyszedlem od niej dopiero wieczorem'
7. Darek ostatnio robil same glupie i nieodpowiedzialne rueczy.Mo;-
napowiedzie1,Ze ' wSlePYzaulek'
8. M6j bratzawsze Swietnie tatrczyli Spiewal.Nic dziwnego' ze w kod-
cu... ... jakogwiazdastudenckiegokabaretu'
9. Naj chgtniej wf echalbym z miasta'
. . . ' sig gdzieSna pustkowiu' I hodowal kwiaty'
10. Witek kupil ju2 swojej 2onie wszystko, o czy{n marzyla' Ma jednak
nadziejg, 2e ona czegoSjeszcze. . .
Proszguzupelnii ponizsze zdaniaodpowiednimi czasownikami (miesz'

ha(, la(, Smiai, gotowa(,powiedzie(,gapit, bntdzii, shzeli( nudzi( zigbiA'
1. Dlaczego twierdzisz, 2e ten film byl komedi4?Ja nie '
' ' ' sig ani razu'
2. Urlop? Dwa tygodniepadal deszcz.MySleliSmyzbratem' Le''''''''
*'a':o';;i ; d-til#fi;
3.o"i;"; u,;,;,;; i;; C"a',""",.,i,
Ale nigdy nie Pr6bow ali razem
4.Kto "' takbar-
dzo dlwan w pokoju? Przeciezwczoraj starannie go odkurzylem.
5. T[deusz otworzyl butelkq wina tak niefortunnie,2e '
' ' ' sobie cale sPodnie'
6. Cezary b ardzo kocha i szanuje swoj4 teSciow4.Ale bywaja momenry
w kt<irych mialby ochotgjQ
t71
7 . Bar dzo lubimy twoj e niespodziewane wizyty,Marku.
Bylobyj eclnak
lepiej, gdybySczasemsig . . .
8. Ewa rozbilanasz nowysamochdd, bo . . .
.. -,.. .....signawysta\lysklepowe.
9' Nie pctjde ztob4na spacer, bo od trzech clni nie rnychoirg z
d.omu.
Lekarz powiedzial, ze sig jak
, to zrobig.
tu obiadchcatyrko
, Lebys,mola
drogi
"l: l::::::l::
... wodg.
E
Proszg wyjaSnii znaczenie poniZszych zwrotdw i okreSleri.
l. Zaloiryerodzing.
2. Zalewaesig lzami.
3. Za siedmioma g6rami, za siedmioma rzekami...
4. Zapomniei o bo2yrn Swiecie.
5. Zabrn4(w Slepyzaulek.
6. Zably sn4ij ak gwiazda.
7. Zagrzebai sig na pustkowiu.
8. Zanudzii sig na Smieri.
D
Proszg uzupelniiwystgpuj4ce w tekscie czasowniki
odpowiednimi pre-
fiksami.
KochanaMario!
Mingly trzy miesi4ce od chwili, gdy. . . . .jechalam do porski.
Moze . . . dawai sig, 2e to niewiele , aprzeciei . . darzylo sig
tyle ciekawychrzeczy ispraw. . . . znalamtu wiele nowych kole'a-
nek. . . . . . . przysainilam sig zAdamem. Onjestpolakiem.
_. . . . fa_
scynowalmniejegojezykisposribbycia.Nie twierdz
Q,Le.. . . .. ka
chalam sig w nim. Ale i nie mogg
. wiedziei, iZ jest mi
obojgtny.Czgsto ... byrvamyrazem.Duiozesob4. .... rna_
wiamy. Adamjeszcze nie . prosil mnie ani do kina, ani do
teatru. On woli . chodzii do mnie do akademika. Czasem
. daje mi sig,ze byrvanieSmialy.Adam ....... trafi
przezgodzing siedziei w milczeniu. Zawszejednak
. . . . . . . nosi
mi kwiaty. Ach! Nie . pisalam Cinajwa2niejszego. Md,j po_
lakstudiuje historig.ImoZnasigduzo odniego.
. ... ..... . . wiedziei.
178
Jeszczetylko chcialam Cig . prosii, 2e takdlugo nie pi-
salam. To prawda, 2e nie . . . . . sypalam Cig moimi listami w ostat-
nim czasie. Nastgpnym razem p1sz9 wl9ceJ 1 moze
. 5l9.jakieSzdjgcia.
Caluje Cig! Anna
I
Czasowniki z prefiksem za-
* wyraitaj4:
- dzialanie zbliLaj4ce do obiektu (zabiec, zajechaf)
- dzialanie pocz4tkowe (zamieszkai, zachorowai)
- dzialanie oficjalne (zamdwi1, zarezerwowaf)
- dzialanie na cal4 powierzchn ig (zala1, zasypaC)
- dzialanie przygotowawcze (zapisal, zapowiedziel)
- dzialanie o negaq/wnych nastgpstwach (zabie,zanudzi1)
- dzialanie dajace zamierzony skutek (zapobiec, zahamowai)
- dzialanie przynosz4ce czgSciowyskutek (zadrapa1, zaci41)
- dzi alani e pr zekr aczaj4ce pr zyjgte n o rmy (zap rac owy,lrai sig, zanudzif)
- umieszczenie czegoSwewn4trz (zamurowa1, zakopai)
- dzialan ie chwilowe (zakr zykn4i, zapro te stowai )
l'79
31 KiedySbylo inaczej
- Pamigtasz,Mario, kiedySb14o
inaczej.
- Thk, J(tzef\e. Ludzie byli dla
siebie sympatyczni. Pomagano
sobie chgtnie we wszystkim.
- To prawda. MySlano wigcej o
drugim czlowieku.
- A jak wspaniale bawiono sig.
Tafczono i Spiewano przy kai-
dej okazji.
- Lubiano te2 czasemwypii coS
mocniejszego. Ale rzadko pito
l
tyle alkoholu, co dzisiaj.
- Zylo sig nam jakoS lepiej. Pracowalo spokojniej i patrzylo na Swiat
z optlmizmem.
- Moze niejezclzilo sig tyle po swiecie.Jednak po kraju podr62owalo sig
duZo.
- Chgtniej zostawalo sig w domu. Wychoqrvalo sig lepiej dzieci i goto-
walo zdrorvsze.jedzen ie.
-Jedzono bez w4tpienia smaczniej. Pamigtasz,jakie kiedys pieczono
ciasta?
- wszystko,Jdzefie,robiono lepiej. Budowano wigkszemieszkania.pi-
sano ciekawszeksi42ki.
- Bylo wigcej czasu,wigc czyr.anowigcej. chodzono czgsciej do teatru,
opery czy filharmonii.
- Na ulicach widzialo sig rylu przystojnychmqiczyzn.
- Teraz nawet Spi sig gorzej.
- Wszystko tak szybko zmienia sig.
-\A'racajmy do domu, Mario. Zachmurzylo sig.
r8 0
iwrcznNrn

1. Czy terazludzie s4 mniej sympatyczni ni2 kiedyS?
2. Jak sig dawniej bawiono?
3. Czy kiedySpito wigcej alkoholu?
4. Jakiejedzenie gotowano kiedyS?
5. Co robili ludzie, kiedy mieli wigcej czasu?
6. Czy dawniej budowano mniejsze mieszkania?
E
WZOR: (milczei) - milczano
1. Polskajest krajem, w kt6rym zawsze(kochai)
. . narodowe tradYcje.
2. Na temat sytuacji polirycznej na Balkanach (napisai) . .
g.Arri"a.-r", ................::'i::l:*::::1i::::
tp.r."*"e)
. . . nad Projektem tej autostradY.
4.Dawniejnie (mySlei).... .... tyleoekologii.
5. Wczoraj wfilharmonii (grai)
. . ostatni4 symfoni g Ik zysztofa Pendere cki ego.
6. W czasiekonferencji (dyskutowai) . . . .
a
;"*';il;;i.,.'"*.ij ..... li*:]:::TT:.
7.Ni;ri"-,ar".^g;
brutalne zachowanie kibic6w sportowych.
8. Polkom (kupowai) . . . .. zawszeduZo kwiatdw.
9. Nigdy nie (pytai) mnie, czy lubig moj4 pracA.
10. Ttk dobrego spektaklu dawno w naszym teatrze nie (wystawiai)
\\ yrazy w nawiasach proszg podai w odpowiednich formach.

\\'ZOR: (liczyl) - Iiczono
l.Wmoimdomunigdynie (m6wii).... ... opoliq,ce.
t8l
dwa razy (zaprosii). . . . . mnie na obiad do rodzicdwAn'r.
].J32
3.Tewspanialetulipany(przywieZi).... . a2zHolandij.
4. Kiedy bylem malym chlopcem, (nosii) . . . . mnie na rgkach.
5. Na balu u pana senatora (tanczy() . . . . . clo rana.
6. O qnn, 2e Mariusz ma zostai dl,plomaq, (postanowii) . . . .
. . ju|wiele lat temu.
7. Wmojej firmie chgtnie (zgodzif)
BD;;;s""'.i,'"u'.; :l:#H?:liljlili.,ill
9. W tym roku (sprzedai) .
. . . . . wpolscewigcejsamochoddwnizwzeszllm_r.
1O..fanekjestchory wigc (zabronii) . .
. . . . muwychodzeniazdomrr.

WZOR: (marzn41) - matznieto
l.Ju2 nie pamigtam, kiedy (zacz41)
. . . budowai metrowWarszawie.
2.Przezdwadni (umyi)
g.w.r"ri.,-,.","'aJama *Jf;:ffi"?m.
(wypie;
..:t":*t: :T1
4.W 1922 roku (zabii) . .
.. . . .- . . . . . . polskiegoprezydentaGabrielaNarutowicza.
- :.le sLarekopalnie (zamkn4i)
5. ju2 p6lwieku temu.
6. Termin egzaminu (przesun4i)
o fzydni.
I'f"tyttt(odkryi) '... zupelnieprzypadkowo.
8. Najwigcej bialo-czer-wonychsztandar6w (uszye) . . . . . . . . .
wpolsce.
D
WZOR: (zmokn4i) - zmohnigto
- Pamigtasz,Mario, kiedyS (byi) inaczej.
- Thk,Jdzefie. Ludzie byli dra siebie s).rnparyczni.(pomagai)
sobie chgt-
nie we wszystkim.
- To prawda. (mySlei) wigcej o drugim czlowieku.
- Ajak wspaniale (bawii sig) . (tariczyi) i (spiew ac) przy ka2dej
okazji.
- (lubii) tez czasem \\ypii cos mocniejszego. ate rzadko (piej
tyle al-
koholu, co dzisiaj.
182
- QyO sig namjakoS lepiej. (pracowai) spokojniej i (patrzyi) na Swiat
z optymizmem.
- Mo2e nie fieldzii) sig tyle po Swiecie.Jednakpo kraju (podr62owai)
sig du2o.
- Chgtniej (zostawai) sig w domu. (wychoryrvai) lepiej dzieci i (goto-
wai) zdrowszejedzenie.
- fieSi) bez w4tpienia smaczniej.Pamigtasz,jakie kiedyS (piec) ciasta?
- Wszystko, 5zefi.e,( robii ) lepi ej. (budowai ) wi gkszemieszkania. ( pi-
-l
sai) ciekawszeksi42ki.
- (bye) wigcej czasu,wigc (czytai) rvigce.i.(chodzii) czqSciejdo teatru,
opery czy filharmonii.
- Na ulicach (widziei) sig tylu przystoinych mg2cz'yzn.
-Teraz nawet (spai) sig gorzej.
-Wszystko tak szybko(zmieniaf siq).
-Wracajmy do domu, Mario.Ju2 p6fno.
Nieosobowe formy czasownika

* wyraiLaj4:
- dzialanie w czasieprzeszlYm
- dzialanie, kttlrego wykonawcajest nieokreSlony
* tworzenie i przyklady:
- s4 zakofczone na -nor -onor -to
- maja budowg czasownika w stronie czynnej + sig
- do tematu bezokolicznikazakoitczonego na -a, € dodajemy kodc6wkq
-no (pracowa-i pracowano ,/ myslei myslano), alternacja e : a
- do tematu bezokolicznika zakoriczonego na -i/ -y, -Se,-i'er-c dodaje-
my koricdwkg -ono (bawi-i bawiono / |yczy-C 2yczono / glosi-i
gloszono / nieS-Cniesiono / pie-c pieczono), alternacje ci : c,
dzi z dz, si : sz, zi z Lr Sci. szcz) idzi: ildi:', c z cz
- do tematu bezokolicznika zakoliczonego na -4, -u dodajemy koricdw-
kg -to (rozstrzysn 4-( roztrzyenigto / bii bito), alternacja -n4- : nig-
- nieosobowe formy czasownika z zaimkiem zwrotnym sig tworzy sig
dodaj4c koricdwkg -lo do formy 3. osoby liczby pojedynczej czasowni-
ka (bawi sig barvilo sig / czyta sig czytalo sig)
183
32 T*6j kochaj4cy rn4it
Th pigkna, zachv,rycaj4cai patrz4-

ca na mnie kobieta, to moja nowa
2ona Agnieszka. To najsmaczniej go-
tuj4ca, nqjdokladniej sprz4qj4ca i naj-
cierpliwiej czekaj4ca osoba na calym
Swiecie.Wiem, 2e irycie z ni4 bgdzie
niekoricz4cym sig szczgsciem.Uwiel-
biam jej m4dre, o nic niepyraj4ce
spoj rzenia. Jej fascynuj4cy u5miech.
I\aildy bgd4cy w mojej syruacji mg2-
czyznamdglby mdwii o sukcesie.A to
jeszcze nie wszystko. Agnieszka nie
j est kobiet4 niepotrzebnie wydaj 4c4
pieni4dze. Bo jest mySl4ca.Doskona-
le rozumiej 4ca nasz4 sytuacjg mate-
rialn4.Ja oczywi5ciejestem dobrze za-
rabiaj4cym lekarzem. Ale i mnie po_
trzebna byla systematycznie oszczgdzal4caLona.przy Agnieszce nie mar-
twi mnie ani szybko mUajacy czas,anifle 2ycz4cymi ludzie.
Nie znaczy to, 2ejestem czlowiekiem niemaj4cym problemdw. De_
nerwuje mnie mieszkaj4ca z nami matka Agnieszki. Ta starzej4ca
sig
kobieta chce ci4gle miei decyduj4cy glos we wszystkichsprawach. za
to
ojciec Agnieszkijest wspanialy. To czlowiek bardzo interesuj4cy i maja-
cy szerokie horyzonry. Lubi4cyjakja dobry arkohol, boks i swieze pieczy-
wo. Mamjeszcze inne klopoty, ale Zaden z nich niejest tnurt4ry,kieiy'
myslg o Agnieszce. A myslg o niej zawsze,jakprawdziwie kochaj4cy m42.
1 84
CWICZENIA
D
1. CzyAgnieszkajestladna?
2. Czy Agnieszkajest pier-wsz42on4 bohatera opowiadania?
3..faki uSmiech ma Agnieszka?
4. Czy Agnieszkajest oszczgdna?
5. CzyAgnieszka ijejmaiL mieszkaj4 razem z rodzicami?
6. Crrym42 Agnieszkijest inzynierem?
7. Czy matkaAgnieszkijest mloda?
8. Jakijest ojciec Agnieszki?
9. Co lubi ojciec Agnieszki?
10. Kiedy bohater opowiadania mySli o Agnieszce?
E
Proszg przeksztalcii poni2sze zdania wedlug wzoru.
WZ6R: !\ridzialem Adama, kiedy biegldo autobusu.
Widzialem biegnqcegoAdama.
1. Znam wszystkich ludzi, kt6rzy tutaj pracuj4. Znanl wszystkich
. " tutaj ludzi.
2. To s4 lokatorzy, kt5rzy mieszkaj4 w tym domu najdlu2ej. To s4 naj-
dlu2ej .... wfmdomulokatorzY.
3. Nie jestem czlowiekiem, kt6ry lubi pisai listy. Nie jestem czlowie-
1 kiem. .... PisailistY.
4. Fotografowano wszystkich aktor6w, kt5rzy brali udzial w spektaklu.
Fotografowanowszystkichaktor<iw . . . . . udzialwspektaklu'
5. Nigdy nie rozumialem tych, ktSrzy studiuj4 astronomig. Nigdy nie
rozumialem .. ' astronomig'
6. Unikam znajomych, kt6rzy pal4 papierosy. Unikam znajomych
..... papierosy.
7. Ania bardzo lubi bajkg o tej krrilewnie, kt6ra Spi. Ania bardzo lubi
bajkgo ..' kr6lewnie.
8. Adam nale\ do Sch mgzczyzn, kt6rzy Spiewaja przy goleniu. Adam
nalezydo mq2czyzn . PrzYgoleniu.
g.Papugatoptak,kt6rymd'wi.Papugato.... ....'.ptak.
" i:li:l"*::lill1'l:-*':::::ir ill'l TffijJl

:::::'ll1
185
Proszg przeksztalcii wedlug wzoru.
WZOR:czlowiek, kt5ry palipapierosy - palqcyczlowiek
l. czas,kt6ry mija-
2. tramwaj, kt6ry-jedzie
3. kwiat, kt6ry pachnie -. . .
4. drzewo, ktrlre roSnie-. . .
5. osoby,kt6re rozmudujE-
6. ksi42ka,ktdra mnie interesuje
7. sytuacja,kt6ra mnie denerwuje
8. lampa, kt6ra stoi w pokoju

WZ6R: MgLczyzna.ktdry stoiprzeddomem, to nasz s4siad.
MqLczyzna stojctcyprzed domem to nasz s4siad.
l.Deszcz, ktriry padal wczoraj, byl bardzo cieply. Deszcz
. . wczoraj byl bardzo cieply.
2. Muzyk, ktriry tut4j gra na skrzypcach,jest niewidomy. Muzyk
s.r"r,i.I r.io."
"ni..Eu,,*;w;;,:;.fl
:it:i;T;i*'Jl :,:#l:ilJ
Kobiety naszym sklepie s4 zawszeeleganckie.
4. Ten obraz, ktdry wisi na Scianie,jest tylko reprodukcj4. Ten obraz
na Scianiejesttylko reprodukcj4.
5. Balet, kt5ry tafczy dzisiaj w operze, przljechal z Moskwy. Balet . . . . .
'J,#"fiffi
or,J,i",uio,,i"giua"ri",;;;ff
::l:;l*,'#.:*H.
Ludzie .... nasz4wystawgchgtnieoniejrozmawiaj4.
7.Mlodzie4 ktdra uczy sig w tym liceum, nie ma duZo wolnego czasu.
Mlodzie2 . w tym liceum nie ma du2o wolnego czasu.
' i:ili'i'" -l':fiill'l'lli:ii";*nTl}ffl;',

*1il
;,,;;"";
Wyrazy w narviasachproszg podai w odpowiednich formach.
WZOR: (kochai) - kochajqcy
T[ pigkna, (zachwycai) i (patrzei) na mnie kobieta, to moja nowa
zona Agnieszka. To naj smaczniej ( gotowai ), naj dokladni ej (sprz4tai )
186
i najcierpliwiej (czekai) osoba na calym Swiecie.Wiem, 2e 2ycie z ni4
bgdzie ( nie kofrczyi sig) szczgSciem.Uwielbiamjej m4dre, o nic (nie
pytai) spojrzenia.Jej (fascynowai) uSmiech. l\z\dy (byi) w mojej sytu-
acji rngLczyzna mriglby mdwii o sukcesie. A to jeszcze nie wszystko.
Agnieszka nie jest kobiet4 niepotrzebnie (nydawai) pieni4dze. Bojest
( mySlei) . Doskonale ( rozumie C) nasz4sytuacjg materialn4. Ja oczpvi-
Sciejestem dobrze (zarabia1) lekarzem. Ale i mnie potrzebna byla sys-
tematycznie (oszczgdzaC) Lona. Przy Agnieszce nie martwi mnie ani
szybko (ml'ai) czas,ani Lle (Lyczy1)mi ludzie. Nie znaczyto, 2ejestem
czlowiekiem (nie miei) problem6w. Denerwuje mnie (mieszka() znami
matka Agnieszki. Ta (starze1 sig) kobieta chce ci4ele miei (decydo-
wai) glos we wszystkich sprawach. Za to oj ciec Agnieszki j est wspanialy.
To czlowiek bardzo (interesowai) i (miei) szerokie horyzonty. (lubii)
jakja dobry alkohol, boks i Swie2epieczJwo. Mam.jeszczeinne klopoq',
ale 2aden z nich nie jest (znaczyC),kiedy mySlg o Agnieszce. A my519
o niej zawsze,jak prawdziwie (kochai) m42.
Imiesl6w przyrniotnikowy c4mny

* wyrailaz
- atrybuty rzeczownika (osoby, rwierzgcia, przedmiotu) i spelniane przez
niego aktualnie funkcje (pracujacy czlowiek, lec4cy bocian, stoj4ca
lampa)
* tworzenie:
-jest tworzony od tematu 3. osoby liczby mnogiej czasu teralniejszego
czasownik6w niedokonanych 1graj4,bawi4 sig, Spi4)
- do tematdw tych dodaje sig koricdwki rodzajowe -4ry;-4cat-4ce (graja-
cy, bawi4ca sig, Spi4ce)
187
33 Nie jestem zadowolony
Agato! Niejestem z ciebie zadowolony PomySltylko. !!?acam zpra-

cy zrneczony.A lv dornu co na mnie czeka?Przypalony obiad. Ty nawet
nie lviesz,jak uygl4da dobrze zrobiony bigos.
Mcij pok<ij jest od trzech dni niesprzatan)'. Okna niemyte. Koszule
nieprasowane. Rozumiesz wigc, ze mogg byi zdenerwowany..|a nie
rviem, co ty robisz caly dzietr. Kiedy dz.wonigdo ciebie, telefonjest zajg-
ty. Czy tak zacho*.r-rjesig zakochana kobieta? Przecie2 maszr,vszystko.
JesteSdobrze i modnie ubrana. Nawet mieszkanie zostalo umeblor,vane
tak, jak chcialaS.Drugi telewizor byt kupiony specjalnie dla ciebie. To
smutne, ale czujg sig oszukany.A nasze dziecko? Stefan ma dopiero
trzy lata iju2 wiadomo, zejest Zle wychowany. Widzg, 2ejesteS zaplaka-
na, ale problem musi byf omdwiony do kofca. Tak dalej byi nie moze.
Ja nie muszg byi noszony na rgkach ani stale chwalony. Chca byi kocha-
ny, szanowany i dobrze karmiony. To wszystko.Smacznego, Agato!
188
CWICZENIA
D
Proszg odpowie dzie( na pytania dotycz4ce tekstu.
1. CzyAgata dobrze gotuje?
2. Czy Agata czgsto sprz4tapokd,j rng2a?
3. Jak ubranajest Agata?
4. Ile telewizor6w maj4 Agata ijej m4Z?
5. Ile dzieci ma Agata?
6. Dlaczego m4|Agatyjest zdenerwowany?
7. Dlaczego Agatajest zaplakana?
B. Co Agata robiprzez caly dzieri?

WZOR:(zamawiai) - zamawiany
1. Annajestjak zawszemodnie (ubrai)
2. Lubig Anng, ale niejestem w niej (zakochai)
3. Pomysljest dobry, ale nie do korica (przemySlee) . . . .
4. Minister mdwil do mikrofonu, poniewa2 chcialby( przezwszystkich
(uslyszei)
5. Mam malowlosdwi nie mogg byi (uczesai) . . . .
" " ' takjakqz'
6. Naszedzieckojest (wychowywai). . . .
:TTi
7p;;;wi,l;;i,y-tl:,1":jtj:liL"J:Ti,T':?-*f
8. Zycie seksualne pingwindw nie jest jeszcze dobrze (zbada()
9. Ten obraz zostal (namalowai)
or.io"r*","*".i:"::l:::"i:i:llfllll.
r0.zaa*"a"i*'r,*
. . do egzaminu.
I 1. Ten problem nigdy nie bgdzie (rozwi4za()
12. Opery StanislawaMoniuszki s4w Polsce czgsto (grai)
189
WZOR: (przeliczy1) - pneliczony
1. Pierwszy film Romana Polaf,skiego N62 w wodzie byl (nakrg-
cii)... ..... wPolsce.
2.Op6lnocyprzyszedlostatni(sp6lniisie).. ...... goSi.
3. Wczoraj poszedlem na imieniny do Anny, mimo ze nie bylem (za-
prosii)
4. Poniewa2 urlop spgdzilem w Warszawie,nie jestem ladnie (opalii
sie) . .
5. Urodzinowy tort Michalabyl du\ i pigknie (ozdobii)
6. Adam przyszedl do biura spdZniony, ale (ogolii) . . . .

T.Zycie jestpigkne, ale nie zawszejestemz niego (zadowolii) . . .
B. Th kura, kt6r4 jedliSmy na obiad, byla trochg za krdtko (piec)
9. Kiedy Adam slucha muzyki lkzysztofa Pendereckiego, jest zawsze

bardzo (zamySlii siE) . .
'o**l:::':T::::i-::::l:'::-:*il ;;;"u;j"
Wyrazyw nawiasachproszgprzeksztalciiwedlug wzoru.

WZoR: (tknai) - tknigty
1. Mam du2o problemdw, ale pr6buje byf zawsze(u5miechn4i sig)
2. Po wakacjach spedzonych z teSciow4 raczej nie b9d9 (wypocz4i)
3. Padal ulewny deszcziAnnawr6cilado domu (zmokn4i)
4. ChcieliSmy wypii jeszczejedno piwo, ale bar byl juz (zamkn4f )
5. Puzon to instrument muzyczny (dai)

6. Wosy (umyi)
. tym szamponem wygladaja zdrowo i pigknie.
7. Adam mial wypadek drogowy.Jego nowy samochddjest komplet-
nie (rozbii) . .
190
8. (rozpocz4c)...
w naszrymInstytucie eksperyment bgdzie trwai prawie dwa lata.
9. Ka2dy list, ktclry dostalem od ciebie, bgdzie albo spalony,albo (po-
drzei)
10.Lubig, kiedyw nocywszystkieokna s4 (otwierai) . . . .
Wyrazyw nawiasach proszg poclai rv odpowiednich formach.

WZOR: (kochai) - hocha,ny
Agatol Niejestem z ciebie (zadowolii). PomySltylko. Wracam zpra-
cy (zmgczyi). Aw domu co na mnie czeka?(Przypalii) obiacl.Ty nawet
nie wiesz,jakwyglada dobrze (zrobii) bigos.
M6j pok<ijjest od trzech dni (nie sprz4taf). Okna (nie myi). Koszule
(nie prasowai). Rozumieszwigc, Zemoge byi (zdenerwowai).Ja nie wiem,
co ry robisz caly dzieri. Kiedy dzwonig do ciebie, telefon jest (zaja(). C+
tak zachowuje sig (zakochai) kobieta? PrzecieLmasz wszystko.JesteS do-
brze i modnie (ubrai). Nawet mieszkanie zostalo (umeblowai) tak,jak q'
chcialaS.D*gr telewizor byl (kupii) specjalnie dla ciebie.
To smutne, ale czujg sig (oszukai). A naszedziecko? Stefan ma do-
piero trzy lata i ju2 wiadomo, 2ejest lle (wychowai). Widzg, ze jesteS
(zaplakaf), ale problem musi byi (om6wii) do korica. Tak dalej byi
nie moze.Ja nie muszg byi (nosii) na rgkach ani stale (chwalii). Chca
byi (kochai), (szanowai) i dobrze (karmii). To wszystko.Smacznego,
-\gato.
Imiesl6w przymiotnikowy bierny

* wpaLa:
- atrybuty rzeczownika (osoby, zwierzgcia,przedmiotu) w stronie bier-
nej (lubiany artysta, chwalony pies, myty samoch6d)
* tworzenie:
-jest tworzony od czasownik<iwprzechodnich (tranzy$nvnych) niedo-
konanych i dokonanych (czytaC,przeczyta|, pisai, napisai)
- do tematu bezokolicznik6w tych czasownikdw dodaje sig przyrostki
-ny (-nao-ne), -ony (-ona, -one), -ty (-ta' -te)
- clo temat6w bezokolicznikdw zakofczonvch na -a, -e dodajemy przy-
rostek-ny (kocha-i kochany / slvsze-Cslvszany), alternacja e: a
- clo temat6w bezokolicznik6w zako(tcz.onvchna -i/-y,-3$-iC,-c doda-
191
jemyprzyrostek-ony (straci{ stracon/,/ wyqcry< wytycznny/ nie{d
niesiony / wie-f6 wienony / pie-c pieczony), alternacje d 2 dqi, kz cz,
z zzi
- do tematdw bezokolicznik6w zakoitczonychsamoglosk4nosow4 -4
(zmokn4i), pdlsamoglosk4j (typu: szye-szyie,Ee- gje) orazcay
sownik6w grr.py spdlgloskowej (trzeO dod{emy przyrostek +y (zmok-
nigty, szyta,tarl,e),alternacje 4 : gr -n4-: -nig -
r92
Zap orninaj 4c o wsrystkim 34
Czekajac na transmisjg meczu pilkar-

skiego jestern zawszetrochg zdenerwowzr-
ny. Spaceruj4c po pokoju i spogl4daj4c na
zegarek, emocjonqjg sigjeszcze bardziej.
My5lg wtedy, pij4c piwo i pal4c papierosy,
2e 2ycie kibica sportowego nie jest latwe.
W4czywszyj ednak telewizor i uspokoiwszy
sig trochg mySlgju2 tylko o pilce noZnej.
Siadaj4c przed ekranem, zapominam
o wszystkim. A zapomniawszy,jestem po
prostu szczgSliwy. Smiej4c sig i krzycz4c,re-
agujg spontanicznie na to, co dzieje sig na
boisku. Zobacrywszyulubionych graczy klu-
bu Legia\Alarszawa,stajesigjednym z nich.
Muja. takich koleg6w czujg sig doskonale.
Widz4cjednak, jak dzisiaj gr4j4, stresu-
je sie. Zarabiaj4c tak duzo pienigdzry,po-
winni byi najlepsi.Zaczynam rozumiei, ze
kibicujac im robig bl4d.Zrozumiawszy to,
tracg cierpliwoSi. A straciwszf j4, zaczynatn
byi impulsywny.
Wsqj4c zaciskampigSci.Kopi4c mocno te- f
lewizor, manifestuj g swoje niezadowolenie.
Nie czekajacna r,rlmik meczu wych odzg z dr>

mrr. Ale znalazlszysigna ulicy przypominam
sobie, 2ejest p6Znajesieri i pada Snieg.\A'ra-
caj4c rvigc szybko mr'flg o pilkarzach, ktdr:ry
zmarnowali m6j czasi mdj teleu,izor.
193
CWICZENIA
D
Proszg odpowiedziei na pytania doq,cz4cetekstu.
1.Jakim sportem interesujesigWojtek, bohater opowiadania?
2. CzyWojtekj estsportowcem?
3. Na co czekaWojtek spaceruj4cpo pokoju?
4. KiedyWojtekj estszczgsliwy?
5. CzyWojtekjestpilkarzem Legii Warszawa?
6. Czypilkarze zarabiaj4duZopienigdzy?
7. Kiedy Woj tekzaczynabyi impulsywny?
8. Jak Wojtek manifestujeswojeniezadowolenie?
9. Jaki byl wynik meczu?
10. Kto zepsultelewizorWojtka?
D
WZ6R:(mySlei) - myilqc
1. (pisai). . listdo Marry nie zapomnijpozdrowiiJanka.
2. (goliisie)... ... nigdynieSpiewam.
3.(czytaQ .... wwannietraciszwzrok.
4.(czesaesie)... ... patrzgwlustro.
5. (palif) . papierosyrezygnujg zezdrowia.
6. (mySlei) o tobiejestem szczgsliwy.
7. (grac). . . w bingo liczg na sukces.
8. (wracai) ... dodomuspotkalemAdama.
9.(czekai) ..... naAnng,mySlgojejniepunktualnoSci.
l0' (spai) wpoci4gu nie odpoczywam dobrze.
I 1. (zdawai). . . . . . . ten egzamin nie denerwowalem sig.
12. (iSi) . . na spacerzabieram ze sob4 psa i parasol.
I,-
v
Wyrazy w nawiasach proszg podai w odpowiednich formach. I
WZ6R: (przywieiQ - pnywidzkzy

1. (umyisig). .... poszedlemspaf.
2. (podpisai). te dokumenty stalem sig wlaScicielem firmy.
194
3. (skoIiczyi).... '.. praceposzedlempozakupy'
4. (spojrzei).. .. ' namnieAnnauSmiechnqlasig'
s. (ziouie) . . samodzielnie obiad srracilem aperyr.
6. (kupii) . . . . Annie samoch6d zostalem bez pienigdzy'
7. (usfyszei) .... . . tgmelodigprzypomnialemsobiewakacje'
8. (zamkn4i).... ..' drzwiioknaczujgsigbezpiecznie'
h
v
WZ6R: Kiedy cigspothalem,ucieszylem sig.
Spothawsz.Ycig,ucieszYlem sig.
1. Kiedy tu przyjechalem, czulem sig Zle i samotnie'
2. Kiedy przylecisz d,oWarszawy' musisz mnie odwiedzi('
3. Kiedy wreszcie gdzieSusi4dziemy, porozmawiamy spokojnie'
4. Kiedy obudzisz sig, zadzworl do mnie'
5. KiedywySpisz sig, zaczniirobii Sniadanie'
6. Kiedy umeblujesz mieszkanie' bqdziesz miala mniej wolnego

miejsca.
Proszgprzeksztalciiwedlug wzoru.
\\rzOR:Kiedyczytampoezj g, odpoczywam.
Cz)taiscPoezjg odPoczywam'
1. Kiedy bgdzieszw sklepie,kup piwo'
2.Jak zostanieszojcem, bgdziesz mial duZo Pracy i radoSci'
3. Jak przestanies z pracowa(, bqdziesz sig nudzil'
4. Kiedy pomoZesz mi, bqdziesz czul sig potrzebny'
195
\Aryrazr"l,v
narviasachproszg podaf w odporviednich formacl-r.
\A'ZOR:(zapominaC) - zultorninalqclvb (zagrai) - zagrau)sz)
(czekai) na transmisjgmeczu pilkarskiego.jestemzawszetrochg zde-
ner\{owAny. (spacerowai) po pokoju i (spoel4dai) na zegarek, emo-
qionqie sig.ieszcze bardziej. Myslg rvredv,(pii) pirvo i (parii) papierosl.,
2e 2ycie kibica sporto\,vegonie.jest latlve. (wl4czyi) jednak telewizor-
i (uspokoii sig) trochg myslgju2 tylko o pilce no2nej. (siadai) przecl
ekranem, zapominam o rvszystkirn.A (zapominai).iestem po prosru
szczgsliuy.(smiai sig) i (krzyczei), reagujg spontanicznie na ro, co clzieje
sig na boisku. (z.ctbaczyc)ulubionych graczyklubu Legia \varsza\\,a,sta-
.j9 sig.jednym z nich. (miei) takich kolegdrv czujg sig closkonale.
(widzief) jednak, jak dzisiaj graj4, stresqjg sig. (zarabiai) tak du2e
pieni4dze, polvinni byi najlepsi. zaczynam rozumiei, 2e (kibicolvaf )
im rcrbigbl4d. (zrozumiei) ro, rracg nadziejg. A (stracii)
,j4, zaczynan-r
bvi impulsy,vnl'. (wstai) zaciskam pigsci. (kopaf) mocno telewizor, ma-
nifestqjg swojc niezador'volenie.Nie (czekaf) na wynik meczu w1,cho-
dzqrz domu. Ale (znale'ic sig) na ulicy przypominam sobie, 2e.jestzima
i pada snieg. (r'lracai) rvigc szybko myslg o pilkarzach, kt6rzv zmarno-
wali md.jczasi tclcrvizor.
Imieslowyprrysl6wkowe
" imiesl6w prryskiwkouy wsp<llczesny:

- tworzy sig od tematu 3. osclb,vliczbv mnogiej czasuterainiejszeeo cza-
sorvnikrirvniedokonanych (Spi-4,kochaj-4 )
- do tematu cloclajesig przl'rostek -4c (Spi4c,kochajac)
- uystgpqie tu alternacja s : sz, dzi : dz (pisai - pisz4c/widzie( _widz4c)
- imiesl6lv przyslcjwk<tny
rvspdlczesnyokresla czyrnoSi r6wnoczesn4.2 it-r_
n4 cz1'nnosci4,wvrazon4 rv zdaniu przez,czasorvniklvformie osobowej
x imiesl6w prryskiwkowy uprzedni:
- tworzy sig od tematu 3. osobv liczby pojedynczej rodzaju mgskiego
czasuprzeszleeo czasownikcirvdokonanitch ( przeczytal, przyn i t5sJ
)
- do tematu doclajc sig przyrostek -wszy w tematach zakodczon_vchsa-
nroglosk4 lub -lszyrv remarach zakodczonych sp6lglosk4 (przecrytaw-
szy, przyni<islszy)
- imieslSlv przysl6lvkor,q uprzedni okresla czynnoSi rvczeSniejsz4ocl czvn_
nosci r'r'yrazonejrv zda'irr prze7.czasownik rv formie osobowei
196
Zawracarrie glowy 35
Wiem, ze palenie papiero-

s<iwbardzo mi szkodzi. Picie al-
koholu tez niejest dobrym po-
myslem. A ci4gle siedzenie r,
domu mo2e byi depresljne. Ale
lepsze to, niz chodzenie do pra-
cy.Ja i ranne wstawanie, gole-
nie sig,czesanie!Nie, to nie dla
mnie. Nie akceptujg tego co-
dziennego biegania, tloczenia
sig w autobusach, robienia za-
kup6w. Zarabianie pienigdzv
niejest moim celem. \Ablg 2yciebiedniejsze,ale spokojne. Spanie, kie-
dy chca. Ubieranie sig, w co chcg.Jedzenie tego, co gotuje mama.
Lubig lvieczorne czytanie ksi42ek,samotne rozrnySlanie przy zapalo-
nych Swiecach,sluchan ie dobre.j muz-yki.Pr zeciei. zrozumienie polsko-
Sci Fryderyka Chopina czy fascynorvanie sig filozofi4 Stanislawa Brzo-
zowskiegonie jest latwe.
Nawet kochanie Gra|yny nie sprawilo mi wigkszej przf emnoSci. Ta
.jej wieczna dominacja. To chodzenie na kilometrorve spacery.Ogl4da-
nie sentymentalnych film6w. Pisanie rvierszy.Kupou,anie kwiatdiv. By-
wanie u ci4gle nowych znajomych .Zapraszanie goSci.Penetracjawszyst-
kich mo2liwych sklep6w. To bylo zawracanie glorvy i nic wigcej. Nasze
rozstanie znaczylo dla mnie wyzwolenie, wyzdrowienie. Ja nie mogg
pozwolii sobie na marnowanie czasu. Na dener-wowanie sig z byle po-
wodu. Mnie interesr{e osi4ganietyzszYch cel6w. Dochodzenie do we-
wn g trzn ej dosko n aloSci. Zr o zumie ni e isto ty bytu. Ado r acja 2ycia.
t91
CWICZENIA
D
I . Czy Bla|ej, bohater opowiadania, j est abstynentem?
2. Gdzie pracuje Blaiej?
3. CrryBla2ejlubi ranne wstawanie?
4. Kto Bla2ejowi goruje obiady?
5 . Czy Bla2ej zarabia du2o pieni Edzy?
6. Co Bla2ej lubi robii n{bardziej?
7. Czye pogl4dyfilozoficzne stara sig zrozumiee BlaLej?
8. Dlaczego Bla2ej rozsral sigzGrairyn4?
9. CzyBlalej marnuje du2o czasu?
10. Co interesuje Bla2eja?
D
WZOR:(kupowai) - hupowanie
1. Szkodami czasuna (czytaQ Moich listdw.
2. Ranne (wstawai) . . . . nie mo2e byi przf emne.
3. W nas4nn domu (sprz4ta1). . . . . naleLrydo mg2a.
4. Moimmarz eniembylozawsze (studiowai).... ..... fizyki.
5. W tej sytuacji (zachowaC) . . . spokoju stalo sig rrudne.
6. Ka2de (po2egnai) . bytru trochg smurne.
7. Modne (ubierai sie). . .
. . . mojej Lony i cdrki kosztuje zbytwiele.
8. Czgste(poiryczal).
oc"J'i;'i:i;'::1;J'
ffiil;fiffi:H:i*
1 0 .( sl uch a e ) ....
. . . . . muzyki klasycznej zawszesprawiami pr4,jemnoSi.
198
WZOR: (dzielii) - dzielenie
1.Jan pracuje dla organizacji, kt6rej zadaniem jest (nieSi)
. . . . PomocYludziombezdomnYrn.
2. Dlawielu cudzoziemc5w (uczyi sie) . .
3u;;;;,îp"i,.l l:1"i::::l:::j:::::*i:*ili:l
. . . . papierosdw stanowi du2e zagro2enie dla zdrowia.
4. (mvSlei)
Zejajko bylo wczeSniejni2 kura, nie ma naukowego uzasadnienia.
5. W tym mieScie (znalef1)
. . . . taniego mieszkaniajestniemoZliwe.
6. Maria zlamilanogg i byla skazanana dlugie (lezei)
.......Il1iltlll.
z.xo.tu-A""r,;i;;;*;;;i.r'"a,iJl.
. . . na obiady dojej rodzic6w mgczy mnie.
8..festemPolakiem, wigc (ieSi)
1"i."
e.il- ; ;,i'"ie,)..;o;,. i:,'.'JtH'- :T:"t* :T*ii*:T.
. w szkole nie stresujemojego syna.
l 0.NiedlawszystkichmgLczyzn(goliisie).. ... ... - - -
....
. . . . . JestprzlJemnoscl4.

wZ6R: (kichn4i) - hichnigcie
1. Tomekjestprawie lysy,wigc (myi)

. . . . wlos6w nie zajmuje mu duzo czasu.
2. Ze wzglgd6w klimatycznych (pii) .
.,.r."-y:',"" ip,^riii.*11.1
a.wg-a,.'i, :.
::l::: :t:..,:.':.t:i1::
....' NowegoRoku'
4. Dzigki Annie moje (zyi)
t:i:illll:
"ii::::::i:-:
;; i;;*;;;r;j..
r c,.r.","
. nowego teatru lv naszlrn mie5cie.
6. (tyi) . jest efektemjedzenia slodyczyi picia piwa.
r99
7. Marek cierpi na bezsennoSi i (zasn4i) . . . .
sprawia mu sporo trudnoSci.
8. (wziai) ..... udzia-
lu w igrzyskach olimpijskichjest pragnieniem ka2dego sporrowca.

WZ6R: (penetrowa() - pcnetrarja
1. Pan Kowalskijest doskonalym specjalist4 i 2adna (rekomendowai)
... . niejestmupotrzebna.
2. W nas4.rn mal2eristwie (dominowaq . . .
;; "; ;pi;ip;;.;,"# :1ll1ll"'::l:::i*:fllii'i

szu,,i.,ia.
. . nowego filmu Andrzeja Wajdy.
4.Pan Nowak zajmuje sig chirurgi4 plastyczn4. To bardzo modna dzi-
siaj (specjalizowaCsie). .
5.Jan kocha Anng, alejego (adorowai)
. . . . . nie sprawiajej prryjemnoSci.
6. Afrykajest kontynentem, ktdrego (kolonizowai) .
7w;;,".';.n
r",^.n :1:::i:::::*ll lll l':
ii;*;il:.'*,ii:11
. ... . polskiej zlotdwkiwyrainiezrnalala.
8. KupiliSmynowykomputer, alejego (insralowai) . .
e.N;;;
k;;;,;;
;,-,". ","r"y ;;"i; ;#"T.l:ff:,".':
il;;znany I1i]l.
ch tematdw m uzyl<tjazzow ej.
10.W czasieostatniej wojny (okupowai) . . . .
Polski trwala aL szeSC
lat.

WZoR: (ieSi) - dojedzenia
l. Kiedyrozmawiamy ofizyce j4drowej, moja 2ona nie ma nic do (po-
wiedziei)
2. Twoje prowokacljne zachowanie daje nam duzo do (mySlei) . . . . .
3. Th muzyka absolutnie nie nadaje sig do (sluchai)
200
4. Chgtnie dam wam m6j adres,ale nie mam niczego do (pisai)
5. Dlaczego kobietyuwa2ai4,2eiestzawszecoSdo (kupii) ''''''
6. Odpoczng dopiero po (skoriczyi) . ' " .

" "." '.'
' sesjiegzaminacl3neJ'
T.Pokaldym (spotkai)... . . ...' ztob4jestemzdenerwowany'
8. Po intens)^Mnym(opalai sie)' . . . ' ' mam problemy ze sk6r4'
g.Crryniebol4.igttogipowczor{szym (taf'czyi) " " " " ''" '?
10. Po dlugim (zastanawiai sig).
. .. postanowilem civtYbaczYC
Wyrazyw nawiasach proszq podai w odpowiednich formach'

wZ6R: (bolec) - bdl
l.Michalposiada (umiei) "' grynacytrze'
2. Proszg o 1-O.; " " ' spotkania panijeszcze raz'
3.Zeby podr62owai po Swiecie,nie wystarczyrylko (chciei)
4.Juzodwielu lat (PrztlainiC) .

z tob4jest dla mnie najwaZniejsza.
5. Polskiego klimatu nie cechuj4 zbytduile (wahai)
' temperatury'
G.Zawszemarzvlmisig(leciei) "' halonem'
7. Wieczorem chgtnie idziemy na (spacerowai)
8. To bylo takdawno, ajamam ci4gle (2alowai) ' ' ' ' do ciebie'
1'"-::l o"o"..i)'"r,'
"l:'i:i:T::::::Til:l:l:*::
10. Od tygodnia m7c7rymnie (kaszlei) ' ' ' ' '
D
Proszg podai czasowniki, od kt5rych pochodz4 podane v'ryr^zy'
wZ6R: (chl6d) - chlodzi(
1. transport. . . . . 11' strach
2. handel l2.zazdroSe " ' "
3. start 13' b6l
4. brak 14.pamigi
5. gwalt 15.brud
6. skok 16.rozdzial
201
7. placz. 17.druk
8. sluch lB. plyn
9. Spiew 19.unik
10.sp6r 20. u5miech

WZOR: (m6wii) -mriwienie
Wiem, 2e (palii) papieros6w bardzo mi szkodzi. (pii) alkoholu te2 nie
jest dobrl,m pomyslem. A ci4gle (siedziei) w domu moleby(depresyjne.
Ale lepsze to, ni2 (chodzii) do pracy.Ja i ranne (wstawai), (golii sig),
(czesai). Nie, to nie dla mnie. Nie akceptujg tego codziennego (biegai),
(tloczy1 sig) w autobusach, robienia zakupdw. (zarabia1) pienigdzy nie
jest moim celem. Wolg (zyi) biedniejsze,ale spokojne. (spai) kiedy chcg.
(ubierai sig) w co chcg. f eSi) tego, co gotuje mama.
Lubig wieczorne (czyta1) ksi4Zek,samorne (rozmySla() prrry zapalo-
nych Swiecach, (sluchai) dobrej muzyki. Przecie| (rozumiei) polsko-
Sci Fryderyka Chopina czy (fascynowai sig) filozofi4 StanislawaBrzo-
zowskiego nie jest latwe.
Nawet (kochai) Gra\ny nie sprawilo mi wigkszej przljemnoSci. Th
jej wieczna (dominowai). To (chodzif) na kilometrowe spacery. (ogl4-
dai) sentymentalnych film6w. (pisai) wierszy. (kupowai) kwiat6w. (by-
wai) u ci4gle nowych zn{omych. (zaprasza1)goSci. (penerrowai) wszyst-
kich moZliwych sklep6w. To bylo (zawracai) glowy i nic wigcej. Nasze
(rozstawai) znaczylo dla mnie (wyzwolii), (uyzdrowiei).Ja nie mogg
pozwolii sobie na (marnowai) czasu. Na (denerwowai sig) z byle po-
wodu. Mnie interesuje (osi4ga1) v,1,2szychcel5w. (dochodzii) do we-
wn g trznej doskonaloSci. ( zrozumiei) isto ty bytu. ( adoro w aC)Lycia.
Rzeczowniki odczasownikowe
- s4 tworzone od tematu czasuprzeszlego czasownikdw niedokonanych
i dokonanych
- do temat6w tych dodaje sig sufiksy lub skraca o zakoriczenie czasownika
- dodawane sufiksy to:-anie (gr-ri granie), +nie (mySl-ei mySlenie), -cie
(mach-n4-f mach-nig-cie ), -acja (prezen-towai prezen t-acja)
- skrdcenie o zakoficzenie czasownika (atak-owai atak, pamigt-ai
pamigd)
- duj a m o zliwo si zarniany wyr aLenia czrA n osci (czytac, pisai ) na wtrya|a-
nie sytuacji (czytanie,pisanie)
202
ROZWIAZANIA CWICZEN
T. DAEN PANAADAMA
Cwicz.2
1. k4pie sig 2. placz4 3. kupuja 4. pijesz 5. caluj4 6. dener-wujeciesig 7. dyskutujg
8. gotujemy 9. pracuje 10. telefonuje
Cwicz. S
1. brakuje 2.rno|esz 3. pomo2emy, pomo2ecie 4. piek4 5.jadg,jedzie 6. idg, idzie
7 .2 r e8. k ln4, k lng9 . p o j m q i g 1 0 . p ra c u j e
ewicz.4
l. strzygg2.wrze 3. dmie 4. tluczemy 5. zapina6. uciekai4 7. drze 8. tnie
L w l C Z.5
1. Smieje2. dyskutuja 3. telefonujg 4. piek4, kupuj4 5. z11a6. czeszesz

7. pragnie
8. korespondujecie 9. biegnie 70. irylesz,rrjemy
Cwicz.6
l.jedzie 2.jedz43. pracuja 4. |artujg 5. caluja6. studiuj4 7. wieja 8.jada 9. kladziemy
l.r,rflcz,. I
1. widziei, patrzef, ogl4dai 2. lamentowae,lka1, szlochai 3. iSi, biec, chodzii
4. demolowaf,niszczyC,dewastowai 5. strzec,chronii, opiekowai sig 6. k4pai,
czySci1,plukai 7.uczyC,ksztalcii, szkolif
iwicz.8
1. wstaje2. mf e sig,gimnastykujq 3. p1jq 4..caluje,idg 5.jadq 6. obserwujg,podr6-
2uj47 . pracuje 8. piszg,telefonuje g. dyskutujg 10. Smiejemysig,2artujemy 11. pla-
nujemy, kierujemy 12. szanuje13. czujg sig 14. denerwujg sig 15. brakuje 16.rryp
17.moge 18.potrzebuje
2. CZY BOISZ SI4 MYSZY?
Cwicz.2
1.lec42.leirycie3. chodzimy 4. placg 5. boisz sig 6. mar'ry7 . patrzysz8. prosi 9. wozi
10. Spisz
iwicz.3
1. mySlisz,mySlg2. widzisz 3. zloSci,zloszczg4. stoisz,stojq 5. szumi, szumi 6. trafi
7. palg, palisz 8.je2d24,jeidzi, je2d29 9. gubisz,gubig 10. goli sig, gol4 sig
Cwicz. +
chodzi5. chodz46. nale\ 7. chodzi8. nalezy9.nale\
l.naleLry2.zaleLry3.zaleiry4.
L w l C Z .5
1. mySlg2. milczy 3. trafia 4. gubig 5. gol4 sig 6. robi 7 . gasz48' marzysz
203
C wic z . 6
l. boi sig 2. zlo3ciciesig 3. wolg 4. widzicie 5. rvierzymy6. cierpimy, musimy 7. mySli
8. widzi
l.I.ilICZ- I
1. obserwowai,rvidziei, spogl4dai 2. gadai, dyskutowai, rozman'iai 3. pracowai,

dzialaCczyni( 4. aprobowai, popierai, akceptowai 5. dotrzei, znalei1,odszukai
6. Snii, pragn4i, chciei 7. tropii, poszukiwai,Scieai
Cwic z . 8
1. stoisz2. bojg sig3.krzyczysz4.wrzesz.czg 5. slyszysz
6. musisz7. proszg8. robisz
9. robig, muszq 10.wolisz 11. kpisz 12. kpig 13. Smieszy14. lubisz,cierpig 15. pa-
trzg 16.zrobisz17.myslg 18.widzg,bawisz19.mdwisz20. robisz21. boiszsig 22. mil-
czysz23.wsq'dzgsig
3. TAK CZY NIE?
Cwicz.2
7. czyta 2. czekasz3. gramy 4. kocham 5. macie 6. da 7 . plyrva8. pyta 9. wysiadaj4
10. zmusz{4
Cwicz. S
1. sluchasz,zachwycamysig 2. witaja, 2egnaja3. dba, dbaja 4. dokuczaj4, prLeprdsza-
j4 5. zmusza6. naprawia, poSwigca7. sprzecz{4 sig,rozmawi4j4 8. zamykasz,przezig-
biamy sig 9. opowiadasz,sluchaj4 10. u4nvacie, szukamy
Cwicz.4
1. stawiam 2. umiera 3. rozmienia sig 4. przekonam 5. znam, mam 6. sprz4tam
7. sluchasz,pytasz8. czekam,sp6Zniaszsig
LWTCZ. 5
L. zbiera, podziwiamy 2. kochaja, zachwycam 3. opowiada, slucham 4. znasz,znaj4

5. zamykacie 6. gra 7. c'qtajaS.wracaj4
iwicz.6
1. dokucza 2. cztiî43. dba 4. zmusza5. pyta 6. spdzniam 7. zapraszarny8. wysiadacie
Cwicz. T
1. sprz4tai 2. gotowai 3. rozmawiai 4. mySlei 5. trafii 6. wymySlai
iwicz.8
1. kocham 2. klgkam 3. pytam 4. mam 5. znasz6.masz,dam 7. gram 8. naprawiam
9. sprz4tam10.mam, siggam11.uciekam 12.stawiam13.przyznasz,dbam 14. ubie-
ram sig 15. uprawiam 16. gram, p\wam 77. znarnsig 18. czytam 19. zachwycamsig
20. dokucza 21. znarn 22. spotykam sig 23. ma, czekam 24. zmuszasz25. witasz
26.2egnasz 27. odpowiadasz 28. sprzeczaszsig 29. zachv,rycasz sig 30. zamykasz
31. powtarzam, kocham 32.przyznasz,stawiam
204
4. CTECNS NIE ROZUMIE]UI
Cwicz.2
l.jedza 2. wiesz3. umiem 4.je 5. rozumiesz 6. wiem 7. Smiemy 8. umieja 9. Smiesz
10. wiecie
dwicz.3
1. umie 2. Smie 3. wie, rozumie 4. je,jem 5. umie, wiem 6. rozumiej4, rozumie
7. Smiem,Smie8. umie, wiedza
Cwicz.4
l. umiem, umiesz 2. wie 3. rozumiem, rozumiej4 4.jedz4,je 5. Smiem 6. umiemy
7. wiem 8. wiem 9. Smiem 10. umiesz
Cwicz.5
l.jemy 2. wiem 3. umie 4. Smie5. rozumiemy 6 .jedz47. wiesz8. umie
Cwicz.6
1. umiem 2.viedz43.rozumiej44. umiem (wiem, rozumiem) 5. Smiem 6. umiemy
T.wiemy
ewacz.T
l znam 2.wiem 3.Spig 4.Smiem 5.rozumiem 6.umiem T.Smiem 8.wiem
iwicz.8
1. je 2. wiem 3. umie 4. wie 5. Smiem 6. wiem 7. rozumiem 8. jem g. jemy
10. umiemy 11.wiem 12. rozumie 13. Smiem 14. umiem l5.je 16. umie lT.jemy
18. wiedz4 19. rozumiej4 20. jedz4 21. Smie 22. wiedz4 23. jedz4 24. jemy
25. umiemy 26. rozumiem
5.CHCIEC TO M6C
ewicz.2
l. m6wii 2. kupii 3. pisad 4.palif 5. pracowad 6. kochai 7. snrdiowai 8. wracad
9. gotowai 10. czekai I l. spai 12. telefonowai 13. mySlei 14. przestai
Cwicz.3
1. mieszkai Z.jeSi 3. byi 4.jechae 5.i(e 6. piec 7. nieSi 8. biec
i;Yicz.4
1. m6c 2. chciei 3. lubid 4. miei 5. musiei 6. pragn4d 7. prosii 8. woled
9. zzrrnerzaf
Clrn,drcz.
S
'
i f . gra1 2.jeSC,pid 3. spieszyisig 4. zgodzi1 5. umiei 6.uczy1sig, zd.ai Z.rzwcif
8. pamigtad 9.romi4zaf 10. rozmawiad
iwicz.6
1. pisad 2. czytaf 3. wspominaC 4. szanowai 5. Snii 6. jeSi 7. lubid 8. kupowai
9. spotykai sig 10. mtiwii
205
Cwicz. T
1. byi, pracowal 2.uczyCsig, studiowa( 3. czyta1 4.jeidziC 5. rozmawiai 6. kon-
taktowai sig 7. gadai, dyskutowai 8. stawiai, szukai 9. wstydzii sig, pytai 10.
obserwowai 11. prdbowai, ekspery.mentowai, ryzykowaC12. poznawai, rozumiei
13.wybrai, umiei, iSi 14. pamigtai, marnowai 15. zajmowai sig 16. plywa1, gra(
17.biec18.spotkai, iSf 19.jeSi,pii 20.sluchai, t^ficrye 21.unikai 22.pamigta(
23. klaSisig, m6c, spai, odpoczywai 24.robi1,25. osi4gai 26. pracowai, funkcjo-
nowai 27. naie(
5. SZCZ$SLTWEDAECINSTWO JANKA
ewicz.2
1. chcialem (chcialam), chcieli 2. mialeS,mieli5my 3. lecial, lecieli5cie (lecia-
IyScie) 4.zapominala, zapominaly 5.wisial, wisialo 6. le2al, le|eliT.patrzylem
(patrzylam), patrzyli 8. musiale3(musialaS),musieli 9. wolalem (wolalam), wole-
liScie (wolalyScie)10. Sledzilem (Sledzilam), SledziliScie(SledzilyScie)
Cwicz. S
1.jedliScie fiad$icie), jadlem (jadlam) 2. znaleil| znalazlel (znalazlaS) 3. usiadl,
usiedliSmy(usiad$imy) 4.przynieSli,przynioslaS5.wi6dl, wiedli6.zapl6tl, plotly
7. chcial, chcieliScie(chcialy5cie)8. mialem (mialam), mieliScie (mialyScie)
ewicz.4
l.wzi4l, wzigla 2.ziewn4l, ziewngla 3. plynal, plyngli 4.trzasn4l, trzasngly
5. klgkngla, klgkn4l 6. stan4leS(stanglaS),stan4l 7. pragn4l, pragngla
L W IC Z .5
1. chcial, chciala, chcialem 2. woleliScie (wolaly,Scie),woleliSmy (wolaly.(my),

woleli 3. potrzebowaly,potrzebowali 4. musialem. (musialam), musial 5. mdgl,
mogla 6. pragn4lem (pragnglam), pragnglo
iwicz.6
1. chodzilem (chodzilam) , 2. szedl 3. chodzil 4. chodzilo 5. chodzilo 6. szla
7. chodzilem 8. szedl
Cwicz. T
1. mialem (mialam) 2. rozumieli 3. rozumialem (rozumialam) 4. stosowal5. stoso-
wali 6. byli, byl T.rnial 8. mieli 9. pracowali 10. pracowal 11. wracal, byliSmy
12. siadali5my 13. siadalem (siadalam) 14. siadala15. usiadla 16. gotowala 17.je-
dliSmy lS.jadlem (jadlam) 19. krzykngla 2D.krn1czeli21. bylem (bylam), stalem
(stalam) 22.bylo, stali 23.bylo 24.znaleilismy 2S.znalazl 26.nidsl 2Tnioslem
(nioslam), balem sig (balam sig) 28. wyzdrowial,pofrun4l 29. rozumialem (rozu-
mialam), frungli5my 30.krzykngliSmy31.bawiliSmysig32.bawilsig33.uczylem
sig (uczylam sig) 34. uczyliSmy 35. mialem (mialam) 36. mieliScie (mialyScie)
206
z.DoBRAwn62x,q
Cwicz.2
1. bgdziemy czekai (czekzrli/ry)2.bgdziecie ogl4dai (ogr4dari/ly) z.bgdziemy oszczg-
dzaf (ouczgdzab), bgdziemyzarabiai (zarabiali) 4. bgdzie pracowai (pracowal) 5. bgda
mieszkai (mieszkali)6. b9d9 kochai (kochal) 7.bgdaszanowai (szanowaty)g. b9-
dzieszspotykai sig (spotykalasig) 9. b9d4 miei, mialy 10. b9d9 mdwii (m6wil/la)
Cwicz. S
1. bgdziesz wiedziei (wiedzial/la) 2. bgdzie miei (miat) 3. b9d9 mdc (m<igl)
4. bgdzie biec (biegl) 5. bgdzie piec (piekl) 6. b9d9 T.bgdzieszpii (pillla) g. b9-
dziemy miei (mieli) 9. bgdzieszkochai (kochala), b9d9 miei (mial) 10. bedzie
Spiewai (Spiewal)
Cwicz.4
l. b9d9 miei (miallla) 2. b9d9 pragn4i (pragn4l,zngla)3. bgdg lubii (lubit/la)
4.bgdzie miei (mial) 5. bgdzie budou'ai (budou'ala) 6. b9cl9 stpcliorvaf (stlclic>
wal/la) 7' bgdq czyta1(czvtal/la) 8. bgdzie rnieszkai (mieszkala)9. beclzicso:ri
(spal) 10. bgdziejeSi fiadl)
iwicz.5
I . bgdzieszrobii (robil) 2. b9d4 deo'dorr'ai (decvdorrah r 3. beclzic:zprzcklrr z-1r
(przekraczal/la) 4. bgdziejeSi (jadla) 5. bgdziemv telefonorsai , rrlerl,p,,r!-:ili 1.,
6. bgdziecie przeszkadzai (przeszkadzali) 7. b9d9 pisai tpisal la, S. brdzicn:.,
miei (mieli/aly) 9. bgdzie czesaf (czesal)10. b9d9 prosii (prosil la,
Cwicz.6
1. b9d9 myslei (myslal/la) 2. bedzie mdwif (mdwil) 3. bgdziemy sluchai (slucha-
i/\) a. bgdzie czui (czul) 5. b9d9 dotykai (dotykal/la) 6. bgdzieszzm1,w,ai(zmv-
wal/la) 7. b9d9 smiai sig (so.ial/la sig) 8. b9d9 plakai (ptakat/ta) 9. bgdzie
hodowai (hodowal) 10. bgdziecie pamigtai (parrrigtali/ly)
ewicz. T
1. bgdziesz decydowai (decydowal) 2.bgdzie robii (robil) 3. bgdziesz musiei
(musial/la) 4. bgdzieszmiec (mial/la), bgdzieszrobii (robil/ta) b. bgda awanso-
wai (awansowali) 6. bgd4 jeidzic $eidziti), b9d4 2enii sig (2enili sig) 7. bgda
8. b9d9 miei (miallla) 9. bgdziesz,bgdziesz 10. bgd.zieszsiedziei (siedzial/la)
I l. bgdzieszbraf (bral/la) , bgdzieszsplacai (splacal/la) r 2. bede walczyi (wal-
czyl/la) 13. bgdzieszprzegrywai (przegrywal/la) 14.bgdzie przesladowa( (prze-
Sladowal)15. bgdzieszmdc (m6gllmogla) 16.bgdzie spoq,kai (spoq,kalo) t7. |9-
dzieszmiei (o,'ial/la), bgdzieszpragn4i (pragn4l/n9la), bgdzieszm6c (m6gl/
mogla) 18. bedg pilnowai (pilnowal/la) 19. bgdzieszm6c (mdgl)
8.GDWY STAL Sr4 CUD
Cwicz.2
1. Gdybysbyllla punktualny/a, nie musielibysmy/ alybysmyczekai na ciebie.
2. Gdybym umial/la gotowai, zaprosilbym/labym was do siebie na obiad.
207
3. Gdybym lrrial/la szczgscie,dostalbym/labyrn t9 now4 pracA w banku.
4. Gdyby An na nie powta r zalazawsze,2ej estem za gruby, nie byloby mi przykro.
5. GdybySuczyl/lasig zawszeprzed egzaminem, nie musialbyS/labySzdawaf jesz-
czefaz.
6. GdybySjechal/la do Tomaszowa,wybralbym/labpn sig ztob4.
7. GdybySsprze dawal/ la sw6jsamoch6d, kupilbym/labym go.
8. GdybyAdam byl dobryrn s4siadem, |ryllbySmywzgodzie.
9. Gdyby pogoda nie byla fatalna, zostalibySmy w gdrachjeszczedwa dni.
10. Gdyby pan Nowak lubil wydawai pieni4dze,jego 2ona mialaby nowe futro.
Cwicz.3
1. ... chcielibyScietam wybrai sig.
2. ... chcialbym bawii sig cudar.mkosztem.
3. ... chcialyby kupii sobie kilka sukienek.
4. ... chcialbym zjeSicoSkonkretnego.
5. ... chciclibySmyspotkai sig z wami.
6. ... chcialby nic nie robii i osi4gaf sukcesy.
7. ... chcialybyprzeprowadzii sig do Gdariska.
Cwicz.4
1. Czy moglibyScie(moglybyScie)ju2 spai?
2. Zosirt, ugotowalabyScoSna obiad.
3. Chcialbym zaprosii was do tej nowej resrauracji.
4. OdwiedzilbySnasjutro, Wojtku.
5. OdpowiedzielibyScie(odpowiedzia\byScie) na m6j list.
6. Czy lubilibyScie (lubilyby5cie) moja resciow4?
7. MdwilibyScie (mdwilybyScie)po polsku.
8. Czytaliby5cieparistwo ten tekst.
L\A'ICZ. 5
1. Warto by kupii now4 gitarg.

2. Warto by iSi gdzieSpoartczye.
3. Warto by pii teraz wigcej sok6w.
4. Warto by obejrzei ten film.
5. Warto by zapamigtai caly tekst.
6. Warto byju2 o q'm mySlei.
Cvudicz.
T
1. Gdybyrn byl znanym pisarzem, czytano by moje ksi42ki.
2. Gdybym ustanowil nowy rekord Swiata,chwalono by mnie.
3. Gdybym zawszewszystkim psul humor, dener-wowanoby sig na m6j widok.
4. Cdybv on byl kreatorem mody, nawet wPary2uszyto byjego suknie.
5. Gdyby wykonawcy migli dobry projekt, zaczgtoby budowai nowy sradion.
6. Gdyby to byl doskonaly produkt, kupowano by go masowo.
7. GdybyJola byla fotoge niczna,fotografowano byja.
8. CdybySopowiadal stare dowcipy, miano bycig dosyi.
iwicz. g
1.gdyby, m<lglbyrn 2.mialbynn 3.wygl4dalbym 4.zainteresowalyby b.zaleiaroby,
2eby 6. oddalbym 7. pomySlatabyS8. zmienilbym 9. przestalbym 10. zaj4lbym
208
ll. przedstawilbym 12.gdyby, przestatiby t3.bylbym, zapraszanoby
14. rozma_
wiano by, pito by 15.wiedzianoby r6. smianoby rT.lubiano
bv, szanowanoby
18' widziano by 19.zaproponowanoby 2}.dano by 21. zatrucrnion
oby 2z.mogl<;
by 23. zarabialbvm 24. m6grbym 25. kupilbym 26. wynajalbym
22. zdobylbfm
28. posylalbyrn 29. zrozumialaby 30. zgodzrlaihy31. musiJlby':2. gayby
9.7A6BMY 7:O!
Cwicz.2
1. kupcie 2. zacznij 3. zaplac 4. mdw 5. zaproscie 6. spgdzciez. daj g. przesraficie
Cwicz.3
l. m6w 2. budujmy 3. szanuj 4. ignorujcie b. rn6dl sig 6. bdjmy 7.pytnj g. zasrandw
sig 9. zg<idlsi9 I0. graj
Cwicz.4
1. Niech ida! 2. Niech kupir 3. Niechjedz4l 4. Niech wejdzie! 5. Niech
spi4r
6. Niechprdbuje! T.Niechsluch{4 8.Niechpatrz4l g.Niech"odpoczn4!10.
Niech
umiera!
rJllllcz. 5
1. Niech pan da mi spokd,jl
2. Niech pani zostanieze mn4!
3. Niech pan wrdcijurro!
4. Niech paristwo siadaj4tutaj!
5. Niech panie coSzjedz4!
6. Niech panowiejeszcze czekaj4t
7. Niech pan zaczniesam!
8. Niech pani koriczywreszcie!
9. Niech paristwomySl4o nas!
10. Niech pani sigwstydzil
iwicz. 6
(propozycje)
1 'To uc z s ig! 2. T oz j e d z c i e c o s3l .T o p rz e s ta ri p a l i fl4.Topom62mi ! b.ogdl si gl
6. Proszgwsrafil7.zmiefija! 8. Uml sig! g. przeprosmniel L0.wyldizamnie (za
m42)l
ewicz. T
l. schr"rdnii2. p1'tajcie3. pij a. zardb (poirycz)5. m6wcie 6. sluchai 7. idi. g.dnwori
9.krzycz,m6wgloSniej 10.milcz
Cwicz. 8
l. czytaj 2. daj 3. chodZmy,zr6bmy,poddajmy 4.wl4cz 5. miejmy 6. pro5, marnuj,
idZ, sprz4tnij,ugoruj 8.przesadzaj,zajmlj 9.mdwl0.pal, poanoS
:?p":r7.zaparz,
ii. zlosi 72.wei, idi lz. przesran, rdb, przeszkadzaj-14. bqdzie is. pttozrrry
16. kladl 17.b6j, powiedz 18.domyfl lg.poczekaj z0.zr6b 2r.zrdbmy
209
1O.I,IST SENTYMENTALIW
Cwicz.2
l. Niecaly obiad zostal przezemnie zjedzony.
2. Nie tylko Annajest kochana przez Aclama.
3. Starvdomjest odnawiarryprzezpafst$,aNowakorvskich.
4. Najwigcej zamieszania-iest robione przez ciebie.
5. Toasrys4wznoszonedzisiajtylko za twoje zdrowie.
{r.Wyl4cznie twoje rady s4sltrchaneprzez Michala.
7. Takie idiotyczne pomysly nie s4akceptowaneprzez nikouo.
8. Nierne filmy przezmalo kogo s4 teraz ogl4dane.
9. Literatura popularnonaukowajest c zytanaprzezMaritrszanajchgtnie.j.
70.Przezkogo z nasjestlubiany Adam?
Cwlcz. S
l. Panjest zawszeprzeznas mile widziany.
2. To byl przez nikogt.rniepo24danyincydenr.
3. To nie.jest.jeszczeprzemy5lanaprzez wasdecyzja.
4. Nigdy nie bylem przez irycierozpieszczany.
5. Czy to spotkanie mo2e byi przelo2one najutro?
6. Anna nigdy nie bgdzie przez Adamazapomniana.
7. Nie wiem, czrybgdzieci kiedy5znana odpowiedZ.
8. Zawszekiedy s4 zapraszanigoScie,Adam jest pomi jany.
Cwicz.4
I . zostalaugotowana 2.jest spowodowany 3. jest ogl4dany 4. zostalazapomniana
5. s4 spotykane 6. jest urodzony 7.-iestwychowana 8..jcst niszczony9. zos[rl
znaleziony 10.jest przeznaczony
Cwicz. S
1. Chrzestzostalpr4je ty przez MieszkaI w 966 roku.
2. Gnieznojestuznane przezpolak<iwza ich pierwsz4stolicg.
3. Pier-wszaunia migdzyPolakamia Linarinamizostalazawartaw1385rokuw Krewie.
4. stolica zostalaprzeniesiona z Krakowa do warszawyprzez krdla Zygmunta III
Wazgw 1596roku.
5. w historii Polski, najwigcejwojen bylo prowaclzonychz Tr.rrcj4,Rosj4i Szwecj4.
6. wiederi zosralocalony przedrurkami przezkr6\a.JanaIII Stbieskieso w 16-s3
roku.
7' ostate czny rozbi6r Polski zostaldokonany przez Rosjg,prusy i Austrig w 1795
roku.
8. Niepodleglosi zosLelaoclzyskanaprzezpolskgw roku 191g,po 123latach zabordw.
9. w czasieostatnie-jwojny swiatowejpolska byla okupowinuprt thitlerowcd*.
przezszeS(lat.
10.\Masna historiajest z reuuly dobrz e zrTanapolakom.
iwicz.6
1. zostanie przecqttany 2. bgdg zauwa2ony3. s4 podziwiane 4.jest niewwowiedzia-
ny 5. zostala.drzucona 6. zapomniane 7. zostalywlpowiedziane,zostalyspelnio-
ne 8. b9d9 wyleczony 9. zostai wybaczony 10. zostalwybrany 1 l. bylem kochanv
2t0
12.jestemcalowany 13.zostalaskofczona 14.zostalstracony15.zostalemobudzo-
ny 16. czujg sig oszukany 17.jest organizowany 18. byi wysluchanyi zrozumiany
19. bgdzieszoblegana 20. bqdzie dany 21. oddany
T1. TRUDNO SIE ZDECWOWAC
Cwicz.2
1. zrozumiem 2. spytal 3. zrobi 4. straca 5. skoriczy 6. zgubii 7. zbuduje 8. zjem
Cwicz.3
l.zaczekac 2.pocalowai 3.ugotowai 4.wypii 5.nauczyf sig 6.ogolilsig T.zagrasz
8. poszukaj 9. umije 10. zanorowac 11. oslepnie 12. nakarmii 13. wyschnie
14. uslyszg15. pochwalcie 16. zaprowadzi
ewicz.4
1. weZmiesz2. dojdziecie 3. polozysz 4. powiedziec 5.wloLryc 6. dolozy 7. odejsi
8. odloii 9. opowiem 10.prryjdg 11.siedziei l2.wejSi 13.ogl4dai 14.znaleif
sig 15. wyjeZdLaj li.tvleidzaj
Lwlc z . 5
l.spalil 2.poradzic 3.zagadasz4.zaspiewamy5.zaniesiemy6.zapalilaT.zaprct-
ponowal 8. zapukaj
Cwicz.6
l.zapyta( 2.zrobi1 3. zaSpiewai4.zrezygnowai 5. wymyslei 6. pojechaf T.zdecy-
dowae 8. poradzii 9. ugotowai 10. utyi 11. zmarnvif 12.na]uczyC13. uczesai
14. ostrzyc 15. skoriczyi 16. ogolii 17. napisaf lS.przecqttaC 19.ptzeiryC
12.MOW SOBIE, CO CHCESZ!
Cwicz.2
1. odpisai 2.zapiszq 3. napisal 4. opisai 5. wlpisal 6' przepisai 7' dopisai
8. rozpisalem 9. podpisai 10. wpisai 11. popisai 12. spisai 13' prrypisuje
ewicz. S
1. poczytam 2. wczyta( 3. doczytasz 4. rozczytalem 5. przec'zytal 6. odc4ttanie
7. zaczytuje S. ptzec. tal 9. wyczytaleS
fwicz.4
1. dorobil 2. dorobii 3. narobic 4. narobii 5: nadrobii 6. obrobii 7. odrobii
8. porobii 9. podrobil 10.przerobii 11.rozrobii 12.urobii 13.urobilem 14. wro
bie 15.wyrobiq 16.zrobiC lT.zarobif
L w l C Z.5
1. mdwisz,wm6wisz 2. zam6wig,omdwimy 3. pom6wii 4' wym6wii 5' um6wmy

6. namdwilem 7. um6wii 8. odm6wii 9. m6wii, przemdwii l0' przymawiales
11. obm6wili 12. zm6wilo, namdwii, rozm<iwii 13. odm6wig 14. omdwii 15.wmG
wii 16. przemdwisz 17. um6wii, odmdwi
2tr
13. OPAMTTTAJ SrE!
ewicz.2
1. wyciec 2. przyslai 3. zostawai 4. wyludzii S.nagradza1 6.zamra2aC7. okradal
8. zmye 9. ogrzewai 10.odczytywai 11.zachowJwai
Cwicz.3
1. podpisal 2. umrzei 3. opanowywa( 4. zamalowywai5. przepisai 6. odkrywamy
7. wysypiai sig 8. wysiedzief g.wygrai 10. dokupowai 11. podsluchalem
ewicz.+
1. przygotowywai 2. domalowywai 3. odpisywai 4. przemvSliwai 5. prrypatrywaisig
6. odsiadyrvai 7. okradai 8. dogadzai 9. wyduszai 10.ucierai I l. wymiatai ),2.za-
sysai
LWICZ. 5
1. doleciei 2. dowiedziei sig 3. odkrzykn4i 4. podtrzymaf 5. ogrzaf 6. rozmyi

7. wyciec 8. przyby( 9. zawilgn4i i0. wymySlii 11.dotrzei 72. zarobi1
i wic z . 6
l. przygotowywaf 2. przygotowai 3. obiecywaleS, przypatrywa( sig, zacz4leS4. -
5. zamiata(, zamieSi 6. - 7. pozwalaliSmy,pozwolisz, otrzym)'\ivai,otrzymales,
przeIec4, przelatlwai, odegrai, odgrywaf, przypaffzsig,wydyrnai 8.wydmg 9. za-
prosii, zaprasza(, dowiadywai sig, dowiedziei sig 10. opanuj sig, uciekai
11. uciec, opanowl'wai, untrzef, zmarnowaleS12.umieraf
14.POJADq
JESzczEDALqJ
ewicz.2
l.pdjdziesz 2.poszla 3.poszedl 4.poszedl S.przychodzisz6.poszedl 7. posze-
dleS 8. przyszedleS9. p6jd9
Cwicz. S
l. pojechal 2. prrnedzie 3. jeidzicie 4. ryjechal 5. wleildLa 6. doj edziemy 7. od-
jechal 8. przl3eidiasz 9. odjeLdLa ),0.pojeidzi
Cwicz,4
l.latai 2.przyleci 3.odlecialy 4.przelatuj4 5.nadlecialy 6.wylaruje T.przelecialy
8. wlecial
t-wlcz. 5
1. przeplyn4i 2. pobiegnie 3. przyplywaj44. dobiegal 5. poplywai 6. przybiegnie
7. pobiegai 8.wyplynal
i wic z . 6
l.wchodzi, wychodzi 2.przylatuje,odlatuje 3.ujechai, wljechai 4.prz1,1eidLa,
odjeLd|a 5.przychodzi, odchodzi 6.przyplyngla, odplynie 7.pr'rychodzilo 8. od-
biega 9. dochodzila 10.dochodzi
fwl,cz.7
l.poclrodzg 2.dochodzilem 3.dobiegam 4.przelecialaS.przychodzi6.pojecha-
2t2
lem 7. polecialem 8. poplyn4lem 9. przeplywaja, przelatqj4 10.wchodzili, scho-
dzili 11.przepl,vn4lem,pobieglem 12.odlatuje, odjead2a13.doplynalem 14. prze-
jadg, prieleca 15.przejdg, pospacerujq16.polatam, poiei'd2g17' poplywam
15.LUBIE BYWAC
ewicz.2
1. pisyr,val2.jadam 3. byva 4. sypiaja5. rniewa tr. czl,tuje 7. widy'rvai 8. pijai
9. grywam
Cwicz.S
1. mija 2. zbijasz 3. wracai 4. kupowai 5. zatabia 6. obracai sig 7. zajmowal
8. zostawai 9. sprawiai 10.sprawdzam
ewicz.+
l.lata 2. chadzaj43.plywai 4'biegai 5'ucieka 6.wraca 7'jeidia 8'mijaja
LWICZ. 5
1. mawiai 2. jeidzie 3. siadywai 4. pispvai 5. kupowai 6.jesi 7. grai 8. pii 9. stai

10.kichai
iwicz.6
l.byruai 2.pijam
-9. 3.jadam 4.clawai 5'spotykam 6.mawial 7'pozwalam, zarabiam
g. grywam miewam 10. chadzam 11. czytuje 12. pisuje 13.jezd\g 14.widuje
15. pllnvam, grywam 16. siadyrvai, sypiai 17' bywam, ubieraf sig 18' chadza1
19. pozwalam, odpocrywai 20. zajmowaisig 21. nadchodza, wracam 22. oszuki-
wa1 23.pijam 24.jadam 25. bywam 26. miewam 27. grywam
15. DO CZEGO DOSA,O?
iwicz. 2
1. doczytarn 2. dopiszg 3. dopalii 4. dogotowalaS5. douczyi 6. do2yje 7. dop$e
8. doczekai
iwicz. S
1. dobiec 2. doniesi 3. dochodzg 4. dolecisz5. dojdzie 6. dojechai 7. doplyn4i
8. dokoliczyi
ewicz.4
1. dogonii 2. dodai 3. dodzwonii 4. dor6wnai 5. domalowalem 6. dokupig
7. dopasowaf 8. dolewaj
L w l C Z.5
1. dobudowai 2. dobrali 3. dofinansowal 4. dogasa 5. clo-irzei 6. dokarmiali

7. dokroii 8. doksztalcasig 9. doliczyi 10. domyi 11. dopracorvaf 72. dondzi.
13. dorzucii 14.dosadze15.dostanq
ewicz.6
1. dobiega 2. dodai 3. dojrzal 4. dokleil 5. dokona 6. doprosii 7. dopytai
213
8. dorgcza 9. dorosn4i 10. doslu2yl ll. dowieSi 12. dotlenii
iwicz. S
1. wypg 2. wypali 3. zjem 4. zrobll 5. napisala 6. ogolii 7. wysluchai 8. doczekali
9. uprala 10. wyslal
17.J4 Sr4 NrENADAJq
Cwicz.2
1. najeSi 2. nachodzii 3. nazbierai 4. napracowa( S.narwala 6. naczytalsig
7. nasiedzialemsig 8. naprodukowali
Cwicz. S
1. napisal 2. nakleii 3. nagrzae 4. naleje 5. nad42yC 6. napii 7. naklamal
8. narysujg
Cwicz.4
1. naradzii siq 2. nam6wif 3. namydlilem 4. nakupujesz 5. napatrzee 6. nacieszyt
7. nauczyf 8. napelnif
L wl CZ .5
l.nabrudzili 2.nabyl 3.nachylii 4.naci4gn4 S.nadai 6.nacierpial T.nadarzyla

8. nagral 9. najechal 10. nakryisig 11. nalezy 12. nakarmii 13. nastalem 14. na-
Sladuje 15. naSmiewala 16. naszczekad
iwicz.6
1. nabrai 2. nabila 3. nabrzmiewal 4. naciskaj 5. nagadai 6. nagromadzilo sig
7. najmuje 8. nakazai 9. nakladal 10. napadly 11. naplywaja
iwicz.8
l. nauczye 2. dotrzyrnaf 3. zaprosii 4.wyrwal 5. dopisai 6. obchodzii 7. rozbila
8. odkryl 9. przeslyszalem10.wymdwii 11. zamrozimy 12. przero5nie
IS.DLACZEGO PLACZESZ?
Cwicz.2
l.nadlecialy 2.nadfrun4l 3.nadjechala4.nadci4gn4l 5.nadchodzi 6.nadbiegal
7. nadplyngly
Cwicz. S
1. nadrobii 2. nadlamala 3. nadmienii 4. nadrobisz 5. nadeslal 6. nadsluchiwai
7. nadplaca 8. nadskakujesz
Cwicz.4
1. nadple5nial 2. nadgryzly 3. nadpleSnial 4. nadrdzewial 5. nadpalii
Cwicz.6
s-, po-, w-, na-, roz-, po-, po-, prze-, z-, D-,wy-, z-, za-, od-, po-, po-, wI-, po-,
Po-, u-, ptzy-, o-, z-
214
JAKxe:Zovturw
19.nAWOD
Cwicz.2
l.obsadzil 2.objechalem 3.oplyn4l 4.otoczyC5.opadal 6.opakowaf T.oblecial
8. obklejam 9. obchodzi 10. osunglo sig
iwicz.3
1. oklamai 2. objedz4 3. ograleS/las 4. ober-wala 5. oplakiwalismy 6. obcigla
7. obedrg 8. obm6wii 9. oprotestowali 10. obrzuciliSmy
Cwicz.4
1. opracowala 2. om6wimy 3. opisai 4. obdarowal 5. obdzwonilem 6. obfotografo-
wal 7. obliczvi 8. obcia2ai
iwicz.6
1 .p rze- 2. z a- 3. z a- 4 .u - 5 .p rz e - 6 .z a - 7 .u -,ro z - 8 .prze- 9.prze-l 0.w y-' s-
20.MUSIMY ODPOCZAC
Cwicz.2
1. odprowadzil 2. odleci 3. odbiegai 4. odniesi 5. odjedziemy 6. odfruwaj4
7. odwrdcii 8. odchodzisz
ewicz. S
1. odkupig 2. odpisai 3. odrosn4 4. odpracujg 5. odespai 6. odpordedziei
7. odbudowai 8. odbylem 9. odmrozilem
Cvud,.cz.4
1. odm6wisz 2. ocluczyi 3. odczytai 4. odczekan-r 5. odsluchan] 6. odipies'ai
7. odsiedziei
Cwicz.6
L za - 2. po- 3. po- 4 .d o - 5 .u - 6 .ry - 7 .p r' ry - 8 . z '
2 1. WSTARCZY PtOPATRZEC
Cwicz.2
1. posluchai 2.potafcn:rny 3.poczytasz 4. potrwa 5. pole2ei 6. pospacerowai
7. posiedzimy 8. postal 9. pospal 10. porozmawiai
Cwicz. S
1. posypai 2. poweselala 3. pokochai 4. poplami 5. poczul sig 6. pojadq 7' pope-
kala 8. poplynai 9. pokryl 10. pobrudzii 11. poczekai 12. pomy5lei
Cwicz.4
1. pocalowal 2. powitai 3. pozegnai 4. pobudzii 5. pochwalif 6. ponosisz
Cwicz.6
za-, wy-, p<>, za', od', za-' za-, za-, za-, za'' przy-, prze-' za-, \'ty-, vry-' za-' za-, z-'
za-, po-, po-, po-, po-, prze-,wy-, po-
215
22.WSZWCY O MNIE MOWIA
Cwilcz.2
l. podpalii 2. podci4i 3. podpisai 4. podrzucg b. podl4czy( 6. podskoczyl
7. podniefi
Cwicz.3
1. podsuszg 2. podgrzeje 3. poduczyi 4. podchwcily b. podrobii 6. podleczyi
7. podbudowaly 8. podliczy 9. podsluchai 10. podpatrzei
Cwicz.4
1. podlai 2. podwiei( 3. podmyl 4. podtrzymuj4 5. podgotowai 6. podwahy1
7. podprowadzg 8. podjedziemy 9. podplywaj4 10.podejdziemy
C wic z . 6
1. Nie,ju2 sigodkochalem.
2. Nie,ju2 sig nauczylem.
3. Nie,ju2 sig nachorowalem.
4. Nie,ju2 sig naczekalem.
5. Nie,ju2 sigdopytalem.
6. Nie,ju2 sig napracowalem.
7. Nie,ju2 sig wyspalem.
8. Nie,ju2 sig nasluchalem.
9. Nie,ju2 wyleczylem.
I0. Nie ,ju2 wysprz4talem.
ewicz. T
Prza/-,za-, do-, w-, w-, o-, wy-, u-, za-, za-, u-, u-, po-, o-, o-, na-, o-, przy-, vry-,
z-, za-, roz-, po-, prze-, wy-, po-, \MI-,za-, D_,wI_, po_, po-, po_, przy_,wy_,po_
23. CZY NIE PRZESZKADZAM?
Cwicz.2
1. przegapii 2.przecn1talem 3. przeliczyl 4. przechowaCb.prze\C 6. przepijaj4
7. przegralem 8. przesiedzial
ewicz.3
1. przeprowadzi( 2. przeloLyc 3. przelala 4. przeniesli sig 5. przejechales/la5
6. przepiszesz7. przewieii 8. przejechal 9. przechodz4 10.przebudowaf
ewicz.4
r. przezigbic 2. przeprosif 3. przepytal 4. przesolilas 5. przestai 6. przesadzii
7. przewidziei 8. przeslyszalem
Cwic z . 6
1.na-, wy- Z.za-,wry-3.2-, nz- 4.na-, roz-,l\y- 5.po-, za- 6.po-, w- Z.u-, za-, na-
8. w-, prze- 9. przy-, do-
2 16
24. KOGO CI PRZYPOMINAM?
Cwicz2
1.prryfrungiy 2.przyleciaL3.pr411e 4.pr'ryHeisz 5.przybvlo 6.prrysun4i 7. przl,nieS
8. przyclrodzil 9. przybiega 10.priryprowadi 7l . pr{echaf 72.przyszy(
i w i cz . 3
l. przygotowai 2. przrypr,rdrowai3. przntrrqa1 4.przypatrzef 5. prryciskam 6.prry-
sluclrujg sig 7. przysluirysz 8. przyttczyl 9. przypal
Cwicz.4
1. prryjechai 2.przyv"ttz13. przvpodobae 4.prwmav,ta1 S.przxtrzei 6. przvtkn4i
7. przyprdszyi 8. przygotowai
e wic z . 6
7.na- Z.dc> 3.za- 4.za-, przy- 5. clo-,przy- 6. do- 7. za- 8. do- 9. po-, roz- 10. za-
1 1 .po- 12. na- 73 .p rz y - 1 4 .z a -,u -
25. ME ROZDAFRAJMY SZAT
ewicz.2
1. rozjechali sig 2. roztopil 3. roznosi sig 4. rozstai 5. rozlecial 6. rozbiegly
7. rozlala 8. rozchodzii
i wi c z . 3
l.rozszer4il 2.rozmnozy1 3. rozkupili 4. rozdawal 5. rozchorowalem 6. rozwi4za(
7 . rozmySla8. rozerwala 9. rozbuduje 10. rozbil
Cwicz.4
I. rozerwa( 2. rozwidniai 3. rozjaSniai 4. rozgadal -c.rozerza( 6. rozkocha( 7. roz-
promienia 8. rozwodzii 9. rozmyl 10. roznosii
Cwicz.6
I. ujai 2.*ylse 3.zaj4( 4. podjEi S.przya1 6. pojai T.najaC 8. objqi 9. odjai
10. przejaC
25. NrE B4D4 UDAWAL
Cwicz.2
l. uczesaf 2. ugotowaf 3. ukaral 4. uprai 5. um13 6. uprosii 7. uszedl 8. usun4i
Cwicz. S
1. uszyi 2. ustai 3. urobii 4. ukochalem 5. uban'ii 6. upatrzvla 7 . uirywa8. uSmiali
sig 9. uton4l
ewicz.4
l. utyl 2. usn4i 3. ubylo 4. uzbierai 5. ule2ei 6. udaja 7. ukroisz 8. usiedziei
9. uszanowaf 10.uwierzyi
217
Cwicz.6
1.ogl4da 2.ogl4dala 3.wygl4da 4.zagl4da 5.podgl4daf 6.dogl4da T.przygl4da(
8. przygl4dal 9. przegl4dai
27.WCr+GAJACY
ZAW6D
Cwicz.2
l. wsiadaj 2. wplyn4l 3. wejSi 4. wlecial 5. wjechai 6. wbiegl 7.wlal 8. wstali
Cwicz. S
1. wdrapai sig 2. wczytaf 3. wpadl 4. wcelowala 5. wprosil 6. wdal 7. wczu1
8. wpisai 9. wepchn4i 10. wkrgcil
Cwicz.4
l.wsadzila 2.wskoczyi 3.wpoili 4.wciera 5.wgral 6.wrobii 7.wm6wii 8.wslucha
iwicz.6
1 .po2. pr > 3. 2a- 4 .2 a -5 .2 a -6 .w y -7 .* y -8 .rry -9 .od- 10.od- 11.od- 12.da 13.na-
14.na- 15. pod- 16.w- 17. ob- 18.z- 19.u- 20. ob- 2l.przy-
28.W^CZWNA, KT6RY WYBUCHA
Cwicz.2
1. wyspai 2. wysuszyi 3. wybiegl 4.wyr1waf 5. wyrzucal 6. rypisal 7. wyplynal
8. wyci4gai
Cwicz. S
1. wyleczy 2. wygrai 3. wyprosi 4. wylizal 5. wlplacze 6. wytrui 7. wykonc4,l
8. wytrwal 9. rym6wil l0.v'ryrzeibi(
ewicz.4
l. wybral 2. qpali 3. wlprodukowano 4. wygospodarujg 5. wydala 6. wymy5l
7. vygadala 8. *ypUe 9. wydal 10. wykonala 1 1. wysluchaj
Cwicz.6
1. nalegajcie 2. podlega 3. zalegam 4. ulegai 5. polegai 6. polegl 7. dolega
8. przylega 9. wylegly 10. uleglo
2qJUz TUTAJZOSTANE
Cwicz.2
1. zgubilem 2.zbii S.zjeSC4.zszy( 5.zl4czyl 6.zmye T.zdziwil8. zrobii
ewftz.3
l. zwracad 2. zwrdcil 3. schodzi 4. zejft 5. zjeidzil 6. zjechal 7. zbiegal 8. zbiegl
9. zlecialo 10. sfrunal
2t8
Cwicz.4
1. skoriczyl 2.zgolll 3. zm6wilo 4. schowala 5. zmarnowal 6. zbyva 7. spisal
8. zbudowai 9. zwariowai 10. zlarnala
Cwicz.6
1. prze- 2. po- 3. po- 4. na- 5.przy-,od- 6. u- 7. u- 8. z- 9'z- 10' po- I i' z-
30, DI-ACZEGO ZArcMINAMY?
Cwicz.2
I. zakopa1 2. zaprzestaly 3. zaci4f 4. zaplakal 5' zahamowai 6' zamdwilem
7. zaszkodzl( 8. zaofiarowala
Cwicz.S
l.zasluchali 2.zabudowali 3. zabolalo 4.zachorowal 5.zarosn4i 6'zasiedzialem
7 . zabrnfi. 8. zablysn4l 9. zagrzebal 10. zapragnie
Cwicz.4
1. zaSmialem2. zanudzimy 3. zamieszkaC4.zabrudzil S.zalal 6.zastrzeli17' zapo-
wiedzial 8. zagapila g.zaziEbig l0' zagotowala
iwicz.6
pfze-' foz-, za-, ptzy-' \!T-' po-' przy-'
v4ry-, wy-,!{Y-, Po-, za-, za-, za-, Po-,
na-, do-, prze-, za-, lra-, PrzY-
31.KIEDY9 BWO INACZEJ
Cwicz.2
1. kochano 2. napisano 3. pracowano 4. mySlano 5. grano 6. dvsktttortano
7. tolerowano 8. kupowano 9. pytano 10. wystawiano
evicz. S
1. m6wiono 2.zaproszono 3.przywieziono 4. noszono S.tafrczono 6. postanolvio
no T.zgodzono 8. zrobiono 9. sprzedano l0' zabroniono
Cwicz.4
7. zaczgto 2. umyto 3. rypito 4. zabito 5' zamknigto 6' przesunigto 7' odkryto
8. uszyto
uwrcz. S
bylo, pomagano, mySlano, bawiono sig, tariczono, Spiewano, lubiano, pito, \lo,
pracowano, parrzono, jeidzllo, podrS2owalo,zostawalo, wychowlwalo, gotowalo,
jedzono, pieczono, .obiono, budowano, pisano, bylo, c'tano, chodzono' widzia-
lo, Spi,zmienia sig
219
32. TWOJ KOCHAJACY M{Z
Cwicz.2
l. pracuj4cych 2. mieszka34cy3. lubi4cym 4. bior4cych 5.
studiuj4cych 6. pal4-
cych 7. Spi4cej 8. Spiew4jacychg. m6wi4cy 10.spaceruj4cych
ewicz.3
I' miiajacy 2..iacl4cy3' pachn4cy 4. rosn4ce 5. rozmawiaj4ce
6. interesuj4ca
7. dcnenr'rlaca 8. sroj4ca
Cwicz.4
l.padajacy 2.graj4cy3.ubieraj4cesig4.wisz4cyb.tai-rcz4cy
6.ogladajacy7.ucz4ca
sig 8. badaj4cy
.\ .
LWICZ. 5
zachwycaj4ca, patrz4ca, gotuj4ca, sprz4qj4ca, czekaj4ca,
niekoricz4cym sig, niepy_
taj4ce, fasrynuj4cy, bgd4cy,wydajaca, mySl4ca,rozumiej4ca,
zarabiaj4cym, oszczg-
dzaj4ca,rngajacy,iycz4cy,nie maj4cym, mieszkaj4ca,srarze.j4ca
sig, decyduj4cv,
i n teresuj4cy, maj 4cy, lu bi4cy, znacz4cy,koc haj
4cy
33. NrE JESTEM ZADOWOLOIW
Cwicz.2
l' ubrana 2' zakochany 3' przemyslany 4. uslyszany
5. uczesany6. wychowywane
7. czytana 8. zbadane 9. narnarowany l 0. przygotowany
17. rozwi4zanv I z. grane
ewicz. Z
l' nakrgcony 2' sp6rniajacysig 3' zaproszony4. opalony
5. ozdobiony ti. og.lony
7. zadowolony 8. pieczona 9. zamySl,ony10.zam6lviony
Cwicz. 4
1' usnriechniety 2. wlpoczery 3. zmoknigta 4. zamknigty
5. dgty 6. um1'te 7. rozbity
8. rozpoczgty 9. podarty 10.otwarte
Lw l C Z . 5
zadowolony, zmeczony,przypalony, zrobiony, niesprz4tany,
niemyte, r'eprasowa_
ne, zajgty,zakochana,ubrana, umeblowane,kupiony, oszukany,
-zdenerwowany,
wychowany, zaplakana, ornSwiony,noszony,chwalony,kochany,'szanowany,
kar-
miony
34. ZATMrNAJAC O WZYSTKTM
ewicz,2
l.pisz4c 2.gol4csi' 3.czytaj4c4.czesz4csig
b.pal4c 6.mySl4cT.grajacg.wrac{4c
9. czekaj4c10.Spi4c Il. zd,aj4c12.id4c
i w ic z . 3
I ' rrmpvszysie 2' podpisawszy 3. skoric4,rvszy 4. spctjrzawsz,v
5. zrobiwszy ti. kupiw-
siry 7. uslyszaws;ry8. zarnkn4wszy
220
Cwicz.4
L przf echawszy2. przyleciawszy3. usiacllszy4. obudziwszysig 5. lr,yspawszv
sig
6. umeblor,vawszy
L w l CZ .5
1. b9d4c 2. z,ostaj4c3. przcstaj4c 4. pornagaj4c

Cwic z . 6
czekaj4c, spaceruj4c, spogl4daj4c, pgac, pal4c, wl4czqtwszy, uspokoirvszvsig,
siadaj4c, zapomniawsiry Smiejacsig, krzycz4c, zctbacz4wszy,
maj4c, widz4c, zarabia-
jac, kibicqlac, zrozumiawszy,straciwszy,wstaj4c,kopi4c, czekaj4c,znalazlszysig,
wracaj4c
SS.ZAWRACANIE GLOWY
Cwicz.2
1. czytanie 2.wstawanie 3. sprz4tanie 4. studiowanie 5. zachowanie 6. po2egna-
nie 7. ubieranie sig 8. po2yczanie9. doje2d2anie10.sluchanie
Cwicz.3
1. niesienie 2. uczenie sig 3. palenie 4. mySlenie 5. znalezienie 6. le2enic
7 . c hodz enie 8.jc d z e n i c 9 . s i e d z e n i e1 0 ,e o l c n i e si g
ewicz.4
e tvci e 7. zei ni cci r.\ \.../l (!.(
1 . m y c ie 2. pic ie 3 . p rz rj S c i e4 .2 r' c i c.-r.o trr-a r-c i{r.
L w l CZ .5
1. rekomenclacja 2. donrir-rac-ja3. prczcntac-i.ri..pr.:.r-t-t.-'..- .. . :-. ! -

nizacja 7. dewaluacja 8. instalacja 9. rr'ari.rc-je1,, , .i'-::., -'-,
iw icz.6
1. powiedzenia 2. mySlenia 3. sluchania 4. pisania -1 i'-rr:r:--..- j -' ..
7. spotkaniu 8. opalaniu sig 9. tariczenitr 10. zasr:lnc,hrc:ri'-:i,( -,
Cwicz. T
1. unriejgtnoSi 2. moZliwoSf 3. chgi 4.pr4'1aifi 5. rr'ahanie i,i.lor l. !p;ir: - :..:.
9. ruch 10. kaszel
iwicz.8
1. transportowa( 2. handlowai 3. startowai 4. brakowai 5. pvalcif {.r.skakac'
7 . plakaC 8. sluchai 9. Spiewaf 10. spieraf sig I 1. straszyi 12. zazdroicii 1 3. bolei
14. pamigtai 15. brudzii 16. rozdzielii 17. drukowai 18. plyn4i 19. unikai
20. u5miechai sie
iwicz. g
palenie, picie, siedzenie, chodzenie, wstawanie, golenie sig, czesanie, biega-
nia, tloczeniasig, zarabianie, 2ycie, spanie, ubieraniesig, czytanie,
-ledzenie,
rozmySlanie, sluchanie , rozumienie , fascynowanie sig, kochanie, dominacja,
clrodzenie, ogl4danie, pisanie, kupowanie, bpvanie, zapraszanie, penetracja,
zawracanie, rozstanie, wyzwolenie, wyzdrowienie, rnarnowanie, denerwowanie
sig, osi4ganie, dochodzenie, zrozurnienie, adoracja
221
TO\)TARZySMO
AUTOR6\rI wyDA!(/c6W
PRAC
NAUKO\)rYCH
UNIVERSITAS
www. u n i v e rs i ta s . com. pl
REDAKCIA
uf. SfawlowsLa17, 31-Oi6 l(akOw
tel"/fax01 2 423 9605 /O 1Z 423 26 14 / O 12 42326 28
red@univcrsitas.
com.pl
promocia@univcrsitas.
com.pl
DySTRyBUCJA o,rzKSIIGARN|AWySytKO\(A
ul.Zmuid*a68, 3 1-496 l(al6w
box@universitas.com. pl
tel.019 413 9't 36 / O1e 413 92 70
fa xO1 94 1 3 9 1 2 5
W SERilJEZYKpOLSKtDLA CUDZOZTEMCOW
PODRECZNTKT
pod redakcjqWtadysiawaMiodunki
KU RSO W E SYST E M JEZYKA
WfadyslawMiodunka CZESC, JAK StE MASZ? MagdalenaSzelc-MaysSLOWA I SLOWKA
C2956l: SPOTYKAMYSIE W POLSCE Podrgcznikdo nauczania
siownictwa
i gramatyki
Podrecznik do naukijqzykapolskrego dla poczqt<u.qcycl dla poczEtkulEcych
@[ @ft![
Wkr6tce: Czq56ll: SPOTKAJMY SIE W EUROP|E
GEI MagdalenaSzelc.MaysNOWE SLOWA -
J .u oanut a Ga l y g aA C H , T E N J E Z YK POL SKT ! ST ARER ZE C ZY
C*i"."n'u komunikacyjne diagruppoczq:kL a.cyc- @[![ Doc.gczr< do .alczanrastownictwa
l;-;5"g"" 19.ykupotskiegoGEEI
Ewa LipiriskaZ POLSKIM NA TY
Podrecznikdo naukijgzykapolskrego Pio tr GarncarekC ZA S N A C ZA S OWN IK
dlastopniaprogowego Ct cze"a gra-a:ycznez lqzykapolskiego
@[ @ftl[
Marta Pandikov6,Wieslaw Stefariczvk Sta n isl awMgdak C O Z C ZY M?
PO TAMTEJ STRONIETATR... Ci.rcze"a sk,adro*redlagrupzaawansowanych GEIil
Ucebnica pol'5tiny preSlovdkov
@ J6zef Pyzik PRZYGODAZ GRAMAWKA
Ewa Lipiriska,El2bietaGraiyna Dqmbska
F e < S,aS ,C r,atrOrS r,,,O
rO.
K | EDY SW R 6 C | S Z T U . . .C z e5 6t: GE I!i l
G DZ I ENA D W I S L N N S X g I N 2r C Jo ze f Pyzi ktS C C Zy JE C H A C ?
Podrgcznik jgzykapolskiego dla6rednio .uu*un"o*uny"h@l[ C;t cze' z gra- a:i az- a- se- z- :\'az. e
Ewa Lipiiska, Elibieta Gra2ynaDqmbska z czes.,!' 1a- .,.-, GDlilf
KTEDYSWROCTSZTU... Cze66il:
BY S Z UK A C S W O I C HD R O b IGWIAZ D Sta n is l awMqdak L|C ZE B N tKTE Z S tE LIC ZY !
Podrecznik jezykapolskiego dlazaawansowanych
_ [iU
Jr M agdalen aS z e l c - M a y sc O S W AM p o wtEM ...
Cwiczeniakomunikacyjne
=;gpg"" dla grup Srednich nilftEI
S T O WNI K I SPRA WN O S C I
Anna Seretny A CO TO TAKTEGO?
slownikjqzykapolskiego
Obrazkorvy
@
Stanisfaw
MgdakSLOWNIKODMIANY
RZECZOWNTKoW PoLSKICH Eilil]l:El
Stanislaw Mgdak
SLOWNIK FORM KONIUGACYJNYCH @
czAsowNtKow poLSKtcH laEEftEf An n a P i gci ri skaC O R A Z WE JD ZTED O GLOWY- JU Z
Stanisfaw Mgdak Z NIEJ N IE WY LE C I,C ZY LI FR A ZE OLOGIA P B OS TA
PRAKryCZNY SLOWNIK T.ACZLIWOSCISKLAD- I PRZ Y JE MN A P . OD R E C ZN IKD LA U C ZN IOW.
NIOWEJ CZASOWNIKoW POLSKICH ]GGfttrT POM OC D LA N A U C ZY C IE LI 1:Z)COIOV/anlU
Zotia Kurzowa ILUSTROWANY SLOWNIK Anna Seretny KTO CZYTA NtE BtADZl
C:; 27p' 2'aa,',.a.za?::-:r.-:::
PODSTAWOWY
JEZYKA
POLSKTEGO EEIEE ::_.:-- : r, :z/colowanru
MagdalenaSzelc-MaysTANCE MALOWANE Ewa Lipi ns k a. Anna Ser etny

Podrgcznik
dladzieciw wiekuprzedszkolnym ABC MET OD YKI N AU C Z AN IA J EZ Y KA PO LSKIEG O
i wczesnoszkolnym
JAKO OBC EG O
K ULT URAW N A U C Z A N T UJ E Z YKA POL SKtEGO

JAKO OBCEGO. STAN OBECNY _ PROGRAMY
Ewa Lrprnska. Anna Seretny
NAUCZANIA _ POMOCE DYDAKTYCZNE
PODSTA\.1f/ DYDAKTYKt JEZyKA pOLSKI EGO
Red. WfadysfawMiodunka
JAKO OB C E GO
PRZEWODNIKPO EGZAMINACH CEHryFIKATOWYCH
Ewa L r prnsxaLE K TU R YP OD R E C ZN E
Red. i oprac. Anna Seretny, Ewa Lipihska
--' : : ; : ::. i' : i, ;.:'.. -. . : ---. . : - : : - - :::_- :- _ :..,
;,47,=a'.a,'.2. .
Podrgcznikido nauczaniajqzyka polsxre-co

.a<c :.€3:c * ::-a:.r.-....ra-e .zez zespotautor6w,
zwiEzanychmiedzyinnymiz KatedrqJezyka Fc,s<e.c ..,,e.syretrJagrellonskiego
.a<c ol.ce_:: J-
Na stronie www.universitas.com.pl znaJdqPanstvvo\./r?cejrnformac1i o podrqcznikach

do nauczaniaiqzykapolskiegoJakoobcego.Tuta1mozna takze zamowicbezplatnykatalog
, , P odr g c z n i kdio n a u c z a n i a
)e z y k ap o lskregoJakoobcego
PodrgcznikCzas na czasownikstanowi zbior iwiczefi
zwiqzanychz odmianq,sktadniqi semantykqczasow-
nika,czgscimowystanowiqcejjqdro kazdegozdaniapol-
skiegoi sprawiajqcej
kfopotykazdemuz cudzoziemc6w
uczqcychsig polszczyzny.Nie jest on jednaktylko kla-
sycznymzbioremdwiczefl:ka2daz jego trzydziestupiQ-
ciu czg6cirozpoczyna
sig od interesujqcegotekstu,uka-
zujqcegote formy czasownika, kt6re stanowiqjej cen-
trum.Nastgpujqce po nimdwiczenia zwracajquwaggna
formy czasownika,kontekst ich wystqpowaniai zwiq-
zanqznimwieloznaczno66. Szczeg6lnie duzouwagipo-
Swigcaautor aspektowipolskiegoczasownika, a wigc
temuzagadnieniu, kt6rewielustudent6wuwa2aza naj-
trudniejszew opanowaniu polskichczasownik6w. Dlate-
go podrgcznikten mozeIowarzyszycnaucejgzykapol-
skiegojakoobcegopraktycznie nakazdymjejetapie.
Piotr Garncarek ukofrczytstudia na WydzialePolonistyki

UniwersytetuWarszawskiego.Przez wiele lat pracowal
w Centrum Jgzyka i Kultury Polskiejdla Cudzoziemc6w
,,POLONICUM" w Warszawie jakonauczycieljgzyka polskie-
go. Prowadzifr6wniezbadanianaukowedotyczqcekontekstu
kulturowegow nauczaniujgzyka polskiegojako obcego.
Tematowitemu poSwigcilswojq prace doktorskq (1995).
Jego ksiqzkaSwiatjezyka polskiegooczamicudzoziemc6w
zostafavqydanaw '1997.Jest r6wniezjednym z czfonk6w-
-zalo2ycieliStowarzyszenia Bristol, gromadzqcegopolskich
i zagranicznychnauczycieli j gzykai kultury polskiej.
www.universitas.com.pl ilil|1

B2 - Czas Na Czasownik

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

B2 - Czas Na Czasownik

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

B2 - Czas Na Czasownik

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

K3leika zgodna P O D R E C Z N DO IK NAUKIJEZ YKA

Pozlom Plotr Garncalek

j SllLd"ie A0 Srtui drDo|sl

1z"n*un"o*unv zaawansowanv c2 ([.4asterv)

r5d -glal FrrsEeolllo@

Czasownik jest t4 czgsci4 mo\\y, kt6rej ucz4cy sig jgzyka polskieg<r

chcialbym podzigkowai pani prof. Annie D4browskiej z

Codziennie rano wstajg bardzo

Pracuje duzo. Piszglistv i telefo-

Dlaczego wigc nie czuje sig do-

koju, Spiewu ptak6w.

Proszg uzupelnii zdania podanymi ni2ej czasownikami lv odpowied-

uczyi, kqpaf, iSi, biec,strzec,demolowai, czyici6,lamzntowai, widziei,

Proszg wyja(nii znaczenie poni2szych zwrot6w i okreSleri.

-Anno, dlaczego stoiszna krzeSle?

tfi{::"+ -WlaSnie o tym mySlg.

Wyrazy w nawiasach proszg podai w odpowiednich formach.

b.Ad;;iA'"")"Eu',i* "a*.i",.,.il ....................tlili".

' ,s:*'' ll*?.ffi:x):

z.N";;i,;rrp^riripiJ "* *,.lu"",:"-i:t J'Tff8;i?,-#

Proszg wybrai odpowiedni czasownik i podai go we wlaSciwejformie

tropi4 rlotrze( widzie( pracowa,(,obsenaowa(,gada( aprobowa(,ini(,

Wyrazy w nawiasach proszg podai rv odpowiednich formach.

Proszg qjaSnii znaczenie poniZszych zw:rot6w i okreSleri.

Tak bardzo Cie kocham!

Wyrazyw nawiasach proszg podaiw odpowiednich formach.

Wyrazyw nawiasach proszg podai w odpowiednich formach.

Proszg uzupelnii zdania podanymi niaej czasownikami w odpowied-

' ":1lr::*:1"":::::':: *;;";;j;;";k;;;;

Proszg wybrai odpowiedni czasownik i podai go we wlasciwej formie

Dlaczego pan tak du2oje, panie Maciejul

Wyrazy w nawiasach proszg podai w odpowiednich formach.

Wyrazy w nawiasach proszg podai w odpowiednich formach.

Prorrg wybrai odpowiedni czasownik i podai go we wlasciwej formie

Wyrazyw nawiasach proszg podaiw odpowiednich formach.

Zeby byi kims wa2npr, trzeba dw2o

Podane w nawiasach czasowniki proszg podai w formie bezokolicznika.

4. W naszym biurze wszyscy(pala) papierosy. Tylkoja i Anna nie chce-

Podane w nawiasachczasowniki proszg podai w formie bezokolicznika.

10. To niejesttemat, o kt6n.nn mo|na

Czasowniki w nawiasach proszg podai w formie bezokolicznika.

l0.Pilnie(obser-wuja)..." "' ludzi'

I. -e (np. go*, slYszrc,m6wti)

Mogg powiedziei, ze mialem szczgSli-

Proszg odpowiedziei na pytania doqcz4ce tekstu.

Wyrazy w nawiasachproszg podaf w odpowiednich formach czasuprze-

\\\'razy w nawiasach proszg podai w odpowiednich formach czasu prze-

Proszg uzupelnii zdaniapodanymi nizej czasownikami, u2ytymi w cza-

Proszg uzupelnii ponizsze zdania czasownikami: ifi, chodzii, u|ytyrni

Wyrazyw nawiasachproszg podaiwodpowiednich formach czasuprze-

- Marku, ty nigdyju2 nie bgdziesz decydowai o wlasnym losie!

r.,.ay -l' .........;;r.d,;;;r;;r.;;;;;;

7M"; ili.;;1:;^:il i: ;:;:*j#n*:".

o.e'arr.;i.riirya...-'',\"';;;',""'sav"'; "' :|i:l::

Proszg uzupelnii zdania wedlug wzoru'

wyrazy w nawiasach proszg podai w odpowiednich formach czasu prryt-

l.(ty) Marku, tyju2 nigdy nie (decydujesz) o wlasnym losie!

Proszg qjaSnif znaczenie poni2szych zwrotdw i okreSleri.

1z"nun"ounv zaawansowanv c2 ([.4asterv)

' ,s:'' ll?.ffi:x):

' ":1lr:::1"":::::':: ;;";;j;;";k;;;;

7M"; ili.;;1:;^:il i: ;:;:j#n:".

g.e"r;" irn,r' ;,** rir" ".;t;.;ir:.T#::"ii?l,il'.