Professional Documents
Culture Documents
Teorya
Teorya
•
2. 2. Ano ang LINGUA FRANCA? Wika na ginagamit ng dalawa o higit pang mga tao na
nagmula sa iba-ibang pamayanan o multilinggwal na komunidad. 3–18
3. 3. Dalawang Uri
4. 4. Ano ang DAYALEK? • Ang DAYALEK ay varayting batay sa lugar, panahon at katayuan
sa buhay. • Unang wikang kinamulatan at ugat ng komunikasyon sa tahanan, pamayanan at
lalawigan.
5. 5. Mga Uri ng DAYALEK
6. 6. Tatlong Uri ng DAYALEK 1. Dialectal Variation Tumutukoy sa distribusyon ng ilang mga
salita, aksent, pagbigkas ng wika sa loob ng isang language area katulad ng wikang Tagalog
sa Bulacan, Nueva Ecija, Rizal, Batangas, Laguna at Quezon.
7. 7. 2. Discrete Dialect Hiwalay sa ibang mga dayalek dulot ng heograpikong lokasyon at
pagiging distinct na dayalek. Module 3 3–18
8. 8. 3. Social Dialect Naiiba sa heograpikal na dayalek dahil ito ang sinasalita ng iba’t ibang
uri sa lipunan. Ang mga taong kabilang sa isang grupo ay may ibang pananalita kumpara
sa iba na mula sa ibang uri sa lipunan kahit na sila ay nasa iisang lugar.
9. 9. Ano ang REJISTER o JARGON? • Tawag sa mga salita/wikang nabubuo ng mga grupong
profesyunal o sosyal bunga ng okupasyon o trabaho o kaya’y gawain ng isang grupo.
10. 10. Ano ang IDYOLEK? • Ang varayti ng wikang kaugnay sa personal na kakanyahan ng
tagapagsalia. • Varayti ng wikang ginagamit ng partikular na indibidwal
11. 11. Tatlong Uri ng VARYASYON 1. Varyasyon sa WIKA Size, prestige at istandard. 2.
Varayasyon sa DAYALEK Tunog o punto, pagkakaiba ng salita at paraan ng pagsasalita.
3. Varyasyon sa REJISTER Ispesipikong salitang ginamit ayon sa hinihingi ng sitwasyon o
pagkakataon.
12. 12. Tatlong Dimensyon batay sa Rejister 1. Field- layunin at paksa ng komunikasyon 2.
Mode- paraan ng paghahatid 3. Tenor- participant ng komunikasyon at relasyon ng
nagsasalita sa nakikinig
13. 13. Mga bahagi ng Dimensyon ng WIKA 1. Dimension of power Kausap ay mas mababa,
kapareho, o mas mataas sa nagsasalita. 2. Dimension of solidarity Kaisa ba ng
tagapagsalita ang kanyang kausap 3. Formality of occasion Kailangan bang pormal o hindi
14. 14. 4. Expertise 5. Teknikaliti Paggamit ng nagsasalita ng mga teknikal na salita ayon sa
kaalamang teknikal ng kanyang kausap.
15. 15. Mga Teorya sa Varayti ng Wika 1. Teoryang Sosyolinggwistiko • Pamamalagay na ang
wika ay isang panlipunang penomenon. • Nagiging makabuluhan ang anumag pahayag,
aksyon, salita ng isang indibidwal kung ito ay nakapaloob sa lipunan at ipinapahayag sa
ibang indibidwal o grupo.
16. 16. 2. Teoryang Heterogenous • Ang wikang nagbubunsod sa pagkakaroon ng mga varayti
ng wika. • May tinatawag na Tagalog-Filipino, Ilokano-Filipino, Ilocos Norte-Ilokano at iba pa.
• May mga Filipino ng mga bakla, sugarol, kolehiyala, at iba pa.
17. 17. 3. Teorya ng Akomodasyon • Nakatuon sa Second Language Acquisition o SLA. •
Nakapokus sa mga taong kasangkot sa sitwasyong pangwika. • Sa pakikisalamuha ng mga
tao, nagkakaroon ng pagkakataong gumaya o bumagay sa pagsasalita ng kausap upang
bigyang-halaga ang pakikiisa, pakikilahok at pakikisama.
18. 18. 4. Teoryang Interference Phenomenon at Inter-Language • Interference- pagbuo ng mga
varayti ng wikang Filipino. Halimbawa: Cebuano-Filipino (hindi paggamit ng
REDUPLIKASYON) ( Doon ako magturo sa Palawan) Paggamit ng panlaping –mag- kahit
dapat na gamitan ng –um- (Huwag kang mag-ihi dito
19. 19. • Inter-language Tinatawag na mental grammar na nabubuo ng tao sa pagdating ng
panahon sa proseso ng pagkatuto niya sa pangalawang wika
Heterogeneous Na Wika
pinakamaraming wika. May kabuuang 175 na wika ang ating bansa. Isang daan at pitompu’t isa
dito ay ginagamit pa at ang apat naman ay lumipas na o hindi na ginagamit ng mga Pilipino.
Sa kadahilanang ang Pilipinas ay isang kapuluan, ang mga Pilipino ay nahahati rin sa ibat-ibang
grupo, na may ibat-ibang uri ng dayalektong gamit. Ganun pa man tayo ay pinagbubuklod pa rin
ng iisang pangunahing wika – ang wikang Filipino.
Ang susunod naman ay ang pansamantalang barayti. Kinabibilangan ito ng mga salitang may
pagkapare-pareho ng baybay pero magkakaiba ang kahulugan ayon sa aspeto ng pag-gamit dito.
Halimbawa ay ang pag-gamit ng salitang heneral at
general na kung saan ito ay tumutukoy sa dalawang kahulugan: military at pangkalahatan.
Kasama pa sa ibang barayti ng wika ay pidgin, creole, ekolek, sosyolek, etnolek at register.
Halimbawa dito ay ang mga salitang jejemon, coño, mga salitang pabaliktad ang baybay
(halimbawa: erap-pare), mga lenggwahe ng mga grupo ng mga bakla (halimbawa: shinits itey?-
sino ito?) at iba pa na uri ng mga salita na lumalabas sa makabagong panahon at henerasyon.
Karagdagang Kaalaman:
Barayti Ng Wika
Gamit Ng Wika Sa Lipunan
Homogeneous Na Wika
Talumpati Tungkol Sa Wika
Antas Ng Wika
M ABUHAY !
Ang TakdangAralin.PH ay ginawa ng estudyante para din sa mga estudyante. Sana po ay marami kayong
matutunan sa inyong pag-bisita. Salamat!
P OPULAR
Matalinhagang Salita
Ang wika ay sandata na ginagamit ng kahit …
Barayti Ng Wika
Ang wika ay bahagi ng kultura at kasaysayan …