Chinh phuc mén Ngit van C6 Trin Thiy Duong VIET BAC - Té Hitu \¢ gia: TS Hitu [a nha tho chinh tri, 1a la c6 dau ctia tho ca cach mang Viét Nam. Tho TS Hitu thé hign 18 séng 1én, tinh cam 1én ciia con ngudi cdch mang. Tho ng dim da tinh dan tc trong ngi dung va hinh thite thé hign. Bai tho “Viét Bde” la dinh cao cita tho ‘Té Hitu va ciing 1a dinh cao cia tho ca khang chién chéng Php. Tae pham: Viét Bac 1a khu can ctr dia khang chién duge thanh lap tr nim 1940, g6m sau tinh viét tit la “Cao — Bac — Lang — Ha — Tuyén— Thai”, Noi day, cin b6 chién st ‘va nhan dan Viét Bac di cé mudi lam nam gin bé keo son, nghia tinh (tir nim 1940 dén nam 1954). Sau higp dinh Gionevo, thang 10 nam 1954, Trung uong Dang va cén b6 ri chién khu Viét Bac. Budi chia tay lich str 4y da tré thanh niém cam himg cho Té Hitu sang tac bai tho “Viét Bdc”. Trai dai khap bai tho 1a niém thuong noi nhé vé nhing ky nigm khang chién gian khé nhung nghia tinh giita can bé va nhan dan Viét Bic. Lai din: “Viér Béc” 1a mét bai tho ra d&i duge vi nhu 1a mét bai tho “khdng viet khéng duge”. Sau chin nam khang chién, hoa binh dugc lap lai trén mién Bac, miza dit nuéc da duge ty do, cch mang chuyén sang mgt giai doan méi, Qua mét sy vige cu thé luc bay gif 14 nhing ngudi khang chién tir mign nai to vé déng bing, mién xudi; Trung ong, Chinh phi tir chign khu Viét Bac tré Iai tha d6. TS Hau da x4y dymg mét bai tho néi lén tinh nghia déi v6i qué huong céch mang, déi v6i khang chién dé moi ngudi khéng quén ching dung gian khé day tinh nghia da trai qua cing nhau trong sudt mudi lim nam. Trong bai tho, céch nhin cia tae i@t Bac, di khang chién va sy nghigp cach mang, d6i véi dat nuée va nhdn dan ta la each nhin cia mot nha tho cach mang, day tinh thuong yéu, quy trong, biét on va lac quan. Suy nghi vé mét sy kign, mdt van dé thoi su lai mang y nghia lich sir va rat gan gai ‘Gi tam trang ciia nhan dan, & T6 Hitu da bién thanh ngudn cam himg séng tao, thanh tinh cam va duge dién dat trong bai the “Vigr Bde” véi mot nghé thugt digu luyén. Bai tho“ Viét Bde” ngot ngao, dim thim nhu mét bai ca tam tinh, rat tiéu biéu cho hon tho, cho phong cach cia T6 Hitu. Van 1a tiéng ndi cla tinh cam, tinh yéu, nhung 1a tinh yéu d6i v6i qué huong dat nude, d6i véi cich mang, d6i véi nhan dan. Trong cau chuyén véi mot nha nghién ciru van hoc ngudi Phap 14 Mireille Gansel, 16 Hu tim sy ring: Anh “phai long” dat nuée va nhan dan minh, va di néi vé dit nudc, vé nhan dan nhw néi voi ngudi dan ba minh yéu. Cho nén, tinh yéu bién thanh tinh nghia, va “Vier Bac” tré thanh tigng hat an tinh chung ctia nhiing ngudi khang chién, cia ca dan téc trong mot thoi diém rat dang ghi nhé ay. CHUC CAC EM HQC TOT! 158Chinh phuc mén Ngit van C6 Trin Thiy Duong Mét sé nhan dinh vé nha tho Té Hitu va bai tho Viét Bac. - Viét Bac la mét trong nhitng dinh cao tho Té Hitu, ciing la mét trong nhiing thi phdém xudt sae cla Viét Nam théi ki khang chién chéng thuc dan Phap. - Stee thu huit ctia tho Té Hitu la chat men say li twéng va tinh dan téc dam da. - Thai d6 toan tém, toan ¥ vei cdich mang la nguyén nhan chink lam nén thanh cong ctia tho T6 Hitu, — Hodi Thanh, - "Tho Té Hitu la tho céich mang, chit khong phai tha tinh yéu... Nhung tho anh lé tho ca mét tinh nhdn, anh néi céc van dé bang trdi tim ctia mét ngudi say dam. Cai site manh lén nhdt ctia Té Hitu Ia qua tim anh". - Ché Lan Vien. - Tron déi, Té Hitu 1a mot chién st céch mang lam tho vit ld nha tho cach mang va trong lia ctia tho anh cé biét bao nhiéu yéu thong dju dang vai ddt medic qué huang va déi voi nhitng con nguéi cia dat medc qué Iwong. tie cue song hién dai, tho anh ngay cang bat nguén tra lai vao hén tho cé dién cia dén t6c. — Bao van nghé sé 50. NOI DUNG KIEN THUC QUAN TRONG. Noi dung 1: Loi hoi dap vé nhing ki nigm An tinh cia nguoi di va 15 nim gin bé. nguodi & trong suot - Minh vé minh co nhé ta Mui lim néim dy thiét tha man néng. Minh vé minh cé nhé khong Nhin edy nhé mili, nhin song nha nguon? > Loi cia nguoi 6 lai: goi nhdc nguéi ra di. Tiéng ai tha thiét bén con Bang khudng trong da, bon chon bude di Ao chim dua buéi phan li Cém tay nhau biét ndi gi hom nay... © Tiéng long cia ngwéi di: bin rin, leu luyén, bang khudng. La ld céy dau cia tho ca Céch mang — Té Hitu néi lén nhu mét vi sao tinh ti trén thi dan hoe Vigt Nam véi mét phong cach tho dc dio. Két tinh vé dep “déc déo” cia TS How ii ké dén bai tho “Viét Bac” — ban hing ca va cing | ban tinh ca vé Cach mang khdng va con ngudi trong khang chién, Lam nén thanh c6ng ctia bai tho, trude tién phai ké thé tho luc bat cting 1di xung hé “minh”, “minh — ta” dam da mau sic ca dao, dan ca, Bai tho cé két cdu nhu mét man déi dap gitta ké & va ngudi di trong cudc chia tay dic biét, day Iuu luyén. “Ké 6” la nhan dan Viét Bac, ding bao Viét Bac — nhig ngudi di ding cam cng khé, gin bé keo son, hét long vi céch mang, vi khang chién. “Ngwdi di” 1a can b6 vé xudi — nhiing ngudi da hi sinh ca tuéi xudn, tudi tré cla minh déc long phung sy cho céch mang, cho khang chién, cho sw nghigp giai phéng dan tc. CHUC CAC EM HQC TOT! 159Chinh phuc mon Ngie van C6 Trin Thiy Dong 4 cau tho dau: lai cua Viét Bic hoi ngudi ra di, nham khoi goi ky niém vé mé6t giai doan di qua, vé khéng gian ngudn ci nghia tinh. ky nigm mudi lam nam gin bé — khoang thai gian. Minh vé minh cé nhéta Mui lm néim ay thiét tha man nong. + Cau héi tu tir: mang am hudng ca dao dan ca, huéng dén théi gian. Trong cau hoi nay, “minh” 1a chi ngudi ra di, ta” la ngudi 6 lai. “Minh” 6 dau cau, “ta” & cudi cau, tuéng nhu xa céch ma hoa ra lai gan giii. Vio gitta hai dau ndi niém dy xuat hién déng tir “hd” két dinh “ta— minh” lai v6i nhau, + Co sé tao nén néi nhé la “mudi lam nd”, Neu Iai hoi nes ra dis 6 nhé “ta” trong “mudi Idim nim hay khong? “Mucai lam nam dy” la trang ngit chi thoi gian, d6 1a théi gian duge tinh tir nam 1940 sau cuge khoi nghia Bic Son cho dén thing 10 nam 1954 vita ding mudi kim nam, 46 1a mudi lim nam cing gin bé, cing sé chia cay ding ngot bii, cing trai qua khé khan gian khd, + Bén chit “thiét tha man néng” di cho thay tinh cam gitta Viét Bic va ngui can b6 that thay chung su ngng, keo son bén chit. Boi vay, hoi nhung muc dich chinh 1a d8 bée 16 tinh cam va hoi la dé thé hign mong muén nguéi ra di efing ¢6 tinh eém nhu minh, Bon cu mo dau [a [61 lia ngudi din Vigt Bac hoi ngudi ra di, hai 1a dé khoi goi ky nigm vé mot giai doan da qua, vé khéng gian nguon cdi, vé nghia tinh da gin bé keo son voi nhau trong suét mudi Lim nam, Mé dau bai tho 1a mét cau héi tu tir mang 4m hnuéng ca dao, dan ca chan chita tinh yéu thuong cia ngudi 6 lai voi ngudi ra di, hoi dé goi nhac ngudi ra di: Minh Mudi lém nam dy, thiét tha main néng. Khi néi: “Minh vé”, chinh 1a biéu thi cho hoan canh dé ngudi 6 lai b6e 19 n6i niém, Boi néu Sungudi inh cé nhé ta “ta” la nguai 6 lai, au, tuéng nh xa cach nhung héa ra lai that gan. Vi 6 gitta “minh” ur gin két boi dong tir “nhd”, Cach xumg hé “minh” — “ta” mOc mac, quen thude thudng thdy 6 164i hat cia ca dao, dan ca: Minh vé minh cé nhé ta Ta vé ta nhé ham rang minh cui. La tinh cam “minh” — “ta” khong thé quén Minh vé ta chang cho vé Ta nam vat do, ta dé cau tho Cau tho ba chit ranh rénh “Chie trung, chit hiéu, chit tinh” Chit trung thi dé phan cha Chit hiéu phan me, déi ta chit tinh. Con trong tho Té Hitu, “minh” — “ta” li ndi nko tinh nghia gidra déng bao va cén b6. Co sé tgo nén néi nho dy la: “Midi lim nam dy, thiét tha man néng”, Nguoi 6 lai hoi neue ra di: Cé nhé “ta” tong “mudi Idim nam dy” da ddng cam cong kbd cing minh, 4 gin bé, cing chia bli sé ngot véi minh hay khéng? “Mudi lam ndm” la trang ngtt chi thoi gian, dé 1a khoang thoi gian tir nm 1940, sau cugc khéi nghia Bac Son cho dén thang 10 nam 1954, Bén chit “thiét tha man néng” da cho thay tinh cam gitta Viét Bac va can b6 that thiy CHUC CAC EM HQC TOT! 160Chinh phuc mon Ngie van C6 Trin Thiy Dwong - 2 cfu sau: loi nhic nhé an tinh an nghia va efing 14 léi djn dé kin déo, thiét tha cia ngudi lai. Mink vé minh c6 nho khong hin edy nhé mii, nhin song nhé nguén? + Cu hoi tu tie thie hai uring dén Khéng gian. Dai tugng hdi khéng cin bé hep trong méi quan hé gitta “ta — minh” va ndi nhé dung nhu khdng edn chi hudg t6i “1a” (ngudi di), mi ndi nhé dé dé hwing vao doi tegng rong Jin hon, dé chinh la hai khong gian: cay, séng (mién xudi) va néi, nguén (mign nguge). Nai va ngudn li & Viét Bac — day chinh la khéng gian quen thuge gin véi ngudi 6 lai va cing gin bé véi ci ngudi ra di. Khong gian d6 véi nguéi ra di va ngudi 6 lai chita day ki nigm ciia mudi lim nam nghia tinh, + Déng tir “nhin” va “nhé” digp hai lan: M6t hanh déng téc déng vao th gidc, mét hinh déng tic dng vao tam tuéng; Mot hanh dong hudng t6i ign tai, mét hanh déng huéng vé qué khi. Su dan xen gitta cdc hanh d6ng dé 1 dé nhac nhé ngwoi ra di song 6 hign tai dirng quén qué khit, sing & mién xudi dimng quén mién ngugc, ding quén nhimg kj nigm ciia mgt thai da qua. Bac, cach ggi nhac nay cho thay duge chung son sit, keo son bén chi cam ay, ngudi & Jai di danh riéng mét vi tri dep nhat, quan trong nhat trong trai tim minh. Boi vay, ngudi é lai hoi nhung myc dich chinh 1a dé bdc 16 tinh cam va hoi 1a dé thé hign mong muén ngudi ra di efing cé tinh cam nhu minh, Néu hai cu dau 1a 1di ggi nhac ky niém “mudi Jam nam” gin bé, thi hai cau sau 1a loi nhac nho- chan tinh, loi dan do kin dao ma rat di thiét tha: Minh vé minh c6 nhé khong Nhin cy nhé niti, nhin song nhé nguén? Y tho cho ta thay: Déi tugng hdi khong con bé hep trong méi quan hé gitta “minh” — “ta” va néi ahé dung nhu khéng cdn chi huéng t6i ngudi di, ma ndi nhé da husmg vao d6i tugng rng ln hon rat nhiéu, dé chinh la hai khdng gian: céy, séng (mién xuéi) va nti, ngudn (mign nguge). “Nai” va “Ngudn” & Vist Bac — chinh 1a khéng gian quen thude gin véi ngudi & lai va cing gin bé voi ca ngudi di. Khong gian 46 v6i nguéi di va ngudi 6 Jai chita day ky nigm cla “mudi lim nim” nghia tinh, Déng tir “nhé” va “nhin” duge nhc di nhée lai hai lan, tae dng manh vio cam xtc ciia ngudi di, Mgt hanh dng tac dng vao th giée — “nhi Tat cA nhiing tinh m6t hanh dong téc dong vao tam tuéng — “nhé”; mét hanh déng huéng dén hign tai — “nhin cay"; mét hanh dong huéng vé qua kh - “nhé- mii”. Sur dan xen gitta cde hanh dng va hinh anh ma ngwdi 6 lai dua ra chi véi mong muén: Nhdc nhé ngudi di sng ohign tai dimg quén qué kh, vé mign xudi dimg quén mign nguge, dimg quén nhing ky nigm cua mot thoi di qua. Cae hinh anh: “edy — mii — séng—nguén”, déu la hinh anh dic trung vé khong gian, mdi rimg Viét Bac. Phai chang, cach ggi nhac khéo Iéo ma day tinh té nay cla ngudi 6 lai chinh 1a mong muén, 1a li din dé kin dao rat déi chan thanh: Viét Bic 1a ¢6i nguén cach mang, la "Qué Iucong cach mang dung nén Cong hoa", la tung tam dau nao ciia cude khang chién, xin ngudi ve dimg quén. Qua hai tha, ta thay tai van dung Linh hoat va an chira ngit nghia trong tho eiia TO How that dang kham phye, khi Ong van dung thinh cong CHUC CAC EM HQC TOT! 161Chinh phuc mon Ngie van C6 Trin Thiy Dwong Toi dan d8 kin do vat di chan thanh: Vigt Bac la c6i nguén Cach mang, la trung tam dau ndo, la cdi néi cha cuge Khéng chién, Xin nguoi vé dieng quén cdi nguén. 4 céu tho tiép: tiéng long cha ngusi vé xuéi mang theo bao noi nhé thong, bjn rin, da diét. + Nhimg loi din do cia ngudi & lai khién ngudi ra di nghe “thiét tha”, than thuong triu mén. Chinh nhing di ruét gan 4y da lam ngudi ra di: “Bang khudng trong da, bén chén bude di”. + Cau tho ngat nhip 4/4 véi hai vé tiéu déi trong tuong quan: déi ldp gitta bén trong va bén ngoai, “Trong da” thi “bang khudng” dién ta cam xtc nhé nhung, Iuu luyén, buén vui lin 16n (buén vi phai xa Viét Bac, vui vi duge tré lai qué huong cia minh), ma buén nhiéu hon vui. “Bén chén” 1a tir lay ign ta tam trang cam xtc day ditt, hoi hp, ndn nao trong long khién cho bude chan di cing ngdp ngimg, bin rin khong muén chia xa, + Buéi chia tay 4y c6 hinh anh “do cham” day cam dng. “Ao cham” la mau 4o cua ngudi din Viét Bac. Dé la hinh anh hodn du dé chi con ngwoi Vigt Bde ma cing 1a hinh anh an du dé chi cugc séng gian khé thiéu thon: Nhing con ngudi nghéo khé “hat hiu Tau xém’” nhung luén “dam da long son” thiy chung, min néng, Chinh mau do dy, con ngudi dy da gép phan lim nén chién thing vé vang cia cudc khang chién chéng Phap. Hoi lim sao dao ly truyén thong cia nhan dan ta: Truyén thong "Uéng nuéc nhé nguén", “An qua nhé ké trong edy”, 48 nhc nho thé hé con chau phai biét huéng vé géc gic, huéng vé c6i ngudn, vé cai néi cho ta hinh hai, Sau 16i hoi nhung dé ggi nhac mét céch khéo léo. cia ngudi & lai, dit khéng true tiép tra loi nhung ngudi ra di da béc 16 tiéng long, gidi bay cam xi: Bang khudng, luu luyén, bon chén, nhé thong cla minh qua bén cau tho tiép theo: Tiéng ai tha thiét bén con Bang khudng trong da, bén chon bude di Ao cham dua budi phan ly Céim tay nhau biét néi gi hém nay. Dai tir “ai”, khéng xde dinh rd ngudi nao, lam cho can bé vé xudi cam thay chan chita nghia tinh. Bai vi, cho dui 1a ai, 14 c6 gai hay chang trai, di bat cit ngudi dan Vigt Bic nao thi da cing lam vige, cing gin bé, cing sé chia thi cfing mai la an tinh. Va “an tinh” d6 khién ngudi ra di nghe nhw c6 gi r&t “tha thiét”, triu mén, ma v6 cing lwu luyén, bang Khuang: “Bang khudng trong da, bén chén bucie di", Cach ngat nhip 4/4 véi hai vé tiéu déi gitéa bén trong va bén ngoai: “trong da” thi “bang Khudng”, con nét mat, hanh d9ng thi “bdn chén”. Tirlay “bang khudng” dign ta cam xite nhé nhung, luyén tiéc, buén vui ln l6n: “Buén” vi phai xa Vigt Bic, xa noi da gin bé suét “mudi lam nam” qua, bao nhiéu ky nigm, bao nhiéu ki te ct thi nhau da vé; “Vui” vi sau bao nim xa céch, di khéng chién, nay hda binh duge tré lai qué huong cia minh. Néu xét vé hoan canb, 06 Ié tir “bang Khuding” & day 1a buén nhiéu hon vui. “Bon chon” la tir dy dign ta tam trang cam xiie day ditt, hoi 6p, nén nao trong long khién cho bude chin di ciing tro nén ngdp ngimg, bin rin khéng muén chia xa, “dit ban chan ta buéc mé long sao chiing réi” Ngoai cam xtc lu luyén, trong budi chia tay dy cin 06 hinh anh “do cham” day cam dong: Ao chim dita budi phan ly Céim tay nhau biét ndi gi hém nay. CHUC CAC EM HQC TOT! 162Chinh phuc mon Ngie van C6 Trin Thity Duong ngudi di co thé quén duge mau do an tinh, an nghia Ay! + Cau tho: “Cam tay nhau biét néi gi hém nay” day tinh chat biéu cam. “Biét nai gi" khong phai li khong c6 gi dé ni, Ma 1a khong néi duge vi xe d6ng nghen ngao, khéng thé cét loi dugc. Nhing 1éi khdng néi ra duge dy 6 1é da nim hét trong hanh déng “cém tay nhau”. “Cam tay” a biéu tuong clia tinh yéu thuong doan két; “cam fay” 4 48 di néi 1én bao cm xie trong long rdi. Mat khac, ddu ba chdm dat & cudi cdu nhw cang ting thém tinh cam man néng dy. N6é giéng nhu nét nhac tram trong mét khuén nhac tr tinh ma @ d6 tinh cam cit ngan dai sau ling, © Thé tho luc bat dim da ban sic dan t6c két hop linh hoat 16i hat déi dap giao duyén da tgo ra giai digu phong phii cho bai tho. Nhiéu bign phép tu tir duge tée gia van dung mgt cach khéo léo (hoan dy, an du, cau hoi tu tt). Ngén ngit trong sing, nhuan nhj va co nhidu nét each tan, dc bigt la hai dai tir “ta— minh”, “ta-minh’”. “Ao cham” la mau do binh dj cia nguei dan Vigt Bac, 1a hinh anh hoan du dé chi con ngudi Viét Bac. Ma cing 1a hinh anh an du dé chi cudc séng gian khé, thiéu thén clia nhiing nguéi chin chat noi day. Dé 1A nhing con ngudi nghdo khé “hat hiu lau xém” nung lon “dam dé long son”, thy chung, man néng. Chinh mau do dy, con ngudi dy da gép phan cing can bé, cing khang chién lam nén chién thing vé vang cho cuéc khang chién chéng thye dan Phap oai hing. Thir hoi: Lam sao ngudi ra di, ngudi cn bé vé xudi c6 thé quén duge mau do 4n tinh dé trong gié khic chia ly day Iu luyén nay? Cau tho: “Cam tay nhau biét ndi gi hom nay”, mang tinh chat biéu cam cao, “Biét ndi gi. khéng phai la khéng c6 gi dé ndi, ma 1a khéng néi duge, khong thé cat loi duge vi qué xtc dong, qua nghen ngao truéc gid phut phan ly. Ky ni “moi Idi ndm” 1a qua nhiéu, biét nhac lai ky nigm nio bay gi’? Tinh nghia trong suét “mudi lam nam” biét bay t6 thé nao bay gid?... Tat cd c6 1é da dugc nin giti hét vao hinh déng: “Cam tay nhau...", “cdm tay” la biéu tugng cia tinh yeu thuong, doan két. “Cam tay” dé noi thay nhimg cam xtc trong lang. Mat khae, dau cham ling “...” dat & cudi cdu nhu cang ting thém cdi tinh cam man néng Ay. Né giéng nhu mét nét nhac tam trong mét khuéng nhac béng, chinh nét nhac am Ay, la nhip roi cla cam xtic su ling dang trio. N6i dung 2: Loi ggi nhac va cling Ia loi tam tinh cua Viét Bac vé nhitng ngay khang chién da déng cam cong khé cing can b6 trong suét mudi lim nim. Minh di, c6 nhé-nhiing ngay Mica ngudn sudi li, nhieng may cing mit Minh v 6 nhé chién khu Miéng com chdm mudi, méi thit nding vai? Kj niém khdng chién gian khé da trai qua cing nhau trong 15 nam. Minh vé, rimg ni nhé ai Trém biti dé rung, mang mai dé gia Minh di, cé nhé nhing nha Hat hiu lau xém, dam da long son > Sw gin bé tinh nghia gitta thién nhién va con ngwoi véi cin b6 vé xudi. CHUC CAC EM HQC TOT! 163Chinh phuc mon Ngie van C6 Trin Thiy Duong Minh vé, con nhé ni non Nhé khi khang Nhat, thuct con Vigt Minh Minh di, minh cé nhé minh Tan Tréo, Héng Thai, mai dinh, cay da. > Céc sw kign lich siz gn voi tien; dia danh cia chién khu Viét Bac. 4 cau dau: La 1éi goi nhac vé nhimg ky nigm trong khéng chién gian khé ma can b6 vi nhan dan Vigt Béc da cling nhau trai qua. Minh di, c6 nhé nhieng ngity Mua nguén suéi Iii, nhing may cing mit Minh vé, co nha chién khu Miéng com chdm mudi, mdi this néing vai? + Diép tie “nhs” duge lap di lap Iai 2 lan, cing véi hai edu héi tu tir, “C6 nhé nhiing ngay”, “cd nhé chién Khu” da khoi ggi nhitng kj nigm gian khd nhueng vé cing tinh nghia. Minh di, c6 nhé nhiing ngay Mia nguén sudi lit, nhiing may cimg mit + Minh cdn nhé hay khéng nhing nay thing gian khé khi thién nhién, thoi tit khic nghigt: “Mica nguén sudi 1a, nhieng may ciing mic” + Day cing la hink anh dn du dé chi canh “dn tuyét ndm swong”, “ndm gai ném mat” ma can bé va nhan dan phai chiu dung. C6 thé ndi, “Viet Bde” khéng chi i kha tinh ca ma cdn la khéie hing ca, thé hign 4n tinh an nghia sdu nang, thay chung, son sat cia nha tho doi véi hu cn ctr dia Cach mang ca nuéc. Diéu nay cang duge khic hoa 16 nét qua loi tam tinh cia ngudi dan Vigt Bic vé nhitng ngiy khing chién, da dong cam cOng khé ciing can b6 trong sudt mucdi Jam nam, Bao tram doan the li mot niém hoai niém, nhé thuong vé nhtmg nam thang 6 chién khu Viét Bac, la néi nho da diét, 1a tam trang bang khuang, Iuu luyén gitta ke 6 mién nguge va ngudi mién xudi. Mé dau doan tho 1a hang loat cu hoi rat déi ngot ngdo ma cing rit da diét, goi nhic kj nigm khang chién gian khé ma can bé va nhén dan Viét Bic da cimg nhau trai qua. Minh di, eb nho nhitng ng Mua nguén sudi lii,nhing may cing mit 6 nha chién khu Miéng com chdm mudi, mdi thit nang vai? O khé tho, xuat hién diép tir “cd nhé” duge 1a lap lai hai ln, diéu nay goi cho ta cam thay tim trang cia nguéi lai — mét tim trang lo ling: Khéng biét can b6 vé xuéi c6 con nhé chién khu Viét Bac nita khong? Dé cho nguéi Viét Bac hoi 1a vi nha tho muén khoi goi lai nhing ngay khdng chién gian khé, Nhé vé thién nhién Vit Bac “mua nguén suéi lit” va “nhing mdy cimg mit”, cau tho 4a dac ta duge canh thién nhién hoang so, thoi tiét hic nghiét noi ndi rimg Viét Bic, tuy khung canh c6 chit 4m dam nhung vin mang dim chét wo tinh, tho méng, phéng khong va hing vi. Day cing chin Ia hinh anh én dy dé chi can “an tye nam song”, “nam gai ném mat” ma can b6 va nhan dan phai chju dyng trong nhing nam théng khang chién trudng ki. ngudi di — ngudi CHUC CAC EM HQC TOT! 164Chinh phuc mon Ngie van C6 Trin Thiy Dwong ‘Minh va, c6 rho chign Khu Miéng com chém mudi, mdi this néing vai? + Minh cdn nhé hay khéng nhtng canh sinh hoat thiéu thén nhung tinh than luén Igc quan: Gian khé vi thiéu thén vat chat “miéng com chdm mudi”. Chinh sy gian khé da gin két “ta” va ‘minh” 6 phic cing hudng, ¢ hoa cing chia. + Gat di nhimg khé khan “ta” va “minh” cing ganh len vai nhigm ve chung — nhiém vu gidi phing dan toc, 46 18 “mdi thit nding vai" —méi thu gige Phap dang dé ning. G day, cdi chung luén dit trén cdi riéng, dé la tinh than Lin ctia thoi dai. 4 cfu tho tiép theo: Ngudi Viét Bic tiép tuc Khic ghi vao long nguéi di nhimg cau héi tu tir, khoi got nhiing ky nigm gén bé véi thién nhién nui rimg khéng chién va con ngwéi nang nghia, nding tinh, Minh vé, ring niti nho- ai Tram bii dé rung, mang mai dé gia Minh di, c6 nhé-nhiing nhac Hit hiu lau xdm dam da ling son. + Hoi nguéi ra di nhu cdn chua théa man, ngudi dan Viét Bac con héi chink Jong minh a8 tix a6 nhiing ky nigm cit dua nhau hign lén. Minh vé, rig iti nhé ai Trém biti dé rung, mang mai dé gid + Bign phap nghé thuat “hodn du” “rig ni” a@ chi ngudi dan Viét Bac. Ngoai vide phai doi mit v6i srkhdc nghiét, kho kan ota thign nhién, “minh” va “ta” eén pha di dign véi cuge séng thiéu thén, dy gian kho: com an khéng dino, do mic khong diam, “miéng com cham mudi”, Nhung chinh sy gian khé dy da gin két “ta” voi “minh” chung vai déu cat, e6 phic cing hung, ¢6 hoa cing chia, Gat di nhiing khé khan, cing génh trén vai nhiém vy chung — nhigm vu gidi phéng dan tc ma nhn dan giao pho. Hinh anh hoan dy “mdi this ndng vai”, goi lign tuong dén “méi thi” sau nang cita nhan din véi ke cusp nuée, méi thi gidc Phap dang dé nang d6i vai. Dong théi con 1a li nhac nho kin dao clia ngudi & lai vé mét théi rat déi ty hao. “Minh” va “ta” da cling sat cdnh bén nhau, cling nhau tigu digt ké thi, gianh Iai déc lap, ty do va dem dén cho nhan dan cugc séng 4m no, hanh phic. Nghé thuat tigu déi két hgp voi cach ngat nhip 2/2/2 - 4/4 lam cho cau tho tré nén nhip nhang, 1di tho cng thém tha thiét. Van mach cam xtc 1a nhiing lei hoi nhu khée vao léng ngudi di cla Viét Bac, nhung an chira trong nhiing van tho dé 1a ldi bc bach tam sy ca ngudi 6 Iai, bay t6 tinh cam luu luyén véi cdn bd vé xudi, khoi goi nhiing ky niém gin bé voi thién nhién, ndi rimg, khang chién va con ngudi nang nghia, nang tinh. Minh vé, ring mii nhé ai Trém biti dé rung, mang mai dé gid Minh di, 6 nhé nhimg nhe Hat hiu lau xm, dam da long son An sau trong bén cau tho, ngudi Viét Bac hoi ngudi ra di nhu con chua tha man, ho edn héi chink long mink. Dé ti 46, nhimg ky niém et dua nhau hign lén, Truée tién, ld goi nhac ky niém véi thién nhién: Minh vé, rieng mii nh ai Trém biti dé rung, mang mai dé gid. Nha tho Té Hitu da sir dung bign phap hodn du “ring nii nhé ai”, “rig nii” @ dy chinh 1a hinh anh ngudi 6 lai, cdn dai tir “ai” 1a chi ngudi can bg vé xuéi, nhiim nhn manh tinh cdm thim thiét CHUC CAC EM HQC TOT! 165Chinh phuc mon Ngie van C6 Trin Thiy Dong “Minh vé, Kj nigm véi thién nhién ritng mii nhé ai?” vi a 1a cu hoi ngudi ra di, via 1a dé héi chinh minh. Cach Tram biti dé rung, mang mai dé gid” toat lén ndi bii ngui, thuong nhé. + “Minh vé” khién nui rimg Viét Bac bang tre nén tréng ving, budn ba dén la thudng, ngay cd khi “trdm bid” — “mang mai” ma cling khéng ai thu + day, khong chi con nguéi mang ndi nh ma thién nhién cing rat nang nghia, ning tinh. Minh di cé nhé-nhiing nhac Hat hiu lau xdm dam da léng son. - Kj nigm véi con nguii: Nn tho huéng ndi nh ctia minh vé nhimg con ngudi Viét Bac trong cau tho: “Hat hiu lau xéim, ddim da long son”. + Cau tho sit dung phép dio ngit dua “hat hiu” len iu, tao thanh hai vé tuwong phan: “hat hiu lau xdm” \a a8 chi nhiing ng6i nha cia nhimg ngudi do cham dan da, binh di; Nhtng ngdi nha nghéo khé cia ding bao Viét Bac. + Nhung bén trong nhing can nha ‘hdt hiu” ay, lai chtra dymg tam long nhan dan thay chung, son sat luén huéng vé cach mang. va noi nhd da digt cia nhan dan Vist Bac ai vai nhing ngudi khang chién, véi Bang va Chinh phi... Thién nhign va con ngudi Vigt Bac nhé can b6 vé xudi nhiéu dén mite: “Trdm bii dé rung, mang mai dé gia” — “trém bi” va “mang mai” 1a hai mén an thuéng nbét cua b6 d6i, cia can b> khang chién, Déng thoi, cing la “dae sén” ciia thién nhién Viét Bac. “Minh vé ” khién nti rimg Vigt Bac bing tré nén tréng ving, buén ba dén la thuéng, ngay ca khi “tram biti “mang rung — 16 tinh cam ca minh that chin than va tha thiét Nhan dan Viét Bac van tiép tuc hdi, nhung 6 doan tho nay léi hoi duge nhdn manh hon, thé hién cv thé hon va rd rang hon: Can b6 vé xudi c6 nhé- canh vat Viét Bac, con ngudi Viét Bac, nhé nhimg nam thang cing nhau khang chién hay khong? Khéng chi goi ky nigm véi thién nhién, ngudi dan Vigt Bac cin ggi ky nigm véi con ngudi, 1 cho mach cm xite da bing khudng lai edn dng én dén dinh diém cia sy luu luyén, Van tinh 16, linh hoat trong cach sir dung bién phap hodn dy"nhé nhiing nha”, goi cho ta cam nhan duge tam trang lo ling khéng biét ring: Can b6 cé nhé nhiing ngudi dan Viét Bac hay khéng? Chir nhan dan Viét Bac nhé can bé nhiéu lim, nho dén néi “hdt hiu” ket hop voi hinh anh dic trumg cua thin nhién Vigt Bic “law xdm” cing lam néi bat hon khung canh hoang ving, don so, im Hing noi néi rime. Dbi kip v6i khung cinh dy li “tdm Jong son”, tam ling am ap va chan thanh cia con ngudi Viét Bac. Cau tho sie dung phép dao ngit: Dua “hit hiu" len dau cau, go thank hai vé trong phan, “hit hiu lau xém” 1a 48 chi nhimg ngudi 4o chim din da, binh di nhiing ngéi nha nghéo khé ciia ding bao Viét B: nhung bén trong nhimg cin nha “hdt hiu” dy lai chtra dung tm long nhan dan thiy chung, son sat lun huéng vé cach mang. “hat hiu lau xdm”. Tit 143 CHUC CAC EM HQC TOT! 166