SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG THCS

BÁO CÁO NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

Tên dự án:

THIẾT BỊ CHƯNG CẤT TINH DẦU BƯỞI THÔNG MINH

CÓ KẾT NỐI KHÔNG DÂY VỚI MÁY TÍNH

Lĩnh vực: Hóa - Sinh

Tên tác giả:

Năm học 2020– 2021

 MỤC LỤC
1. Trang bìa............................................................................................................1
2. Mục lục..............................................................................................................2
3. Lời cảm ơn.........................................................................................................3
4. Tóm tắt nội dung dự án.....................................................................................4
5. Giới thiệu và tổng quan về vấn đề nghiên cứu..................................................4
6. Giả thuyết khoa học và phát biểu mục đích nghiên cứu..................................7
7. Phương pháp nghiên cứu (tài liệu và thực nghiệm)..........................................7
8. Số liệu/ kết quả nghiên cứu.............................................................................11
9. Phân tích số liệu/ kết quả và thảo luận............................................................13
10. Kết luận.........................................................................................................14

2
 LỜI CẢM ƠN

Chúng em xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Trường Trung học cơ sở
Minh Tân, các thầy cô giáo, các bạn học sinh trong toàn trường, cảm ơn các bậc
phụ huynh của xã Minh Tân đã tạo điều kiện và tích cực tham gia phối hợp vào
dự án.
Chúng em xin chân thành cảm ơn cơ quan đã tạo điều kiện cung cấp
những dữ liệu quan trọng cho dự án của chúng em. Chúng em xin cảm ơn thầy
giáo đã trực tiếp hướng dẫn, góp ý và khích lệ chúng em tìm ý tưởng và hoàn
thành dự án.
Chúng em xin gửi tới Ban tổ chức cuộc thi lời cảm ơn sâu sắc vì đã tạo ra
cho chúng em một sân chơi bổ ích, nhiều sáng tạo góp phần hình thành các ý
tưởng có ích, gắn liền với thực tiễn cuộc sống để có những trải nghiệm nhỏ ngay
từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường thể hiện sự tôn trọng sáng tạo của học sinh.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện dự án có thể còn nhiều thiếu sót,
chúng em rất mong nhận được sự góp ý từ quý thầy cô và các bạn.
Nhóm nghiên cứu

3
4. Tóm tắt nội dung dự án.
Qua một thời gian nghiên cứu và tìm hiểu, bộ thiết bị chưng cất tinh dầu
thông minh tự động cho phép giám sát và điều khiển từ xa đã được chế tạo với
mục đích phục vụ cho việc chưng cất tinh dầu bưởi nói riêng và các loại tinh dầu
nói chung được dễ dàng và tiện lợi. Trong dự án này, chúng em đã nghiên cứu
chế tạo bộ điều khiển nhiệt độ dựa trên mạch Adruino Uno R3 đồng thời viết
chương trình phần mềm điều khiển cho thiết bị chưng cất. Chương trình này
dùng ngôn ngữ Delphi của phần mềm thiết kế Delphi để có thể kết nối thiết bị
chưng cất với máy tính và điện thoại di động qua sóng Bluetooth, phù hợp với
tiêu chí “ Giám sát và điều khiển từ xa ”. Với ba tính năng nổi bật: “ Tự động,
cho phép giám sát và điều khiển từ xa ” đều tích hợp trong một thiết bị chưng
cất, chúng em mong muốn bộ thiết bị sẽ mang lại nhiều lợi ích cho chất lượng
sản phẩm cũng như cho tất cả những người tiêu dùng.
Nội dung dự án gồm các phần quan trọng sau:
- Giới thiệu và tổng quan về vấn đề nghiên cứu
- Giả thuyết khoa học và phát biểu mục đích nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu ( tài liệu và thực nghiệm )
- Số liệu, kết quả nghiên cứu
- Phân tích số liệu, kết quả và thảo luận
- Kết luận
5. Giới thiệu và tổng quan về vấn đề nghiên cứu.
5.1 Vấn đề nghiên cứu:
Việt Nam là xứ sở của nhiều loài cây ăn quả độc đáo và đa dạng. Khí hậu
nhiệt đới gió mùa tạo điều kiện thuận lợi cho những loài cây ăn quả sinh trưởng
và phát triển nhanh. Một trong số những loài cây ăn quả quen thuộc có giá trị
lớn đem lại nhiều lợi ích về kinh tế, được người dân ưa chuộng và tốt cho sức
khỏe con người đó là bưởi.
Bưởi là loại cây thuộc chi Cam chanh, có tên khoa học là Citrus
grandis  Osbeck, cây có nguồn gốc ở Châu Á. Đến nay, cây bưởi trở nên quen
thuộc và là loài cây phổ biến ở nước ta.
Cây bưởi đem lại nhiều giá trị cho cuộc sống của người dân Việt Nam. Lá
bưởi thường được dùng nấu với các lá thơm khác để xông chữa cảm cúm, nh ức
đầu. Thân cây có thể phơi khô trở thành than củi, chất đốt. Hoa b ưởi được dùng
để ướp trà chữa mất ngủ. Vỏ bưởi chữa ăn uống không tiêu, đau bụng, hoặc để
nấu chè bưởi. Vỏ hạt bưởi có thể trích lấy pectin làm thuốc cầm máu và dùng
như gôm chải tóc. Dịch ép múi bưởi làm thuốc chữa tiêu khát, thiếu vitamin C.
Bột than hạt bưởi có thể dùng chữa chốc đầu ở trẻ em. Từ bưởi có th ể ch ế bi ến
ra rất nhiều món ăn: cùi bưởi nấu chè hay sấy khô, làm sinh t ố, n ước ép c ũng r ất
ngon. Không chỉ có giá trị kinh tế trong nước, bưởi và các chế phẩm từ bưởi còn
có giá trị xuất khẩu đem lại nguồn thu ngoại tệ cho người trồng. 
Sinh ra là người con quê hương Nam Sách, mảnh đất trù phú, phì nhiêu
màu mỡ vốn là nơi sản xuất ra rất nhiều loài hoa qu ả quý, cây trái xum xuê b ốn
mùa. Ở nơi đây bưởi đã trở thành loài cây phổ biến đem lại nhiều lợi ích kinh t ế
cho người dân quê em. Có những xã trên địa bàn huyện Nam Sách quả bưởi đã
có thương hiệu nổi tiếng như bưởi Tân Thắng – Thái Tân, n ơi này đã t ạo ra

4
giống bưởi quý từ nhiều năm nay, giúp bà con nông dân cải tạo vườn tạp, tăng
gia sản xuất, kinh tế ngày càng cải thiện nhờ nghề trồng bưởi.
Giá trị, lợi ích của cây bưởi là rất lớn, mọi bộ phận của cây đều có tác
dụng nhất định, thế nhưng hiện tại chúng ta thường chỉ quan tâm đến quả bưởi
làm thức ăn, đồ uống còn những giá trị khác chưa được sử dụng và đề cập nhiều,
vì vậy những bộ phận khác của bưởi thường bị để lãng phí, vứt bừa bãi nên dễ
gây ô nhiễm môi trường. Cụ thể như vỏ quả bưởi có rất nhiều tác dụng tốt có thể
dùng gội đầu, đun nước tắm, dùng làm chất đốt… đặc biệt vỏ bưởi dùng để chiết
xuất tinh dầu có giá trị vô cùng to lớn. Tinh dầu bưởi là m ột lo ại d ược li ệu quan
trọng trong việc chăm sóc sức khỏe và làm đẹp cho con người nhưng không phải
ai cũng biết đến. Tinh dầu bưởi có vô số tác dụng như:
Trong công nghệ thực phẩm: Sản xuất các loại bánh kẹo, thức uống. tinh
dầu bưởi sẽ tạo hương vị hấp dẫn cho những sản phẩm này, người ta còn dùng
tinh dầu bưởi như một chất bảo quản tự nhiên rất an toàn.
Trong y học: Tinh dầu bưởi được sử dụng nhiều trong y học cổ truyền, nó
được chế tạo thành các loại thuốc chữa bệnh liên quan đến bệnh thần kinh, kích
thích hệ tiêu hóa hoạt động tốt, các loại thuốc chữa bệnh đường hô hấp, tuần
hoàn, có tác dụng giảm đau, trị cảm…Trong cuốn “ Nam dược thần hiệu”, Tuệ
Tĩnh đã viết: “ Vỏ quả bưởi gọi là cam phao, vị đắng cay, không độc, thông lợi,
trừ đờm táo thấp, hòa huyết giảm đau, trị tràng phong, tiêu phù thũng ” nên việc
sử dụng tinh dầu bưởi trong các bài thuốc đông y rất phổ biến. Tinh dầu bưởi
cũng là thành phần chính có trong nhiều loại thuốc khác, có tác dụng:
+ Giúp giảm cân: các hoạt chất tinh dầu trong vỏ bưởi có tác dụng làm
giảm mỡ trong máu, giảm gan nhiễm mỡ,
+ Làm giảm tóc gãy rụng, kích thích mọc tóc, đặc trị chứng hói đầu, gãy
rụng và thưa tóc, phục hồi tóc bị hư tổn, giúp tóc chắc khỏe và bóng mượt.
+ Giúp lợi tiểu, lợi niệu, giải độc cơ thể.
+ Giúp giảm đau, trị các chứng đau đầu, viêm khớp, kháng khuẩn, chống
viêm, chống nhiễm trùng.
+ Giảm huyết áp, hạ cholesterol trong máu, chống ung thư.
Trong công nghiệp sản xuất mỹ phẩm: Ngày nay ngành công nghiệp này
đang trên đà phát triển mạnh mẽ nên vị trí của những hương liệu tự nhiên đặc
biệt được chú trọng, do đó các loại tinh dầu tự nhiên như tinh dầu bưởi không
những được sử dụng trực tiếp trong hoạt động spa cao cấp mà chúng còn là
nguồn nguyên liệu chủ yếu để sản xuất các sản phẩm như nước hoa, kem đánh
răng, xà phòng thơm, dầu gội đầu, các loại kem dưỡng da, son môi….
Như vậy chỉ từ vỏ bưởi, một phần tưởng như bỏ đi sau khi dùng quả bưởi,
nếu đem chiết xuất lại tạo ra sản phẩm vô cùng tốt cho con người, m ặt khác l ại
tránh gây ô nhiễm môi trường, giải quyết vấn đề rác thải hữu c ơ, đem l ại l ợi ích
lớn cho người dân. Vậy nên trong thời điểm hiện nay, khi đời sống ngày càng
được nâng cao chất lượng, việc chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp được đặt nên hàng
đầu, chúng ta quan tâm nhiều hơn đến nguồn dược liệu có sẵn từ thiên nhiên,
mặt khác việc bảo về và giữ gìn môi trường sản xuất sạch sẽ là vấn đề con người
rất chú trọng thì việc chiết xuất tinh dầu bưởi phục vụ cho đời sống con người là
rất cần thiết.

5
 Qua nghiên cứu và tìm hiểu chúng em thấy tinh dầu bưởi có những đặc
điểm như: Dễ bay hơi, dễ bị lôi cuốn theo hơi nước, dễ hòa tan trong các dung
môi hữu cơ và dễ bị hấp thu ngay ở thể khí. Hiện nay có r ất nhi ều ph ương pháp
sản xuất tinh dầu bưởi với nhiều thiết bị khác nhau, nhưng dù dùng cách nào,
dụng cụ nào thì chúng ta luôn phải quan tâm đến những vấn đề như:
- Tinh dầu thu được phải có mùi thơm tự nhiên vốn có.
- Quy trình sản xuất phải phù hợp.
- Hiệu suất quá trình sản xuất cao, giá thành hợp lí.
Tuy nhiên qua việc tìm hiểu chúng em thấy các bộ dụng cụ chưng cất tinh
dầu hiện nay trên thị trường đang dùng ít nhiều đều có những tồn tại nhất định
làm ảnh hưởng lớn đến chất lượng, hiệu suất quá trình chưng cất, khắc phục
được những tồn tại này sẽ đem lại ý nghĩa vô cùng thiết thực cho nhà sản xuất,
tinh dầu sẽ có chất lượng tốt hơn, giá thành rẻ hơn.
* Ý nghĩa của đề tài.
- Ý nghĩa khoa học: Góp phần tìm ra phương pháp nâng cao hiệu suất, chất
lượng của quá trình chưng cất tinh dầu bưởi.
- Ý nghĩa thực tiễn: Rèn luyện khả năng nghiên cứu khoa học – kĩ thuật
cho đối tượng học sinh THCS và góp phần giáo dục học sinh ý thức chăm sóc
sức khỏe cộng đồng từ những nguồn dược liệu có sẵn trong đời sống hàng ngày
tại địa phương.
Xuất phát từ những lý do trên chúng em là Nguyễn Thị Hải Linh và Vũ Hữu
Bình lớp học sinh khối 8 trường TH &THCS Nguyễn Đức Sáu – Xã Minh Tân, huyện
Nam Sách đã tiến hành thực hiện dự án: “ Thiết bị chưng cất tinh dầu bưởi thông minh
có kết nối không dây với máy tính”
5.2 Thực trạng của vấn đề nghiên cứu:
Công dụng của tinh dầu bưởi vô cùng đa dạng và phong phú nhưng các
dụng cụ sản xuất tinh dầu bưởi hiện nay ít nhiều đều có những tồn tại nhất định
như: tạo ra sản phẩm tinh dầu có lẫn nhiều tạp chất, dụng cụ chỉ dùng với các
loại nguyên liệu có hàm lượng tinh dầu cao, một số cấu tử có trong thành phần
tinh dầu có thể bị hòa tan trong quá trình chưng cất, lượng tinh dầu hòa tan trong
nước khá lớn….nên đã làm ảnh hưởng xấu đến chất lượng tinh dầu sau điều chế,
làm giảm hiệu suất của quá trình sản xuất. Vì vậy để khắc phục những tồn tại
nêu trên nhóm chúng em đã tìm tòi, nghiên cứu về “ Thiết bị chưng cất tinh dầu
bưởi thông minh có kết nối không dây với máy tính”
5.3. Mục tiêu nghiên cứu: Từ những lần tìm hiểu thực tế, quan sát các
loại dụng cụ đã có trên thị trường, tham khảo thêm một số thông tin trên mạng,
chúng em đã xây dựng bộ thiết bị chưng cất tinh dầu bưởi thông minh có kết nối
không dây với máy tính đáp ứng đầy đủ được các tiêu chí sau :
- Tính mới:
Chế tạo được bộ điều khiển nhiệt độ với độ chính xác cao hơn.
Có thể điều khiển được nhiệt độ, thông số thiết bị chưng cất bằng máy tính
hoặc điện thoại qua kết nối không dây Bluetooth.
Giám sát được quá trình chưng cất thông qua đồ thị biểu diễn nhiệt độ theo
thời gian của thiết bị từ đó đánh giá được chất lượng sản phẩm cần chưng cất.

6
Hệ thống chưng cất đơn giản hóa, nguyên liệu được đựng trong sọt lưới, không
tiếp xúc với nước phía bên dưới.Nồi chưng cất có kết cấu 3 lớp, truyền nhiệt
gián tiếp nên giúp giữ nhiệt lâu, không thất thoát nhiệt. Nếu nấu 2- 3 mẻ/ ngày
sẽ giảm bớt được thời gian chưng cất.
- Tính khoa học và kĩ thuật: Bộ thiết bị mà chúng em chế tạo là thiết bị
đa chức năng có thể được dùng để chưng cất tinh dầ bưởi, cam, chanh, lạc, các
loại cây có tinh dầu khác. Thiết bị chưng cất thông minh được thiết kế bằng
công nghệ hiện đại hơn ( thay đổi bộ điều khiển ), cải thiện được những đặc
điểm còn hạn chế trong việc sử dụng. Thiết bị có nhiều chức năng: điều khiển
nhiệt độ và thời gian tự động, kết nối với máy tính và điện thoại di động, cách
nhiệt với môi trường,... Thiết bị được chế tạo bằng thép không rỉ, tính năng ổn
định sử dụng mạch điện khép kín, bố cục hợp lý, phát nhiệt bằng thanh phát
nhiệt tia hồng ngoại, công suất tiêu hao ít, hiệu quả cao, an toàn, hoàn toàn tự
động và có thể điều khiển từ xa.
- Tính mĩ thuật: Thiết bị có thiết kế khá đơn giản, cách sử dụng dễ dàng,
bền và bắt mắt, có ưu điểm tốt hơn các loại dụng cụ đã có trên thị trường.
- Tính kinh tế: Được chế tạo từ các vật liệu có giá thành rẻ, dễ kiếm, có
sẵn trên thị trường Việt Nam. Đồng thời, có thể sản xuất hàng loạt, cung cấp
cho những người buôn bán cũng như những người dân trong công việc bảo
quản và sản xuất các loại tinh dầu. Ngoài 4 tiêu chí đánh giá ở trên, trong quá
trình nghiên cứu và thực nghiệm, chúng em nhận thấy thiết bị còn giúp chúng
em nói riêng và các bạn học sinh nói chung trong việc:
- Say mê nghiên cứu khoa học hơn, cũng như khắc sâu được kiến thức lý
thuyết cũng như kiến thức thực tiễn.
- Tăng tính tò mò, tìm tòi và đam mê của các bạn.
6. Giả thuyết khoa học và phát biểu mục đích nghiên cứu
Các thiết bị chưng cất trên thị trường độ dao động nhiệt độ cao, không ổn
định do sử dụng phương pháp ON/OFF để điều khiển nhiệt độ, người sử dụng
còn phải thực hiện các thao tác và giám sát trực tiếp tốn nhiều công đoạn,...
Từ đây đưa ra mục đích chính của nghiên cứu là cải tiến và chế tạo thiết bị
chưng cất bằng cách thiết kế một bộ điều khiển nhiệt độ tiên tiến hơn, có khả
năng kết nối và giám sát điều khiển từ xa.
7. Phương pháp nghiên cứu (tài liệu và thực nghiệm)
7.1. Các phương pháp nghiên cứu.
7.1.1.Phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Nghiên cứu các tài liệu về bưởi và tinh dầu bưởi.
Nghiên cứu các tài liệu tìm hiểu ưu và nhược điểm của các loại thiết bị
chưng cất tinh dầu bưởi hiện nay trên thị trường.
Nghiên cứu các tài liệu về kĩ thuật cơ khí, thiết kế kĩ thuật và công nghệ
chế tạo máy móc,... trong quá trình xây dựng thiết bị chưng cất tinh dầu bưởi.
7.1.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Trao đổi ý kiến với các giáo viên đang giảng dạy các môn Hóa học, Sinh học,
Công nghệ và các môn khoa học tự nhiên khác.
Thực hiện cách nhiệm vụ thực tế như: đi quan sát, tìm hiểu, phỏng vấn,...
Thu thập thông tin đã có về thiết bị tương tự.
7
 Tham khảo ý kiến của bạn bè và trên mạng internet.
7.1.3. Phương pháp thống kê toán học:
Sử dụng phương pháp xử lí sai số trong phép đo và tổng hợp, phân tích số
liệu thống kê toán học để xử lý các số liệu thu được từ kết quả thí nghiệm nhằm
kiểm tra tính hợp lí của tiến trình, tính hiệu quả và mức độ khả thi của đề tài.
7.2. Kết quả thu thập được sau khi kết hợp các phương pháp nghiên
cứu trên như sau:
7.2.1. Kết quả nghiên cứu, tìm hiểu về tinh dầu bưởi.
- Khái niệm và phân loại tinh dầu:
Tinh dầu là hỗn hợp các chất hữu cơ tan lẫn vào nhau, có mùi đặc trưng.
Tinh dầu gồm nhiều chất dễ bay hơi (chủ yếu là các tecpen và các tritecpenoit),
có mùi đặc trưng tùy thuộc vào nguồn gốc cung cấp nguyên liệu tinh dầu.
Ở nhiệt độ thường hầu hết tinh dầu ở thể lỏng, có khối lượng riêng bé hơn
1 (trừ một vài tinh dầu như quế, đinh hương…), không tan trong nước hoặc tan
rất ít, nhưng lại hòa tan tốt trong dung môi hữu cơ như ancol, ete, chất béo…
Tinh dầu bay hơi với hơi nước, có vị cay và ngọt, nóng bỏng và có tính sát trùng
mạnh.
Tinh dầu có hai loại: tinh dầu nguyên chất và tinh dầu hỗn hợp.
Tinh dầu nguyên chất: hoàn toàn không có độc tố, không có chất bảo quản
hóa học nên rất an toàn cho người sử dụng và mang lại kết quả nhanh khi điều
trị.
Tinh dầu không nguyên chất được pha trộn với các loại tinh dầu khác
nhau.
- Tinh dầu chiết xuất từ vỏ bưởi:
Là loại tinh dầu được chiết xuất từ vỏ của quả bưởi, phần vỏ màu xanh
hoặc vàng bên ngoài của nó. Tinh dầu bưởi có chứa pectin, naringin ( một loại
glucozid), men tiêu hóa peroxydaza và amylaza, đường ramoza, vitamin A và
C….có thể dùng để kháng khuẩn( giảm độc trực khuẩn lao, tụ cầu vàng, phế
cầu, có khả năng tiêu diệt amip). Ngoài ra, tinh dầu bưởi có chứa nhiều chất
chống oxy hóa và phytochemica giúp ngăn chặn quá trình oxi hóa, kháng viêm.
Một trong số những thành phần chủ yếu được tìm thấy trong tinh dầu bưởi chính
là Limonese ( chiếm 88 đến 95%) Limonese được biết đến như một chất
phytochemical có tác dụng chống ung thư, ngăn cản sự hủy hoại của tế bào. Một
số nghiên cứu khoa học công bố gần đây cho thấy do đặc điểm thành phần của
tinh dầu bưởi, ngoài những tác dụng nêu trên tinh d ầu b ưởi còn có r ất nhi ều
công dụng cực kì hữu ích khác như:
Thành phần hóa học trong tinh dầu bưởi :
Bảng 1.2. Thành phần hóa học của tinh dầu từ vỏ bưởi
Thành phần Tỉ lệ %
Limonene 83 – 93
Myrcen 1,4 – 1,6
β-caryophyllen 0,2 – 0,7
Nootkatone 0,1 – 1,0
Octanone 0,1 – 0,2
Octanol 0,1 – 0,2
8
 Ngoài ra, trong tinh dầu vỏ bưởi còn có pinen, geraniol, citral, các alcol,
pectin, acid citric và các vitamin như A, B, B2, C,…
7.2.2. Tìm hiểu các phương pháp sản xuất tinh dầu hiện nay trên thị
trường.
7.2.2.1.Phương pháp cơ học.
Nguyên tắc.
Đây là phương pháp tương đối đơn giản, dùng để tách tinh dầu ở dạng tự
do bằng cách tác dụng lực cơ học lên nguyên liệu ( thường là dùng cách ép).
Phương pháp này được dùng phổ biến với các loại quả như: cam, chanh, quýt,
bưởi….vì ở những loại nguyên liệu này tinh dầu thường phân bố chủ yếu ở lớp
tế bào mỏng trong biểu bì. Khi có lực tác dụng lên vỏ quả, các tế bào chứa tinh
dầu bị vỡ ra giải phóng tinh dầu. Sau khi ép trong phần bã còn khoảng 30%
-40% tinh dầu, người ta tiếp tục sử dụng phương pháp lôi cuốn hơi nước hoặc
trích ly để tách hết phần tinh dầu còn lại.
Ưu điểm.
Phương pháp này tạo ra tinh dầu giữ nguyên được mùi vị ban đầu, các
thành phần trong tinh dầu ít bị biến đổi.
Nhược điểm.
Phương pháp này tạo ra sản phẩm có lẫn nhiều tạp chất, chủ yếu là các
hợp chất hữu cơ tan từ vật liệu đem ép.
7.2.2.2. Phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước.
Nguyên tắc.
Phương pháp này dựa trên nguyên lí của quá trình chưng cất một hỗn hợp
không tan lẫn vào nhau là nước và tinh dầu. Khi hỗn hợp này được gia nhiệt thì
hai chất đều bay hơi, nếu áp suất của hơi nước cộng với áp suất của tinh dầu
bằng áp suất của môi trường thì hỗn hợp sôi và tinh dầu được lấy ra cùng với hơi
nước.
Phương pháp này lợi về mặt năng lượng do nhiệt độ sôi của hỗn hợp thấp
hơn nhiệt độ sôi của nước ( 100oC) và nhiệt độ sôi của tinh dầu lớn hơn 100 oC ở
áp suất khí quyển.
Ưu điểm.
Quy trình tiến hành đơn giản hơn so với các phương pháp khác.
Phương pháp này không đòi hỏi nhiều thiết bị phức tạp nhưng lại có khả
năng tách triệt để tinh dầu có trong nguyên liệu.
Phân li các cấu tử trong tinh dầu thành những phần riêng biệt có độ tinh
khiết cao hơn dựa vào tính chất bay hơi.
Không sử dụng nhiều vật liệu phụ.
Thời gian chưng cất nhanh.
Có thể sử dụng với các cấu tử có nhiệt độ sôi trên 100oC.
Nhược điểm.
Chỉ dùng với các loại nguyên liệu có hàm lượng tinh dầu cao như bưởi,
cam, chanh…
Một số cấu tử có trong thành phần tinh dầu có thể bị hòa tan trong quá
trình chưng cất.
Không tách được các loại nhựa có trong nguyên liệu.
9
 Lượng tinh dầu hòa tan trong nước khá lớn.
Tiêu tốn một lượng nước lớn.
Các phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước:
Phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước trực tiếp:
Phương pháp này cho sản phẩm tinh dầu chất lượng thấp.
Nguyên liệu dễ bị cháy khét do bị thiếu nước và bị dính vào thành thiết bị.
Khó điều chỉnh các thông số kĩ thuật, thời gian chưng cất kéo dài.
Phương pháp chưng cất lôi cuối gián tiếp:
Phương pháp này khắc phục được tình trạng khê, khét của nguyên liệu.
Màu sắc, chất lượng tinh dầu tốt hơn phương pháp gián tiếp.
Dễ điều chỉnh các thông số kĩ thuật….
Phương pháp chưng cất cách thủy:
Phương pháp này nguyên liệu bợt bị cháy khét do không tiếp xúc với đáy
nồi nhưng chất lượng tinh dầu thấp.
Khó điều chỉnh thông số kĩ thuật .
Cần lực lượng lao động lớn.
7.2.2.3.Phương pháp trích ly.
- Phương pháp trích ly bằng dung môi dễ bay hơi.
Nguyên tắc.
Phương pháp này dựa trên nguyên tắc sử dụng dung môi thích hợp để hòa
tan những cấu tử mang hương trong nguyên liệu đã được xử lí thành dạng thích
hợp ở nhiệt độ phòng. Dung môi chiết sẽ ngấm qua thành tế bào của nguyên
liệu, các hợp chất trong tế bào sẽ hòa tan vào dung môi sau đó sẽ xuất hiện quá
trình thẩm thấu giữa dịch chiết bên trong với môi trường bên ngoài do chênh
lệch nồng độ. Sau khi trích ly phải sử dụng quá trình tách dung môi ở áp suất
thấp để thu tinh dầu.
Nhược điểm.
Hiện nay chưa có dung môi nào đáp ứng được những yêu cầu trên.
- Phương pháp trích ly dùng chất hấp phụ rắn.
Nguyên tắc.
Phương pháp này sử dụng các chất hấp phụ rắn như: than gỗ, than xương
để hấp phụ tinh dầu.
Ưu điểm.
Hiệu suất tinh dầu thu được cao, chất lượng tốt.
Nhược điểm.
Với chất hấp phụ là chất béo thì khó tinh chế, bảo quản.
Quy trình còn thủ công.
Như vậy nguyên tắc của sự lựa chọn trong sản xuất là: Yêu cầu về chất
lượng của sản phẩm phải tốt, nguồn dược liệu đạt yêu cầu và kinh phí đầu tư để
sản xuất cũng như giá thành sản phẩm bán ra thị trường phù hợp. Vì những yếu
tố đó nên phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước có nhiều lợi thế nhất. Mặc
dù các thiết bị chưng cất lôi cuốn hơi nước hiện nay trên thị trường rất đa dạng,
phong phú về chủng loại, nhưng mỗi loại đều có những hạn chế nhất định làm
ảnh hưởng xấu đến chất lượng sản phẩm tinh dầu và hạ thấp hiệu suất quá trình

10
điều chế thế nên nhóm chúng em đã nghiên cứu, hoàn thành thiết bị chưng cất
thông minh khắc phục được các tồn tại của những thiết bị trên.

8. Số liệu/ kết quả nghiên cứu.

8.1. Thiết kế, chế tạo bộ điều khiển nhiệt độ PID có khả năng kết nối,
truyền dữ liệu tới máy tính hệ điều hành Windows và điện thoại thông
minh hệ điều hành Android qua sóng Bluetooth
Hình 1. Mô hình chức năng của bộ điều khiển nhiệt độ PID.

Hình 1 mô tả sơ đồ điều khiển và giao tiếp của bộ điều khiển nhiệt độ PID.
Trong đó, lò nhiệt được điều khiển nhiệt độ thông qua nguồn nuôi dây nhiệt trở
và thông tin về nhiệt độ được cập nhật liên tục tới bộ điều khiển PID thông qua
cặp nhiệt loại K. Thông tin về nhiệt độ được chuyển về phần mềm điều khiển
trên máy tính thông qua giao tiếp bluetooth. Ngoài ra, các thiết lập điều khiển từ
phần mềm trên máy tính cũng được gửi đến bộ điều khiển nhiệt độ PID qua sóng
bluetooth. Để chế tạo bộ điều khiển PID với mô hình chức năng như trên, chúng
tôi lựa chọn mạch Arduino Uno R3 làm mạch điều khiển thiết bị và sử dụng các
môđun sẵn có như MAX6675, HC05, màn hình LED, Relay SSR 40 A.
Hình 2. Mô hình thiết kế bộ điều khiển PID sử dụng mạch Arduino
Uno R3.

Hình 3. Hình ảnh thiết bị thử nghiệm điều khiển nhiệt độ PID.

11
 Hình 3 mô tả hình ảnh thiết bị sau khi được lắp ráp thử nghiệm. Tất cả
mạch điện của thiết bị sau đó được phủ sơn bảo vệ mạch CRC70 để chống oxi
hóa. Thiết bị này sau đó được đấu nối và lắp đặt vào thiết bị chưng cất.
65

60

N hệi tđộ (oC )

55

50

45

40

35

30

0 20 40 60 80 100 120 140

Thời gian (phút)

8.3. Thiết kế, xây dựng phần mềm điều khiển và lưu trữ dữ liệu trên
máy tính
Phần mềm điều khiển trên Window được thiết kế và xây dựng bằng
Delphi XE10. ( Hình 4 )

Hình 4a. Giao diện phần mềm Delphi XE10.

12
 Hình 4b. Giao diện phần mềm Delphi XE10.

Phần mềm điều khiển trên điện thoại chạy Android được thiết kế và xây
dựng sử dụng phần mềm Delphi XE10. Tất cả chức năng của phần mềm được
thiết kế tương tự như phần mềm chạy trên Window. Lưu ý trước khi chạy phần
mềm, thiết bị chưng cất với tên gọi “THIẾT BỊ CHƯNG CẤT 01” phải được
thêm vào danh sách thiết bị kết nối bluetooth với máy tính. Mật khẩu kết nối với
thiết bị bằng điện thoại hoặc máy tính là “2020”.
9. Phân tích số liệu/ kết quả và thảo luận
9.1. Quy trình, công nghệ chưng cất tinh dầu:

13
 9.2. Kết quả sản phẩm và một số điểm cần lưu ý khi chưng cất.
Sau khi hoàn thiện thiết bị chưng cất tinh dầu bưởi và phần mềm điều
khiển, nhóm đã tiến hành chưng cất thử nghiệm một số mẫu bưởi. Dưới đây là
hình ảnh sản phẩm tinh dầu thu được sau quá trình chưng cất sau 2 – 3 giờ.

Tinh dầu được chưng cất bằng thiết bị thông minh có chất lượng tốt, mùi thơm
tự nhiên, thời gian chưng cất ngắn, đáp ứng được các yêu cầu cao của thị trường.
Một số lưu ý khi dùng thiết bị:
Nguyên liệu càn được cắt nhỏ trước khi chưng cất.
Nhiệt độ càng cao thì sẽ làm gia tăng sự phân hủy tinh dầu nên khi cần
thiết ta mới dùng ở ngưỡng nhiệt độ trên 100oC, chỉ tăng nhiệt độ ở ngưỡng này
trong giai đoạn sau cùng của quá trình chưng cất.
Để hạn chế sự phân hủy của những cấu phần este cho ra axit và alcol thì
thời gian chưng cất càng ngắn càng có lợi.
Không nên dùng chưng cất với các loại nguyên liệu có hàm lượng tinh
dầu thấp, vì những nguyên liệu này chưng cất mất nhiều thời gian và lượng hơi
nước ngưng tụ nhiều. 
Không pha trộn các chất chứa những cấu tử dễ phân hủy vào nguyên liệu
sẽ làm giảm chất lượng của tinh dầu.
10. Kết luận
Thiết bị chưng cất thông minh đã được thiết kế, chế tạo thử nghiệm thành
công. Thiết bị điều khiển này đã được tích hợp thành công, từ đó cho phép thiết
bị hoạt động ổn định hơn rất nhiều so với mạch điều khiển tích hợp của các thiết
bị chưng cất đã nghiên cứu trước đó với sai số nhiệt độ nhỏ. Phần mềm điều
khiển thiết bị điều khiển nhiệt độ và lưu trữ dữ liệu xử lý nhiệt đã được thiết kế
để hoạt động được trên môi trường Window và Android. Phần mềm cho phép
đặt tốc độ tăng nhiệt theo từng bước nhiệt độ. Các dữ liệu về nhiệt độ, thời gian
xử lý mẫu và tín hiệu điều khiển được vẽ trực quan theo thời gian thực. Bên
cạnh đó, các dữ liệu này được lưu lại dưới dạng text để có thể sử dụng trong các
chương trình vẽ đồ thị khác như excel, origin vv…

14
 Với thử nghiệm chưng cất tinh dầu bưởi từ giống bưởi An Thắng bằng thiết
bị chưng cất thông minh sau chế tạo, nhóm đã tìm ra điều kiện chưng cất tốt
nhất cho các loại bưởi là loại bưởi non, chứa nhiều tinh dầu. Nhiệt độ phù hợp
của quá trình chưng cất khoảng 90 oC, thời gian từ 2-3 giờ/ 1 mẻ chưng cất.
Trong thí nghiệm này, chất lượng các loại tinh dầu thu được ở các thời gian khác
nhau được phân tích và đánh giá.

15