Електрична струја

 Електрична струја е насочено макроскопско

движење на електрични полнежи.

Q
I
t niz S
S

Јачина на електрична струја I (А)

Електрична струја
U
E
l
U
+ -

Битен услов за да постои електрична струја

е постоење на електрично поле во
внатрешноста на спроводникот и V≠const.
Електрична струја

За одржување на електричната струја потребен е

извор кој ќе ја одржува потенцијалната разлика!
Стационарна електрична струја

S ve

Q
Q  N qeve S t I  N qe ve S  JS  const.
t
Стационарна електрична струја по интензитет,
правец и насока не се менува во текот на времето
(dc curent).
Стационарно електрично поле

Електрично поле кое воспоставува

стационарна електрична струја се нарекува
стационарно електрично поле.
Стационарно електрично поле
+ + +Е

1. Постои и во внатрешноста на I
спроводно тело.
+ 
2. За негово одржување + 
потребно е постојан трошок + 
Е
+ 
на енергија. + 
+ 
3. Стационарните електрични + 
полнежи постојано се движат, I U
но нивната густина е
постојана во времето.
+
4. Како последица, површините на спроводникот не се
еквипотенцијални - постои потенцијална разлика.
Електрична струја

+Q

По договор, насоката на електричната

струјата е позитивна во насока на
движење на позитивен ел. полнеж +Q.
Густина на електрична струја
J

S E ve

I
J   N qe ve
S

J E E  J
Вектор на густина на електрична струја J.
Густина на електрична струја
n0

S1 S2 n2
n1

 J  dS  0
S

  J  dS   J  dS
S1 S2

Вкупниот излезен флукс на густината на струјата по

затворена површина во стационарно струјно поле е нула.
Електрична отпорност

U
U
Ru= Ω

Особината на материјалите да се спротивставуваат

на течењето на струјата е електрична отпорност
на материјалот и се означува со симболот R.
Специфична отпорност

S 

l
R u = m
S
Различни материјали се спротивставуваат на електричната
струја различно и оваа посебна карактеристика која зависи
од природата на секој материјал се нарекува специфична
ел. отпорност на материјалот и се означува со симболот .
Зависност од температура
Линеарна карактеристика

R2  R1 1   T2  T1 

 = Температурен коефициент
Електрична спроводност
Инверзна особина на ел. отпорност на материјалот,
т.е. овозможување на проток на ел. струја се
нарекува ел. спроводност, а на специфичната
отпорност – специфична спроводност.
Се обележуваат со симболи G и , соодветно.

1 1 1S S
G G  
R R  l l

S
Gu  S u 
m
Омов закон
UR Ако R , за исто Q, W   U 
{
UI Ако U , Q   I 

U  RI

Омов закон за зависност на напон и

струја во отпорник:
U  RI
Uu V
Ru   
Iu A
 Џулов закон
U
+ -

S dq

А B

dA  dqU  IUdt ; бидејќи dq  Idt

Моќност во елемент на електрично коло: брзина на извршување
на работата на електричното поле (=dA/dt ) за пренесување
на dq од А во B.
J
dA dW Pu  =W
P   UI s
dt dt
Џулов закон
dWJ  dA  UIdt  Pdt
За линеарен отпорник R:
T
WJ  UI T  RI T  U
2 2

R
2
U
Моќност: P  UI  RI 2

R

Енергија која се трансформира во топлина во отпорник:

WJ  UI T