Rune Carremans 2JOUC1 Audio

Media-actualiteit: mini-paper
Documentaire vs Reality
1. wat zijn volgens jou de belangrijkste verschillen tussen documentaire en reality?
Een documentaire is gemaakt op basis van een bestaand verhaal. Zo wordt er een creatieve
behandeling gemaakt van de werkelijkheid. Dit wordt dan ook gefilmd met zorgvuldig
uitgekozen acteurs. Op deze manier zijn de beelden niet altijd even zuiver en puur. De
documentairemaker voorziet de kijker van een variatie van neutrale beelden, maar kan er ook
voor zorgen dat een bepaalde mening al gevormd wordt. Bijvoorbeeld; wanneer je een
persoon in kikkerperspectief filmt, lijkt hij/zij al meteen machtig. Dat wil niet zeggen dat de
persoon machtig is, een mening kan gevormd worden aan de hand van het filmperspectief.
Aan de andere zijde is reality tv gebaseerd op het vermaak van de kijker, niet zozeer de
informatie die wordt meegegeven. Reality tv probeert vaak een sensationeel beeld te creëren
over de werkelijkheid. Deze beelden worden zorgvuldig geselecteerd. De content wordt
minder serieus genomen, meer dramatisch verfilmd. Reality tv draait ook vaak om fame,
bekendheid van de personages, dat is niet de bedoeling bij een documentaire.
2. geef minstens 2 voorbeelden van zowel Vlaamse documentaires en 2 voorbeelden van
Vlaamse reality programma's
Reality
1. Expeditie Robinson
2. De Mol
Documentaire
1. Facebook en ik (Tim Verheyden)

2. Kinderen van de kolonie

3. Welke elementen kunnen een documentaire beïnvloeden in zijn overtuigende kracht

en neutrale objectiviteit.
Gekozen personages: door personages uit te kiezen, vormt te kijker al een bepaalde mening.
Deze mening kan gemanipuleerd worden door het karakter van de personages. Een grote,
brede man met een strenge blik kan meer intimiderend overkomen dan een lieve, oude vrouw.
Mening vormen door het gekozen perspectief & creatieve variant van de werkelijkheid : bij
een documentaire wordt op voorhand zorgvuldig bepaald hoe dat een scène in beeld wordt
gebracht. Hierdoor manipuleert de documentairemaker, de mening van de kijker. Content
wordt op een bepaalde manier voorgeschoteld en als kijker verwerk je dat in onderbewustzijn.
Deze content is gebaseerd op de werkelijkheid maar dat wil niet zeggen dat het volledig
waarheidsgetrouw is. De makers kiezen zelf op welke manier dit wordt weergegeven.
Rune Carremans 2JOUC1 Audio

The Social Dilemma

Onze bevolking wordt gecategoriseerd op basis van generaties. Mijn ouders zijn generatie X,
ik behoor tot generatie Alpha. Het zegt in eerste instantie niet veel, maar de achterliggende
betekenis maakt het confronterend. In 2001 werd ik samen met een ongeveer zestigduizend
anderen geboren. De technologie stond al ver, maar we staan momenteel zoveel verder. In
2007 werd pas de eerste IPhone uitgevonden, het belangrijke tijdperk van meneer Jobs ging
van start. Dat is dan ook het tijdperk waarin ik ben opgegroeid, ik ben dus opgegroeid met
vernieuwde technologieën. Nu denk ik, blij dat ik een game boy, cassettespeler en een
beeldbuis tv heb gekend. Als puber heb ik nooit stilgestaan bij wat het internet is en wat het
doet. Het was cool wanneer ik eindelijk Facebook en Instagram mocht downloaden, dan hoor
je er bij. Die naïviteit heb ik lang gehad, misschien besefte ik pas écht wat het was vanaf ik
ging verder studeren. Internet, technologie, het is allemaal belangrijk voor ons en we hebben
het nodig. Dat maakt het net zo eng, je zou denken dat je niet zonder kan en dat is ook zo.
Heel onze maatschappij gaat er van uit dat je volgt met de kudde, de kudde ter technologieën.
Na het kijken van ‘The Social Dilemma’, zou ik nog liever afstappen van die zogenaamde
kudde. Ik ben mij bewust van wat grote bedrijven zoals Google, Facebook, Instagram,
Pinterest .. doen. Ik weet wat Artificial Intellegence inhoudt en hoe het je in de gaten heeft.
Het is al vreemd als je er bij nadenkt; je vindt bijvoorbeeld een video over skaten leuk op
TikTok, 2 minuten erna komt bij je voorgestelde video’s weeral eentje over skaten, vreemd ?
Voor naïeve mensen lijkt dat normaal, het zou net leuk zijn moest je telkens video’s te zien
krijgen die je leuk vindt. Waar ik dan over nadenk, wat voor achterliggende systemen moeten
zij hebben om te weten wat ik leuk vind? Hoe kan zoiets?
Ik wil even verwijzen naar de bijgevoegde foto. We worden ook
wel de ‘Google kids’ genoemd, beter opgeleid dan ooit.
Materialistisch op vlak van technologieën, ik wil het niet eens. Ik
maak veel gebruik van mijn gsm, ik durf ook toe te geven dat het de
nieuwste IPhone is. Maakt mij dat zo’n kuddediertje? Misschien
wel. Maakt mij dat gelukkiger? Hoogstwaarschijnlijk niet, ik ben er
bijna zeker van. Het is belangrijk voor ons om te weten wat voor
impact de grote technologsiche bedrijven op ons hebben. Het is
goed om te weten in wat voor machtspositie zij staan tegenover
ons, want die is enorm. Ik begrijp de angst van de experts in ‘The
Social Dilemma’, het is ook interessant om het van hun te horen.
Deze experts hebben deel uit gemaakt van die machtspositie, ze
weten exact hoe deze grote bedrijven in elkaar zitten. Het schrikt
mij wel af dat zij om ethische redenen uit deze bedrijven stapten,
dan zit het toch echt niet juist?
Ik wilde de documentaire eerst niet kijken, ik was bang voor een extreme negativiteit. Ik had
geen zin om er nog eens extra mee geconfronteerd te worden, al ben ik nu blij dat ik het heb
gezien.
Ik ben mij er van bewust hoe verslavend sociale media is, ik herken mezelf ook in de jonge
tiener die continu zit te scrollen op filmpjes van Facebook. Hierdoor besef ik het gevaar van
sociale media en hoe erg ik het ook vind, ik ben blij dat ik dat besef heb. Elke week krijg ik
een herinnering over de schermtijd van mijn gsm, soms durf ik het niet eens te bekijken. Na
Rune Carremans 2JOUC1 Audio

het resultaat van 5 uur per dag ben ik teleurgesteld, heb ik niets beters te doen dan continu op
die gsm te zitten? Hier besef ik alweer het gevaar van die techreuzen, ze zijn ó zó machtig.
Uiteraard zullen ze mij de content geven die ik leuk vind, ze krijgen er geld voor. Het voelt
aan als een soort van manipulatie. Die uitgekozen content kan ook meningen manipuleren en
dat is helemaal mindblowing. Als jij continu filmpjes over klimaatveranderingen ziet, zal je
automatisch neigen naar de groene kant. Je ziet al snel de gevolgen van de opwarming van de
aarde en je mening vormt zich naar aanleiding van die content. Dat onderwerp is nog niet zo
erg, maar wat met verkiezingen? Zouden deze techreuzen echt de verkiezingen kunnen
manipuleren? Het is zot, maar ik denk zeker dat het kan.
Doorheen mijn jongerenjaren wilde ik regelmatig afstappen van sociale media. Met de reden
dat er verkeerde rolmodellen werden getoond, ze waren te perfect. Ook met de reden dat er
heel veel werd gehaat, verkeerd beoordeeld, niet echt. Ik wil(de) mijn leven niet associëren
met sociale media, nu nog steeds. Dat is natuurlijk wel een moeilijke uitspraak, zeker als
toekomstig journalist. De sociale media ligt bij wijze van spreken in onze handen, het is één
van de grote bronnen waarop wij nieuws brengen. Het grote probleem hier is voor mij
persoonlijk fake news. Regelmatig moeten nieuwbronnen online ‘correcties’ maken, dat zijn
de nieuwsbronnen die er als eerste willen bij zijn, maar daar vallen ze vaak door de mand. Ik
kan mij nog goed herinneren ‘de eerste coronadode in België’. Uiteindelijk was de vrouw in
kwestie helemaal niet overleden aan corona. De verspreiding van fake news is zo gevaarlijk.
Dat is dus ook echt een probleem in onze samenleving. Ik vraag mij af of die grote techreuzen
dat wel erg vinden? Dat fake news wordt gedeeld, verspreid, er wordt gereageerd, geliked.
Dat zorgt alleen maar voor meer geld in het laatje.
Op het einde van de documentaire zeggen de experten nog: ‘Ik denk niet dat zij (de
techreuzen) bewust voor problemen willen zorgen, ze bedoelen het goed.’ Dat geloof ik nog
wel, maar ze worden steeds machtiger, wij als internet gebruiker worden steeds meer
gemanipuleerd, ik denk niet dat dat zó goed is. Ze zullen nooit tegenspreken op die macht, dat
weet ik zeker.
Als laatst wil ik nog even de opbouw van ‘The Social Dilemma’ bespreken. De start was
krachtig, innemend. Ik vond het ook leuk dat er hier en daar een stuk geacteerd werd door het
gezin. Uiteindelijk duurt de documentaire ongeveer anderhalf uur en dat leek mij soms wat
lang. Je weet al heel snel waar het gevaar ligt bij de techreuzen, maar ze gaan er lang op in.
De documentaire is redelijk negatief geladen. Dat is logisch, maar dat maakt het wel zwaar.
De laatste twintig minuten leken de interviews met de experts positief te eindigen. Op dat
moment dacht ik, “Ja leuk, ze gaan luchtig eindigen, eindelijk wat positief nieuws.” Jammer
genoeg was dat van korte duur, maximum vijf minuten werd er wat gelachen en toen draaide
het tij al weer snel om. Dat vond ik jammer, het maakte de documentaire echt wel een zware
brok om te verwerken, al verdiende het de aandacht wel. De opbouw heeft naar mijn mening
nooit richting een piek van aandacht gewerkt, hier en daar heb ik dat wel wat gemist.
Desondanks ‘The Social Dilemma’ zwaar geladen was, ben ik blij deze te hebben gezien. Als
toekomstig journaliste moet ik bij bewust zijn van de gevaren van deze techreuzen. Het is
belangrijk om op de hoogte te zijn van hun macht en impact op onze samenleving. Er moet
zoals gezegd wordt ‘iets gebeuren’. Want zonder een oplossing, worden we nog meer gewoon
een cijfercode en geen mens meer.
We zullen zien, ik ben benieuwd wat de toekomst ons brengt.
Rune Carremans 2JOUC1 Audio