Edukim mjedisor

1. Çështe ndotja? Ndotja është futja e ndotësve në mjedisin natyror që

shkaktojnë ndryshime të pafavorshme. Ndotja mund të marrë formën e
substancave kimike ose energjise, të tilla si zhurma, nxehtësia ose drita.
Ndotësit ose përbërësit e ndotjes, mund të jenë ose substanca / energji
të huaja ose ndotës natyralë.
2. Demtime në sisteme dhe ekosisteme sjellin përkeqësime në mjedis te
cilat shkaktohen nga vetë njeriu.
3. Llojet e ndotësve janë :
§ Uji
§ Ajri
§ Toka
§ Zhurmat (akustika)
§ Radioative.
4. Ndotje mund të jete natyrale shkaktohet nga forcat natyrore siç janë ;
përmbytjet, termetet, ciklonet, erozionet,vullkanet etj. Dhe ndotje
artificiale qe shkaktohet nga njeriu siç janë; uji, ajri, toka, zhurmat,
radioative.
5. Kush e rregullon apo menaxhon problemet mjedisore?
§ Qeveria qendrore
§ Qeveria locale
Nepërmjet politikave ligjore, vendimeve, VKM duke vene ne dukje ligjet e
miratuara per mbrojtjen e sistemeve, ambjentit, etj.
6. Kush e shkakton ndotjen?
§ Ndërgjegjësimi I ulët mjedisor dhe aplikimi I edukimit te duhur.
7. Ndotja e ujit? Ndotje e ujit do të quhet ndotje e trupave ujor nga
aktiviteti njerëzor.
8. Ndotja e ujit ndahet në : Ujërat sipërfaqësore dhe ata nëntokësore janë
elemente të rëndësishme në ciklin e ujit në tokë.
§ Ujërat sipërfaqësore përfshijnë lumenjtë, liqenet dhe akullnajat.
§ Ujërat nëntokësore, janë më pak të studiuar dhe burime shumë më të
vështira për t’u përcaktuar.
9. Organe ose trupa ujorë janë; liqenet, detet, lumenjt, oqeanet, burimet.
10. Ndotje ujit do të konsiderohet- ujrat e zeza+ ujrat e bardha.
11.Ça shkakton bashkimi I ketyre ujrave? Bashkimi I ketyre te dyja shkakton
prishjen e balances, pra ne kemi futur nje ndotes ne natyre. (rastet;
diarre helmim etj)
12.Cilat janë shkaqet e ndotjes së ujit?
Ndotja e ujit na vjen nga kimikatet e ndryshme, detergjentet,pesticidet.
 13.Si bëhet kontrolli I ujit neper fabrika? Kontrolli I ujit neper fabrika behet
nepermjet teseve te ndryshme kimike, fizike, biologjike.
14.Cilat jane planet e menaxhimit te ujit? Behet nepermjet;
v Impjantet e Trajtimit te ujrave te zeza,
v Trajtimit te ujrave te ndotesve bujqesore,
v Kontrolli I erozionit ne vendet e ndertimit.
15.Ndotja e ajrit- ndryshimi I nivelit te cilesisë se ajrit.
Gazrat te cilat ndikojne ne degradimin e ajrit jane; dioksid I karbonit,
monoksid I karbonit,dioksid squfuri, oksidet dhe nitratet e metanit dhe
klorfluorkarboni.
16. Ca efekti shkaktojne kto gazra( toksik, ekotoksik)?
Shkaktojne lloje te ndryshme semundjesh, alergji e deri ne vdekje.
Ndotja e ajrit nje nga fakoret me te rendesishem qe pas 2018 qe sjell
edhe vdekjen e parakohshme.
17.Ndotja e tokes- shkaktohet nga prania e kimikateve ne toke, nga
aktiviteti industrial, aktivitetet bujqesore,asgjesimi jo I duhur I
mbeturinave. Kimikatet me ndotese jane hidrokarburet, nafta, benzina,
pesticide, plumbi apo dhe metalet e renda.
18.Cfare shkakton ndotja e tokes? Ndotja e tokes tek ne shkakton probleme
me shendetin.
19.Cilat jane masat per uljen e efektit te ndotjes se tokes?
§ Ligji per token bujqesore,
§ Perdorimi racional I perdorimeve te produkteve bujqesore,
§ Perdorimi I metodave efikase ne bujqesi.
20.Ndotja akustike- zhurma shqetesuese qe ka ndikim ne veprimtarine e
njerezve dhe kafsheve.
21.Shkaqet e ndotjes akustike jane planfikimi I dobet urban si; nd. Industrial
prane zones se banimit, dizenjimi jo I duhur I rrugeve etj.
22.Burim I zhurmes ne natyre jane; motoret motoric (trenat) makinat
(makinat e renda).
23.Nd. Akustike ndikon ne sjellje, shendet, humbje te degjimit, shqetesim te
gjumit.
24.Cilat jane masat qe ndermeren me kete problem? Nder masat qe meren
me kete problem jane AKM(agjensia kombetare e mjedisit) e cila studion
zhurmat dhe efektete saj.
25.Ndotja nga radioativet- do te quajme cdo lloj aftesie apo elemente per
te leshuar rezatim dhe qe ka veti fizike te caktuar.
26.Radioaktivitet natyral vjen nga natyra dhe artificial (shperberja e
uraniumit per te prodhuar energji. Centralet berthamore ne France etj,
edhe fabrikat ndertimit te armeve.
27.Ndotjet radioactive jane te pavullmnetshme. Lendet radioactive prishin
strukturen e materialeve qe ndodhen ne ekuilibrin natyror dhe
shkaktojne tek njerzit semundje te pasherueshme.