Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 8

Integral de Funções Racionais

𝑑𝑥
Exemplo: ∫
(𝑥 − 2)(𝑥 + 3)
1 𝐴 𝐵 1 = 𝐴𝑥 + 3𝐴 + 𝐵𝑥 − 2𝐵
= +
(𝑥 − 2)(𝑥 + 3) 𝑥 − 2 𝑥 + 3 1 = (𝐴 + 𝐵)𝑥 + 3𝐴 − 2𝐵
1 𝐴(𝑥 + 3) + 𝐵(𝑥 − 2)
=
(𝑥 − 2)(𝑥 + 3) (𝑥 − 2)(𝑥 + 3)

𝐴 + 𝐵 = 0 (2) 2𝐴 + 2𝐵 = 0 𝐴+𝐵 =0
{ ⇔ {
3𝐴 − 2𝐵 = 1 3𝐴 − 2𝐵 = 1
𝐵 = −𝐴
5𝐴 =1
1
1 𝐵=−
𝐴= 5
5
1 𝐴 𝐵 𝑑𝑥 𝐴 𝐵
= + ∫ =∫ 𝑑𝑥 + ∫ 𝑑𝑥
(𝑥 − 2)(𝑥 + 3) 𝑥 − 2 𝑥 + 3 (𝑥 − 2)(𝑥 + 3) 𝑥−2 𝑥+3

1 1
𝑑𝑥 − 𝑑𝑥 1 𝑑𝑥 1 𝑑𝑥
∫ =∫ 5 𝑑𝑥 + ∫ 5 𝑑𝑥 ∫ = ∫ − ∫
(𝑥 − 2)(𝑥 + 3) 𝑥−2 𝑥+3 (𝑥 − 2)(𝑥 + 3) 5 𝑥 − 2 5 𝑥 + 3

𝑑𝑥 1 1 1 𝑥−2
∫ = ln|𝑥 − 2| − ln|𝑥 + 3| + 𝐶 = ln | |+𝐶
(𝑥 − 2)(𝑥 + 3) 5 5 5 𝑥+3

1
𝑥−2
7b) ∫ 𝑑𝑥
𝑥(𝑥 − 4)
𝑥−2 𝐴 𝐵 𝑥 − 2 = 𝐴𝑥 − 4𝐴 + 𝐵𝑥
= +
𝑥(𝑥 − 4) 𝑥 𝑥 − 4 𝑥 − 2 = (𝐴 + 𝐵)𝑥 − 4𝐴
𝑥−2 𝐴(𝑥 − 4) + 𝐵(𝑥)
=
𝑥(𝑥 − 4) 𝑥(𝑥 − 4)
𝐴+𝐵 =1

𝐴 + 𝐵=1 𝐵 =1−𝐴
𝐴 + 𝐵=1 𝐴 + 𝐵=1 1
{ ⇔ { ⇔ { 1
−4𝐴 = −2 (−1) 4𝐴 = 2 𝐴=
2 𝐵 =1−
2
1
𝐵=
2
𝑥−2 𝐴 𝐵 𝑥−2 𝐴 𝐵
= + ∫ 𝑑𝑥 = ∫ 𝑑𝑥 + ∫ 𝑑𝑥
𝑥(𝑥 − 4) 𝑥 𝑥 − 4 𝑥(𝑥 − 4) 𝑥 𝑥−4

1 1
𝑥−2 𝑥−2 1 𝑑𝑥 1 𝑑𝑥
∫ 𝑑𝑥 = ∫ 𝑑𝑥 + ∫ 2 𝑑𝑥
2 ∫ 𝑑𝑥 = ∫ + ∫
𝑥(𝑥 − 4) 𝑥 𝑥−4 𝑥(𝑥 − 4) 2 𝑥 2 𝑥−4

𝑥−2 1 1
∫ 𝑑𝑥 = ln|𝑥| + ln|𝑥 − 4| + 𝐶
𝑥(𝑥 − 4) 2 2

5𝑥 + 1
7c) ∫ 𝑑𝑥
(2𝑥 + 1)(𝑥 − 1)
5𝑥 + 1 𝐴 𝐵 5𝑥 + 1 = 𝐴𝑥 + 2𝐵𝑥 − 𝐴 + 𝐵
= +
(2𝑥 + 1)(𝑥 − 1) 2𝑥 + 1 𝑥 − 1 5𝑥 + 1 = (𝐴 + 2𝐵)𝑥 + (−𝐴 + 𝐵)
5𝑥 + 1 = 𝐴(𝑥 − 1) + 𝐵(2𝑥 + 1)
5𝑥 + 1 = 𝐴𝑥 − 𝐴 + 2𝐵𝑥 + 𝐵

𝐴 + 2𝐵 = 5 𝐴 + 2𝐵 = 5 𝐴 + 2𝐵 = 5
{ ⇔ {
−𝐴 + 𝐵 = 1 −𝐴 + 𝐵 = 1
𝐴+4=5
3𝐵 = 6
𝐴=1
𝐵=2

5𝑥 + 1 𝐴 𝐵 5𝑥 + 1 𝐴 𝐵
= + ∫ =∫ 𝑑𝑥 + ∫ 𝑑𝑥
(2𝑥 + 1)(𝑥 − 1) 2𝑥 + 1 𝑥 − 1 (2𝑥 + 1)(𝑥 − 1) 2𝑥 + 1 𝑥−1

5𝑥 + 1 1 2 5𝑥 + 1 1 𝑑𝑥
∫ =∫ 𝑑𝑥 + ∫ 𝑑𝑥 ∫ =∫ 𝑑𝑥 + 2 ∫
(2𝑥 + 1)(𝑥 − 1) 2𝑥 + 1 𝑥−1 (2𝑥 + 1)(𝑥 − 1) 2𝑥 + 1 𝑥−1

5𝑥 + 1 1
∫ = ln|2𝑥 + 1| + 2 ln|𝑥 − 1| + 𝐶
(2𝑥 + 1)(𝑥 − 1) 2

2
2𝑥 2 + 𝑥 + 3
7d) ∫ 𝑑𝑥
(𝑥 + 2)(𝑥 2 + 𝑥 + 3)

2𝑥 2 + 𝑥 + 3 𝐴 𝐵𝑥 + 𝐶
2
= + 2
(𝑥 + 2)(𝑥 + 𝑥 + 3) 𝑥 + 2 𝑥 + 𝑥 + 3
2𝑥 2 + 𝑥 + 3 = 𝐴(𝑥 2 + 𝑥 + 3) + (𝐵𝑥 + 𝐶)(𝑥 + 2)
2𝑥 2 + 𝑥 + 3 = 𝐴𝑥 2 + 𝐴𝑥 + 3𝐴 + 𝐵𝑥 2 + 2𝐵𝑥 + 𝐶𝑥 + 2𝐶
2𝑥 2 + 𝑥 + 3 = (𝐴 + 𝐵)𝑥 2 + (𝐴 + 2𝐵 + 𝐶)𝑥 + (3𝐴 + 2𝐶)

𝐴+𝐵+𝐶 =2 𝐴=2−𝐵 𝐴 =2−𝐵 𝐴=2−𝐵


{ 𝐴 + 2𝐵 + 𝐶 = 1 ⇔ {2 − 𝐵 + 2𝐵 + 𝐶 = 1 ⇔ { 2 + 𝐵 + 𝐶 = 1 ⇔ { 𝐵 + 𝐶 = 1 − 2
3𝐴 + 𝐵 + 2𝐶 = 3 3(2 − 𝐵) + 2𝐶 = 3 6 − 3𝐵 + 2𝐶 = 3 −3𝐵 + 2𝐶 = 3 − 6

−−− −−− 3𝐵 + 3 𝐶 = −3 𝐴=2−𝐵


{ 𝐵 + 𝐶 = −1 (3) ⇔ { 3𝐵 + 3 𝐶 = −3 18
−3𝐵 + 2𝐶 = −3 −3𝐵 + 2𝐶 = −3 3𝐵 − = −3 3
5 𝐴 =2−
18 15
5𝐶 = −6 3𝐵 = −3 +
5 27
3 𝐴=
6 15
𝐶=− 3𝐵 =
5 5
3
𝐵=
15
2𝑥 2 + 𝑥 + 3 𝐴 𝐵𝑥 + 𝐶 2𝑥 2 + 𝑥 + 3 𝐴 𝐵𝑥 + 𝐶
= + ∫ 𝑑𝑥 = ∫ 𝑑𝑥 + ∫ 𝑑𝑥
(𝑥 + 2)(𝑥 2 + 𝑥 + 3) 𝑥 + 2 𝑥 2 + 𝑥 + 3 (𝑥 + 2)(𝑥 2 + 𝑥 + 3) 𝑥+2 𝑥2 + 𝑥 + 3

27 3 6
2𝑥 2 + 𝑥 + 3 𝑥−
∫ =∫ 15 15
𝑑𝑥 + ∫ 2 5 𝑑𝑥
(𝑥 + 2)(𝑥 2 + 𝑥 + 3) 𝑥+2 𝑥 +𝑥+3

3 18
2𝑥 2 + 𝑥 + 3 27 𝑑𝑥 𝑥−
∫ = ∫ 15
+∫ 2 15 𝑑𝑥
(𝑥 + 2)(𝑥 2 + 𝑥 + 3) 15 𝑥 + 2 𝑥 +𝑥+3

2𝑥 2 + 𝑥 + 3 27 𝑑𝑥 3 𝑥−6
∫ = ∫ + ∫ 𝑑𝑥
(𝑥 + 2)(𝑥 2 + 𝑥 + 3) 15 𝑥 + 2 15 𝑥 2 + 𝑥 + 3

1 1
𝑥−6 (2𝑥 + 1) + (−6 − )
∫ 2 𝑑𝑥 = ∫ 2 2 𝑑𝑥
𝑥 +𝑥+3 𝑥2 + 𝑥 + 3

𝑥−6 1 2𝑥 + 1 13 𝑑𝑥
∫ 𝑑𝑥 = ∫ 2 𝑑𝑥 + (− ) ∫ 2
𝑥2 + 𝑥 + 3 2 𝑥 +𝑥+3 2 𝑥 +𝑥+3

𝑥−6 1 2𝑥 + 1 13 𝑑𝑥
∫ 𝑑𝑥 = ∫ 2 𝑑𝑥 − ∫ 2
𝑥2 +𝑥+3 2 𝑥 +𝑥+3 2 1 2 √11
(𝑥 + 2) + ( 2 )

3
1
𝑥−6 1 13 1 𝑥+2
2
∫ 2 𝑑𝑥 = ln|𝑥 + 𝑥 + 3| − arc tan
𝑥 +𝑥+3 2 2 √11 √11
2 2
𝑥−6 1 13 2𝑥 + 1
∫ 𝑑𝑥 = ln|𝑥 2 + 𝑥 + 3| − arc tan
𝑥2 +𝑥+3 2 √11 √11

Então

2𝑥 2 + 𝑥 + 3 27 𝑑𝑥 3 𝑥−6
∫ 2
= ∫ + ∫ 2 𝑑𝑥
(𝑥 + 2)(𝑥 + 𝑥 + 3) 15 𝑥 + 2 15 𝑥 + 𝑥 + 3

2𝑥 2 + 𝑥 + 3 27 𝑑𝑥 1 𝑥−6
∫ 2
= ∫ + ∫ 2 𝑑𝑥
(𝑥 + 2)(𝑥 + 𝑥 + 3) 15 𝑥 + 2 5 𝑥 + 𝑥 + 3

2𝑥 2 + 𝑥 + 3 27 1 1 13 2𝑥 + 1
∫ 2
= ln|𝑥 + 2| + ( ln|𝑥 2 + 𝑥 + 3| − arc tan )+𝐶
(𝑥 + 2)(𝑥 + 𝑥 + 3) 15 5 2 √11 √11

2𝑥 2 + 𝑥 + 3 27 1 2
13 2𝑥 + 1
∫ = ln|𝑥 + 2| + ln|𝑥 + 𝑥 + 3| − arc tan +𝐶
(𝑥 + 2)(𝑥 2 + 𝑥 + 3) 15 10 5√11 √11

𝑑𝑥
7e) ∫
𝑥3+8
𝑥 3 + 23 = (𝑥 + 2)(𝑥 2 − 2𝑥 + 4)
1 𝐴 𝐵𝑥 + 𝐶 1 = 𝐴𝑥 2 − 2𝐴𝑥 + 4𝐴 + 𝐵𝑥 2 + 2𝐵𝑥 + 𝐶𝑥 + 2𝐶
3 3
= + 2
𝑥 +2 𝑥 + 2 𝑥 − 2𝑥 + 4 1 = 𝐴𝑥 2 + 𝐵𝑥 2 − 2𝐴𝑥 + 2𝐵𝑥 + 𝐶𝑥 + 4𝐴 + 2𝐶
1 𝐴(𝑥 2 − 2𝑥 + 4) + (𝐵𝑥 + 𝐶)(𝑥 + 2) 1 = (𝐴 + 𝐵)𝑥 2 + (−2𝐴 + 2𝐵 + 𝐶)𝑥 + 4𝐴 + 2𝐶
=
𝑥 3 + 23 (𝑥 + 2)(𝑥 2 − 2𝑥 + 4)

𝐴+𝐵 =0 𝐴 = −𝐵 −−−− 𝐴 −
{−2𝐴 + 2𝐵 + 𝐶 = 0 ⇔ {−2(−𝐵) + 2𝐵 +𝐶 =0 ⇔ { 2𝐵 + 2𝐵 + 𝐶 = 0 ⇔ { 4𝐵 + 𝐶 = 0
4𝐴 + 2𝐶 = 1 4(−𝐵) + 2𝐶 = 1 −4𝐵 + 2𝐶 = 1 −4𝐵 + 2𝐶 = 1
𝐴 −
{ 4𝐵 + 𝐶 = 0 4𝐵 + 𝐶 = 0 𝐴 = −𝐵
−4𝐵 + 2𝐶 = 1
1 1
3𝐶 = 1 4𝐵 + =0 𝐴 = − (− )
3 12
1 1
𝐶= 4𝐵 = − 1
3 3 𝐴=
12
1
𝐵=−
12

4
1 𝐴 𝐵𝑥 + 𝐶 1 𝐴 𝐵𝑥 + 𝐶
= + 2 ∫ 𝑑𝑥 = ∫ 𝑑𝑥 + ∫ 2 𝑑𝑥
𝑥3 +2 3 𝑥 + 2 𝑥 − 2𝑥 + 4 𝑥3 +2 3 𝑥+2 𝑥 − 2𝑥 + 4
1 1 1 1 4
1 − 𝑥+ 1 1 𝑑𝑥 − 12 𝑥 + 12
∫ 3 𝑑𝑥 = ∫ 12 𝑑𝑥 + ∫ 2 12 3 𝑑𝑥 ∫ 3 𝑑𝑥 = ∫ +∫ 2 𝑑𝑥
𝑥 + 23 𝑥+2 𝑥 − 2𝑥 + 4 𝑥 + 23 12 𝑥 + 2 𝑥 − 2𝑥 + 4
1 1 𝑑𝑥 1 𝑥−4
∫ 𝑑𝑥 = ∫ − ∫ 2 𝑑𝑥
𝑥3 +2 3 12 𝑥 + 2 12 𝑥 − 2𝑥 + 4

1 1 𝑑𝑥 1 𝑥−4 𝑑𝑥
∫ 𝑑𝑥 = ∫ − ∫ 𝑑𝑥 Seja: 𝐼1 = ∫ = ln|𝑥 + 2| + 𝐶
𝑥 3 + 23 12 𝑥 + 2 12 𝑥 2 − 2𝑥 + 4 𝑥+2

1
𝑥−4 (2𝑥 − 2) + (−4 + 1) 1 2𝑥 − 2 𝑑𝑥
𝐼2 = ∫ 2 𝑑𝑥 = ∫ 2 2
𝑑𝑥 = ∫ 2 𝑑𝑥 − 3 ∫ 2
𝑥 − 2𝑥 + 4 𝑥 − 2𝑥 + 4 2 𝑥 − 2𝑥 + 4 𝑥 − 2𝑥 + 4

1 2𝑥 − 2 𝑑𝑥 1 3 𝑥−1
= ∫ 2 𝑑𝑥 − 3 ∫ 2 = ln|𝑥 2 − 2𝑥 + 4| − arc tg ( )+𝐶
2 𝑥 − 2𝑥 + 4 (𝑥 − 1)2 + (√3) 2 √3 √3

1 1 𝑑𝑥 1 𝑥−4
∫ 𝑑𝑥 = ∫ − ∫ 𝑑𝑥
𝑥 3 + 23 12 𝑥 + 2 12 𝑥 2 − 2𝑥 + 4
1 1 1 1 3 𝑥−1
∫ 𝑑𝑥 = ln|𝑥 + 2| − ( ln|𝑥 2 − 2𝑥 + 4| − arc tg ( )) + 𝐶
𝑥3 +2 3 12 12 2 √3 √3
1 1 1 2
1 𝑥−1
∫ 𝑑𝑥 = ln|𝑥 + 2| − ln|𝑥 − 2𝑥 + 4| + arc tg ( )+𝐶
𝑥 3 + 23 12 24 4√3 √3

5
𝑥 3 + 5𝑥 2 − 𝑥 − 22
7l) ∫ 𝑑𝑥
𝑥 2 + 3𝑥 − 10

𝑥 3 + 5𝑥 2 − 𝑥 − 22 𝑥 2 + 3𝑥 + 10 𝑥 3 + 5𝑥 2 − 𝑥 − 22 3𝑥 − 2
= (𝑥 + 2) + 2
−(𝑥 3 + 3𝑥 2 − 10𝑥) 𝑥+2 2
𝑥 + 3𝑥 − 10 𝑥 + 3𝑥 − 10
2𝑥 2 + 9𝑥 − 22 𝑥 3 + 5𝑥 2 − 𝑥 − 22 3𝑥 − 2
−(2𝑥 2 + 6𝑥 − 20) 2
= (𝑥 + 2) +
𝑥 + 3𝑥 − 10 (𝑥 + 2)(𝑥 − 5)
3𝑥 − 2

3𝑥 − 2 𝐴 𝐵 3𝑥 − 2 = 𝐴𝑥 − 5𝐴 + 𝐵𝑥 + 2𝐵
= +
(𝑥 + 2)(𝑥 − 5) 𝑥 + 2 𝑥 − 5 3𝑥 − 2 = (𝐴 + 𝐵)𝑥 + (−5𝐴 + 2𝐵)
3𝑥 − 2 𝐴(𝑥 − 5) 𝐵(𝑥 + 2)
= +
(𝑥 + 2)(𝑥 − 5) 𝑥+2 𝑥−5

𝐴 + 𝐵=3 (5) 5𝐴 + 5𝐵 = 15 𝐴+𝐵 =3


{ ⇔ {
−5𝐴 + 2𝐵 = −2 −5𝐴 + 2𝐵 = −2
13
7𝐵 = 13 𝐴=3−
7
13 8
𝐵= 𝐴=
7 7

𝑥 3 + 5𝑥 2 − 𝑥 − 22 3𝑥 − 2
∫ 2
𝑑𝑥 = (𝑥 + 2) +
𝑥 + 3𝑥 − 10 (𝑥 + 2)(𝑥 − 5)

𝑥 3 + 5𝑥 2 − 𝑥 − 22 𝐴 𝐵
∫ 2
𝑑𝑥 = (𝑥 + 2) + +
𝑥 + 3𝑥 − 10 𝑥+2 𝑥−5

𝑥 3 + 5𝑥 2 − 𝑥 − 22 8 𝑑𝑥 13 𝑑𝑥
∫ 2
𝑑𝑥 = ∫(𝑥 + 2) 𝑑𝑥 + ∫ + ∫
𝑥 + 3𝑥 − 10 7 𝑥+2 7 𝑥−5

𝑥 3 + 5𝑥 2 − 𝑥 − 22 𝑥2 8 13
∫ 2
𝑑𝑥 = + 2𝑥 + ln|𝑥 + 2| + ln|𝑥 − 5| + 𝐶
𝑥 + 3𝑥 − 10 2 7 7

6
13. 4
y
𝑦1 = 4𝑥 − 𝑥 2 𝐴 = ∫(4𝑥 − 𝑥 2 ) 𝑑𝑥

0
𝑦2 = 0 4

. 𝑥3
= (2𝑥 2 − ) |
. 3 0
𝑦1 = 𝑦2
 43 03
2
4𝑥 − 𝑥 = 0 = (2(4)2 − ) − (2(0)2 − )
3 3
𝑥(4 − 𝑥) = 0 
64 .
𝑥=0 4−𝑥 =0 x
= (32 − ) − (0 − 0 )
3 .
𝑥=0 𝑥=4 96 − 64
      =( )−0
3

32
=
3

𝑒
14.
y
𝑦1 = ln 𝑥 𝐴 = ∫(ln 𝑥) 𝑑𝑥

1
𝑂𝑋
. 𝑙 𝑒
𝑥=𝑒 = (𝑥 ln 𝑥 − 𝑥 ) |

. 𝑙 1
𝑙 𝑙
= (𝑒 ln 𝑒 − 𝑒 ) − (1 ln 1 − 1 )
x
𝑙 𝑙
= (𝑒 ∙ 1 − 𝑒 ) − (1 ∙ 0 − 1 )
   
= (𝑒 − 𝑒 ) − (0 − 1)
= 0 − (−1)
=1

7
15. 2
y
𝑦1 = 𝑥 3  𝐴 = ∫(8 − 𝑥 3 ) 𝑑𝑥

0
𝑦=8 2
. 𝑥4
𝑂𝑌  = (8𝑥 − ) |
. 4 0

(2)4 (0)4
 = (8(2) − ) − (8(0) − )
4 4

16 0
 = (16 − ) − (0 − )
4 4
 = (16 ) (0
− 4 − − 0)
x
= 12 − 0
      
 = 12

16. 3
y 𝑙
𝑦1 = 2𝑥 − 𝑥 2
 𝐴 = ∫ (2𝑥 − 𝑥 2 − (−𝑥) ) 𝑑𝑥
𝑙
0
𝑦2 = −𝑥 
3 3
x 𝑙 2
. 𝑥 3 3𝑥 2
= ∫ (−𝑥 + 3𝑥 ) 𝑑𝑥 = (− + )|
       𝑙 . 3 2
𝑦1 = 𝑦2 0 0

2𝑥 − 𝑥 2 = −𝑥

(3)3 3(3)2 (0)3 3(0)2
= (− + ) − (− + )
3 2 3 2
−𝑥 2 + 2𝑥 + 𝑥 = 0 

27 27 0 0
−𝑥 2 + 3𝑥 = 0  = (− + ) − (− + )
3 2 3 2
−𝑥(𝑥 − 3) = 0 54 81

= (− + ) − 0
−𝑥 = 0 𝑥−3=0 6 6
𝑥=0 𝑥=3 27 9
= =
6 2

You might also like