‫דברי תורה וחסידות ועניני מוסר מלוקטים מספרי רבותינו הקדושים מאורי הדורות זי"ע‬

‫יוצא לאור מדי שבוע בשבוע וליומא דפגרא להתענג בתענוג רוחני במילי דחדוותא‬

‫פרשת לך לך תש"פ לפ"ק ‪ -‬כיתה ו'‬

‫לע"נ מו"ה אברהם ב"ר משה זאב ז"ל (ראזענבערג) ‪ -‬נפטר ב' מנחם אב תשע"ה לפ"ק‬ ‫בעזהשי"ת‬

‫לך לך מארצך‪.‬‬
‫‪ ,‬מ'דארף טאן א מצוה בשמחה ף‬ ‫הרה"ק רבי נחום מ'טשערנאבל זצ"ל (וואס זיין יארצייט געפאלט‬
‫אויס קומענדיגע וואך)‪ ,‬פלעגט שטענדיג זיין פארנומען מיט די מצוה‬
‫לך לך מארצך‪ ,‬רש"י שרייבט‪ ,‬להנאתך ולטובתך‪ ,‬ווייטער אין פסוק‬ ‫פארן און צוזאמענקלויבן געלט‪ ,‬צו‬ ‫פון פדיון שבוים‪ ,‬ער פלעגט ָ‬
‫שטייט‪ ,‬וילך אברם כאשר דיבר אליו ה'‪.‬‬ ‫קענען באפרייען אידן וואס זענען איינגעשפארט געווארן אין‬
‫לכאורה דארף מען פארשטיין‪ ,‬פארוואס ווערט דאס גערעכנט פאר א‬
‫תפיסה‪ ,‬צוליס דעם וואס האבן נישט געהאט קיין געלט צו באצאלן‬
‫נסיון‪ ,‬אז אברהם אבינו איז אוועקגעגאנגען פון זיין לאנד‪ ,‬יעדער‬
‫רענט פאר'ן פריץ פאר די קרעטשמעס‪.‬‬
‫מענטש ‪ -‬וואס הקב"ה באפעלט אים‪ ,‬אז ער זאל אוועקגיין פון זיין‬
‫לאנד ‪ -‬וואלט אזוי געטאן‪ ,‬און אודאי אויב מ'זאגט אים נאך צו אז ער‬ ‫איינמאל ווען ער איז געווען אין די שטאט זיטאמיר‪ ,‬האבן עטליכע‬
‫וועט באקומען אלע גוטע זאכן‪ ,‬ער וועט האבן קינדער‪ ,‬געלט‪ ,‬און א‬ ‫גוים געמאכט אויף אים א בלבול‪ ,‬און מ'האט אים איינגעזעצט ל"ע‬
‫גוטן נאמען‪.‬‬ ‫אין תפיסה‪ ,‬איז איינער פון די צדיקים געקומען צום אים‪ ,‬און אים‬
‫ענטפערט דער רבי זי"ע‪ ,‬אז הקב"ה האט בעיקר געוואלט אויספרובן‬ ‫בארוהיגט זאגענדיג פשט אין פסוק אין פרשת לך לך‪.‬‬
‫אברהם אבינו‪ ,‬אויב ער וועט דאס טאן בשמחה‪ ,‬ווייל א מצוה וואס‬ ‫אברהם אבינו איז האט שטענדיג געטאן חסד‪ ,‬טאג און נאכט פלעגט‬
‫מ'טוט נישט מיט שמחה‪ ,‬האט נישט די ריכטיגע ווערד‪ ,‬און ס'איז נישט‬
‫ער עוסק זיין אין די מצוה פון הכנסת אורחים‪ ,‬ער פלעגט שטענדיג‬
‫אזוי חשוב ביי הקב"ה‪.‬‬
‫טראכטן מיט וואס נאך‪ ,‬ער קען מהנה זיין די געסט‪ ,‬האט השי"ת‬
‫דאס קען זיין פשט אין רש"י‪ ,‬אז הקב"ה האט געזאגט פאר אברהם‪ ,‬ער‬
‫זאל מקיים זיין די מצוה‪ ,‬להנאתך ולטובתך‪ ,‬אז ווען דו טוסט די מצוה‪,‬‬ ‫געוואלט אז ער זאל אליינס שפירן ווי וויכטיג ס'איז ארויסצוהעלפן‬
‫זאלסטו הנאה האבן ביים טאן די מצוה‪ ,‬דאס מיינט‪ ,‬אז מ'זאל דאס טאן‬ ‫געסט‪ ,‬דערפאר האט אים הקב"ה געזאגט‪ ,‬לך לך מארצך‪ ,‬גיי ארויס‬
‫מיט א שמחה‪.‬‬ ‫פון דיין לאנד‪ ,‬להנאתך ולטובתך‪ ,‬און זאלסט אליין זיין א גאסט‪,‬‬
‫און אברהם‪ ,‬כאטש ער האט געהערט פון הקב"ה‪ ,‬אז ער וועט באקומען‬ ‫דורכדעם וועסטו וויסן אלעס וואס מ'קען פארבעסערן‪ ,‬און מאך גוט‬
‫אלע גוטע זאכן‪ ,‬דאך האט ער דאס נאר געטאן‪ ,‬צוליב דעם וואס‬ ‫פילן דיינע געסט‪.‬‬
‫הקב"ה האט אים אזוי באפוילן‪ ,‬און ער האט דאס טאקע געטאן מיט א‬
‫האט דער צדיק געזאגט פאר רבי נחום‪ ,‬איר זענט שטענדיג עוסק און‬
‫געוואלדיגע שמחה‪.‬‬
‫מצות פדיון שבוים‪ ,‬אבער איר האט נאך נישט געשפירט דעם טעם‬
‫דאס איז פשט אין פסוק‪ ,‬וילך אברם כאשר דיבר אליו ה'‪ ,‬אברם איז‬
‫געגאנגען נאר כאשר דיבר אליו ה'‪ ,‬ווייל אזוי האט הקב"ה באפוילן‪ ,‬און‬ ‫פון זיצן אין תפיסה‪ ,‬דערפאר האט השי"ת אייך געמאכט שפירן דעם‬
‫ער האט דאס נישט געטאן כדי צו באקומען אלע גוטע זאכן‪.‬‬ ‫טעם‪ ,‬אויף א קורצע צייט‪ ,‬כדי צו זעען ווי וויכטיג ס'איז אויסצולייזן‬
‫(דברי יואל)‬ ‫געפאנגענע פון תפיסה‪ ,‬דעמאלט האט זיך רבי נחום בארוהיגט‪.‬‬
‫אין ספר זכותא דאברהם שטייט‪ ,‬אז דער צדיק איז געווען אליהו‬
‫ואגדלה שמך אז הקב"ה וועט גרויס מאכן אברהמ'ס נאמען‪ ,‬צו דעם‬ ‫הנביא‪ ,‬און נאך אינעם זעלבן טאג איז רבי נחום באפרייט געווארן‪.‬‬
‫וואס מ'זאגט אלקי יעקב‪.‬‬
‫ואגדלה שמך‪.‬‬
‫מ'קען דאס פארענטפערן לויט ווי ס'שטייט אין די ספרים‪ ,‬אז די צאל‬
‫רש"י שרייבט‪ ,‬אז ואגדלה שמך‪ ,‬מיינט דאס וואס מ'זאגט ביי שמונה‬
‫אותיות פון די אבות ‪ -‬אברהם יצחק יעקב ‪ -‬איז דרייצן‪ ,‬ס'איז קעגן‬
‫עשרה‪ ,‬אלקי יעקב‪ .‬לכאורה דארף מען פארשטיין וואס האט שייכות‬
‫דאס ווארט אחד‪ ,‬וואס באטרעפט דרייצן‪.‬‬

‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש א‪.‬‬ ‫גליון אז תתענג‬

‫זיין פערצן אותיות‪ ,‬אבער אויב וואלט מען ווייטער גערופן אברם‪,‬‬ ‫ס'שטייט אין די גמרא‪ ,‬אז ביי יעקב‪ ,‬כאטש הקב"ה האט אים‬
‫וואלט מען יא געדארפט זאגן ישראל‪ ,‬כדי ס'זאל זיין דרייצן אותיות‪.‬‬ ‫אנגערופן מיט'ן נאמען ישראל‪ ,‬דאך געפינט מען אז הקב"ה האט אים‬
‫נאכאמאל אנגערופן מיט'ן נאמען יעקב‪ ,‬ממילא איז נישט אזוי ווי ביי‬
‫דאס קען זיין פשט אין רש"י‪ ,‬ואגדלה שמך זה שאומרים אלקי יעקב‪,‬‬
‫אברהם וואס ס'שטייט קלאר אז מ'טאר אים מער נישט אנרופן מיט'ן‬
‫ווייל הקב"ה וועט גרויס מאכן זיין נאמען אויף אברהם‪ ,‬דערפאר‬
‫פריערדיגן נאמען אברם‪.‬‬
‫זאגט מען אלקי יעקב‪ ,‬און נישט אלקי ישראל‪ ,‬כדי ס'זאל נישט קיין‬
‫פערצן אותיות‪.‬‬ ‫דאס אז מיר זאגן ענדערש יעקב ווי ישראל איז צוליב דעם‪ ,‬אז מ'זאל‬
‫האבן דעם צאל דרייצן‪ ,‬און וויבאלד מ'טאר דאך נישט רופן אברם‪,‬‬
‫(ר' שמשון מאוסטראפלי)‬
‫נאר אברהם‪ ,‬מוז מען זאגן יעקב און נישט ישראל כדי ס'זאל נישט‬

‫וקראת לשבת עונג‬

‫ְויָנּוחּו ָבּה ‪ְ -‬ויָנּוחּו בו ‪ְ -‬ויָנּוחּו ָבם‬
‫נּוח ֵתינּו‪ ,‬טוישט זיך דער נוסח‪ ,‬אז ביי מעריב‬ ‫דער טעם פארוואס ביי די ברכה פון ְר ֵצה ִב ְמ ָ‬
‫זאגט מען ְויָנּוחּו " ָבה"‪ ,‬און ביי שחרית זאגט מען ְויָנּוחּו "בו"‪ ,‬און ביי מנחה זאגט מען ְויָנּוחּו‬
‫" ָבם"‪ ,‬ווייל שבת ווערט אנגערופן אין די תורה סיי מיט א לשון זכר און סיי מיט א לשון‬
‫אכה‪ ,‬א לשון זכר‪ ,‬אויך שטייט‪ ,‬זָכור ֶׂאת יום ַה ַש ָבת " ְל ַק ְדשו"‪ ,‬א‬ ‫נקבה‪( ,‬אין פרשת ויקהל שטייט‪ָ ,‬כל ָהעו ֶׂשה "בו" ְמ ָל ָ‬
‫יּומת)‪ ,‬ממילא זאגט מען‬ ‫יה" מות ָ‬ ‫אויך א לשון נקבה‪ִ ,‬כי קו ֶׂדש ִהוא ָל ֶׂכם " ְמ ַח ְל ֶׂל ָ‬ ‫לשון זכר‪ ,‬און מ'געפינט‬
‫איינמאל ְויָנּוחּו " ָבה"‪ ,‬א לשון נקבה‪ ,‬און איינמאל ְויָנּוחּו "בו"‪ ,‬א לשון זכר‪ ,‬און ביי מנחה‬
‫ּובא ְל ִציון גו ֵאל‪ ,‬וואס רעדט‬ ‫זאגט מען ְויָנּוחּו " ָבם"‪ ,‬א לשון רבים‪ ,‬ווייל ביי מנחה זאגט מען ָ‬
‫זיך וועגן די גאולה‪ ,‬און ס'שטייט אין די גמרא‪ ,‬אז אויב אידן וואלטן אפגעהיטן צוויי שבתים‬
‫וואלט מען זוכה געווען צו די גאולה‪ ,‬וועגן דעם זאגט מען ָבם א לשון רבים‪ ,‬א רמז אויף צוויי‬
‫שבתים‪( .‬זכרון אשר על ספר המנהגים)‪.‬‬

‫זיבן און‬ ‫ס'שטייט אין ספר אור זרוע א רמז‪ ,‬אז די ווערטער ָבה‪ ,‬בו‪ ,‬און ָבם‪ ,‬באטרעפט‬
‫ווארט זָן‬ ‫פופציג‪ָ ( ,‬בה בארטעפט ‪ ,7‬בו איז ‪ ,8‬און ָבם איז ‪ ,42‬צוזאמען ‪ ,)57‬אזוי ווי די דאס‬
‫גיט אים‬ ‫(‪ ,)57‬שפייזן‪ ,‬ווייל ס'שטייט‪ ,‬אז ווער עס היט דעם שבת אזוי ווי דארף צו זיין‪,‬‬
‫איז מען‬ ‫הקב"ה אן ארבטייל ָאן גרעניצן‪ ,‬און ער ווערט געשפייזט מיט א ברייטקייט‪ ,‬דערפאר‬
‫מרמז אז דורכ'ן היטן שבת איז מען זוכה צו פרנסה‪.‬‬
‫נישט רעדן ווען מ'זאגט ויכלו‬
‫ס'שטייט אין ספר חסידים‪ ,‬אז ס'איז געווען א חסיד‪ ,‬וואס האט געזען זיין חבר שוין נאכדעם‬
‫וואס ער איז נפטר געווארן‪ ,‬און זיין פנים איז געווען בלאס‪ ,‬האט ער אים געפרעגט‪ ,‬פארוואס‬
‫איז זיין פנים בלאס‪ ,‬האט אים זיין חבר פון יענע וועלט געענטפערט‪ ,‬אז דאס איז א שטראף‬
‫ְכלּו‪ ,‬און ביי ברכת מעין שבע (מגן‬
‫ווייל ער פלעגט רעדן ווען דער ציבור פלעגט צו זאגן ַוי ֻ‬
‫אבות)‪( .‬טור סי' רס"ח)‪.‬‬

‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש ב‪.‬‬ ‫גליון אז תתענג‬

 ‫דאס איז געווען אברהם‬
‫אבינו‬
‫געשפירט א נאנטשאפט צום‬
‫רבין ר' אלימלך‬
‫אברהם אבינו עליו השלום‬
‫דער הייליגער מאור ושמש‪,‬‬
‫הרה"ק ר' קלונימוס קלמן‬
‫פארן קיין ליזענסק‬ ‫עפשטיין זצ"ל‪ ,‬האט באשלאסן צו ָ‬
‫נאכ'ן שפירן אז זיין נשמה האט א ספעציעלע נאנטשאפט‬
‫צום הייליגן רבי ר' אלימלך‪ ,‬ווען ער איז אנגעקומען קיין‬
‫ליזענסק‪ ,‬איז ער אריין תיכף אריינגעגאנגען צום רבי'ן ר'‬
‫אלימלך‪ ,‬ווען דער רבי ר' אלימלך האט אים געזען‪ ,‬האט ער‬
‫אים געגעבן שלום עליכם‪ ,‬און אים געפרעגט ווער ער איז‪,‬‬
‫פון וואו ער קומט‪ ,‬און וואס ער וויל דא טאן‪.‬‬
‫נאר אלס משרת‬
‫רבי קלמן האט געזאגט‪ ,‬מיין נאמען איז קלונימוס פון די‬
‫שטאט קראקא‪ ,‬איך בין אהער געקומען כדי דער רבי זאל‬
‫מיט מיר לערנען‪ ,‬האט אים דער רבי אלימלך געזאגט‪ ,‬איך‬
‫לערן נישט מיט קיין תלמידים‪ ,‬ר' קלמן איז געבליבן דארט‬
‫שטיין א לענגערע צייט‪ ,‬ווייל דער רבי איז געווען שטארק‬
‫פארטראכט‪ ,‬ווען דער רבי האט זיך אויפגעכאפט‪ ,‬האט ער‬
‫אים נאכאמאל געגעבן שלום עליכם‪ ,‬און אים ווידער‬
‫געפרעגט‪ ,‬ווער ער איז‪ ,‬פון וואו ער קומט‪ ,‬און וואס ער וויל‬
‫דא טאן‪ ,‬און ער האט געענטפערט די זעלבע ווי פריער‪ ,‬און‬
‫דער רבי האט אים נאכאמאל געזאגט‪ ,‬איך לערן נישט מיט‬
‫קיין תלמידים‪ ,‬ביז דער רבי האט אים געזאגט‪ ,‬ווייסטו‬
‫וואס‪ ,‬אויב דו ביסט מסכים דא צו בלייבן אלס משרת‪,‬‬
‫קענסטו דא בלייבן‪.‬‬
‫ר' קלמן האט מסכים געווען דערצו און איז דארטן‬ ‫רב‪ ,‬בעל מחבר ספר הקדוש דברי חיים‪ ,‬האט געזאגט‪ ,‬אז‬
‫געבליבן‪ ,‬ר' קלמן האט טאקע ערליך באדינט דעם הייליגן‬
‫רבי'ן רבי אלימלך‪ ,‬ער פלעגט שלאפן ביים רבין'ס טיר‪ ,‬און‬
‫ווען דער רבי פלעגט אים אריינרופן‪ ,‬פלעגט ער אים‬
‫באדינען‪.‬‬
‫די טיי האט זיך אויסגעגאסן‬ ‫לאנצוט און געגאנגען וואוינען קיין לובלין‪ ,‬איז ער‬
‫נאך עטליכע יאר וואס ער איז געווען אין ליזענסק‪ ,‬האט‬
‫אמאל פאסירט אז איין נאכט ביי חצות‪ ,‬האט ער געברענגט‬
‫פאר זיין רבי'ן א ווארימע טיי‪ ,‬אבער ווי נאר ער האט‬
‫געעפענט די טיר‪ ,‬האט ער געזען ווי אן עלטערער איד מיט‬
‫א מורא'דיג געשטאלט‪ ,‬ממש ווי א מלאך‪ ,‬זיצט נעבן זיין‬
‫רבי'ן‪ ,‬און פון גרויס פחד האט ער זיך צוריקגעצויגן‪ ,‬און די‬
‫טיי האט זיך אויסגעגאסן‪.‬‬
‫נאך עטליכע מינוט האט ער געברענגט אן אנדערע גלעזל‬
‫טיי‪ ,‬האט אים דער רבי ר' אלימלך געפרעגט‪ ,‬פארוואס ער‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ג‪.‬‬
‫רש"י שרייבט‪ ,‬יכול יהיו‬
‫חותמין בכולן‪ ,‬איך וואלט‬
‫געוואלט מיינען אז מ'וועט‬
‫ענדיגן די ערשטע ברכה‬
‫פון שמונה עשרה מיט'ן‬
‫דערמאנען אלע דריי‬
‫אבות‪ ,‬תלמוד לומר והיה ברכה‪ ,‬בך חותמין ולא בהם‪,‬‬
‫מ'וועט ענדיגן די ברכה נאר מיט דיר אברהם‪.‬‬
‫אברהם אבינו האט משלים געווען די מנין‬
‫דער הייליגער תפארת שלמה ברענגט א מעשה פון ספר‬
‫עמק המלך‪ ,‬אז אמאל ערב יום כיפור פארנאכטס איז אין‬
‫די שטאט חברון (אין א"י) נישט געווען קיין מנין‪ ,‬און די‬
‫איינוואוינער זענען געווען זייער צובראכן‪ ,‬אז זיי וועלן‬
‫דארפן דאווענען יום הקדוש אן מנין‪.‬‬
‫האט הקב"ה געמאכט א נס‪ ,‬אז אברהם אבינו ע"ה איז‬
‫געקומען משלים זיין דעם מנין‪ ,‬ער איז דארט געווען דעם‬
‫גאנצן טאג ביז'ן נאכ'ן ענדיגן תפלת נעילה‪ ,‬און דערנאך‬
‫איז ער נעלם געווארן‪ ,‬מ'האט אים מער נישט געזען‪.‬‬
‫מיט דעם טייטשט דער הייליגער תפארת שלמה פשט אין‬
‫רש"י‪ ,‬בך חותמין‪ ,‬מיט דיר אברהם אבינו וועט מען ענדיגן‪,‬‬
‫דאס ווארט חותמין‪ ,‬איז א רמז אויף תפלת נעילה‪ ,‬וואס‬
‫איז די גמר החתימה‪ ,‬ווען הקב"ה ענדיגט פארזיגלן אלעס‬
‫וואס עס וועט פאסירן דעם קומענדיגן יאר‪ ,‬און אברהם‬
‫וועט דעמאלט משלים זיין די מנין‪.‬‬
‫<><><><>‬
‫זיך באוויזן מיט א שטריימל און א קאפטן‬
‫ס'שטייט אין ספר חמדה גנוזה‪ ,‬אז דער הייליגער צאנזער‬
‫אברהם אבינו ע"ה פלעגט אנטאן לכבוד שבת קודש א‬
‫שטריימל און א קאפטן‪.‬‬
‫דער צאנזער רב האט דערציילט‪ ,‬אז ווען דער הייליגער רבי‬
‫פון לובלין זצ"ל האט זיך אוועקגעצויגן פון די שטאט‬
‫אנגעקומען אין די שטאט לובלין ערב שבת קודש‪ ,‬און איז‬
‫תיכף געגאנגען אין בית המדרש לערנען‪.‬‬
‫נאכ'ן דאווענען האט ער באמערקט איינעם וועלכער איז‬
‫אנגעטאן מיט א שטריימל און א קאפטן‪ ,‬און האט באלד‬
‫באמערקט אז יענער איז נישט פון די וועלט‪ ,‬האט אים דער‬
‫הייליגער חוזה געפרעגט‪ ,‬ווער ער איז‪ ,‬האט ער‬
‫געענטפערט‪ ,‬איך בין דער צו וועמען השי"ת האט אים‬
‫באפוילן ֶלך לך ֵמ ַארצך (אברהם אבינו)‪.‬‬
‫<><><><>‬
‫גליון אז תתענג ש‬
‫און האט אים געפרעגט‪ ,‬וואס עס טוט זיך מיט די אידן אין‬
‫גלות‪ ,‬אויב זיי האבן אלעס וואס זיי דארפן‪ ,‬האט הרה"ק ר'‬
‫דוד געענטפערט‪ ,‬אז הקב"ה פארלאזט זיי נישט‪ ,‬האט דער‬
‫עלטערער איד געפרעגט‪ ,‬אויב די אידן האבן פרנסה‪ ,‬האט‬
‫ר' דוד נאכאמאל געענטפערט‪ ,‬הקב"ה פארלאזט זיי נישט‪,‬‬
‫דערנאך האט דער איד געפרעגט‪ ,‬און וואס טוט זיך מיט די‬
‫שונאי ישראל וועלכע טשעפענען מיט די אידן‪ ,‬האט ר' דוד‬
‫ווידער געענטפערט‪ ,‬הקב"ה פארלאזט זיי נישט‪ ,‬און אזוי‬
‫האט דער איד געפרעגט נאך שאלות‪ ,‬און אויף אלעם האט‬
‫ר' דוד געענטפערט די זעלבע‪ ,‬אז הקב"ה פארלאזט זיי‬
‫נישט‪.‬‬
‫דערנאך האט דער איד געזאגט צו ר' דוד‪ ,‬אז עס‬
‫דערנעטערט זיך שוין די צייט וואס די שיף דארף ווייטער‬
‫פארן‪ ,‬קום איך וועל אייך באגלייטן צו די שיף‪ ,‬זיי זענען‬
‫געגאנגען צוזאמען‪ ,‬און דער עלטערער איד האט זיך‬
‫געזעגענט פון ר' דוד‪ ,‬און ר' דוד איז ארויף אויפ'ן שיף‪,‬‬
‫מייענענדיג אז דאס איז די שיף וועלכע פארט קיין ארץ‬
‫ישראל‪.‬‬
‫צוריקגעפארן אויפ'ן זעלבן וועג‬
‫פארן‪ ,‬איז ר' דוד געוואויר געווארן אז‬‫נאך עטליכע מינוט ָ‬
‫פארן קיין ארץ‬‫דער שיף מיט וואס ער האט געוואלט ָ‬
‫ישראל‪ ,‬איז שוין פאר עטליכע מינוט צוריק אוועקגעפארן‪,‬‬
‫און דער שיף וואו ער זיצט יעצט‪ ,‬פארט גאר צוריק צום‬
‫זעלבן וועג פון וואו ער קומט‪ ,‬ער האט געהאט דערפון‬
‫גרויס צער‪ ,‬נאכ'ן האבן אזויפיל מסירת נפש און‬
‫פארן קיין ארץ ישראל‪ ,‬האט ער שוין‬ ‫שוועריגקייטן צו ָ‬
‫געמיינט אז אט אט וועט ער שוין דארט זיין‪ ,‬און יעצט איז‬
‫ער שוין אויפ'ן וועג צוריק‪.‬‬
‫אינמיטן זיך פארטיפן אין זיינע געדאנקן‪ ,‬האט ער ביי זיך‬
‫געטראכט‪ ,‬אז לכאורה אלעס וואס ס'איז פארגעקומען מיט‬
‫אים ביים אינזל איז זייער אינטערעסאנט‪ ,‬אויב קיין שום‬
‫איד וואוינט נישט דארט‪ ,‬פארוואס איז אים נישט‬
‫איינגעפאלן צו פרעגן דעם עלטערן איד‪ ,‬ווער ער איז‪ ,‬און‬
‫פון וואו ער קומט‪ ,‬ס'איז מוז זיין אז ס'איז געווען עפעס‬
‫טיפערס‪ ,‬דעריבער האט ער באשלאסן‪ ,‬אז גלייך ווען ער‬
‫וועט אנקומען וועט ער פרעגן דעם הייליגן בעל שם טוב‬
‫וואס ס'איז דארט פארגעקומען‪.‬‬
‫ער זאל פרעגן ר' דוד פורקעס‬
‫ווי נאר ער איז אריינגעקומען צום בעל שם טוב‪ ,‬נאך פאר'ן‬
‫ארויסרעדן א ווארט‪ ,‬האט אים דער בעל שם טוב‬
‫פארגעהאלטן‪ ,‬איך האב דיר דאך געזאגט אז דו זאלסט‬
‫אכטונג געבן וואס דו רעדסט‪ ,‬האט אים ר' דוד געפרעגט‪,‬‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש ד‪.‬‬
‫איז אנגעקומען שפעטער ווי געווענליך‪ ,‬האט ער דערציילט‬
‫אז ער האט געזען אן עלטערער איד זיצן נעבן רבי'ן‪ ,‬און‬
‫האט זיך שטארק דערשראקן דערפון און די ערשטע גלאז‬
‫טיי האט זיך אויסגעגאסן‪.‬‬
‫נישט דערקענט זיין פאטער‬
‫האט אים דער רבי רבי אלימלך געפרעגט‪ ,‬האסט אים‬
‫דערקענט‪ ,‬האט ר' קלמן געזאגט‪ ,‬ניין‪ ,‬האט דער רבי‬
‫געזאגט‪ ,‬וויי איז צו א זון וואס‪ ,‬דער עלטערער איד איז‬
‫געווען אברהם אבינו וועלכער איז געקומען דורכרעדן וועגן‬
‫דעם לאנגן גלות אין וואס זיינע קינדער געפינען זיך‪.‬‬
‫<><><><>‬
‫אברהם אבינו פרעגט וועגן די אידן יעדן ר"ח‬
‫זאלסט אכטונג געבן אויף יעדעס ווארט‬
‫ָ‬
‫הרה"ק רבי דוד פורקעס זצ"ל‪ ,‬א תלמיד פונעם הייליגן בעל‬
‫פארן קיין‬ ‫שם טוב זצ"ל האט געהאט שטארק חשק צו ָ‬
‫ארץ ישראל‪ ,‬אבער ער האט געטראכט אז ער קען דאס‬
‫נישט טאן ָאן רשות פון זיין הייליגן רבי'ן‪ ,‬איז ער געגאנגען‬
‫פארן‪ ,‬האט אים דער‬ ‫פרעגן דעם בעל שם טוב אויב ער זאל ָ‬
‫פארן‪ ,‬אבער זאלסט‬ ‫בעל שם טוב געענטפערט‪ ,‬דו קענסט ָ‬
‫שטארק אכטונג געבן אויף יעדעס ווארט וואס דו רעדסט‪,‬‬
‫זיי האבן זיך געזענגענט און ר' דוד איז ארויסגעפארן‪.‬‬
‫איין צופרי האט זיך די שיף אפגעשטעלט פאר עטליכע‬
‫שעה ביי אן אינזל‪ ,‬די מענטשן זענען ארויסגעגאנגען פאר‬
‫א קורצע צייט אביסל פארברענגען‪ ,‬און וויבאלד ר' דוד‬
‫האט נאכנישט געדאווענעט קיין שחרית‪ ,‬איז ער‬
‫אראפגעגאנגען פונעם שיף‪ ,‬האפענטלעך אז ער וועט‬
‫טרעפן דארט נאך אידן‪ ,‬צו קענען דאווענען מיט מנין‪ ,‬אבער‬
‫נאכ'ן זיך נאכפרעגן‪ ,‬האט ער געהערט אז עס וואוינט נישט‬
‫דארט קיין שום איד‪.‬‬
‫אן עלטערער איד איז אים מקרב‬
‫פלוצלונג איז אים אנטעקגן דעקומען אן עלטערע חשוב'ער‬
‫איד‪ ,‬און פרעגט אים‪ ,‬אויב ער איז ר' דוד פורקעס‪ ,‬האט ער‬
‫געענטפערט‪ ,‬יא‪ ,‬האט דער עלטערער איד אים געפרעגט‪,‬‬
‫וועמען ער זוכט‪ ,‬האט ר' דוד געענטפערט‪ ,‬אז ער זוכט א‬
‫הויז וואו צו דאווענען‪ ,‬האט אים דער איד געזאגט‪ ,‬קום‬
‫צוזאמען מיט מיר און איך וועל דיר ווייזן א שיינער‬
‫רחבות'דיגע פלאץ וואו צו דאווענען‪.‬‬
‫הקב"ה פארלאזט נישט די אידן‬
‫דער איד האט אים געטראגן צו א שיינעם הויז און ר' דוד‬
‫ָ‬ ‫האט דארט רואיג געדאווענט‪ ,‬נאכ'ן ענדיגן דאווענען‪ ,‬האט‬
‫דער עלטערער איד געברענגט פאר ר' דוד א סעודה צו עסן‪,‬‬
‫גליון אז תתענג‬
‫ביי די שוועסטער פון הרה"ק ר' ליבער פון בארדיטשוב‪ ,‬ר'‬ ‫וואס ער האט שלעכט געזאגט‪ ,‬האט אים דער בעל שם‬
‫יהושע אלעזר‪ ,‬איז געווארן א יתום אלס קליין קינד‪ ,‬און‬ ‫טוב געזאגט‪ ,‬זאלסט וויסן אז יעדן ראש חודש פרעגט‬
‫איז אויפגעצויגן געווארן ביי זיין פעטער ר' ליבער‪ ,‬און האט‬ ‫אברהם אבינו פון הקב"ה‪ ,‬וואס עס וועט זיין מיט זיינע‬
‫עטליכע מאל זוכה געווען צו זען דעם בעל שם טוב הקדוש‬ ‫קינדער אין גלות‪ ,‬און הקב"ה ענטפערט‪ ,‬זארג נישט‪ ,‬אפילו‬
‫אין שטוב פון זיין פעטער)‪ ,‬און מ'האט אויסגערופן אין‬ ‫אין גלות איז דא פונקטליכע השגחה אויף יעדן איד‪ ,‬איך‬
‫הימל‪ ,‬אז אברהם אבינו וועלכער האט געטאן אזויפיל חסד‪,‬‬ ‫לאז זיי נישט איבער‪ ,‬איך העלף זיי ארויס אפילו אינעם‬
‫און אויך אלע אנדערע צדיקים וועלכע האבן עוסק געווען‬ ‫שווערסטן מצב וואו זיי געפינען זיך‪.‬‬
‫אין גמילות חסדים און אין פדיון שבויים‪ ,‬זאלן ארויסגיין צו‬ ‫דעם פארגאנגענעם ראש חודש איז אויך אזוי געווען‪,‬‬
‫מקבל פנים זיין ר' יהושע אלעזר‪ ,‬האט הרה"ק ר' נחום‬ ‫אברהם אבינו האט געפרעגט פון הקב"ה וועגן די אידן‪ ,‬און‬
‫געזאגט אז וויבאלד איך האב אויך עוסק געווען אלע יארן‬ ‫הקב"ה האט געענטפערט דאס זעלבע ווי ער ענטפערט‬
‫אין די מצוה פון פדיון שבויים‪ ,‬בין איך אים אויך געגאנגען‬ ‫אייביג‪ ,‬אבער אברהם אבינו האט ווייטער גע'טענה'ט‬
‫מקבל פנים זיין‪ ,‬דעריבער וויבאלד איך בין שוין ממילא‬ ‫לטובת די אידן‪ ,‬אז ס'איז שוין געקומען די צייט זיי‬
‫אראפגעקומען אויף דער וועלט‪ ,‬בין איך שוין אויך געקומען‬ ‫ארויסצונעמען פונעם ביטערן גלות‪ ,‬און ס'איז געווארן א‬
‫צו דיר‪.‬‬ ‫געוואלדיגער רעש אויבן אין הימל‪ ,‬האט הקב"ה געזאגט צו‬
‫מ'געפינט נישט דאס געלט‬ ‫פארט ר' דוד פורקעס קיין‬ ‫אברהם אבינו אז פונקט יעצט ָ‬
‫האט הרה"ק ר' מאטעלע דערציילט א מעשה‪ ,‬פון די גרויסע‬ ‫ארץ ישראל‪ ,‬ווען דו וועסט אים פרעגן די קשיות‪ ,‬וועט ער‬
‫חסד וואס ר' יהושע אלעזר האט געטאן‪ ,‬ס'איז אמאל‬ ‫דיר אויך ענטפערן דאס זעלבע‪ ,‬אז הקב"ה העלפט אייביג‬
‫געווען א סוחר וועלכער האט געוואוינט אין א דערפל נעבן‬ ‫די אידן‪.‬‬
‫די שטאט בארדיטשוב‪ ,‬און איז געקומען קויפן סחורה אין‬ ‫וואלסט געדארפט שרייען געוואלד‬
‫בארדיטשוב כדי דאס צו פארקויפן פאר קלענערע סוחרים‪,‬‬ ‫האט דער בעל שם טוב געזאגט‪ ,‬אז דער עלטערער איד‬
‫ער האט געברענגט מיט זיך זעקס הונדערט רענדלעך‪ ,‬א‬ ‫וועמען דו האסט געפינען דארט אויפ'ן אינזל איז געווען‬
‫דריטל איז געווען אייגן געלט‪ ,‬א דריטל איז געווען געלט‬ ‫אברהם אבינו‪ ,‬וואלסט געדארפט שרייען געוואלד‪ ,‬די צרות‬
‫פון מענטשן וועלכע האבן באשטעלט א געוויסע סחורה און‬ ‫זענען שוין זייער שטארק און ס'איז שווער אויסצוהאלטן‪,‬‬
‫האבן באצאלט פון פאראויס‪ ,‬און א דריטל האט ער‬ ‫און הקב"ה זאל שנעלער ברענגען משיח‪( .‬אוצר הסיפרים)‪.‬‬
‫געבארגט פון אנדערע מענטשן כדי צו מאכן מיט זיי‬ ‫<><><><>‬
‫געשעפטן‪.‬‬ ‫אברהם אבינו איז קעגן געקומען ר' יהושע אלעזר‬
‫איין טאג זעט דער סוחר אז זיין גאנצע געלט איז פארלוירן‬ ‫ער איז שוין ממילא געווען אויף די וועלט‬
‫געווארן‪ ,‬ער איז געווארן זייער צוטומעלט‪ ,‬ער האט דאס‬
‫נאכדעם וואס הרה"ק ר' נחום מטשערנאבעל איז נפטר‬
‫איבעראל געזוכט‪ ,‬אבער אומזינסט‪ ,‬דאס געלט איז נישט‬
‫געווארן געווארן‪ ,‬י"א חשון תקנ"ח‪ ,‬פלעגט ער כסדר קומען‬
‫צום געפינען‪ ,‬ער האט אויסגעבראכן אין א ביטערע געוויין‪,‬‬
‫אין חלום צו זיין זון הרה"ק ר' מאטעלע מטשערנאבעל‪,‬‬
‫און זיין עיקר צובראכנקייט איז געווען אז ער האט אויך‬
‫האט זיך אמאל געמאכט א לענגערע צייט וואס הרה"ק ר'‬
‫פארלוירן געבארגטע געלטער‪ ,‬און האט זיך געשעמט זיך‬
‫נחום איז נישט געקומען אין חלום‪ ,‬און דערנאך איז ער‬
‫צו באווייזן זיין פנים פאר די בעלי חובות‪ ,‬עטליכע גוט‬
‫ווידער געקומען‪ ,‬האט אים דער זון ר' מאטעלע געפרעגט‪,‬‬
‫הארציגע אידן האבן אים געהאלפן זוכן‪ ,‬אבער מ'האט דאס‬
‫פארוואס ער איז נישט געקומען אין חלום די פארגאנגענע‬
‫נישט געפינען‪.‬‬
‫צייט‪.‬‬
‫ר' יהושע אלעזר פרעגט אויס די סימנים‬
‫האט אים זיין טאטע געענטפערט‪ ,‬ווייל ער קען נישט ליידן‬
‫צווישן די מענטשן וועלכע האבן מיטגעהאלטן וואס ס'האט‬ ‫דעם גערוך פון די וועלט‪( ,‬דאס מיינט די עבירות וואס‬
‫פאסירט‪ ,‬איז געווען דער איש החסד ר' יהושע אלעזר‪,‬‬ ‫מענטשן טוען)‪ ,‬ווייל זיין נשמה איז שוין געווען‬
‫זעענדיג דעם מצב פונעם סוחר איז ער צוגעגאנגען צו אים‬ ‫אויסגעלייטערט‪ ,‬אבער היינט איז יא געקומען‪ ,‬ווייל ס'איז‬
‫און אנגעהויבן צו שמועסן מיט אים‪ ,‬און האט אים‬ ‫נפטר געווארן אין די שטאט בארדיטשוב‪ ,‬גאר א חשובער‬
‫פונקטליך אויסגעפרעגט ווי אזוי דאס פעקל געלט האט‬ ‫איד‪ ,‬זייער א גרויסער בעל חסד‪ ,‬ר' יהושע אלעזר חאדראוו‪,‬‬
‫אויסגעזען‪ ,‬פון אנפאנג האט דער סוחר נישט געוואלט‬ ‫(ר' יהושע אלעזר'ס טאטע‪ ,‬ר' גרשון‪ ,‬איז געווען אן איידעם‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש ה‪.‬‬ ‫גליון אז תתענג‬
‫זענען זיי געגאנגען צו דין תורה צום הייליגן בארדיטשובער‬
‫בעל מחבר ספר קדושת לוי כדי ער זאל פסק'ענען וואס‬
‫מ'זאל טאן‪ ,‬למעשה איז נישט באקאנט וואס דער הייליגער‬
‫קדושת לוי האט גע'פסק'נט‪ ,‬אבער דעם אנדערן ראש‬
‫השנה פאר תקיעת שופר האט דער הייליגער קדושת לוי‬
‫גענוצט די דין תורה פאר א לימוד זכות אויף כלל ישראל‪,‬‬
‫זאגענדיג‪ ,‬רבונו של עולם‪ ,‬פאר דו וועסט משפט'ן די וועלט‪,‬‬
‫זאלסטו זען די דין תורה וועלכע איז פארגעקומען ביי מיר‪,‬‬
‫און הערשט דערנאך זאלסטו משפט'ן‪( .‬מפי הרה"ק ר' יעקב‬
‫מפשווארסק זצ"ל)‪.‬‬
‫<><><><>‬
‫אברהם אבינו איז אים געקומען העלפן‬
‫ר' גדליה נעמט אן דעם כיבוד‬
‫אין די צייטן פונעם הייליגן קאזניצער מגיד זצ"ל איז‬
‫געווען א מלחמה צווישן צוויי לענדער‪ ,‬וואס צוליב דעם איז‬
‫פארן אויף די וועגן וועלכע‬‫געווען זייער א גרויסע סכנה צו ָ‬
‫זענען געווען אנגעלייגט מיט סאלדאטן וועלכע האבן‬
‫געקעמפט קעגן זייערע שונאים‪ ,‬אויב מ'האט נישט‬
‫געדארפט וויכטיג ארויסגיין פון שטוב איז מען געזיצן‬
‫אינדערהיים‪.‬‬
‫אין יענע אנגעצויגענע צייטן איז געבוירן א קינד אין א‬
‫דארף ביי איינע פון די חשוב'ע איינוואוינער‪ ,‬דער‬ ‫געוויסע ָ‬
‫טאטע פונעם קינד האט געשיקט א שליח צו די שטאט‬
‫זעליכאוו צום באקאנטן ערליכן מוהל הרב ר' גדליה און‬
‫אים מכבד געווען מיט'ן זיין מוהל ביי זיין ניי געבוירנענעם‬
‫קינד‪.‬‬
‫ר' גדליה וועלכער איז געווען זייער אן ערליכער איד‪ ,‬האט‬
‫פארן‬
‫נישט געקוקט אויף די שוועריגקייטן‪ ,‬און כאטש דאס ָ‬
‫אויף די וועגן איז געווען פארבינדען מיט גרויסע סכנות‪,‬‬
‫האט ער אינגענומען דעם כיבוד‪ ,‬און א טאג פאר'ן ברית‬
‫האט ער זיך ארויסגעלאזט אויפ'ן וועג צום ד ָארף וואו דאס‬
‫קינד איז געווען‪.‬‬
‫ר' גדליה איז אנגעקומען צום הויז וואו דער ברית האט‬
‫געדארפט פארקומען‪ ,‬און נאכ'ן קלאפן אויפ'ן טיר ווען‬
‫מ'האט אים געהייסן אריינקומען‪ ,‬האט ער דארט געטראפן‬
‫די מאמע פונעם קינד וויינט מיט ביטערע טרערן‪ ,‬ר' גדליה‬
‫פאר‪,‬‬
‫האט זיך דערשראקן נישט וואוסנדיג וואס עס קומט ָ‬
‫די מאמע פונעם קינד האט אים דערציילט אז פונקט‬
‫נעכטן האט איר מאן געמוזט אנטלויפן פון שטוב צוליב‬
‫רויבערס וועלכע האבן געלאקערט אויף אים‪ ,‬דער מוהל ר'‬
‫גדליה האט איר בארואיגט און מחזק געווען‪.‬‬
‫ס'איז נישטא קיין איין איד‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש ו‪.‬‬
‫זאגן‪ ,‬אבער ווען ר' יהושע אלעזר האט געזאגט‪ ,‬אז ער‬
‫מיינט אז ער האט געפינען דאס געלט און ער קען דאס‬
‫נישט צוריקגעבן נאר מיט סימנים‪ ,‬האט דער סוחר אים‬
‫אנגעגעבן די פונקטליכע סימנים‪ ,‬זאגענדיג‪ ,‬אז אין איין‬
‫בונטל איז געווען אזויפיל און אזויפיל הונדערטערס‪ ,‬אינעם‬
‫צווייטן בינטל אזויפיל פופציגערס‪ ,‬און אזוי ווייטער‪,‬‬
‫דערנאך האט ר' יהושע אלעזר אים געזאגט‪ ,‬אז ער זאל‬
‫ווארטן ווייל ער גייט אהיימגיין קוקן אויב די סימנים זענען‬
‫אמת'דיגע‪.‬‬
‫דערווייל איז ר' יהושע אלעזר אהיימגעגאנגען און האט‬
‫געברענגט זעקס הונדערט רענדעלעך‪ ,‬און ער האט‬
‫אנגעגרייט די זעקל פונקטליך ווי אזוי יענער האט געזאגט‪,‬‬
‫אזוי ארום האט דאס אויסגעקוקט בערך אזוי ווי דאס‬
‫געלט וואס יענער האט פארלוירן‪ ,‬און האט דאס געברעגט‬
‫צום סוחר‪ ,‬זאגענדיג‪ ,‬אז ער האט עס געטראפן‪ ,‬דער סוחר‬
‫איז געווארן פיל מיט פרייד‪.‬‬
‫דער אנדערער איז ערוועקט געווארן צו תשובה‬
‫צווישן די וועלכע זענען דארט געשטאנען און צוגעזען די‬
‫גאנצע מעשה‪ ,‬איז געווען דער מענטש וועלכער האט‬
‫טאקע געטראפן דאס געלט און האט זיך נישט געקענט‬
‫שטארקן אויף זיין יצר הרע און האט דאס געוואלט נעמען‬
‫פאר זיך‪ ,‬אבער זעענדיג דעם מסירת נפש פון ר' יהושע‬
‫אלעזר‪ ,‬וועלכער האט אוועקגעגעבן פון זיין אייגן געלט‬
‫אזא גרויסן סכום געלט כדי מחיה צו זיין אן אידיש קינד‪,‬‬
‫איז ערוועקט געווארן זיין הארץ צו תשובה‪ ,‬און האט‬
‫געוואלט צוריקגעבן דאס געלט‪ ,‬ער האט זיך מודה געווען‬
‫און געזאגט אז ער איז באמת דער ריכטיגער וועלכער האט‬
‫געטראפן דאס געלט‪.‬‬
‫אבער דער סוחר האט עס נישט געוואלט נעמען פון יענעם‪,‬‬
‫זאגענדיג אז ער האט שוין צוריק באקומען זיין געלט פון ר'‬
‫יהושע אלעזר‪ ,‬נאכדעם וואס דער סוחר האט גוט‬
‫באטראכט דעם פעקל פון דעם וועלכער האט דאס טאקע‬
‫געטראפן‪ ,‬האט ער געזען אז דאס איז טאקע זיין פעקל‬
‫געלט‪ ,‬און ר' יהושע אלעזר מיט זיין גוט הארץ האט אים‬
‫איבערגעקלוגט און געגעבן זיין אייגענע געלט‪.‬‬
‫ער וויל נישט שאדן האבן די גרויסע מצוה‬
‫דער סוחר איז געגאנגען צו ר' יהושע אלעזר און אים‬
‫געוואלט צוריקצוגעבן זיין געלט‪ ,‬אבער ער האט דאס נישט‬
‫געוואלט נעמען‪ ,‬זאגענדיג‪ ,‬אז וויל נישט שאדן האבן אזא‬
‫גרויסע מצוה‪.‬‬
‫א גוטן לימוד זכות אויף כלל ישראל‬
‫גליון אז תתענג‬
‫מיטגעשלעפט מיט זיך‪ ,‬און ר' גדליה האט מקיים געווען‬
‫מצות מילה מיט אלע הידורים‪.‬‬
‫נאכ'ן ברית האט ר' גדליה אנגעגאסן א כוס וויין און מיט‬
‫גרויס שמחה געזאגט די ברכות און אפגעגעבן א לויב צו‬
‫הקב"ה אז ער האט אים צוגעשיקט א איד וועלכער האט‬
‫אים געהאלפן צו מקיים זיין די גרויסע מצוה‪.‬‬
‫יענער איז פארשוואונדן געווארן‬
‫גלייך נאכדעם וואס דער סנדק האט צוריק איבערגעגעבן‬
‫דאס קינד פאר ר' גדליה‪ ,‬האט ר' גדליה אים געוואלט‬
‫באדאנקן פאר זיין גרויסע הילף אבער צו זיין וואונדער זעט‬
‫ער אז יענער איז מער נישטא‪ ,‬ער איז פארשוואונדן‬
‫געווארן פון איין מינוט אויף די אנדערע‪.‬‬
‫האט ר' גדליה געטראכט אז די גאנצע זאך זעט אויס זייער‬
‫אינטערסאנט‪ ,‬קודם איז דאך יעצט א צייט וואס מענטשן‬
‫דרייען זיך נישט אויף די גאסן‪ ,‬און דא האט ער גלייך‬
‫געטראפן א איד וועלכע האט מסכים געווען אריינצוקומען‬
‫דארף‪ ,‬און נאכדעם איז אינטערסאנט אז תיכף נאכ'ן‬ ‫אין ָ‬
‫ברית איז יענער פארשוואונדן געווארן‪ ,‬ווער ווייסט צו ס'איז‬
‫נישט געווען אליהו הנביא וועלכער איז געקומען אים‬
‫ארויסהעלפן מקיים צו זיין די גרויסע מצוה‪.‬‬
‫דאס איז געווען אברהם אבינו‬
‫א שטיק צייט שפעטער איז ר' גדליה געפארן צו זיין רבי'ן‬
‫דער הייליגער קאזניצער מגיד זצ"ל‪ ,‬גלייך ווי ער האט‬
‫אויפגעמאכט די טיר האט אים דער הייליגער קאזניצער‬
‫מגיד געזאגט‪ ,‬אז דער סנדק איז נישט געווען קיין‬
‫אנדערער ווי אברהם אבינו אליינס‪ ,‬ווען ער האט געזען דיין‬
‫מסירת נפש צו מקיים צו זיין מצות מילה כדי‬
‫אריינצוברענגען א קינד בבריתו של אברהם אבינו‪ ,‬איז ער‬
‫אליין געקומען דיר ארויסהעלפן‪( .‬אוצר הסיפרים)‪.‬‬
‫זיך אראפגעזעצט אויף זיין בענקל וואס ער האט‬
‫טאקע האט זיך אברהם‬
‫אבינו אזוי מוסר נפש‬
‫געווען צו ראטעווען לוט‪,‬‬
‫ער איז דאך געווען א רשע‪.‬‬ ‫מדרש על הפרשה‬
‫מ'קען דאס פארענטעפערן‬
‫לויט ווי ס'איז באקאנט‪ ,‬אז‬
‫אברהם אבינו האט געהאט א גאסט הויז‪ ,‬יעדער האט‬
‫געקענט דארט איינשטיין‪ ,‬מ'האט באקומען עסן און‬
‫טרונקען בהרחבה‪ ,‬אברהם האט נישט געבעטן קיין געלט‪,‬‬
‫זון)‪ ,‬נישט זיין ברידער‪ .‬אויך דארף מען פארשטיין‪ ,‬פארוואס‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ז‪.‬‬
‫דערנאך האט זיך ר' גדליה אינטערסירט אויב עס געפינען‬
‫דארף עטליכע אידן וועלכע זאלן זיך קענען‬ ‫זיך אינעם ָ‬
‫באטייליגן אינעם ברית‪ ,‬אבער ליידער איז נישט געווען‬
‫דארט קיין איין איד‪ ,‬ווייל צוליב די אנגעצויגענע צייט זענען‬
‫אלע אידן אנטלאפן פון דארט‪.‬‬
‫ר' גדליה האט נישט געוואוסט וואס צו טאן‪ ,‬ווייל כדי צו‬
‫קענען מאכן דעם ברית דארף ער האבן א סנדק ווער עס‬
‫זאל האלטן דאס קינד‪ ,‬און ער האט געשפירט אז ער וועט‬
‫נישט נישט קענען באווייזן צו זיין סנדק און מוהל אויף‬
‫איינמאל‪ ,‬האט ר' גדליה באשלאסן ארויסצוגיין אויפ'ן‬
‫דארף און האט‬ ‫הויפט גאס וועלכע האט אריינגעפירט צום ָ‬
‫געהאפט אז ער וועט טרעפן א איד וועלכער וועט מסכים‬
‫זיין אים ארויסצוהעלפן מקיים זיין מצות מילה‪.‬‬
‫ער האט מסכים געווען אריינצוקומען‬
‫ר' גדליה האט געבעטן דעם הייליגן באשעפער אז ער זאל‬
‫אים צושיקן א איד‪ ,‬און נאכ'ן ווארטן עטליכע מינוט האט‬
‫ער באמערקט פונדערווייטענס א איד‪ ,‬ר' גדליה איז שנעל‬
‫אהיננגעלאפן‪ ,‬און נאכ'ן אים געבן שלום עליכם האט ר'‬
‫דארף‬‫גדליה אים דערציילט אז דא אינעם דערנעבעדיגן ָ‬
‫איז געבוירן געווארן א קינד און ער וויל יעצט מאכן דעם‬
‫ברית‪ ,‬דעריבער בעט ער אים אויב ער קען אריינקומען אין‬
‫דארף אים העלפן‪ ,‬ער האט אים ערקלערט די גרויסע‬ ‫ָ‬
‫זכותים פון טאן אזא הייליגע מצוה פון מילה‪ ,‬נאכ'ן רעדן‬
‫און בעטן‪ ,‬האט יענער מסכים געווען אריינצוקומען און זיי‬
‫זענען ביידע געגאנגען צום הויז וואו דער ברית האט‬
‫געדארפט פארקומען‪.‬‬
‫ר' גדליה האט אלעס אנגעגרייט מיט גרויס שמחה‪ ,‬און‬
‫האט מכבד געווען דעם גאסט מיט סנדקאות‪ ,‬דער גאסט‬
‫האט ארויסגענומען פון זיין טאש א פלעשל וויין און האט‬
‫וישמע אברם כי נשבה‬
‫"אחיו" וגו'‪ ,‬ס'שטייט אין‬
‫פסוק‪ ,‬אז ווען אברם האט‬
‫מ'האט‬ ‫אז‬ ‫געהערט‪,‬‬
‫געפאנגען זיין ברודער לוט‪,‬‬
‫איז ער געגאנגען מלחמה‬
‫האלטן מיט די פיר קעניגן‪ ,‬כדי אים צו ראטעווען‪ .‬לכאורה‬
‫דארף מען פארשטיין‪ ,‬פארוואס רופט אים דער פסוק אחיו‪,‬‬
‫לוט איז דאך געווען אברהמ'ס נעפיו (זיין ברודער הרנ'ס‬
‫גליון אז תתענג ש‬
‫געלט‪ ,‬כ'וועל דיר באצאלן אין א צייט ארום‪ ,‬האט אברהם‬
‫חוזק געמאכט פון אים‪ ,‬זאגענדיג‪ ,‬אויב אזוי‪ ,‬ווי קענסטו‬
‫זאגן אז די ביסט א גאט‪ ,‬ס'שטייט דאך אין פסוק לי הכסף‬
‫ולי הזהב‪ ,‬אז אלע גאלד און זילבער איז פון הקב"ה‪.‬‬
‫זאגט אברהם‪ ,‬אויב דו ביסט גרייט מיר צו שרייבן א צעטל‪,‬‬
‫אז דו ביסט מודה אז דו ביסט נישט קיין גאט‪ ,‬נאר א‬
‫פשוט'ער בשר ודם‪ ,‬וועל איך דיך פריי לאזן‪ ,‬נמרוד האט‬
‫אזוי געמוזט טאן‪ ,‬און דאן האט אים אברהם געלאזט‬
‫אוועקגיין‪.‬‬
‫אברהם אבינו האט גענומען דעם צעטל‪ ,‬וואס נמרוד האט‬
‫אליינס געשריבן אז ער איז נישט קיין גאט‪ ,‬און דאס‬
‫געוויזן פאר יעדן‪ ,‬וואס דורכדעם האבן זיי אלע‬
‫אפעגעלאכט די נארישע איינרעדענישען פון נמרוד אז ער‬ ‫אים נמרוד פארוואונדערט‪ ,‬כ'האב דאך געהערט זאגן‪ ,‬אז‬
‫איז א גאט‪ ,‬און אזוי האט אברהם באקאנט געמאכט פאר‬
‫יעדן‪ ,‬אז נאר הקב"ה איז דער איינציגסטער אויף די גאנצע‬
‫וועלט‪.‬‬
‫ווען נמרוד איז געוואויר געווארן דערפון‪ ,‬האט אים זיין‬
‫כעס געברענט‪ ,‬היתכן אברהם אבינו מאכט מען פון אים‬
‫שפאט ביי‬
‫ָ‬ ‫אזא געלעכטער‪ ,‬און ער ווערט צו שאנד און‬
‫מענטשן‪ ,‬און ער קען אים גארנישט טאן‪ ,‬ווייל ער אליין‬
‫האט דאך אזוי געשריבן‪ .‬האט ער באשלאסן‪ ,‬אז ער וועט‬
‫פאנגען לוט‪ ,‬וואס זעט אויס פונקט ווי אברהם‪( ,‬אזוי ווי‬
‫רש"י שרייבט אויפ'ן פסוק‪ ,‬כי אנשים אחים אנחנו)‪ ,‬און ער‬
‫וועט אים בינדן מיט קייטלעך‪ ,‬און ארומטראגן אין די‬
‫גאנצע וועלט‪ ,‬און וועט זאגן אז אברהם איז אונטערטעניג‬
‫אונטער אים‪ ,‬ממילא וועלן די מענטשן זען אז דער צעטל‬
‫וואס אברהם ווייזט פאר יעדן איז נישט ריכטיג‪ ,‬און פונקט‬
‫פארקערט‪ ,‬נמרוד איז דער גרעסטער אויף דער וועלט‪ ,‬און‬
‫אברהם איז גאר א קנעכט ביי נמרוד‪.‬‬
‫ווען אברהם אבינו האט געהערט דערפון‪ ,‬האט ער‬
‫פארשטאנען נמרוד'ס כוונה מיט'ן פאנגען לוט‪ ,‬און ס'וועט‬
‫זיין א סכנה פאר די אמונה אינעם בורא עולם‪ ,‬האט ער‬
‫איינגעזען אז ס'איז נישט קיין אנדערע ברירה‪ ,‬און האט זיך‬
‫מוסר נפש געווען‪ ,‬צו מלחמה האלטען מיט נמרוד‪ ,‬צו‬
‫ראטעווען לוט‪.‬‬
‫דאס איז פשט אין פסוק‪ ,‬וישמע אברם כי נשבה אחיו‪,‬‬
‫אברם האט געהערט אז נמרוד האט געפאנגען לוט‪ ,‬נאר‬
‫ווייל ער איז זיין ברודער‪ ,‬ער זעט אויס אזוי ווי אים‪ ,‬און‬
‫דורכדעם וויל ער איינרעדן די גאנצע וועלט‪ ,‬אז ער האט‬
‫געפאנגען אברהם‪ ,‬איז כדי צו פארמיידן דעם שקר ‪ -‬וואס‬
‫איז א סכנה פאר די אמונה ‪ -‬האט ער מלחמה געהאלטן‬
‫(שער בת רבים)‬ ‫מיט נמרוד‪.‬‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש ח‪.‬‬
‫ער האט נאר פארלאנגט אז מ'זאל מאכן א ברכה פאר'ן און‬
‫נאכ'ן עסן צו לויבן השי"ת‪.‬‬
‫פאסירט אמאל‪ ,‬אז נמרוד איז דורכגעגאנגען אברהמ'ס‬
‫גאסט הויז‪ ,‬און ער איז אריינגעגאנגען דארט‪ ,‬און זעענעדיג‬
‫אז מ'שטעלט צו פון אלעם גוטן האט ער זיך אויפגעהאלטן‬
‫דארט א חודש צייט‪ ,‬ער האט געגעסן און געטרונקען‪ ,‬ווען‬
‫ער האט שוין געוואלט אהיימפארן‪ ,‬האט ער זיך באדאנקט‬
‫פאר אברהם אויף זיין שיינע באנעמונג צו אים‪ ,‬ער האט‬
‫געשפירט אן הכרת הטוב צו אברהם פאר די גרויסע טובה‬
‫וואס ער האט אים געטאן‪ ,‬אבער אברהם האט געמאכט אן‬
‫ערנסט פנים‪ ,‬און פרעגט אים‪ ,‬וואס טוט זיך מיט באצאלן‬
‫פאר אלעם וואס דו האסט געגעסן און געטרונקען‪ ,‬פרעגט‬
‫איר זענט א גרויסע מכניס אורח און איר שטעלט צו עסן‬
‫און טרונקען אומזיסט‪ ,‬פאר יעדן‪ ,‬סיי פאר ארימע און סיי‬
‫פאר רייכע‪ ,‬האט אים אברהם געענטפערט‪ ,‬יא ס'איז אמת‬
‫אז איך גיב עסן אומזיסט‪ ,‬אבער נאר פאר מענטשן‪ ,‬נישט‬
‫פאר א גאט‪ ,‬און וויבאלד דו זאגסט אז דו ביסט א גאט‪,‬‬
‫דארפסטו יא באצאלן‪ ,‬פרעגט נמרוד‪ ,‬וויפיל דארף איך‬
‫באצאלן‪ ,‬ענטפערט אברהם‪ ,‬טויזנט שקלים‪.‬‬
‫האט נמרוד גע'טענה'ט ווי אזוי קענסטו בעטן פון מיר אזא‬
‫גרויסן סכום‪ ,‬ס'שטייט דאך אין פסוק‪ ,‬לא תונו איש את‬
‫עמיתו‪ ,‬אז מ'טאר נישט אויספאפן א חבר‪ ,‬קאסט דען מיין‬
‫עסן און טרונקען אזויפיל געלט‪ ,‬ס'איז דאך ממש גזילה‪.‬‬
‫האט אברהם געענטפערט‪ ,‬גזילה איז דאס נישט‪ ,‬ווייל שוין‬
‫א לאנגע צייט גיב איך צו עסן און טרינקען פאר מענטשן‬
‫אומזיסט‪ ,‬און איך נעם נישט פון זיי קיין איין פרוטה‪ ,‬און‬
‫זיי בענטשן מיר א ברכה‪ ,‬אז הקב"ה זאל אנפילן מיינע‬
‫אוצרות‪ ,‬און מיר באצאלן דאפעלט פון וואס איך האב זיי‬
‫מהנה געווען‪ ,‬אויב דו וועסט קוקן ביי מיינע חשבונות‪,‬‬
‫וועסטו זען‪ ,‬אז כ'האב שוין אויסגעגעבען א חשבון פון פינף‬
‫הונדערט שקלים פאר די מצוה פון הכנסת אורחים‪ ,‬איז‬
‫אויב דו האלסט דיך פאר א גאט‪ ,‬גיב מיר דאפעלט פונעם‬
‫סכום וואס כ'האב אויסגעגעבן פאר די געסט‪ ,‬אזוי ווי‬
‫מענטשן האבן מיר אנגעוואונטשן‪.‬‬
‫זאגט אברהם אבינו‪ ,‬יעצט האב איך דיך אין די האנט‪ ,‬און‬
‫וועל איך דיך נישט ארויסלאזן ביז דו וועסט מיר באצאלן‬
‫דעם גאנצן חוב פון טויזנט שקלים‪ ,‬אז נישט‪ ,‬וועל איך דיר‬
‫צונעמען דיין פערד און וואגן‪ ,‬און כ'וועל דיר אויסטאן דיינע‬
‫מלכות'דיגע קליידער‪ ,‬און איך וועל דיך אוועק שיקן ליידיג‪.‬‬
‫נמרוד האט נישט געהאט קיין ברירה‪ ,‬און מיט‬
‫צובראכנקייט געזאגט‪ ,‬איך האב יעצט נישט אזוי פיל‬
‫גליון אז תתענג‬
 ‫יארצייט פון די וואך‬
‫יארצייטפון‬
‫פון‬ ‫די דייארצייט‬ ‫אויס‬
‫אויס‬ ‫פאלט‬
‫פאלט‬ ‫חשוןו ‪-‬חשון‪,‬‬ ‫שב"ק ‪ -‬י"א‬
‫מיטוואך‪ ,‬ט"‬ ‫היינטיגן‬
‫קומענדיגן‬ ‫דעם‬
‫חזון איש‬
‫בעמח"סזי"ע‬ ‫קארעליץ‬
‫מ'טשערנאביל‬ ‫ישעי'נחום‬
‫אברהםמנחם‬
‫הרהר'"ק רבי‬
‫הרה"ק‬

‫הרה"ק ר' אברהם ישעי' קארעליץ זצ"ל איז געבוירן י"א חשון אין יאר תרל"ט‪ ,‬צו זיין טאטע ר' שמריהו יוסף וועלכער האט געוואוינט אין די‬
‫ליטא‪ ,‬ווען ער איז געווארן בר מצוה האט ער זיך מקבל געווען אז ער וועט זיין גאנצן לעבן לערנען תורה לשמה‪[ ,‬נאר צוליב דעם באפעל פון‬
‫הקב"ה‪ ,‬אן קיין שום פרעמדע נגיעה]‪ ,‬ער האט טאקע אזוי געטאן‪ ,‬נאך זיין חתונה האט ער געזאגט פאר זיין רעבעצין‪ ,‬די צדיקת בתיה‪ ,‬אז ער‬
‫וויל בשום אופן נישט נוצן די תורה אלס א מיטל צו האבן פרנסה‪.‬‬
‫שווער געארבעט כדי אים צו העלפן‬
‫מיט די געלט פונעם נדן האט די רעבעצין געעפענט א וועבעריי געשעפט און האט שווער געהארעוועט פאר פרנסה כדי ארויסצוהעלפן איר‬
‫געהויבענער מאן ער זאל קענען רואיג לערנען תורה לשמה בייטאג און ביינאכט אומגעשטערט‪.‬‬
‫דער הייליגער חזון איש האט פרובירט מיט אלע מעגליכקייטן צו באהאלטן זיין גרויסקייט‪ ,‬דעריבער פלעגן זיינע שכנים קוקן מיט‬
‫אומפארשטענדעניש אויף דעם וואס זיין רעבעצין איז זיך אזוי מוסר נפש פאר איר מאן‪ ,‬מענטשן האבן איר אפגעקילט און חוזק געמאכט פון‬
‫איר‪ ,‬אבער ס'האט איר בכלל נישט אפגעהאלטן אנצוגיין מיט די ארבעט‪ ,‬אזוי ווייט האט ער באהאלטן זיין גרויסקייט‪ ,‬ווען ער האט‬
‫ארויסגעגעבן דעם ערשטן חלק חזון איש האט ער בשום אופן נישט געוואלט ארויסשרייבן זיין נאמען אלס דער מחבר‪.‬‬
‫כוויידאן‪ ,‬סטויפץ‪ ,‬בני ברק‬
‫אין יאר תרע"ד ווען ס'האט אויסגעבראכן די ערשטע וועלט קריג‪ ,‬איז דער הייליגער חזון איש אנטלאפן פון זיין היים שטאט כוויידאן און‬
‫האט זיך באזעצט אינעם שטעטל סטויפץ‪ ,‬אין יענע שווערע טעג האט ער געשריבן זיין ספר אויף מסכת כלים‪ ,‬נאך די מלחמה האט ער זיך‬
‫באזעצט אין די שטאט ווילנא וואו ער האט אסאך אויפגעטאן פאר אידישקייט‪.‬‬
‫עטליכע יאר שפעטער האט ער באשלאסן ארויפצוגיין קיין ארץ ישראל‪ ,‬עטליכע חשובע אידן פון זיין שטאט האבן אים באגלייט ביז די באן‬
‫סטאנציע אין ווילנא‪ ,‬און די אידן אין ארץ ישראל ‪ -‬וועלכע האבן געהערט פונעם גאון ר' חיים עוזר אז גאר א חשוב'ער צדיק קומט ארויף‬
‫קיין ארץ ישראל ‪ -‬האבן אים אפגעווארט מיט גרויס כבוד‪ ,‬און ער האט זיך באזעצט אין די שטאט בני ברק‪.‬‬
‫כאטש ער האט נישט געוואלט אננעמען קיין שום רבנות שטעלע און האט נישט געזוכט צו ווערן גרויס‪ ,‬איז ער אבער שטארק באקאנט‬
‫געווארן איבער די אידישע וועלט‪ ,‬און מענטשן פלעגן זיך דורכרעדן מיט אים יעדע שאלה‪ ,‬זיין דעת תורה איז אנגענומען געווארן ביי אלע‬
‫קרייזן‪ ,‬און אויסער דעם פלעגן אים מענטשן פרעגן עצות אויך אין וועלטליכע ענינים ווי ער האט פאר יעדן געענטפערט מיט א געוואלדיגע‬
‫קלארקייט און פראקטישקייט‪.‬‬
‫במשך פון די יארן וואס דער חזון איש האט געוואוינט אין ארץ ישראל איז ער געשטאנען אין שפיץ פון אלע אידישע מערכות סיי שמירת‬
‫שבת‪ ,‬און סיי אויף די מצוות וועלכע גייען אן נאר אין ארץ ישראל למשל תרומה און מעשר‪ ,‬בפרט די מצוה פון שמיטה וועלכע איז געווען‬
‫דעמאלט זייער פארנאכלעסיגט‪.‬‬
‫גאר א שטארקער קנאי‬
‫כאטש וואס דער חזון איש האט געהאט אין זיך געוואלדיגע מדת סבלנות‪ ,‬איז ער אבער געווען גאר א שטארקער קנאי‪ ,‬ווען ס'האט זיך‬
‫געהאנדלט וועגן אן ענין פון כבוד שמים האט די תורה געברענט אין אים ווי א פייער‪ ,‬ער האט נישט פארטראגן קיין שום שינוי וואס מ'האט‬
‫געטוישט פון די אמאליגע מסורה‪ ,‬און איז נישט איינגעגאנגען אויף קיין שום פשרות‪.‬‬
‫ווען די ציונים ימ"ש האבן געמאכט די שווערע גזירה פון גיוס בנות (אז אידישע פרויען זאלן רח"ל דינען אין מיליטער)‪ ,‬האט דער הייליגער‬
‫חזון איש פארגאסן טייכן טרערן בעטענדיג פון הקב"ה אז די גזירה זאל אפגערופן ווערן‪ ,‬כאטש געווענליך פלעגט דער חזון איש זיין רואיג‪,‬‬
‫האט ער אבער דא זיך ארויסשטעלענדיג מיט אלע זיינע כוחות מיט א פייערדיגן קאמף פאר די קדושה פון אידישע טעכטער‪ ,‬און האט‬
‫געארבעט מיט עסקנים און זיך אינגאנצן אוועקגעגעבן צו ראטעווען דעם כבוד פון די אידישע טעכטער‪.‬‬
‫זייענדיג אזוי צובראכן איז דער צושטאנד פון זיין הארץ געווארן יעדן טאג שוואכער און שוואכער ביז שבת קודש פרשת וירא‪ ,‬ט"ו חשון אין‬
‫יאר תשי"ד ווען ער איז פלוצלונג אומגעראכטן נפטר געווארן‪.‬‬

‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש ט‪.‬‬ ‫גליון אז תתענג‬

‫זיין וואונדעליכע ספר ווייזט ארויס זיין געוואלדיגע גאונות וועלכער איז ביז'ן היינטיגן טאג אנגענומען איבעראל‪ ,‬ער איז פארבליבן‬
‫אנגערופן מיט'ן נאמען פון זיין ספר "חזון איש"‪.‬‬
‫זכותו הגדול יגן עלינו ועל כל ישראל‬

‫האט דער חזון איש געענטפערט‪ ,‬ס'איז טאקע זייער ביטער אז‬
‫אידן ווערן גע'הרג'עט‪ ,‬איך וויל אבער פארשטיין פארוואס‬
‫שטערט דיך נישט דאס זעלבע אז צענדליגער אידן ווערן‬
‫גע'שמד'ט צו כפירה און מינות רח"ל‪ ,‬חז"ל זאגן אז מאכן‬
‫זינדיגן א מענטש איז ערגער ווי הרג'ענען‪ ,‬ווייל הרג'ענען איז‬
‫נאר אויף די וועלט‪ ,‬אבער דורכ'ן זינדיגן ווערט מען פארלוירן‬
‫פון ביידע וועלטן‪.‬‬
‫תחנון אפילו ביי א ברית‬
‫ה' אייר‪ ,‬דער טאג וואס די מדינה איז ליידער געגרינדעט‬
‫געווארן‪ ,‬איז מיט עטליכע יאר שפעטער אמאל געווען ביים‬
‫חזון איש אין בית המדרש דריי ברית'ן‪ ,‬און ער האט באפוילן‬
‫אז מ'זאל זאגן תחנון‪ ,‬ווען מ'האט געפרעגט מיט וואונדער‪,‬‬
‫אין שלחן ערוך שטייט דאך אז ווען ס'איז דא א ברית זאגט‬
‫מען נישט קיין תחנון‪ ,‬האט ער געענטפערט‪ ,‬אז ער האט נישט‬
‫קיין ברירה ער מוז מאכן אן אויסנאם‪ ,‬ווייל שפעטער וועלן‬
‫נאך איינער פון די מתפללים עדות זאגן אז ביים חזון איש‬
‫האט מען נישט געזאגט קיין תחנון ה' אייר‪ ,‬און ער וועט נישט‬
‫זאגן אז דער טעם איז ווייל ס'איז געווען א ברית‪ ,‬נאר ווייל‬
‫פונעם טאג וואס די מדינה האט זיך געגרינדט‪ ,‬איז דער חזון‬
‫ס'איז ה' אייר דער טאג פון הקמת המדינה רח"ל‪ ,‬דעריבער‬
‫איש געווען זייער צובראכן און פארווייטאגט‪ ,‬ס'האט אים גאר‬
‫מוז ער זאגן‪.‬‬
‫שטארק צושוידערט דאס וואס די ציונים האבן זיך‬
‫ס'איז אפענע נסים‬
‫חודש ניסן אין יאר תש"ט איז דער חזון איש געגאנגען באקן‬
‫ַמצוֹת אינעם אויוון וועלכער איז ספעציעל געבויעט געווארן‬
‫לכבוד אים‪ ,‬פאר'ן באקן האט ער זיך אויפגעהויבן זיינע אויגן‬
‫צום הימל און געזאגט‪ ,‬ס'איז אפענע נסים פון השי"ת‪ ,‬שוין‬
‫באלד א יאר וואס די מדינה שטייט און מ'קען נאך דא באקן‬
‫ַמצוֹ ת און טאן מצוות‪.‬‬
‫נישט געקוקט אין פנים‬
‫ווען ס'האט זיך געקאכט וועגן די גזירה פון גיוס בנות‪ ,‬האט‬
‫דער חזון איש געלאזט הערן זיין דעת תורה אז ס'איז יהרג ואל‬
‫יעבור‪ ,‬מ'דארף זיך ענדערש לאזן הרג'ענען און נישט עובר זיין‬
‫אויף די תורה‪ ,‬איז געקומען דער הויפט פון דער רעגירונג דער‬
‫רשע בן גוריון ימח שמו שר"י צום חזון איש‪ ,‬און האט‬
‫געוואלט פירן מיט אים א וויכוח וועגן דעם ענין פון גיוס‪,‬‬
‫וועלנדיג אים איבערצייגן אז דער גיוס איז וויכטיג פאר'ן‬
‫זיכערהייט פונעם לאנד‪.‬‬
‫כאטש דער חזון איש האט אים נישט געוואלט אויפנעמען‪,‬‬
‫האט ער אבער געשפירט אז ער מוז מאכן אן אויסנאם און‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש י‪.‬‬
‫מיר האלטן אלעס פונקט ווי אייך‬
‫ווען דער רבי זי"ע איז געווען אין ארץ ישראל זומער שנת‬
‫תשי"ב‪ ,‬איז דער רבי געגאנגען באזוכן דעם הייליגן חזון איש‪,‬‬
‫און וויבאלד דער חזון איש האט גערעדט דעם רוסישן אידיש‬
‫וואס איז אביסל אנדערש פון אונזער אידיש‪ ,‬איז דער‬
‫דאלמעטשער (איבערטייטשער) געווען הגאון ר' שמואל‬
‫וואזנער זצ"ל בעל מחבר ספר שבט הלוי‪.‬‬
‫נאכדעם וואס הרב וואזנער האט איבערגעזאגט דעם רבי'נס‬
‫ווערטער פאר'ן חזון איש‪ ,‬האט ער געזאגט‪ ,‬סאטמערער רב‬
‫מיר האבן געהערט אייער מיינונג‪ ,‬מיר האלטן אלעס פונקט‬
‫ווי אייך‪.‬‬
‫הרה"ג ר' נטע פריינד ז"ל האט דערציילט אז ער איז געווען‬
‫ביים רבי'ן ווען דער רבי זי"ע איז צוריקגעקומען פונעם באזוך‬
‫ביים חזון איש‪ ,‬און דער רבי האט אים געזאגט‪ ,‬איך בין יעצט‬
‫געווען ביים חזון איש און ער האלט אין די ענינים פון ציונות‬
‫פונקט ווי מיר‪.‬‬
‫סוף צום ביטערן גלות‬
‫אויסגענומען ביים הקמת המדינה אז מ'טאר חלילה נישט‬
‫דערמאנען דעם אויבערשטנ'ס נאמען‪.‬‬
‫ווען מ'האט אים געזאגט אז אסאך מענטשן וועלכע זענען‬
‫געכאפט אין ציונות האלטן ליידער אז די מדינה איז דער‬
‫אנהייב פון די גאולה‪ ,‬האט ער געזאגט‪ ,‬דער אנהייב פון די‬
‫גאולה איז עס זיכער נישט‪ ,‬אבער א סוף צום ביטערן גלות איז‬
‫עס זיכער‪ ,‬מיר האפן צו הקב"ה‪ ,‬אז דאס וועט זיין דער‬
‫לעצטער ביטערער נסיון פאר משיח וועט קומען‪.‬‬
‫מאכן זינדיגן איז ערגער‬
‫ווינטער תש"ה ווען די ענגלענדער האבן נאך געוועלטיגט אין‬
‫ארץ ישראל‪ ,‬אבער האבן שוין נישט געוואלט באשיצן אירע‬
‫בירגער קעגן די אראבער‪ ,‬איז פארגעקומען גאר אסאך‬
‫הריגות‪ ,‬כמעט יעדן טאג זענען גע'הרג'עט געווארן עטליכע‬
‫מענטשן דורך די אראבער‪ ,‬איז א תלמיד פונעם חזון איש‬
‫אריינגעקומען צום רבי'ן מיט א שטארקע דערביטערקייט און‬
‫געזאגט‪ ,‬רבי ס'איז שרעקליך‪ ,‬יעדן טאג ווערן גע'הרג'עט אידן‪.‬‬
‫גליון אז תתענג‬
‫דעם ביקס אין די האנט‪ ,‬האט דער חזון איש געענטפערט‪ ,‬איר‬ ‫אים זאגן דעם אמת‪ ,‬דער חזון איש האט זייער שווער געזען‬
‫האט טאקע דעם ביקס‪ ,‬אבער דער ביקס איז נאר ווערד ווען‬ ‫און האט געהאט ספעציעלע ברילן וואס אנדעם האט ער‬
‫דער מענטש אויף וועמען מ'הייבט אויף דעם ביקס אנטלויפט‪,‬‬ ‫ממש נישט געקענט אריינקוקן אין קיין ספר און דערקענען‬
‫אבער אויב יענער מאכט אויף זיין העמד און זאגט‪ ,‬עטץ‬ ‫קיין מענטשן‪ ,‬ווען ער האט געהערט אז בן גוריון איז שוין דא‪,‬‬
‫קענטסט רואיג אריינשיסן‪ ,‬אויף אזא אופן איז דער ביקס‬ ‫האט ער שנעל אראפגענומען די ברילן פון די אויגן און האט‬
‫גארנישט ווערד‪ ,‬זאלסט וויסן‪ ,‬אז אונזערע אידן זענען גרייט‬ ‫נישט געוואלט קוקן דעם רשע אין פנים‪ ,‬אזוי ווי ס'שטייט‬
‫צו עפענען דעם העמד און זאגן קלאר הויעך‪ ,‬עטץ קענטס‬ ‫אסור להסתכל בפני אדם רשע‪.‬‬
‫שיסן‪ ,‬מיר זענען גרייט אויף מסירות נפש ממש‪.‬‬ ‫עטץ זענטס ווי א ליידיגער וואגן‬
‫<><><><>‬ ‫אינמיטן דעם שמועס האט בן גוריון אים געפרעגט‪ ,‬ס'שטייט‬
‫נישט געוואלט באזוכן ירושלים עיר הקודש‬ ‫דאך אין די תורה אחרי רבים להטות‪ ,‬אז מ'דארף גיין נאך רוב‪,‬‬
‫ווען דער הייליגער חזון איש איז אנגעקומען אין ארץ ישראל‬ ‫אויב אזוי דארף מען טאן אזוי ווי מיר זאגן ווייל מיר זענען‬
‫און האט זיך באזעצט אין די שטאט בני ברק‪ ,‬האט יעדער‬ ‫דאך די רוב‪.‬‬
‫פארשטאנען אז נאכ'ן זיך אפרוען א טאג צוויי פון די נסיעה‬ ‫האט אים דער חזון איש געענטפערט‪ ,‬אז רשעים ווערן נישט‬
‫פארן באזוכן דעם הייליגן שטאט ירושלים‬ ‫וועט ער זיכער ָ‬ ‫אנגערופן רוב‪ ,‬האט ער צוגעגעבן אז ס'שטייט אין די גמרא‬
‫וואס יעדער גלוסט צו זען‪ ,‬בפרט דעם כותל המערבי וועלכע‬ ‫(סנהדרין לב‪ ):‬אז ווען צוויי קעמלען באגעגענען זיך ביי א‬
‫איז איבערגעבליבן פונעם הייליגן בית המקדש‪ ,‬אבער‬ ‫שמאלע דורכגאנג וואו ס'איז נישטא קיין פלאץ פאר ביידע‬
‫דערווייל איז נישט געווען אזוי‪ ,‬עס איז אריבער טעג וואכן און‬ ‫צוזאמען‪ ,‬איז דער דין‪ ,‬אז אויב איין וואגן איז אנגעלאדענט‬
‫חדשים און ס'זעט נישט אויס אז ער האט אין פלאן צו באזוכן‬ ‫מיט סחורה און די צווייטע איז ליידיג‪ ,‬דארף די ליידיגע‬
‫ירושלים עיר הקודש‪ ,‬ווען מ'האט אים געפרעגט דערוועגן‪,‬‬ ‫אפטרעטן פאר די פולע‪ ,‬די ליידיגע וואגן דארף זיך‬
‫האט ער עס אוועקגעמאכט מיט די הענט ווי איינער זאגט‪,‬‬ ‫צוריקדרייען צום אנדערן זייט כדי קודם אריבערצולאזן די‬
‫ס'ברענט נישט‪ ,‬ירושלים אנטלויפט נישט‪.‬‬ ‫אנגעלאדענטע וואגן‪.‬‬
‫ָ‬
‫ר' זלמן האט זיך געטרויעט צו פרעגן‬ ‫פאל האט דער הייליגער חזון איש‬‫דאס זעלבע איז אין אונזער ַ‬
‫אין בני ברק אין שכינות פון חזון איש האט געוואוינט א איד‬ ‫אויסגעפירט‪ ,‬אונזער וואגן איז דער פולע וואגן‪ ,‬דאס איז דער‬
‫מיט'ן נאמען ר' זלמן‪ ,‬א גערער חסיד‪ ,‬ער איז געווען זייער‬ ‫וועג וואס מיר האבן מקבל געווען פון אונזערע רבי'ס פון אלע‬
‫נאנט מיט'ן חזון איש‪ ,‬ער איז געווען זייער א גוטע שמועסער‪,‬‬ ‫דורות‪ ,‬טויזענטער יארן האבן מיר זיך מוסר נפש געווען פאר‬
‫דורך זיין שפראך האט ער געקענט ארויסבאקומען זאכן‬ ‫די תורה‪ ,‬אבער ענקער וואגן איז ליידיג‪ ,‬ס'טראגט נישט אויף‬
‫פונעם חזון איש וואס א צווייטער האט נישט געקענט‪.‬‬ ‫זיך גארנישט‪ ,‬דעריבער דארפט עטץ אפטרעטן און נישט אונז‪.‬‬
‫איינמאל אין א זומער פארנאכט האט ר' זלמן באגלייט דעם‬ ‫בן גוריון האט זיך אויפגערעגט און געשריגן‪ ,‬פארוואס הייסט‬
‫חזון איש אויף א שפאציר‪ ,‬האט ער געמאכט א שמועס איבער‬ ‫דאס ליידיג‪ ,‬אונז האמיר דאך געהאט אזויפיל מסירות נפש‬
‫דעם ענין וואס יעדער וואונדערט זיך אז דער חזון איש פארט‬ ‫פאר ארץ ישראל אלע יארן‪ ,‬בויען דאס לאנד‪ ,‬מאכן א‬
‫נישט באזוכן ירושלים עיר הקודש‪ ,‬ס'אינטערסירט אים בכלל‬ ‫מיליטער צו באשיצן דאס פאלק‪ ,‬און אזוי ווייטער‪ ,‬האט דער‬
‫נישט דער כותל המערבי‪.‬‬ ‫חזון איש געענטפערט‪ ,‬נאר תורה און מצוות און מעשים‬
‫טובים וואס מ'טוט פאר הקב"ה דאס איז די ריכטיגע סחורה‬
‫נישט געפארן פאררעכטן די מקוה‬
‫און די אמת'דיגע פארמעגן פון א איד‪ ,‬ווייל דער מענטש איז‬
‫האט דער הייליגער חזון איש געזאגט צו ר' זלמן‪ ,‬איך וועל‬
‫דאך באשאפן געווארן נאר מיט'ן ציל צו דינען דעם‬
‫אייך דערציילן א מעשה פונעם הייליגן חפץ חיים זי"ע‪ ,‬הרה"ק‬
‫אויבערשטן‪ ,‬אבער ווען מ'טוט זאכן וואס איז א מרידה‬
‫ר' ישראל מאיר הכהן ב"ר אריה זאב זי"ע‪ ,‬סאיז באקאנט אז‬
‫במלכות שמים איז גארנישט ווערד אפילו אויב מ'טוט דאס‬
‫דער חפץ חיים האט געשפירט אן אחריות אויף יעדע זאך‬
‫מיט די גרעסטע אנשטרענגונג‪.‬‬
‫וואס האט פאסירט אין די וועלט‪ ,‬און אודאי איבער זאכן‬
‫מיר זענען זיך גרייט צו שיסן‬
‫וועלכע האבן פאסירט אין זיין געגענט‪ ,‬אויב ס'האט זיך‬
‫ערגעץ געמאכט א פירצה‪ ,‬האט ער זיך מטריח געווען דאס צו‬ ‫האט בן גריון געזאגט‪ ,‬אז די פרייע האבן דעם כח צו צווינגען‬
‫פאררעכטן‪.‬‬ ‫די פרומע איינצוהאלטן זייער געזעצן דורכדעם וואס זיי האבן‬

‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫גליון אז תתענג ש יא ‪.‬‬

‫וואגן איז שוין אוועקגעפארן‪ ,‬דריי טאג שפעטער ווען דער‬
‫חפץ חיים איז צוריקגעקומען קיין ראדין האט אים ר' אלחנן‬
‫געפרעגט וועגן די נסיעה וואס דער רבי איז אזוי פלוצלונג‬
‫אוועקגעפארן‪.‬‬
‫האט אים דער חפץ חיים געענטפערט‪ ,‬איך האב נישט‬
‫פארגעסן קיין א יין טאג פון די מקוה אין די שטאט‬
‫איישישאק‪ ,‬נאר אזוי ווי דער רב פון איישישאק איז א‬
‫באקאנטער מזרחי'סט און איז געכאפט מיט דיעות כוזבות‬
‫רח"ל‪ ,‬דאס האט מיך אפגעהאלטן פון אהינגיין‪ ,‬ווייל‬
‫אנצוקומען אהין און נישט גיין באזוכן דעם רב‪ ,‬דאס האב איך‬
‫נישט געוואלט‪ ,‬און יא גיין באזוכן‪ ,‬האב איך אויך נישט‬
‫געוואלט ווייל כ'האב נישט געוואלט געבן כבוד פאר א רב א‬
‫מזרחי'סט‪ ,‬און די דארטיגע מענטשן וואלטן דאך געלייגט‬
‫דרוק אויף מיר אז איך זאל אים יא באזוכן‪ ,‬דעריבער האב איך‬
‫באשלאסן נישט אהינצופארן כאטש ס'האט מיך שטארק‬
‫געשטערט דער ענין פון די מקוה‪ ,‬כ'האב געטראכט צו ווארטן‬
‫אויף א געלעגענהייט ווען דער רב וועט אוועקפארן פאר‬
‫אפאר טעג און דעמאלט וועל איך אריבערפארן‪.‬‬
‫די גאנצע צייט פון דעמאלט ביז יעצט‪ ,‬האב איך מיך כסדר‬
‫אינטערסירט שטילערהייט ביי מענטשן‪ ,‬אויב דער רב איז‬
‫אינדערהיים‪ ,‬ביז ווען איך האב באגעגענט דעם איד וועלכער‬
‫האט מיר געזאגט אז דער רב איז אוועקגעפארן אויף אפרוה‪,‬‬
‫האב איך געכאפט די געלעגענהייט וועלכע כ'האב נישט‬
‫געוואלט לאזן ווארטן אפילו איין מינוט‪ ,‬איך בין אהינגעפארן‬
‫און איך האב ב"ה מצליח געווען און די מקוה איז געווארן‬
‫פארראכטן אויפ'ן בעסטן אופן‪.‬‬
‫דאס האט דער חזון איש דערציילט פאר ר' זלמן צו‬
‫פארענטפערן פארוואס ער פארט נישט קיין ירושלים‪ ,‬ר' זלמן‬
‫וועלכער איז געווען א קלוגער איד‪ ,‬האט גלייך געזאגט‪ ,‬רבי‬
‫איך פארשטיי שוין‪.‬‬
‫דער צדיק איז געווען גרייט אויפצוגעבן דעם באזוך אין‬
‫ירושלים עיר הקודש‪ ,‬כדי ער זאל נישט דארפן באזוכן דעם‬
‫רב קוק ימ"ש‪ ,‬דער הויפט רב פון די קהילה וועד הלאומי אין‬
‫ירושלים וועלכער האט מיט זיינע דיעות כוזבות‬
‫אויסגע'שמד'ט טויזענטער אידן‪ ,‬הערשט נאכדעם וואס קוק‬
‫איז געשטארבן‪ ,‬דעמאלט האט דער חזון איש באזוכט‬
‫ירושלים עטליכע מאל‪ ,‬ער פלעגט באזוכן די ישיבות אינעם‬
‫באגלייטונג פון הגה"צ המקובל ר' אשר זעליג מרגליות מיט‬
‫וועמען ער האט באלד אנגעקניפט א שטארקע נאנטקייט און‬
‫ער האט זיך געשריבן בריוון מיט אים ביז זיין הסתלקות‪.‬‬
‫ר' אלחנן איז געבליבן פארוואונדערט‪ ,‬וואו פארט דער רבי‪,‬‬
‫<><><><>‬
‫צוליב'ן טומל האט מען באפרייט רבי עמרם‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש יב ‪.‬‬
‫איינמאל זענען געקומען צום חפץ חיים א גרופע בעלי בתים‬
‫פונעם שטעטל איישישאק‪ ,‬א שטאט נאנט צו ראדין‪ ,‬און‬
‫האבן זיך באקלאגט אז די מקוה ביי זיי אין שטאט איז‬
‫לעצטענס נישט אין ארדענונג‪ ,‬ס'איז נישט כשר כהלכה‪ ,‬זיי‬
‫האבן געבעטן דעם חפץ חיים אז ער זאל אריבערצוקומען צו‬
‫זיי‪ ,‬ווייל נאר ער וועט קענען פועלן ביי די ראשי קהילה אז זיי‬
‫זאלן דאס פאררעכטן‪.‬‬
‫דער תלמיד פונעם חפץ חיים הרה"ק ר' אלחנן וואסערמאן‬
‫זצ"ל וועלכער איז דארט געווען בשעת מעשה‪ ,‬איז געווען ביי‬
‫זיך זיכער אז דער חפץ חיים וועט גלייך מיטפארן מיט זיי און‬
‫וועט נישט ווארטן קיין טאג‪ ,‬אבער ווי ערשטוינט איז ער‬
‫געווען ווען ער האט געזען אז זיין רבי דער חפץ חיים‬
‫געזעגענט זיך מיט זיי בלויז דורך א הבטחה אז ער וועט עס‬
‫אינזין האבן‪.‬‬
‫ס'איז אדוכגעגאנגען עטליכע וואכן און דער חפץ חיים האט‬
‫גארנישט געטאן אין דעם ענין‪ ,‬ס'האט אויסגעזען כאילו דער‬
‫חפץ חיים האט אינגאנצן פארגעסן דערפון‪ ,‬פאר ר' אלחנן איז‬
‫דאס געווען א גרויסער וואונדער‪.‬‬
‫זיך אויפגעהויבן און געפארן‬
‫א לענגערע צייט שפעטער איינמאל אינדערפרי ווען דער‬
‫חפץ חיים איז אהיימגעגאנגען פונעם דאווענען אינעם‬
‫באגלייטונג פון זיין תלמיד ר' אלחנן‪ ,‬איז אריבער געגאנגען א‬
‫איד וועלכער האט געוואוינט פון איישישאק‪ ,‬דער איד גיבט‬
‫שלום פאר'ן חפץ חיים‪ ,‬דער חפץ חיים האט געמאכט מיט‬
‫אים א שמועס וועגן די דארטיגע קהילה‪ ,‬א זאך וואס‬
‫געווענליך האט נישט פאסירט ביים חפץ חיים אז ער זאל אזוי‬
‫אויספרעגן א מענטש‪ ,‬דער איד האט אים אויף אלעס‬
‫געענטפערט‪ ,‬ס'איז אים געווען א זכיה אז דער חפץ חיים האט‬
‫זיך אפגעשטעלט און רעדט מיט אים‪ ,‬אינמיטן דערציילט דער‬
‫איד פאר'ן חפץ חיים אז דער רב פונעם שטעטל איז נישט‬
‫יעצט אינדערהיים‪ ,‬ער איז אוועקגעפארן זיך אפרוען‪ ,‬דער‬
‫חפץ חיים האט נאך גערעדט מיט אים אפאר ווערטער און‬
‫האט אים אפגעזעגענט‪.‬‬
‫א מינוט שפעטער איז דורכגעפארן א וואגן מיט א באקאנטן‬
‫אידישער בעל עגלה‪ ,‬דער חפץ חיים האט אים אפגעשטעלט‬
‫און האט זיך אריינגעזעצט אין וואגן מיט זיין טלית און תפילין‪,‬‬
‫און האט זיך געזעגענט פון זיין תלמיד ר' אלחנן זאגענדיג אז‬
‫ער האפט אי"ה צו זיין צוריק ביז צוויי דריי טעג‪.‬‬
‫נישט געוואלט באזוכן דעם דארטיגן רב‬
‫ער האט נישט אנגעיאגט ארויסצורעדן א ווארט און דער‬
‫גליון אז תתענג‬
‫ס'איז געווארן דארט א גרוסע טומל אבער למעשה האבן די‬
‫וועכטערס אויסגעפירט‪ ,‬דער חזון איש האט געמוזט‬
‫צוריקפארן קיין בני ברק‪.‬‬
‫ס'האט געברענגט א טומל אין לאנד‬
‫תפיסה צוליב דעם וואס ער האט מוחה געווען קעגן חילול‬
‫די מעשה איז גאר שטארק פארשפרייט געווארן אין ארץ‬
‫ישראל‪ ,‬ס'איז געשטאנען אין אלע צייטונגען אז דער חזון איש‬
‫איז געפארן קיין רמלה מיט א גרויסע באגלייטונג צו באזוכן‬
‫דעם פירער פון די נטורי קרתא ר' עמרם בלוי וועלכער זיצט‬
‫אין תפיסה וועגן ער האט מוחה געווען קעגן חילול שבת‪ ,‬און‬
‫וויבאלד ער האט נישט געהאט קיין פערמיט האט מען אים‬
‫נישט אריינגעלאזט און האט געמוזט צוריק אהיימפארן‪.‬‬
‫די ערליכע צייטונגען האבן געשטורעמט קעגן דעם‪ ,‬אזוי צו‬
‫פארשעמען אן עלטערע רעספעקטיטער רב‪ ,‬א וועלטס גאון‬
‫וועלכער איז אזוי געשעצט ביי יעדן‪ ,‬ס'איז געווארן א טומל‬
‫און א אויפברויז‪ ,‬דעם אנדערן אינדערפרי האט שוין דער חזון‬
‫איש באקומען א פערמיט‪ ,‬און ער האט זיך נאכאמאל‬
‫ארויסגעלאזט קיין רמלה מיט א גרויסע מחנה באגלייטערס‪,‬‬
‫ביים טויער פון תפיסה האבן זיך אויך פארזאמעלט אסאך‬
‫מענטשן‪ ,‬אויך צייטונג שרייבער‪ ,‬צו זען די אינטערסאנטקייט‬
‫פונעם באזוך ביי ר' עמרם אין תפיסה‪.‬‬
‫דער חזון איש איז אריין צו ר' עמרם‪ ,‬און אסאך מענטשן האבן‬
‫זיך מיטגעשטופט‪ ,‬ר' עמרם איז קעגנגעלאפן דעם חזון איש‬
‫און האט זיך אראפגעבויגן און אים געקישט די האנט און‬
‫געזאגט‪ ,‬צו האבן אזא גרויסע זכיה אז דער רבי זאל מיך דא‬
‫קומען באזוכן‪ ,‬איז מיר ווערד צו זיצן אין תפיסה אפילו אויף א‬
‫לענגערע צייט‪ ,‬דער חזון איש האט אים מחזק געווען און‬
‫דערנאך האבן זיי זיך געזעגענט מיט ווארימע ברכות‪.‬‬
‫מ'האט באפרייט ר' עמרם פון תפיסה‬
‫למעשה איז ארויסגעקומען פונעם גרויסן טומל צוויי גרויסע‬
‫זאכן‪ ,‬איינס‪ ,‬אז דער מצב פונעם הייליגן שבת אין ארץ ישראל‬
‫איז געווען דער געשפרעך פון לאנד‪ ,‬צווייטנס‪ ,‬אז יעדער איז‬
‫געוואויר געווארן אז מ'האט איינגעזעצט ר' עמרם אין תפיסה‬
‫צוזאמען מיט געמיינע פאברעכערס‪ ,‬ס'האט געמאכט גרויסע‬
‫בזיונות פאר די ציוניסטישע רעגירונג‪ ,‬דאס האט צוגעברענגט‬
‫אז נאך יענעם טאג האבן זיי ארויסגעזלאזט ר' עמרם‪ ,‬מ'האט‬
‫אים אפילו נישט געמאכט קיין משפט‪ ,‬ווייל די ריכטער האבן‬
‫שוין געוואוסט אז ווען ר' עמרם קומט אין בית המשפט מאכט‬
‫ער אן א טומל מיט זיינע שארפע דעקלערונגען קעגן די‬
‫ציונים‪.‬‬
‫דער חזון איש האט שפעטער מסביר געווען אז דער טעם‬
‫פארוואס ער האט דעם ערשטן מאל געוואלט גיין אפילו ָאן א‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש יג ‪.‬‬
‫איינמאל אינדערפרי גלייך נאכ'ן דאווענען האט דער הייליגער‬
‫פארן אין‬
‫חזון איש געזאגט צו זיינע נאנטע אז ער וויל יעצט ָ‬
‫די געגנט פון רמלה צו באזוכן דעם גרויסן קנאי הרב ר' עמרם‬
‫בלוי ז"ל ‪ -‬פון די נטורי קרתא ‪ -‬וועלכער איז געזיצן אין‬
‫שבת‪.‬‬
‫אבער זיינע נאנטע האבן אים פרובירט אפצורעדן דערפון‬
‫זאגענדיג אז ס'וועט מאכן זייער א שלעכטן איינדרוק אינעם‬
‫גאנצן לאנד‪ ,‬ווייל די מצב קעגן די נטורי קרתא ‪ -‬די קנאים ‪-‬‬
‫איז געווען שטארק אנגעצויגן מיט די מעשים וואס זיי האבן‬
‫געטאן קעג ן די רעגירונג‪ ,‬און מיט דעם וואס דער חזון איש‬
‫באזוכט אים ווייזט דאס אז ער שעצט זיינע מעשים‪.‬‬
‫אבער דער חזון איש האט נישט געוואלט הערן פון גארנישט‪,‬‬
‫ער האט געזאגט אז ער גייט שוין און ווער עס וויל קען‬
‫מיטקומען‪.‬‬
‫מ'קען נישט אריינגיין ָאן א פערמיט‬
‫האבן אים זיינע נאנטע געזאגט אז כדי צו קענען באזוכן א‬
‫מענטש אין תפיסה דארף מען האבן א ספעציעלן ערלויבעניש‬
‫[פערמיט] און ָאן דעם וועט מען אים נישט אריינלאזן‪ ,‬זיי‬
‫האבן געזאגט אז זיי וועלן פרובירן צו באקומען א פערמיט ביז‬
‫מארגן‪ ,‬אבער דער חזון איש האט דאס קאטעגאריש‬
‫אפגעווארפן און געזאגט‪ ,‬איך וויל נישט ווארטן ביז מארגן‪,‬‬
‫איך וויל יעצט גיין‪ ,‬איך וויל פארלייכטערן פאר אזא הייליגע‬
‫מענטש וועלכער זיצט אין תפיסה וועגן דעם שבת קודש‪.‬‬
‫ווען די נאנטע האבן געזען אז מ'קען אים בשום אופן נישט‬
‫אויפהאלטן ביז מ'וועט באקומען דעם פערמיט‪ ,‬האט מען זיך‬
‫ארויסגעלאזט אויפ'ן וועג‪ ,‬עס זענען מיט געפארן א שיינע‬
‫צאל מענטשן‪ ,‬צווישן זיי חשוב'ע מענטשן פערזענליכקייטן‪,‬‬
‫ווען זיי זענען אנגעקומען אין רמלה צום טויער פון די תפיסה‬
‫האבן די וועכטערס געבעטן דעם פערמיט‪ ,‬פארשטענדליך אז‬
‫קיינער האט נישט געהאט‪ ,‬מ'האט פרובירט צו ערקלערן פאר‬
‫די וועכטערס אז ס'איז געקומען גאר א גרויסער מענטש‬
‫וועלכער איז ארויפגעקוקט ביי יעדן אין לאנד‪ ,‬אויך האט מען‬
‫זיי מסביר געווען אז דער גרויסער רב איז א אלטער שוואכער‬
‫מענטש און ס'איז אים זייער שווער געווען אהערצוקומען‪,‬‬
‫דעריבער זאלן זיי דאס מאל מאכן אן אויסנאם און אים‬
‫אריינלאזן אן א פערמיט‪.‬‬
‫אבער די וועכטערס האבן נישט געוואלט וויסן פון גארנישט‪,‬‬
‫זיי האבן געזאגט אז זיי האבן א שטרענגען באפעל אז זיי טארן‬
‫קיינעם נישט אריינלאזן ָאן א פערמיט אפילו דעם מיניסטער‬
‫אליינס‪.‬‬
‫גליון אז תתענג‬
‫אכט יאר נאכדעם וואס דער הייליגער חזון איש איז נפטר‬
‫געווארן‪ ,‬האט א איד ר' יעקב פעלדמאן דערציילט פאר‬
‫הרה"צ ר' אלעזר קליין זי"ע דער רב פון באר שבע‪ ,‬אז דער‬
‫הייליגער חזון איש האט אים מחזיר בתשובה געווען אויף א‬
‫וואונדערליכע אופן‪.‬‬
‫פארגעסן פון אידישקייט‬
‫דערציילט ער ווי פאלגענד‪ ,‬ער האט געוואוינט אין איינע פון‬
‫די שטעט אין אונגארן‪ ,‬און אין אנפאנג פון די מלחמה יארן‬
‫איז ער געווען א בחור פון זיבעצן יאר‪ ,‬צוליב די מלחמה האט‬
‫ער געמוזט אנטלויפן פון זיין טאטנס הויז און האט מורא‬
‫געהאט צו היטן אידישקייט אין די עפענטליכקייט‪ ,‬דעריבער‬
‫האט ער מיט די צייט פארגעסן פון די ערליכקייט וואס ער איז‬
‫אויפגעצויגן געווארן ביי זיין טאט'נס שטוב‪.‬‬
‫דערציילט ער‪ ,‬אז ער האט מיטגעמאכט ביי די מלחמה שבעה‬
‫מדורי גיהנום‪ ,‬און ממש מיט נסי נסים איז ער געראטעוועט‬
‫געווארן‪ ,‬ענדליך נאך לאנגע מיטמאכענישן איז ער‬
‫אנגעקומען קיין ארץ ישראל‪ ,‬און ער האט דארט בכלל נישט‬
‫געהיטן קיין אידישקייט‪ ,‬נישט נאר שבת און יום טוב האט ער‬
‫געארבעט‪ ,‬נאר אויך ראש השנה און יום כיפור‪.‬‬
‫זיין טאטע האט אים געווארנט‬
‫איינמאל יום כיפור ביינאכט האט ער געזען זיין טאט'ן אין‬
‫חלום זייענדיג איינגעהילט אין א טלית און א ווייסן קיטל‪ ,‬און‬
‫זאגט‪ ,‬מיין קינד טייערער טוה שוין תשובה און פיר דיך אויף‬
‫אויפ'ן ערליכן וועג וואס דו ביזט אויפגעצויגן געווארן‬
‫אינדערהיים‪ ,‬ווייל אויב דו וועסט נישט תשובה טאן זאלסטו‬
‫וויסן אז דיין סוף איז נאנט‪ ,‬נאכ'ן ענדיגן זאגן די ווערטער איז‬
‫ער פארשוואונדן געווארן‪.‬‬
‫פון יענע נאכט און ווייטער איז זיין טאטע געקומען צו אים אין‬
‫חלום די גאנצע וואך‪ ,‬דעם קומענדיגן שבת ביינאכט האט ער‬
‫פארברענגט אין א קאווע הויז און איז אהיימגעקומען אין א‬
‫שפעטע שעה‪ ,‬ווען ער האט געוואלט אנצינדן די ראדיא‪ ,‬האט‬
‫ער געהערט ווי איינער זאגט‪ ,‬אוי וויי דו זינדיגסט ווייטער‪,‬‬
‫דערציילט ער‪ ,‬אז ער האט ממש געזען ווי זיין טאטע שטייט‬
‫נעבן אים‪ ,‬און זאגט‪ ,‬זאלסט נישט מיינען אז ס'איז נאר א‬
‫חלום‪ ,‬זאלסט וויסן אז אלעס איז אמת‪ ,‬די גזירה איז שוין‬
‫ארויס‪ ,‬מ'האט גוזר געווען אין הימל‪ ,‬אז דו וועסט שטארבן‪,‬‬
‫דעריבער בין איך דיך געקומען ווארענען און ראטעווען‪ ,‬אויב‬
‫דו וועסט שוין תשובה טאן קענסטו דיך נאך ארויסדרייען פון‬
‫די שווערע גזירה‪.‬‬
‫דערציילט ער‪ ,‬אז אין יענעם שבת האט ער מער נישט‬
‫גערייכערט קיין לולקע און מער נישט געהערט קיין ראדיא‪,‬‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש יד ‪.‬‬
‫פערמיט ‪ -‬כאטש ער האט געוואוסט אויף כמעט זיכער אז‬
‫מ'וועט אים נישט אריינלאזן ‪ -‬ווייל ער האט געוואלט אז‬
‫ס'זאל ווערן א טומל און א אויפברויז אז ר' עמרם זיצט אין‬
‫תפיסה ווי די גרעסטע פארברעכערס‪ ,‬און אויך כדי צו ציען‬
‫אויפמערקזאמקייט אויפ'ן חילול שבת קודש אין ארץ ישראל‪,‬‬
‫דער חזון איש האט אויסגעפירט אז ער איז זייער צופרידן אז‬
‫ער האט עררייכט ביידע זאכן‪.‬‬
‫<><><><>‬
‫דער גבאי האט אים צוגעברענגט א חומש‬
‫ווען דער הייליגער חזון איש איז געווען א אינגערמאן און איז‬
‫נאכנישט געווען באקאנט‪ ,‬איז ער אמאל אריין אין א בית‬
‫המדרש אין די שטאט ווילנא און האט ארויסגענומען פון‬
‫שאנק א חומש צום לערנען‪ ,‬פאר'ן גבאי פונעם בית המדרש‬
‫געפאלן‪ ,‬ווייל ער האט גע'טענה'ט אז‬
‫ָ‬ ‫איז דאס שטארק נישט‬
‫די חומשים זענען נאר געמאכט געווארן נאכצוקוקן און‬
‫אויסהערן דאס ליינען‪ ,‬אבער נישט צו לערנען אין זיי מיט א‬
‫קביעות‪.‬‬
‫דער גבאי האט זיך נישט געקענט איינהאלטן און האט‬
‫אנגעהויבן צו שרייען אויף אים מיט קולות‪ ,‬פארוואס נעסטו‬
‫א חומש‪ ,‬דו ביזט דען דער בעל הבית פון דעם שול‪ ,‬דער גבאי‬
‫האט ארויסגעכאפט דעם חומש פון זיינע הענט און דאס‬
‫צוריקגעלייגט אין שאנק‪ ,‬דער חזון איש האט גארנישט‬
‫געענטפערט דערויף‪.‬‬
‫א טאג שפעטער איז דער חזון איש נאכאמאל אריין אינעם‬
‫זעלבן בית המדרש‪ ,‬ביים דאווענען איז דער גבאי‬
‫ארומגעגאנגען מיט א פושקע צו קלויבן נדבות פאר'ן בית‬
‫המדרש‪ ,‬וויבאלד דער מצב הפרנסה אין ווילנא איז געווען‬
‫גאר שווער‪ ,‬האבן די מתפללים נישט געקענט געבן קיין‬
‫גרויסע סכומים און האבן אריינגעווארפן נאר עטליכע קליינע‬
‫מטבעות‪.‬‬
‫ווען דער גבאי איז אנגעקומען צום חזון איש‪ ,‬האט דער חזון‬
‫איש געגעבן פאר'ן גבאי פופצן מטבעות‪ ,‬דאס איז געווען גאר‬
‫א גרויסן סכום געלט‪ ,‬ווען דער גבאי האט געוואלט זען ווער‬
‫דער עושר איז‪ ,‬האט ער געזען אז דאס איז דער זעלבער‬
‫מענטש אויף וועמען ער האט נעכטן געשריגן אויף דעם וואס‬
‫ער האט גענומען א חומש צום לערנען‪ ,‬האט דער חזון איש‬
‫אויסגעפירט‪ ,‬אז דעם אנדערן טאג ווען איך בין געגאנגען אין‬
‫יענעם בית המדרש איז דער גבאי צוגעקומען צו מיר און האט‬
‫מיר געגעבן דעם שענסטן חומש‪.‬‬
‫<><><><>‬
‫זיין טאטע האט אים געראטעוועט‬
‫גליון אז תתענג‬
‫דארף איז נישט געווען קיין‬‫ישראל‪ ,‬אבער וויבאלד אין יענעם ָ‬
‫בית הקברות האט מיך מיין טאטע געבעטן אז איך זאל‬
‫אהינגיין און ברענגען דאס קינד צו באערדיגן‪ ,‬מיין טאטע‬
‫האט געגראבן א קבר און געווארט אויף מיר‪.‬‬
‫דערציילט ער ווייטער‪ ,‬כ'האב געפאלגט מיין טאטע און‬
‫כ'האב מיך ארויסגעלאזט אויפ'ן וועג‪ ,‬איך האב געהאט א‬
‫געפערליכע פחד‪ ,‬יעדעס ווינטל וואס ס'האט געבלאזן האט‬
‫מיך דערשראקן‪ ,‬מיינענדיג אז א דייטש לויפט מיך נאך‪ ,‬אבער‬
‫איך בין ווייטער געגאנגען‪ ,‬טראכטענדיג אז איך טו יעצט צוויי‬
‫מצוות‪ ,‬איך גיי ברענגען א קינד לקבר ישראל‪ ,‬און אויך בין‬
‫איך מקיים מצות כיבוד אב‪.‬‬
‫דארף‪ ,‬האב איך גענומען דעם‬‫ווען איך בין אנגעקומען אין ָ‬
‫קערפער פונעם קינד אויף מיין אקסל‪ ,‬און אים געברענגט אין‬
‫בית הקברות וואו מיין טאטע האט מיר אפגעווארט און מיר‬
‫האבן אים צוזאמען באערדיגט‪.‬‬
‫האט דער חזון איש געזאגט‪ ,‬אז אינעם זכות פון באערדיגן א‬
‫מת מצוה האסטו זוכה געווען אז דיין טאטע איז געקומען דיך‬
‫ווארענען אז דו זאלסט תשובה טאן און דיך ראטעווען פון‬
‫טויט‪ ,‬דער איד איז טאקע געווארן א ריכטיגער בעל תשובה‪.‬‬
‫<><><><>‬
‫אידישע טרערן ווערן נישט פארלוירן‬
‫אויב דו וועסט שוין תשובה טאן‪ ,‬וועט די גזירה בטל ווערן‬
‫אין די שווערע צייטן נאך די צווייטע וועלט מלחמה‪ ,‬ווען יונגע‬
‫אינעם זכות פון עפעס א גרויסע מצוה וואס דו האסט געטאן‬
‫בחורים און מיידלעך האבן זיך געוואלגערט עלנד אליין נישט‬
‫האבענדיג קיין עלטערן און משפחה‪ ,‬האבן די ציונים ימ"ש‬
‫דאס אויסגענוצט און אריינגעכאפט אין זייערע קיבוצים‬
‫אסאך יונגע קינדער און האבן זיי צוגעזאגט פאלטשע‬
‫הבטחות‪ ,‬און ליידער זענען אלע אראפגעפירט געווארן פון‬
‫אידישן וועג‪.‬‬
‫עס זענען געווען געציילטע מסירת נפש'דיגע אידן וועלכע‬
‫האבן זיך אריינגעלייגט מיט'ן גאנצן כח ארויס צו ראטעווען‬
‫ווי מער אידישע קינדער פון די קיבוצים דורך פארשידענע‬
‫אופנים‪ ,‬עס זענען געווען אזעלכע וועלכע האבן זיך‬
‫פארשטעלט ווי א פרייער איד‪ ,‬און אזוי ארום זיך‬
‫אריינבאקומען אינעם קיבוץ און האבן באהאלטענערהייט‬
‫געשמועסט מיט די קינדער און זיי אנגעווארעמט צו‬
‫אידישקייט און אזוי זענען זיי ארויס געראטעוועט געווארן‪.‬‬
‫דאס קינד פאר'עקשנ'ט זיך‬
‫איז געווען איין אזא פארשטעלטער איד וועלכע האט‬
‫געשמועסט מיט קינדער אין איינע פון די קיבוצים‪ ,‬ווען ער‬
‫האט שוין געהאלטן ביים אוועקגיין‪ ,‬איז א צוועלף יעריג קינד‬
‫צוגעלאפן צו אים און זיך אריינגעזעצט אין זיין קאר און האט‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש טו ‪.‬‬
‫מוצאי שבת האט ער געשפירט אז זיין טאטע שטייט אים די‬
‫גאנצע צייט פאר די אויגן און ער בעט אז ער זאל תשובה טאן‪,‬‬
‫און האט געזאגט אז דאס איז די לעצטע ווארענונג‪.‬‬
‫געקומען צום חזון איש‬
‫ביינאכט האט ער נישט געקענט איינשלאפן‪ ,‬ס'איז אים‬
‫ארויפגעשווימען זכרונות פון די יונגע יארן‪ ,‬זיין הארץ איז‬
‫געווארן פיל מיט חרטה געפילן‪ ,‬זונטאג אינדערפרי איז ער‬
‫אויפגעשטאנען פרי‪ ,‬און איז שנעל אריבערגעפארן קיין בני‬
‫ברק צום הייליגן חזון איש‪ ,‬ווייל ער האט געהערט אז ער‬
‫פארשטייט צו חלומות‪ ,‬גלייך ווען ער איז אריינגעקומען‪ ,‬האט‬
‫דער חזון איש געקוקט אויף אים מיט א גאר שארפן בליק‪ ,‬און‬
‫פאר‬
‫האט אים געזאגט מיט א שטורמישע שטימע‪ ,‬וואס גייט ָ‬
‫מיט דיר‪ ,‬דו ארבעטס שבת און אפילו יום כיפור‪ ,‬זאלסט וויסן‬
‫אז דיין טאטע האט נישט קיין מנוחה אויף יענע וועלט‪ ,‬אין‬
‫הימל האט מען שוין גוזר געווען אז דו זאלסט שטארבן‪.‬‬
‫דערציילט ער‪ ,‬אז ער איז געשטאנען דערשראקענערהייט‬
‫פאר'ן חזון איש‪ ,‬און האט נישט געקענט רעדן קיין איין ווארט‪,‬‬
‫און האט זיך געוואונדערט פון וואו ווייסט דער רב אלעס אזוי‬
‫פונקטליך‪.‬‬
‫דער חזון איש האט איינגעדרימלט‪ ,‬און נאך עטליכע מינוט‬
‫האט ער זיך אויפגעכאפט‪ ,‬און געעפענט די אויגן און געזאגט‪,‬‬
‫עטליכע יארן צוריק‪.‬‬
‫אין זכות פון א גרויסע מצוה‬
‫האט אים דער חזון איש געבעטן אז ער זאל אים דערציילן‬
‫וועלכע ספעציעלע מצוה ער האט געטאן‪ ,‬אבער ער האט‬
‫גארנישט געדענקט ספעציעל‪ ,‬קודם האט ער געזאגט‪ ,‬אז ער‬
‫האט געגעבן אסאך צדקה און געהאלפן ארימעלייט‪ ,‬אבער‬
‫דער חזון איש זאגט אז נישט דאס איז עס‪ ,‬ער האט געזאגט‬
‫עטליכע זאכן‪ ,‬אבער אויף אלעם האט דער חזון איש געזאגט‪,‬‬
‫אז נישט דאס איז די ריכטיגע‪ ,‬ביז ער האט זיך דערמאנט און‬
‫דערציילט‪.‬‬
‫אים געברענגט לקבר ישראל‬
‫ביים צווייטן וועלט מלחמה ווען די דייטשן ימח שמם זענען‬
‫אריינגעקומען אין אונזער שטאט‪ ,‬האט יעדער מורא געהאט‬
‫ארויסצוגיין אויפ'ן גאס‪ ,‬ווייל ס'איז געווען פארבינדן מיט‬
‫סכנת נפשות ממש‪ ,‬נעבן אונזער שטאט איז געווען א‬
‫קליינעם דערפל וואו ס'איז ליידער נפטר געווארן א קינד‪ ,‬ווען‬
‫מיין טאטע איז געוואויר געווארן דערפון‪ ,‬האט ער מיר‬
‫געזאגט אז ער וויל זייער שטארק ברענגען דאס קינד לקבר‬
‫גליון אז תתענג‬
‫געווארן א בעל תשובה‪ ,‬פון דעם זעט מען אז אידישע תפלות‬ ‫פאר מיט אייך ווייל איך וויל זיך פירן על פי‬
‫געזאגט‪ ,‬איך ָ‬
‫און ווארימע טרערן ווערן קיינמאל נישט פארלוירן‪.‬‬ ‫תורה‪ ,‬איך וויל מער נישט בלייבן דא אין קיבוץ וואו מ'פירט‬
‫<><><><>‬ ‫אונז אראפ פון אידישן וועג‪ ,‬דער איד האט געזאגט פאר'ן‬
‫קינד אז ער קען אים נישט מיטנעמען ווייל ער האט מורא פון‬
‫די תורה היילט אויס‬
‫די אנפירערס פונעם קיבוץ‪ ,‬מ'וועט אים חושד זיין אז ער‬
‫אמאל איז א בחור אריינגעקומען צום הייליגן חזון איש זיך‬
‫פארכאפט קינדער און מ'קען אים איינזעצן אין תפיסה יארן‬
‫דורכצורעדן וועגן א געזונטהייט פראבלעם אויף וועלכע די‬
‫לאנג‪.‬‬
‫דאקטורים האבן אים געזאגט‪ ,‬אז ער וועט דארף דורכגיין א‬
‫אינדערצווישן איז דער הויפט פונעם קיבוץ ‪ -‬א פרייער איד ‪-‬‬
‫שווערע אפעראציע‪ ,‬דער חזון איש האט אים געגעבן עטליכע‬
‫אנגעקומען‪ ,‬יענער איז געווען דעם יונגל'ס טאטע‪ ,‬ווען ער‬
‫עצות און אנווייזונגען צו וועלכן דאקטאר ער זאל גיין און‬
‫האט געזען זיין זון אין די קאר‪ ,‬האט ער אנגעהויבן צו שרייען‬
‫וואס פארא סארט אפעראציע ער זאל פארלאנגען‪ ,‬דערנאך‬
‫וואגט זיך‬
‫קולות אויפ'ן דרייווער‪ ,‬און געפרעגט וויאזוי ער ַ‬
‫איז דער בחור געבליבן אביסל שמועסן מיט'ן חזון איש אין‬
‫אוועקצונעמען זיין קינד פון דא אן רשות‪ ,‬דער איד האט‬
‫לערנען‪.‬‬
‫געענטפערט אז ער וויל אים נישט מיטנעמען‪ ,‬נאר דער קינד‬
‫דער חזון איש האט באלד געזען אז דא שטייט נעבן אים א‬
‫פאר'עקש'נט זיך אז ער וויל מיטקומען מיט מיר‪ ,‬איך וויל שוין‬
‫בחור א ריכטיגער בן תורה וועלכער האט אסאך געהארעוועט‬
‫אוועקפארן און דער קינד האלט נישט ביים ארויסגיין פון‬‫ָ‬
‫אין לערנען‪ ,‬ער איז זייער נתפעל געווארן פון זיינע קלארע‬
‫קאר‪ ,‬דער קינד האט אנגעהויבן זייער צו וויינען אז ער וויל‬
‫ידיעות אין תורה‪ ,‬און האט געזען אז ער פלאגט זיך שטארק‬
‫גיין מיט דעם איד‪ ,‬און ער וויל מער נישט בלייבן דא אין קיבוץ‪,‬‬
‫אויף תורה‪ ,‬ווען דער בחור האט שוין געהאלטן ביים‬
‫דער טאטע פונעם קינד האט נישט געוואוסט וואס צו טאן‪,‬‬
‫ארויסגיין‪ ,‬האט דער חזון איש אים צוריקגערופן און געזאגט‪,‬‬
‫פארגעשלאגן אז אפשר זאל מען גיין צוזאמען‬
‫ָ‬ ‫האט דער איד‬
‫געראטן וועגן‬
‫ָ‬ ‫איך צי צוריק פון דעם וואס איך האב דיך פריער‬
‫צום הייליגן חזון איש קיין בני ברק וואס איז נישט צו ווייט‬
‫דיין געזונד פראבלעם‪ ,‬דארפסט נישט גיין צו קיין שום‬
‫פונעם קיבוץ און מ'וועט אים פרעגן וואס צו טאן‪.‬‬
‫דאקטאר‪ ,‬האט זיך דער בחור געוואונדערט וואס עס האט‬
‫די מאמעס טרערן האבן יא געהאלפן‬
‫יעצט פאסירט‪.‬‬
‫אלע דריי זענען אריין צום הייליגן חזון איש‪ ,‬און דער טאטע‬
‫האט דער הייליגער חזון איש אים געזאגט‪ ,‬אז פאר א מענטש‬
‫האט געזאגט אז ער ווייסט נישט וואס צו טאן‪ ,‬ער גיט נישט‬
‫וועלכער פלאגט זיך אויף תורה איז דא אין הימל אנדערע‬
‫קיין רשות פאר זיין זון צו גיין מיט דעם איד אבער דער קינד‬
‫חשבונות‪ ,‬די עצה וואס כ'האב דיר פריער געגעבן איז שייך ביי‬
‫פאר'עקש'נט זיך אז ער וויל בלייבן צווישן ערליכע אידן‪ ,‬דער‬
‫פאל אויב ס'וואלט זיך געמאכט ביי א צווייטן‬‫א געווענליכער ַ‬
‫טאטע האט שטארק בארעדט די פרומע‪ ,‬צווישן זיינע‬
‫וועלכער פלאגט זיך נישט אויף תורה‪ ,‬אבער דו קעסט זיך‬
‫ווערטער האט ער געזאגט פאר'ן חזון איש‪ ,‬מ'זאגט אז טרערן‬
‫רואיג צוריקזעצן אין בית מדרש און ווייטער לערנען און‬
‫העלפן‪ ,‬מיין מאמע פלעגט פארגיסן אסאך טרערן ביים ליכט‬
‫אלעס וועט בעזרת השם זיין אין ארדענונוג‪ ,‬דער בחור איז‬
‫צינדן אז איך זאל זיין ערליך און קוקטס ווי אזוי איך זע אויס‪,‬‬
‫טאקע אינגאצן געזונט געווארן‪.‬‬
‫איך היט בכלל נישט קיין תורה ומצוות‪ ,‬זעט אויס אז מיין‬
‫מאמעס תפילות האבן גארנישט געהאלפן‪.‬‬
‫ברכת מזל טוב‬ ‫ווען דער חזון איש האט דאס געהערט‪ ,‬האט ער געזאגט‪,‬‬
‫יעצט פארשטיי איך שוין אלעס‪ ,‬זיכער העלפן טרערן‪ ,‬נאר‬
‫לכבוד‬
‫וויבאלד דו האסט דוקא נישט געוואלט זיין ערליך‪ ,‬האבן דיין‬
‫שליט"א‬ ‫מנחם ראכליטץ‬ ‫הר"ר‬
‫מלמד מומחה במוסדותינו הק'‬ ‫מאמעס תפילות גע'פועל'ט פאר די אייניקלעך‪ ,‬און דערפאר‬
‫וויל זיך דיין קינד צוריקקערן צום אמת'דיגן אידישן וועג‪.‬‬
‫לרגל הולדת בנו למזל טוב‬
‫דער טאטע וועלכער האט געזען אז ער קען זיך נישט קיין עצה‬
‫השי"ת זאל העלפן ער זאל זוכה זיין צו שמחה ונחת פון‬
‫אלע זיינע קינדער און אייניקלעך‪ ,‬וכל טוב וחסד‪ ,‬עדי‬ ‫געבן מיט'ן קינד‪ ,‬האט אים געלאזט בלייבן וואוינען אין בני‬
‫ביאת הגואל צדק אמן‪.‬‬ ‫ברק‪ ,‬און ס'איז אויסגעוואקסן פון אים ערליכע אידישע‬
‫דורות‪ ,‬א שטיק צייט שפעטער איז דער טאטע אליינס אויך‬

‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש טז ‪.‬‬ ‫גליון אז תתענג‬