PANIMULA

Ang tribong Kankanai, na binabaybay din na Kankana-ey, Kankanai o Kankanay, ay nakatira sa

kanlurang bahagi ng Mountain Province o hilagang bahagi ng Benguet sa Pilipinas. Kankanaey

ang pangalan ng kanilang wika. Katulad ng ibang Kankanai, kabilang sila sa mga gumawa ng

sloping plantation para mapalawak ang teritoryo ng Cordillera. Ang tribo ng Kankanai na

matatagpuan sa kanlurang distrito ng bundok ng mga munisipalidad ng Sagada at Besao ay

tinukoy bilang bahagi ng isang tribo na tinatawag na Aplai o Applai.

Ang purong Kankanaei ay matatagpuan sa kanluran, hilaga at silangang bahagi ng Benguet.

Gayunpaman, dahil sa mutual marriage, bumababa ang bilang ng mga taong nananatili sa lugar.

Ang Kankanaey ay isa ring pangalan sa wikang Kankanaey. Lalo na madalas na ginagamit ng

Cordillera sa kanlurang bahagi ng Mountain Province at sa hilagang bahagi ng Benguet. Ang mga

Igorot ng hilagang Benguet (at halos lahat ng nakatira sa Amburayan River at southern Lepanto)

ay nagsasalita ng parehong diyalekto, parehong kaugalian, at tinatawag ang kanilang sarili na

Kankanaey o Kankanaey. Ang kultura ng grupong ito ay hindi masyadong naiiba sa mga kultural

na katangian ng Navaroi. Ang linggwistika ay isa sa mga posibleng pundasyon ng mga

pagkakaibang iyon.

KULTURA

PANANAMIT

Iba ang pananamit ng mga Kankanaey. Ang tradisyonal na kasuotan ng kababaihan ay tinatawag

na palingay o tapis. Ang mga babaeng mahina ang pagsasalita ay may kumbinasyon ng puti, itim,
at pula. Ang disenyo ng mahabang palda ay isang tatlong-kulay na interlaced na estilo ng puti,

itim at pula. Sa ibaba ay (apron) isang kumbinasyon ng itim, puti at pulang guhit. Sa kabilang

banda, mas binibigyang pansin ng matitigas na kababaihan ang pula at itim sa kanilang mga pang-

itaas, na may kaunting puting istilo. Ang kanilang mga palda o apron ay tinatawag na bakget at

gating. Ang mga lalaki naman, nakasuot ng duwag, ang tawag dito ay hina. Ang mga lalaki ay may

mahabang buhok at balbas. Kapag nagluluksa sila, ang mga lalaki ay nagsusuot ng amoso

(headbands). Gayunpaman, ito ay nagbago sa paglipas ng panahon (maliban sa mga matatanda).

Kung nagtatanim sila, hindi sila nagsusuot ng amerikana. Kapag nasa bahay, nagsusuot sila ng

kaba.

KASAL

Ang mga ritwal ng kasal ng Kankanaey ay katulad ng tradisyon ng mga Ibaloi. Kumikilos sila sa

kasal ng mga magulang. Ang kasal ng mga kankanaey ay may maraming mga seremonya at
engrandeng seremonya ang gaganapin bago at sa panahon ng kasal. Ang pagkatay ng mga hayop

ay isang mahalagang bahagi ng kasal. Ngunit dahil sa pagkawala ng karanasan, hindi sila

naniniwala sa tradisyong ito sa kasalukuyan. Naniniwala ang pamilyang kankanaey na ang

asawang lalaki ang pinuno ng pamilya at dapat igalang ang mga matatanda sa komunidad.

PAGLILIBING

Ang mga taong kabilang sa Ibaloi at Kankana-ey ethnic groups sa Cordilleras ay may kakaibang

paraan ng paglilibing sa kanilang mga patay. Sa halip na dalhin ang kanilang mga patay sa

sementeryo, masgusto nilang ang kanilang mga kamag-anak ay sa kanilang likod-bahay o sa

kanilang mga tahanan ilibing. Ang paglilibing ng mga mahal sa buhay malapit sa bahay o sa likod-

bahay ay karaniwan sa Cordilleras. Naniniwala sila na mas kuntento sila dito. Kahit patay na

sila,parang nandon parin sila sa kanilang pamamahay. Mas ligtas ang kanilang nararamdaman

kapag doon sila ilibing.

MGA IBA’T IBANG RITWAL NG MGA KANKANAEY

MENTENENG

Ang manteneng ay isang tradisyonal na ritwal ng kankanaey sa panahon ng pagtatanim. Ang may-

ari ng isang bukid o halaman ay gumagawa ng dalawa o tatlong uri. Nagtanim sila ng butil at

nanalangin na ang espiritu ng lupa ay maghasik ng ani. Ang seremonya ay tinatawag na unang

tatlong buto ng pag-aani. Pagkatapos ay maaari nang magsimulang magtanim nang tuwid.
LEGLEG

Ang Legleg ay isang tradisyonal na ritwal ng mga kankanaey upang mapabuti ang kanilang mga

pananim. Ito ay ginagawa kapag ang mga pananim ng mga magsasakang kankanaey ay hindi

gaanong malago at masagana. Ang ritwal ay binbuo ng isang manok na kinakatay pagkatapos ay

ihahain ito sa mga spirit ng bukid, ng puno, ng bato, o kahit na anong pwedeng pagkunan ng

masamang espirito na makasasama sa kanilang pananaim. Kapag ang mga pananim ay wala

paring makitang pagbuti, kailangan na ang ritwal ay magawa ng paulit- ulit hanggang sa maging

masagana na ito.

BAEG

Ang pagbukas ng Baeg or granary ng isang pamilya ay may ginagawi rin silang isang ritwal. Ang

Pinuno ng isang pamilya ay mag dideklara ng isang “abayas” o holiday na tumatagal ng isa o

dalawang araw. Ang pinuno ang magbubukas ng baeg at maglalabas ng mga maraming bigkis ng

palayan na gagamitin sa nasabing araw ng selebrasyon.

MUSIKA

Ang kagamitang pang-musika ay mga tambol at gong na may iba’t-ibang tawag. Ginagamit nila

ang mga ito upang tumugtog sa mga ritwal na ipinagdiriwang. Ang kanilang mga sayaw at kanta

ay sinasabayan nila ng tugtog ng mga instrumento.

GANGSA

Ito ay isang gong na may makinis na ibabaw na may hawakan sa gilid. Ang hanay ng gangsa, na

ginanap bilang isang gong para sa isang musikero, ay binubuo ng isang kanta na nag-iiba-iba sa
iba't ibang tono, depende sa lokal o rehiyonal na kagustuhan sa kultura. Ang bilang ng mga grupo

sa grupo ay nag-iiba-iba depende sa pagkakaroon at depende sa mga tradisyon ng isang partikular

na pangkat etniko ng Luzon Cordillera: Kalinga, Ifugao, Bontok, atbp.

DIWDIW-AS

Ang mga instrumento ng hanging kawayan, na orihinal na mula sa Pilipinas, ay isang sikat na

plauta o tubo. Gawa ito sa kawayan, ang isang dulo ay sarado ng poste ng kawayan. Walang mga

butas sa daliri (o mga butas ng tunog) tulad ng ibang mgaflute. Ang mga tunog ay nangyayari

kapag lumipat mula sa isang butas patungo sa isa pa upang lumikha ng iba't ibang antas ng tunog.

Sa Kalinga, ang mga indibidwal na tubo na ito ay kilala bilang saggeipo, kaya ang mga katutubo

kung minsan ay tinatawag na saggaipo. Ang bilang ng konektadong sagopus ay maaaring mag-iba

mula lima hanggang walo.

SULIBAO

Ang Solibao ay isang conical drum na ginagamit sa Pilipinas ng mga tao ng Bontok at Abala.

pinapatunog ito gamit ang dalawang kamay. Karaniwan siyang ginagamit kasama ang kimbal,

Pinsik, kalsa at Palas bilang bahagi ng isang banda. Ang Sulibao ay gawa sa manipis na kahoy na

natatakpan ng balat ng usa.

SAYAW
TAYAW
ang tayaw ay isang tradisyonal na sayaw na nagkakahulugan ng isang mainit na pagsasayaw at

nagpapahayag ng isang piging o isang handaan. Sumasayaw ang mga lalaki at babae sa iba't ibang

bahagi ng Gong. nagsasayaw ang isang lalaki na may tela na nakapulupot sa kanyang balikat.

PATTONG

Ang Pattong ay isang sayaw na nilikha upang pukawin ang tapang at tibay ng mga mangangaso

at mandirigma na naghahanda sa pag-atake sa kanilang mga kaaway. Ang sayaw ay halos

kathang-isip lamang, ngunit kadalasan ay ginagaya ng dalawang grupo ng mananayaw ang mga

mandirigma at mga digmaan kung saan nilalayong makilahok.