Powrót z Sybiru

Lekcja historii w oparciu o wspomnienia świadków.

Syberia i miejsca zesłań
Polaków
 Photo credit: https://gearjunkie.com/siberia-winter-trek

Syberia
Zesłania na Syberię
za czasów
carskiej Rosji.
• Zesłania były powszechną
karą zarówno za
przestępstwa pospolite jak
i polityczne
• Miały zapobiegać buntom
• Pierwsi jeńcy wojenni z
Polski zostali zesłani na
Syberię w połowie XVII w.

Aleksander Sochaczewski, Pożegnanie Europy, 1894 r.

Największe fale
zesłań
• Po konfederacji barskiej w
1768
• Po powstaniu styczniowym
1863–1867
• W czasach ZSRR, między 1941
a 1952 w głąb Rosji
wywieziono około 132 tys.
Polaków.

Artur Grottger, Pochód na Sybir, 1866 r. (kolumna

powstańców styczniowych prowadzonych na Sybir)
 SŁYNNI SYBIRACY

Adam Mickiewicz
• 1798-1855
• Poeta, autor m.in. “Pana
Tadeusza”, “Sonetów
krymskich”, “Dziadów”
• Aresztowany: 23 października
1823 r.
• Zarzut: udział w tajnych
młodzieżowych organizacjach
(Towarzystwo Filomatów)
• Wyrok: zesłanie na Syberię
 SŁYNNI SYBIRACY

Józef Piłsudski
• 1867-1935
• Działacz społeczny i
niepodległościowy, pierwszy
marszałek Polski, dwukrotny
premier Polski
• Aresztowany 22 marca 1887 r.
• Zarzut: udział w spisku na
życie cara
• Wyrok: 5 lat zesłania w głąb
Rosji
 SŁYNNI SYBIRACY

Benedykt Dybowski
• 1833-1930
• Przyrodnik, podróżnik i
odkrywca
• Prowadził badania nad fauną
jeziora Bajkał
• Aresztowany 16 marca 1864 r.
• Zarzut: udział w organizacji
powstania styczniowego
• Wyrok: śmierć, zamieniony na
12 lat zesłania na Syberię
 SŁYNNI SYBIRACY

Hanka Ordonówna
• 1902-1950
• Właś. Maria Anna Tyszkiewicz, z
domu Pietruszyńska
• Piosenkarka, tancerka, aktorka
• W 1941 r. została aresztowana
przez NKWD i wywieziona do
obozu pracy w Uzbekistanie
• Na zesłaniu opiekowała się
sierotami i wraz z nimi została
przewieziona do Libanu, gdzie
zmarła na chorobę płóc, z którą
zmagała się przez wiele lat.
 Terminy

• Katorga – ciężkie przymusowe roboty połączone z

zesłaniem.
• Katorżnik – więzień skazany na przymusowe roboty na
zesłaniu.
• Łagier, in. łagr – obóz pracy przymusowej.
• Gułag – system obozów pracy przymusowej w ZSRR.
• Sybiracy – mieszkańcy Syberii, w Polsce nazywa się tak
osoby zesłane i przymusowo osiedlone na Syberii