Professional Documents
Culture Documents
Nghiên Cứu Tìm Hiểu Về Thiết Bị Lưu Trữ Dữ Liệu Từ Tính ổ Đĩa Cứng Usb
Nghiên Cứu Tìm Hiểu Về Thiết Bị Lưu Trữ Dữ Liệu Từ Tính ổ Đĩa Cứng Usb
Nghiên Cứu Tìm Hiểu Về Thiết Bị Lưu Trữ Dữ Liệu Từ Tính ổ Đĩa Cứng Usb
MỤC LỤC............................................................................................................................ 1
Lời nói đầu!!!!!................................................................................................................... 1
Chương 1 :Lưu trữ dữ liệu...............................................................................................2
1.1.Lưu trữ sơ cấp..........................................................................................................................4
1.2.Lưu trữ thứ cấp........................................................................................................................4
1.3.Lưu trữ cấp ba..........................................................................................................................5
1.4.Lưu trữ ngoại tuyến..................................................................................................................5
Chương 2 : Thiết bị lưu trữ Ổ đĩa cứng...........................................................................7
2.1.Khái niệm chung.......................................................................................................................7
2.2.Tổng Quan!...............................................................................................................................8
2.3.Lịch sử phát triển......................................................................................................................9
2.3.1. Năm 1955.........................................................................................................................9
2.3.2 Năm 1961..........................................................................................................................9
2.3.3 Năm 1973..........................................................................................................................9
2.3.4 Thập niên 1990................................................................................................................10
2.3.5 Ngày nay..........................................................................................................................11
2.4.Cấu tạo...................................................................................................................................12
2.4.2 Cụm đầu đọc....................................................................................................................13
2.4.3 Cụm mạch điện................................................................................................................13
2.4.4 Vỏ đĩa cứng:.....................................................................................................................14
2.4.5 Đĩa Từ..............................................................................................................................14
2.4.6 Track................................................................................................................................15
2.4.7 Sector...............................................................................................................................15
2.4.8 Cylinder............................................................................................................................15
2.4.9 Trục quay.........................................................................................................................16
2.4.10 Đầu đọc/ghi...................................................................................................................16
2.4.11 Cần di chuyển đầu đọc/ghi............................................................................................16
2.5.Nguyên lý hoạt động...............................................................................................................17
2.5.1 Giao tiếp với máy tính......................................................................................................17
2.5.2 Đọc và ghi dữ liệu trên bề mặt đĩa...................................................................................18
2.6.Các công nghệ sử dụng ổ đĩa cứng.........................................................................................19
2.6.1 S.M.A.R.T.........................................................................................................................19
2.6.2 Ổ cứng lai.........................................................................................................................20
2.7. Thông số và đặc tính..............................................................................................................21
2.7.1 Dung lượng......................................................................................................................21
2.7.2 Tốc độ quay của ổ đĩa cứng.............................................................................................22
2.7.3Các thông số về thời gian trong ổ đĩa cứng......................................................................23
2.7.4 Bộ nhớ đệm.....................................................................................................................26
2.8.Chuẩn giao tiếp ......................................................................................................................27
2.9.Tốc độ truyền dữ liệu ............................................................................................................30
2.10.Kích thước ...........................................................................................................................32
2.11.Sự sử dụng điện năng ..........................................................................................................32
2.12.Các thông số khác.................................................................................................................33
2.12.1.Chu trình di chuyển........................................................................................................34
2.12.2.Chịu đựng sốc ...............................................................................................................35
2.12.3.Nhiệt độ và sự thích nghi ..............................................................................................35
2.12.4.Các số thông số về sản phẩm .......................................................................................37
2.13.Thiết đặt các chế độ hoạt động của đĩa cứng.......................................................................38
2.13.1 Thiết đặt phần cứng thông qua cầu đấu........................................................................38
2.13.2 Format...........................................................................................................................41
2.14 Ứng dụng..............................................................................................................................43
2.15 CÁCH BẢO QUẢN SỬ DỤNG Ổ ĐĨA CỨNG.............................................................................44
2.16 Một số thông tin và ghi chú trong bài...................................................................................45
2.17:1 Tham Khảo Thêm giá một số loại ổ đĩa cứng trên thị trường........................................46
160GB SATA Seagate (1N) CTY......................................................................................................46
250GB SATA Seagate (1N) CTY......................................................................................................46
250GB SATA Seagate (1N) chính hãng..........................................................................................46
500GB SATA Seagate (1N) chính hãng..........................................................................................46
Chương 3: Thiết bị lưu trữ USB.....................................................................................47
3.1.Tổng quan ..............................................................................................................................47
3.2.Lịch sử hình thành và sự phát triển của công nghệ USB.........................................................48
3.2.1 Một số mốc đáng nhớ trong lịch sử phát triển của USB:.................................................50
3.3.CẤU TẠO USB FLASH...............................................................................................................52
3.4.TRÌNH ĐIỀU KHIỂN..................................................................................................................54
3.5.THÔNG SỐ LÀM VIỆC CỦA USB FLASH....................................................................................55
3.5.1 Phiên bản USB hỗ trợ!.....................................................................................................56
3.5.2 Tốc độ làm việc................................................................................................................56
3.6.KHẮC PHỤC LỖI CỦA USB.......................................................................................................59
3.6.1 Rơi, va đập.......................................................................................................................59
3.6.2 Ngấm nước, rơi vào nước................................................................................................60
3.7.USB FLASH NHÁI THƯƠNG HIỆU, HÀNG GIẢ..........................................................................62
3.8.SỬ DỤNG USB FLASH AN TOÀN..............................................................................................65
3.8.1 Khi gắn USB flash.............................................................................................................65
3.8.2 Khi tháo USB flash............................................................................................................68
3.9.BẢO MẬT DỮ LIỆU TRÊN USB FLASH......................................................................................73
3.10.NHỮNG CÔNG DỤNG KHÁC CỦA USB FLASH........................................................................75
3.10.1 Xác thực phần mềm bản quyền.....................................................................................75
3.10.2 Cài đặt hệ thống máy tính, ứng dụng khởi động Windows Vista...................................76
3.10.3 Lưu chứa dữ liệu y tế cá nhân........................................................................................78
3.11.USB FLASH TÍCH HỢP VÀ NGƯỢC LẠI...................................................................................79
3.12 Các yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ ổ USB flash ..................................................................80
3.13.Một số thông tin phụ về thiết bị lưu trữ USB tự tìm hiểu !!................................................81
3.13.1 Làm sao để biết được máy tính của bạn đang sử dụng công nghệ USB nào?................81
3.13.2 Sự khác biệt giữa các thế hệ USB .................................................................................81
3.13.3 Làm cách nào để thêm cổng USB 2.0 vào chiếc PC cũ?..................................................82
3.13.4 Cài card mở rộng USB lên PC cũ ....................................................................................83
3.13.5 Tương lai của USB..........................................................................................................83
3.14 Tham Khảo Thêm một số loại USB trên thị trường...............................................................84
Kết Luận........................................................................................................................... 87
Tài liệu tham khảo!!!........................................................................................................88
Lời nói đầu!!!!!
Hàng ngày, các doanh nghiệp tiếp xúc với hàng triệu megabyte thông tin
điện tử. Họ giao dịch bằng thư điện tử thay vì những bức thư trên giấy hoặc
fax. Họ cần duy trì những tập tin, những thông tin không còn cần thiết từ vài
năm trước.
Không đáp ứng đầy đủ khi lưu trữ thông tin trên máy tính cá nhân của mình
vì lý do không đủ sức chứa, và quan trọng nhất là khi máy tính cá nhân
hỏng có thể dẫn tới mất toàn bộ dữ liệu.
Từ những điều trên mà hệ thống lưu trữ ra đời. Tất cả những thông tin quyết
định cho hoạt động của doanh nghiệp phải tồn tại nơi nào đó, nơi mà ta có
thể truy xuất thường xuyên, lưu trữ hay có thể cả hai. Và có nhiều tính chất
khác nhau của mỗi thiệt bị lưu trữ được cần đến.
Loại thiết bị lưu trữ nào mà bạn cần? Chúng ta sẽ tổng hợp tất cả những gì
bạn cần để tìm ra loại thiết bị lưu trữ phù hợp.
Tại sao phải lưu trữ?
Chỉ có một lý do chính cho doanh nghiệp cần thiết bị lưu trữ là lưu dữ liệu ở
nơi nào đó thay vì trên máy tính cá nhân. Nhưng tại sao không nên lưu trữ
trên máy tính cá nhân?
Bảo mật thông tin
Những tai họa do thiên nhiên
Đĩa cứng bị hỏng
Dung lượng chứa
Dễ mang đi nơi khác
Sinh viên thực hiện!
Phùng Văn Thắng
1
Chương 1 :Lưu trữ dữ liệu
Lưu trữ dữ liệu máy tính hay thường gọi là lưu trữ hay bộ nhớ là khái
niệm chỉ các cấu kiện máy tính, thiết bị và các phương tiện ghi/chứa dữ liệu
cho phép lưu trữ dữ liệu số sử dụng trong tính toán trong một khoảng thời
gian nhất định. Lưu trữ dữ liệu đóng một trong các chức năng chính của tính
toán hiện đại: lưu giữ thông tin. Lưu trữ là một cấu phần cơ bản của tất cả hệ
thống tính toán hiện đại. Lưu trữ và bộ xử lí trung tâm (CPU) là mô hình máy
tính cơ bản kể từ những năm 1940.
Trong ngôn ngữ hiện đại bộ nhớ thường được hiểu là một dạng lưu trữ sử
dụng chất bán dẫn cho phép truy cập ngẫu nhiên với tốc độ cao nhưng thường
là lưu trữ tạm thời (RAM). Tương tựlưu trữ thường chỉ tới các phương tiện từ
tính có dung lượng lớn như đĩa cứng, băng từ; các phương tiện quang học
như đĩa quang (optical disk), CD, DVD, BlueRay; và các phương thức khác
có tốc độ thấp hơn RAM nhưng có khả năng lưu trữ lâu hơn RAM. Trước
đây bộ nhớ thường được gọi là lưu trữ sơ cấp hoặc bộ nhớ trong và lưu
trữ được gọi là lưu trữ thứ cấp hoặc bộ nhớ ngoài.
2
Ổ cứng
USB
3
Đĩa CD
1.1:1 Một số thiết bị lưu trữ
4
truy xuất dữ liệu sẽ tương đối nhanh. Vì vậy, để giảm thời gian truy xuất, dữ
liệu trên đĩa cứng thường được ghi thành các khối có kích thước lớn và liền
kề nhau.
Một số ví dụ về công nghệ lưu trữ thứu cấp gồm: bộ nhớ flash, đĩa mềm,
băng từ, ổ Iomega Zip v.v
Lưu trữ thứ cấp thường được định dạng theo định dạng Hệ thống tệp tin cho
phép tổ chức dữ liệu thành các tệp tin và thư mục đồng thời chứa các thông
tin bổ sung (gọi là metadata) mô tả người sở hữu tệp tin, thời gian tạo, thời
gian truy cập cuối cùng, thời gan thay đổi cuối cùng, quyền truy cập v.v
Hầu hết các hệ điều hành đều sử dụng khái niệm bộ nhớ ảo. Bộ nhớ ảo là sủ
dụng bộ nhớ thứ cấp để giải phóng bộ nhớ sơ cấp. Khi bộ nhớ sơ cấp đầy, các
dữ liệu ít được sử dụng nhất trên bộ nhớ sơ cấp sẽ được chuyển xuống bộ nhớ
thứ cấp và được ghi vào một tệp tin gọi là tệp tin hoán đổi (swap file) và sẽ
được đọc lại vào bộ nhớ sơ cấp khi cần.
5
Lưu trữ ngoại tuyến là lưu trữ mà không thuộc khả năng điều khiển của CPU.
Thông thường, đây là những phương tiện lưu trữ thứ cấp hoặc cấp ba nhưng
được tháo ra khỏi các thiết bị này. Nếu máy tính muốn truy cập dữ liệu trên
lưu trữ ngoại tuyến, bắt buộc người vận hành phải lắp phương tiện vào một
cách thủ công.
(Dưới đây là hai loại thiết bị lưu trữ cơ bản chúng ta cùng nghiên cứu)
6
Chương 2 : Thiết bị lưu trữ Ổ đĩa cứng
2.1.Khái niệm chung.
Ổ đĩa cứng, hay còn gọi là ổ cứng (tiếng Anh: Hard Disk Drive, viết
tắt: HDD) là thiết bị dùng để lưu trữ dữ liệu trên bề mặt các tấm đĩa hình tròn
phủ vật liệu từ tính.
Ổ đĩa cứng là loại bộ nhớ "không thay đổi" (non-volatile), có nghĩa là chúng
không bị mất dữ liệu khi ngừng cung cấp nguồn điện cho chúng.
Ổ đĩa cứng là một thiết bị rất quan trọng trong hệ thống bởi chúng chứa dữ
liệu thành quả của một quá trình làm việc của những người sử dụng máy tính.
Những sự hư hỏng của các thiết bị khác trong hệ thống máy tính có thể sửa
chữa hoặc thay thế được, nhưng dữ liệu bị mất do yếu tố hư hỏng phần cứng
của ổ đĩa cứng thường rất khó lấy lại được.
Ổ đĩa cứng là một khối duy nhất, các đĩa cứng được lắp ráp cố định trong ổ
ngay từ khi sản xuất nên không thể thay thế được các "đĩa cứng" như với
cách hiểu như đối với ổ đĩa mềm hoặc ổ đĩa quang.
7
2.1:1 Một số loại ổ đĩa cứng
2.2.Tổng Quan!
Ổ cứng thường được gắn liền với máy tính để lưu trữ dữ liệu cho dù chúng
xuất hiện muộn hơn so với những chiếc máy tính đầu tiên.
Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, ổ đĩa cứng ngày nay có kích
thước càng nhỏ đi đến các chuẩn thông dụng với dung lượng thì ngày càng
tăng lên. Những thiết kế đầu tiên ổ đĩa cứng chỉ dành cho các máy tính thì
ngày nay ổ đĩa cứng còn được sử dụng trong các thiết bị điện tử khác như
máy nghe nhạc kĩ thuật số, máy ảnh số, điện thoại di động thông minh
(SmartPhone), máy quay phim kĩ thuật số, thiết bị kỹ thuật số hỗ trợ cá
nhân...
Không chỉ tuân theo các thiết kế ban đầu, ổ đĩa cứng đã có những bước tiến
công nghệ nhằm giúp lưu trữ và truy xuất dữ liệu nhanh hơn: ví dụ sự xuất
hiện của các ổ đĩa cứng lai giúp cho hệ điều hành hoạt động tối ưu hơn, giảm
thời gian khởi động của hệ thống, tiết kiệm năng lượng, sự thay đổi phương
8
thức ghi dữ liệu trên các đĩa từ làm cho dung lượng mỗi ổ đĩa cứng tăng lên
đáng kể.
9
Trước thập niên 1980, hầu hết ổ đĩa cứng có các tấm đĩa cỡ 8" (20 cm) hoặc
14-inch (35 cm), cần một giá thiết bị cũng như diện tích sàn đáng kể (tiêu
biểu là các ổ đĩa cứng lớn có đĩa tháo lắp được, thường được gọi là "máy
giặt"), và trong nhiều trường hợp cần tới điện cao áp hoặc thậm chí điện ba
pha cho những mô tơ lớn chúng dùng. Vì lí do đó, các ổ đĩa cứng không được
dùng phổ biến trong máy vi tính đến tận năm 1980, khi Seagate Technology
cho ra đời ổ đĩa ST-506 - ổ đĩa 5,25" đầu tiên có dung lượng 5 MB. Có một
thực tế là trong cấu hình xuất xưởng, máy IBM PC (IBM 5150) không được
trang bị ổ đĩa cứng.
10
2.2:1 Ổ CỨNG SCSI HP P2000 6000GB
11
cứng tích hợp linh kiện điện tử (Integrated Drive Electronics hay IDE). Các
nhà sản xuất IDE mong muốn tốc độ của IDE tiếp cận tới tốc độ của SCSI.
Các ổ đĩa IDE chậm hơn do không có bộ nhớ đệm lớn như các ổ đĩa SCSI và
không có khả năng ghi trực tiếp lên RAM. Các công ty chế tạo IDE đã cố
gắng khắc phục khoảng cách tốc độ này bằng phương pháp đánh địa chỉ logic
khối (Logical Block Addressing - LBA). Các ổ đĩa này được gọi là EIDE.
Cùng lúc với sự ra đời của EIDE, các nhà sản xuất SCSI đã tiếp tục cải tiến
tốc độ SCSI. Những cải tiến đó đồng thời khiến cho giá thành của giao tiếp
SCSI cao thêm. Để có thể vừa nâng cao hiệu suất của EIDE vừa không làm
tăng chi phí cho các linh kiện điện tử không có cách nào khác là phải thay
giao diện kiểu "song song" bằng kiểu "nối tiếp", và kết quả là sự ra đời của
giao diện SATA. Tuy nhiên, hiệu suất làm việc của các ổ đĩa cứng SATA thế
hệ đầu và các ổ đĩa PATA không có sự khác biệt đáng kể.
2.4.Cấu tạo
Ổ đĩa cứng gồm các thành phần, bộ phận có thể liệt kê cơ bản và giải thích sơ
bộ như sau:
12
2.4:1 Cấu tạo ổ đĩa cứng
* Mạch điều khiển: có nhiệm vụ điều khiển động cơ đồng trục, điều khiển sự
di chuyển của cần di chuyển đầu đọc để đảm bảo đến đúng vị trí trên bề mặt
đĩa.
* Mạch xử lý dữ liệu: dùng để xử lý những dữ liệu đọc/ghi của ổ đĩa cứng.
13
* Bộ nhớ đệm (cache hoặc buffer): là nơi tạm lưu dữ liệu trong quá trình
đọc/ghi dữ liệu. Dữ liệu trên bộ nhớ đệm sẽ mất đi khi ổ đĩa cứng ngừng
được cấp điện.
* Đầu cắm nguồn cung cấp điện cho ổ đĩa cứng.
* Đầu kết nối giao tiếp với máy tính.
* Các cầu đấu thiết đặt (tạm dịch từ jumper) thiết đặt chế độ làm việc của ổ
đĩa cứng: Lựa chọn chế độ làm việc của ổ đĩa cứng (SATA 150 hoặc SATA
300) hay thứ tự trên các kênh trên giao tiếp IDE (master hay slave hoặc tự lựa
chọn), lựa chọn các thông số làm việc khác...
2.4.5 Đĩa Từ
Đĩa từ (platter): Đĩa thường cấu tạo bằng nhôm hoặc thuỷ tinh, trên bề mặt
được phủ một lớp vật liệu từ tính là nơi chứa dữ liệu. Tuỳ theo hãng sản xuất
mà các đĩa này được sử dụng một hoặc cả hai mặt trên và dưới. Số lượng đĩa
có thể nhiều hơn một, phụ thuộc vào dung lượng và công nghệ của mỗi hãng
sản xuất khác nhau.
Mỗi đĩa từ có thể sử dụng hai mặt, đĩa cứng có thể có nhiều đĩa từ, chúng gắn
song song, quay đồng trục, cùng tốc độ với nhau khi hoạt động.
14
2.4.6 Track
Trên một mặt làm việc của đĩa từ chia ra nhiều vòng tròn đồng tâm thành
các track.
Track có thể được hiểu đơn giản giống các rãnh ghi dữ liệu giống như các đĩa
nhựa (ghi âm nhạc trước đây) nhưng sự cách biệt của các rãnh ghi này không có
các gờ phân biệt và chúng là các vòng tròn đồng tâm chứ không nối tiếp nhau
thành dạng xoắn trôn ốc như đĩa nhựa. Track trên ổ đĩa cứng không cố định từ khi
sản xuất, chúng có thể thay đổi vị trí khi định dạng cấp thấp ổ đĩa (low format ).
Khi một ổ đĩa cứng đã hoạt động quá nhiều năm liên tục, khi kết quả kiểm tra
bằng các phần mềm cho thấy xuất hiện nhiều khối hư hỏng (bad block) thì có
nghĩa là phần cơ của nó đã rơ rão và làm việc không chính xác như khi mới
sản xuất, lúc này thích hợp nhất là format cấp thấp cho nó để tương thích hơn
với chế độ làm việc của phần cơ.
2.4.7 Sector
Trên track chia thành những phần nhỏ bằng các đoạn hướng tâm thành
các sector.
Các sector là phần nhỏ cuối cùng được chia ra để chứa dữ liệu. Theo chuẩn
thông thường thì một sector chứa dung lượng 512 byte.
Số sector trên các track là khác nhau từ phần rìa đĩa vào đến vùng tâm đĩa,
các ổ đĩa cứng đều chia ra hơn 10 vùng mà trong mỗi vùng có số sector/track
bằng nhau.
Bảng sau cho thấy các khu vực với các thông số khác nhau và sự ảnh hưởng
của chúng đến tốc độ truyền dữ liệu của ổ cứng Các khu vực ghi dữ liệu của
ổ đĩa cứng Hitachi Travelstar 7K60 2,5".
2.4.8 Cylinder
Tập hợp các track cùng bán kính (cùng số hiệu trên) ở các mặt đĩa khác nhau
thành các cylinder. Nói một cách chính xác hơn thì: khi đầu đọc/ghi đầu tiên
làm việc tại một track nào thì tập hợp toàn bộ các track trên các bề mặt đĩa
còn lại mà các đầu đọc còn lại đang làm việc tại đó gọi là cylinder (cách giải
15
thích này chính xác hơn bởi có thể xảy ra thường hợp các đầu đọc khác nhau
có khoảng cách đến tâm quay của đĩa khác nhau do quá trình chế tạo).
Trên một ổ đĩa cứng có nhiều cylinder bởi có nhiều track trên mỗi mặt đĩa từ.
16
đọc/ghi dữ liệu trên bề mặt (trên và dưới nếu là loại hai mặt) ở một vị trí nào
thì chúng cũng hoạt động cùng vị trí tương ứng ở các bề mặt đĩa còn lại.
Sự di chuyển cần có thể thực hiện theo hai phương thức:
* Sử dụng động cơ bước để truyền chuyển động.
* Sử dụng cuộn cảm để di chuyển cần bằng lực từ.
17
# Ổ đĩa cứng đồng thời đáp ứng các yêu cầu cung cấp dữ liệu theo phương
thức riêng của nó.
Trước đây đa số các ổ đĩa cứng đều thực hiện theo phương thức 1, có nghĩa là
chúng chỉ truy cập từng tập tin cho CPU. Ngày nay các ổ đĩa cứng đã được
tích hợp các bộ nhớ đệm (cache) cùng các công nghệ riêng của chúng (TCQ,
NCQ) giúp tối ưu cho hành động truy cập dữ liệu trên bề mặt đĩa nên ổ đĩa
cứng sẽ thực hiện theo phương thức thứ 2 nhằm tăng tốc độ chung cho toàn
hệ thống.
18
2.5:1 Đầu đọc ghi-đọc và lớp từ tính trên đĩa
19
2.6:1 Quản lý các ổ đĩa trong window với S.M.A.R.T
* Giúp tăng tốc độ giao tiếp với máy tính: Việc đọc dữ liệu từ bộ nhớ flash
nhanh hơn so với việc đọc dữ liệu tại các đĩa từ.
* Giúp hệ điều hành khởi động nhanh hơn nhờ việc lưu các tập tin khởi động
của hệ thống lên vùng bộ nhớ flash.
* Kết hợp với bộ nhớ đệm của ổ đĩa cứng tạo thành một hệ thống hoạt động
hiệu quả.
Những ổ cứng lai được sản xuất hiện nay thường sử dụng bộ nhớ flash với
dung lượng khiêm tốn ở 256 MB bởi chịu áp lực của vấn đề giá thành sản
xuất. Do sử dụng dung lượng nhỏ như vậy nên chưa cải thiện nhiều đến việc
giảm thời gian khởi động hệ điều hành, dẫn đến nhiều người sử dụng chưa
20
cảm thấy hài lòng với chúng. Tuy nhiên người sử dụng thường khó nhận ra
sự hiệu quả của chúng khi thực hiện các tác vụ thông thường hoặc việc tiết
kiệm năng lượng của chúng.
Hiện tại (2007) ổ cứng lai có giá thành khá đắt (khoảng 300 USD cho dung
lượng 32 GB) nên chúng mới được sử dụng trong một số loại máy tính xách
tay cao cấp. Trong tương lai, các ổ cứng lai có thể tích hợp đến vài GB dung
lượng bộ nhớ flash sẽ khiến sự so sánh giữa chúng với các ổ cứng truyền
thống sẽ trở lên khác biệt hơn.
.
2.7:1 ổ cứng Seagate với dung lượng 3TB tương đương với 3000GB
22
Tốc độ quay của đĩa cứng thường được ký hiệu bằng rpm (viết tắt của từ
tiếng Anh: revolutions per minute) số vòng quay trong một phút.
Tốc độ quay càng cao thì ổ càng làm việc nhanh do chúng thực hiện đọc/ghi
nhanh hơn, thời gian tìm kiếm thấp.
Các tốc độ quay thông dụng thường là:
* 3.600 rpm: Tốc độ của các ổ đĩa cứng đĩa thế hệ trước.
* 4.200 rpm: Thường sử dụng với các máy tính xách tay mức giá trung bình
và thấp trong thời điểm 2007.
* 5.400 rpm: Thông dụng với các ổ đĩa cứng 3,5” sản xuất cách đây 2-3 năm;
với các ổ đĩa cứng 2,5” cho các máy tính xách tay hiện nay đã chuyển sang
tốc độ 5400 rpm để đáp ứng nhu cầu đọc/ghi dữ liệu nhanh hơn.
* 7.200 rpm: Thông dụng với các ổ đĩa cứng sản xuất trong thời gian hiện tại
(2007).
* 10.000 rpm, 15.000 rpm: Thường sử dụng cho các ổ đĩa cứng trong các
máy tính cá nhân cao cấp, máy trạm và các máy chủ có sử dụng giao tiếp
SCSI.
2.7:2 HDD SlimFITT có tốc độ quay 10,5K RPM của hang TOSHIBA
23
2.7.3.1 Thời gian tìm kiếm trung bình
Thời gian tìm kiếm trung bình (Average Seek Time) là khoảng thời gian trung
bình (theo mili giây: ms) mà đầu đọc có thể di chuyển từ một cylinder này
đến một cylinder khác ngẫu nhiên (ở vị trí xa chúng). Thời gian tìm kiếm
trung bình được cung cấp bởi nhà sản xuất khi họ tiến hành hàng loạt các
việc thử việc đọc/ghi ở các vị trí khác nhau rồi chia cho số lần thực hiện để
có kết quả thông số cuối cùng. Thông số này càng thấp càng tốt.
Thời gian tìm kiếm trung bình không kiểm tra bằng các phần mềm bởi các
phần mềm không can thiệp được sâu đến các hoạt động của ổ đĩa cứng.
Thời gian truy cập ngẫu nhiên (Random Access Time): Là khoảng thời gian
trung bình để đĩa cứng tìm kiếm một dữ liệu ngẫu nhiên. Tính bằng mili giây
(ms).
Đây là tham số quan trọng do chúng ảnh hưởng đến hiệu năng làm việc của
hệ thống, do đó người sử dụng nên quan tâm đến chúng khi lựa chọn giữa các
ổ đĩa cứng. Thông số này càng thấp càng tốt.
Tham số: Các ổ đĩa cứng sản xuất gần đây (2007) có thời gian truy cập ngẫu
nhiên trong khoảng: 5 đến 15 ms.
Thời gian làm việc tin cậy MTBF: (Mean Time Between Failures) được tính
theo giờ (hay có thể hiểu một cách đơn thuần là tuổi thọ của ổ đĩa cứng). Đây
là khoảng thời gian mà nhà sản xuất dự tính ổ đĩa cứng hoạt động ổn định mà
sau thời gian này ổ đĩa cứng có thể sẽ xuất hiện lỗi (và không đảm bảo tin
cậy).
Một số nhà sản xuất công bố ổ đĩa cứng của họ hoạt động với tốc độ 10.000
rpm với tham số: MTBF lên tới 1 triệu giờ, hoặc với ổ đĩa cứng hoạt động ở
tốc độ 15.000 rpm có giá trị MTBF đến 1,4 triệu giờ thì những thông số này
chỉ là kết quả của các tính toán trên lý thuyết. Hãy hình dung số năm mà nó
hoạt động tin cậy (khi chia thông số MTBF cho (24 giờ/ngày × 365
ngày/năm) sẽ thấy rằng nó có thể dài hơn lịch sử của bất kỳ hãng sản xuất ổ
24
đĩa cứng nào, do đó người sử dụng có thể không cần quan tâm đến thông số
này.
25
2.7.4 Bộ nhớ đệm
Bộ nhớ đệm (cache hoặc buffer) trong ổ đĩa cứng cũng giống như RAM của
máy tính, chúng có nhiệm vụ lưu tạm dữ liệu trong quá trình làm việc của ổ
đĩa cứng.
Độ lớn của bộ nhớ đệm có ảnh hưởng đáng kể tới hiệu suất hoạt động của ổ
đĩa cứng bởi việc đọc/ghi không xảy ra tức thời (do phụ thuộc vào sự di
chuyển của đầu đọc/ghi, dữ liệu được truyền tới hoặc đi) sẽ được đặt tạm
trong bộ nhớ đệm.Đơn vị thường bính bằng kB hoặc MB.
Trong thời điểm năm 2007, dung lượng bộ nhớ đệm thường là 2 hoặc 8 MB
cho các loại ổ đĩa cứng dung lượng đến khoảng 160 GB, với các ổ đĩa cứng
dụng lượng lớn hơn chúng thường sử dụng bộ nhớ đệm đến 16 MB hoặc cao
hơn. Bộ nhớ đệm càng lớn thì càng tốt, nhưng hiệu năng chung của ổ đĩa
cứng sẽ chững lại ở một giá trị bộ nhớ đệm nhất định mà từ đó bộ nhớ đệm
có thể tăng lên nhưng hiệu năng không tăng đáng kể.
Hệ điều hành cũng có thể lấy một phần bộ nhớ của hệ thống (RAM) để tạo ra
một bộ nhớ đệm lưu trữ dữ liệu được lấy từ ổ đĩa cứng nhằm tối ưu việc xử lý
đối với các dữ liệu thường xuyên phải truy cập, đây chỉ là một cách dùng
riêng của hệ điều hành mà chúng không ảnh hưởng đến cách hoạt động hoặc
hiệu suất vốn có của mỗi loại ổ đĩa cứng. Có rất nhiều phần mềm cho phép
tinh chỉnh các thông số này của hệ điều hành tuỳ thuộc vào sự dư thừa RAM
trên hệ thống.
26
2.8.Chuẩn giao tiếp
Small Computer
SCSI Nhiều loại
System Interface
Ultra160
160 MBps
SCSI
Ultra320
320 MBps
SCSI
Advanced
ATA Max = 133 MBps
Technology Attachment
Có nhiều chuẩn giao tiếp khác nhau giữa ổ đĩa cứng với hệ thống phần cứng,
sự đa dạng này một phần xuất phát từ yêu cầu tốc độ đọc/ghi dữ liệu khác
nhau giữa các hệ thống máy tính, phần còn lại các ổ giao tiếp nhanh có giá
thành cao hơn nhiều so với các chuẩn thông dụng.
Trước đây, các chuẩn ATA và SATA thế hệ đầu tiên được sử dụng phổ biến
trong máy tính cá nhân thông thường trong khi chuẩn SCSI và Fibre
Channel có tốc độ cao hơn được sử chủ yếu nhiều trong máy chủ và máy
trạm. Gần đây, các chuẩn SATA thế hệ tiếp theo với tốc độ giao tiếp cao hơn
đang được sử dụng rộng rãi trong các máy tính cá nhân sử dụng các thế
hệ chipset mới.
27
2.8.2 Bảng dưới đây so sánh các chuẩn ATA thường sử dụng nhiều với ổ đĩa cứng
trong thời gian gần đây.
28
extended drive and
BIOS support up to
144PB
Chế độ UDMA với
ATA-7 2001 2004 04 02 06 133 150 tốc độ 133MBps;
chuẩn SATA
ATA-8 2004 04 02 06 133 150 Phiên bản phụ
SMART = Self-Monitoring, Analysis, and Reporting Technology (tạm dịch:
Công nghệ tự động giám sát, phân tích và báo cáo)
ATAPI = AT Attachment Packet Interface
MB = Megabyte; 1 triệu byte
GB = Gigabyte; 1 tỉ byte
PB = Petabyte; 1 triệu tỉ byte
CHS = Cylinder, Head, Sector
LBA = Logical block address (tạm dịch: địa chỉ khối)
PIO = Programmed I/O
DMA = direct memory access
UDMA = Ultra DMA
SATA = Serial ATA
Ngày nay với sự phát triển chóng mặt của các ngành khoa học đã chế tạo ra nhiều
sản phẩm có chất lượng cao hơn
29
2.8:2 SSD m4 giao tiếp mSATA dành cho MTXT
30
Như vậy ta thấy rằng tốc độ truyền dữ liệu thực sự ở mức trung bình 42,27
MBps ở ổ đĩa có giao tiếp Ultra-ATA/100 (với tốc độ thiết kế truyền dữ
liệu 100 MBps) chỉ gần bằng 1/2 so với tốc độ gia
2.9:2 Dòng ổ cứng thể rắn SSDNow V300 với tốc độ tối đa 450 MB/giây của hãng
Kingston gấp 10 lần so với ổ cứng truyền thống
31
2.10.Kích thước
Kích thước của ổ đĩa cứng được chuẩn hoá tại một số kích thước để đảm bảo
thay thế lắp ráp vừa với các máy tính. Kích thước ổ đĩa cứng thường được
tính theo inch (")
Kích thước vỏ ngoài các loại ổ đĩa cứng: xem bảng.
2.10:1 Bảng thống kê chi tiết kích thước một số loại vỏ ổ đĩa cứng
Tốc độ
Tốc độ quay
Vùng Sectors/Track truyền dữ
(vòng/phút)
liệu (MB/giây)
32
cứng đều ghi rõ các thông số về dòng điện tiêu thụ của mỗi loại điện áp sử
dụng để đảm bảo cho người sử dụng tính toán công suất chung.
Ổ đĩa cứng thường tiêu thụ điện năng lớn nhất tại thời điểm khởi động của hệ
thống (hoặc thời điểm đĩa cứng bắt đầu hoạt động trở lại sau khi tạm nghỉ để
tiết kiệm điện năng) bởi sự khởi động của động cơ đồng trục quay các đĩa từ,
cũng giống như động cơ điện thông thường, dòng điện tiêu thụ đỉnh cực đại
của giai đoạn này có thể gấp 3 lần công suất tiêu thụ bình thường.
Ổ cứng thông thường lấy điện trực tiếp từ nguồn máy tính, với các ổ đĩa cứng
ngoài có thể sử dụng các bộ cung cấp điện riêng kèm theo hoặc chúng có thể
dùng nguồn điện cung cấp qua các cổng giao tiếp USB.
Loại 5,25
Dùng trong các máy tính các thế hệ trước
Loại 3,5”
Thường sử dụng đối với máy tính cá nhân, máy trạm, máy chủ
Loại 2,5”
Thường sử dụng đối với máy tính xách tay
33
17,0mm (0,67") -nt- -nt- 119,0 cc (7,3 ci)
Loại 1,8"
hoặc nhỏ hơn dùng trong các thiết bị kỹ thuật số cá nhân
35
Tất cả các thiết bị dựa trên hoạt động cơ khí đều có thể bị thay đổi thông số
nếu nhiệt độ của chúng tăng lên đến một mức giới hạn nào đó (sự giãn nở
theo nhiệt độ luôn là một đặc tính của kim loại), do đó cũng như nhiều thiết
bị khác, nhiệt độ là một yếu tố ảnh hưởng đến quá trình làm việc của ổ đĩa
cứng nhất là bên trong nó các chuyển động cơ khí cần tuyệt đối chính xác.
Nhiệt độ làm việc của ổ đĩa cứng thường là từ 0 cho đến 40 độ C, điều này
thường phù hợp với nhiều môi trường khác nhau, tuy nhiên không chỉ có vậy:
độ ẩm là yếu tố liên quan và kết hợp với môi trường tạo thành một sự phá
hoại ổ đĩa cứng.
Nhiệt độ Thời gian
trước khi cần thích
hoạt động nghi (giờ)
0 °F (-18 °C) 18
Ổ cứng thường có các lỗ (chứa bộ lọc không khí) để cân bằng áp suất với bên
ngoài, do đó nếu như không khí trong môi trường chứa nhiều hơi nước, sự
ngưng tụ hơi nước thành các giọt hoặc đóng băng ở đâu đó bên trong ổ đĩa
cứng có thể làm hư hỏng ổ nếu ta hình dung được tốc độ quay của nó lớn thế
nào và khoảng cách giữa đầu từ với bề mặt làm việc của đĩa từ nhỏ đến đâu.
Chính vì vậy trước khi đưa một ổ đĩa cứng vào làm việc lần đầu tiên (tháo bỏ
vỏ nhựa bọc kín nó khi sản xuất) trong thiết bị hoặc ổ đĩa cứng đã sử dụng
được đưa đến từ một môi trường khác đến một nơi làm việc mới (có nhiệt độ
môi trường cao hơn), nên đặt nó vào khoang chứa trong một số thời gian nhất
36
định trước khi kết nối các dây cấp nguồn và cáp dữ liệu để chúng làm việc.
Thời gian thích nghi đủ lớn để để đảm bảo cho:
1. Các giọt nước bị bay hơi hoặc các cụm băng tuyết biến thành hơi nước
và cân bằng với môi trường bên ngoài.
2. Đảm bảo sự đồng đều về môi trường bên trong và bên ngoài của ổ đĩa
cứng, tránh sự biến đổi (do nhiệt độ thay đổi đột ngột) với các thiết bị cơ khí bên
trong khi nhiệt độ của ổ đĩa cứng tăng lên sau một thời gian hoạt động.
Thời gian thích nghi cần thiết: xem bảng.
Tương tự việc đưa một máy tính xách tay từ ngoài trời ở xứ lạnh vào trong
phòng làm việc ấm áp cũng nên để thời gian chờ như vậy bởi trong máy tính
xách tay cũng có các ổ đĩa cứng - trừ trường hợp khi ở ngoài trời (xứ lạnh)
máy đang hoạt động (đảm bảo nó không bị đóng băng tuyết bên trong ổ đĩa
cứng).
Với nhiệt độ theo bảng ta có thể thấy rằng khí hậu ở Việt Nam hoặc các nước
gần xích đạo khác có nhiệt độ trung bình cao có lẽ ít cần có thời gian thích
ứng trước khi đưa ổ đĩa cứng vào sử dụng (trừ những vùng có thể có nhiệt
độ thấp và xuất hiện tuyết như Sa Pa ở Việt Nam)
Phần dưới đây giải thích một số thông số khác của các ổ đĩa cứng.
Model: Ký hiệu về kiểu sản phẩm của ổ đĩa cứng, model có thể được sử dụng
chung cho một lô sản phẩm cùng loại có các đặc tính và thông số giống như
nhau. Thông thường mỗi hãng có một cách ký hiệu riêng về thông số model
để có thể giải thích sơ qua về một số thông số trên ổ đĩa cứng đó.
Serial number: Mã số sản phẩm, mỗi ổ đĩa cứng có một số hiệu này riêng.
Thông số này thường chứa đựng thông tin đã được quy ước riêng của hãng
sản xuất về thời gian sản xuất hoặc đơn thuần chỉ là thứ tự sản phẩm khi được
sản xuất.
Firmware revision: Thông số về phiên bản firmware đang sử dụng hiện thời
của ổ đĩa cứng. Thông số này có thể thay đổi nếu người sử dụng nâng cấp các
phiên bản firmware của ổ đĩa cứng (nhưng việc nâng cấp này thường rất hiếm
khi xảy ra).
37
Một số hãng sản xuất phần mềm có thể sử dụng các thông số trên của ổ đĩa
cứng để nhận dạng tình trạng bản quyền của phần mềm trên duy nhất một
máy tính, tuy nhiên cách này không được áp dụng rộng rãi do việc đăng ký
phức tạp, không thuận tiện cho quá trình nâng cấp ổ đĩa cứng của người sử
dụng.
Lựa chọn các kênh trên cable IDE: Các ổ đĩa cứng theo chuẩn giao tiếp ATA
thường sử dụng hai kênh (trên cùng một cáp truyền dữ liệu), chúng có thể
được đặt là kênh chính (Master) hoặc kênh phụ (Slave). Việc thiết lập chỉ đơn
giản cần cắm các cầu đấu vào đúng vị trí của chúng trên các chân cắm. Về vị
trí, chúng luôn được hướng dẫn trên phần nhãn hoặc viết tắt cạnh cầu đấu
như sau: MA (hoặc chỉ M): Master, SL (hoặc chỉ S): Slave; CS (hoặc chỉ C):
Cable select (tự động lựa chọn theo cáp truyền dữ liệu).
Để giúp ổ đĩa cứng hoạt động tốt hơn, nên chọn các ổ đĩa cứng chứa các
phân vùng có cài hệ điều hành làm kênh chính, các ổ đĩa cứng vật lý có tính
dùng phụ, dùng cho lưu trữ hoặc các tập tin không được truy cập thường
xuyên nên đặt tại ổ phụ (slave).
Một số ổ đĩa cứng sử dụng giao tiếp SATA thế hệ thứ 2 (300 MBps) có thể
hoạt động phù hợp hơn với bo mạch chủ chỉ hỗ trợ giao tiếp SATA thế hệ
đầu tiên (150 MBps) bằng cách đổi các cầu đấu thiết đặt. Hướng dẫn về cách
đổi có thể được ghi trên nhãn đĩa hoặc chỉ có thể tìm thấy trong các phần
hướng dẫn tại website của hãng sản xuất.
38
Thiết đặt phần mềm ở đây là các cài đặt, phân hoạch trên các ổ đĩa cứng giúp
cho ổ đĩa cứng làm việc. Trong phạm vi bài viết về Ổ đĩa cứng, các mục dưới
đây được trình bày tóm lược.
Phân vùng (partition): là tập hợp các vùng ghi nhớ dữ liệu trên các cylinder
gần nhau với dung lượng theo thiết đặt của người sử dụng để sử dụng cho các
mục đích sử dụng khác nhau.
Sự phân chia phân vùng giúp cho ổ đĩa cứng có thể định dạng các loại tập tin
khác nhau để có thể cài đặt nhiều hệ điều hành đồng thời trên cùng một ổ đĩa
cứng. Ví dụ trong một ổ đĩa cứng có thể thiết lập một phân vùng có định dạng
FAT/FAT32 cho hệ điều hành Windows 9X/Me và một vài phân vùng NTFS
cho hệ điều hành Windows NT/2000/XP/Vista với lợi thế về bảo mật trong
định dạng loại này (mặc dù các hệ điều hành này có thể sử dụng các định
dạng cũ hơn).
Phân chia phân vùng không phải là điều bắt buộc đối với các ổ đĩa cứng để
nó làm việc (một vài hãng sản xuất máy tính cá nhân nguyên chiếc chỉ thiết
đặt một phân vùng duy nhất khi cài sẵn các hệ điều hành vào máy tính khi
bán ra), chúng chỉ giúp cho người sử dụng có thể cài đặt đồng thời nhiều hệ
điều hành trên cùng một máy tính hoặc giúp việc quản lý các nội dung, lưu
trữ, phân loại dữ liệu được thuận tiện và tối ưu hơn, tránh sự phân mảnh của
các tập tin.
Những lời khuyên dưới đây giúp sử dụng ổ đĩa cứng một cách tối ưu hơn:
• Phân vùng chứa hệ điều hành chính: Thường nên thiết lập phân vùng
chứa hệ điều hành tại các vùng chứa phía ngoài rìa của đĩa từ (outer zone) bởi
vùng này có tốc độ đọc/ghi cao hơn, dẫn đến sự khởi động hệ điều hành và
các phần mềm khởi động và làm việc được nhanh hơn. Phân vùng này
thường được gán tên là C .
Phân vùng chứa hệ điều hành không nên chứa các dữ liệu quan trọng bởi
chúng dễ bị virus tấn công (hơn các phân vùng khác), việc sửa chữa khắc
phục sự cố nếu không thận trọng có thể làm mất toàn bộ dữ liệu tại phân
vùng này.
39
• Phân vùng chứa dữ liệu thường xuyên truy cập hoặc thay đổi:
Những tập tin đa phương tiện (multimedia) nếu thường xuyên được truy cập
hoặc các dữ liệu làm việc khác nên đặt tại phân vùng thứ hai ngay sau phân
vùng chứa hệ điều hành. Sau khi quy hoạch, nên thường xuyên thực thi tác vụ
chống phân mảnh tập tin trên phân vùng này.
• Phân vùng chứa dữ liệu ít truy cập hoặc ít bị sửa đổi: Nên đặt riêng
một phân vùng chứa các dữ liệu ít truy cập hoặc bị thay đổi như các bộ cài
đặt phần mềm. Phân vùng này nên đặt sau cùng, tương ứng với vị trí của nó ở
gần khu vực tâm của đĩa (inner zone).
Có nhiều phần mềm có thể sử dụng để quy hoạch các phân vùng đĩa cứng:
fdisk trong DOS, Disk Management của Windows (2000, XP) và một số phần
mềm của các hãng khác, nhưng có thể chúng chỉ đơn thuần là tạo ra các
phân vùng, xoá các phân vùng mà không thay đổi kích thước phân vùng đang
tồn tại, chúng thường làm mất dữ liệu trên phân vùng thao tác. Partition
Magic (hiện tại của hãng Symantec) thường được nhiều người sử dụng bởi
tính năng mạnh mẽ, giao diện thân thiện (sử dụng chuột, giống các phần
mềm trong môi trường 32 bit) và đặc biệt là không làm mất dữ liệu khi thao
tác với các phân vùng
Lựa chọn định dạng các phân vùng là hành động tiếp sau khi quy hoạch phân
vùng ổ đĩa cứng. Tuỳ thuộc vào các hệ điều hành sử dụng mà cần lựa chọn
các kiểu định dạng sử dụng trên ổ đĩa cứng. Một số định dạng sử dụng trong
các hệ điều hành họ Windows có thể là:
• FAT (File Allocation Table): Chuẩn hỗ trợ DOS và các hệ điều hành
họ Windows 9X/Me (và các hệ điều hành sau ). Phân vùng FAT hỗ trợ độ dài
tên 11 ký tự (8 ký tự tên và 3 ký tự mở rộng) trong DOS hoặc 255 ký tự trong
các hệ điều hành 32 bit như Windows 9X/Me. FAT có thể sử dụng 12 hoặc
16 bit, dung lượng tối đa một phân vùng FAT chỉ đến 2 GB dữ liệu.
• FAT32 (File Allocation Table, 32-bit): Tương tự như FAT, nhưng nó
được hỗ trợ bắt đầu từ hệ điều hành Windows 95 OSR2 và toàn bộ các hệ
điều hành sau này. Dung lượng tối đa của một phân vùng FAT32 có thể lên
tới 2 TB (2.048 GB).
40
• NTFS (Windows New Tech File System): Được hỗ trợ bắt đầu từ các
hệ điều hành họ NT/2000/XP/Vista. Một phân vùng NTFS có thể có dung
lượng tối đa đến 16 exabytes.
• exFAT (extended File Allocation Table): được thiết kế đặc biệt cho
các ổ flash USB.
Không chỉ có thế, các hệ điều hành họ Linux sử dụng các loại định dạng tập
tin riêng.
2.13.2 Format
Format là sự định dạng các vùng ghi dữ liệu của ổ đĩa cứng. Tuỳ theo từng
yêu cầu mà có thể thực hiện sự định dạng này ở các thể loại cấp thấp hay sự
định dạng thông thường.
Format cấp thấp (low-level format) là sự định dạng lại các track, sector,
cylinder (bao gồm cả các ‘khu vực” đã trình bày trong phần sector). Format
cấp thấp thường được các hãng sản xuất thực hiện lần đầu tiên trước khi xuất
xưởng các ổ đĩa cứng. Người sử dụng chỉ nên dùng các phần mềm của chính
hãng sản xuất để format cấp thấp (cũng có các phần mềm của hãng khác
nhưng có thể các phần mềm này không nhận biết đúng các thông số của ổ đĩa
cứng khi tiến hành định dạng lại).
Khi các ổ cứng đã làm việc nhiều năm liên tục hoặc có các khối hư hỏng xuất
hiện nhiều, điều này có hai khả năng: sự lão hoá tổng thể hoặc sự rơ rão của
các phần cơ khí bên trong ổ đĩa cứng. Cả hai trường hợp này đều dẫn đến một
sự không đáng tin cậy khi lưu trữ dữ liệu quan trọng trên nó, do đó việc định
dạng cấp thấp có thể kéo dài thêm một chút thời gian làm việc của ổ đĩa cứng
để lưu các dữ liệu không mấy quan trọng. Format cấp thấp giúp cho sự
đọc/ghi trên các track đang bị lệch lạc trở thành phù hợp hơn khi các track đó
được định dạng lại (có thể hiểu đơn giản rằng nếu đầu đọc/ghi bắt đầu làm
việc dịch về một biên phía nào đó của track thì sau khi format cấp thấp các
đầu đọc/ghi sẽ làm việc tại tâm của các track mới).
Không nên lạm dụng format cấp thấp nếu như ổ đĩa cứng của bạn đang hoạt
động bình thường bởi sự định dạng lại này có thể mang lại sự rủi ro: Sự thao
41
tác sai của người dùng, các vấn đề xử lý trong bo mạch của ổ đĩa cứng. Nếu
như một ổ đĩa cứng xuất hiện một vài khối hư hỏng thì người sử dụng nên
dùng các phần mềm che giấu nó bởi đó không chắc đã do sự hoạt động rơ rão
của phần cứng.
Định dạng mức cao (high-level format) là các hình thức format thông thường
mà đa phần người sử dụng đã từng thực hiện (chúng chỉ được gọi tên như vậy
để phân biệt với format cấp thấp) bởi các lệnh sẵn có trong các hệ điều
hành (DOS hoặc Windows), hình thức format này có thể có hai dạng:
• Format nhanh (quick): Đơn thuần là xoá vị trí lưu trữ các ký tự đầu tiên
để hệ điều hành hoặc các phần mềm có thể ghi đè dữ liệu mới lên các dữ
liệu cũ. Nếu muốn format nhanh: sử dụng tham số “ /q” với lệnh
trong DOS hoặc chọn “quick format” trong hộp lựa chọn của lệnh ở hệ điều
hành Windows.
• Format thông thường. Xoá bỏ các dữ liệu cũ và đồng thời kiểm tra phát
hiện khối hư hỏng (bad block), đánh dấu chúng để chúng không còn được vô
tình sử dụng đến trong các phiên làm việc sắp tới (nếu không có sự đánh dấu
này, hệ điều hành sẽ ghi dữ liệu vào khối hư hỏng mà nó không báo lỗi - tuy
nhiên khi đọc lại dữ liệu đã ghi đó mới là vấn đề nghiêm trọng).Đối với bộ
nhớ Flash thì cũng không nên format nhiều dễ làm hỏng ổ đĩa.
Ở dạng format cấp thấp, các thông số thiết đặt phần nhiều do phần mềm của
hãng sản xuất xác nhận khi bạn nhập vào các thông số nhìn thấy được trên ổ
đĩa cứng (Model, serial number...) nên các thông số này cần tuyệt đối chính
xác nhằm tránh sự thất bại khi tiến hành.
Ở dạng format thông thường, nếu là hình thức format nhanh (quick) thì các
thông số được giữ nguyên như lần format gần nhất, còn lại có một thông số
mà người tiến hành format cần cân nhắc lựa chọn là kích thước đơn vị (nhỏ
nhất) của định dạng là cluster (trong Windows XP mục Allocation unit
size trong hộp thoại lựa chọn format).
42
Kích thước cluster có thể lựa chọn bắt đầu từ 512 byte bởi không thể nhỏ hơn
kích thước chứa dữ liệu của một sector (với kích thước một sector thông dụng
nhất là 512 byte). Các kích thước còn lại có thể là: 1024, 2048, 4096 với quy
định giới hạn của từng loại định dạng (FAT/FAT32 hay NTFS).
Sự lựa chọn quan trọng nhất là phân vùng cần định dạng sử dụng chủ yếu để
chứa các tập tin có kích thước như thế nào. Để hiểu hơn về lựa chọn, xin xem
một ví dụ sau: Nếu lưu một tập tin text chỉ có dung lượng 1 byte (bạn hãy thử
tạo một tập tin text và đánh 1 ký tự vào đó) thì trên ổ đĩa cứng sẽ phải dùng
đến ít nhất 512 byte để chứa tập tin này với việc lựa chọn kích thước đơn vị
là 512 byte, còn nếu lựa chọn cluster bằng 4096 byte thì kích thước lãng phí
sẽ là 4096 - 1 = 4095 byte.
Nếu như lựa chọn kích thước cluster có kích thước khá nhỏ thì các bảng FAT
hoặc các tập tin MFT (Master File Table) trong định dạng NTFS lại trở lên
lớn hơn.
Như vậy ta nhận thấy: Nếu ổ đĩa cứng sử dụng cho các tập tin do các phần
mềm văn phòng thường ngày (Winword, bảng tính excel...), nên chọn kích
thước nhỏ: 1024 hoặc 2048 byte. Nếu chứa các tập tin là dạng các bộ cài đặt
phần mềm hoặc các tập tin video, nên chọn kích thước này lớn hơn. Đặc biệt
ở các ổ cứng nhỏ dành cho thiết bị di động thì sự lựa chọn thường là 512 byte
(đây cũng thường là lựa chọn khi format các loại thẻ nhớ).
Windows có thể cho bạn biết một tập tin kích thước thực (size) của nó và
kích thước chứa trên đĩa (size on disk) của nó bằng cách bấm chuột phải và
chọn Properties. Điều này giúp bạn có thể nhận ra sự lãng phí đã nêu
Phần mềm Partition Magic của Symantec có thể so sánh việc lựa chọn kích
thước các cluster trên một phân vùng tồn tại dữ liệu.
Thông thường ổ đĩa cứng của bạn được lưu trữ rất nhiều thông tin nên việc bảo quản
và sử dụng ổ đĩa cứng của bạn phải hết sức thận trọng.
+ Khi tháo lắp ổ đĩa cứng cũng như các thiết bị khác, bạn phải tắt hết nguồn
44
điện cung cấp cho thiết bị đó và hết sức nhẹ nhàng khi khi tháo lắp. Bạn phải
đảm bảo rằng sự tích điện ở các thiết bị tháo lắp và tay của bạn là không có.
+ Việc di chuyển đĩa cứng từ nơi này đến nơi khác cũng làm cho bạn phải
quan tâm vì nếu có sự va đập vào đĩa cứng hoặc sốc trong quá trình di chuyển
thì cũng có thể làm cho đĩa cứng của bạn có vấn đề.
+ Một điều quan trọng khác mà chúng tôi muốn lưu ý đến bạn là nơi đặt
thùng máy của bạn. Thùng máy của bạn nên đặt tại những nơi khô, thóang, ít
bụi bặm và tiếng ồn chấp nhận được.
45
2.17:1 Tham Khảo Thêm giá một số loại ổ đĩa cứng trên thị
trường
80GB SATA Seagate (Hàng 250GB SATA Seagate (Hàng 320GB SATA Seagate (Hàng 80GB SATA Seagate (1N)
Cũ) BH 1T Cũ) BH 1T Cũ) BH 1T CTY
160GB SATA Seagate (1N) 250GB SATA Seagate (1N) 250GB SATA Seagate (1N) 500GB SATA Seagate (1N)
CTY CTY chính hãng chính hãng
46
Chương 3: Thiết bị lưu trữ USB
3.1.Tổng quan
Ổ USB flash (USB flash drive, còn được quen gọi là bút nhớ, bút nhớ USB,
cái USB, ổ USB) là thiết bị lưu trữ dữ liệu gắn ngoài máy tính đang được sử
dụng rất rộng rãi ngày nay. Có thể nhận thấy rằng phần lớn những người sử
dụng văn phòng có liên quan đến PC hoặc dữ liệu đều sở hữu một chiếc USB
flash để phục vụ cho công việc của mình.
USB flash sử dụng các dạng bộ nhớ dạng non-volatile (bộ nhớ không mất dữ
liệu khi không cung cấp điện, một số nơi dịch là "không bay hơi" thì thường
gây khó hiểu) để đảm bảo rằng chúng có thể lưu trữ được dữ liệu khi rút
chúng ra khỏi vị trí cắm trên máy tính. Đa phần thì các loại USB flash sử
dụng loại bộ nhớ NAND flash hoặc NOR flash (ít hơn) dành cho sự lưu trữ
dữ liệu của mình.
Những thiết bị lưu trữ di động trước USB flash
Nhu cầu lưu trữ và lưu chuyển dữ liệu xuất phát từ ngay khi xuất hiện những
chiếc máy tính cá nhân đầu tiên mà nhiều người có thể tiếp cận được. Dễ
nhận thấy rằngđĩa mềm là thiết bị lưu trữ dữ liệu di động đã được sử dụng
trong thời gian trước khi USB flash xuất hiện.
Những đĩa mềm đầu tiên có dung lượng khá thấp, chúng chứa khoảng 360
KB dữ liệu, dần thì chúng cũng nâng cao dung lượng qua những thay đổi về
thiết kế và đã có thể chứa 1,44 MB hoặc với các đĩa mật độ cao sẽ chứa được
đến 2,88 MB là lớn nhất. Có một đặc điểm rằng nhu cầu sử dụng các dữ liệu
tại thời điểm sử dụng đĩa mềm một cách thông dụng là không nhiều, thậm chí
một đĩa mềm có thể chứa đủ một hệ điều hành máy tính cho mọi hoạt động
của mình. Điều này không phải là vô lý khi mà một số hệ thống máy tính cá
nhân thời điểm đó đã không sử dụng ổ cứng mà chúng sử dụng đĩa mềm cho
tất cả mọi hoạt động gắn ngoài.
Tuy nhiên, do đĩa mềm có nhiều nhược điểm (ví dụ như: dung lượng thấp, dễ
bị hư hỏng do tác động của môi trường, dễ mất dữ liệu, không bền...) nên nó
đã không còn được sử dụng đến ngày nay. Khi mà các thiết bị USB flash đầu
4205886
47