Câu hỏi thảo luận: Những yếu tố nào quy định thế lực độc quyền của một

hãng
riêng lẻ? Hãy giải thích từng yếu tố một cách ngắn ngọn.
Trả lời:
Độc quyền là thuật ngữ trong kinh tế học chỉ về trạng thái thị trường chỉ có
duy nhất một người bán và sản xuất ra sản phẩm không có sản phẩm thay thế gần
gũi.
Độc quyền có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân, chủ yếu là do:
- Độc quyền xuất hiện là kết quả của quá trình cạnh tranh
- Do được chính phủ nhượng quyền khai thác thị trường
- Do chế độ bản quyền đối với phát minh, sáng chế và sở hữu trí tuệ
- Do sở hữu được một nguồn lực đặc biệt
Việc nắm giữ được một nguồn lực hay một khả năng đặc biệt nào đó cũng sẽ giúp người
sở hữu có được vị thế độc quyền trên thị trường. Chẳng hạn, vì những mỏ kim cương lớn
nhất thế giới tập trung tại Nam Phi nên quốc gia này đã có một lợi thế gần như độc quyền
về khai thác và bán kim cương mà các quốc gia khác không thể có.
- Do có khả năng giảm giá thành khi mở rộng sản xuất
- Kiểm soát được các yếu tố đầu vào

=> Vậy những yếu tố quy định thế lực độc quyền của một hãng riêng lẻ là:
1. Nhà cung cấp duy nhất
Một thị trường độc quyền được điều tiết bởi một nhà cung cấp duy nhất. Do đó, nhu cầu
thị trường đối với một sản phẩm hàng hóa hoặc dịch vụ là nhu cầu về sản phẩm hàng hóa
hoặc dịch vụ do nhà cung cấp đó cung cấp.
2. Sản phẩm độc đáo
Sản phẩm hoặc dịch vụ do doanh nghiệp cung cấp là duy nhất. Không có sản phẩm thay
thế có sẵn trên thị trường.
3. Sở hữu một nguồn lực đặc biệt
Một công ty có quyền sở hữu độc quyền hoặc sử dụng một nguồn tài nguyên khan hiếm
sẽ luôn có vị trí trong thị trường độc quyền. Chẳng hạn như British Telecom, người sở
hữu hệ thống cáp điện thoại chạy vào phần lớn các gia đình và doanh nghiệp của Vương
quốc Anh.
4. Được chính phủ nhượng quyền
Một hãng trở thành độc quyền khi thỏa mãn các quy định của chính phủ và được chính
phủ công nhận là độc quyền, chẳng hạn như Bưu điện.
5. Bằng sáng chế ( bản quyền)
Khi các công ty có bằng sáng chế hoặc bản quyền làm cho họ được độc quyền để bán sản
phẩm hoặc bảo vệ tài sản trí tuệ của họ, chẳng hạn như nội dung phần mềm và thương
hiệu của Microsoft Window, Window được bảo vệ khỏi việc sử dụng trái phép.
6. Thỏa mãn các rào cản gia nhập, bao gồm:

NỀN KINH TẾ SẢN XUẤT QUY MÔ LỚN

Nếu chi phí sản xuất giảm khi quy mô kinh doanh tăng lên và sản lượng được sản xuất
với khối lượng lớn hơn, các công ty hiện tại sẽ phát triển hơn và có lợi thế hơn về chi phí
so với những công ty có tiềm năng khác - điều này sẽ ngăn cản những công ty mới tham
gia.

GIÁ BÁN RA
Điều này liên quan đến việc giảm giá rất thấp trong một cuộc chiến thể hiện quyền lực và
để gây áp lực lên các đối thủ hiện có hoặc các đối thủ tiềm năng.

GIỚI HẠN GIÁ

Giới hạn giá là một loại định giá riêng biệt bao gồm một công ty đặt giá thấp hơn chi phí
trung bình của những công ty khác mới tham gia - nếu những công ty mới tham gia khớp
với giá này thì họ sẽ thua lỗ!

QUYỀN SỞ HỮU VĨNH VIỄN CỦA MỘT NGUỒN TÀI NGUYÊN KHAN HIẾM
Các công ty là những người tham gia sớm vào thị trường có thể làm hạn chế các nguồn
lực khan hiếm hiện có gây khó khăn cho những công ty mới tham gia khai thác các tài
nguyên này. Đây thường là trường hợp độc quyền tự nhiên, chúng sở hữu các cơ sở hạ
tầng. Chẳng hạn như British Telecom, nó sở hữu mạng lưới cáp khiến các hãng mới khó
gia nhập thị trường.

CHI PHÍ THIẾT LẬP CAO

Nếu chi phí thiết lập quá cao thì những công ty mới tham gia sẽ gặp khó khăn hơn.

CHI PHÍ CHÌM CAO

Chi phí chìm là những chi phí không thể thu hồi nếu công ty ngừng hoạt động, chẳng hạn
như chi phí quảng cáo - chi phí chìm càng lớn thì rào cản càng lớn.

QUẢNG CÁO
Chi tiêu lớn cho quảng cáo của các công ty hiện nay có thể ngăn cản sự gia nhập vì để
cạnh tranh hiệu quả, các công ty sẽ phải cố gắng để phù hợp với chi tiêu của công ty
đương nhiệm.

KẾ HOẠCH KHIẾN KHÁCH HÀNG TRỞ NÊN TRUNG THÀNH VỚI THƯƠNG
HIỆU
Nếu người tiêu dùng trung thành với một thương hiệu, chẳng hạn như Sony, những người
mới tham gia sẽ khó giành được thị phần.

HỢP ĐỒNG ĐỘC QUYỀN

Ví dụ, hợp đồng giữa các nhà cung cấp và nhà bán lẻ cụ thể có thể hạn chế các nhà bán lẻ
khác tham gia vào thị trường.

SÁT NHẬP DỌC

Ví dụ, nếu một nhà sản xuất bia sở hữu một chuỗi các quán bia thì việc sản xuất bia mới
vào thị trường sẽ khó khăn hơn vì có ít quán bia hơn để bán bia của họ.

ĐÁNH GIÁ VỀ NỀN KINH TẾ ĐỘC QUYỀN

Theo Adam Smith, quan điểm chung về độc quyền là họ có xu hướng tìm cách tăng lợi
nhuận bằng chi phí của người tiêu dùng, làm như vậy sẽ tạo ra nhiều chi phí cho xã hội
hơn là lợi ích.