Professional Documents
Culture Documents
LONG Chuong 1 Nhung KN Co Ban Ve Tin Hocv1
LONG Chuong 1 Nhung KN Co Ban Ve Tin Hocv1
LONG Chuong 1 Nhung KN Co Ban Ve Tin Hocv1
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 1 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 2
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 3 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 4
1
9/30/2021
1.1. Thông tin trong máy tính điện tử 1.1.1. Khái niệm chung về thông tin
1.1.1. Khái niệm chung về thông tin Khái niệm Thông tin:Thông tin có thể hiểu là các
1.1.2. Biểu diễn thông tin trong máy tính điện tử bản tin hay thông báo nhằm mang lại sự hiểu biết
nào đó cho đối tượng nhận tin.
Thông tin được biểu diễn dưới nhiều dạng khác
nhau
Ví dụ:
Khái niệm dữ liệu (Data)
Phân biệt dữ liệu và thông tin: dữ liệu không có ý
nghĩa, ngược lại thông tin luôn có ý nghĩa với người
dùng.
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 5 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 6
1.1.2. Biểu diễn thông tin trong máy tính điện tử 1.1.2. Biểu diễn thông tin trong máy tính điện tử
Hệ đếm Khái niệm đơn vị đo thông tin: BIT (BInary digiT)
KN: Hệ đếm là tập hợp các ký hiệu và các quy tắc để biểu 1Byte = 8 BITs
diễn và xác định giá trị của các số.
1 Kilobyte = 1,024 Bytes = 210 B
Các loại hệ đếm thường gặp: Hệ 10, hệ 2, hệ 8, hệ 16
1 Megabyte = 1,048,576 Bytes =210 KB
Cách thức chuyển đổi
1 Gigabyte = 1,073,741,824 Bytes =210 MB
Mã hóa thông tin 1 Terabyte = 1,099,511,627,776 Bytes =210 GB
Khái niệm: mã hóa thông tin được hiểu là việc chuyển đổi 1 Petabyte (PB) = 1,125,899,906,842,624 Bytes=210 TB
các thông tin thông thường thành dãy các kí hiệu mà có thể
lưu trữ được ở máy tính điện tử
Các kiểu mã hoá thông tin: Mã nhị phân, Bảng mã ASCII,
UNICODE
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 7 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 8
2
9/30/2021
1.2.1. Khái niệm chung về tin học KN: Tin học là ngành khoa học nghiên cứu các phương pháp
nhập, xuất, lưu trữ, truyền và xử lý thông tin một cách tự động
1.2.2. Ứng dụng của tin học (trong kinh doanh, thương dựa trên các phương tiện kỹ thuật mà chủ yếu hiên tại là máy
mại điện tử, chính phủ điện tử, E-learning,…) tính điện tử.
CNTT: “Công nghệ thông tin là tập hợp các phương pháp
khoa học, các phương tiện và công cụ kĩ thuật hiện đại - chủ
yếu là kĩ thuật máy tính và viễn thông - nhằm tổ chức khai
thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn tài nguyên thông tin
rất phong phú và tiềm năng trong mọi lĩnh vực hoạt động của
con người và xã hội”
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 9 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 10
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 11 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 12
3
9/30/2021
Mối quan hệ giữa phần cứng và phần mềm 1.2.2. Ứng dụng của tin học (trong kinh doanh, thương mại
điện tử, chính phủ điện tử, E-learning,…)
Phần cứng (Hardware) Ứng dụng của Tin học trong kinh doanh: PM kế toán, Kế toán bán
hàng,..
Các thiết bị và thành phần vật lý cấu thành máy tính.
Thương mại điện tử:
Phần mềm (Software): Hệ điều hành và các chương trình ứng
Chính phủ điện tử: E-Government, E-Office,..
dụng E-Learning:
Được thiết kế để làm việc với các kiểu phần cứng máy tính cụ thể Khái niệm
Phần mềm mới, version cao hơn có thể không tương thich với hệ thống Ví dụ: TOPICA, Hocmai,..
cũ hoặc không thể thực hiện hết các chức năng mới).
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 13 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 14
1.3. Máy tính điện tử 1.3.1. Quy trình xử lý thông tin bằng máy tính điện tử
1.3.1. Quy trình xử lý thông tin bằng máy tính điện tử Khái niệm MTĐT
1.3.2. Sơ đồ cấu trúc của máy tính điện tử 5 bộ phận chính là: bộ vào, bộ ra, bộ nhớ, bộ số học và logic (hay
(Sơ đồ; hiệu năng máy tính) còn gọi là bộ làm tính) và bộ điều khiển.
1.3.3. Tổng quan về phần mềm máy tính (Phần mềm lập trình; Quy trình:
Phần mềm thương mại; phần mềm mã nguồn mở; phần mềm độc
hại và cách phòng chống).
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 15 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 16
4
9/30/2021
1.3.2. Sơ đồ cấu trúc của máy tính điện tử 1.3.2. Sơ đồ cấu trúc của máy tính điện tử
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 17 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 18
1.3.2.1.Nhận diện máy tính điện tử 1.3.2.1.Nhận diện máy tính điện tử
Máy tính để bàn Máy tính để bàn (còn gọi là máy tính cá nhân)
Sử dụng phổ biến ở các doanh nghiệp nhỏ, trường học hoặc ở nhà
Laptop
Có khả năng xử lý dữ liệu một cách nhanh chóng
Netbook
Máy tính để bàn thường có 2 loại: Máy tính để bàn tương thích với Windows
Máy tính bảng (tablet, PDA)
Máy tính để bàn tương thích với Mac OS
Máy chủ (server)
Thiết bị đa phương tiện hoặc nghe nhạc
E-reader (Kindle) 1 2 3 4
1 Máy tính để bàn tương thích Windows 3 Máy MacBook của Apple
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 19 Máy
2 Bộ môn tính
Tin học đểThương
-Đại học bàn Mại
iMac 4 Máy Notebook tương20thích Windows
5
9/30/2021
1.3.2.1.Nhận diện máy tính điện tử 1.3.2.1.Nhận diện máy tính điện tử
Máy tính xách tay (Notebook hay Laptop) Netbook: Tương tự như một máy tính xách tay,
Được thiết kế đủ nhỏ và nhẹ Nhỏ hơn và ít tốn kém tiền hơn
Hệ thống được khép kín và bao gồm các thành phần như máy tính để Netbook cung cấp khả năng lưu trữ ít hơn, màn hình và bàn phím nhỏ
bàn hơn máy tính xách tay Hầu hết không bao gồm cổng ngoại vi hoặc CD-
ROM
Sử dụng Pin xạc từ một bộ chuyển đổi AC
Thiết kế cho văn phòng, sử dụng truyền thông không dây hoặc truy cập
Ưu điểm: Tính di động; tiêu thụ điện năng "xanh hơn" so với máy tính
vào Internet, và không có nhiều nhu cầu sử dụng máy tính để xử lý, lưu
để bàn
trữ.
Có hai loại: tương thích với Windows hoặc Mac
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 21 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 22
1.3.2.1.Nhận diện máy tính điện tử 1.3.2.1.Nhận diện máy tính điện tử
Nhẹ và có tính di động cao Một máy chủ chạy phần mềm chuyên dụng, và trong nhiều trường hợp một máy
chủ có thể được dành riêng để chỉ cung cấp một hoặc hai chức năng cụ thể
Hạn chế: máy tính bảng khá đắt và không chắc chắn (mỏng, mảnh)
Có thể chạy liên tục
Không có ổ đĩa quang.
Thường được thiết kế để truyền dữ liệu một cách nhanh chóng
Có thể không thoải mái khi sử dụng trong một khoảng thời gian dài
Hệ thống máy chủ đắt đỏ
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 23 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 24
6
9/30/2021
1.3.2.1.Nhận diện máy tính điện tử 1.3.2.1.Nhận diện máy tính điện tử
Thiết bị điện toán di động hoặc cầm tay
Thiết bị đa phương tiện hoặc nghe nhạc:
Thường có kích thước vừa, nhỏ
Máy MP3, máy ghi âm, Ipod
Các thiết bị này có thể: gọi điện thoại, gửi hoặc nhắn tin,
chụp ảnh hoặc quay video, duyệt web hoặc thực hiện các nhiệm vụ tính
toán cá nhân
Thiết bị đặc biệt: điện thoại thông minh.
Bộ nhớ hệ thống tích hợp và hỗ trợ thẻ nhớ để có thể lưu trữ dữ liệu
Kết hợp công nghệ màn hình cảm ứng cũng như các tùy chọn để kết nối và đồng
bộ hóa dữ liệu từ các thiết bị di động/cầm tay đến một máy tính cá nhân hoặc
ngược lại
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 25 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 26
1.3.2.1.Nhận diện máy tính điện tử 1.3.2.2. Tìm hiểu bên trong một máy tính
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 27 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 28
7
9/30/2021
1.3.2.2. Tìm hiểu bên trong một máy tính 1.3.2.2. Tìm hiểu bên trong một máy tính
Hiệu suất của máy tính: Là tốc độ hoặc sức mạnh của bộ vi xử lý
Đơn vị Viết tắt Nhân bởi Bằng...
Xác định bao nhiêu dung lượng bộ nhớ có thể được định địa chỉ và điều
Hertz Hz 1 chu kỳ mỗi giây
khiển
Kilohertz KHz Một nghìn 1,000 chu kỳ mỗi giây
Bao gồm bộ xử lý 32-bit (x86) và các bộ xử lý 64-bit (x64)
Megahertz MHz Một triệu 1,000,000 chu kỳ mỗi giây
Một bộ xử lý lõi kép (dual-core) có hai nhân; một bộ xử lý lõi tứ (quad-
Gigahertz GHz Một tỉ 1,000,000,000 chu kỳ mỗi giây
core) có bốn nhân
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 29 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 30
1.3.2.2. Tìm hiểu bên trong một máy tính 1.3.2.2. Tìm hiểu bên trong một máy tính
Bộ nhớ chỉ đọc (ROM: Read Only Memory) Bộ nhớ chỉ đọc (ROM) Hệ thống nhập xuất cơ bản (BIOS)
Chứa dữ liệu có thể đọc và sử dụng nhưng không thay đổi được Bao gồm nhóm các vi mạch tích hợp và chip có chức năng:
Chứa các lệnh để điều khiển các chức năng cơ bản của máy tính và các Khởi động máy tính
lệnh này vẫn tồn tại trong ROM cho dù nguồn điện bật hay tắt Kiểm tra bộ nhớ hệ thống
ROM được xem là loại bộ nhớ không bốc hơi (non-volatile) Tải hệ điều hành
Máy tính chỉ thực thi các lệnh trong ROM BIOS khi bật máy tính hoặc
khởi động lại máy, còn lại nó được dùng để kiểm soát các thiết bị xuất
nhập dữ liệu
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 31 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 32
8
9/30/2021
1.3.2.2. Tìm hiểu bên trong một máy tính 1.3.2.2. Tìm hiểu bên trong một máy tính
Bộ nhớ truy cập nhẫu nhiên (RAM: Random Access Memory) Tìm hiểu các hệ thống lưu trữ (Storage Systems)
RAM là bộ nhớ chính của một PC và nó hoạt động như là một vùng bộ nhớ điện Phần mềm phải thường trú trên đĩa cứng hoặc ổ đĩa quang
tử nơi máy tính lưu giữ các bản sao đang làm việc của các chương trình và dữ liệu Phương tiện lưu trữ chính là các thành phần vật lý được sử dụng để lưu trữ
RAM có đặc điểm “bốc hơi” (volatile) dữ liệu
dữ liệu lưu trữ trong nó được tồn tại chỉ khi nào máy tính còn bật nguồn. Bất kì thông tin Tốc độ truyền dữ liệu: là tốc độ dữ liệu truyền từ máy tính sang thiết bị lưu
lưu trữ trong RAM “bị biến mất” khi máy tính tắt nguồn
trữ và ngược lại.
RAM còn được dùng trong card hình ảnh, có thể gia tăng tốc độ hiển thị hình ảnh
trên màn hình. Hoặc còn được dùng để nhớ đệm thông tin gửi đến máy in VD: Tốc độ đọc USB là 40-50 MB/giây và tốc độ ghi USB có thể đạt 30-40
Tăng tốc độ in và cho phép máy tính thực hiện các thao tác khác trong khi tài liệu đang MB/giây.
được in Các loại ổ đĩa cứng: truyền thống (từ tính) hoặc thể rắn (solid state) dùng để
lưu trữ chương trình và dữ liệu.
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 33 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 34
1.3.2.2. Tìm hiểu bên trong một máy tính 1.3.2.2. Tìm hiểu bên trong một máy tính
Sử dụng các ổ đĩa truyền thống Tốc độ truyền dữ liệu (Data transfer rate)
Bao gồm các đĩa bằng kim loại hoặc chất dẻo được gọi là các đĩa từ (platter) được bao phủ bởi một Tốc độ quay và số đầu đọc/ghi trên mỗi bề mặt đĩa của ổ đĩa cứng
lớp phủ từ tính bên ngoà
Một hạn chế của các ổ đĩa cứng truyền thống là các đầu đọc/ghi phải lơ lửng gần
Xoay quanh một trục xoay ở một tốc độ không đổi và tốc độ thông dụng thường là 5.400, 7.200 hoặc
10.000 vòng quay mỗi phút (rpm)
bề mặt của đĩa từ không thật sự chạm vào chúng
Khi các đĩa từ xoay tròn, một hoặc nhiều cặp đầu đọc/ghi (các thiết bị ghi/phát lại nhỏ) lơ lửng gần Ưu điểm của ổ đĩa từ
bề mặt của các đĩa từ và đọc hoặc ghi dữ liệu xuống bề mặt từ tính
Cung cấp dung lượng lưu trữ lớn hơn
Mỗi đĩa từ được chuẩn bị cho việc lưu trữ và phục hồi dữ liệu thông qua một quá trình gọi là định
dạng (formatting) ít tốn kém hơn Internal Hard Drive
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 35 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 36
9
9/30/2021
1.3.2.2. Tìm hiểu bên trong một máy tính 1.3.2.2. Tìm hiểu bên trong một máy tính
Sử dụng các ổ đĩa thể rắn (Solid State Drives) Làm việc với các ổ đĩa quang (Optical Drives)
Sử dụng các chip nhớ để đọc và ghi dữ liệu Được thiết kế để đọc các đĩa tròn, dẹt, thường được gọi là đĩa nén (CD) hoặc đĩa
số đa năng (DVD)
Ít bị hỏng hơn các ổ đĩa truyền thống và cũng không gây ồn khi hoạt động Đĩa này được đọc thông qua một thiết bị laze hoặc đầu quang học có thể quay đĩa
Đòi hỏi một nguồn điện không đổi để duy trì dữ liệu nên chúng bao gồm các pin dự với vân tốc từ 200 vòng quay mỗi phút (rpm) trở lên
Tốc độ càng cao, thông tin được đọc và chuyển đến máy tính càng nhanh.
phòng bên trong
Đĩa CD-ROM hoặc DVD-ROM:
Đắt tiền hơn các các sản phẩm có tính năng tương tự Thông tin được ghi sang bề mặt đĩa và truy xuất bằng tia laze
đang được sử dụng ngày càng phổ biến trong các sản phẩm di động Bạn cũng có thể chỉ đọc dữ liệu
Thời gian khởi động nhanh hơn, Tốc độ đọc nhanh hơn, Ít sinh ra nhiệt, Ít rủi ro hư Các máy tính mới hiện nay thông thường đều có tối thiểu một ổ đĩa quang,
thường gồm một ổ DVD hay một ổ ghi CD/DVD.
hỏng vì không có các thành phần di chuyển
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 37 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 38
1.3.2.2. Tìm hiểu bên trong một máy tính 1.3.2.2. Tìm hiểu bên trong một máy tính
Các đầu ghi quang học (Optical Writers) Lưu trữ di động (USB Storage)
Phần mềm đi kèm với ổ ghi quang cho phép “đốt” hay ghi dữ liệu lên đĩa
Một ổ đĩa USB flash là một thiết bị lưu trữ dạng bộ nhớ flash tích hợp với một đầu USB Flash Drive
Các định dạng dùng cho các ổ đĩa quang học này bao gồm:
nối USB.
CD-R/DVD-R Có thể ghi duy nhất một lần lên đĩa trắng, những có thể đọc đĩa nhiều lần
Các máy tính đi kèm với hai, bốn hoặc sáu cổng USB
USB 2.0 có thể lưu trữ và truyền dữ liệu nhanh hơn
CD-RW/DVD-RW Có thể đọc và ghi nhiều lần lên cùng một đĩa.
DVD-RAM Định dạng này tương tự DVD-RW nhưng chỉ có thể chạy được ở những Tự động nhận ra khi cắm vào máy tính và gán ký tự ổ đĩa
thiết bị có hỗ trợ định dạng này
Để gỡ bỏ ổ đĩa flash, nhấp chuột phải vào biểu tượng ổ đĩa và chọn Eject
Dung lượng đĩa CD có thể là 650 hoặc 700 MB, trong khi đĩa DVD có thể lưu trữ khoảng
4.7GB đến 17+GB Hầu hết các ổ đĩa USB flash lấy nguồn điện từ cổng kết nối USB và không yêu cầu
Phần mềm đặc biệt kèm theo đầu ghi DVD và cũng thường có các công cụ để xử lý hoặc pin
biên tập hình ảnh khi ghi sang đĩa DVD
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 39 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 40
10
9/30/2021
1.3.2.2. Tìm hiểu bên trong một máy tính 1.3.3. Tổng quan về phần mềm máy tính.
Các đầu đọc và ghi thẻ (Card Reader/Writers) Phần mềm lập trình;
Đọc thẻ nhớ flash và chuyển nội dung cho máy tính
Phần mềm thương mại;
Lấy các thẻ từ thiết bị và lắp thẻ vào đầu đọc thẻ để làm việc với nội
Phần mềm mã nguồn mở;
dung bên trong nó.
Phần mềm độc hại và cách phòng chống)
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 41 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 42
1.3.3. Tổng quan về phần mềm máy tính. 1.3.3.1. Phần mềm hệ thống - Hệ Điều Hành
KN: Là các chương trình có chức năng điều khiển, khai thác phần Là tập hợp các chương trình được thiết kế để điều khiển
cứng và thực hiện đáp ứng mọi yêu cầu của người sử dụng. toàn bộ các thiết bị phần cứng và phần mềm ứng dụng
trong máy tính, tương tác và quản lý việc giao tiếp giữa
Phân loại PM: máy tính và người sử dụng
Phần mềm hệ thống: Là các chương trình điều hành Quản lý các thiết bị đầu vào, các thiết bị đầu ra, và các thiết bị
toàn bộ hoạt động của hệ máy tính điện tử. Ví dụ hệ lưu trữ
điều hành Windows, Unix,… Quản lý các tập tin được lưu trữ trên máy tính
Phần mềm ứng dụng: Gồm các chương trình tiện ích Phải nạp vào bộ nhớ của máy tính trước khi tải bất kỳ phần
phục vụ các nhu cầu của người sử dụng. mềm ứng dụng hoặc tương tác với người sử dụng
Một số HĐH thông dụng: Ubuntu, Linux, Windows,
Mac OS.
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 43 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 44
11
9/30/2021
1.3.3.1. Phần mềm hệ thống - Hệ Điều Hành 1.3.3.1. Phần mềm hệ thống - Hệ Điều Hành
Các hệ điều hành cho thiết bị cầm tay (Handheld Operating Các hệ điều hành nhúng (Embedded Operating
Systems) Systems)
Sử dụng trên các PDA và Smartphone
Quản lý và điều khiển mọi hoạt động của các loại thiết bị cụ thể
Tùy chọn cho mỗi hệ thống khác nhau tùy thuộc vào loại thiết bị cầm tay
Khi thiết bị được khởi động, hệ điều hành nhúng được tải lên bộ
Các hệ điều hành dành cho thiết bị cầm tay phổ biến: Symbian, Windows
nhớ
Mobile, Palm, iOS, Amdroid và Blackberry
Được thiết kế để gắn chặt và được chuyên biệt cao
Chúng chỉ bao gồm các chức năng cụ thể cho các thiết bị cụ thể mà nó
được phát triển
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 45 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 46
1.3.3.2. Chọn một chương trình ứng dụng 1.3.3.3. Bộ ứng dụng tích hợp (Intergrated Suited)
Các tác động của phần cứng Là một nhóm các chương trình đóng gói chung để bán
Phần cứng trong hệ thống có thể giới hạn hệ điều hành và phần Chi phí thường hiệu quả hơn mua các sản phẩm riêng lẻ
mềm ứng dụng mà có thể cài đặt Những chương trình này đều được tích hợp với nhau hoặc tương thích
với nhau
Ngược lại, hệ điều hành và phần mềm ứng dụng có thể xác định
phần cứng nào có thể dùng. Tất cả các chương trình trong bộ ứng dụng sẽ sẵn có đều khả dụng dù
Các hệ thống với các bộ xử lý 64-bit có thể vận hành cả phiên bản
có sử dụng chúng hay không
Windows 64-bit lẫn 32-bit Cũng có thể truy cập các phiên bản trên nền web của bộ tích hợp bằng
Hệ thống với các bộ xử lý 32-bit chỉ có thể vận hành phiên bản cách sử dụng ID và mật khẩu đăng nhập hợp lệ, và gọi là Web
Windows 32-bit Applications
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 47 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 48
12
9/30/2021
1.3.3.3. Bộ ứng dụng tích hợp (Intergrated Suited) Xuất bản để bàn (Desktop Publishing)
(Tự học)
Xuất bản để bàn (Desktop Publishing) Cho phép thao tác trên một lượng lớn văn bản và đồ họa có bố cục
Bảng tính (Spreadsheets) hoặc cấu trúc trang đặc biệt
Gửi sản phẩm hoàn tất đến dịch vụ in ấn chuyên dụng
Quản trị cơ sở dữ liệu (Database)
Các chương trình xuất bản chứacùng một số tính năng và chức
Trình chiếu (Presentations)
năng sẵn có trong một chương trình soạn thảo văn bản
Tạo nội dung (Content Creation)
Linh hoạt hơn để thao tác các đối tượng như hình ảnh, các đối tượng vẽ
Đa phương tiện (Multimedia) hoặc các văn bản dài
Giải trí (Entertainment)
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 49 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 50
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 51 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 52
13
9/30/2021
Cho phép tạo các trang trình chiếu hoặc tài liệu trình chiếu cho việc thuyết Nhiều chương trình ứng dụng cung cấp các trợ giúp khởi đầu nhanh (quick
trình có người thuyết trình hoặc tự chạy start aids) hoặc các mẫu để tự động hóa nhiều hơn quá trình tạo nội dung
Cũng có thể trình chiếu truyền qua Internet
Có thể tạo phần ghi chú cho người trình bày và tài liệu phát cho khán giả
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 53 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 54
Các phần mềm tạo nội dung Mở rộng các tính năng thiết kế đồ họa bằng cách đưa thêm các yếu tố như
video, nhạc, hoặc hoạt cảnh
chèn các thành phần nội dung trong một nơi chứa trung tâm và sau đó sinh
ra nội dung bằng cách sử dụng sự kết hợp của các thành phần này Các định dạng tập tin phổ biến nhất
Tập tin có thể là định dạng tập tin bất kỳ Video: .mpg/mpeg, .mov, .avi
Cũng cung cấp nhiều mẫu hoặc bố cục thiết kế sẵn Ân thanh: .mp3 or .wav
Hình ảnh, hình vẽ: .tiff, .wmf, .bmp, .jpeg/jpg, .gif, .png
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 55 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 56
14
9/30/2021
Antivirus Bảo vệ hệ thống khỏi các virus có thể làm gián đoạn, xóa hoặc làm hỏng thông tin trên máy
Bao gồm các công cụ trợ giúp bạn với các thành phần hoạt hình Protection tính
trong một môi trường video, âm thanh hay trò chơi Adware/ Thư rác là những thông điệp không mong đợi, thường với mục đích bán hàng; phần mềm gián
Spyware điệp là những chương trình thu thập thông tin về việc sử dụng Internet; và phần mềm quảng
Khả năng kết nối với các thiết bị khác để chia sẻ thông tin Protection cáo là những chương trình tự động hiển thị các mẩu quảng cáo.
Malware Có thể chứa các virus, adware/spyware hoặc mã độc (code) để phá vỡ các tác vụ của một máy
Protection tính, đưa truy cập trái phép ra bên ngoài hoặc lấy các dữ liệu bí mật hoặc nhạy cảm.
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 57 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 58
1.3.3.5. Các chương trình quản lý đĩa 1.3.3.6. Các tiện ích nén tập tin
Disk Nén các tập tin trên ổ cứng Làm giảm kích thước của một hay nhiều tập tin, thường cho mục
Compression đích chuyển giao tập tin từ nơi này sang nơi khác
Sử dụng các tập tin nén. zip hoặc .rar.
Defragment- Chống phân mảnh trên đĩa
ation
Disk Cleanup phục hồi lại không gian trống của ổ đĩa bị chiếm dụng bởi các
tập tin tạm trú, các ứng dụng không còn sử dụng, các tập tin
trong thùng rác hay các mảnh của tập tin tải về từ các trang
web
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 59 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 60
15
9/30/2021
1.3.3.7. Quản lý phần mềm 1.3.3.8. Phần mềm lập trình và ngôn ngữ lập trình
Phần mềm có thể được gỡ bỏ, thay đổi, hoặc cài đặt lại theo nhu cầu Ngôn ngữ lập trình: là ngôn ngữ dùng để viết chương trình nhằm
Có thể: mua và cài đặt theo hướng dẫn hoặc tải về từ Internet. mục đích điều khiển máy tính hoặc mô tả các thuật toán để người
khác hiểu.
Chú ý:
Tải về các tập tin chương trình để cài đặt, hoặc đăng ký sử dụng một phần mềm như Phần mềm lập trình: do các công ty/cá nhân phát triển để lập trình
một dịch vụ (SaaS) tùy chọn với các nhà cung cấp phần mềm. viên sử dụng viết chương trình.
Đồng ý với End User License Agreement (EULA) Ngôn ngữ máy
Cập nhật phần mềm: Công ty phần mềm thường phát triển các chương trình cho các Hợp ngữ
tính năng được yêu cầu hoặc phổ biến nhất được sử dụng. Lỗi phát sinh trong quá
trình sử dụng, công ty cung cấp các bản cập nhật hoặc các "bản vá lỗi" (patch) để
Ngôn ngữ lập trình bậc cao
giải quyết lỗi phát sinh.
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 61 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 62
Là phần mềm được sản xuất nhằm mục đích kinh doanh] hoặc phục vụ Phần mềm nguồn mở là phần mềm với mã nguồn được công bố và sử
cho các mục đích thương mại khác. Phần mềm thương mại có thể dụng một giấy phép nguồn mở (GPL- General Public License). Giấy
là phần mềm sở hữu độc quyền hoặc các mô hình kinh doanh cho phần phép này cho phép bất cứ ai cũng có thể nghiên cứu, thay đổi và cải tiến
mềm mã nguồn mở (Wikipedia). phần mềm, và phân phối phần mềm ở dạng chưa thay đổi hoặc đã thay
Phần mềm độc quyền: là loại phần mềm mà người dùng (và cả các hãng đổi.
phầm mềm khác) bị giới hạn quyền thay đổi hay điều chỉnh nó cho
thích hợp với nhu cầu riêng. Sở hữu các bằng sáng chế phần mềm, 4 quyền sau với phần mềm GPL:
quyền sở hữu, bản quyền, và xem các mã nguồn phần mềm như là Tự do chạy chương trình, cho bất cứ mục đích nào.
những bí mật của hãng Tự do tìm hiểu cách hoạt động của chương trình, và tự do sửa đổi nó.
Phần mềm shareware (phần mềm chia sẻ) là loại phần mềm mà người Tự do tái phân phối bản sao.
dùng được dùng thử trong một thời gian (free trial), khi hết thời gian
dùng thử mà muốn dùng tiếp thì phải trả tiền để mua bản quyền. Đây là Tự do cải tiến chương trình, và phát hành những gì cải tiến ra công cộng
một mô hình kinh doanh trong phân phối phần mềm.
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 63 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 64
16
9/30/2021
Phần mềm miễn phí Freewarelà phần mềm mà người sử dụng không phải trả Tất cả các chương trình phần mềm đều trải qua một chu trình thử
bất kỳ chi phí nào, không hạn chế thời gian sử dụng, có thể tải tự do về dùng
từ Internet, có thể sao chép và sử dụng phần mềm đó. Ngoài trừ việc chấp nghiệm trước khi được phát hành
nhận cung cấp một số thông tin như địa chỉ thư điện tử (email) và một số
thông tin cá nhân khác nếu có. Người sử dụng phải chịu hoàn toàn trách Chi phí trả để mua phần mềm bao gồm cả việc cập nhật các phiên bản mới
nhiệm với những thỏa thuận bản quyền cam kết giữa hai bên. của phần mềm sau này.
Phần mềm đi kèm (bundling) Giấy phép đơn (single seat license)
Thường có khi mua máy tính mới
Cài đặt và sử dụng trên một máy tính duy nhất
Có thể yêu cầu phải mua phiên bản đầy đủ hoặc đăng ký trực tuyến trước khi
dùng Có thể mua và tải phần mềm trực tuyến và trả tiền
Phần mềm cao cấp Nhận được email cá nhân từ nhà phân phối xác nhận việc mua bán và
Gói phần mềm đặc biệt người dùng có thể mua một giấy phép và cho truy cập cung cấp một mã số giấy phép sử dụng phần mềm, mã này thường được
đến các chương trình khác được bao gồm trong gói gọi là mã số sản phẩm (product code) hoặc mã khóa (key code).
Thường liên kết với bộ hoặc các gói phần mềm
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 65 © IIG Vietnam. 66
1.3.3.12. Bản quyền phần mềm 1.3.3.12. Bản quyền phần mềm
Giấy phép mạng (network license) hay giấy phép theo khối Giấy phép theo trung tâm (site licence)
lượng sử dụng (volume license) Cấp cho người mua quyền sử dụng phần mềm trên một mạng tại một địa điểm duy
nhất gọi là site, với một số lượng người dùng không giới hạn
1 bộ sản phẩm có chứa phần mềm.
Cho phép sao chép và sử dụng phần mềm trên nhiều máy tính tại một địa điểm duy
Để ở thư mục trên mạng nội bộ, có thể cài đặt chương trình vào các máy
nhất
tính cá nhân và nhập mã khóa để kích hoạt chương trình
đắt hơn so với mua một bản sao đơn nhưng lại rẻ hơn nhiều so với mua một bản sao cho mỗi
Số lượng cài đặt được xác định bởi các điều khoản của giấy phép máy tính tại site
Tiết kiệm chi phí nhờ giảm thời gian cài đặt chương trình trên nhiều có thể khống chế số lượng tối đa người dùng đồng thời
máy
Có thể thực hiện việc cài đặt này từ xa
Giảm thiểu khả năng bị hư hại hoặc mất mát
© IIG Vietnam. 67 © IIG Vietnam. 68
17
9/30/2021
1.3.3.12. Bản quyền phần mềm 1.3.3.13. Phần mềm độc hại và cách phòng chống
Phần mềm gián điệp/Phần mềm quảng cáo/Cookie
Phần mềm như một dịch vụ (SaaS: Software as a Service) Spyware: là một phần mềm ứng dụng được đặt bí mật trong hệ thống
hoặc Nhà cung cấp dịch vụ ứng dụng (ASP: Application của người dùng và thu thập các thông tin cá nhân hoặc riêng tư mà
không có sự đồng ý hoặc cho phép của người dùng
Service Provider) Có thể được đặt trên hệ thống của người dùng thông qua vi rút hoặc một chương
Truy cập và sử dụng phần mềm của họ từ hệ thống của bạn thông trình được tải về từ Internet.
dõi hành động của người dùng trên Internet và gửi thông tin về người dùng
qua mạng nội bộ của công ty, hoặc mạng Internet Theo
cho chủ sở hữu phần mềm gián điệp. Người này có thể thu thập thói quen sử
dụng Web site, thư điện tử và thậm chí là thông tin mật khẩu của người dùng, và
Phải truy nhập vào đúng mạng, dùng ID và mật khẩu đăng nhập sau đó sử dụng với mục đích gây hại hoặc quảng cáo
rồi mới có thể truy nhập vào phần mềm Cookies: các tệp tin nhỏ đặt trên máy tính của bạn bởi máy chủ chứa
Khi hợp đồng SaaS hết hạn sẽ không còn truy cập chương trình trang Web mà bạn tải về.
Lưu vết hoạt động của trình duyệt,
được nữa cho đến khi bạn gia hạn giấy phép.
© IIG Vietnam. 69 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 70
1.3.3.13. Phần mềm độc hại và cách phòng chống 1.3.3.13. Phần mềm độc hại và cách phòng chống
Một số biểu hiện khi máy tính nhiễm virus:
PM độc hại: là những chương trình hoặc tệp tin có mục Máy tính dường như chạy chậm hơn bình thường
đích gây hại cho các hệ thống máy tính Các thông báo lỗi về việc thiếu các tệp tin hệ thống xuất hiện
Bao gồm vi rút máy tính, sâu và Trojan Một số biện pháp tránh lây nhiễm virus
Worms Sâu là vi rút tự nhân bản để lây nhiễm vào các tài nguyên hệ Lưu tất cả các tệp tin tải về từ Internet vào một thư mục mới, quét tất cả các tệp tin
thống và mạng, và có thể tự động lây nhiễm tới tất cả các máy tính này trước khi mở.
được kết nối với mạng
Quét bất kỳ phương tiện di động nào (CD, USB) trước khi sao chép hoặc mở tệp
Trojan horse là một chương trình được thiết kế để cho phép hacker truy tin chứa trên chúng
cập từ xa tới hệ thống máy tính đích. Luôn quét tất cả các tệp tin đính kèm email trước khi mở chúng, ngay cả khi chúng
đến từ một người quen.
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 71 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 72
18
9/30/2021
1.3.3.13. Phần mềm độc hại và cách phòng chống 1.4. Một số vấn đề liên quan – Tự học
Nênsử dụng phần mềm diệt virus (VD: Antivirus) khi máy tính 1.4.1 An toàn bảo mật thông tin và kiểm soát truy cập
chạy chậm hoặc có các thư điện tử được gửi không bình thường. 1.4.2. An toàn lao động và Bảo vệ môi trường
Một số phần mềm diệt virus thông dụng: 1.4.3. Bản quyền và vấn đề đạo đức trên mạng.
Norton Antivirus
Bitdefender
Kaspersky
Bkav Pro
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 73 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 74
1.4.1 An toàn bảo mật thông tin và kiểm soát truy cập 1.4.1 An toàn bảo mật thông tin và kiểm soát truy cập
Kiểm soát truy nhập: User, Password Mua hàng trực tuyến
Sử dụng Firewall: là một thiết bị phần cứng và/hoặc một phần Kiểm tra địa chỉ Web để xem các tùy chọn bảo mật đi kèm với Web site
mềm hoạt động trong một môi trường máy tính nối mạng để ngăn
chặn một số kết nối không được phép của cá nhân hay tổ chức. Khi bạn quyết định thiết lập một tài khoản với nhà phân phối đó, địa chỉ Web thay đổi
thành:
An toàn giao dịch: website tin cậy, mã OTP,…
Mỗi khi nhìn thấy https, nghĩa là người dùng đang nằm trong Web site bảo mật của
nhà phân phối để có thể thực hiển một giao dịch tài chính
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 75 © CCI Learning Solutions Inc. 76
19
9/30/2021
Bảo vệ bản thân khi trực tuyến Bảo vệ bản thân khi trực tuyến
1.4.2. An toàn lao động và Bảo vệ môi trường 1.4.2. An toàn lao động và Bảo vệ môi trường
Tư thế ngồi:
Khoảng cách từ màn hình đến mắt Các chú ý về vị trí của cổ tay để có tư thế thoải mái khi làm việc
khoảng 45cm – 75cm
Ghế gồi có tựa lưng và chiều cao tùy
với máy tính:
chỉnh Độ cao của chỗ để cổ tay phải xấp xỉ bằng với mặt trước của bàn phím.
Khuỷu tay vuông góc
Chỗ để cổ tay phải đủ rộng để đỡ cổ tay.
Nghiêng màn hình lên khoảng 100
Các mép bên của chỗ để cổ tay phải trơn nhẵn.
Đế giữ tài liệu song song cạnh màn hình
Lưu ý về màn hình máy tính:
Tần số màn hình ít nhất là 72Hz để tránh hiện tượng nhấp nháy hoặc bị
giật.
Chỉnh độ phân giải màn hình hoặc cỡ chữ văn bản để quan sát rõ ràng
(tránh bị nhức mắt).
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 79 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 80
20
9/30/2021
1.4.2. An toàn lao động và Bảo vệ môi trường 1.4.2. An toàn lao động và Bảo vệ môi trường
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 81 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 82
1.4.2. An toàn lao động và Bảo vệ môi trường 1.4.3. Bản quyền và vấn đề đạo đức trên mạng
Khắc phục hiện tượng chói cho màn hình Đăng ký phần mềm được cấp phép
Thay đổi vị trí nguồn sáng gây ra hiện tượng chói Khi mua phần mềm có bản quyền, NSD sẽ được nhà phân phối phần mềm
Treo rèm, màn che cửa sổ thông báo về các phiên bản cập nhật của phần mềm đó mà không phải trả
thêm phí.
Sử dụng màn hình chống chói
Nếu không có giấy phép sử dụng hợp lệ, vi phạm bản quyền của nhà
Để giảm căng thẳng, đau đầu, nhức mắt: phân phối và có thể bị kiện ra tòa
Đứng lên nghỉ giải lao 5 phút sau mỗi giờ làm việc Chấp thuận các điều khoản trong EULA (End User License Agreement)
Tập nhìn xa cho đỡ mỏi mắt trong lúc cài đặt, người dùng đã đồng ý tuân theo các nguyên tắc sử dụng
phần mềm trên máy tính.
Điều chỉnh độ phân giải màn hình cho cỡ chữ và biểu tượng trở nên dễ
nhìn hơn.
Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 83 Bộ môn Tin học -Đại học Thương Mại 84
21
9/30/2021
1.4.3. Bản quyền và vấn đề đạo đức trên mạng 1.4.3. Bản quyền và vấn đề đạo đức trên mạng
1.4.3. Bản quyền và vấn đề đạo đức trên mạng 1.4.3. Bản quyền và vấn đề đạo đức trên mạng
22
9/30/2021
1.4.3. Bản quyền và vấn đề đạo đức trên mạng 1.4.3. Bản quyền và vấn đề đạo đức trên mạng
Đăng ký bản quyền Hậu quả pháp lý của vi phạm bản quyền
Khi bạn đã tạo ra một sản phẩm, đặt một thông báo về bản quyền ở phía Sẽ nhận được một bức thư từ những nguồn hợp pháp yêu cầu
bên dưới
bạn xóa nội dung từ Web site của bạn, hoặc xóa bất kỳ tệp tin
Thông báo này bao gồm một ký hiệu bản quyền ©, tiếp đến là ngày tạo ra sản phẩm,
và sau đó là tên người sở hữu.
nào đã được tải
Điều này là đủ để khẳng định bạn có thể yêu cầu bồi thường nếu ai đó xâm phạm ISP của bạn có thể ngắt tất cả các dịch vụ liên quan đến tài
quyền của bạn khoản của bạn
Nếu bạn muốn kiện một bên nào đó phải bồi thường thiệt hại vì vi phạm
Có thể bị kiện vì bất kỳ tổn thất nào và phải thanh toán tiền bồi
bản quyền, bạn cần phải đăng ký bản quyền với văn phòng bản quyền ở
khu vực sở tại thường thiệt hại cho chủ sở hữu bản quyền.
1.4.3. Bản quyền và vấn đề đạo đức trên mạng 1.4.3. Bản quyền và vấn đề đạo đức trên mạng
23