Grace Mission College: Module 1: Introduction To Ethics

GRACE MISSION COLLEGE
Catiningan, Socorro, Oriental Mindoro
PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1
Name:______________________________________________________ Year &

Course:_____________
MODULE 1: INTRODUCTION TO ETHICS
INTRODUCTION:
Where does goodness lie? Ano ba talaga ang mabuti na siyang dapat sundin at ang
masama na dapat iwasan? Mabuti ba ang tao dahil madalas siya sa simbahan? Ang tao ba ay
masama dahil hindi niya sinusunod ang kagustuhan ng kanyang magulang? What if our
parents are wrong, should we still obey?
CONSERVATIVE MODERATE SEXY

How come dressing up “sexy” in other countries is okay but it is “bastos” in our
country? How come vices and saying awful things are allowedokay when we are older but
forbiddenand “bad” when we are children? Bakit pinapayagan ang pagsasama ng dalawang
taong may parehong kasarian/sekswalidad sa ibang panig ng mundo ngunit pinandidirian o
kinasusuklaman sa iba?
1
Ilan lamang ito sa mga tatalakayin ng asignaturang Ethics. These are some of the
Page
issues that many people are confronted with once they became teens and are slowly
GE 2 ETHICS
ushered into adulthood. These issues would be the kinds of topics this subject will try to
teach.
After successfully completing this module, you should be able to:
1. Identify the institutions and persons who influence your mind in understanding
when something is good or bad.
2. Pinpoint practical examples of actions you consider good or bad based on what other
people or institution tell you.
3. Write Narrate a short experience when you felt confused about something that was
said to be right or wrong and yet in your mind you doubt it to be so.
DISCUSSION:
1. As a part and member of a community, we are governed by rules or norms, customs
and practices. We embrace these practices while we are young and somehow gets
convinced that what the community says to be right is in fact right, and what is
wrong, is wrong. Sa totoo lang, ang mga tao at institusyon ang nag didikta ng
moralidad, ng tama at mali. Halimbawa, sa academic society tulad ng Minscat, may
mga batas tulad ng pagsusuot ng specific na uuniform,, o pagsa- submit ng
requiremnts, o dapat di lampas ng 11 ang absences. Ang mga nakakasunod sa mga
batas, ay “mabuting estudyante,” di ba? At yung hindi ay “ tamad, o masama, o
matigas ang ulo.” Sa religious society naman, ang nagsisimba, isa lang ang asawa,
nagdarasal, nag do- donate, o , ang nagbabasa ng bibliya ay mga itinuturing na
mabubuting mananampalataya at , ang mga hindi naman nakakasunod ay walang
sapat na pananampalataya, or worse, kampon ng Diyablo!
2. These include religion, beliefs and traditions, (concept of sin, virtue, bastos,
disenteng damit, tamang relasyon, pagmumura, mabait, dapat, utang na loob,
utang sa magulang) music, education, etc.
3. May mga pagkakataonKadalasan na, hindi naman tayo nag- iisip o gumagamit ng
rason, bagkus oo lamang tayo ng oo sa kagustuhan nating ‘wag maiba o maging
suwail sa kanino man.
2
Page
GE 2 ETHICS
4. Ito marahil ay dDahil ang pag- aaral at pag sunod sa alituntunin ng ating lipunan ay
ang siyang pagkatao natin o identity sa mata nito.
5. Nais nating marinig sa mga tao sa paligid natin na “ Hay nako, mabait at masunurin
yan. Maka Diyos o may takot sa Diyos. Tapat iyan sa kanyang pamilya. Masipag at
mapagbigay iyang batang iyan!”
Inukit na mga anyo ng tatlong marurunong na mga unggoy, na bawat isa ay sumesenyas ng aral
hinggil sa moralidad. Mula sa kanan: Huwag makinig ng masama (nagtatakip ng mga tainga), huwag
magsalita ng masama (nagtatakip ng bibig), at huwag tumingin sa masama (nagtatakip ng mga
mata). Batay ito sa pilosopiya at kuwentong-bayan ng mgag Hapones.
6. Base sa halimbawa sa itaas, maraming tao naay mas pipiliin na lamang mag bingi-
bingihan, mag bulag-bulagan, o ‘wag na lamang mag salita upang makaa iwas sa mga
itinuturing na “masama” o mga isyung dapat pag- isipan.
7. We learn from our community the things we value, those things which are
3
important, what is right and wrong, what is good and bad.

Page
GE 2 ETHICS
8. As we grow older, and our world becomes bigger (, exposure ang tawag dito), we
begin to question the principles and values we were taught as children. Dati si tatay
at nanay lang ang tinatanong natin, o ang ministro at pari an g ating ultimate guide.
(eh paano kung sila mismo ang problema, kanino tayo lalapit?). We become more
exposed, thus we begin to analyze the precepts (mga alituntunin) that we have been
keeping unchallenged for a long time.
DOES GOD REALLY EXIST AND LISTEN TO MY PRAYERS?
4
IS PRE- MARITAL SEX BAD? IS SAME- SEX MARRIAGE IMMORAL?

Page
IS IT RIGHT TO STEAL FROM THE RICH WHEN ONE IS DYING OF HUNGER?
GE 2 ETHICS
IS ITIT IS TERRORISM WHEN MIDDLE EASTERNERS ATTACK? BUT IF WHITE SOLDIERS

ATTACK, IS IT THE SAME?
9. And then we meet other cultures and people from other places, who happen to
practice other moral practices, which one is right?
DEATH SENTENCE
EUTHANASIA
POLYGAMY VS. MONOGAMY
10. Ethics, therefore, turns out to be a moral reflection, a weighing of factors and
elements and making a judgment, and when we decide on something, how it would
affect our lives.
11. Sa Ethics, pag-uusapan natin ang mga nakaka- engkwentro nating mga isyu na
gumugulo sa isip natin .( kaibigan mong babae na napaka hinhin ngunitay bigla na
lamang naging isang prostitute sa kawalan ng pera para sa tatay na maysakit, “aba
ako,” hinding- bhindi ko magagawa iyan,” sabi mo. O nakita mo si uncle na may
kasamang ibang babae, sasabihin mo ba kay auntie agad-agad? Ang tawag sa
ganitong mga sitwasyon nay moral problems and ethical dilemma. Hinihingi ang
sagot sa tanong na “tama ba o mali?”
12. Ang Ethics ay hindi tulad ng relihiyon, na kung saan ang pag hatol kung ang isang
bagay ay tama o mali ay nakabase sang isang “diyos” o “deity’s judgment.” Ang”
naka base ang tama at mali. (tawag doon ay Moral Theology) , ngunit, sa Ethics,dito
gagamit tayo ng pPhilosophical thinking, gagamit tayo ng reason at isip upang
makagawa o makarating sa isang moral judgment.
13. Ethics, therefore, is moral reflection. Moral na pagninilay- nilay. It begs the question
whether a human act is good or bad, right or wrong, evil or holy.
ASSESSMENT:
1. Base sa mga impormasyong nabasa sa module na ito, sinu-sino sa iyong palagay ang
mga naging malalim ang impluensyaang impluwensya sa iyong mga pananaw ukol sa
mga tama at maling bagay sa ating lipunan?
5
Page
GE 2 ETHICS
2. Magbigay ng 3 hanggang 4 na halimbawa ng mga bagay-bagay na na iyong tinuturing

na tama at o mali hidi dahil ito ay iyong paninindigan,tama o mali ayon sangunit
dikta ng mga tao o institusyon sa iyong paligid ngunit kung ikaw ang tatanungin,
hindi mo tiyak kung ang mga ito nga ay tama o mali.?
3. Mag bahagi ng isangsulat ng mga pagkakataong na- confuse ka sa idini dikta ng iba
ngunit dahil taliwas sa kanilang sinasabi ang iyong nararamdaman o ang tunay na
laman ng iyong puso.
6
Page
GE 2 ETHICS
REFERENCES:
https://tl.wikipedia.org/wiki/Moralidad
CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

Author
7
Page
GE 2 ETHICS
Name:______________________________________________________ Year &

Course:_____________
MODULE 2: HISTORY OF ETHICS
INTRODUCTION:
Like many existing ideas of today, Ethics was being thought of even of old, by the ancients.
Marahil iniisip ng mga “pPhilosophers” kung ano ang mga bagay na nag- uudyok sa tao para
gawin ang mga bagay na kanilang ginagawa. Bakit nag kakaiba-iba ang ugali ng bawat isa na
siyang humuhubog ng kanya-kanyangng pagkatao o nagbibigay direksyon sa landas na
kanyang tatahakin.
Napag-isip marahil sila kung bakit may ilang mga nilalang na mas pinipili ang manakit o
mang- abuso ng kapwa habang at may ilan namang nagiging huwaran sa pagtulong at
pagmamalasakit. Kung kaya’t sa pag-aaral ng kasaysayan ng Etika, makikita natin ang
kanilang mga haka-haka o opinyon sa mga isyung tinatahak at, ang mga sumasailalim na na
mga prinsipyo sa pagpili at pagggawa ng tama, o ang paggawa ng mali.

Identify and name the important persons who were involved in the study and understanding
of morality or ethics.
Identify the main ethical ideas that has prevailed over the centuries.
Write a personal understanding or insight as regards a particular moral philosopher.
8
Page
GE 2 ETHICS
DISCUSSION:
DEFINITION OF ETHICS
At its simplest, ethics is a system of moral principles. They affect how people make decisions
and lead their lives. Ethics is concerned with what is good for individuals and society and is
also described as moral philosophy.
If ethical theories are to be useful in practice, they need to affect the way human beings
behave. Some philosophers think that ethics does do this. They argue that if a person
realizes that it would be morally good to do something something, then it would be
irrational for that person not to do it.
SYSTEMATIC MORAL REFLECTION OR “ETHICS” BEGAN IN THE WESTERN WORLD.
It started specifically with the Ancient Greek thinkers. They thought of always pursuing the
“good life” by examining one’s actions if they are good or bad.
PLATO - thought that morality consists essentially in the constant imitation of the good.
Ang popular na paniniwala na ang Ethics, ay ang simpleng pagtuon sa tamang paggawais
referred to as a concern to act rightly and to live a at mabuting pamumuhay o pagkakaroon
ng “good life” lamang, ay mali sa paningin ni Plato., is pervasive in Plato's work. Why does
Plato take most people to be drastically wrong about goodness but not about happiness?
The answer here lies in the notion of happiness, which is how we have hitherto rendered
eudemonia (meaning happiness or well-being). Plato's ethical thought is, then, structured
9
by a broad eudaemonist assumption. His main concern is to challenge the views most
Page
people have about goodness, for it is here that they go disastrously wrong in trying to live
GE 2 ETHICS
happy lives. Most people think that virtue is a minor good, or even an impediment to living a
happy life. Plato considers this to be utterly incorrect; Ayon kay Plato, Ethics must lead to
happiness, sapagkat ang taong namumuhay ng marangal at wasto ay hahantong sa tunay na
kaligayahan. For it is it is only by being virtuous that we can hope to be happy. Ano pa ang
saysay ng mabuting pamumuhay kung ito ay uuwi sa kasawian? Isa sa batayan na ang
pagpupursigi sa virtuous life, kung tama ang mga alituntunin kalakip nito, at hindi mga
maling motibasyon o hangarin, ay magbubunga ng kaligayahan.
ARISTOTLE- believed that morality is human reasonableness. Ang Ethics naman ni Aristotle
ay base sa walang bahid na karakter o pag-uugali. Ang taong mataas ang antas ng ugali ay
siyang kundisyon para magtamo ng tunay na kaligayahan. Hindi naman ito salungat sa
paniniwala ni Plato na sa paggawa ng mabuti nakasalalalay ang kaligayahan, sapagkat ang
kabutihan ng ugali ay siya ring magdidikta ng magagandang gawa.Aristotle's ethics, or study
of character, is built around the premise that people should achieve an excellent character
(a virtuous character, "ethikē aretē" in Greek) as a pre-condition for attaining happiness or
well-being (eudaimonia).
ORIGIN OF THE WORD
The word Ethics came from the -Greek word “ETHOS “ which means custom (characteristic
trait of action) and the Romans translated it into “MORES” thus, making morality and ethics
synonymous.
III. BRIEF HISTORY OF ETHICS
Ancient/Ppre-Socratic (7th century BC)
10
Page
GE 2 ETHICS
Pythagoras
Greek thinkers called themselves wise men, but out of humility Pythagoras, one of the
Greek thinkers, wanted to call himself a person who loves wisdom or a philosopher. So the
Greeks used the word “philosophy” for love of wisdom and “philosophers” as lovers of
wisdom.
Medieval/middle ages (8th-16th century AD)
Augustine/Aquinas
Christian scholars like Augustine, Thomas Aquinas, and Arab philosophers were the first
philosophers who directly link philosophy with theology (study of God and God’s relation to
the world), one of its main inspirations in the Christian faith, which and became a stimulus
to reason. Ito ang dominanteng moral system sa mga Kristiyanong bansa tulad ng Pilipinas.
Ngunit, kung ang pagsusuri ng tama at mali ay base sa sinasabi ng simbahan o bibliya, mas
maiituturing itong theological kaysa philosophical.
Modern Era
11
Page
GE 2 ETHICS
Rene Descartes
Main Ethical Ideas during the Modern Era:

A. Existentialism-Rene Descartes is the “Father of Modern Philosophy” and the
proponent of Existentialism. Base dito, “each individual—not society or religion—is solely
responsible for giving meaning to life and living it passionately and sincerely, or
"authentically." Ayon sa Existentialism, ang tao ang may hawak ng desisyon kung paano
mabubuhay at magkakaroon ng kahulugan ang kanyang buhay, ayon sa kanyang sariling
pamamaraan at hindi dahil sa dikta ng relihiyon o ng lipunan.
B. Rationalism- sinasaad dito na ang pag-iisip (reason) ng tao ang siyang nagdidikta ng
kanyang “reality.” Kung gagamitin ito sa Ethics, ang mabuti at masama ay pawang likha ng
isip natin at nangyayari lamang sa isip natin. Halimbawa, paano maituturing na ang
pananamit ng iba ay malaswa o konserbatibo? Ang damit ay neutral (wala itong taglay na
sariling laswa o pagiging konserbatibo.) Ngunit ang taong makakakita at gagamit ng kanyang
pag-iisip ang siyang hahatol o magbibigay ng judgment kung ito ba ay malaswa o hindi.
C. Empiricism- sinasaad sa paniniwalang ito na ang pag-iisip ng tao ay sadyang neutral
at walang angking paghahatol sa simula. Ngunit ang experience o karanasan ng tao ay ang
siyang unti-unting huhubog dito. Halimbawa, ang isang tao na lumaki sa isang relihiyosong
pamilya ay may mga karanasang umiikot sa relihiyon. Kung siya ay tatanungin tungkol sa
kanyang pananaw ukol sa pre-marital sex, marahil masasabi niyang ito ay immoral sapagkat
naniniwala siya na dapat may basbas ito ng Diyos sa pamamagitan ng sakramento ng kasal.
Maaaring ang taong ito ay maka-experience ng culture shock o maiskandalo kapag naka-
encounter siya ng mga taong moderno ang pananaw na nagsasama ng hindi kasal sapagkat
ito ay labas sa kanyang mga karanasan.
Existentialism-(see Jean Paul Sartre) Rene Descartes is the “Father of Modern Philosophy”
12
and the proponent of Existentialism.

Page
Rationalism-uses reasoning and proof in explaining reality
GE 2 ETHICS
Empiricism-regards experience as the only source of knowledge.

44. Contemporary Ttime (20th-21st century)
There is the existence of a great variety of doctrines of philosophy seeking the truth.
Immanuel Kant (-Kantianism)- is an example of a deontological moral theory–according to

these theories, the rightness or wrongness of actions does not depend on their
consequences but on whether they fulfill our duty. Medyo mahirap isakatuparan ang
pilosopiyang ito at maaring may fallacy (mali). Halimbawa, inutusan ng heneral ang kanyang
nasasakupan na sumugod sa isang bayan at patayin lahat ng tao roon. Ang “duty” ng mga
sundalo ay sumunod nang eksakto sa utos. Ngunit paano ang mga bata, babae, matatanda,
at sibilyan na daratnan doon? Ayon kay Kant, kahit may masamang consequences basta
naisakatuparan ang “duty,” dito pa rin nakabatay ang good. Kant believed that there was a
supreme principle of morality, and he referred to it as The Categorical Imperative.
Karl Marx (- Marxism)- is ay isang uri ng Ethics base sa pagkakaiba-iba ng pang-

ekonomiyang katayuan ng mga tao sa lipunan. Ang pagkakahati ng mga tao ayon sa pang-
ekonomiyang katayuan o economic classes (may mayaman at mahirap, may angat sa
materyal na bagay at may salat) ang siyang pinagmumulan ng kasamaan. Kung kaya’t
hinikayat ng pilosopiyang ito na maglunsad ng isang “classless society” kung saan walang
13
mayaman o mahirap, kundi pantay-pantay ang lahat.

Page
GE 2 ETHICS
form of socioeconomic analysis that analyses class relations and societal

conflict using a materialist interpretation of historical development and a dialectical view of
social transformation. It originates from the mid-to-late 19th century works of German
philosophers Karl Marx and Friedrich Engels.
c. Jean Paul Sartre (-Existentialism)- a - A philosophical theory or approach that

emphasizes the existence of the individual person as a free and responsible agent
determining their own development through acts of the will. Isa sa maituturing nating
“workable o acceptable Ethics” ang pilosopiyang ito. Dahil para kay Sartre, tayo ay may
angking kalayaan para mag-isip para sa sarili, kaya dapat walang sisihin kundi ang sarili kung
anumang kamalian ang magagawa natin o walang ibang tatanggap ng papuri kundi tayo na
rin sa ating mabuting magagawa.
ASSESSMENT:
1. IsGumawa ng isang chart ulat ang mga pPhilosophers ng Ethics batay sa kanilang panahon
o era.
14
Page
GE 2 ETHICS
2. Pumili ng isangAnu-anong mga dominant ethical beliefmain ethical idea s (Existentialism,

Empiricism o Rationalism) na ang naging kilala sa noong Modern Erakasaysayan ng
pilosopiya. Ipaliwanag ayon sa iyong pagkakaintindi.?
3. Ipaliwanag ang iyong naunawaan sa pananaw na kahit isang Philosopher tungkol sa

Ethics.Sinabi ni Kant, “the rightness or wrongness of actions does not depend on their
consequences but on whether they fulfill our duty.” Magbigay ng halimbawa base sa iyong
pagkaka-unawa dito.
15
Page
GE 2 ETHICS
REFERENCES:
http://www.bbc.co.uk/ethics/introduction/intro_1.shtml
https://www.merriam-webster.com/dictionary/theology
https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780195182903.001.0001/oxfordhb-
9780195182903-e-11
https://en.wikipedia.org/wiki/Aristotelian_ethics#:~:text=Aristotle's%20ethics%2C%20or%20study%20of,well
%2Dbeing%20(eudaimonia).
16
Page
GE 2 ETHICS
Name:______________________________________________________ Year &

Course:_____________
MODULE 3: REASONS FOR STUDYING ETHICS
INTRODUCTION:
Bakit nga ba dapat pa pag- ukulan ng panahon ng mga estudyante ang pag- aaral ng Ethics?
Ano ba ang maidaragdag nito sa kanilang pagkatao o sa kanilang angking karunungan?
Kapag nakarinig natin ang mga katagang “ang unethical naman ng taong yan” o “hindi niya
pwedeng gawin ‘yan, unethical ‘yan”, ano ang sumasagi sa isipan natin? Bastos ba at walang
pinagaralan, o baka naman ‘di lamang nakakasunod sa alituntunin ng lipunan kung saan siya
17
napapabilang?
Page
Mahalaga ang pag aaral ng Ethics sapagkat dito mabibigyang- linaw ang motibasyon ng tao
kung bakitkaya siya gumagawa ng ganoong mga aksyon at gawain. Tayong tao na may
GE 2 ETHICS
angking “rationality” o kakayahnang mag- isip ay siya ringlamang may kakayahnang din
alamin ang tama at mali base sa tamang pag -iisip.
Enumerate the significant uses of Ethics in one’s life.
Identify the relevance of Ethics in society.
Make a personal assertion to the importance of learning Ethics.
DISCUSSION:
What use is Eethics?
Kung totoong magiging mahalaga raw ang mga If eethical theories, dapat ay maapektuhan
ang tao sa kanyang inaasal. are to be useful in practice, they need to affect the way human
beings behave.
Naniniwala ang ilang Some philosophers na nagagampanan ng Ethics ang papel na ito.think
that ethics does do this. Para sa kanila, kapag napagtanto ng tao na ang isang bagay ay
morally good o isang tamang gawain, parte ng wastong kaisipan na ito ang kanyang dapat
gawin ng walang pakundangan.They argue that if a person realizes that it would be morally
good to do something then it would be irrational for that person not to do it.
Ngunit minsan ay hindi na nakakapag-isip ang tao, sinusunod na lamang ang pakiramdam o
“gut-instinct” kahit iba ang idinidikta ng kanilang isipHuman beings often behave irrationally
- they follow their 'gut instinct' even when their head suggests a different course of action.
Ang magandang balita ay nagbibigay ang Ethics ng magagandang mga instrumento na

18
pwedeng gamitin sa pag-unawa at pagsusuri ng mga moral issues.However, ethics does

provide good tools for thinking about moral issues.
Page
GE 2 ETHICS
II. Ethics can provide a moral map.
May mga Most moral issues na hahamunin ang ating isip at lakas get us pretty worked up -–
tulad ngthink of abortion atnd euthanasia, dahil napakasensitibo at emotional ng mga issues
na ito, madalas puso ang pina-iiral natin at hindi ang pag-iisip. for starters. Because these
are such emotional issues we often let our hearts do the arguing while our brains just go
with the flow.
Dito papasok ang mga philosophers. May binigay silang mga pamantayan at mga ethical
rules para harapin ang mga issues na ito.But there's another way of tackling these issues,
and that's where philosophers can come in - they o Philosophers offer us ethical rules and
principles that could enable us to take a bettercooler view of moral problems.
Kaya ang So Eethics ay nagbibigay sa atin ng tinatawag na provides us with a moral map,
isang a sistema o framework na magagamit natin sa mahihirap na sitwasyon.
Halimbawa, kung ang patuloy na pagpapagamot ng isang comatose na mahal sa buhay

framework ay siyang nagdudulot ng matinding kahirapan sa pamilya, maaring pahintulutan
ng batas ng Ethics ang pagtigil ng gamot at palitan ng “palliative care” o pag-aalaga na
nakatuon sa pagbibigay ng pinakamataas na uri ng ginhawa na lamang. Sa pamamagitan
nito, hindi na gagamutin ang sakit na maaaring mas nakapagpapahirap sa pasyente at
bibigyan na lamang siya ng angkop na “pain management” hanggang siya’y bawian na ng
buhay.that we can use to find our way through difficult issues.
19
Page
GE 2 ETHICS
Ethics can pinpoint a disagreement.
Sa Using the framework of Eethics, ang dalawang tao na nagtatalo sa isang two people who
are arguing a moramoral issue issue ay mapapagtanto na ang side nila ay iisa lamang at ang
kabilang side ay isang malawak na daigdig.
Halimbawa, ang mga conservative Christians o Catholics na ayaw sa same sex marriage
dahil tingin nila ay mali o immoral, laban sa mas higit na nakararaming tao na sang-ayon
dito.can often find that what they disagree about is just one particular part of the issue, and
that they broadly agree on everything else.
O sa tingin ng inay mo ay kasalanan makipag-sex ng hindi pa kasal, kumpara sa maraming
tao na hindi na ito ang concern at naka-focus na sa mas mahahalagang aspeto ng
relationships tulad ng financial stability o mental readiness. Nagpakasal ka nga at dun
lamang nakipagtalik ngunit ang asawa pala ay iresponsable o alcoholic.
Sa Ethics nababawasan ang pakikipagtalo sa mga issues at nabibigyan ng solusyon ang mga
problema.That can take a lot of heat out of the argument, and sometimes even hint at a
way for them to resolve their problem.
Pero siyempre may mga bagay din na ‘di na masakop ng Ethics o mga bagay na hindi
mabigyang-linaw nito o makapagbigay ng sagot na katanggap-tanggap. But sometimes
ethics doesn't provide people with the sort of help that they really want.
Ethics doesn't give right answers
Ethics doesn't always show the right answer to moral problems.

20
Page
GE 2 ETHICS
Maraming tao ang naniniwala na may mga moral issues na walang isang tamang sagot
ngunit mayroong mga prinsipyo ang Ethics na maaring humantong sa isang tamang sagot na
para lamang sa mga taong kinauukulan.
Halimbawa, kung ang isang babae ay nagsisilbing sex worker dahil sa tindi ng
pangangailangan, maraming sasang-ayon na ito ay justified lalo’t buhay ng may sakit o
mga bata ang involved. Ngunit paano kung ang kanyang trabaho ay may kalakip na ring
pleasure o kasarapan sa kanya, ito pa ba ay justified, o depende na sa kanyang pagkatao?
Indeed more and more people think that for many ethical issues there isn't a single right
answer - just a set of principles that can be applied to particular cases to give those involved
some clear choices.
Some philosophers go further and say that all ethics can do is eliminate confusion and clarify
the issues. After that, it's up to each individual to come to their own conclusions.
Ethics can give several answers.
Maraming tao ang gusto lamang ng isang tamang sagot sa bawat moral issue o ethical
question. Ayaw nila ng malabo na sagot kung ano ang tamang gawin sa isang bagay. Pero
mas gusto nila na kahit minsan wala pang sagot, at least may iniintay silang sagot sa mga
darating na panahon.
Halimbawa, ang isang ama ay nag-aagam-agam kung paaalisin ang anak na may pamilya
na at patuloy na nakatira at umaasa sa kanya. Tama bang palayasin na para matutong
tumayo sa sariling mga paa? O hayaan na lang para hindi masaktan? Paano kung magutom
ang mga bata o magkasakit? Masisisi ba siya sa ganitong sitwasyon?Many people want
there to be a single right answer to ethical questions. They find moral ambiguity hard to live
with because they genuinely want to do the 'right' thing, and even if they can't work out
what that right thing is, they like the idea that 'somewhere' there is one right answer.
21
Page
GE 2 ETHICS
Ngunit madalas nga ay maraming sagot na tama, at pipili na lamang ang agent o doer kung
alin sa mga ito ang mas palagay ang kanyang kalooban at kung sa mga masasakit na
kasagutan, magpapasiya siya kung ano ang kaya niyang tanggapin.
Halimbawa, pauutangin ba natin ang isang kamag-anak na pabaya sa buhay o ang isang ‘di
kadugo na maayos ang pananaw at masipag sa gawain? Masakit pumili sa dalawang ito,
ngunit alin sa dalawang uri ng pagtulong ang kaya nating sikmurain o matanggap?But
often there isn't one right answer - there may be several right answers, or just some least ,
worst answers - and the individual must choose between them.
Ayaw ng karamihan ng moral ambiguity, o yung alanganin, at mapipilitan silang umako ng

responsibility sa desisyon nila, kumpara sa madadaling issue na madaling aksiyonan.
Halimbawa, may nagnakaw sa iyong tindahan, isang estranghero na itsurang criminal

talaga. Nahuli ito. Kahit maliit lang ang ninakaw, ang daling ipakulong nito. Ngunit kung
ang nagnakaw ay sarili mong pinsan o kaibigan, mas malaki pang halaga ang kinuha nito,
mahihirapan pa tayo magdesisyon kung isusuplong ba sa pulis o hindi na lang.
For others moral ambiguity is difficult because it forces them to take responsibility for their
own choices and actions, rather than falling back on convenient rules and customs.
Ethics is about the 'other.'
Ang Ethics ay isinasa-alang-alang ang iba.is concernedNasa with other people. puso ng At
the heart of eEthics ang malasakit sa iba o sa ibang bagay sunod na lamang sa ating mga
sarili at sa ating mga pansariling interest.is a concern about something or someone other
than ourselves and our own desires and self-interest.
Nakatuon ito sa kapakanan ng iba, kapakanan ng lipunan, at mga matataas na mithiin ng

iba’t ibang nilalang.
22
Page
GE 2 ETHICS
Halimbawa, kapag tayo ay nasa handaan o hapag kainan, isang “unethical” na bagay ang
pag-usapan ang tungkol sa relihiyon o politika. Unless sigurado tayo na kapareho natin sila
ng partido o simbahan, ‘wag na ‘wag gamitin bilang topic ng usapan ang mga ito.
Siguradong mauuwi ito sa samaan ng loob o di kaya’y mainit na argumento at away.
Ethics is concerned with other people's interests, with the interests of society, with
"ultimate goods", and so on.
Kaya’t ‘pag sinabing ang isang taoSo when a person ay ethical mag-isip,'thinks ethically' they
are giving at least some thought to something beyond themselves. siya ay may
konsiderasyon sa kapakanan ng iba.
Ethics is aas source of group strength.
Ang problema sa Ethics ay sa madalasang gamit nito bilang sandata laban sa iba.One
problem with ethics is the way it's often used as a weapon.
Kapag naniniwala ang isang grupo na ang isang gawain ay mali at ‘di sila sang-ayon dito,
maaring usigin sila sa pamamagitan ng “morality” upang ipatigil ito o gamitin ang “morality”
bilang armas na pang asulto sa gawain o activity na ito.
23
Page
GE 2 ETHICS
Halimbawa ay nagkaroon ng isang “Feminist” rally o Pagbibigay Pugay sa kababaihan, at

ang tema nila ay “katawan namin, kami ang magdedesisyon!” kaya’t bibigyang laya sila
kung gusto nila i-abort ang baby sa tiyan nila lalo’t bunga ng panggagahasa o ‘pag hindi pa
handa maglalang ng bata. Sa mga konserbatibong pag-iisip, pwede nila ito ipatigil dahil
“immoral” ang abortion para sa kanila.
If a group believes that a particular activity is "wrong" it can then use morality as the
justification for attacking those who practice that activity.
Sa ganitong paraan, ang “group” na tingin nila sa sarili nila ay moral, yung mga “immoral” ay
mas mababa sa kanila, o di kagalang-galang. Minsan nahahantong pa ito sa pagpataw nila ng
kaparusahan o ‘di kaya’y kamatayan.When people do this, they often see those who they
regard as immoral as in some way less human or deserving of respect than themselves;
sometimes with tragic consequences.
Halimbawa nung panahon ng Inquisition, na nagsimula ng 12 th century hanggang dulo ng

18th century. Ang simbahang Katolika ay naglunsad ng kampanya laban sa mali o taliwas na
paniniwala, heresies, o witchcraft na kung ang isang “immoral” na tao ay nahuli o
naisumbong na nakikianib sa demonyo (batay sa kanilang paghuhusga), siya ay susunugin o
“burned at stake”. Halos umabot ng 700 taon at libu-libo ang pinatay dahil dito. Ang iba ay
pawang “native rituals” o mga katutubong ritual lamang na kanilang kinagisnan ngunit sila
rin ay nasama sa mga napatay.
24
Page
GE 2 ETHICS
Good people as well as good actions
Ang Ethics ay hindi lamang tungkol sa mabubuting gawain kundi tungkol din sa kabutihan ng
tao sa pamamagitan ng mabuting pamumuhay. is not only about the morality of particular
courses of action, but it's also about the goodness of individuals and what it means to live a
good life.
Virtue Ethics is particularly concerned with the moral character of human beings.
Ito ay pagsisiyasat kung saan nagmumula ang tama at mali.Searching for the source of right
and wrong
Noong una ang tingin nila sa wastong solusyon sa mga ethical problems ay sa paggamit
nitong dalawang pamamaraan:At times in the past some people thought that ethical
problems could be solved in one of two ways:
-alamin kung anong gawa ang inaasahan ng lahat na iyong gagawin by discovering what is
expected of people to do
-masugid na pag-aaral ng mga by thinking rigorously about moral principles and problems
If a person did this properly, they would be led to the right conclusion.
Subali’t ngayon, ang mga philosophers ay hindi na rin sigurado kung makapagbibigay ng
tamang solusyon sa mga ethical problems. Madalas nauuwi sa DESISYON at hindi
KONGKLUSYONBut now even philosophers are less sure that it's possible to devise a
25
satisfactory and complete theory of ethics - at least not one that leads to conclusions.
Page
GE 2 ETHICS
Modern thinkers often teach that ethics leads people not to conclusions but to 'decisions'.
Madalas ipinapaliwanag ng Ethics kung anong mga bagay ang involved sa desisyon na
gagawin at hindi ang tamng sagot mismo
In this view, the role of ethics is limited to clarifying 'what's at stake' in particular ethical problems.
.
Sa huli, kaya ibigay ng Philosophy ang iba’t ibang mga paraan (mag-aral ng human actions at
ethical methods) ngunit ang tao pa rin ang gagawa ng kanyang indibidwal na desisyon sa
mga bagay-bagay. can help identify the range of ethical methods, conversations and value
systems that can be applied to a particular problem. But after these things have been made
clear, each person must make their own individual decision as to what to do, and then react
appropriately to the consequences.
REASONS FOR STUDYING ETHICS

1. A person is a conscious and rational being. As a conscious being he is obliged to do
good and avoid evil. He is a rational being because he had goals to achieve.
2. Ethics is developed as a science for the study of the morality of human acts.
3. The human person is the only being who speak and behave according to what they
know to be right or wrong.
4. Only human beings make decisions or judgments.
5. Only human beings regard self-worth and self-respect.
ASSESSMENT:
Magsulat ng 5 hanggang 6 na gamit ng Ethics sana nagpapakita ng malasakit sa iba. iyong
buhay.
26
Page
GE 2 ETHICS
Magbigay ng 4 na halimbawa na kung saan ang tao ay gumagawa ng bagay na salungat sa

kanyang sinasabi o pinaniniwalaang tama.Isulat 5 hanggang 6 na gamit ng Ethics sa lipunan.
Gumamit ng 5 hanggang 6 na pangungusapSumulat ng isang talata ( 5-6 sentences) na

naglasasalarawan ng personal na halaga ng Ethics sa iyo.
27
Page
GE 2 ETHICS
REFERERENCES:
http://www.bbc.co.uk/ethics/introduction/intro_1.shtml
https://www.huffpost.com/entry/10-questions-about-the-inquisition
28
Page
GE 2 ETHICS
Name:______________________________________________________ Year &

Course:_____________
MODULE 4: THE HUMAN ACT
INTRODUCTION:
Ngayong alam na natin na ang Ethics ay isang pag-aaral ukol sa tama at mali, mabuti at
masama, saan natin ito sisimulan? Ang object ng Ethics ay ang tinatawag nating “human
acts” o ang “kilos ng tao”. Mahalagang maunawaan ito sapagkat dito lamang naka limita ang
paghahatol at pag- aaral ng Ethics. Hindi itoDi tulad halimbawa ng sang itinuturo ng
relihiyon na, ang pag-iisip ng masama ay masasabing masama na, gaya ng mga impure
thoughts,, kalaswaan ng pag-iisip, masamang hangarin sa iba, panunumpa at iba pa. Sa
Ethics, kung ang isang bagay ay nasa isipan pa lamang kahit ito ay karumal-dumal na, hindi
pa rin ito masasasabing bad o evil, dahil ‘di pa isinasagawa o hindi pa masasabing isang
“human act.”
Ipapakita rin dito kung ano ang mga parte ng human act, mga uri nito, at mga pagkakataon,
na kahit “mali” na ang isang human act, ay maari pa ring mapawalang sala kung may kulang
na components nito. Bibigyang- diin din ng yugtong ito na hindi lahat ng kilos ng tao ay may
moral na implikasyon, mga natural acts o acts of man lamang sila.
Enumerate the qualities and characteristics of the human act.
Differentiate Human Aacts from Acts of Mman.
Name the classifications of the human act.
DISCUSSION:
THE HUMAN ACT

29
Page
GE 2 ETHICS
1. This is referred to as a human activity by which a person attains an end he or she

wants to obtain.
2. A human act must be differentiated from animal acts, which by the way, we also
perform. Acts common to animals like feeling, hearing, eating, tasting, and smelling. ,
Thesethis are acts of man and are not classified as human acts.
3. Human acts are those acts of rationality of a human person which involves
understanding and free will. They are free and conscious acts of a human being proper to
man alone springing from deliberate and free will.
4. Human acts include actions that are conscious, deliberate, intentional, and voluntary
and are within the preview of human value judgment.
5. Human acts are either moral or immoral.
ESSENTIAL QUALITIES OF THE HUMAN ACT

Para maging ganap na “human act” ang isang kilos, dapat kumpleto ang mga qualities na
niito. Ibig sabihin, masasabing guilty ang tao kung gumawa ng masama at kumpleto ang
mga ito. At sadyang kapuri- puri naman kung gumawa ng tama at kumpleto rin ang mga
nasabing qualitiessila. Kaya’t minsan may maririnig tayong ng ganito:
“Ay sorry, di ko sinasadya!” (Ibig sabihin, walang voluntariness.)

“Ay sorry, hindi ko alam na sensitive pala yung topic na ‘y un! ( (Ibig sabihin walang
30
deliberation.)
Page
“Ay sorry, kasi pinilit lang ako ng parents ko eh! ((Ibig sabihin walang freedom.)
GE 2 ETHICS
1. Deliberate- The doer does it consciously. He knows the consequence whether good
or evil.
2. Free - The act must be free, there must be no external force upon the doer or else
the act is not his own.
3. Voluntary -The act must be voluntary; the doer does it from his own free will and
decision. The act must be from the heart.
Halimbawa.
Si Mr. Santos ay isang manager ng bangko. Modelong

empleyado kaya’t pinagkakatitiwalaan ng kumpanya.
Siya ay , tapat, masipag, at walang ni isang pirasong
barya na wala sa lugar. KahitNi minsan ay hindi siya
nandaya sa alinmang aspeto ng kanyang trabaho-,
sa oras, gawa, o sa pera man.
Isang araw naka tanggap siya ng masamang balita na ang kanyang anak ay na- kidnap, at ang
ransom ay 1 milyong piso. Kailangan na agad ang ransom kung hindi ay papatayin ang kanyang
anak. Wala siyang ganoong halaga, ngunit meron sa vault ng bangko. Kung magpapaalam siya ay
hindi siya papayagan kumuha at nasa policy ng bangko na walang makikikipag- deal sa mga
terorista. Wala rin siyang mautangan. Nag desisyon siya nasa hindi baling makulong, ‘wag lang
saktan ang kanyang anak., Nninakaw niya ang 1 milyon sa bank vault.
Ang pag nanakaw ay masama, at iyon ang ginawa ni Mr. Santos. Deliberate ba? OO. Alam niyang
mali. Free ba? Hindi, dahil may panlabas na pwersa, ang takot n’yang sakatn at patayin ang
kanyang anak. Voluntary ba? Hindi rin. Dahil hindi n’ya ito gagawin ng kusang loob.
Kaya’t kahit masama ang mag nakaw, ang human act ay mali, ngunit ito ay maaring “justifiable” o
mapapasawalang- sala.
31
Page
GE 2 ETHICS
ACTS OF MAN (natural acts or animal acts)
May mga kilos o gawa ng tao na hindi na sakop ng Ethics, ngunit mahalaga pa rin nating
maunawaan para maiwasan ang confusion. Ito yung mga gawa na tao na parang sa mga
hayop na rin. Hindi na kailangan ng deliberation, voluntariness, or freedom. May dalawang
kategorya ang acts of man, ang voluntary at involuntary acts of man.
Voluntary Natural Acts
Ang voluntary natural acts, may bahagyang pinag- iisipan ngunit ang tanong na tama o mali
ay hindi na isyu, kaya’t hindi siya moral act o human act.
Pinag- iisipan din sapagkat kung ‘di natin gagawin ay may social consequences, lalayo ang
tao sa atin o unpleasant tayo kasama dahil sa amoy at itsura natin. Hindi ito immoral,
unsociable lang. Ang “taong grasa” o pulubi kunyari ay madungis at mabaho, ngunit di siya
masamang tao. Wala siyang nilalabag na batas ng lipunan, simbahan, paaralan o kahit anong
institusyon. Mga halimbawa ng voluntary natural acts ay ang sumusunod.
32
pagsisipilyo
Page
pagligo
GE 2 ETHICS
pagsusuklay
Pagbibihis
pPaglalakad
pPagkain
pPag-inom
Involuntary Natural Acts
Ang Involuntary natural acts naman ay ang mga bagay na nagaganap sa ating katawan, kusa
at nangyayari kahit hindi na pag- isipan. Hindi rin pwede pigilin at sila ay mga bodily
functions at reactions. May mga pagkakataon, bukod sa natural na daloy ng ating katawan,
na may mga reaksiyon tayo na ‘di mapigilan. Halimbawa nakakita ka ng seksing kasuotan sa
isang babae, o lalaki, at ito ay nagdulot ng bodily reaction tulad ng erection sa lalaki, ito pa
rin ay sasailalim sa involuntary natural act. “Kahayupan” ang reaksiyon, o animal instinct
ngunit walang masama at ‘di naman pinag-isipan at ‘di rin kayang pigilan. Siyempre, iba
naman yung sinasadyang manilip o mamboso!!!
Mga halimbawa ng involuntary natural acts:
Paghinga
Pagtibok ng puso
Pagpikit ng mata
Pagdaloy ng dugo
Pagtubo ng buhok, kuko, buto, cells at iba pa.

33
CLASSIFICATION OF HUMAN ACTS

Page
GE 2 ETHICS
May tatlong uri ng human acts, mabuti o moral o ethical, sunod ay masama o immoral o
unethical at ang huli ay amoral o neutral. Huwag natin kalimutan na ang mga alituntunin o
mga norms ay gawa ng tao sa ilalim ng society na kung saan siya napapabilang. At ang pag
sunod sa mga rules o norms ng society ay siyang matatawag natin na moral at ang pag labag
o pagsuway ay siyang immoral. At dahil nagkakaiba- iba ang norms kada society, hindi rin
ganun kadali humatol ng human acts. Ang norm ng monogamy ay nagsasaad na isang asawa
alamang ang para sa isang tao a. At krimen o adulterous kapag may pangalawa o pangatlo
pang asawa. Ngunit sa ibang dako ng mundo na may batas na pinapayagan ang dalawa2
(bigamy) o higit pa sa dalawang ( polygamy) na asawa, walang immoral sa extrang asawa!!!
Ang amoral acts ay ginagawa ng tao na walang pakialam sa morality. Magandang halimbawa
nito ay ang mga taong nagnanakawa sa gobyerno. Masama na magnakaw ngunit mas malala
dahil mahirap ang gating bansa. GayundinO ang mga lalaking porket malakas ay nananakit
ng anak at asawa.
Moral or Ethical Acts
Human acts that conform to the standard norms of morality:
Example:
paying taxes
fFaithfulness to your spouse
doing your job well
supporting your local government
honesty in your livelihood
helping the poor
34
Page
GE 2 ETHICS
B. Immoral or Unethical
Human acts that violate or deviate from the standard norms of morality:
Example:
nNeglecting your family

nNot paying dues and taxes
vViolating traffic rules
sStealing from others
bBeing a corrupt official
Amoral
The definition of amoral is someone who does not care if his actions are right or wrong, or
actions that show a lack of care about what is morally right. A person who has no conscience
or scruples is an example of an amoral person. Stealing from the poor is an example of an
amoral action. Ito yung mga manhid at patay na ang kunsensiyensa, mga t. Taong tila wala
man lamang sense ng masama at mali, at ‘di pa nahihiya.
Example:
sSelling drugs for profit even if it kills young people

sStealing money from the poor
35
pPaninira ng big companies sang kalikasan kahit long term ang damages nito.
Page
GE 2 ETHICS
ASSESSMENT:
Isulat ang mga qualities ng human act at kung paano mo ito naunawaan.
Ipaliwanag ang kaibhan ng human act kumpara sa acts of man.
Isulat ang iba’t ibang classification ng human act. Ipaliwanag.

36
Page
GE 2 ETHICS
REFERERENCES:
https://www.yourdictionary.com/amoral
37
Page
GE 2 ETHICS
Name:______________________________________________________ Year &

Course:_____________
MODULE 5: COMPONENTS OF THE MORAL ACT
INTRODUCTION:
Ang tatalakayin natin ngayon sa ating asignatura ay ang parts o components o ano ang
bumubuo sa human act. Mahalaga ito upang ipaunawa sa atin na ang mabuti man o
masama na gawa ay hindi basta- basta nangyayari. Ang moral act ay kabuuan ng hangarin
(intention) pamamaraan (means) at angd resulta o produkto ng gawa .(end). Mabuting
isipin na marahil kaya t magulo ang ating mundo, ay sa kadahilanang hindi napag- iisipang
mabuti ang ating mga ginagawa sa ating sarili, kapwa, at lipunan. MaaaringNa may mga
taong maganda ang hangagrin ngunit ang pamamaraan naman ay mali at ang, and resulta ay
hindi kaaya-aya. Mayroon namaing maganda ang intensyoion, maganda rin ang resulta,
ngunit ang means ay mali. Dito papasok ang Robin Hood principle. Gusto n’ya at sampu ng
kanyang mga kasamahan na tulungan ang mahihirap. Totoong natutulungan nga nila, ngunit
ang itinutulong naman nila ay galling sa pagnanakaw sa mayayaman. Kaya’t sa Ethics natin
malalaman na kahit anong ganda ng resulta kapag may nasaktaatn o na-agrabyado sa
“means” o paraan, hindi ito “justified.”.

Enumerate the components of the Moral Aact.
Give examples from the Philippine Society of misuse of good intentions.
Explain the phrase “the end does not justify the means.”
DISCUSSION:
COMPONENTS OF THE MORAL ACT

38
Page
GE 2 ETHICS
Intention or Motive
The why or the reason for doing the act
Sa intensiyon pa lamang, napakahalaga na dapat ito ay malinis at marangal. Sapagkat
kadalasan, kahit ang mabuting hangarin ay naliligaw pa ng landas, lalo na kung sa isip pa
lamang ay baluktot na at taliwas. “Tutulong ako sa mahirap” asng sabi ng kandidato sa
pagka- mayor. Ito ay magandang intensiyon. “Tuturuan ko ng relihiyon ang mga katutubo”
sabi ng mga misyonaeryo. “Iaayos ko ang ating foreign policies at magiging open sa
suggestion ng ibang nayon” sabi ng presidente ng isang bansa.
These are good intentions, undoubtedly sincere and pure. Magandang simulain ito.
Ngunit kapag may bahid ng “ may porsiyento ako sa bawat tulong sa mahirap”, o “maituturo
sa akin ng katutubo ang pinagmumulan ng ginto nila” o kaya nama’y “makaka hingi ako ng
suhol sa malalaking bansa na makapapasok sa bansa ko,” doon pa lang tagilid na agad.
39
Means
Page
The how or the manner we perform the act
GE 2 ETHICS
Naalala ko nooung nakatira pa kami sa malayong lugar sa Victoria, s. Sa Brgy.

San Narciso, Sitio Silangan. Tuwing papasok ako sa umaga pa- Minscat, nadaraanan ko ang
maliliit na mga batang naglalakad papunta sa San Narciso Elementary School. Naawa ako at
halos 3 kilometers ang layo, at alam ko na hindi pa kumain ang iba sa kanila. Kaya naging
ugali ko na isakay ang ilan sa kanila, yung kasya sa sasakyan ko. Pinipili ko yung mas maliliit
at ang liliit pa rin ng kanilang hakbang. Naging good deed ko ito nang matagal dahil kahit
napupuitikan o nadudumihan ang kotse ko ay may chance na mas may matututunan ang
bata kung siya ay na hindi papasok sa classroom ng gutom na, pagod pa.
Isang araw may isang lalaki ang kumausap sa akin at ang sabi, “ Sir, totoo po ba
na naisasakay ninyo ang mga anak namin sa umaga?” Sabi ko, “opo, totoo po.” Akala ko mag
papasalamat sa ginhawang binibigay ko sa ilang bata. Ngunit ang dagdag niya ay “ ‘wag na
po ninyo silang isasakay.” Nagtaka ako at tinanong ko, “”bakit naman po?” Sabi nya “ gusto
po kasi naming maging matatag at matibay sila kaya gusto namin na naglalakad sila ng
ganoon kalayo.”
Ito ay isang halimbawa ng mabuting intension ng ama para sa kanyang anak,

para daw maging matibay silaito, ngunit ang means o pamamaraan naman ay medyo
alanganin. Okay lang paglakarin kung ito ay kumain man lang,, o may tamang sapin sa
kanilang paa, o kung ‘di naman masyadong kalayuan ng masyado. Ang tendency ay
maaaring maging bitter o ma- trauma ang bata at isumpa ang kanyang kondisyon sa buhay.
Hindi kailalian man naging eEthical pahirapan ang bata kung pwede naman gawan ng
paraan. Ang iba sa mgaaga amain doon ay may motor o bike na pwedeng ipang hatid lalo’t
batang- bata pa ang ibang mga anak nila.
40
Page
GE 2 ETHICS
End
The result or outcome of the act

Kung magiikot-ikot tayo sa Baguio at Tagaytay, may mapapansin tayong isang bagay
na parang wala naman sanang kabuluhan sa simula. Ngunit kung gagamitan ng masugid na
pananaliksik ng ating kasaysayan, mapapansin natin na ang pinaka malalaki at magagandang
properties at real estate sa mga ito ay pag- aari ng mge “religious communities” tulad ng
mga Augustinians, Dominicans, SVDs, etc. Sila yung mga dumating na mga misyonaeryo
kasama ng mga manlulupig. etc. Hindi ito absolute statement, ngunit patungkol lamang sa
pagsakop sa atin ng mga Espanyol, upang turuan ang ating mga ninuno ng katolisismo, at
ang ending ay yumaman ng yumaman ang simbahan. Ang hHacienda na sinaka ng mga
magulang ni Dr. Jose Rizal ay ‘di ba’t pagmamay-ari ng mga Dominikano? Imbes na turuan
magkaroon ng kabuhayan ang mga Pilipino, pinangakuan ng langit at tinakot ng impiyerno
na, at nauwi sa kamangmangan at kahinaan ng isip.
Kaya’t sa Ethics dapat matutunan na hindi sapat na maganda ang hangarinintension,
maganda ang pamamaraan, ngunit constantly, gagabayan na mapunta sa marangal na
resulta ang hangarin.
Ang Don Bosco schools ay kilala sa Maynila bilang pangunahing Technical School.
Ang kanilang naging mga kliyente bilang exclusive school para sa mga batang lalaki ay halos
puro mayayaman. Binalikan nila ang “intentsion” o hangarin ng kanilang tagaiga pagtaguyod
na si St. John Bosco , na gusto maturuan ang mga mahihirap na mga bata noong araw. Lihis
na ang paaralan nsa orihinal na balak ng founder. Dahil ditto ay nagtayo sila ng DBYC o Don
Bosco Youth Club na kung saan may libreng paaral at training para saang mga mahihirap na
kabataan nsa nangangailangan.
Ang susi upang matiyak ang “goodness” o morality ng “end” o result, ay ang
palagiang pag gugunita sa orihinal na hangarin ng agent o ng taong concern.
41
Page
GE 2 ETHICS
Pagnilayan natin ang larawan na ito upang mabigyang- diin ang punto ng asignatura.
ASSESSMENT:
Isulat ang mga components ng human act at ang pagkaka-unawa mo sa bawat isa.
Magbigay ng mga halimbawa sa Pilipinas nga maling gamit ng good intentions.

42
Page
GE 2 ETHICS
Explain the phrase “the end does not justify the means.”
REFERERENCES:
https://www.quora.com/According-to-Desmond-Tutu
43
Page
GE 2 ETHICS
Name:______________________________________________________ Year &

Course:_____________
MODULE 6: HUMAN ACT AND MORAL RESPONSIBILITY
INTRODUCTION:
May kasabihan tayo sa Pilipinas na “kung ano ang itinananim, iyon ang aanihin”. Sa dakong
ito ng Ethics, tatalakatyin natin ang isyu na kung bakit may mga taong matulungin o maayos
makitungo sa kapwa. Bakit may mga matatawag na “moral people” , na natural sa kanila ang
pag gawa ng mabuti, na tila wala nang ibang option kundi ang pagsunod sa kabutihan. Kung
ano siguro ang laman ng puso, ‘yun ang lumalabas sa galaw. Kung kabutihan ang kinalakhan
ng bata, dala n’ya ito sa katandaan.
Ang Ben and Jerry’s ay isang ice cream company sa America. Ang mga may- ari nito na dahil
mayayaman na, ay nais naghahangad ding yumaman ang mga simpleng mga mangaggawa
ng kanilang kumpanyaila, pati na rin ang community ng Vermont kung saan sila nakatayo.
Kahit tiga- scoop ka lang o tiga- timpla sa factory, malaki o “fair”ang sahod mo base sa laki
ng kita ng kumpanya.
Samantalang ang mga malalalaking kumpanya dito sa Pinas ay puro contractual lamang ang
mga empleyado, iwas benefits, iwas healthcare, iwas promotion. Samantalang ang mga
amay- ari ay mga bilyonaryo na at ‘di na malaman ang gagawin sa pera! Tila yata na kung
ganid at kasakiman ang nasa puso, siya ring makikita sa gawa!

Enumerate the factors that makes a person morally responsible.
List down common situations to perform a good deed that people overlook.
Write a short essay when you have acted as a “moral agent” to someone.
44
Page
GE 2 ETHICS
DISCUSSION:
Philosophers refer to people who have moral responsibility for an action as moral agents.
Agents have the capability to reflect upon their situation, to form intentions about how they
will act, and then to carry out that action.
The notion of free will has become an important issue in the debate on whether individuals
are ever morally responsible for their actions and, if so, in what sense.
Moral responsibility does not necessarily equate to legal responsibility. A person is legally
responsible for an event when a legal system is liable to penalise that person for that event.
Although it may often be the case that when a person is morally responsible for an act, they
are also legally responsible for it, the two states do not always coincide.
Noong ako ay patulog na isang gabi, nautusan pa ako na bumili ng gamot sa Mercury Drug
sa bayan ng Marikina. Lingid sa kakalaman ko ay may kaunting drama akong daratnan
doon.
May isang madungis na bata na nakasabay kong bumili ng gamot. . ASt sa isang tingin pa
lamang ay nabasa ko na n a kulang ang pera na dala niya. Pinaaalis ng pharmacist ang bata
at sinabihan na kumuha pa ng dagdag na p era upang magkasya. Lungkot na lungkot ang
bata at tila wala nang makukuha pa sa bahay. Kaya’t sabi ko sa pharmacist na kunin na
lang sa sukli ko ang kulang ng bata. Hindi makapaniwala ang bata at thank you ng thank
you habang papalabas kami.
Tinatanong ko ang sarili ko bakit nga ba hindi ko na lang sana pinansin ang sitwasyon at
umuwi na lang ako. Hula ko marami ang ganun na lang ang gagawin na may halo pang
judgment na “naku modus lang yan, o raket lang yan, o magdusa ka dahil pabaya ang
magulang mo!”
Salamat sa kapalaran ko, bahagyang maqsasabi ko na naging moral agent ako dahil, nakita
ko ang “need” at kahit may option pa ako tumalikod, ay inaksiyonan ko ang “need” na ito.
Alalahanin natin na ang taong walang gagawin sa sitwasyong ito ay hindi “immoral” o
masama dahil hindi niya obligasyong tumulong kung ayaw niyangmo tumulong. Ngunit ang
45
pag- uudyok sa puso ng tao tuwing may ganitong mga sitwasyon, yung feeling na dapat
may gawin, ay moral responsibility.
Page
GE 2 ETHICS
HUMAN ACT AND MORAL RESPONSIBILITY

Ito ang mga factors na bumubuo sa isang morally responsible na tao..
Responsibility is the ability of the person to respond to a need or a problem in a given
situation.
The ability to respond is an internal quality of a person which is free and voluntary yet
morally obligatory in him.
A responsible person has that feeling of moral obligation to do an act as a response to the
demand of situation.
46
Page
GE 2 ETHICS
The agent, who is a moral person, feels that he must do what ought to be done yet the
agent remains free to do or refuse the call.
ASSESSMENT:
Isulat ang mga bagay bagay o factors na bumubuo ng isang taong morally responsible.
Mag lista ng 5 hanggang 6 na sitwasyon na maaring gawan ng kabutihan ng tao sa bahay,

paaralan, o komunidad na madalas mnaiwawaglit. (ie. Paglilinis ng paligid para iwas sakit)
47
Page
GE 2 ETHICS
Isa sa mga kilalang personalidad na masasabing aktibo sa mga “volunteer social works” ay si
Angel Locsin. Masasabing isa siyang “moral agent” dahil bagaman ang kanyang pagkilos ay
hindi isang obligasyon bilang artista, ito ay patuloy niyang ginagawa.
Magbahagi ng iba pang personalidad o taong kilala ninyo at ipaliwanag kung paano siya
kumikilos bilang isang “moral agent.”
REFERERENCES:
https://en.wikipedia.org/wiki/Moral_responsibility
Name:______________________________________________________ Year &

Course:_____________
MODULE 7: MORAL PRINCIPLES (PART 1)

48
INTRODUCTION:
Page
GE 2 ETHICS
Hindi ganun kadali unawaain ang pinanggagalingan ng human acts. Kaya’t kahit “obvious”
na oa sobrang lantad na ang isang krimen, hindi kaagad mapapatawan ng parusa ang “tila”
may sala. Nagkakaroon pa ng mahabang imbestigasyon, umaabot minsan ng taon ang haba
at mahabang paglilitis pa ang susunod dito. Hindi agad-agad na black and white angd moral
acts kung kaya’t masugid na pag-aaral ng Ethics ang maaaring maging gabay natin.
Siyempre, hindi lahat ng aspeto ng Ethics o morality ay kayang pagkasyahin sa isang
semester na turo, pero mag kaka- idea tayo na may mga factors pala na dapat i-I consider
bagoka makagawa ng moral judgement.
May isang pelikula na ang title ay “Captain Fantastic,” kung saan ang bidang lalaki ay
nagpasya na tumira sila sa isang kagubatan, walang kuryente, walang TV, walang internet ng
15 years. Ginawa niya ito sapagkat ang kanyang asawang babae ay may mental illness na
tinatawag na bipolar disorder. Ang akala niya ay makakatulong ang isolation at
mababawasan ang depression ng asawa niya. Ngunit sa huli ay nag suicide din, patunay na
hindi tamang ilayo ang wife niya sa nakasanayang realities. Sabi niya “I thought it would help
her, but I was wrong.” Minsan may nagagawa tayong mga bagay na hindi natin inaasahan na
magiging masama ang resulta. Mali kung mali, ngunit may mga excuses din kung minsan.
Paano kung hindi alam? Paano kung nabigla lamang? Kung alam lang sana natin ang mga
bagy-bagay ay maaaring naiwasan ang ilang pagkakamali, ngunit may mga factors na
nakakapag palihis sa tamang daan, at ito ang tinatawag nating modifiers of the human act.

Name the 2 frequent modifiers of the human act.
Enumerate and explain the kinds of ignorance and how they affect the human act.
Give examples of vincible and affected ignorance common to young people.
49
DISCUSSION:
Page
GE 2 ETHICS
MORAL PRINCIPLES
A. MODIFIERS OF THE HUMAN ACT
1. IGNORANCE
Kapag “ignorance” ang pag-uusapan, ito yung kakulangan sa kaalaman o walang
kaalaman. Kaya’t ‘pag tinanong na “bakit mo ginawa iyon?” Ang sagot ng “ignorant” na tao
ay “ay sorry, hindi ko po alam!” Halimbawa ay na- miss mo ang isang major exam ng araw
na iyon. Eto na si teacher na galit na galit at tinanong ka “bakit wala ka sa exam?
Samantalang nakita lang kita sa canteen na nakikipagkwentuhan kanina? Pagkatapos, ako
pahihirapan mo gumawa ng special exam at mag- check ng papel mo?” “Ay sorry mam, hindi
ko po alam at walang nakapagsabi sa ‘kin.” Depende sa sitwasyon kung excused nga siya o
hindi , pero the fact na ‘di n’ya alam ay nakakabawas ito ng guilt.
May pagkakataon na ang bagay na hindi mo alam ay hindi mo talaga kayang malaman, itong
ignorance na ito ay excusable at justifiable, tawag dito ay invincible ignorance.
May pagkakataon sa konting effort lang sana ay nalaman mo na ang hindi mo a lam, tulad ng
example sa taas, nagtext o nag tanong ka man lang., Gguilty ka rito pero kalahati lang, tawag
ay vincible ignorance.
May pagkakataon na “sinasadya mong ‘wag alamin” para hindi masisis sa kamalian. Ito yung
affected ignorance. Dito ay halos guilty na ang agent o doer, pero dahil ‘di pa rin alam, may
justification na ¼ siguro at 75% guilty!!!!
Principle 1: Invincible Ignorance
A person cannot be held morally responsible and accountable for an act done due to
ignorance he cannot possibly dispel or overcome, due to impossible means of fate, and not
his neglect or omission. Para maging voluntary ang act, dapat may knowledge o kaalaman at
kalayaan. Sa ignorance, wala ang mga ito kaya’t ang human act ay not voluntary. Sa
invincible ignorance, walang paraan na malaman o magka- knowledge.
: Invincible Ignorance makes an act involuntary.
50
Page
GE 2 ETHICS
Example:
May mahirap na ina ang pinaghiwalay ang kanyang 2 sanggol na mga anak dala ng
kahirapan. Ang baby boy ay napulot sa Quiapo church door at ang the baby girl sa Malolos
Cathedral’s steps. Nung sila ay lumaki,i ay nagkita sila sa isang party at dahil sa lukso ng
dugo, akala’y in love agad sa isa’t isa. Nauwi sa kasalan at pagsasama. Ito ay isang
malaking pagkakamali sa mata ng lipunan, at ng relihiyon. Isang maliwanag na incest o
incestuous ang relasyon. Ngunit dahil walang paraan para malaman na sila ay blood-
related, ang pagkakamali ay excused.
Example:
Sa kasagsagan ng bagyo ay may batang nag- aagaw buhay. Gabi noon at walang
kuryente, signal, o sasakyan upanbg humingi ng tulong sa douktor. Ang pinaka malapit na
sa douktor ay ang isang comadrona na kapitbahay. Sa pagnanasang maibsan ang bata, nag
desisyon na bigyan ng paracetamol ang baby. Dahil first time ito nabigyan, hindi alam
ninuman na siya ay allergicy sa gamout na iyon. Sa kasawiang palad, lalo pang napadali ang
buhay ng bata sa matinding allergic reaction. Ito ay isa ring halimbawa ng invincible
51
ignorance.
Page
GE 2 ETHICS
Principle 2: Vincible Ignorance
Vincible ignorance is within the ability of the person to overcome it, if only he
exercises effort and diligence, he can acquire knowledge. He is aware and therefore aware
of the consequences making him responsible. Dito, may pwede gawin ang agent o doer,
ngunit bunga ng katamaran o pagwawalang- bahala ay nawaglit ang kaalaman. Text lang o
tanong- tanong, Google lang o inquiry mababasag na ang ignorance, ngunit hindi nag- effort,
kaya nanatiling walang alam.
Example:
“ May test ba kay sir o wala?” “Bukas ba due ang project naming o hindi?” Sa dali ng
impormasyon ngayon dahil sa wifi at cellphone, madali makapagtanong. Ngunit dahil sa
kakulangan ng effort, hindi na nalaman.
Magagamit din ang prinsipyong ito sa aspeto ng self- help o self- progress. Pati
pansariling ekonomiya, kung sisispagan lang natin ng kaunti ay may pamamaraan kung saan
magkakaroon tayo ng kaunting livelihood. Hindi na excuse yung “hindi ko alam eh.” Nasa
52
Youtube at Internet na halos lahat!! Paano magluto, mag karpintero, mag tindahan, mag
Page
tanim, mag piggery, mag poultry, mag kambingan. Sumasailalim dito sa vincible ignorance
GE 2 ETHICS
na “oo, hindi natin masisisisi ang kahirapan dahil kulang sa pinagaralan ang maralita,
ngunit partly to blame din dahil kaunting kembot at pagsisiskap, may pwedeng gawan ng
paraanwin.”
Vincible Ignorance does not render the act involuntary but reduces the voluntariness
and the corresponding accountability over the act.
Principle 3: Affected Ignorance
Kapag affected ignorance ang pag-uusapan , ito yung “sinasadya” nating ‘wag alamin
para makalusot!!! Kunwyari may swimming sa ilog ang tropa. Alam mo na ‘di ka papayagan
pag nag paalam. So, eh ‘di wag magpaalam!!! Ang tanong, guilty k a ba pag- uwi mo at dapat
ka bang pagalitan.? OoO, ngunit may ignorance pa rin, bakit kamo, oo medyo alam mo na ‘di
ka papayagan, ngunit dahil ‘di mo narinig na ‘di ka pinayagan, may maliit pa na excuse, “e
kung payagan ako? Medyo lusot, ngunit ayon sa Ethics, itong klase ng palusot ay hindi
magandang defense mechanism. Hindi magandang character ang binubuo mo sa iyong sarili.
Mayor ka ng isang bayan at may nakursunadahan kang bakanteng lupa. Madali
naman ipagtanong kung bkanino o pinagbibili ba. Hindi, affected ignorance ang ginamit mo.
Samakatuwid,, ni- land grab mo, at nang may g naghabol, “sa amin pong lupa yan Mayor,
may titulo po at may kopya pa nga sa Munisipyo nyo!!!” “Ay Sorry, ‘di ko alam eh, para
kasing walang may-ari at nakatiwangwang!” “May bakod po eh, may,at sagingan at gabihan,
ano pong nakatiwangwang?”
Dahil makapangyarihan, dinaan na sa brasuhan at ang kawawang may-ari, either
53
tuluyan nang nawala ang property, o nabili nang mura ni mandarambong na Mayor!
Page
GE 2 ETHICS
It is vincible ignorance and yet the agent willfully does not exert any effort to dispel
it. Sinasadyang wag alamin kaya’t mMalaki na ang degree ng voluntariness. Hindi na pwede
gamitin ang ignorance sa nagawang kamalian. Ignorance used as an excuse is a poor way of
justification or a defense mechanism.
Affected Ignorance, in a way, reduces, and in a way, intensifies voluntariness.
ASSESSMENT:
Isulat ang kahulugan ng “modifier of the human act” sa iyong pagunawa.ayon sa iyong
pagkaka-unawa.
Isulat at ipaliwanag ang mga uri ng ignorance at ano ang impluwensya nito sa human act.
54
Page
GE 2 ETHICS
3. Magbigay ng tatlong3 hanggang 4 na halimbawa ng vincible at affected ignorance na

common sa mga kabataan.
REFERERENCES:
Name:______________________________________________________ Year &

Course:_____________
MODULE 8: MORAL PRINCIPLES (PART 2)

INTRODUCTION:
Bukod sa iIgnorance, ang sumusunod na topics ay kabilang rin sa modifiers of the human act
55
o m. Mga factors na nakakapag palihis o nakakapag paiba sa human act. Example, ang taong
“in-love” ay mas nagiging masigasig sa pag-aaral o paghahanapbuhay; a ang dating kukupad-
Page
kupad, ispired ika nga. Ang taong masipag at masigasig naman kapag namatayan ng mahal
GE 2 ETHICS
sa buhay ay nawawalan na ng gana at minsa’y nagiging desperado at suicidal. Ang taong

takot ay maaring hindi makakibo o ‘di kaya’y makagawa ng mga imposibleng bagay tulad ng
pagtalon mula sa mataas na lugar. Modifier ang tawag sapagkat sa normal na sitwasyon ay
hindi natin nagagawa, ngunit sa presensiyaay ng mga modifers ay nadadala tayong gawin.

Enumerate and explain the 2 kinds of concupiscence.Share examples of Filipino habits that
may still be considered wrong
Give examples of concupiscence that affects the human act.virtues modelled by parents
Name the other modifiers of the human act and explain how they operate.Enumerate
examples of vices that can be avoided or extinguished
DISCUSSION:
2. CONCUPISCENCE
Concupiscence is the next modifier of human act in our discussion. Patungkol ito sa
tinatawag natin na bodily tendencies , o (appetite) of man, sometimes called “the passion.”
Mas madali nating maintindihan sa katagang “tawag ng laman o tawag ng kalikasan.”
Examples of concupiscence are love (pag-ibig), hatred (pagkasuklam), joy (saya), despair
(kawalan ng pag-asa), hope (pag-asa), sorrow (hinagpis o kasawian), fear (takot) and daring
(tapang ng loob).
• Kadalasan ang mga passions, bagaman ‘nguni’t di sa lahatlaghat ng panahon, ay
nangyayari sa tao mula sa panlabas na pag-auudyok (occur in man when stimulated
externally.). Hhalimbawa, may nagdala ng cake sa birthday mo ng hindi inaasahan, ang joy
na naramdaman ay maaaring magdulot ng generosity, nag blow -oout ka o nag painom
kahit wala sa balak.)
Antecedent Concupiscence
56
Page
GE 2 ETHICS
Kapag ang passion or concupiscence ay nauwi sa action na biglaang nangyari ng hindi

planadoo o balak ay matatawag na antecedent concupiscence (when they suddenly spring
up into action without the sanction of the will.)
At dahil walang sanction ng will, o ‘di pinagisipan, maituturing itong act of man at hindi
human act (see module 4)
Dahil ang passion ay isang biglaang reaksiyon, walang pagninilay-nilay, wala ring
voluntariness na involved. Thus, the agent is not responsible nor accountable for the
consequences of the act.
Example:
• Homicide – kapag ang tao ay nakapatay sa pagmamaneho ng mabilis dahil sa isang
emergency at nia- rush ang kanyang asawa sa ospital, at may nasagasaan at siya’y
nakapatay, ito ay homicide lamang. Hindi ito krimen at hindi naman ginusto ng driver na
may masagasaan siya.
• Crimes of passion – nandilim ang paningin at may nagawang sala dahil dito.
May isang lalaking nag- OFW at dalawang2 taon siyang nasa Middle East. Naka- uwi siya
ng mas maaga sa usapang date, 3 months earlier, at binalak na sorpresahin ang kanyang
maybahay. Namili ng mamahaling pasalubong at mga paborito ng kanyang wife. Ngunit
siya ang na sorpresa ng datnan ang asawa na 8 months pregnant, at ang nasa loob ng
tahanan ay ang kanyang bestfriend! Akala siguro ay maitatago pa ang isyu tutal
maipapanganak pa ang bata bago siya umuwi. Nandilim ang kanyang paningin, at sa galit
at himagsik ng damdamin ay nataga ang bestfriend, ang asawa at ang baby sa tiyan. Ito ay
mababansagang triple homicide. Siya ay nakulong ng ilang buwan bago ang paglilitis.,
Uumabot lamang ng 7 buwan at siya ay napalaya. True story, nangyari sa uncle ng
kasamahan ko dati sa seminary. Bakit homicide? Bakit hindi murder? Murder kapag
pinagplanuhan, gumawa ng exit plan at mga alibi at excuses. ‘Di ba’t namili pa siya ng mga
pasalubong?
57
On the lighter side, kung kunyari ay hindi mo nasunod si tatay at si nanay na ‘wag muna
Page
makipag- intimate (sex) sa boyfriend o girlfriend, ngunit nagka- field trip at nasiraan kayo at
GE 2 ETHICS
naiwan kayong magkasama kaya’t may nagyari, ayun, antecedent concupiscence. O nag
cheat dahil sa takot na garotihin ni tatay pag mababa ang marka, ay pasok sa ganitong
kategorya ‘yan.
Kapag pinag-isipan ang concupiscence, ‘yun na ang ating next topic, consequent ang tawag
dito.
Consequent Concupiscence
Consequent concupiscence na ang tawag kapag ginusto na ng agent o doer ang udyok ng
passion.
Ang rape halimbawa ay madalas pinagplaplanuhan, kung saan dadaan ang taong
gagahasain, ano ang oras, saan angd ideal na lugar. Tulad ng murder na may plano, may
freedom, voluntariness at deliberation, ang rape ay pre-meditated, kaya’t consequent
concupiscence.
May rape ba na hindi pre-meditated? Maaari kung na tsambahan ang babaeng nag-iisa o
defenseless sa isang isolated na lugar, pwede. Antecedent concupiscence ito at mas mababa
ang kaparusahan kumpara sa pre- meditated o pinagplanuhan na rape.
Dahil mayroong knowledge at consent ang doer o ang agent, siya ay responsible kung kaya’t
siya ay guilty.
Example:
• Murder
• Illicit sexual relationships
***Mga dagdag na paliwanag:

Sa antecedent concupiscence nababawasan ang voluntariness ng act. May mga antecedent
concupiscence na talagang dala ng pagkabigla, hindi na napag-iisipan kaya’t yung required
na freedom at voulntariness ay halos wala. Some antecedent concupiscence occurs as
sudden reaction to an external stimulant. There is not much involvement of knowledge and
freedom required for voluntariness. There is no adequate control of the intellect.
58
Antecedent concupiscence, therefore, lessens or diminishes the responsibility and

Page
corresponding accountability of the act.

GE 2 ETHICS
Ngunit ang antecedent concupiscence does not eliminate the voluntariness of an act.
The word “diminish” simply means reduction of its quantity or intensity, implying that
voluntariness is still present, for this reason, the agent ist still responsible and accountable
for the act although imputability is diminished. Kaya nga sa halimbawa nung OFW, kailangan
pa rin niyang makulong dahilat may napatay siya. Oo,O nabigla siya pero hindi naman lahat
ng nabibigla ay humahantong sa pagpaslang. Ang iba marahil ay lalaylo na lang at iiyak!!!
3. FEAR
Ang isang human act na nagawa dahil sa takot, ay voluntary pa rin, siya ay may control
pa rin siya sa kanyang gawa.
Kung ang isang tao ay magnanakaw sa takot na maiwasan ang kahihiyan o pagkakakulong,
siya ay responsible sa kanyang gawa. O ‘di kaya, may kaso ng isang estudyante ditto na siya
mismo ang naglagay ng grade niya sa class card sa takot na ‘diwag pumasa, kaya siya ay
guilty. The act emanates from him, he does it wilfully, and there is awareness, freedom,
voluntariness in the agent. For this reason, he is responsible and accountable for the act is
truly a human act.
4. PANIC
• Intense fear
• Any act of panic is an act of man and therefore, the doer is not accountable.
Example:
A man kills his probable killer due to self-defence.
5. VIOLENCE
59
Ang definition ng Violence (o karahasan sa Tagalog) ay isang intense, physical, external force
Page
or harm done to the doer.
GE 2 ETHICS
Ito ay isang external act na padating o mangyayari pa lamang.

Natural sa tao na gumamit din ng karahasan upang tapatan at labanan ang padating na
karahasan.
Ang inaasahang reaksiyon sa violence ay violence din. Ito ay modifier ng human act. Ang tao
ay inaasahang reresponde sa karahasan ng karahasan din, at ito ay justifiable. Kung kaya’t
ang self-defense ay parating excused kahit sa mata ng batas.
Sa kwento ng “The Girl with a Dragon Tatoo” si Lisbeth Salander ay bata pa ng madalas
niyang masaksihan na binubugbog ng kanyang ama ang kanyang ina, na umabot sa
kianyang permanenteng mental disability dahil halos basagin ng tatay niya ang ulo ng
kanyang ina. Ang taong violente ayt ‘di makakausap ng taimtim o mahinahon. Kaya’t
inantay niyang sumakay ng kotse ang tatay niya at hinagisan ng Molotov, o bote ng gas na
may sindi, na naging sanhi ng pagka sunog ng kanyang ama.
6. HABIT
Walang eksaktong translation ang habit at, ang binibigay na translation lamang ay “ugali.” .
Mas tamang gamitin ang nakasanayan o nakaugalian. Sa Ethics, lahat ng habits ay pawaing
human acts lahat. Walang tao na makakapagsabi na “ay pasensiya na , nakasanayan na
eh,.” lLalo’t kung ito ay ginamit sa masama.
60
Page
GE 2 ETHICS
Dito sa Mindoro, matindi ang nakasanayang pag inum-inom ng mga kalalakihan. Kung
minsan ay isusubo na lamang ng mga anak ay ipambibili pa ng alak. Ito a ngy madalas na
sinasabi at maririnig sa kanila:, “Pangpa- pa relax po” pag ka talok o katatapos lang ng
pagbubukid,!” “pPampa- relax lang po bago matulog.,” “mMasarap lang po mag kwentuhan
at mag kalakalan ‘pag may kaunting inom!” Hindi dahil nakasanayan, ito ay nagiging tama
na.
Kaya’t madalas dapat ang moral reflection, o pagninilay- nilay ng maiwasan ang ganitong
mga sitwasyon.
May mga taong parating late, sa bansa natin halimbawa, ‘pag may lakad o assembly o
activity, madalas late. Kaya yung Filipino time, hindi ‘yun cute, insulto sa atin iyon. Akala
n’yo ba ganun sa ibang bansa? Hindi, marunong silang tumupad sa mga usapang oras at
schedule.
Dito nakasanayan nang maging corrupt sa maraming bagay. Sanay sa lagay, padulas,
palakasan, padding ng presyo, daya sa bidding at marami pa. Hindi ito tama, ngunit ang
akala ng marami ay okay lang dahil habit o gawi na ditto iyon.
All habits are human acts. Not because a person is used to doing something out of habit,
and evil in nature, makes it okay and justifiable.
Virtue – ang tawag sa nakasanayang good acts. Kaya ang tawag sa agent ay “virtous
person.” Ang pagiging . mMasinop sa perap kunyari o matipid na, hindi lamang sumpong,
kundi parte ng buhay ng isang tao ay isang halimbawa ng virtue.niya.
Vice – ang tawag sa habitual bad acts. May tagalog ito na popular di ba? Bisyo! Hindi lang sa
61
alak at sigarilyo, may bisyo sa pandaraya, sa pagiging late, sa pagiging mapanlamang at iba
pa.
Page
GE 2 ETHICS
ASSESSMENT:
Obserbahan ang iyong paligid (pamilya, paaralan, community). Isulat at ipaliwanag ang 2
klase ng concupiscence.Magbigay ng mga habits o mga nakagawian na ng mga Filipino na sa
iyong palagay ay hindi pa rin masasabing tama.
Magbiagy ng mga halimbawa ng concupiscence na nakakaapekto ng human acts.Magbigay

ng mga halimbawa ng virtues ng iyong mga magulang na gusto mong tularan.
3. Pumili ng 3 modifiers ng human act at ipaliwanag kung paano ito

nangyayari.Magbigay ng mga halimbawa ng vices na gusto mong iwasan o sugpuin sa ating
62
lipunan.
Page
GE 2 ETHICS
REFERERENCES:
Larsson, Stieg (2005)The Girl with the Dragon Tattoo
63
Page
GE 2 ETHICS
Name:______________________________________________________ Year &

Course:_____________
MODULE 9: INDIRECT VOLUNTARY ACT AND THE PRINCIPLE OF DOUBLE EFFECT

INTRODUCTION:
Mahalaga ang pag-aaral, ang training, ang acquisition ng skills, s. Sapagkat marami sa atin ay
magiging proffesionals. Nakakahiya naman na pagkatapos tayong pagkatiwalaan ng tao,
pagkalampas sa interview at screening para sa isang mahalagang papel na gagampanan, ay
64
“incompetent” o inutil pala tayo! Kaya’t dapat iwasan ang palakasan at brasuhan, kundi sa
kakayanan natin dapat i-I base ang hiring. ‘Wag tayo matuwa at naka landing tayo ng
Page
posisyon dahil ninong mo si mayor o kumpare ni tatay si general! Dahil kapag tayo ay
GE 2 ETHICS
nagkalat o pumalpak habang nakatalaga sa posisyon, wala tayong ibang pwede sisihin kundi
ang sarili natin. ‘Pag nag teacher tayo, siguraduhin natin na kasali ang skills sa pakikitungo sa
bata, kung paano ipaiintindi ang lessons, at walang extra baggage o mga bitterness sa buhay
na ibabaling sa mga pobreng estudyante. Sa alituntunin ng ethics ukol sa indirect voluntary
act, kahit hindi sadya ang negative na nangyari, responsible pa rin ang agent.
Isa sa iniikutan madalas ng Ethics ay ang principle ng double effect, na kung saan
magdedesisyon ang agent kung maari bang ituloy ang isang gawa upang may masagip na
buhay o sitwasyon ngunit ang kapalit nama’y kamatayan o pagka giba o pagka sirta ng iba.a?

Enumerate and explain cases of indirect voluntary acts.
Name the principles that make an act valid under the principle of double effect.
Give examples that applies to the principle of double effect.
DISCUSSION:
A. INDIRECT VOLUNTARY ACT

A person is responsible for an effect of his indirect act.
Example:
The policeman is running in pursuit of a murderer in a crowded market. The criminal
65
submerged in the crowd, holding his gun ready to shoot the pursuing officer. At the glimpse
of the criminal’s head in the crowd, the policeman shoots the murderer causing him to die.
Page
But the same bullet that killed the culprit also killed an innocent salesgirl nearby.
GE 2 ETHICS
Inaasahan sa example na ito na alam ng police, na kahit anong mangyari, kahit gaano pa k
aka-a sharp shooter, na bawal na bawal na bumaril sa lugar na maraming tao! Inaasahan
na may presence of mind ang police na magkaroon ng quick decision kung ano ang mas
tamang gawin. Samakatwid, kahit hindi intentional ang pagkakatama sa sales lady, siya na
professional law enforcement agent, ay guilty pa rin ng negligence at poor judgment.
Minsan, aAng kahirapan ng maraming kabataan ay resulta ng mga iresponsableng mga

adult. Ang pag- aasawa ay hindi biro lalo’t walang kabuhayang matatawag. Hindi natin
obligasyon sa lipunan o kanino man na mag- asawa agad-agad lalo’t hindi pa handa.
Nagiging vicious cycle tuloy ang poverty sa atin. Wala na ngang trabaho, mag- aanak pa
nang mag-aanak. Walang sustansya ang bata, hindi matuto sa paaralan, walang makain,
anong klaseng estudyante sila na haharap sa bukas? Hindi makakuha ng btrabaho at
walang skills, tapos maga- asawa na rin ng bata pa! Sa ganitong pagkakataon, iIndirect
involuntary act ng adults ang kahirapan kahit hindi nila ito sinasadya, dahil sa kakulangan
ng preparasyon sa pagtataguyod ng pamilya.
Sa huli, at mga adults na rin ang mga bata, hindi maaaring ipasawalang- bahalang sabihin
ng magulang sa kanila na “mahirap kayo, kasalanan ninyo yan at ‘di kayo nagsumikap!”
Dahil kapag pinalaki sa sobrang kahirapan ang mga bata, kulang sa sustansya at malinis na
kapaligiran, maayos man lamang na tulugan, malinis na damit, nagiging mahirap din silang
turuan ng maayos na pangarap. ang mga ito.
DOUBLE EFFECT
Isa sa mga interesting na yugto ng Ethics ay ang principle ng double effect. Dahil sa principle
66
na ito tumatalakay ng mga napaka sensitibong mga issues, lalo ang buhay at kamatayan ng
mahal sa buhay, mga isyu ng pagtitiis ba o paghihiwalay, at ang mga katagang “lesser evil”
Page
ay gagamitin dito ng madalas.

GE 2 ETHICS
The principle of double effect ay nagpapahiwatig na ang “isang gawain” o aksyon ay

hahantong sa dalawang resulta, isang good at isang evil.
Halimbawa:
Nilapitan ka ng duktor bilang asawa ng babaeng critical ang panganganak. Nag-aagaw
buhay ang iyong asawa pati na rin ang baby kaya’t kailangan na agad ma- operahan.
Ngunit’t hindi ganun kadali ang operasyon, dahil magkadigkit ang ina at sanggol sa
sitwasyong ito, may isang mag durusa bilang resulta.
Ang tanong sa iyo ay ito, “sino ang gusto mong sagipin, ang asawa mo o iyong anak?” Ito
ang kundisyon: . kKapag pinili mo ang iyong asawa na unahing sagipin, 50/50 chance ang
kanyang survival, at mamamatay ang sanggol; k. Kung ang sanggol ang uunahin, 100% ang
chance mabuhay, ngunit sigurado ang pagpanaw ng iyong asawa. Bago ka pumili, isipin mo
na ‘di mo pa na mi meet ang baby na may 100 % na mabuhay. Pero ang wife mo, kahit 50%
lang ang chance mabuhay ay nakasama mo na sa buhay ng ilang taon, sa hirap at ginhawa,
nagtayo ng maliit na tahanan, sabay kumain, matulog, mamasyal! Malalim na ang ugat ng
pagsasama kaya’t ang kasawian ay higit at pangmatagalan. Sino na ang iyong pipiliin?
Kung nasa kamay natin ang pagpili, madalas ang pipiliin natin ay ang ating asawa. Ngunit
sa Ethical standards, ang mas matimbang ay ang pagpili ng sanggol dahilat sigurado ang
buhay. Dahil kung piliin ang asawa at pumalya at ‘di rin niya nakayanan, uuwi tayong mag
isa! Ngunit ‘pag pinili ang bata, sigurado nang may buhay na nilalang pagkatapos ng
trahedyang ito.
Upang maging valid ang human act, ito ang mga sumusunod na principles na dapat
masunod:
• The act must be good in itself or at least morally neutral.
• The good effect must be greater than the evil or at least equally important.
• The act is the only means to attain the good effect.
• The evil effect must be the last to happen.
• The doer must be honest in his intention.
Example:
67
Page
GE 2 ETHICS
Sa pagtulong sa ating pamilya, dapat mas maging matimbang ang mabuting dulot ng tulong
natin kaysa masama. Kung nagiging dependent o inutil dahil sa ating padala at tulong, ang
good act ay natatalo ng evil effect. Paano kung ang tulong ay ginagamit lamang pang bisyo
at pang droga ng ibang miyembro at ang iba naman ay puspusan sa aral? Itutuloy pa ba ang
pagpapadala ng remittances?
Sa paglaglag ng bomba mula sa eroplano, ang terror bomber ay sinasadyang patamaan ang
mga civilian upang manghina ang determinasyon ng kalaban. Ang kamatayan ng civilian ay
sinasadyaang gusto niyang mangyari. Samantalang ang strategic bomber ay naglalaglag ng
bomba sa military targets kahit nakikita niyang maaaring may madamay na civilian sa pag
gawa nito.Pag nakapatay ng civilian ang kanyang bomba, kahit nakita niyang maaari itong
mangyyari, hindi ito ang kanyang intensiyon ngunit consequence na lamang ng kanyang
action. Kahit ang parehong military bombers ay nakapatay ng sing daming civilian, ang
strategic bombing ay pinahihintulutan, ang terror bombing ay hindi.
Para sa may malalalang sakit na matindi ang pagdurusa, hindi pa rin allowed o pwede ang
bigyan ng gamot na nakakamamatay. Kahit sinasabi na mas masahol pa mabuhay ng may
matinding sakit, mabuti pa ang mamatay. Ngunit kung ang gamot na ibibigay ay mataas na
68
dosage na pain reliever, na ang hangad ay ibsan ang pasakit ng may karamdaman, at
Page
GE 2 ETHICS
nagdulot ito ng kamatayan, sa prinsipyo ng double effect, ito dapat ay morally allowed o
morally permissible.
Ang pinagmulan ng doktrina ng double effect na si Tomas Aquino ay nagsabi na ang pag
patay habang ipinagtatangol ang sarili ay pwede. Ang pag gamit ng violence upang sagipin
ang ating sarili kahit ang violence na ito ay magdulot ng kamatayan ng aggressor ay morally
permissible. (Summa Theologica, II-II, Qu. 64, Art.7
ASSESSMENT:
Magsulat ng 2 hanggang 3 halimbawa nga indirect voluntary act at ipaliwanag.
Isulat ang mga principles na sumasailalim sa double effect.
Magbigay ng halimbawa ng tamang pag gamitan ng principle of double effect.

69
Page
GE 2 ETHICS
REFERERENCES:
http://web.mnstate.edu/gracyk/courses/phil%20115/doubleEffect.htm
70
Page
GE 2 ETHICS

Grace Mission College: Module 1: Introduction To Ethics

Uploaded by

Document Information

Original Description:

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Grace Mission College: Module 1: Introduction To Ethics

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

GRACE MISSION COLLEGE

Catiningan, Socorro, Oriental Mindoro

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

Name:______________________________________________________ Year &

MODULE 1: INTRODUCTION TO ETHICS

CONSERVATIVE MODERATE SEXY

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

important, what is right and wrong, what is good and bad.

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

IS PRE- MARITAL SEX BAD? IS SAME- SEX MARRIAGE IMMORAL?

IS IT RIGHT TO STEAL FROM THE RICH WHEN ONE IS DYING OF HUNGER?

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

IS ITIT IS TERRORISM WHEN MIDDLE EASTERNERS ATTACK? BUT IF WHITE SOLDIERS

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

2. Magbigay ng 3 hanggang 4 na halimbawa ng mga bagay-bagay na na iyong tinuturing

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

Name:______________________________________________________ Year &

MODULE 2: HISTORY OF ETHICS

After successfully completing this module, you should be able to:

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

SYSTEMATIC MORAL REFLECTION OR “ETHICS” BEGAN IN THE WESTERN WORLD.

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

ORIGIN OF THE WORD

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

Medieval/middle ages (8th-16th century AD)

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

Main Ethical Ideas during the Modern Era:

and the proponent of Existentialism.

Rationalism-uses reasoning and proof in explaining reality

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

Empiricism-regards experience as the only source of knowledge.

Immanuel Kant (-Kantianism)- is an example of a deontological moral theory–according to

Karl Marx (- Marxism)- is ay isang uri ng Ethics base sa pagkakaiba-iba ng pang-

mayaman o mahirap, kundi pantay-pantay ang lahat.

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

form of socioeconomic analysis that analyses class relations and societal

c. Jean Paul Sartre (-Existentialism)- a - A philosophical theory or approach that

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

2. Pumili ng isangAnu-anong mga dominant ethical beliefmain ethical idea s (Existentialism,

3. Ipaliwanag ang iyong naunawaan sa pananaw na kahit isang Philosopher tungkol sa

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

Name:______________________________________________________ Year &

MODULE 3: REASONS FOR STUDYING ETHICS

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

Ang magandang balita ay nagbibigay ang Ethics ng magagandang mga instrumento na

pwedeng gamitin sa pag-unawa at pagsusuri ng mga moral issues.However, ethics does

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

II. Ethics can provide a moral map.

Halimbawa, kung ang patuloy na pagpapagamot ng isang comatose na mahal sa buhay

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

Ethics can pinpoint a disagreement.

Ethics doesn't give right answers

Ethics doesn't always show the right answer to moral problems.

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

Ethics can give several answers.

PREPARED BY CESAR S. AGUILAR INSTRUCTOR 1

Ayaw ng karamihan ng moral ambiguity, o yung alanganin, at mapipilitan silang umako ng

Halimbawa, may nagnakaw sa iyong tindahan, isang estranghero na itsurang criminal