‫דברי תורה וחסידות ועניני מוסר מלוקטים מספרי רבותינו הקדושים מאורי הדורות זי"ע‬
‫יוצא לאור מדי שבוע בשבוע וליומא דפגרא להתענג בתענוג רוחני במילי דחדוותא‬
‫לע"נ מו"ה אברהם ב"ר משה זאב ז"ל (ראזענבערג) ‪ -‬נפטר ב' מנחם אב תשע"ה לפ"ק‬
‫"כה" תברכו‪ ,‬און ביי מתן‬
‫תורה שטייט‪" ,‬כה" תאמר‬
‫לבית יעקב‪.‬‬ ‫תורות על הפרשה‬
‫ס'שטייט אין מדרש‪ ,‬אז‬
‫יעקב און עשו האבן זיך‬
‫צוטיילט מיט ביידע וועלטן‪ ,‬יעקב האט גענומען עולם‬
‫הבא‪ ,‬און עשו‪ ,‬עולם הזה‪ ,‬אויב אזוי דארף מען פארשטיין‪,‬‬
‫ווי אזוי מעגן די אידן הנאה האבן פון די וועלט‪ ,‬דאס האט‬
‫דאך עשו גענומען‪.‬‬
‫נאר די גמרא זאגט‪ ,‬אז השי"ת האט זיך אויסגענומען א‬
‫תנאי מיט די וועלט‪ ,‬אז אויב די אידן וועלן מקבל זיין די‬
‫תורה איז גיט‪ ,‬און אז נישט ווערט די וועלט חרוב ווערן‪,‬‬
‫און ס'שטייט אין די גמרא‪ ,‬המציל מזוטו של ים הרי אלו‬
‫שלו‪ ,‬אז איינער ראטעוועט א זאך פון א פארפלייצונג‪ ,‬איז‬
‫דאס זיין‪ ,‬ווייל דער בעל הבית האט זיך שוין זיכער מייאש‬
‫געווען דערפון‪ ,‬קומט אויס אז די אידן ‪ -‬וואס האבן מקבל‬
‫געווען די תורה ‪ -‬האבן געראטעוועט די וועלט‪ ,‬ממילא‬
‫מעגן זיי הנאה האבן פון עולם הזה‪.‬‬
‫דאס איז פשט אין מדרש‪ ,‬מהיכן זכו ישראל לברכת כהנים‪,‬‬
‫פון וואו האבן די אידן זוכה געווען צו ברכת כהנים‪ ,‬דאס‬
‫איז דאך ברכות וואס באלאנגט לכאורה צו עשו‪ ,‬ממתן‬
‫תורה‪ ,‬דורכדעם וואס די אידן האבן מקבל געווען די תורה‪,‬‬
‫האבן זיי דאך געראטעוועט די וועלט‪ ,‬דערפאר מעגן זיי‬
‫הנאה האבן אויך פון עולם הזה‪.‬‬
‫(עצי חיים)‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש א‪.‬‬
‫פרשת נשא תש"פ לפ"ק ‪ -‬כיתה ד' ה' ו'‬
‫בעזהשי"ת‬
‫וידבר ה' אל משה "לאמר"‪,‬‬
‫נשא את ראש‪.‬‬
‫מען‬ ‫דארף‬ ‫לכאורה‬
‫פארשטיין וואס מיינט די‬
‫תורה מיט דאס ווארט‬
‫לאמר‪ ,‬געווענליך ווי ס'שטייט לאמר איז די כוונה‪ ,‬אז‬
‫מ'זאל דאס זאגן פאר אנדערע‪ ,‬אבער די פרשה נשא את‬
‫ראש וגו' אז מ'אל ציילן די לויים‪ ,‬האט משה רבינו אליינס‬
‫געטאן און האט דאס לכאורה נישט געדארפט זאגן פאר‬
‫אנדערע‪.‬‬
‫ענטפערט דער רבי זי"ע‪ ,‬לויט ווי ס'שטייט אין כלי יקר‪ ,‬אז‬
‫דערפאר האט הקב"ה באפוילן אז מ'זאל קודם ציילן די בני‬
‫קהת‪ ,‬כאטש גרשון איז געווען עלטער‪ ,‬ווייל די בני קהת‬
‫האבן געטראגן דעם ארון ‪ -‬וואו ס'איז געווען די הייליגע‬
‫תורה ‪ -‬און צוליב כבוד תורה האט מען זיי געציילט פריער‪.‬‬
‫דאס איז די כוונה פון דאס ווארט לאמר‪ ,‬אז הקב"ה האט‬
‫געזאגט פאר משה רבינו‪ ,‬ער זאל זאגן פאר די שפעטערע‬
‫דורות אז מ'זאל זיך אראפלערנען אז כבוד התורה איז‬
‫זייער חשוב‪ ,‬און מ'דארף שטארק מכבד זיין א בן תורה‪,‬‬
‫מער פון א בכור‪.‬‬
‫(דברי יואל)‬
‫יברכך ה' וישמרך‪.‬‬
‫ס'שטייט אין מדרש‪ ,‬מהיכן זכו ישראל לברכת כהנים‪,‬‬
‫ממתן תורה‪ ,‬פון וואו האבן די אידן זוכה געווען צו ברכת‬
‫כהנים‪ ,‬פון מתן תורה‪ ,‬ביי ברכת כהנים שטייט דער לשון‬
‫גליון אז תתענג‬

‫מעשה על הפרשה‬
‫דאס איז די פרשה וואס האט אין זיך די מערסטע פסוקים פון אלע‬
‫כה תברכו את בני ישראל "אמור להם"‪ ,‬רש"י‬
‫שרייבט‪ ,‬כמו זכור שמור‪.‬‬
‫איינמאל איז ביים רבי ר' מענדל'ע מ'רימאנוב‬
‫זי"ע‪ ,‬נישט געווען קיין פיש אויף שבת קודש‪ ,‬ווען‬
‫דער זמן כניסת השבת האט זיך שוין‬
‫דערנענטערט‪ ,‬האט ער באפוילן פאר זיין תלמיד‬
‫דער רבי ר' הערש פון רימאנוב זי"ע‪ ,‬ער זאל‬
‫ארויפלייגן דעם טאפ ‪ -‬אין וועלכן מ'קאכט די‬
‫פיש ‪ -‬אויפ'ן פייער‪ ,‬און צוגרייטן דאס וואסער מיט‬
‫צוויבל און אלע צוגעהערן‪ ,‬און די גאנצע צייט זאל‬
‫ער זאגן לכבוד שבת קודש‪.‬‬
‫פלוצלונג קלאפט אריין א איד‪ ,‬וועלכער איז‬
‫געקומען פונדערווייטענס צו פראווען דעם שבת‬
‫ביים רבי'ן ר' מענדל'ע זי"ע‪ ,‬און האט‬
‫מיטגעברענגט פיש פאר'ן רבי'ן‪.‬‬
‫די גאנצע שטאט האט מיטגעהאלטן דעם‬
‫אפענעם מופת‪ ,‬שבת אינדערפרי ביי די סעודה‬
‫האט רבי ר' מענדל'ע געזאגט‪ ,‬אז אינאיינעם מיט‬
‫די הייליגקייט פון שבת קודש‪ ,‬קומט אראפ אלע‬
‫ערליי השפעות וואס איז דא אויף דער וועלט‪ ,‬און‬
‫דער מענטש וואס וויל ממשיך זיין די השפעה‪ ,‬מוז‬
‫ארויסזאגן מיט'ן מויל די ווערטער לכבוד שבת‬
‫קודש‪.‬‬
‫דאס איז פשט אין דעם וואס חז"ל זאגן‪ ,‬זכור‬
‫ושמור בדיבור אחד נאמרו‪ ,‬אז די השפעה פון‬
‫שבת קודש ווענדט זיך אינעם דיבור וואס מ'זאגט‬
‫לכבוד שבת קודש‪ ,‬דעריבער ‪ -‬האט דער רבי ר'‬
‫מענדל'ע געזאגט ‪ -‬בין איך געווען זיכער אז‬
‫דורכ'ן זאגן לכבוד שבת קודש וועט זיין א השפעה‬
‫(ארץ צבי)‬
‫פון פיש‪.‬‬
‫מיט דעם האט דער רבי ר' הערש מרימאנוב זי"ע‬
‫געטייטשט דאס וואס רש"י שרייבט‪ ,‬אמור להם‪,‬‬
‫כמו זכור שמור‪ ,‬אז דער כח פון די כהנים וואס‬
‫זאגן ארויס די ברכות מיט'ן מויל‪ ,‬איז דער זעלבער‬
‫כח ווי זכור ושמור‪ ,‬ווי די השפעה פון שבת קודש‪,‬‬
‫פונקט ווי ביי שבת קודש שטייט אז מ'איז ממשיך‬
‫די השפעה מיט'ן דיבור‪ ,‬אזוי איז אויך ביי ברכת‬
‫כהנים‪.‬‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬
‫די גרעסטע סדרה‬
‫פרשת נשא האט אין זיך‪ ,‬הונדערט זעקס און זיבעציג (קע"ו) פסוקים‪,‬‬
‫פרשיות אין די תורה‪.‬‬
‫אויך דער גרעסטער קאפיטל אין תהלים ‪ -‬קי"ט ‪ -‬האט דעם צאל‬
‫פסוקים‪ ,‬אויך די גרעסטע מסכת פון ש"ס ‪ -‬מסכת בבא בתרא ‪ -‬האט‬
‫קע"ו דפים‪.‬‬
‫דער חידושי הרי"ם זי"ע האט געזאגט‪ ,‬אז אויך דער מדרש רבה פון‬
‫פרשת נשא איז די גרעסטע פון אלע פרשיות התורה‪ ,‬און אויך איז דער‬
‫אידרא אין זוהר הקדוש פון פרשת נשא גרעסער ווי געווענליך‪.‬‬
‫דער טעם איז‪ ,‬ווייל פרשת נשא ליינט מען שטענדיג תיכף נאכ'ן יום טוב‬
‫שבועות‪ ,‬און אינעם יום טוב שבועות ‪ -‬ווען הקב"ה האט געגעבן די תורה‬
‫‪ -‬איז זיי נתגלה געווארן אסאך חכמת התורה‪ ,‬דערפאר ליינט מען נאך‬
‫שבועות די גרעסטע פרשה‪.‬‬
‫נאך א טעם פארוואס מ'ליינט שטענדיג פרשת נשא נאך שבועות‪ ,‬ווייל‬
‫אין פרשת נשא שטייט די פרשה פון ברכת כהנים‪ ,‬און דאס אונז מרמז‪,‬‬
‫אז ווער עס לערנט תורה‪ ,‬ווערט געבענטשט מיט אלע ברכות וואס‬
‫ס'שטייט אין די תורה‪.‬‬
‫(נועם אליעזר ‪ -‬סקולען)‬
‫נאך א טעם‪ ,‬ווייל די גמרא זאגט (מגילה ל"א‪ ):‬אז דערפאר ליינט מען‬
‫יעדעס יאר די פרשה פון די תוכחה (פרשת תבוא) פאר'ן יום טוב ראש‬
‫השנה‪ ,‬ווייל ס'שטייט דארט די תוכחה‪ ,‬די שטראפן וואס וועט קומען‬
‫אויב מ'טוט נישט די מצוות פון הקב"ה‪ ,‬און מ'בעט א תפלה‪ ,‬תכלה שנה‬
‫וקללותיה‪ ,‬תחל שנה וברכותיה‪ ,‬אז דאס אלטע יאר זאל זיך ענדיגן מיט‬
‫אירע קללות‪ ,‬און דאס נייע יאר זאל זיך אנהייבן מיט ברכות‪ ,‬די זעלבע‬
‫איז נאך שבועות‪ ,‬ווען מ'האט מקבל געווען די תורה מיט א פרישע‬
‫התחדשות‪ ,‬בעטן מיר פון הקב"ה אז ער זאל אונז בענטשן מיט ברכת‬
‫כהנים‪ ,‬ווייל מיר האבן אנגעהויבן א נייע יאר פון לימוד התורה‪.‬‬
‫נשא את ראש‬
‫דער רבי זי"ע פלעגט נאכזאגן פון זיין טאטן‪ ,‬דער הייליגער קדושת יו"ט‬
‫זי"ע‪ ,‬אז דער ערשטער שבת נאך שבועות‪ ,‬ווען מ'ליינט אין די תורה‪ ,‬נשא‬
‫את "ראש"‪ ,‬טראכט ער שוין פון ראש השנה‪ ,‬און עס פאלט אים שוין א‬
‫שרעקליכע א פחד פון די הייליגע טעג‪.‬‬
‫(מחזור דברי יואל לראש השנה)‬
‫ש ב‪.‬‬ ‫גליון אז תתענג‬
‫מורא'דיגן צומישונג אויך ביי‬ ‫די ציונים פארדרייען די‬
‫די ערליכע אידן‪ ,‬אסאך מער‬ ‫פאקטן‬
‫ווי ביי די פריערדיגע‬
‫מלחמות‪.‬‬
‫די באקאנטע "נשא" תורה‬ ‫אין יאר תשכ"ז‪ ,‬תיכף נאך‬
‫פסח‪ ,‬האבן די ציונים ימ"ש‬
‫במשך די טעג פון די מלחמה‪,‬‬ ‫טעגליך פארשפרייט אין‬
‫איז געשאפן געווארן אן‬ ‫זייערע צייטונגען און אויף די‬
‫אויסטערלישע איבערקערניש אין די הערצער פון טויזענטער‬ ‫ראדיא‪ ,‬אז די אראבער ווילן אנהייבן מיט זיי א מלחמה און‬
‫ערליכע אידן‪ ,‬וועלכע האבן געשפירט א געוויסע שעצונג און‬ ‫ווילן אונטערברענגען גאנץ כלל ישראל‪.‬‬
‫הכרת הטוב צו די מדינה און צו די ציונים אז זיי האלטן‬
‫די ציונים האבן אנגעזייט א שרעקליכן פחד ביי כלל ישראל‪,‬‬
‫מלחמה מיט די אראבער‪.‬‬
‫און האבן געמאכט זיכער אז יעדער זאל מיינען אז די‬
‫דורכאויס די זעקס טעג פון די מלחמה‪ ,‬האט מען כסדר‬ ‫אראבער זענען די וועלכע זוכן צו מאכן א מלחמה‪ ,‬און זיי‬
‫געהערט פון איין נצחון (זיג) נאכן אנדערן‪ ,‬מענטשן האבן‬ ‫זעלבסט זענען די רחמנות'דיגע וועלכע האבן נישט קיין‬
‫גערעדט און באגייסטערט געווארן פון די ציונים אז זיי‬ ‫אנדערע ברירה נאר צו מלחמה האלטן‪ ,‬יעדער האט‬
‫באזיגן די אראבער אויף א מורא'דיגן פארנעם‪ ,‬אז אין בלויז‬ ‫געציטערט פון די מלחמה‪ ,‬ווייל מ'האט געוואוסט אז דאס‬
‫געציילטע טעג האבן זיי גע'הרג'עט טויזענעטער אראבער‪,‬‬ ‫מיינט חלילה אידיש בלוט‪.‬‬
‫און איינגענומען פרישע פלעצער‪ ,‬צווישן זיי אויך דעם‬
‫הייליגן פלאץ דעם כותל מערבי‪ ,‬קבר רחל‪ ,‬און מערת‬ ‫יום תפלה וזעקה‬
‫המכפילה‪.‬‬ ‫דער רבי זי"ע האט גלייך פארשטאנען וואס פארא‬
‫אסאך אידן וועלכע זענען ביז דעמאלט געשטאנען ווייט פון‬ ‫שרעקליכע סכנה אזא מלחמה קען ברענגען אויף די אידן‬
‫די עבודה זרה הציונית‪ ,‬האבן אבער דעמאלט אנגעהויבן‬ ‫סיי ברחניות און סיי בגשמיות‪ ,‬דעריבער האט ער דעמאלט‬
‫שפירן א געוויסן נאנטשאפט צו די ציונים‪ ,‬די אידישע גאס‬ ‫ּ‬ ‫פאררופן א יום תפלה אויף זונטאג פרשת נשא מעורר צו‬
‫האט אנגעהויבן רעדן וועגן די נסים מן השמים‪ ,‬בפרט ווען‬ ‫זיין רחמי שמים‪ ,‬דאס איז געווען א וואך פאר שבועות‬
‫די ציונים האבן איינגענומען די מקומות הקדושים בפרט‬ ‫(שבועות איז דעמאלט געווען מיטוואך און דאנערשטאג‬
‫דעם כותל המערבי‪ ,‬דאס האט ערוועקט אינערליכע געפילן‬ ‫פרשת בהעלותך)‪ ,‬דער גאנצער ציבור איז זיך‬
‫אין די הערצער פון רוב ערליכע אידן‪ ,‬וואס במשך אלע יארן‬ ‫צוזאמענגעקומען און אויסגעזאגט גאנץ תהלים און דער‬
‫ציט יעדעס אידיש הארץ צום הייליגן פלאץ פונעם בית‬ ‫רבי האט אויך מיטגעזאגט תהלים‪.‬‬
‫המקדש‪ ,‬אויף וועלכן די הייליגע חכמים זאגן‪ ,‬אז די שכינה‬ ‫די מלחמה האט אויסגעבראכן‬
‫איז קיינמאל נישט אוועקגעגאנגען פון דארט‪.‬‬
‫יענע נאכט‪ ,‬כ"ו אייר‪ ,‬האט טאקע אויסגעבראכן די מלחמה‬
‫דאס אלעס האט צוגעברענגט אז ס'האט זיך געשפירט אין‬ ‫אין ארץ ישראל‪ ,‬דאס איז די באקאנטע מלחמה וואס זיי‬
‫די אידישע לופט א פרייד פון זיג‪ ,‬מענטשן האבן געזאגט‪,‬‬ ‫האבן אנגערופן מיט'ן נאמען‪ ,‬מלחמת ששת הימים‪ ,‬די זעקס‬
‫מיר האבן געווינען‪ ,‬רוב פון כלל ישראל זענען אין יענע טעג‬ ‫טאג'יע מלחמה‪.‬‬
‫נאכגעשלעפט געווארן נאך דעם שרעקליכן כפירה שטראם‬
‫פון די גאס‪ ,‬צו האבן נאנטשאפט‪ ,‬און א גוטן געפיל צו די‬ ‫אין די אידישע גאס האט דאן געהערשט א שטארקע‬
‫רשעים‪ ,‬ווי דער רבי זי"ע שרייבט אין די הקדמה צום ספר‬ ‫אנגעצויגענקייט קעגן די אראבער‪ ,‬נאכדעם וואס די ציונים‬
‫הקדוש על הגאולה ועל התמורה‪ ,‬נתפסו כמעט כל העולם‬ ‫האבן געמאכט דעם אנשטעל כאילו די אראבער זענען גאר‬
‫ושולט בעוונותינו הרבים שגעון ובלבול המוחות באופן נורא‪,‬‬ ‫די רוצחים‪.‬‬
‫אז כמעט די גאנצע וועלט איז צומישט אויף א שרעקליכן‬ ‫שטארק צומישט ערליכע אידן‬
‫פארנעם‪.‬‬ ‫כאטש דאס איז נישט געווען די ערשטע קריג וואס די‬
‫פארקערט ווי יציאת מצרים‬ ‫ציונים האבן געפירט אויף א שרעקליכן אופן פון זיך רייצן‬
‫נאך מער‪ ,‬עס איז געווען געשריבן אין עטליכע צייטונגען‬ ‫מיט די פעלקער‪ ,‬פונדעסטוועגן איז די תשכ"ז מלחמה‬
‫אזעלכע מינות וכפירה ווערטער‪ ,‬למשל‪ ,‬אז די נסים פון‬ ‫געווען ערגער צוליב דעם וואס ס'האט גורם געווען א‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש ג‪.‬‬ ‫גליון אז תתענג‬
‫און פון דארט קען מען זיך אראפלערנען ווי אזוי דארף‬ ‫יציאת מצרים זענען פארטונקלט געווארן קעגן די נסים פון‬
‫באטראכטן דעם היינטיגן מצב‪.‬‬ ‫די מלחמה (עפרא לפומייהו)‪.‬‬
‫דער רבי זאגט אויס דעם אמת‬ ‫ווען דער רבי זי"ע האט דאס געהערט‪ ,‬האט ער געזאגט‪ ,‬איך‬
‫דער הייליגער רבי זי"ע וועלכער האט געראטעוועט כלל‬ ‫זאג אייך‪ ,‬אז זייט די וועלט שטייט איז נאכנישט געווען אזא‬
‫ישראל פונעם שרעקליכן צומישונג‪ ,‬האט שוין דעמאלט‬ ‫אומגליק ביי כלל ישראל ווי די ציוניסטישע מדינה‪.‬‬
‫געלאזט הערן זיין מיינונג‪ ,‬אז די ציונים זענען גאר די‬ ‫דעם צווייטן טאג שבועות ביים טיש האט דער רבי געזאגט‪,‬‬
‫שולדיגע אין די מלחמה‪ ,‬ווייל זיי האבן זיך אנגעהויבן צו‬ ‫אז די מענטשן וועלכע זאגן אז די נסים זענען אזוי ווי די‬
‫רייצן מיט די אראבערס‪ ,‬די נאנטע מענטשן פון רבי'ן האבן‬ ‫נסים פון יציאת מצרים דארפן מען מנדה זיין (לייגן אין‬
‫זיך גע'טענה'ט מיט'ן רבי'ן‪ ,‬און האבן זיך ערלויבט צו זאגן‬ ‫חרם) מיט טויזנטער שופרות‪ ,‬פונקט פארקערט‪ ,‬די נסים פון‬
‫אז דער רבי איז נישט אזוי באקאנט מיט די פאקטן‪ ,‬ווייל‬ ‫יציאת מצרים איז געווען ארויסצוגיין פון די מ"ט שערי‬
‫לויט די ראדיא און די צייטונגען איז ממש פארקערט‪ ,‬אז די‬ ‫טומאה‪ ,‬און מיט זייערע נצחונות גייט מען אריין אין די נ'‬
‫אראבערס זענען שולדיג‪ ,‬דער רבי האט זיך אבער געהאלטן‬ ‫שערי טומאה‪ ,‬און דער רבי האט צוגעלייגט אז ער וועט שוין‬
‫ביי זיינס אז ס'קען גאר נישט אנדערש זיין‪ ,‬נאר ס'איז זיכער‬ ‫ממשיך זיין די איבריגע ביי שלש סעודות‪.‬‬
‫די ציונים זענען די וואס העצן די אראבערס‪.‬‬
‫איבעראל האט מען ליידער געזען ווי אידן טאנצן און‬
‫למעשה מיט עטליכע טעג שפעטער האבן די נאנטע פון‬ ‫שפרינגען פאר שמחה‪ ,‬אבער דער צדיק הדור דער‬
‫רבי'ן געוויזן פאר'ן רבי'ן א בוך וואס איינער פון די מיליטער‬ ‫אמת'דיגער אוהב ישראל‪ ,‬דער רבי זי"ע‪ ,‬האט געוויינט ָאן ַאן‬
‫לייט האבן געשריבן וואו ער דערציילט אליינס אז די‬ ‫אויפהער אויפ'ן פארליסט פון די קרוב צו טויזנט אידישע‬
‫ציוניסטישע מדינה זענען געווען די וועלכע האבן אנגערייצט‬ ‫קינדער וועלכע זענען דעמאלט אומגעקומען רח"ל און‬
‫די גאנצע מלחמה‪.‬‬ ‫טויזנעטער אידן וועלכע זענען פארוואונדעט געווארן‪.‬‬
‫געבעטן דעם רבי'ן זאל נישט טאן‬ ‫זאגן פאר די בחורים‬
‫די שטוב מענטשן פון רבי'ן האבן פרובירט צו בעטן דעם‬
‫אין איינע פון די טעג אינמיטן די מלחמה האט דער רבי זי"ע‬
‫רבי'ן אז ער זאל נישט ארויסגיין מיט א שטורמישע מלחמה‬
‫באפוילן פאר'ן מנהל הרה"ג ר' נתן יוסף מייזעלס ע"ה אז‬
‫קעגן די ציונים‪ ,‬ווייל צוליב דעם וואס יעדער האט אזוי‬
‫וויבאלד ער הערט אז ס'איז דא א געוואלדיגע צומושעניש‬
‫גערעדט מיט התפעלות וועגן די ציונים‪ ,‬קען אזא מלחמה‬
‫צווישן די בחורים וועלכע קומען פון ארץ ישראל און זייערע‬
‫צוברענגען סכנת נפשות ממש‪ ,‬עס זענען אויך געווען רבנים‬
‫ע לטערן וואוינען דארט‪ ,‬זיי פרייען זיך צו די נצחונות פון די‬
‫וואס האבן זיך איינגעבעטן ביים רבי'ן זצ"ל אז צוליב זיין‬
‫ציונים‪ ,‬דעריבער זאל ער מארגן צופרי אויסקלאפן אין‬
‫געזונט צושטאנד אין די עלטערע יארן זאל ער נישט‬
‫ישיבה אינמיטן דעם פארטאגס סדר‪ ,‬נאך פאר'ן דאווענען‪,‬‬
‫ארויסקומען מיט א שארפע מלחמה‪ ,‬ווייל עס קען אים‬
‫און ער זאל איבערגעבן ווי פאלגענד‪.‬‬
‫שאטן‪.‬‬
‫ָ‬
‫די בחורים זאלן וויסן אז מ'דארף זייער אכטונג געבן אז‬
‫דער רבי זי"ע האט אבער געשפירט אז ער מוז יא‬
‫מ'זאל זיך נישט פרייען מיט די ציונים'ס נצחונות און מיט די‬
‫ארויסקומען מיט א גרויסע געשריי קעגן די רשעים‪ ,‬ער האט‬
‫מקומות הקדושים וואס זיי האבן איינגענומען‪ ,‬ווייל עס‬
‫זיך נישט דערשראקן פון ארויסזאגן דעם אמת'דיגן דעת‬
‫פריידט זיך מיט זייער שמחה‪ ,‬פריידט זיך מיט די שמחה‬
‫תורה און ארויסגעבן זיין הייליג ריין קאכעדיג הארץ וואס‬
‫פונעם ס"מ וואס האט צוגעברענגט דעם נצחון‪ ,‬און וועט ח"ו‬
‫האט געבלוטיגט אויפ'ן כבוד פון הקב"ה‪.‬‬
‫נישט זוכה זיין צו זען לעתיד לבוא בנחמת ציון וירושלים‪.‬‬
‫מ'גרייט זיך צו א שלש סעודות תורה‬
‫לערנען די וישלח תורה‬
‫דער רבי זי"ע האט זיך דעמאלט אין איינע פון די שמועסן‬
‫אויסגעדריקט‪ ,‬איך האב מורא אז ביי שלש סעודות וועט עס‬ ‫דער רבי האט דעמאלט געזאגט פאר זיינע נאנטע‪ ,‬אז‬
‫זיין געפערליך‪.‬‬ ‫מ'זאל זאגן פאר'ן עולם אז מ'זאל לערנען די וישלח תורה‬
‫יענעם ערב שבת פרשת נשא תשכ"ז האט דער רבי געלאזט‬ ‫וואס ער האט געזאגט אין יאר תשי"ז נאך די סיני מלחמה‬
‫וויסן פאר זיין שטוב מענטשן‪ ,‬אז מ'זאל זיך רישן אז דעם‬ ‫וואו ער איז מבאר די פאלטשקייט פון די ציוניסטישע נסים‪,‬‬

‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש ד‪.‬‬ ‫גליון אז תתענג‬

‫רשעים‪ ,‬טאר מען דערפון נישט נתפעל ווערן‪ ,‬אזעלכע נסים‬ ‫קומענדיגן שלש סעודות וועט ער קלאר שטעלן דעם דעת‬
‫זענען פון די סטרא אחרא רח"ל‪ ,‬ווייל ס'איז אוממעגליך אז‬ ‫תורה צום כלל ישראל‪.‬‬
‫השי"ת זאל טאן נסים פאר די רשעים‪.‬‬ ‫אפילו די חסידים פונעם רבי'ן וועלכע האבן שוין געוואוסט‬
‫נישט גיין צום כותל המערבי‬ ‫אז דער רבי זי"ע וועט לאזן הערן פייערדיגע ווערטער‪ ,‬זענען‬
‫אבער געווען ווייניג וועלכע האבן זיך געגרייט צו הערן דאס‬
‫ווי דערמאנט‪ ,‬איז געווארן דעמאלט א געוואלדיגער נסיון צו‬
‫וואס מ'האט טאקע געהערט‪ ,‬למשל דעם ענין פונעם כותל‬
‫גיין צו די מקומות הקדושים וואס די ציונים האבן דעמאלט‬
‫המערבי וואס די ציונים האבן דעמאלט איינגענומען‪ ,‬וואס‬
‫איינגענומען‪ ,‬אבער דער רבי האט אויך ביי דעם‬
‫במשך די גאנצע וואך איז כמעט דער גאנצער ציבור געווען‬
‫אויסגעלערנט‪ ,‬אז דער חיוב פון ממשיך זיין דעם תורה'דיגן‬
‫ארומגענומען מיט א מורא'דיגע שמחה איבער דעם גרויסן‬
‫וועג שטייט פיל העכער פון אלע הייליגע הרגשים‪ ,‬און האט‬
‫זכות אז ס'וועט שוין זיין מעגליך זיך אויסצוגיסן דאס הארץ‬
‫גע'פסק'נט אז מ'זאל נישט גיין צום כותל המערבי ביז‬
‫ביי אזא הייליגן פלאץ‪ ,‬וואס במשך אלע דורות זענען שוין‬
‫משיח וועט קומען‪ ,‬און אויך נישט צו די איבריגע מקומות‬
‫דארט פארגאסן געווארן טייכן פון אידישע טרערן‪ ,‬אזוי‬
‫הקדושים‪ ,‬וויל דאס גיט חיזוק פאר די ציונים‪.‬‬
‫ווייט‪ ,‬אז אין יענעם שבת זענען געווען אידן‪ ,‬אויך אין רבי'נס‬
‫וואס איז יעצט די יאגעניש‬ ‫בית המדרש ווען זיי האבן געהערט עמיצן זאגן אזא געדאנק‬
‫די דעמאלט'דיגע תלמידים פון די סאטמאר'ע ישיבה אין‬ ‫אז דער רבי וועט זיכער זאגן אז ער איז נישט צופרידן פון‬
‫ירושלים דערציילן‪ ,‬אז אין די צייט ווען דער רבי איז‬ ‫דאס כאפן און לויפן צום כותל‪ ,‬האבן זיי יענעם אנגעשריגן‬
‫ארויסגעקומען מיט'ן איסור צו גיין צום כותל‪ ,‬איז נאכנישט‬ ‫היתכן זיי טראכטן אזוי‪ ,‬און זיי זענען פארשעמען גאר דעם‬
‫געווען קלאר אויב דער רבי מיינט נאר דעם כותל אדער אויך‬ ‫רבי'ן‪.‬‬
‫די איבריגע איינגענומענע פלעצער ווי דער מערת המכפלה‪,‬‬ ‫זיך נישט אוועקרירן פון די תורה‬
‫קבר רחל‪ ,‬דעריבער האבן עטליכע סאטמאר'ע חסידים‬ ‫ביי די דברי תורה פון יענעם שלש סעודות פרשת נשא‪ ,‬און‬
‫פארן צו די אנדערע מקומות‬ ‫געוואלט אריינכאפן צו ָ‬ ‫אויך ביי די שלש סעודות תורה'ס פון די נאכפאלגענדע‬
‫הקדושים נאך בעפאר עס וועט ארויסקומען א קלארע‬ ‫קלאר‬
‫ָ‬ ‫וואכן‪ ,‬בהעלותך‪ ,‬שלח און קרח‪ ,‬האט דער רבי‬
‫איסור אויף אלעם‪.‬‬ ‫געשטעלט דעם אמת'דיגן דעת תורה‪ ,‬און איז ארויסגעקומען‬
‫האט איינער פון די ראשי ישיבה זיי שארף מוסר געזאגט‪,‬‬ ‫מיט א קלארקייט ווי ווייט מ'דארף זיך אפשיידן פון די‬
‫ממה נפשך‪ ,‬אויב איז דעם רבינ'ס שיטה נישט אהינצוגיין‪,‬‬ ‫רשעים‪ ,‬אראפשטעלנדיג א פעסטע מויער וואס איז דער‬
‫טאר מען יעצט אויך נישט גיין‪ ,‬און אויב האלט דער רבי אז‬ ‫אמת'ער דרך התורה ווען מ'שטויסט זיך אן מיט אזעלכע‬
‫מ'מעג יא גיין‪ ,‬וועט מען דאך קענען גיין שפעטער‪ ,‬אויב אזוי‬ ‫קלאר געשטעלט אז יעדע זאך אויב‬‫נסיונות‪ ,‬דער רבי האט ָ‬
‫וואס איז די יאגעניש‪.‬‬ ‫ס'קען פירן ח"ו צו א טויש אין איין אות פון די תורה‬
‫געזאגט די תורה מיט בכיות נוראות‬ ‫הקדושה‪ ,‬אפילו אויב ס'איז א הייליגע זאך‪ ,‬טאר מען עס‬
‫נישט טאן‪.‬‬
‫די פייערדיגע דברי תורה וועלכע זענען ארויסגעקומען‬
‫ס'האט נישט קיין שייכות צו נסים‬
‫פונעם הייליגן הארץ‪ ,‬וואס איז געווען צוריסן און צעבלוטיגט‬
‫אויף די אידישע צרות און אויף דעם שרעקליכן בלבול‬ ‫מיט א געוואלדיגע שטארקייט האט דער רבי זי"ע‬
‫הדעת וואס דאס פירט אריין טויזנטער אידן צו די עבודה‬ ‫אויסגעשריגן קעגן דעם וואס די פרומע ציונים לייגן אריין די‬
‫זרה הציונית‪ ,‬איז געווען באגלייט מיט יאמערליכע געוויינען‪,‬‬ ‫ציונים'ס הצלחות אין נסים‪ ,‬ער האט אויסגעשריגן‪ ,‬אז צו‬
‫וואס ווער ס'איז דארט געווען בשעת די הייליגע שלש‬ ‫זאגן אז הקב"ה זאל מאכן נסים דורך מינים און אפיקורסים‪,‬‬
‫סעודות תורה'ס וועט דאס קיינמאל נישט פארגעסן‪.‬‬ ‫איז ריכטיג מינות וכפירה‪ ,‬ער האט פעסגעשטעלט אז די‬
‫מלחמה איז געווען א פשוט'ער מציאות פון א‬
‫דער רבי איז דעמאלט געווען שרעקליך צעקאכט אויפ'ן צער‬
‫פארגעשריטענע ציוניסטישע מיליטער איבער די אראבישע‬ ‫ָ‬
‫פון די שכינה הקדושה‪ ,‬אז ביי שלש סעודות פון פרשת נשא‬
‫צוריקגעשטאנענע געווער וועלכע זענען נישט קיין‬
‫האט דער רבי געמוזט מקצר זיין‪ ,‬און נישט פארענדיגט צו‬
‫געלערנטע סאלדאטן‪ ,‬און ס'האט נישט קיין שום שייכות‬
‫פארענטפערן אלע קשיות אויף די סדרה‪ ,‬אויך שבת פ'‬
‫מיט נסים‪ ,‬און פונדעסטוועגן דארף מען צו וויסן‪ ,‬אז אפילו‬
‫קאפ אויפ'ן‬
‫ּ‬ ‫האט דער רבי זצ"ל אראפגעלייגט זיין‬
‫בהעלותך ָ‬
‫ס'וועט זיך יא מאכן אז ס'וועט געשען אמת'ע נסים פאר‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש ה‪.‬‬ ‫גליון אז תתענג‬
‫שרייבן (ער האט נאר געשריבן די הקדמה)‪ ,‬ווייל עס האט‬
‫ּ‬
‫מיר געבלוטיגט דאס הארץ‪ ,‬איך האב געשפירט אז איך וועל‬
‫דאס נישט אויסהאלטן‪.‬‬
‫איבערלאזן א דעת תורה לדורות‬
‫כאטש די נאנטע מענטשן פון רבי'ן האבן געבעטן דעם רבי'ן‬
‫ער זאל נישט ארויסקומען מיט'ן ספר צוליב מורא אז ס'זאל‬
‫נישט שאטן פאר'ן רבינ'ס געזונט‪ ,‬האט אבער דער רבי‬
‫געזאגט אז ער האט נישט קיין ברירה און מ'מוז אנגיין‬
‫דערמיט‪ ,‬זאגענדיג‪ ,‬מ'ווערט דאך נישט יונגער‪ ,‬מ'ווערט דאך‬
‫נאר עלטער‪ ,‬און מ'דארף איבערלאזן א דעת תורה לדורות‪.‬‬
‫דער רבי האט דעמאלט געזאגט‪ ,‬אז דער ס"מ ברענט ווי א‬
‫פייער‪ ,‬און וויל איינשלינגען דאס לעצטע ביסל אידן‪ ,‬איך‬
‫האף אז דער אויבערשטער וועט אונז העלפן אז מיר זאלן‬
‫בלייבן ערליכע אידן‪.‬‬
‫אונטערגענומען מיט מסירות נפש קעגן די פרומע ציונים‪,‬‬
‫אומזינסטע אוועטייזמענט‬
‫דער רבי האט במשך די נאכפאלגענדע טעג‪ ,‬וואכן און‬
‫ווען דער ספר איז ארויסגעקומען‪ ,‬זענען געווען אזעלכע‬
‫וועלכע האבן אפגעדרוקט עטליכע שטיקלעך און חוזק‬
‫געמאכט דערפון‪ ,‬ווען דער רבי האט דאס געהערט‪ ,‬האט ער‬
‫געזאגט מיט א שמייכל‪ ,‬אז אין אמעריקע צאלט מען‬
‫שווערע געלטער בלויז פאר אוועטייזמענטס‪ ,‬ווען איינער‬
‫שרייבט א ספר‪ ,‬לאזט ער זיך קאסטן אסאך געלט צו‬
‫אדווערטייזן אז יעדער זאל וויסן דערפון‪ ,‬אבער ביי אים איז‬
‫אנדערש‪ ,‬דער צייטונג טוט מיר א טובה אז ער מאכט מיר די‬
‫אוועטייזמענט אומזינסט‪...‬‬
‫ס'וועט זיי נאך וויי טאן‬
‫ס'איז באקאנט אז דער רבי זי"ע האט דעמאלט געזאגט‪,‬‬
‫באנג (וויי) טאן די נצחונות‪( ,‬דאס מיינט‪ ,‬אז‬
‫ס'וועט זיי נאך ַ‬
‫די ציונים אליינס וועלן נאך חרטה האבן דערויף)‪ ,‬דעמאלט‬
‫האט קיינער פארשטאנען וואס דאס מיינט‪ ,‬אבער היינט‬
‫צוטאגס ווען די ציונים אליינס האבן שוין געזען אז דאס‬
‫מאכט זיי נאר חורבנות און זיי זוכן וועגן וויאזוי‬
‫צוריקצוגעבן די פלעצער וועלכע זיי האבן איינגענומען‪ ,‬זעט‬
‫שוין יעדער‪ ,‬די הייליגע לעכטיגע אויגן פון רבי'ן וואס האט‬
‫שוין אלעס פריער געזען‪.‬‬
‫זאל דער אויבערשטער העלפן אז די טמא'נע מדינה זאל‬
‫שוין בטל ווערן‪ ,‬און ס'זאל נישט שאטן פאר קיין איין איד‪,‬‬
‫אזוי ווי דער רבי האט געזאגט‪ ,‬אז דער סוף וועט זיין אז‬
‫ס'וועט גארנישט בלייבן פון די מדינה און אלעס וועט פאלן‬
‫אזוי ווי דער רויעך פון די קוימען‪ ,‬און מיר זאלן שוין זוכה‬
‫זיין בקרוב צו גיין קעגן דעם גואל צדק במהרה בימינו אמן‪.‬‬
‫קאפ‬
‫טיש בשעת די זמירות‪ ,‬האקנדיג מיט זיין הייליגן‬
‫אויפ'ן טיש‪ ,‬אזאך וואס מ'האט זעלטן געזען ביים רבי'ן‪.‬‬
‫נאכנישט גענוג געזאגט‬
‫דער רבי'נס פארבלוטיגט הארץ האט זיך אבער מיט דעם‬
‫נישט בארואיגט‪ ,‬הגה"צ מדזשיבוי זצ"ל האט דערציילט‪ ,‬אז‬
‫אין יענעם יאר שבת פרשת פנחס איז ער געווען ביים רבי'ן‬
‫שפיר אז איך האב זיך‬‫זי"ע‪ ,‬האט אים דער רבי געזאגט‪ ,‬איך ּ‬
‫נאך נישט גענוג ארויסגעגעבן דאס הארץ‪ ,‬איך דארף נאך‬
‫רעדן ביי שלש סעודות‪ ,‬דער רבי האט טאקע אויך יענעם‬
‫שבת ביי שלש סעודות ארומגערעדט איבער די נסיונות און‬
‫ענינים פון אמונה‪.‬‬
‫ספר הקדוש על הגאולה ועל התמורה‬
‫דעם רבי'נס תורה ביי די שלש סעודות תורה'ס איז געווען אן‬
‫קאמף וואס דער רבי האט דעמאלט‬ ‫אנהייב צו דעם הייליגן ַ‬
‫חדשים מפרסם געווען זיין דעת תורה‪ ,‬און במשך יענעם‬
‫האט ער ארויסגעגעבן דעם הייליגן ספר על הגאולה‬ ‫זומער ָ‬
‫ועל התמורה‪ ,‬אין וועלכן ס'ווערט קלאר דעם אמת'דיגן דעת‬
‫תורה אויף די נסיונות‪ ,‬אויפווייזנדיג אז עס זענען נישט‬
‫געווען קיין נסים‪ ,‬און אז מ'טאר נישט גיין צו די מקומות‬
‫הקדושים וואס זיי האבן איינגענומען‪ ,‬ווייל מיט דעם מ'איז‬
‫מחזק די ציונים‪ ,‬דער רבי זי"ע האט צוליב זיין שוואכקייט‬
‫נישט אליינס געשריבן דעם גאנצן ספר‪ ,‬אבער די הקדמה‬
‫האט ער יא אליינס געשריבן‪.‬‬
‫די נאנטע מענטשן פונעם רבי'ן וועלכע פלעגן שרייבן דעם‬
‫רבינ'ס תורות‪ ,‬האבן אפגעשריבן דעם ספר על הגאולה ועל‬
‫התמורה‪ ,‬און דער רבי האט איבערגעקוקט יעדעס ווארט‪ ,‬ער‬
‫האט צוגעשריבן און אראפגענומען שטיקלעך‪ ,‬ביז ווען ער‬
‫איז צופרידן געווען פונעם ספר‪ ,‬בעיקר איז דער ספר‬
‫צוזאמגעשטעלט געווארן פון די הייליגע שלש סעודות‬
‫תורות‪ ,‬וואס דער רבי האט געזאגט במשך די עטליכע וואכן‪.‬‬
‫געשריבן מיט בלוט‬
‫במשך די וואכן וואס מ'האט געשריבן דעם ספר איז דער רבי‬
‫געווען זייער צוקאכט‪ ,‬איינמאל אינמיטן שרייבן די הקדמה‬
‫האט דער רבי אראפגעווארפן דעם פעדער פון די האנט‪ ,‬און‬
‫געזאגט‪ ,‬איך שפיר אז דער מוח שטעלט זיך מיר אפ‪ ,‬איך‬
‫האלט עס מער נישט אויס‪ ,‬דער רבי האט דעמאלט געזאגט‪,‬‬
‫דאס האב איך געשריבן מיט בלוט‪ ,‬נישט מיט טינט‪.‬‬
‫דער רבי האט דעמאלט געזאגט פאר הרה"ק ר' משה ארי'‬
‫פריינד זצ"ל‪ ,‬אז דעם ספר אליינס האט ער נישט געקענט‬

‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש ו‪.‬‬ ‫גליון אז תתענג‬

 ‫יארצייט פון די וואך‬
‫דעם היינטיגן שבת קודש‪ ,‬י"ד סיון‪ ,‬פאלט אויס די יארצייט פון‬
‫הרה"ק ר' חיים מוואלאזשין זצ"ל‬

‫הרה"ק ר' חיים וואלאזשנער איז געבוירן ז' סיון‪ ,‬דעם צווייטן טאג שבועות‪ ,‬אין יאר תק"ט אין די שטאט וואלאזשין‪ ,‬צו זיין טאטע הרב ר' יצחק‬
‫ע"ה‪.‬‬
‫פונקט יענעם שבועות ווען הרה"ק ר' חיים איז געבוירן האט פאסירט די באקאנטע שטורמישע מעשה אין ליטא‪ ,‬ווען מ'האט פארברענט על קידוש‬
‫ה' דעם הייליגן גר צדק אברהם בן אברהם דעם זון פונעם גראף פאטאצקי‪.‬‬
‫יונגערהייט האט הרה"ק ר' חיים געלערנט תורה ביים גאון הרה"ק ר' רפאל הכהן [בעל מחבר ספרי ושב הכהן‪ ,‬און דער ספר תורת יקותיאל]‪ ,‬וועלכער‬
‫איז דעמאלט געווען רב אין די שטאט מינסק און שפעטער אין די שטאט האמבורג‪ ,‬אויך האט ר' חיים געלערנט ביי הרה"ק בעל שאגת אריה‬
‫וועלכער איז דעמאלט געווען דער רב אין די שטאט וואלאזשין‪.‬‬
‫שפעטער איז הרה"ק ר' חיים געפארן לערנען אין די שטאט ווילנא‪ ,‬און אין עלטער פון ניינצן יאר האט ער זוכה געווען צו ווערן א תלמיד מובהק‬
‫פונעם הייליגן גר"א‪ ,‬דער ווילנער גאון (ווי ווייטער דערציילט באריכות דעם אופן ווי אזוי ער איז נתקרב געווארן צום גר"א)‪.‬‬
‫די ערשטע ישיבה אין ליטא‬
‫מיט די הסכמה און די ברכה פון זיין רבי דער ווילנער גאון איז ער ‪ -‬אין יאר תקל"ד ‪ -‬צוריקגעפארן קיין וואלאזשין וואו ער איז אויפגענומען געווארן‬
‫אלס רב‪ ,‬און אין יאר תקס"ג האט ער מייסד דעם בארימטן וואלאזשינער ישיבה עץ חיים‪ ,‬דער ערשטער ישיבה אין ליטא‪.‬‬
‫לערנען מוסר‬
‫הרה"ק ר' חיים פלעגט שטארק מחזק זיין זיינע תלמידים צו לערנען דעם הייליגן מוסר ספר מסילת ישרים‪ ,‬ער פלעגט זאגן‪ ,‬אז לערנען מוסר‬
‫שטארקט און העלפט ארויס דעם מענטש אין אלע אומשטענדן‪.‬‬
‫אין עוד מלבדו‬
‫הרה"ק ר' חיים וואלאזשינער שרייבט אין זיין הייליגן ספר "נפש החיים" אז אין א צייט ווען מ'געפינט זיך רח"ל אין א צרה איז א סגולה צו זאגן‪ ,‬די‬
‫ווערטער אין עוד מלבדו ‪ ,‬דער מענטש זאל וויסן ביי זיך אין הארץ מיט א קלארקייט אז דער באשעפער איז דער איינציגסטער‪ ,‬און אויסער אים איז‬
‫נישטא קיין אנדערער‪ ,‬דאס וועט אים אי"ה העלפן צו געראטעוועט ווערן פון אלעם בייזן‪.‬‬
‫הרה"ק ר' חיים איז נפטר געווארן י"ד סיון אין יאר תקפ"א זייענדיג אין עלטער פון צוויי און זיבעציג יאר‪.‬‬
‫זכותו הגדול יגן עלינו ועל כל ישראל‬
‫<><><><>‬
‫א אידישע הויז‪ ,‬אין יענע צייטן ווען דרוקן ספרים איז געווען זייער‬ ‫אין זכות פון העלפן אידן לערנען תורה‬
‫א שווערע זאך‪ ,‬האבן די ספרים געקאסט זייער טייער‪ ,‬וואס צוליב‬ ‫דער טאטע פון הרה"ק ר' חיים וואלאזשנער‪ ,‬ר' יצחק‪ ,‬האט‬
‫דעם האבן ווייניג מענטשן זיך ערלויבט צו האבן אן אייגענעם סעט‬ ‫געוואוינט אין די שטאט וואלאזשין‪ ,‬יארן לאנג האט ער ל"ע נישט‬
‫ש"ס‪.‬‬ ‫געהאט קיין קינדער‪ ,‬ער איז געווען א גרויסער עושר וואס צוליב‬
‫ר' יצחק האט נאכגעגעבן איר פארלאנג‪ ,‬ווען ער איז אהיימגעקומען‬ ‫דעם פלעגט ער כסדר פארן אויף ווייטע רייזעס צוליב זיינע‬
‫האט ער מיטגעברענגט א הערליכן סעט ש"ס וואס ער האט‬ ‫פארצווייגטע געשעפטן‪.‬‬
‫איינגעקויפט אינטערוועגנס‪.‬‬ ‫געקויפט א ש"ס אלס א מתנה‬
‫געגרינדעט געווארן א ש"ס גמ"ח‬ ‫שטענדיג ווען ער איז אהיימגעקומען פון א נסיעה‪ ,‬האט ער אינזין‬
‫צווישן די תלמידי חכמים פון די שטאט וואלאזשין איז שנעל‬ ‫געהאט אהיים צו ברענגען א ווערדפולע מתנה‪ ,‬איינמאל איידער ר'‬
‫באקאנט געווארן די גוטע נייעס אז דער עושר ר' יצחק האט ביי זיך‬ ‫יצחק האט זיך ארויסגעלאזט אויפ'ן וועג‪ ,‬האט זיין פרוי אים‬
‫אין שטוב א סעט ש"ס‪ ,‬און ווער עס וויל בארגן סיי וועלכע מסכתא‬ ‫געזאגט‪ ,‬אז דאס מאל אויב דו ווילסט מיר קויפן א מתנה‪ ,‬ביטע‬
‫קען אהינגיין‪.‬‬ ‫קויף מיר א סעט ש"ס‪ ,‬זאגענדיג‪ ,‬דאס איז די שענסטע מתנה פאר‬

‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש ז‪.‬‬ ‫גליון אז תתענג‬

‫דאך האט ער נישט געשפירט אז ער איז ראוי אריינצוגיין צום‬
‫הייליגן גר"א‪ ,‬און האט געווארט אויף א גוטע געלעגענהייט‪.‬‬
‫איין טאג האט ער געהערט זאגן אז דער גר"א גרייט זיך צו פארן צו‬
‫א חתונה פון איינעם פון זיין משפחה‪ ,‬האט ר' חיים געטראכט אז‬
‫ער וועט מיטפארן מיט די נסיעה און אפשר דארט וועט ער האבן א‬
‫געלעגענהייט נאנט צו ווערן מיט'ן הייליגן גר"א‪.‬‬
‫צוגעגרייט ווארעם וואסער‬
‫די חתונה איז געווען באשטימט אויף אן ערב שבת‪ ,‬אין א צייט ווען‬
‫יעדער איז פארנומען מיט די הכנות צום שבת‪ ,‬האט ר' חיים‬
‫געטראכט אז די מחותנים און זייערע משפחות ‪ -‬וועלכע זענען אזוי‬
‫פארנומען ‪ -‬האבן אפשר פארגעסן אנצוגרייטן פאר'ן גר"א ווארעם‬
‫וואסער זיך צו וואשן לכבוד שבת קודש‪ ,‬אויב יא וועט עס זיין פאר‬
‫אים א גאלדענע געלעגענהייט זיך צו טרעפן מיט'ן גאון‪.‬‬
‫ר' חיים האט אנגעפילט אן אמפער מיט ווארעם וואסער און זיך‬
‫געשטעלט אונטערן טיר פונעם הייליגן גר"א און געווארט‪ ,‬ווען דער‬
‫הייליגער גר"א האט געעפענט די טיר‪ ,‬האט ר' חיים אויסגענוצט די‬
‫געלעגענהייט און געפרעגט דעם גאון אויב ער קען אים משמש זיין‬
‫מיט אביסל ווארעם וואסער זיך צו וואשן לכבוד שבת‪ ,‬דער גאון‬
‫האט געשאקלט מיט זיין קאפ אלס א צייכן פון יא‪ ,‬דעמאלט האט ר'‬
‫חיים געמאכט דעם ערשטן קשר מיט זיין גרויסן רבי'ן דער‬
‫הייליגער גר"א‪ ,‬און ס'האט אנגעהאלטן יארן לאנג‪.‬‬
‫ר' חיים איז געווען זייער נאנט מיט זיין רבי'ן און האט אים געפרעגט‬
‫ממש יעדע קלייניגקייט און האט גענומען פון אים הדרכות אויף‬
‫יעדן ריר‪ ,‬און אזוי ארום איז ער אנערקענט געווארן דורך די‬
‫תלמידים אלס דער פאסיגסטער תלמיד איבערצוגעבן די תורה‬
‫פונעם גר"א פאר די קומענדיגע דורות‪ ,‬און נאך די פטירה פונעם‬
‫הייליגן גר"א איז ער געווען פון די הויפט תלמידים וועלכע האבן‬
‫איבערגעגעבן תורה פאר אנדערע‪.‬‬
‫דער רבי בעט הילף פונעם תלמיד‬
‫דער גר"א האט ארויסגעוויזן א גרויס ליבשאפט צו זיין תלמיד‬
‫הרה"ק ר' חיים‪ ,‬און עטליכע מאל האט זיך געמאכט אז דער גר"א‬
‫האט געבעטן פון אים הילף צו פארענטפערן א שווערע קשיא מיט‬
‫וואס ער האט זיך געפלאגט א לענגערע צייט‪.‬‬
‫הרה"ק ר' חיים האט אמאל דערציילט‪ ,‬אז איינמאל ערב שבת ווען‬
‫ער איז אנגעקומען קיין ווילנא‪ ,‬איידער ער איז אריינגעגאנגען צו‬
‫זיין רבי'ן דער הייליגער גר"א איז ער קודם געגאנגען אין מקוה‬
‫לכבוד שבת און האט זיך שוין אנגעהויבן אויסצוטאן די בגדים‪,‬‬
‫פונקט איז דער גבאי פונעם גר"א אנגעקומען מיט א בהלה און‬
‫האט געבעטן ר' חיים אז ער זאל זיך צואיילן און אריבערקומען צום‬
‫רבי'ן וואס פריער‪.‬‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫גליון אז תתענג ש ח ‪.‬‬
‫איינמאל איז דער הייליגער שאגת אריה זי"ע געקומען אויף א‬
‫באזוך קיין וואלאזשין אויף עטליכע וואכן‪ ,‬ווען ער האט געהערט אז‬
‫ביי ר' יצחק אין שטוב קען מען בארגן גמרות‪ ,‬פלעגט ער אפט‬
‫אריבערגיין צום שטוב פון ר' יצחק‪.‬‬
‫איינשפארן זיין וועג‬
‫ָ‬ ‫זי וועט‬
‫די פרוי פון ר' יצחק וועלכע האט זיך אפגעגעבן מיט דעם נייעם‬
‫גאסט‪ ,‬דער הייליגער‬
‫ש"ס גמ"ח‪ ,‬האט גלייך באמערקט אז דער ַ‬
‫שאגת אריה‪ ,‬איז נישט קיין פשוט'ער מענטש‪ ,‬דעריבער האט זי אים‬
‫געוואלט פארשפארן דאס ביטול תורה פון קומען און גיין‪ ,‬און האט‬
‫אים געמאלדן דורך א שליח‪ ,‬אז זי איז גרייט צו שיקן יעדן‬
‫אינדערפרי איר משרת וועלכער וועט אים ברענגען א גמרא‪ ,‬און ער‬
‫זאל אפשמועסן מיט אים פונקטליך וועלכע גמרא ער דארף‪.‬‬
‫דער הייליגער שאגת אריה האט זיך זייער געפרייט צום פארשלאג‪,‬‬
‫און דער משרת האט טאקע אריבערגעברענגט יעדן אינדערפרי א‬
‫גמרא‪ ,‬אזוי האט אנגעהאלטן די עטליכע וואכן וואס דער שאגת‬
‫אריה האט זיך דארט געפינען‪.‬‬
‫צוויי ליכטיגע קינדער‬
‫ווען דער שאגת אריה האט שוין געהאלטן ביים פארלאזן די שטאט‪,‬‬
‫איז ער אריבערגעקומען צום שטוב פון ר' יצחק און זיך הארציג‬
‫באדאנקט פאר'ן גרויסן חסד וואס זיי האבן אים געטאן‪ ,‬און האט זיי‬
‫געגעבן א ברכה אז אינעם זכות וואס זיי זענען מזכה אזויפיל אידן‬
‫מיט לימוד התורה‪ ,‬וועט זיי הקב"ה בענטשן מיט צוויי קינדער‬
‫וועלכע וועלן באשיינען די וועלט‪ ,‬איינער וועט לערנען ש"ס מיט‬
‫אידישע קינדער‪ ,‬און דער צווייטער וועט נישט דארפן קיין ש"ס‬
‫ווייל ער וועט אלעס קענען פון אויסעווייניג‪.‬‬
‫די ברכה פונעם הייליגן שאגת אריה איז מקויים געווארן‪ ,‬ר' יצחק‬
‫איז געהאלפן געווארן מיט צוויי הייליגע זון‪ ,‬איינער איז געווען דער‬
‫גאון הרה"ק ר' חיים וואלאזשינער זצ"ל‪ ,‬וועלכער האט געלערנט‬
‫ש"ס מיט טויזענטער תלמידים‪ ,‬און דער צווייטער איז געווען הגאון‬
‫ר' זלמן וואלאזשינער זצ"ל וועלכער האט געקענט גאנץ ש"ס‬
‫אויסענווייניג‪.‬‬
‫<><><><>‬
‫פון די גרעסטע תלמידים פונעם גר"א‬
‫הרה"ק ר' חיים וואלאזינער האט זייער שטארק געוואלט נאנט‬
‫ווערן צום הייליגן גר"א‪ ,‬דער ווילנער גאון זצ"ל‪ ,‬אבער צוליב גרויס‬
‫פחד האט ער נישט געהאט די שטארקקייט דערצו‪ ,‬כאטש ער איז‬
‫שוין געווען דעמאלט ניינצן יאר און האט שוין געקענט רוב ש"ס‬
‫מיט די מפרשים מיט א געוואלדיגע קלארקייט זייענדיג אנגעזאפט‬
‫מיט תורה וואס ער האט געלערנט ביי צוויי גרויסע רבי'ס‪ ,‬דער‬
‫הייליגער שאגת אריה זצ"ל‪ ,‬און הרה"ק ר' רפאל האמבורגער זצ"ל‪,‬‬
‫חיים זצ"ל און אים געפרעגט‪ ,‬וויאזוי ער איז אזוי שטארק מצליח‬ ‫ר' חיים האט זיך גלייך צוריק אנגעטאן זיינע בגדים און געלאפן צום‬
‫מיט זיין ישיבה‪.‬‬ ‫רבי'ן‪ ,‬אנקומענדיג האט ער געטראפן דעם גר"א ווי ער זיצט ביי די‬
‫האט אים הרה"ק ר' חיים געענטפערט‪ ,‬איידער מ'האט געלייגט‬ ‫גמרא און ס'זעט אויס אז ער האט גרויס צער‪ ,‬זיין קאפ איז אים‬
‫דעם אבן הפינה ביים פלאץ וואו מ'האט געבויט די ישיבה‪ ,‬בין איך‬ ‫געווען ארומגעוויקלט מיט א שמאטע און האט אויסגעזען זייער‬
‫פריער אהינגעגאנגען‪ ,‬און איינגעריסן ביים הייליגן באשעפער מיט‬ ‫אפגעשוואכט‪ ,‬ר' חיים האט זיך זייער דערשראקן נישט וואוסענדיג‬
‫די פאלגענדע ווערטער‪ .‬רבונו של עולם‪ ,‬מארגן וועט מען דא לייגן‬ ‫וואס עס האט פאסירט‪.‬‬
‫דעם אבן הפינה‪ ,‬איך בעט דיך‪ ,‬עפן אויף די הערצער פון די בחורים‬ ‫ווען דער גר"א האט אים געזען האט ער זיך זייער געפרייעט און‬
‫אז זיי זאלן לערנען תורה און איר מקיים זיין‪.‬‬ ‫געזאגט‪ ,‬איך מוטשע מיך שוין עטליכע טעג צו פארשטיין א שטיקל‬
‫דערציילט הרה"ק ר' חיים‪ ,‬איך האב אזוי שטארק געוויינט ביז די‬ ‫ירושלמי און איך קען בשום אופן נישט ארויסקומען מיט א קלארע‬
‫טרערן האבן דורכגעווייקט די זאמד‪ ,‬דערנאך האב איך אויפגעהויבן‬ ‫פשט‪ ,‬דעריבער בעט איך דיר העלף מיר ארויס‪.‬‬
‫א שטיקל ערד און עס אראפגעשטעלט פאר'ן יסוד פון די ישיבה‪,‬‬ ‫ר' חיים איז דערציטערט געווארן הערנדיג אזעלכע ווערטער‪ ,‬און‬
‫האט דער ראש ישיבה אויסגעפירט אויב דער יסוד איז טרערן קען‬ ‫האט געענטפערט מיט הכנעה‪ ,‬קען דען זיין אז איך זאל פארשטיין‬
‫מען מצליח זיין‪.‬‬ ‫אן ענין וואס דער רבי מוטשעט זיך‪ ,‬אבער דער גר"א האט נישט‬
‫<><><><>‬ ‫נאכגעלאזט נאר האט געזאגט‪ ,‬טובים השנים מן האחד (צוויי‬
‫מענטשן אינאיינעם קענען בעסער ווי איינער אליינס)‪.‬‬
‫מ'האט געשיקט א שליח פון הימל‬
‫די שמחה איז גרויס און מ'קען שוין עסן‬
‫נאר ווען איינער הערט די ברכה‬
‫ר' חיים האט זיך גלייך פארטיפט אינעם סוגיא‪ ,‬און ביז א קורצע‬
‫הרה"ק ר' חיים וואלאזשינער זצ"ל פלעגט זייער מקפיד זיין צו‬
‫צייט איז אים ב"ה ארויפגעקומען אויפ'ן געדאנק א געוויסן וועג ווי‬
‫מאכן א ברכה נאר אויב איינער הערט די ברכה און ענטפערט אמן‪.‬‬
‫אזוי צו פארשטיין די סוגיא‪ ,‬און האט געזאגט צום גר"א‪ ,‬איך מיין אז‬
‫איינמאל שפעט ביינאכט ווען זיין גאנצע משפחה איז שוין‬
‫איך האב געטראפן דעם אנהויב פונעם וועג און דער רבי וועט‬
‫געשלאפן‪ ,‬האט ר' חיים פלייסיג געלערנט די הייליגע תורה‪,‬‬
‫ענדיגן דעם ביאור ביז'ן סוף‪.‬‬
‫אינמיטן לערנען האט אים אנגעכאפט א דארשט און האט געוואלט‬
‫ר' חיים האט פארגעלייגט פאר זיין רבי דעם פשט וואס ער האט‬
‫טרונקן א גלאז וואסער‪ ,‬אבער אזוי ווי ס'איז נישט געווען ווער עס‬
‫געטראכט‪ ,‬און דער פנים פונעם הייליגן גר"א האט גלייך‬
‫זאל ענטפערן אמן‪ ,‬האט ער באשלאסן צו ווארטן‪.‬‬
‫אויפגעשיינט פון פרייד‪ ,‬און האט אראפגענומען די שמאטע פון זיין‬
‫דער תלמיד וויל פארשטיין די גמרא‬
‫קאפ און באפוילן אז מ'זאל אים ברענגען אביסל עסן‪.‬‬
‫ווען זיין דורשט איז געווארן שטערקער‪ ,‬האט ער פלוצלונג געהערט‬
‫ר' חיים איז ארויסגעגאנגען פון שטוב און געזאגט פאר איינעם פון‬
‫קלאפט אויפ'ן טיר‪ ,‬ר' חיים האט אויפגעמאכט און געזען‬
‫ווי איינער ַ‬
‫די שטוב מענטשן אז דער רבי האט געבעטן צו עסן‪ ,‬יענער האט זיך‬
‫ווי איינער פון זיינע תלמידים שטייט אינדרויסן‪ ,‬דער תלמיד האט‬
‫זייער געפרייעט אז דער רבי בעט שוין עסן‪ ,‬און האט געזאגט צו ר'‬
‫געזאגט פאר ר' חיים‪ ,‬אז ער קען נישט איינשלאפן ווייל ס'איז אים‬
‫חיים‪ ,‬אז פון גרויס צער און מוטשעניש וואס דער האט געהאט‬
‫געבליבן שווער א שטיקל גמרא דעריבער איז ער געקומען‬
‫צוליב די שווערע סוגיא‪ ,‬האט ער שוין נישט געגעסן דריי טאג‬
‫איבערשמוסן דעם ענין‪.‬‬
‫ברציפות‪ ,‬און ב"ה יעצט ווען ער פארשטייט שוין קען ער שוין עסן‪.‬‬
‫הרה"ק ר' חיים האט אים אריינגערופן אין שטוב און האט‬
‫ר' חיים שרייבט אין די הקדמה אין זיין ספר איבער זיין רבי'ן דער‬
‫אויסגענוצט די געלעגענהייט צו מאכן א ברכה ווען דער תלמיד‬
‫הייליגער גר"א‪ ,‬אז ער האט זיך זייער געמוטשעט אויפן לערנען‪,‬‬
‫וועט ענטפערן אמן‪ ,‬און זיי האבן איבערגעשומעסט די גמרא‪.‬‬
‫אסאך מאל האט ער נישט געגעסן און נישט געטרונקען עטליכע‬
‫ער געדענקט דאס נישט‬ ‫טעג און נישט געשלאפן עטליכע נעכט כדי צו פארשטיין תורה‪.‬‬
‫דעם אנדערן אינדערפרי אנקומענדיג אין ישיבה האט זיך הרה"ק ר'‬ ‫<><><><>‬
‫חיים שטארק באדאנקט פאר'ן תלמיד פאר'ן אריבערקומען צו אים‬
‫מיט טרערן קען מען מצליח זיין‬
‫אין שטוב די פארגאנגענע נאכט‪ ,‬וואס אזוי ארום האט ער געקענט‬
‫ס'איז אמאל געווען א גדול וועלכער האט געוואלט גרינדן א נייע‬
‫מאכן א ברכה‪ ,‬אבער דער תלמיד האט געקוקט אויף זיין רבי מיט‬
‫ישיבה פאר בחורים‪ ,‬נאכ'ן הערן די הצלחה פונעם בארימטן‬
‫גרויס וואונדער‪ ,‬זאגענדיג אז ער געדענקט בכלל נישט אז ער איז‬
‫וואלאזשינער ישיבה עץ חיים‪ ,‬איז ער אריבערגעקומען צו הרה"ק ר'‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש ט‪.‬‬ ‫גליון אז תתענג‬
‫צו גיין צו די שטאטישע אפיס‪ ,‬מיט די ריכטיגע מחשבות און מיט‬ ‫אריבערגעקומען צום רבי'ן נעכטן ביינאכט‪.‬‬
‫גרויס בטחון האט ער זיך געשטעלט אין די רייע אריינצוגעבן זיינע‬ ‫דעמאלט האט הרה"ק ר' חיים פארשטאנען‪ ,‬אז ס'מוז זיין אז דער‬
‫פאפירן מיט'ן פארלאנג פאר א וויזע ארויסצופארן פון לאנד‪.‬‬ ‫גאסט איז געווען א מלאך פון הימל וועלכער איז אים געקומען‬
‫געווארט צוויי שעה‬ ‫אויסלייזן פון זיין דורשט‪ ,‬און אין הימל האט אים געוואלט צוהעלפן‬
‫די איינגעשטעלטע האבן באפוילן פאר דעם איד אז ער זאל זיך‬ ‫צו זיין גוטן מנהג וואס ער האט זיך פארגענומען צו מאכן א ברכה‬
‫אראפזעצן און ווארטן ביז מ'וועט אדורכקוקן זיינע פאפירן‪ ,‬דער‬ ‫נאר אויב איינער ענטפערט אמן‪.‬‬
‫איד איז געזעצן און געווארט א לענגערע צייט‪ ,‬ביז ער האט‬ ‫<><><><>‬
‫באמערקט אז אלע אנדערע מענטשן וועלכע זענען געקומען נאך‬ ‫אים בטעות געגעבן אלע דאקומענטן‬
‫אים זענען שוין אוועקגעגאנגען און אים לאזט מען ווארטן‪ ,‬ער איז‬
‫נאך די צווייטע וועלט מלחמה ווען ראמעניע איז געפאלן אונטער‬
‫געווארן אביסל אנגעצויגן אבער ער האט זיך געשטארקט און גאר‬
‫די רוסישע הערשאפט‪ ,‬האבן די פארשאלטענע קאמיניסטן‬
‫טיף אריינגעטראכט אז קיינער קען אים גארנישט טאן נאר דער‬
‫געהערשט אויפ'ן לאנד וואס האט צוגעברענגט אז די דארטיגע‬
‫רבונו של עולם‪.‬‬
‫אידן האבן געליטן גאר שווערע צרות‪.‬‬
‫א שטיק צייט שפעטער איז א גוי צוגעקומען צו אים און געפרעגט‬
‫האט פאסירט א מעשה אז א איד איז אריינגעגאנגען צום הייליגן‬
‫פארוואס ער זיצט דא‪ ,‬האט ער געזאגט אז ער ווארט שוין דא באלד‬
‫סקולענער רבי'ן הרה"ק ר' אליעזר זוסיא פארטוגאל זצ"ל ‪-‬‬
‫צוויי שעה צו באקומען א וויזע‪ ,‬דער גוי האט אים געזאגט אז ער‬
‫וועלכער האט דעמאלט געוואוינט אין ראמעניע ‪ -‬און אים‬
‫וועט אריינגיין און זען וואס עס טוט זיך מיט זיינע פאפירן‪.‬‬
‫דערציילט אז ער וויל ארויספארן פון ראמעניע אבער ער קען נישט‬
‫עטליכע מינוט שפעטער איז דער גוי ארויסגעקומען און אים‬ ‫פארן אן באקומען ערלויבעניש פון די רעגירונג‪ ,‬האט אים דער רבי‬
‫איבערגעגעבן א זעקל מיט דאקומענטן‪ ,‬דער איד האט‬ ‫געפרעגט אויב ער האט שוין פרובירט צו רעדן צו די שטאטישע‬
‫אפגעאטעמט מיט פארלייכטערונג און געדאנקט הקב"ה‪ ,‬ווען ער‬ ‫באאמטע וועגן א וויזע‪.‬‬
‫איז ארויסגעגאנגן אינדרויסן האט ער אריינגעקוקט אינעם זעקל‬
‫האט דער איד געענטפערט אז ער האט מורא צו פרובירן‪ ,‬ווייל דער‬
‫און האט דארט געטראפן א וויזע‪ ,‬און אויך א גאנצע פעקל פאפירן‪.‬‬
‫סדר אין די קאמיניסטישע לענדער איז געווען‪ ,‬אז זיי פלעגן כסדר‬
‫נאכ'ן דורכקוקן די פאפירן איז ער שאקירט געווארן‪ ,‬אויף די‬ ‫זאמלן פריוואטע אינפארמאציע קעגן מענטשן און ווען ס'האט זיך‬
‫פאפירן זענען געווען אויפגעשריבן זיינע פאברעכענס פון די‬ ‫געמאכט א געוויסע געלעגענהייט האבן זיי יענעם אנקגעקלאגט‬
‫פארגאנגעננע יארן וואס די רוסן האבן אנגעגרייט אלס א באווייז‬ ‫אויף אסאך עוולות קעגן די רעגירונג און דערנאך איינצוזעצן אין‬
‫אים איינצוזעצן אין תפיסה און אינעם זכות פון זיין בטחון אינעם‬ ‫זייערע פינסטערע תפיסות אויף אייביג‪ ,‬לויט זיי איז כמעט נישט‬
‫אויבערשטן‪ ,‬האט דער גוי געמאכט א טעות און אים מיטגעגעבן‬ ‫געווען קיין איד וועלכער איז געווען ריין פון פאברעכנ'ס‪ ,‬דעריבער‬
‫אלע פאפירן‪.‬‬ ‫האט דער איד געזאגט פאר'ן סקולענער רבי'ן אז ער האט מורא צו‬
‫<><><><>‬ ‫בעטן א וויזע‪ ,‬ווייל דער רעגירונג וועט אפירנעמען זיינע פאברעכנס‬
‫דער חוב לאזט אים נישט קיין מנוחה‬ ‫פון די פארגאנגענע יארן און מ'וועט אים ארעסטירן אויף אייביג‪.‬‬

‫נישט געהאט גענוג צו באצאלן‬ ‫נוצן די עצה פון הרה"ק ר' חיים‬

‫אין די ישיבה פון הרה"ק ר' חיים וואלאזשינער זצ"ל איז געווען‬ ‫ווען דער רבי האט דאס געהערט‪ ,‬האט ער אים פארגעשלאגן א‬
‫זייער אן ערליכער בחור וועלכער איז ל"ע שטארק קראנק געווארן‬ ‫גוטע עצה‪ ,‬סאיז דא א באוואוסטע סגולה פון הרה"ק ר' חיים‬
‫און האט נישט געקענט פארבלייבן אין ישיבה‪ ,‬דער ראש ישיבה‬ ‫וואלאזינער זצ"ל‪ ,‬אז ווען א מענטש האט מורא פון א געוויסע זאך‪,‬‬
‫הרה"ק ר' חיים האט אים אהיימגעשיקט‪ ,‬אבער וויבאלד דער וועג‬ ‫זאל ער טראכטן די ווערטער אין עוד מלבדו‪ ,‬קיינער אויסער השי"ת‬
‫איז געווען א לאנגע‪ ,‬האט דער ראש ישיבה מיטגעשיקט א בחור‬ ‫קען אים גארנישט טאן‪ ,‬דאס איז א געוואלדיגע סגולה צו‬
‫וועלכער זאל אים באגלייטן די גאנצע וועג‪.‬‬ ‫געראטעוועט ווערן‪ ,‬דער רבי האט אים מחזק געווען אז ער זאל‬
‫בעטן א וויזע און בשעת'ן רעדן צו זיי זאל ער די גאנצע צייט‬
‫דער ראש ישיבה האט אויך מיטגעשיקט א סכום געלט פאר אלע‬
‫טראכטן אז ער האט נישט מורא פון גארנישט‪ ,‬אויסער דער רבונו‬
‫הוצאות פונעם וועג‪ ,‬פאר די אכסניא'ס וואו זיי וועלן איינשטיין און‬
‫של עולם קען אים קיינער אויף דער וועלט גארנישט טאן‪.‬‬
‫פאר די עסן‪ ,‬למעשה איז די געלט נישט געווען גענוג‪ ,‬ביים לעצטן‬
‫סטאנציע וואו זיי האבן זיך אויפגעהאלטן האבן זיי שוין נישט‬ ‫דעם רבי'נס ווערטער האבן געגעבן פאר דעם איד שטארקע חיזוק‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫ש י‪.‬‬ ‫גליון אז תתענג‬
‫איין נאכט נאכ'ן פארענדיגן די געווענליכע שיעורים אין די‬
‫וואלאזשינער ישיבה‪ ,‬האבן די תלמידים געהערט דעם ספעציעלן‬
‫מוסר שמועס פונעם ראש ישיבה הרה"ק ר' חיים‪ ,‬יענע נאכט האט‬
‫ער גערעדט וועגן אמונה און בטחון‪ ,‬ער האט ארויסגעברענגט אז‬
‫מ'דארף גלייבן מיט אמונה פשוטה אז יעדער ריר וואס פאסירט אין‬
‫די וועלט איז מיט א פונקטליכע השגחה פון הקב"ה‪ ,‬און מ'דארף‬
‫האבן בטחון זיך אינגאנצן פארלאזן אין הקב"ה אז ער שטעלט צו‬
‫פאר'ן מענטש נישטא קיין זייגער צו באקומען‬
‫אלעס וואס ער דארף צו האבן‪.‬‬
‫נאכ'ן פארענדיגן דעם מוסר שמועס האט הרה"ק ר' חיים געפרעגט‬
‫אויב איינער ווייסט אפשר וויפיל אזייגער עס איז‪ ,‬וויבאלד קיינער‬
‫פון די תלמידים האבן נישט געהאט קיין זייגער האבן זיי נישט‬
‫געקענט ענטפערן אויף די פראגע‪[ ,‬א זייגער אין יענע צייטן איז‬
‫געווען זייער א טייערע זאך וואס נאר עשירים האבן זיך דאס‬
‫געקענט ערלויבן אזא לוקסוס]‪ ,‬און מ'האט שוין אויך נישט געקענט‬
‫פרעגן א פרעמדן פון די גאס‪ ,‬ווייל ס'איז שוין געווען זייער שפעט‬
‫אינמיטן די שבעה שפעט ביינאכט‪ ,‬ווען דער ראש ישיבה הרה"ק ר'‬
‫ביינאכט‪.‬‬
‫חיים איז געווען אינעם הויף פון די ישיבה‪ ,‬האט ער פלוצלונג געזען‬
‫הקב"ה קען אלעס באווייזן‬
‫פאר זיינע אויגן דער בחור וואס איז ממש דעמאלט נפטר געווארן‪,‬‬
‫האט זיך הרה"ק ר' חיים אנגערופן‪ ,‬מיר האבן דאך יעצט געענדיגט‬
‫לערנען וועגן אמונה און בטחון‪ ,‬לויט ווי מיר האבן יעצט‬
‫אויסגעשמועסט ביים שיעור‪ ,‬דארפן מיר האבן די ריכטיגע אמונה‬
‫און בטחון און גלייבן אז הקב"ה באזארגט אונז מיט אלעס וואס מיר‬
‫דארפן‪ ,‬און הקב"ה קען אין איין רגע אהערשטעלן א זייגער‪ ,‬און‬
‫נישט סתם א זייגער נאר אפילו א טייערע גאלדענע זייגער‪.‬‬
‫ער האט געזוכט וואו ס'איז נאך ליכטיג‬
‫ס'גייט נישט אריבער עטליכע רגעים‪ ,‬און מ'הערט ווי איינער‬
‫קלאפט ביים טיר פון בית המדרש‪ ,‬נאכ'ן אויפמאכן איז‬
‫אריינגעקומען א רוסישער סאלדאט וועלכער האט אויסגעזן ווי א‬
‫איד‪ ,‬און איז גלייך צוגעגאנגען צום ראש ישיבה און געזאגט‪ ,‬דער‬
‫ראש ישיבה זעט אז איך בין א איד‪ ,‬איך בין גענומען געווארן אין די‬
‫רוסישער ארמיי‪ ,‬מיין טאטע וועלכער איז א גרויסער עושר האט‬
‫באצאלט פאר'ן מיליטערישער דאקטער א שיינע מטבע אז ער זאל‬
‫מיך באפרייען‪ ,‬אבער פון הימל האט מען אנדערש געוואלט‪ ,‬דער‬
‫דאקטער האט זיך טועה געווען און באפרייט א צווייטן אנשטאט‬
‫מיר‪ ,‬און יעצט דארף איך מיך שטעלן אין מיליטער‪.‬‬
‫זאגט דער סאלדאט‪ ,‬אינמיטן וועג האב איך מיך געכאפט אז כ'האב‬
‫בטעות איבערגעלאזט אין טאש מיין טייערע גאלדענע זייגער‪ ,‬איך‬
‫האב מורא אז אנדערע סאלדאטן וועלן דאס גנב'ענען‪ ,‬דעריבער‬
‫ווען איך בין דא אריבערגעגאנגען און איך האב געזען אז ס'איז נאך‬
‫ליכטיג‪ ,‬האב איך באשלאסן אז איך וועל דאס איבערלאזן ביים ראש‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫גליון אז תתענג ש יא ‪.‬‬
‫געהאט וואס צו באצאלן‪ ,‬דער בעל הבית האט מסכים געווען זיי‬
‫אריינצונעמען מיט'ן תנאי אז ווען דער באגלייטער וועט צוריקפארן‬
‫וועט ער אים באצאלן‪.‬‬
‫ווען דער בחורים זענען אנגעקומען‪ ,‬האט דער טאטע זיך שטארק‬
‫באדאנקט פאר'ן באגלייטער און האט באצאלט די גאנצע געלט‬
‫וואס דער ראש ישיבה האט אויסגעלייגט‪ ,‬און האט אויך געגעבן‬
‫פאר די הוצאות פונעם וועג צוריק‪ ,‬און האט אויך איבערגעגעבן א‬
‫סכום געלט כדי צו באצאלן דעם חוב וואס זיי זענען שולדיג‬
‫געבליבן אונטערוועגענס‪.‬‬
‫דער בחור דער באגלייטער איז צוריקגעפארן אין ישיבה‪ ,‬אבער ער‬
‫האט פארגעסן צוריקצוגיין צו יענעם אכסניא אפצוצאלן דעם חוב‪.‬‬
‫ליידער האט זיך דער מצב פונעם קראנקן בחור פארערגערט‪ ,‬און‬
‫איז אין א קורצע צייט נאכדעם נפטר געווארן צו די ווייטאג פון די‬
‫גאנצע משפחה און די גאנצע וואלאזשינע ישיבה‪.‬‬
‫ער באווייזט זיך צו ר' חיים‬
‫ר' חיים האט פארשטאנען אז מסתמא קומט ער בעטן עפעס א‬
‫תיקון פאר זיין נשמה‪ ,‬דער גאון האט אים אויסגעפרעגט וואס‬
‫ס'האט פאסירט מיט אים אויף יענע וועלט‪ ,‬האט ער געענטפערט‬
‫אז מ'האט נאכגעקוקט זיינע מעשים ביים בית דין של מעלה‪ ,‬און‬
‫מ'האט גע'פסק'נט אז על פי רוב איז ער געווען ערליך‪ ,‬און די ביסל‬
‫עבירות וואס ער האט געהאט איז ער אפגעקומען מיט די יסורים‬
‫וואס ער האט געליטן אין זיינע לעצטערע צייטן און איז ראוי‬
‫אריינצוגיין אין גן עדן‪.‬‬
‫מ'לאזט אים נישט אריין‬
‫אבער ווען ער איז אנגעקומען צום טויער פון גן עדן האבן אים די‬
‫מלאכים נישט אריינגעלאזט‪ ,‬זאגענדיג‪ ,‬אז ער איז נאך געבליבן‬
‫שולדיג געלט ביי די אכסניא וואו ער איז איינגעשטאנען אויפ'ן וועג‬
‫אהיים פון די ישיבה‪ ,‬זיינע עלטערן האבן טאקע געשיקט געלט‬
‫מיט'ן בחור צו באצאלן אבער יענער האט פארגעסן דאס‬
‫איבערצוגעבן‪ ,‬דערציילט דער בחור‪ ,‬אז פון הימל האט מען אים‬
‫געגעבן רשות צו קומען צו זיין רבי'ן כדי ער זאל זעען מסדר צו זיין‬
‫דעם חוב‪ ,‬הרה"ק ר' חיים האט אים געזאגט אז ער וועט דאס‬
‫ערלעדיגן און האט זיך געזעגענט פון זיין תלמיד‪.‬‬
‫די מעשה האט איבערגעלאזט א געוואלדיגן רושם אויף די בחורים‬
‫וועלכע האבן געזען די הארבקייט פון בלייבן שולדיג געלט פאר‬
‫איינעם‪.‬‬
‫מיט די ריכטיגע אמונה איז אלעס שייך‬
‫וואגן איינגעזינקן אין טיפע בלאטע‪ ,‬וואס מ'האט נאר פרובירט צו‬
‫טאן האט נישט גענוצט‪ ,‬די שטארקע פערד האבן בשום אופן נישט‬
‫געקענט ארויסשלעפן דעם וואגן‪ ,‬עטליכע דורכגייערס האבן‬
‫פרובירט צו העלפן אבער זיי האבן נישט מצליח געווען‪.‬‬
‫די פשוט'ע פערד קענען דאס יא באווייזן‬
‫א שעה שפעטער איז דורכגעפארן א איד וועלכער האט געהאט‬
‫צוויי פשוט'ע פערד‪ ,‬און ער האט זיך אנגעטראגן פאר'ן פריץ אז‬
‫מיט זיינע פערד קען ער ארויסשלעפן דעם וואגן פון די בלאטע‪.‬‬
‫דער פריץ געלאכט פון אים‪ ,‬זאגענדיג‪ ,‬אויב מיינע פיר געזונטע‬
‫פערד קענען דאס נישט ארויסשלעפן‪ ,‬איז זיכער אז דיינע צוויי‬
‫שוואכע פערדלעך וועלן דאס נישט קענען ארויסשלעפן‪ ,‬אבער‬
‫דער איד פרעגט דעם פריץ אויב ער מעג פרובירן‪ ,‬האט דער פריץ‬
‫געזאגט אז יא‪.‬‬
‫דער איד האט צוגעטשעפעט זיינע צוויי פערד צום וואגן‪ ,‬און ביז‬
‫עטליכע מינוט איז דער וואגן געווען אינדרויסן פון די בלאטע‪.‬‬
‫מ'קען זיך נישט פאראייניגן‬
‫האט דער פריץ געזאגט פאר'ן איד‪ ,‬ער זאל אים געבן צו פארשטיין‬
‫ווי אזוי ער האט דאס באוויזן‪ ,‬האט דער איד געפרעגט דעם פריץ‪,‬‬
‫פון וואו קומען דיינע פיר פערד‪ ,‬האט דער פריץ געענטפערט‪ ,‬איין‬
‫פערד פון די בעסטע געגענט אין מצרים‪ ,‬דער צווייטער פערד פון‬
‫ענגלאנד‪ ,‬וואו ס'איז באקאנט אלס דער פלאץ פון די שטערקסטע‬
‫פערד‪ ,‬דער דריטער פון שפאניע‪ ,‬וואו עס זענען פאראן טייערע‬
‫פערדן‪ ,‬און דער פערטער פון כינע‪.‬‬
‫זאגט דער איד פאר'ן פריץ‪ ,‬דאס איז טאקע דער פראבלעם‪ ,‬מיינע‬
‫פערד כאטש זיי זענען טאקע שוואכע‪ ,‬אבער זיי זענען‬
‫שטאל‪ ,‬דעריבער ווען זיי‬
‫ַ‬ ‫אויפגעהאדעוועט געווארן אינעם זעלבן‬
‫האבן געוואלט ארויסשלעפן דעם וואגן‪ ,‬זענען זיי ביידע געווען‬
‫פאראייניגט און געשלעפט צוזאמען‪ ,‬אבער דיינע פערד כאטש זיי‬
‫זענען טאקע די בעסטע פערד‪ ,‬דאס איז נאר גוט ווי לאנג קיינער‬
‫שטערט זיי נישט‪ ,‬ס'איז נישטא קיין בלאטע‪ ,‬אבער אין די מינוט‬
‫ווען עס מאכט זיך א פראבלעם‪ ,‬איז קיינער נישט אינטערסירט צו‬
‫העלפן דעם צווייטן‪ ,‬יעדער שלעפט אין אן אנדערע ריכטונג‪ ,‬זיי‬
‫קענען זיך נישט פאראייניגן צום זעלבן ציל‪.‬‬
‫מיט אחדות וועסטו דאס באווייזן‬
‫האט ר' חיים וואלאזשינער אויסגעפירט פאר נאפאליען‪ ,‬כאטש די‬
‫רוסישער מיליטער זענען טאקע שוואכער פון דיין מיליטער‪ ,‬אבער‬
‫למעשה קומען זיי פון איין לאנד‪ ,‬אלע זענען רוסן‪ ,‬דעריבער זענען‬
‫זיי שטארק פאראייניגט‪ ,‬אבער דיין מיליטער איז‬
‫צוזאמענגעשטעלט פון עטליכע לענדער‪ ,‬דעריבער איז זיך זייער‬
‫שווער צו פאראייניגען‪ ,‬דעריבער אויב דו ווילסט געוואונען מוזטו‬
‫קודם מאכן זיכער אז ס'זאל הערשן א שטארקע אחדות‬
‫ת"ת ויואל משה קרית יואל‬ ‫גליון אז תתענג ש יב ‪.‬‬
‫ישיבה‪ ,‬ווען איך וועל אי"ה צוריקקומען פון מיליטער וועל איך דאס‬
‫אפנעמען‪ ,‬אזוי רעדנדיג האט דער סאלדאט ארויסגענומען זיין‬
‫טייערע גאלדענע זייגער און אהינגעגעבן פאר הרה"ק ר' חיים‪.‬‬
‫זייער א קלארע לימוד‬
‫די תלמידים זענען געשטאנען געשטוינט‪ ,‬נישט גלייבענדיג וואס‬
‫ס'האט זיך אפגעשפילט פאר זייערע אויגן‪ ,‬ממש מינוטין פארדעם‬
‫האט דער ראש ישיבה געפרעגט וויפיל אזייגער עס איז און ס'האט‬
‫אויסגעקוקט אז די פראגע וועט בלייבן אומפארענטפערט‪ ,‬און‬
‫יעצט אזוי אומגערישט האבן זיי שוין א גאלדענע זייגער‪ ,‬אזוי ווי‬
‫דער ראש ישיבה האט פריער אויסגעפירט אז אויב מיר האבן‬
‫אמת'דיגע אמונה און בטחון דארפן מיר גלייבן אז הקב"ה קען שוין‬
‫צושיקן אפילו א גאלדענע זייגער‪.‬‬
‫דער ראש ישיבה האט געזאגט פאר'ן סאלדאט‪ ,‬אז וויבאלד זיין הויז‬
‫איז אפן פאר פרעמדע מענטשן וועלכע גייען און קומען‪ ,‬איז דאס‬
‫נישט קיין פארזיכערטע פלאץ‪ ,‬און ער קען נישט נעמען דאס‬
‫אחריות אז דער זייגער זאל נישט פארשוואונדן ווערן‪ ,‬ענדערש זאל‬
‫ער אויפזוכן אן אנדערע פלאץ‪ ,‬אבער דער סאלדאט האט געזאגט‬
‫אז ער וויל דאס געבן דוקא פאר'ן ראש ישיבה און ער גיבט דאס‬
‫אוועק במתנה גמורה‪ ,‬ער וועט דאס נישט צוריקנעמען‪ ,‬גלייך‬
‫דערנאך האט דער סאלדאט פארלאזט דאס הויז‪ ,‬דער ראש ישיבה‬
‫האט אים פרובירט אפצוהאלטן זיך איינצובעטן אז ער זאל דאס‬
‫טראגן ערגעץ אנדערש‪ ,‬אבער יענער איז זייער שנעל געלאפן און‬
‫מ'האט אים נישט געקענט דערגרייכן‪.‬‬
‫דער מוסר השכל איז געווען זייער קלארע לימוד פאר די תלמידים‬
‫וועלכע האבן מיטגעהאלטן מיט די אייגענע אויגן אזא‬
‫אינטערסאנטע פאסירונג וואס האט געשטארקט זייער אמונה און‬
‫בטחון‪.‬‬
‫<><><><>‬
‫מיט אחדות קען מען אלעס באווייזן‬
‫דער פראנצויזישן קיסר נאפאליען‪ ,‬וועלכער האט געפירט א‬
‫מעכטיגע מלחמה קעגן רוסלאנד‪ ,‬האט געוואלט וויסן וואס דער‬
‫גאון הרה"ק ר' חיים וואלאזשינער זי"ע האלט וועגן זיין מלחמה‪,‬‬
‫דעריבער ווען ער איז געווען אין די געגענט פון וואלאזשין איז ער‬
‫אריינגעגאנגען פרעגן הרה"ק ר' חיים אויב ער גייט געוואונען די‬
‫מלחמה אדער פארלירן‪.‬‬
‫הרה"ק ר' חיים האט אים זייער שיין אויפגענומען‪ ,‬און נאכ'ן‬
‫אנפרעגן זיין פראגע האט אים הרה"ק ר' חיים געזאגט‪ ,‬איך וועל‬
‫דיר ענטפערן מיט א משל‪.‬‬
‫ארויסשלעפן‬
‫ּ‬ ‫מ'קען דאס נישט‬
‫ס'איז אמאל געווען א פריץ וועלכער איז געפארן מיט א טייערע‬
‫וואגן צוגעטשעפעט צו פיר שטארקע פערד‪ ,‬אינמיטן וועג איז דער‬