TDH QTSX Xi Mang

PhÇn mét
Giíi thiÖu vÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt xi m¨ng lß quay nhµ m¸y xi
m¨ng
hoµng mai
Ch¬ng I
Tæng quan vÒ ngµnh s¶n xuÊt xi m¨ng
Vµ çc c«ng nghÖ trong s¶n xuÊt xi m¨ng
I. s¬ lîc vÒ ngµnh s¶n xuÊt xi m¨ng
Tríc sù ph¸t triÓn vît bËc cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Trong ®ã nÒn c«ng nghiÖp ®·
vµ ®ang ph¸t triÓn kh«ng kÐm nã lµ mät trong çc yÕu tè quan träng ®ãng gãp tû
träng lín vµo vµo sù t¨ng trëng chÝnh cña ®Êt níc. BÊt cø mét quèc gia nµo muèn
ph¸t triÓn nhanh th× chñ yÕu dùa vµo nÒn c«ng nghiÖp. Muèn c«ng nghiÖp ph¸t
triÓn th× viÖc ®Çu tiªn ph¶i ph¸t triÓn vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng (nhµ cöa, cÇu
cèng, nhµ xëng….) theo ®ã çc nghµnh s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng ®¸p øng mét sè
lîng kh¸ lín. Trong sè çc lo¹i vËt liÖu x©y dùng mµ con ngêi s¶n xuÊt vµ sö dông
th× xi m¨ng chiÕm 20%. C«ng nghiÖp x©y dùng hiÖn ®¹i thi xi m¨ng chiÕm mét
vÞ trÝ v« cïng quan träng, nhËn biÕt râ tÇm quan träng cña xi m¨ng trong nghµnh
c«ng nghiÖp nµy, níc ta ®· x©y dùng mét nghµnh s¶n xuÊt xi m¨ng phï hîp víi ®iÒu
kiÖn kinh tÕ, ®iÒu kiÖn tù nhiªn gãp phÇn kh«ng nhá cho sù ph¸t triÓn níc nhµ
còng ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, t¨ng thu nhËp quèc d©n.
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn xi m¨ng tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n ë mçi giai ®o¹n th× l¹i cã sù
tiÕn bé vît bËc vµo c«ng nghiÖp ho¸ xilicat còng nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt. N¨m 1976
Jeimr Paker ngêi Anh c«ng bè ph¸t minh ®Çu tiªn vÒ xi m¨ng, xi m¨ng ®îc chÕ t¹o
b»ng çch nung ®¸ m¸c (mét lo¹i chøa SiO2) ë nhiÖt ®é 900 – 1000oC. Khi nghiªn cøu
vÒ xi m¨ng ngêi ta ph¸t hiÖn ra r»ng: Muèn cã xi m¨ng ®¹t chÊt lîng tèt, ph¶i ®¶m
b¶o mét tû lÖ nhÊt ®Þnh gi÷a çc «xÝt CaO vµ SiO2, Fe2O3 trong chóng.
§Ó s¶n xuÊt xi m¨ng tuú theo tr×nh ®é kü thuËt vµ kh¶ n¨ng ®Çu t cña mçi níc, mçi
®Þa ph¬ng ngêi ta s¶n xuÊt theo çc ph¬ng ¸n c«ng nghÖ kh¸c nhau. ë VÖt Nam
còng nh trªn thÕ giíi ®· vµ ®ang s¶n xuÊt theo mét c«ng nghÖ sau:
Lß ®øng thñ c«ng
Lß ®øng c¬ giíi ho¸
Lß quay b¸n kh«
Lß quay ph¬ng ph¸p ít
Lß quay theo ph¬ng ph¸p kh«.
ë mçi ph¬ng ¸n trªn ®Òu cã nh÷ng u nhîc ®iÓm nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn çc ph¬ng ¸n
mang tÝnh hiÖn ®¹i bao giê còng cã kÕt qu¶ tèt (vÒ chÊt lîng, n¨ng suÊt). Ta xÐt cô
thÓ tõng ph¬ng ¸n ®Ó chän ra ph¬ng ¸n tèt nhÊt:
II. çc c«ng nghÖ trong s¶n xuÊt xi m¨ng
II.1. S¶n xuÊt theo c«ng nghÖ lß ®øng thñ c«ng:
5
Ph¬ng ¸n c«ng nghÖ nµy hiÖn nay kh¸ phæ biÕn ë çc xÝ nghiÖp xi m¨ng. ë ph¬ng
ph¸p nµy phèi liÖu ®a vµo lß ®øng díi d¹ng viªn b¸n kh« ra lß thñ c«ng vµ nghiÒn
phèi liÖu theo chu tr×nh hë, kh«. Tuy nhiªn cßn cã mét sè u nhîc ®iÓm sau:
u ®iÓm: Vèn ®Çu t Ýt, c«ng suÊt nhá, cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu t¹i chç ë mét sè vïng
xa, nguån nguyªn liÖu Ýt vµ giao th«ng khã kh¨n.
Nhîc ®iÓm thiÕt bÞ cì nhá nªn chÊt lîng s¶n phÈm thÊp (xi m¨ng nghiÒn th«,
clinker chÝn kh«ng hoµn toµn, thu håi s¶n phÈm thÊp, chÊt lîng s¶n phÈm kh«ng
®Òu).
II.2. S¶n xuÊt theo c«ng nghÖ lß ®øng c¬ giíi ho¸:
Ph¬ng ¸n vµ c«ng nghÖ nµy kh¸ phæ biÕn ë Trung quèc, Ên ®é, TiÖp kh¾c
(cò)…. Vµ hiÖn nay ViÖt Nam ®ang tËp trung ®Çu t d©y chuyÒn theo kiÓu Trung
quèc víi c«ng suÊt 4 v¹n, 6 v¹n, 8 v¹n tÊn/n¨m. Çc d©y chuyÒn nµy tuy kh¸c nhau
vÒ c«ng suÊt, kiÓu d¸ng thiÕt bÞ song ®Òu cã chung çc ®Æc ®iÓm vÒ c«ng
nghÖ s¶n xuÊt…Tuy nhiªn cßn cã mét u, nhîc ®iÓm sau:
+ u ®iÓm:
Nhê cã c¬ giíi ho¸ cao víi n¨ng suÊt thiÕt bÞ lín nªn ®· cho s¶n lîng cao h¬n, chÊt l-
îng h¬n.
ViÖc ®a çc si l« chøa nguyªn vËt liÖu gia c«ng s¬ bé, clinker, phô gia vµ xi m¨ng
bét ®· lµm t¨ng møc ®é ®ång nhÊt nguyªn phèi liÖu b¸n thµnh phÈm vµ s¶n phÈm;
lµm cho s¶n xuÊt æn ®Þnh h¬n, s¶n phÈm xuÊt xëng cã chÊt lîng tèt h¬n vµ ®Òu
h¬n ph¬ng ¸n thñ c«ng.
ViÖc sö dông çc m¸y nghiÒn phèi liÖu, xi m¨ng c«ng suÊt lín chu tr×nh kÝn (cã
m¸y ph©n ly) nªn mét sè phèi liÖu vµ xi m¨ng ®îc tèt h¬n, kh«ng lÉn h¹t th« nªn cho
chÊt lîng s¶n phÈm tèt cao.
+ Nhîc ®iÓm:
Vèn ®Çu t t¬ng ®èi cao kh«ng thuËn lîi víi nh÷ng ®¬n vÞ cã quy m« ho¹t ®éng nhá
®ãng t¹i çc ®Þa ph¬ng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n trong ph¸t triÓn kinh tÕ.
II.3. Çc ph¬ng ¸n lß quay:
Lµ nh÷ng ph¬ng ¸n hiÖn ®¹i yªu cÇu ®Çu t lín s¶n xuÊt tËp trung. Çc ph¬ng ¸n
nµy chÊt lîng vµ s¶n lîng xi m¨ng cao nhÊt tuy nhiªn nã chØ phï hîp víi nh÷ng c«ng
ty thuéc së h÷u nhµ níc cã vèn ®Çu t lín, thÞ trêng réng.
Nhng víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp hiÖn nay th× cÇn ®ßi hái chÊt lîng cña xi
m¨ng ngµy cµng cao. V× vËy c«ng nghÖ s¶n xuÊt xi m¨ng víi ph¬ng ¸n lß quay th×
ngµy nay ®ang ®îc øng dông nhiÒu ë viÖt nam. Çc c«ng nghÖ lß ®øng còng dÇn
®îc thay thÕ bëi c«ng nghÖ lß quay.
6
Ch¬ng II
C«ng nghÖ s¶n suÊt xi m¨ng - nhµ m¸y xi m¨ng hoµng mai
(c«ng su©t 4000 tÊn/ngµy)
I. vËt liÖu th«:
ë nhµ m¸y xi m¨ng hoµng mai dïng 3 lo¹i vËt liÖu th«:
- §¸ v«i lÊy tõ b·i chøa ®¸ v«i (thµnh phÇn 90% CaCO3)
- §Êt sÐt lÊy tõ b·i chøa ®Êt sÐt (thµnh phÇn 67% SiO2)
- Pyrit s¾t (thµnh phÇn 73% Fe2O3)
NÕu cÇn cã thÓ thªm chÊt phô gia cã thµnh phÇn Silicat (nh: çt, xØ lß, vËt
liÖu cã gèc Al)
Phô gia cho xi m¨ng:
th¹ch cao
§¸ bazalt
§èt lß quay vµ nhiªn liÖu dïng than Qu¶ng Ninh
II. ph©n xëng vËt liÖu th«
§¸ v«i ®îc ®Ëp nhá trong mét xëng ®Æt c¹nh b·i ®¸ 3Km vµ dïng b¨ng t¶i
chuyÓn vÒ nhµ m¸y, b¨ng t¶i dµi 3Km, t¶i vµo kho 2 ®èng víi khèi lîng 17,5
tÊn/®èng.
M¸y ®Ëp ®¸ v«i 600 tÊn/giê. Nguyªn liÖu ®¸nh thµnh ®èng th¼ng 104m
b»ng bé ®¸nh ®èng (“hevron patten”), vµ m¸y cµo cã r¨ng víi dung lîng 265 tÊn/giê.
§Êt sÐt ®· ®îc ®Ëp nhá ®îc chuyÓn ®Õn nhµ m¸y b»ng b¨ng chuyÒn 3 Km
vµ nã còng ®îc ®¸nh thµnh hai ®èng 800 tÊn, m¸y ®¸nh ®èng kiÓu cÇu, m¸y cµo
còng kiÓu cÇu dung lîng 150 tÊn/giê. TÊt c¶ çc nguyªn liÖu kh¸c ®Òu ®îc chuyÓn
®Õn nhµ m¸y b»ng tµu ho¶. §¸ Bazalt vµ th¹ch cao ®îc ®Ëp trªn m¸y ®Ëp 120
tÊn/giê tríc khi vµo kho.
Kho ®îc thiÕt kÕ theo chiÒu däc víi m¸y cµo hai phÝa 90 tÊn/giê n¨ng suÊt kho
chøa:
Bazalt: 600 tÊn
Than Antraeit: 2x8500 tÊn
Th¹ch cao: 500 tÊn
Phô gia: 500 tÊn
Pyrit: 600 tÊn
III. nghiÒn nguyªn liÖu
III.1. vËn chuyÓn nguyªn liÖu
VËt liÖu th« chuyÓn b»ng b¨ng t¶i ®Õn 4 thïng c©n. Mçi ®Çu ra cña thïng cã
mét c©n chuyÓn:
§¸ v«i: 500 tÊn (35 - 350 tÊn/h) ®Þnh møc 225 tÊn/h
§Êt sÐt: 200 tÊn (10 - 100 tÊn/h) ®Þnh møc 63 tÊn/h
Pyrit: 200 tÊn (0,5 - 5 tÊn/h) ®Þnh møc 2,5 tÊn/h
Phô gia tØ lÖ Silic cao: 200 tÊn/h (2,5 - 25 tÊn) ®Þnh møc 15 tÊn/h
VËt liÖu ®îc ®æ vµo b¨ng t¶i 560 tÊn/h cã bé m¸y khö kim lo¹i trªn b¨ng t¶i.
Môc tiªu cña viÖc trén lµ ®¹t ®îc m« ®un cña nguyªn liÖu nh sau:
LSF tõ 90 – 95
SM tõ 2,3 – 2,7
7
A/F tõ 1,5 – 2,0
III.2. m¸y nghiÒn
Cã ba lo¹i m¸y nghiÒn :
M¸y nghiÒn bi
M¸y nghiÒn ®øng
M¸y nghiÒn Horo
XÐt vÒ mÆt hiÖu qu¶ th× m¸y nghiÒn ®øng tiªu thô c«ng suÊt Ýt h¬n
(15,5Kw/tÊn). Cßn m¸y nghiÒn bi (20Kw/tÊn), m¸y nghiÒn Horo (12,1Kw/tÊn).
Víi yªu cÇu c«ng nghÖ cña nhµ m¸y, nhµ m¸y sö dông m¸y nghiÒn ®øng, lµ
m¸y nghiÒn PFEIFFER. §é Èm cã trong hçn hîp nhiªn liÖu thêng thÊp h¬n 1%, nã cã
thÓ lªn ®Õn 7% khi ®é Èm cña ®Êt sÐt lµ 12%.
Bé phËn nghiÒn chñ yÕu lµ bµn nghiÒn vµ con l¨n, con l¨n nÐn xuèng bµn nghiÒn
vµ t¹o ra liÖu nghiÒn vµ cã thÓ ®iÒu chØnh ®îc bµn nghiÒn quay.
§Ó ®¶m b¶o ®é mÞn, ®é kh« cña h¹t, vµ ®¶m b¶o tèc ®é vËn chuyÓn nhiªn liÖu
vµo vµ ra th×:
Lu tèc nhiªn liÖu t¬ng ®èi æn ®Þnh
NhiÖt ®é khÝ nãng ®Ó sÊy
Lu tèc khÝ nãng
Tèc ®é quay cña bé ph©n ly
KhÝ tho¸t tõ bé ph©n nung chñ yÕu ®Ó sÊy nguyªn liÖu. KhÝ nãng phô thªm
cã thÓ ®îc cung cÊp b»ng bé t¹o khÝ nãng ch¹y b»ng dÇu, bé nµy ®îc dïng khi lß
kh«ng lµm viÖc. Chñ yÕu lµ thêi kú khëi ®éng d©y chuyÒn xi m¨ng vµ khi ®é Èm
nhiªn liÖu qu¸ cao.
KhÝ tho¸t tõ m¸y nghiÒn ®îc khö bôi b»ng mét nhãm hai xyclon sau ®ã ®îc lµm
s¹ch b»ng mét m¸y nghiÒn tõ tÜnh ®iÖn. KhÝ ra cña m¸y nghiÒn ®îc chØnh víi tèc
®é cè ®Þnh 100 vßng/phót. Qu¹t cña m¸y nghiÒn ®îc ®Æt sau xiclon.
M¸y nghiÒn cßn ®îc trang bÞ mét m¸y n©ng kiÓu gÇu, nã tù ®éng chuyÓn vËt liÖu
ngîc l¹i khi vËt liÖu trµn ra khái bµn nghiÒn.
§Ó æn ®Þnh qu¸ tr×nh nghiÒn ngêi ta phun Ýt níc vµo vËt liÖu trªn bµn nghiÒn
(5m3/h)
M¸y nghiÒn ®îc thiÕt kÕ víi çc th«ng sè sau:
§êng kÝnh bµn nghiÒn:
§Çu ra cña m¸y nghiÒn (vËt liÖu th«): 320 tÊn/h
C«ng suÊt m« t« m¸y nghiÒn: 330 Kw
§é mÞn nhiªn liÖu: 10% lo¹i h¹t 80m trë lªn
§é Èm vËt liÖu ra: < 1%
Bé ph¸t khÝ nãng: 16,26 Mw
III.3. gom nguyªn liÖu vËn chuyÓn vµo kho
KhÝ tõ lß nung vµ tõ ph©n xëng nguyªn liÖu ®îc khö bôi b»ng m¸y ngng tô
tÜnh ®iÖn LURGI ®Ó ®¹t ®Õn tØ lÖ bôi tèi ®a 50mg/mm 3. KhÝ tõ bé phËn nung
®îc æn ®Þnh nhiÖt ®é tõ th¸p phun tõ tríc khi ®a vµo m¸y nghiÒn hay m¸y ph©n
ly. Tèc ®é phun 24m3/h.
Tiªu chuÈn thiÕt kÕ:
ThÓ tÝch khÝ ë chu tr×nh chÝnh: 300200Nm3/h ë 150oc.
ThÓ tÝch khÝ ë chu tr×nh hçn hîp352000Nm3/h.
8
Sè ®iÖn trêng: 3.
DiÖn tÝch tæng: 8410 m2.
Qu¹t giã bé läc khÝ lµ qu¹t Silyvent cña ABB cã tèc ®é cè ®Þnh: (600
vßng/ph) cã trang bÞ bé chän híng.
Nguyªn liÖu gom tõ Xyclon, tõ th¸p phun mï vµ tõ m¸y ph©n ly tÜnh ®iÖn ®-
îc ®Èy ®i b»ng èng khÝ vµ b»ng m¸y n©ng kiÓu gÇu ®Õn xil« trªn 20000 tÊn cña
h·ng BMH (®êng kÝnh 25m) xil« nµy cã kh¶ n¨ng trén liÖu 10:1 cña ®é lÖch cao
chuÈn (hay lÖch khái gi¸ trÞ chuÈn kh«ng qu¸ 0,2%).
Bé lÊy mÉu tù ®éng cña ITECA ®Æt trªn ®Çu tríc m¸y n©ng kiÓu gÇu. èng khÝ
®éng vµ hÖ thèng n©ng phï hîp víi nhiªn liÖu ®Èy tõ xil« tíi lß quay hay quay vßng
l¹i.
IV. ph©n xëng lß
D©y chuyÒn nung ®îc thiÕt kÕ 4000 tÊn/ngµy. §Ó s¶n xuÊt xi m¨ng Portlan
theo tiªu chuÈn BS12-1999, nã gåm xiclon tiÒn nung 5 cÊp 2 d·y cã sót ¸p thÊp hiÖu
“FCB 98”. Vµ bé tiÒn thiªu kÕt cã møc NO X thÊp cña FBC. Lß quay vµ tiÒn thiªu
kÕt ®Òu dïng than Antracit. Bé lµm nguéi clinker BMH kiÓu ghi réng cho phÐp thu
håi cao nhÊt.
IV.1. hÖ thèng n¹p liÖu vµo lß
xil« trén liÖu ®îc trang bÞ trªn ®Ønh hai cöa. Nhiªn liÖu ®îc ®a qua hai thïng
c©n cã thÓ tÝch 150 m3.
Tõ thïng c©n nhiªn liÖu ®îc lÊy ra tõ mét trong hai lu tèc kÕ h¹t
DOSATEC, sau ®ã ®îc chuyÓn ®i b»ng èng khÝ ®éng vµ b»ng hai thiÕt bÞ n©ng
kiÓu gÇu (mét ®Ó dù phßng nhng còng cã thÓ dïng ®Ó n¹p nhiªn liÖu vµo xil«)
vµo ®Çu cña bé tiÒn nung. Dßng nhiªn liÖu ®îc phun vµo c¶ hai xiclon.
PhÇn chia nhiªn liÖu cã thÓ ®iÒu chØnh ®îc. Mét hÖ chØnh c©n tù ®éng ®-
îc trang bÞ ®Ó gióp viÖc chØnh l¹i lu tèc, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng dïng tÝn hiÖu
tõ thïng cã trang bÞ Load cell. Mét bé lÊy mÉu ®îc ®Æt trªn ®êng èng khÝ ®éng vµ
gÇu n©ng.
§Æc ®iÓm kü thuËt cña thiÕt kÕ:
Lu tèc nhiªn liÖu: 280 tÊn/h, tèi ®a lµ 330 tÊn/h
Thêi gian chuyÓn (gÇu n©ng)
IV.2. lß quay – bé tiÒn nung
Nhiªn liÖu ®îc gia nhiÖt ë xiclon tÇn nung, hiÖu ¸p thÊp, ë tÇng thÊp nhÊt,
bé tiÒn thiªu kÕt hoµn thµnh phÇn lín qu¸ tr×nh khö çcbon cña nhiªn liÖu CaCO3.
Nguyªn liÖu ®îc thiªu kÕt trong lß nung quay vµ bé phËn tiÒn nung ë kho¶ng
o
140 c, nhiªn liÖu ®îc thiªu kÕt qua çc giai ®o¹n sau.:
§é Èm nhiªn liÖu ®îc bèc h¬i
Níc trong ®Êt sÐt còng ®îc t¸ch ra
§¸ v«i ®îc khö çcbonat còng nh çcbonnat Mg
Çc pha míi ®îc hoµn thµnh
§Ó tiÕt kiÖm n¨ng lîng ngêi ta t¹o ra mét hÖ thèng tiÒn nung. §Æc tÝnh cña
hÖ thèng tiÒn nung nh sau:
TÇng 1 2 3 4 5
Sè Xiclon 4 2 2 2 2
§êng kÝnh Xiclon (m) 4,3 5,4 5,4 5,6 5,6
9
§êng kÝnh èng s©u (m) 2,14 3,32 3,32 3,4 3,4
NhiÖt ®é 290 450 595 755 870
Xiclon ®îc lãt g¹ch chÞu löa. Xiclon thÊp nhÊt ®îc trang bÞ thÐp çn chia c¾t
bëi èng s©u. Qu¹t giã Solivent cña ABB cã thÓ thay ®æi tèc ®é (1000 vßng/ph) cã
dung lîng 173 m 3/h ë 900 dapa vµ 2900c.
Mét èng dÉn ®êng kÝnh 2,7m dÉn kh«ng khÝ cÊp 3 tõ bé lµm m¸t Clinker (ë 800 oc)
®Õn bé tiÒn thiªu kÕt nã ®îc lãt g¹ch chÞu nhiÖt vµ cã bé läc bôi ë phÝa bé lµm
m¸t, cã mét van dÉn híng vÒ phÝa bé tÇn nung.
Mét bé phËn nhá cña èng dÉn khÝ cÊp 3 ®îc ®a vµo vïng vßi ®èt cña tÇn thiªu kÕt.
ë ®©y còng ®îc trang bÞ bé dÉn híng, bé tÇn thiªu kÕt lµ cña FBC kiÓu buång ®èt
t¸ch khái buång kh«ng khÝ. Vßi ®èt chÊt lîng cao t¹o ra vïng nãng víi chÊt lîng ®èt
æn ®Þnh. Thªm vµo ®ã ®Ó ®¶m b¶o qu¸ tr×nh ®¸nh löa (kÓ c¶ khi khëi ®éng) c¶
khi bé lµm nguéi Clinker rçng, mét vßi ®èt phun ®Æt gÇn bé ghi lµm m¸t Clinker
®èt kh«ng khÝ bËc 3 tí nhiÖt ®é ®ñ cao ®Ó ®¶m b¶o qu¸ tr×nh tù ®¸nh löa.
Buång ®èt cã ®êng kÝnh 4,6m lµm viÖc ë cuèi dßng. Trªn ®Çu cña nã mét
vßi ®èt NOX thÊp cña PILLARD víi chãp nãn thùc hiÖn 1/3 kh«ng khÝ ®èt vµ t¹o ra
ngän löa æn ®Þnh, phÇn khÝ ®èt cßn l¹i ®îch chuyÓn vµo cïng víi nhiªn liÖu qua
phÇn h×nh xuyÕn quanh ngän löa. §iÒu nµy ®¶m b¶o cho g¹ch çch nhiÖt kh«ng
qu¸ nãng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ trén khÝ trong buång. Nhiªn liÖu tõ Xiclon ®îc
®Èy vµo èng dÉn kh«ng khÝ cÊp 3 tríc khi vµo buång ®èt cã d¹ng h×nh xuyÕn.
Trªn ®Ønh cña buång ®èt çc khÝ chén víi khÝ lß vµ qu¸ tr×nh ®èt tiÕp tôc
diÔn ra trong èng ®Én ®Õn Xiclon vµ trë thµnh buång tÇn thiªu kÕt thø hai. Thêi
gian khÝ lu l¹i vµo kho¶ng 4,5 gi©y (1,5 gi©y trong buång ®èt thø nhÊt vµ 3 gi©y
trong buång ®èt thø hai). §iÒu nµy cho phÐp hoµn thµnh ch¸y hÕt than Antracit.
Dung lîng vßi ®èt:
TiÒn thiªu kÕt: 50Mw (60% ®Þnh møc) víi dÇu vµ 97Mw víi than.
Lß quay: 48Mw (85% ®Þnh møc) víi dÇu vµ 97Mw víi than.
Phô: 12Mw (85% ®Þnh møc) víi dÇu vµ 97Mw víi than.
Lß FBC cã kÝch thíc 4,5x70m. Nã cã gi¸ ®ì víi d©y ®ai lß vµ cã ®é nghiªng 4%.
Quay víi tèc ®é cã thÓ biÐn ®æi, ®Þnh møc lµ 3,4 v/ph.
Lß cã trang bÞ mét qu¹t phô ®Ó lµm m¸t vá lß ë phÝa trªn vµ phÝa díi lß. Lãt trong
lß vµ vïng qu¸ ®é lµ g¹ch Magresi dµy 200mm, ë çc vïng kh¸c dïng g¹ch
HOGANAS / MAIGNESITA. Lß ®îc ®èt bëi vßi ®èt PILLARD ROTAFLAM vµ
nhËn 40% yªu cÇu nhiÖt cña toµn bé d©y chuyÒn ®èt lß.
IV.3. bé lµm m¸t clinker
Bé lµm m¸t Clinker lµ cña BMH / CLUDIUS PETER lo¹i míi nhÊt. Ghi ®îc
phÐp bëi t©m “Modul” ®Ó lµm gi¶m lu tèc kh«ng khÝ qua vµ ®¶m b¶o thu håi
nhiÖt ®é cao nhÊt, ghi thay ®æi ®îc tèc ®é, truyÒn ®éng b»ng thuû lùc. Bé lµm
m¸t cã nhiÖm vô thu håi nhiÖt trong Clinker vµo kh«ng khÝ.
Kh«ng khÝ cÊp hai lÊy nhiÖt ë Clinker ®Õn vßi ®èt lß ®Ó æn ®Þnh vßi ®èt.
Kh«ng khÝ cÊp 3 thu håi nhiÖt ®a ®Õn vßi ®èt cña tiÒn thiªu kÕt.
§«i khi cã kh«ng khÝ cÊp 4 dïng ®Ó sÊy nhiªn liÖu vµ than.
Kh«ng khÝ tho¸t dïng ®Ó sÊy kh«
10
§«i khi còng cã kh«ng khÝ quay vßng.
Bé lµm m¸t Clinker cã thÓ lµm h¹ nhiÖt ®é Clinker xuèng 60 oc cao h¬n nhiÖt ®é
m«i trêng kh«ng khÝ ra ë ®iÒu kiÖn b×nh thêng lµ 190oc. Trêng hîp n©ng cao cã
thÓ lªn ®Õn 300oc vµ lóc Êy cÇn phô níc (10m3/h).
Giã thæi b»ng 15 qu¹t NLH
§Æc tÝnh:
Ghi 2
DiÖn tÝch t¸c dông: 5-22 thanh/p
Giã lµm m¸t: 2,45 Nm3/Kg Clinker
Kh«ng khÝ ra ®îc xö lý b»ng bé ph©n ly tÜnh ®iÖn ®Ó cã bôi lµ 50mg/Nm 3.
Nã ®îc qu¹t b»ng qu¹t (470 v/ph) vµ bé van dÉn híng.
V. nguyªn liÖu
Than Antracit cã thÓ cã hai lo¹i: 3 (giµu) vµ 4A (nghÌo) khi ho¹t ®éng b×nh
thêng th× trén hai lo¹i víi nhau.
“4A” “3”
Gio (%, kh«) <20 <15
LCV (Kcalo/Kg kh«) >6500 6850
ChÊt bay h¬i 7 6
§é Èm  20  15
Lu huúnh (%) 0,6 0,6
NghiÒn than:
M¸y nghiÒn than lµ m¸y nghiÒn ®øng PFEIFER. Than ®Çu tiªn ®îc ®Èy vµo
mét thïng m¸y rãt xuèng b¨ng chuyÒn cã bé läc kim lo¹i kiÓu tõ vµ chuyÓn vµo m¸y
nghiÒn.
KhÝ nãng ®Ó sÊy kh« sö dông khÝ tho¸t tõ bé lµm l¹nh Clinker. Nguån khÝ
nãng phô lµ lß ®èt b»ng dÇu.
KhÝ ra tõ m¸y nghiÒn ®îc khö bôi trong Xiclon vµ bé ph©n ly tÜnh ®iÖn
LURGI. Víi nång ®é bôi 50mg/Nm3 , qu¹t ë ®©y lµ SOLYVENT cña ABB (1000
v/ph) cã trang bÞ van dÉn híng.
§Æc tÝnh m¸y nghiÒn:
Dung tÝch: 30 tÊn/h
C«ng suÊt m«t«: 360 Kw
§é mÞn cña than: 4% lo¹i h¹t lín h¬n 90m
§é Èm cuèi cïng: <1%
Ngoµi h¬i nãng: 5,23 Mw
Bé ph©n ly tÜnh ®iÖn
Sè trêng: 2
DiÖn tÝch t¸c dông 2894 m2
Lu tèc khÝ: 90000 Nm3/h ë 89oc.
Than ®îc gom ë Xiclon vµ bé ngng ®îc cÊt vµo Xil« 90 m3. Tõ ®ã dÉn ®Õn
vßi ®èt lß vµ vßi ®èt tiÒn thiªu kÕt. ThiÕt bÞ n¹p liÖu lµ cña PILLARD, vµo lß:
11
8500 Kg/h (cao nhÊt lµ 10400) 1860 m3/h. Vµo tiÒn thiªu kÕt:12500 Kg/h (max lµ
15500) 2700 m3/h.
VI. nghiÒn xi m¨ng
VI.1. xi l« Clinker
Clinker ®îc lÊy tõ mét trong hai Xil« dïng 6 ghi vµ hai b¨ng chuyÒn ®a ®Õn
b¨ng chuyÒn thø 3 vµ m¸y n©ng gÇu vµo phÔu 300 tÊn. Mét miÖng phÔu víi bé
phËn vËn chuyÓn kiÓu rung, chuyÓn çc lo¹i Clinker. Kh¶ n¨ng chuyÓn lµ mçi b¨ng
chuyÒn (cña hai b¨ng chuyÒn dÉn): 250 tÊn/h thiÕt kÕ 300 tÊn/h.
B¨ng chuyÒn thø ba: 370 tÊn/h thiÕt kÕ 450 tÊn/h.
VI.2. n¹p liÖu vµo m¸y nghiÒn
Tõ 3 thïng c©n Clinker, Th¹ch cao vµ Bazalt ®îc ®Þnh lîng tØ lÖ thµnh phÇn
nhê c©n ®Þnh lîng Clinker ®îc ®a lªn b¨ng chuyÒn chÝnh chøa toµn bé hay mét
phÇn Clinker ®Õn m¸y nghiÒn s¬ bé.
Th¹ch cao vµ Bazalt ®îc ®a th¼ng vµo m¸y nghiÒn bi b¨ng chuyÒn chÝnh cã
trang bÞ bé phËn khö kim lo¹i b»ng tõ.
LiÖu Thïng ChuyÓn ra (®Þnh møc vµ thiÕt

kÕ)
Clinker 300 tÊn 228 tÊn/h 400 tÊn/h
Th¹ch cao 200 m3 12 tÊn/h 20 tÊn/h
Bazalt 200 m3 36 tÊn/h 50 tÊn/h
VI.3. M¸y nghiÒn xi m¨ng

Clinker ®Çu tiªn ®îc chÊt vµo m¸y nghiÒn ®øng CKP, sau ®ã Clinker vµ
Th¹ch cao 5% vµ Bazalt ®îc trén víi nhau trong m¸y nghiÒn bi kiÓu CLE víi tiªu
chuÈn ®é mÞn 3200 blaine
M¸y nghiÒn cã hai buång:
HÖ thèng nghiÕn lµm viÖc ë chÕ ®é m¹ch vßng kÝn dóng mét bé ph©n ly O-
SEPA nèi víi m¸y nghiÒn b»ng bé gÇu n©ng.
KhÝ ë trong m¹ch (79000 Nm3/h) ®îc khö bôi ë hai Xiclon vµ khö bôi tÜnh
®iÖn LURGI cã tèc ®é biÕn ®æi (750 v/ph). KhÝ tõ bé ph©n ly ®îc quay trë l¹i
b»ng qu¹t 1000 v/ph. S¶n phÈm cuèi cïng ®îc chuyÓn ®i nhê èng khÝ ®éng cã
nhiÖt ®é díi 80oc. Mét bé phËn lÊy mÉu tù ®éng ITECA ®îc trang bÞ trªn d©y
chuyÒn.
Níc lµm m¸t ®îc phun vµo buång sè 1 vµ sè 2 víi tèc ®é 6 tÊn/h vµ tù ®éng
®iÒu khiÓn theo nhiÖt ®é xi m¨ng. Çc h¹t th« ®îc ph©n ly vµ c©n b»ng mét c©n
®Èy.
Ph©n xëng nghiÒn xi m¨ng:
NghiÒn s¬ bé: 240 tÊn/h
Bµn nghiÒn cña m¸y nghiÒn s¬ bé: 2,2 m
C«ng suÊt m¸y nghiÒn s¬ bé: 1600 Kw
M¸y nghiÒn bi: 240 tÊn/h
C«ng suÊt m«t¬ 5900 Kw
Lu tèc khÝ: 167000 Nm3/h
Sè trêng: 3
12
DiÖn tÝch t¸c dông: 4575 m2
VI.4. VËn chuyÓn xi m¨ng vµo kho
Sau khi qua xi l« vµ läc xi m¨ng ®îc chuyÓn ®Õn bé chuyÓn gÇu vµ ®Õn
mét trong 4 kho xi m¨ng kiÓu BMH.
VI.5. §ãng xi m¨ng
Mçi Xil« cã hai cöa x¶. Víi Xil« #1 vµ Xil« #3 cöa ®îc nèi víi tram xe Xitec,
cöa kia ®ãng bao cña nh» m¸y (2 thïng 40 tÊn), Xil« #4 chØ chuyÓn ®Õn kho ®ãng
bao.
ChuyÓn xi m¨ng: xi m¨ng ®îc chuyÓn víi tèc ®é 150 tÊn/h nhê èng khÝ ®éng
vµ c©n ®îc ®Æt díi tr¹m giao.
VI.6. §ãng bao vµ vËn chuÓn
M¸y ®ãng bao BMH cã 8 vßi. 4 b¨ng chuyÒn bao lªn tµu hoÆc ra c¶ng biÓn.
Kh¶ n¨ng ®ãng bao: 4x12 tÊn/h.
Thêi gian ho¹t ®éng: 14 h/ngµy.
VII. DÞch vô chung
VII.1. CÊp níc:
Níc tiªu thô: 560 m3/ ngµy bao gåm:
Níc uèng: 10 m3/h víi c«ng t¬ 500 m3
Níc c«ng nghiÖp: 2x1000 m3 ë bÓ chÝnh
Níc chèng ch¸y
VII.2. KhÝ nÐn
6 m¸y nÐn 735 m3/h (hai m¸y dù phßng)
4 m¸y lµm kh« kh«ng khÝ 750 m3/h ®îc ngng tô ë 3oc
VII.3. Cung cÊp dÇu
DÇu nÆng sè 2 ®îc ë thêi kú khëi ®éng, ë bé gia nhiÖt ®èt dÇu, cung cÊp
cho m¸y nghiÒn nguyªn liÖu, m¸y nghiÒn than cho vßi ®èt lß, vßi ®èt tiÒn thiªu kÕt
vµ çc vßi phun kh¸c.
ThiÕt bÞ gåm:
Mét lß h¬i ch¹y dÇu Diezel 1160 Kw
2 b¬m chuyÓn 25 m3/h
1 thïng 150 m3 dÇu
Mét b¬m ¸p suÊt cao
VII.4. Ph©n xëng söa ch÷a – xëng c¬ khÝ
Xëng b¶o qu¶n cÇu trît
B¶o qu¶n vËt liÖu vµ phô tïng
VII.5. Ph©n xëng phßng ch¸y
Mét m¹ng dÉn níc gåm 20 vßi ch÷a ch¸y
Mét bån 150 m3/h
HÖ thèng dËp ch¸y ®Æc biÖt cho than vµ dÇu
Mét m¹ng b¸o ch¸y
Mét m¸y ch÷a ch¸y 4000 lÝt
VII.6. Ph©n xëng kiÓm tra chÊt lîng
Mét tr¹m lÊy mÉu vµ lµm mÉu thö
Mét phßng thÝ nghiÖm huúnh quang tia X
Mét phßng thÝ nghiªm c¬ lý
13
14
PhÇn II
S¬ ®å khèi – çc c«ng ®o¹n vµ trang bÞ ®iÖn cho c«ng nghÖ
s¶n xuÊt xi m¨ng lß quay – nhµ m¸y xi m¨ng hoµng mai
I. s¬ ®å khèi c«ng nghÖ s¶n xuÊt xi m¨ng lß quay
§¸ v«i M¸y Kho C©n ®Þnh l-
®Ëp îng
§¸ sÐt M¸y Kho C©n ®Þnh l-

®Ëp îng M¸y
NghiÒn
PirÝt Kho KÐt C©n ®Þnh l- LiÖu
îng
Phô gia Kho KÐt C©n ®Þnh l-

îng
NgiÒn vµ sÊy nguyªn
Than DÇu liÖu th«
Si l« chøa vµ cÊp
NghiÒn, SÊy nguyªn liÖu th«
sÊy
Lß nung
Clinker
HÖ thèng ghi lµm m¸t Si l« chøa
Th¹ch cao
M¸y ®Ëp
NghiÒn xi CÊp liÖu cho m¸y
Phô gia m¨ng ®ãng bao
Si l« chøa XuÊt Xi m¨ng M¸y ®ãng XuÊt bao

xi m¨ng rêi bao xi m¨ng
15
II. çc c«ng ®o¹n trong c«ng nghÖ s¶n suÊt xi m¨ng lß quay – nhµ m¸y xi m¨ng
hoµng mai
II.1. tæng quan toµn c¶nh nhµ m¸y:
Toàn cảnh nhà máy Xi-măng
16
II.2. Çc c«ng ®o¹n chÝnh trong nhµ m¸y
II.2.1. §Ëp ®¸ v«i vµ kho chøa nguyªn liÖu th«
+ §Ëp ®¸ v«i:
Đ ậ p đ á vô i a
c
2
H×nh 1: C«ng nghÖ ®Ëp ®¸ v«i
17
+ Kho chøa ®¸ v«i:
K h o c h ứ a đ á vô i
9
5 6 8
7
d
10
11
H×nh 2: Kho chøa ®¸ v«i
18
+ Kho chøa ®¸ sÐt:
K h o c h ứ a đ á s é t.
14
12
13
sÐt
15
Addtive
sÐt Perit 16
H×nh 3: Kho chøa ®¸ sÐt
19
+ Kho chøa nguyªn liÖu tæng hîp:
K h o c h ứ a n g u y ê n liệ u t ổ n g h ợ p
Th cao Bazan
17 18
Pyrit
Than Phô gia
SÐt
clinker Th cao Than
Phô gia
Baza §¸ v«i Perit

n
H×nh 4: Kho chøa nguyªn liÖu tæng

hîp
20
* Giíi thiÖu s¬ ®å:
1. M¸y ®Ëp ®¸
2. B¨ng t¶i xÝch
3. B¨ng t¶i (3)
4. B¨ng t¶i (4)
a. Qu¹t giã
b. Läc bôi
c. VÝt t¶i
5. Läc bôi tói
6. B¨ng t¶i (6)
7. §êng ray cña m¸y r¶i
8. M¸y r¶i
9. M¸y cµo
10. B¨ng t¶i dµi
11. KÐt nghiÒn
d. Läc bôi tói
12. B¨ng t¶i chyÓn ®¸ sÐt
13. B¨ng t¶i (13)
14. M¸y r¶i
15. M¸y cµo
16. Kho chøa (§¸ sÐt, Pyrit, Phô gia)
17. M¸y cµo ®Ó cµo th¹ch cao vµ bazan
18. M¸y cµo ®Ó cµo than, pyrit vµ phô gia
* Nguyªn lý ho¹t ®éng:
§¸ v«i tõ xe ®îc ®æ vµo m¸y ®Ëp ®¸, ®Ëp s¬ bé sau ®ã ®îc b¨ng t¶i xÝch
chuyÓn xuèng b¨ng t¶i (3) vµ b¨ng t¶i (4) ®Ó chuyÓn vµo kho chøa (H×nh1).Trong
s¬ ®å cã trang bÞ m¸y läc bôi vµ qu¹t giã ®Ó lÊy giã tõ phÝa ngoµi vµo.§¸ v«i sau
khi ®Ëp th« vµ qua m¸y läc bôi tói, ®îc chuyÓn xuèng b¨ng t¶i (6) vµ ®êng ray cÇu
m¸y r¶i. TiÕp tôc ®a vµo m¸y cµo vµ ®îc m¸y cµo cµo xuèng b¨ng t¶i dµi ®Ó
chuyÓn vµo kÐt nghiÒn (H×nh 2). KÐt nghiÒn còng ®îc trang bÞ läc bôi.
§¸ sÐt sau khi ®Ëp th« ®îc chuyÓn xuèng b¨ng t¶i vµ vµo m¸y r¶i (14). M¸y
cµo (15) vµ m¸y r¶i (14) vËn chuyÓn ®¸ sÐt xuèng b¨ng t¶i phÝa díi ®Ó chuyÓn
vµo kho chøa (H×nh 3).
Trong kho chøa nguyªn liÖu tæng hîp th¹ch cao vµ bazan ®îc m¸y cµo (17)
cµo xuèng b¨ng t¶i ®Ó ®a vµo khoang chøa trong kho cïng víi clinker. Cßn sÐt,
pyrit vµ phô gia ®îc m¸y cµo (18) cµo xuèng b¨ng t¶i ®Ó chuyÓn vµo khoang chøa
trong kho cïng víi ®¸ v«i. Than còng ®îc vËn chuyÓn vµo kho chøa nµy ë mét
khoang kh¸c trong kho (H×nh 4).
21
II.2.2. C©n phèi liÖu vµ nghiÒn nguyªn liÖu
+ C©n phèi liÖu:
§¸ v«i Set Pyrit Phô gia 20
C â n p h ố i liệ u
19
21
Çc c©n b¨ng
H×nh 5: C©n phèi liÖu
22
19. Çc kÐt chøa phèi liÖu
20. B¨ng t¶i xÝch
21. B¨ng t¶i dµi (21)
Giai ®o¹n c©n phèi liÖu lµ quan träng nhÊt trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt xi
m¨ng. Víi bèn lo¹i phèi liÖu kh¸c nhau chøa ë çc ket chøa kh¸c nhau trong kho chøa
nguyªn liÖu tæng hîp. Set vµ pyrit ®îc m¸y cµo vËn chuyÓn xuèng c©n b¨ng cßn ®¸
v«i vµ phô gia th× ®îc chuyÓn trùc tiÕp xuèng c©n b¨ng. Cã bèn c©n b¨ng gièng
nhau ®Ó c©n bèn lo¹i phèi liÖu trªn.
Sau khi c©n th× çc phèi liÖu ®îc ®æ chung xuèng b¨ng t¶i dµi (21) ®Ó vËn
chuyÓn xuèng gÇu n©ng chuÈn bÞ cho qu¸ tr×nh nghiÒn nguyªn liÖu th«.
Bªn c¹nh çc kÐt chøa vµ çc b¨ng t¶i ®Òu ®îc trang bÞ ®Çy ®ñ çc hÖ thèng läc
bôi tói cã kÌm theo qu¹t giã (H×nh 5).
+ NghiÒn nguyªn liÖu th«:
28
26
32
33
N g h iề n n g u y ê n liệ u t h ô .
35
25 36
34
29
23
22
24 27
30
26
H×nh 6: C«ng nghÖ nghiÒn

23nguyªn liÖu
th«
22. GÇu n©ng (22) 23. B¬m dÇu thuû lùc
24. M¸y nghiÒn ph©n ly 25. §éng c¬ ch¹y m¸y nghiÒn ph©n ly
26. B¨ng t¶i (26) 27. KÐt chøa
28. Läc bôi 29. Cöa ph©n phèi liÖu
30. GÇu n©ng (30) 31. èng dÉn bét liÖu
32. Sil« chøa bét liÖu 33. èng khãi
34. KÐt níc 35. Th¸p ®iÒu hoµ
36. Phun níc
Çc phèi liÖu ®îc c©n vµ vËn chuyÓn b»ng gÇu n©ng (22) ®Ó chuyÓn vµo
m¸y nghiÒn ph©n ly. Sau khi nghiÒn nÕu nh nguyªn liÖu ®· ®ñ ®é mÞn th× ®îc
vËn chuyÓn vµo kÐt chøa, cßn nguyªn liÖu cha ®ñ ®é mÞn th× ®îc vËn chuyÓn
qua b¨ng t¶i (26) ®Ó quay l¹i gÇu n©ng vµ trë l¹i m¸y nghiÒn ®Î nghiÒn l¹i. VËn
chuyÓn nguyªn liÖu tõ kÐt chøa b»ng èng khÝ ®éng qua cöa cÊp phèi liÖu (29) ®Ó
tiÕp tôc chuyÓn xuèng gÇu n©ng (30) ®a lªn èng dÉn bét liÖu (31) vµ chuyÓn vµo
sil« chøa bét liÖu (32) (H×nh 6).
II.2.3. Lß vµ läc bôi
+ Chøa liÖu vµ cÊp liÖu th«:
41
S ilô c h ứ a li ệ u v à c ấ p liệ u lò
32
37
42
40
38 39
H×nh 7: Sil« chøa liÖu vµ cÊp

24 liÖu cho lß
+ Th¸p tiÒn nung vµ lß nung:
T h á p t iề n n u n g v à lò n u n g
42
43
46
47
44
45
H×nh 8: Khu vùc th¸p tiÒn nung vµ lß

nung
37. HÖ thèng sil« chøa vµ cÊp bét liÖu

38. èng dÉn bét liÖu ®îc rót ra tõ sil«
39. Van chia liÖu
40. HÖ thèng gÇu n©ng
41. èng khÝ dÉn bét liÖu tõ gÇu n©ng ®æ vµo
42. HÖ thèng th¸p 5 t©ng ®Ó nung s¬ bé
43. èng dÉn khÝ nãng
44. PhÔu chøa bét liÖu sau khi ®îc sÊy
45. Lß quay (lß nung)
46. Vßi phun than vµ dÇu ®èt
47. Bé phËn lµm m¸t Clinker
Tõ sil« chøa bét liÖu hÖ thèng cÊp bét liÖu (37) chuyÓn bét liÖu xuèng èng
dÉn (38) vµ ®a vµo van chia liÖu. T¹i ®©y van chia liÖu mét phÇn bét liÖu ®îc
chuyÓn vµo gÇu n©ng ®Õn èng dÉn khÝ (41), cßn mét phÇn th× ®îc chuyÓn quay
l¹i sil« chøa liÖu qua ®êng èng dÉn khÝ cã qu¹t giã.
25
Bét liÖu tõ gÇu n©ng chuyÓn qua èng dÉn (41) sau ®ã ®æ vµo hÖ thèng th¸p 5
tÇng, ®©y lµ hÖ thèng th¸p tiÒn nung (khu vùc lß quay) (H×nh 7).
Th¸p tiÒn nung gåm 5 tÇng, bét liÖu ®îc vËn chuyÓn tõ trªn xuèng díi theo
chiÒu cña th¸p. Cßn khÝ nãng cña than vµ dÇu th× ®îc vËn chuyÓn ngîc l¹i theo
chiÒu ®i lªn cña th¸p b»ng èng dÉn khÝ nãng (43) ®Ó sÊy bét liÖu th«.
Bét liÖu sau khi sÊy th× chuyÓn xuèng phÔu chøa (44). Tõ phÔu th× bét liÖu ®îc
chuyÓn vµo lß nung. PhÇn lín khÝ nãng cña than vµ dÇu ®èt ®ùoc phun vµo lß
nung b»ng vßi phun (46).
Sau khi nung xong th× nguyªn liÖu ®Çu ra cña lß nung ®îc gäi lµ Clinker.
Clinker ®îc chuyÓn vµo bé lµm m¸t (47) (H×nh 8).
II.2.4. Lµm m¸t Clinker
46 48
49 54
L à m m á t C la n k e
55
53
52
50
51
H×nh 9: Bé phËn lµm m¸t Clinker
26
48. PhÔu rãt Clinker 49. Giµn lµm m¸t (Ghi lµm m¸t)
50. HÖ thèng qu¹t giã lµm m¸t 51. B¨ng t¶i dµi (51)
52. B¨ng t¶i xÝch 53. Läc bôi tói
54. Läc bôi 55. Qu¹t giã cho m¸y läc bôi (54)
Sau khi nung th× Clinker ®ùoc chuyÓn vµo phÔu rãt (48) ®Ó chuyÓn vµo
giµn lµm m¸t (49). T¹i ®©y giµn lµm m¸t ®îc trang bÞ hÖ thèng gåm nhiÒu çc qu¹t
giã ®Ó thæi m¸t Clinker. Vµ phÇn khÝ nãng ®îc chuyÓn qua ®êng dÉn kh¸c trë l¹i
lß nung. Khi Clinker lµm m¸t xong th× ®îc rãt xuèng b¨ng t¶i dµi (51), b¨ng t¶i nµy
còng ®îc trang bÞ hÖ thèng läc bôi b¨ng m¸y läc bôi tói (53). Clinker sau khi läc ®îc
®æ xuèng b¨ng t¶i xÝch (52) (H×nh 9).
27
II.2.5. NghiÒn than
57 61
60
56
62
58
N g h iề n th a n
65
63 64
59
H×nh 10: HÖ thèng nghiÒn than
28
56. èng dÉn than
57. B¨ng t¶i (57)
58. KÐt chøa than
59. M¸y nghiÒn than
60. èng dÉn than ®· nghiÒn
61. KÐt chøa than nghiÒn
62. B¨ng t¶i (62)
63. Sil« chøa than
64. B¬m dÇu
65. M¸y b¬m than vµ dÇu
Than tõ èng dÉn than (56) chuyÓn xuèng b¨ng t¶i (57), tõ b¨ng t¶i nµy than ®-
îc rãt vµo hai kÐt chøa than (58). HÖ thèng b¨ng t¶i phÝa díi sÏ chuyÓn than vµo
m¸y nghiÒn than (59). Sau khi than nghiÒn xong th× ®îc vËn chuyÓn theo ®êng
èng (60) ®Ó ®a vµo kÐt chøa bét than (61).
HÖ thèng b¨ng t¶i tiÕp theo sÏ chuyÓn than vµo hai sil« chøa. Bªn c¹nh ®ã lµ
hÖ thèng b¬m dÇu (64) thùc hiÖn qu¸ tr×nh b¬m dÇu vµo trén víi than ®Ó vßi phun
dÇu vµ than (46). T¹i ®©y dÇu vµ than võa ®èt võa ®îc phun vµo lß nung ë trªn.
(H×nh 10)
II.2.6. NghiÒn xi m¨ng
+ C©n phèi liÖu xi m¨ng:
Clinker Bazan Th cao
C â n p h ố i li ệ u X i- m ă n g
66 67
29
H×nh 11: C©n phèi liÖu cho xi m¨ng
66. HÖ thèng c©n b¨ng
67. HÖ thèng b¨ng t¶i vËn chuyÓn phèi liÖu xi m¨ng (67)
Clinker sau khi ®îc lµm m¸t th× cïng víi bazat vµ th¹ch cao mçi phèi liÖu ®îc
®ùng trong mét sil« chøa.
§Ó ®¶m b¶o tû lÖ çc phèi liÖu th× ë ®©y hÖ thèng c©n phèi liÖu cho xi
m¨ng ®îc trang bÞ (66) ®Ó c©n phèi liÖu.
Phèi liÖu sau khi c©n ®îc ®æ chung vµo hÖ thèng b¨ng t¶i (67) ®Ó chuyÓn
vµo hÖ thèng m¸y nghiÒn.
+ NghiÒn xi m¨ng:
68
74
75
N g h iề n X i- m ă n g
69
76
73
70 72
71
H×nh 12: HÖ thèng nghiÒn xi m¨ng
30
68. B¨ng t¶i vËn chuyÓn phèi liÖu xi m¨ng
69. èng dÉn phèi liÖu
70. M¸y nghiÒn
71. GÇu n©ng (71)
72. M¸y nghiÒn bi
73. M¸y ph©n ly
74. KÐt chøa
75. B¨ng t¶i (75)
76. GÇu n©ng (76)
Phèi liÖu cña xi m¨ng ®îc vËn chuyÓn vµo ®êng èng (69) nhê b¨ng t¶i (68).
§êng èng nµy mét phÇn ®a phèi liÖu vµo th¼ng m¸y nghiÒn bi (72), nh vËy th×
hiÖu qu¶ vµ ®é mÞn cña xi m¨ng kÐm h¬n. Cßn phÇn lín lµ chuyÓn xuèng m¸y
nghiÒn s¬ bé (70), sau ®ã qua gÇu n©ng (71) chuyÓn lªn ®æ xuèng m¸y nghiÒn bi.
Bét liÖu tõ m¸y nghiÒn bi chuyÓn lªn m¸y ph©n ly (73), t¹i ®©y m¸y ph©n ly sÏ
chia bét liÖu lµm hai thµnh phÇn. PhÇn ®ñ ®é mÞn th× ®îc chuyÓn lªn kÐt chøa
(74), cßn phÇn kh«ng ®¹t ®é mÞn th× ®îc chuyÓn ngîc l¹i m¸y nghiÒn bi.
Tõ kÐt chøa lóc nµy xi m¨ng ®îc ®æ xuèng b¨ng t¶i (75) vµ chuyÓn ®Õn
gÇu n©ng (76) ®Ó dÉn tíi xi l« chøa xi m¨ng. (H×nh 12)
+ Sil« xi m¨ng:
S ilô c h ứ a X i-m ă n g
76
77
I II III
IV
H×nh 13: Sil« chøa xi m¨ng
31
77. èng dÉn xi m¨ng vµo sil«
I. Sil« 1
II. Sil« 2
III. Sil« 3
IV. Sil«4
Xi m¨ng tõ gÇu n©ng vËn chuyÓn ®Õn çc sil« b»ng hai ®êng èng. Sil« chøa
xi m¨ng gåm 4 sil« con ®Æt song song víi nhau ®Ó chøa xi m¨ng rêi. (H×nh 13)
II.2.7. §ãng bao vµ xuÊt xi m¨ng
+ XuÊt xi m¨ng rêi:
I III
X u ấ t X i- m ă m g r ờ i
78
79
80
H×nh 14: XuÊt xi m¨ng rêi
78.Qu¹t giã
79. M¸ng khÝ ®éng
80. HÖ thèng xuÊt xi m¨ng rêi
Xi m¨ng tõ ®¸y çc sil« nhê qu¹t giã ®Èy vµo m¸ng khÝ ®éng ®Ó chuyÓn xi
m¨ng rêi ra thiÕt bÞ chuyªn chë (H×nh 14)
32
+ CÊp liÖu cho çc m¸y ®ãng bao:
IV II
C ấ p liệ u c h o c á c m á y đ ó n g b a o
H×nh 15: CÊp liÖu cho m¸y ®ãng bao
33
+ M¸y ®ãng bao:
M áy đóng bao
H×nh 16: M¸y ®ãng bao
34
+ XuÊt bao xi m¨ng:
X u ấ t b a o X i- m ă n g
H×nh 17: XuÊt bao xi m¨ng
Riªng hai sil« 2 vµ 4 th× kh«ng xuÊt xi m¨ng rêi mµ chuyÓn xi m¨ng rêi xuèng
®Ó cÊp liÖu cho çc m¸y ®ãng bao.(H×nh 15)
T¹i ®©y xi m¨ng ®ãng thµnh bao hoµn chØnh nhê m¸y ®ãng bao (H×nh 16)
vµ vËn chuyÓn xuÊt bao xi m¨ng (H×nh 17)
35
+ Philo sophy of the system
P h ilo s o p h y o f th e S y s te m
PhÇn II:
Trang bÞ ®iÖn cho hÖ thèng m¸y Cµo §¸ V«i nhµ m¸y
xi m¨ng Hoµng Mai
III.1. HÖ thèng ®éng c¬ trang bÞ cho m¸y cµo
Trong hÖ thèng m¸y cµo ®îc trang bÞ 9 ®éng c¬ gåm:
- §éng c¬ xÝch cµo (Reclaiming chain)
- §éng c¬ bõa (Harrow)
- §éng c¬ hµnh tr×nh chËm 1 (Travelling 1 low speed)
- §éng c¬ hµnh tr×nh chËm 2 (Travelling 2 low speed)
- §éng c¬ hµnh tr×nh nhanh 1 (Travelling 1 hight speed)
- §éng c¬ hµnh tr×nh nhanh 2 (Travelling 2 hight speed)
- §éng c¬ quÊn çp nguån (Power cable reel)
- §éng c¬ quÊn çp ®iÒu khiÓn (Control cable reel)
- §éng c¬ b¬m dÇu
§ång thêi nguån ®îc cung cÊp cho çc hÖ thèng sau:
36
- §iªn trë h·m
- Phanh h·m hµnh tr×nh 1
- Phanh h·m hµnh tr×nh 2
- Phanh bõa
- BiÕn ¸p nguån ®iÒu khiÓn
- BiÕn ¸p nguån
- Nguån lç c¾m
- Hai nót Ên ®ãng më cña tñ ®iÒu khiÓn
- 5 ®Ìn trong tñ ®iÒu khiÓn
- §Ìn ca bin
- §Ìn khu vùc lµm viÖc
- Nguån ®iÖn ca bin
- §Ìn b¸o dõng khÈn cÊp
- æ c¾m phô
- §iÒu hoµ
III.2. nguyªn lý ho¹t ®éng cña m¸y cµo
Tríc khi thuyÕt minh nguyªn lý lµm viÖc cña hÖ thèng m¸y cµo ta gi¶i thÝch mét
sè ký hiÖu trong s¬ ®å
KA: lµ cuén d©y cña c«ng t¾c t¬
KM: lµ cuén hót cña khëi ®éng tõ
Khi ký hiÖu KA5.3 tøc lµ cuén d©y cña c«ng t¾c t¬ KA ë vÞ trÝ: S¬ ®å 5,
cét sè 3 (trong s¬ ®å ®îc chia thµnh 9 cét)
Khi ký hiÖu tiÕp ®iÓm KA1(9-5) tøc lµ tiÕp ®iÓm phô cña c«ng t¾c t¬
KA1 ë vÞ trÝ cét thø 5 trong s¬ ®å 9
III.2.1Nguyªn lý ho¹t ®éng s¬ ®å nguyªn lý hÖ thèng m¸y cµo:

Trong ®¹i ®a sè çc hÖ thèng tù ®éng s¶n suÊt nµo còng ®Òu cã hai chÕ ®é
®ã lµ chÕ ®é ch¹y tõ xa (hay ch¹y t¹i trung t©m) hoÆc t¹i chç.
- Ch¹y t¹i trung t©m:
khi trªn trung t©m ®a ra mét lÖnh (vÝ dô Start general) th× çc hÖ thèng m¸y cµo sÏ
®îc lÇn lît khëi ®éng tù ®éng (cßi vµ ®éng c¬ b¬m dÇu, ®éng c¬ xÝch cµo, ®éng
c¬ bõa, ®éng c¬ hµnh tr×nh, ®éng c¬ quÊn çp)
- LÖnh ch¹y t¹i chç:
Song song víi chÕ ®é ch¹y tõ xa bao giê còng cã mét chÕ ®é ch¹y t¹i chç. Môc
®Ých cña viÖc ch¹y t¹i chç lµ: khi hÖ thèng t¹i trung t©m bÞ háng th× b¾t buéc ph¶i
ch¹y t¹i chç, khi ®éng c¬ vît qu¸ hµnh tr×nh. Nhng chñ yÕu lµ ®Ó phôc vô c«ng
viÖc söa ch÷a, vÝ dô nh mét bé phËn nµo cña m¸y bÞ háng ch¼ng h¹n nh ®éng c¬
bõa, ®éng c¬ cµo vµ ®éng c¬ hµnh tr×nh. Th× khi khëi ®éng t¹i chç ta chñ yÕu
khëi ®éng riªng mét bé phËn ®ã ®Ó kiÓm tra. Chø kh«ng cÇn ch¹y lÇn lît c¶ hÖ
thèng.
Trong hÖ thèng nµy cã 4 nót dõng khÈn cÊp (E-stop: stacker side, cable reel
side, control board), 4 nót dõng nµy ®îc dïng khi hÖ thèng bÞ mét sù cè nµo ®ã mµ
bé phËn b¶o vÖ cha t¸c ®éng kÞp hoÆc bé phËn b¶o vÖ kh«ng t¸c ®éng th× ngêi
37
vËn hµnh ®øng c¹nh mét trong 4 vÞ trÝ ®ã ph¶i lÊy nót (E-stop) ®Ó dõng khÈn
cÊp hÖ thèng.
M¸y cµo ®îc nèi víi çc ®éng c¬ qua hép gi¶m tèc cã khíp nèi dÇu.
Hai ®éng c¬ quÊn çp ®îc nèi ®îc nèi b»ng hai hép gi¶m tèc b»ng ”tõ” víi tang quay
cña çp.
Tríc khi muèn khëi ®éng hÖ thèng th× khëi ®éng sau b¾t buéc ph¶i cã: çc
tiÕp ®iÓm cña çc c«ng t¾c dõng khÈn cÊp ph¶i kÝn, tøc lµ cuén d©y KA5.2 ph¶i
cã ®iÖn ®ång thêi hÖ thèng truyÒn ®éng ph¶i s½n sµng.
Khi ®Çy ®ñ hai khëi ®éng nµy th× tiÕp ®iÓm KA5.2(5/2) kÝn
a) Ch¹y t¹i chç:
NÕu muèn ch¹y t¹i chç th× ta bËt kho¸ SS26.1 vÒ phÝa Local. Sau ®ã Ên nót
PB26.2 (nót khëi ®éng chung) th× lóc ®ã KA5.3 cã ®iÖn nªn tiÕp ®iÓm KA5.3
®ãng l¹i duy tr× dßng qua cuén KA26.3 ®ång thêi göi tÝn hiÖu IO vao PLC. Lµm
tiÕp ®iÓm KA26.3 (6/1) ®ãng l¹i ®Ó chuÈn bÞ khëi ®éng hÖ thèng, tiÕp ®iÓm
KA 5.3 (5/8) ®ãng l¹i, ®Ìn s¸ng b¸o hÖ thèng ®· s·n sµng.
Sau khi Ên nót khëi ®éng chung xong th× ta cã thÓ ch¹y bÊt kú mét thiÕt bÞ
nµo bÊt kú trong hÖ thèng m¸y cµo b»ng çch Ên nót khëi ®éng trªn b¶ng ®iÒu
khiÓn(control board). Nguyªn lý ho¹t ®éng cña mét hÖ thèng nµo(mét ®éng c¬) .bÊt
kÓ lµ b»ng tay hay tù ®éng th× còng gièng nh nguyªn lý ho¹t ®éng cña ng¨n kÐo
MCC(s¬ ®å trang bÞ cho viÖc ®ãng c¾t ®iÖn cho ®éng c¬)
NÕu muèn ch¹y mét thiÕt bÞ nµo ®Ó an toµn th× ngêi ta ph¶i Ên nót PB 41.1(
41/2) cã ®iÖn ®Çu vµo I5.1. Muèn dõng m¸y cµo th× Ên nót PB 41.2 trong 41/3
(I5.2) dõng m¸y cµo.
T¬ng tù nÕu muèn khëi ®éng ®éng c¬ hµnh tr×nh th× Ên nót PB 42.1 hoÆc
PB 42.2 (®Çu vµo I6.0; I6.1).
Khëi ®éng m¸y bõa Ên PB 42.4 (I6.4), dõng m¸y bõa Ên PB 42.5.
Dõng ®éng c¬ hµnh tr×nh Ên PB 41.5 (I5.7)
Cho m¸y bõa ch¹y thuËn Ên PB 43.1 (I7.0), ch¹y ngîc Ên Pb 43.2 (I7.1)
Muèn ®éng c¬ hµnh tr×nh ch¹y tèc ®é thÊp hay cao th× chuyÓn c«ng t¾c SS 40.2
sang vÞ trÝ t¬ng øng ®ã (I4.7).
b)Ch¹y tù ®éng:
§Çu tiªn ta ph¶i chuyÓn c«ng t¾c SS 26.1 (26/4) vÒ phÝa trung t©m. Muèn
ch¹y ®îc tõ xa th× tiÕp ®iÓm KA 56.1 ph¶i kÝn (tøc lµ tÝn hiÖu ra ®· s½n sµng
ho¹t ®éng), vµ khi trªn trung t©m ®a ra mét lÖnh ch¹y tù ®éng(start auto) lµm tiÕp
®iÓm KA 30.1(5/1) ®ãng, cuén d©y KA 26.3 cã ®iÖn nªn tiÕp ®iÓm 36/4 ®ãng,
®iÖn vµo (I0.3) cña PLC.
Díi sù t¸c ®éng cña PLC lµm cho tiÕp ®iÓm KA 54.8 ®ãng l¹i vµ duy tr×
dßng ®iÖn cho cuén d©y KA 26.3. Lóc nµy díi t¸c ®éng cña ®Çu ra PLC nªn tiÕp
®iÓm KA 54.7 ®ãng l¹i vµ cßi kªu lªn. Sau mét thêi gian ®Æt tríc cho cßi kªu th×
PLC ®a tÝn hiÖu tíi ®Çu ra (Q13.0) nªn cuén d©y KA 55.1 cã ®iÖn vµ ®ãng tiÕp
®iÓm KA 55.1 trong 6/1, khi Êy khëi ®éng ®éng c¬ xÝch cµo. Còng sau kho¶ng
thêi gian ®éng c¬ hµnh tr×nh còng ®îc khëi ®éng. Khi ®éng c¬ hµnh tr×nh khëi
®éng xong th× còng sau mét kho¶ng thêi gian ®Æt tríc th× ®éng c¬ bõa còng khëi
®éng.
38
Qu¸ tr×nh khëi ®éng cña chÕ ®é cña chÕ ®é ch¹y tù ®éng còng gièng nh chÕ
®é ch¹y b»ng tay chØ kh¸c lµ ë chÕ ®é ch¹y b»ng tay lµ b»ng nót Ên cßn ë chÕ ®é
tù ®éng lµ b»ng tÝn hiÖu cña ra PLC.
Ta còng cÇn chó ý r»ng cã hai c«ng t¾c By pass (SS 28.1 vµ SS 29.1) nã cã
t¸c dông khi ®éng c¬ hµnh tr×nh vµ ®éng c¬ bõa vît qu¸ hµnh tr×nh (vît qu¸ giíi h¹n
ngìng) lµm cho tiÕp ®iÓm KA5.4 vµ KA5.5 hë ra nªn ®éng c¬ kh«ng tù khëi ®éng
l¹i ®îc nªn lóc nµy ta b¾t buéc ph¶i khëi ®éng ®éng c¬ b»ng c«ng t¾c By pass.
III.2.2 Nguyªn lý ho¹t ®éng cña s¬ ®å trang bÞ ®iÖn ®ãng c¾t m¹ch ®éng lùc
(Ng¨n kÐo MCC)(S¬ ®å 4):
Tríc khi ®ãng ATM (Q) vµ khëi ®éng tõ KM1 th× ta ph¶i kiÓm tra xem hÖ
thèng ®· s½n sµng lµm viÖc cha b»ng çch bËt kho¸ TEST sau ®ã quay tiÕp ®Ó
c«ng t¾c ®Õn vÞ trÝ ON, lóc ®ã çc tiÕp ®iÓm thêng hë T vµ ON ®ãng l¹i vµ çc
tiÕp ®iÓm thêng kÝn cña T vµ ON më ra. Lóc nµy cuén KA1 ®îc cung cÊp bëi
nguån 24V tõ tñ CAP. KA1 cã ®iÖn dÉn ®Õn tiÕp ®iÓm KA1(9-5) ®ãng l¹i khëi
®éng tõ KM1 cã ®iÖn  ®ãng tiÕp ®iÓm KM1(63-64) ®Ìn H1 (0N) s¸ng lªn.
B¸o hiÖu khëi ®éng tõ ®· s½n sµng lµm viÖc.
Sau khi kiÓm tra xong th× chuyÓn c«ng t¾c vÒ vÞ trÝ NOMAL vµ b¾t ®Çu
®ãng ATM(Q)Lóc nµy tiÕp ®iÓm Q (11-14) ®ãng l¹i cã tÝn hiÖu feeder
Available göi lªn PLC
Vµ còng gièng nh hÇu hÕt çc s¬ ®å trang bÞ ®iÖn cho hÖ thèng tù ®éng
kh¸c cã hai chÕ ®é ®Ó chóng ta lùa chän.
ChÕ ®é ®iÒu khiÓn t¹i chç ( local) :
Muèn ch¹y t¹i chç th× t¹i b¶ng ®iÒu khiÓn ë hiÖn trêng ngêi ta chuyÓn c«ng
t¸c vÒ vÞ trÝ L. lóc nµy cuén KA1 cã ®iÖn lµm cho tiÕp ®iÓm KA1 ®ãng l¹i dÉn
®Õn KM1 cã ®iÖn lµm ®ãng çc tiÕp ®iÓm cña khëi ®éng tõ KM1 ®ång thêi b¸o
tÝn hiÖu contactor on lªn PLC.
ChÕ ®é ®iÒu khiÓn tõ xa hoÆc lµ ®iÒu khiÓn t¹i trung t©m Center ( C ):
Muèn ch¹y t¹i trung t©m th× ph¶i chuyÓn c«ng t¾c vÒ vÞ trÝ C b¸o cã tÝn
hiÖu remote position ®Ó th«ng b¸o lµ cã thÓ ch¹y t¹i trung t©m. lóc nµy trªn trung
t©m ®a ra 1 lÖnh ( Star order : O ) qua hÖ thèng r¬le lµm tiÕp ®iÓm K ®ãng l¹i
KA1 cã ®iÖn , t¬ng tù nh trªn th× khëi ®éng tõ ®îc ®ãng l¹i , lóc nµy ®éng c¬ sÏ cã
®iÖn.
39
PhÇn III:
Lùa chän Vµ giíi thiÖu hÖ ®iÒu khiÓn
(Sö dông hÖ ®iÒu khiÓn PLC S7 cña Siemens)
I/TỔNG QUAN VỀ CÁC HỆ ĐIỀU KHIỂN TRONG C«NG NGHIỆP
1. M« h×nh ph©n cÊp hÖ thèng
Mọi hệ thống đo và điều khiển trong c«ng nghiệp cã thể chia thành 5 cấp theo
chứcnăng. Sơ đồ ph©n cấp hệ thống như h×nh vẽ:
Càng ở cấp dưới th× çc chøc n¨ng cµng mang tÝnh chÊt c¬ b¶n h¬n vµ ®ßi
hái yªu cầu cao hơn về độ nhanh nhạy, thời gian phản ứng. Một chức năng ở cấp trªn
được thực hiện dựa trªn çc chức năng cấp dưới, tuy kh«ng đßi hỏi thời gian phản ứng
nhanh như ở cấp dưới, nhưng ngược lại lượng th«ng tin cần trao đổi và xử lý lại lớn
hơn nhiều. Th«ng thường, người ta chỉ coi ba cấp dưới thuộc phạm vi của một hÖ
thống điÒu khiển và gi¸m s¸t. Tuy nhiªn, biểu thi hai cấp trªn cïng (quản lý c«ng ty và
điều hành sản xuất) gióp ta hiểu thªm m« h×nh lý tưởng một m« h×nh lý tưởng cho
cấu tróc chức năng tổng thể cho çc c«ng ty sản xuất c«ng nghiệp.
Cấp chấp hành: Çc chức năng chÝnh của cấp chấp hành là đo lường, truyền động,
và chuyển đổi tÝn hiệu trong trường hợp cần thiÕt. Thực tế, đa số çc thiết bị cảm
biến (Sensor) hay cơ cấu chấp hành (actuator) còng cã phần điều khiển riªng cho việc
thực hiện đo lường/ truyền động được chÝnh x¸c và nhanh nhạy. çc thiết bị trường
40
th«ng minh còng cã thể đảm nhận việc xử lý th« th«ng tin trước khi đưa lªn cấp điều
khiển.
Cấp điều khiển: Nhiệm vụ chÝnh của cấp điều khiển là nhận th«ng tin từ çc cảm
biến, xử lý çc th«ng tin đã theo một thuật to¸n nhất định và truyền đạt lại kết quả
xuống çc cơ cấu chấp hành. Khi cßn điều khiển thủ c«ng, th× çc nhiệm vụ ®ã được
çc người đứng m¸y thao t¸c trực tiếp đảm nhận qua việc theo dâi çc thiết bị đo
lường, sử dụng kiến thức và kinh nghiệm để thực hiện những thao t¸c cần thiết như:
®ãng mở van, bấm nót, điều chỉnh cần gạt, nóm xoay..... Trong một hệ thống điều
khiển tự động hiện đại những nhiệm vụ ®ã được thực hiện th«ng qua điều khiển bằng
m¸y tÝnh.
Cấp điều khiển gi¸m s¸t: Çc chức năng gi¶m sãc và vận hành một qu¸ tr×nh kỹ
thuật. Khi đa số çc chức năng như đo lường,điều khiển,điều chỉnh,bảo toàn hệ thống
được çc cấp dưới thực hiện, th× nhiÖm vụ của cấp điều khiển gi¶m sãc là hỗ trợ
người sử dụng trong việc cài đặt ứng dụng, thao t¸c, theo dâi, gi¸m s¸t vận hành và xử
lý nh÷ng t×nh huống bất thường. Ngoài ra, trong một số trường hợp, cấp này còng
thực hiện çc bµi to¸n điều khiển cao cấp như điều khiển phối hợp, điều khiển tr×nh
tự và điều khiển theo c«ng thức( vÝ dụ trong chế biến dược phẩm, ho¸ chất).
kh¸c với cấp dưới cấp điều khiển gi¸m s¸t kh«ng ®ßi hỏi phương tiện đặc biệt, thiết bị
phần cứng đặc biệt ngoài çc m¸y tÝnh th«ng thường (m¸y tÝnh ç nh©n, m¸y trạm,
m¸y chủ, terminal....) Việc ph©n cấp chức năng sẽ tiện lợi cho việc thiết kế hệ thống
và lựa chọn thiết bị.
II )TæNG QUAN VỀ ÇC HỆ ĐIỀU KHIỂN TRONG C¤NG NGHIỆP
1. Çc cÊu tróc điều khiển

1.1 Cấu tróc điều khiển tập trung với vào ra tập trung
Cấu tróc tiªu biểu của một hệ thống điều khiển tập trung được minh hoạ như
trong H×nh 1.3. Một m¸y tÝnh duy nhất được dïng để điều khiển toàn bộ qu¸ tr×nh
kü thuËt m¸y tÝnh điều khiển ở đ©y(MTĐK) cã thể là çc bộ điều khiển trực tiếp,
m¸y tÝnh lớn, m¸y tÝnh ç nh©n hoặc çc thiết bị điều khiển khả tr×nh. Trong điều
khiển c«ng nghiệp, m¸y tÝnh điều khiển tập trung thường đặt tại phßng điều khiển
trung t©m, çch xa hiện trường. Çc thiết bị cảm biến và cơ cấu chấp hành được nối
trực tiếp, điểm-điểm với m¸y tÝnh điều khiển tập trung qua çc cổng vào/ra của nã.
çch bố trÝ vào/ra tại m¸y tÝnh điều khiển như vậy cũng được gọi là vào ra tập trung.
41
Đ©y là cấu tróc điều khiển tiªu biểu trong những năm 1965-1975. Ngày nay,
cấu tróc này thường thÝch hợp cho những ứng dụng tự động cã quy m« vừa và nhỏ,
điều khiển çc loại m¸y mãc và thiết bị bởi sự đơn giản, dễ thực hiện và gi¸ thành một
lần cho çc m¸y tÝnh điều khiển. Với cấu tróc loại này th× toàn bộ “trÝ tuệ” của hệ
thống tập trung ở một thiết bị điều khiển duy nhất. Do đã cã những hạn chế sau:
- C«ng việc nối d©y phức tạp, gi¸ thành cao
- Việc mở rộng hệ thống gặp khã khăn
- Độ tin cậy kÐm.
1.2 Điều khiển tập trung với vào ra ph©n t¸n
Cấu tróc vào/ra tập trung với çch ghÐp nối điểm-điểm cã một nhược điểm cơ
bản là số lượng lớn çc çp nối, dẫn đến gi¸ thành cao cho d©y dẫn và c«ng thiết kế,
lắp đặt. Một nhược điểm nữa là phương ph¸p truyền dẫn tÝn hiệu th«ng thường giữa
çc thiết bị trường và thiết bị điều khiển dễ chịu ảnh hưởng của nhiễu, g©y sai số lớn.
Vấn đề này được khắc phục bằng phương ph¸p dïng bus trường. H×nh 1.4 minh hoạ
một cấu h×nh mạng với vào ra ph©n t¸n. Ở đ©y çc module vào/ra được đẩy xuống
cấp trường gần kề với çc cảm biến và cơ cấu chấp hành, v× vậy được gọi là çc
vào/ra ph©n t¸n hoặc vào ra từ xa. Một çch ghÐp nối kh¸c là sử dụng çc cảm biến
và cơ cấu chấp hành th«ng minh, cã khả năng nối mạng trực tiếp kh«ng cần th«ng
qua çc modul vào ra. Bªn cạnh khả năng xử lý giao thức truyền th«ng, çc thiết bị
này cßn đảm nhiệm một số chức năng xử lý tại chỗ như lọc nhiễu, chỉnh định thang
đo, tự đặt chế độ, điểm làm việc, chẩn đo¸n trạng th¸i... Trong nhiều trường hợp, çc
thiết bị cã thể đảm nhận nhiệm vụ điều khiển đơn giản.
42
Sử dụng bus trường và cấu tróc vào ra ph©n t¸n cã những ưu điểm sau:
- Tiết kiệm d©y dẫn và c«ng đi d©y, nối d©y.
- Giảm kÝch thước hộp điều khiển
- Tăng độ linh hoạt hệ thống nhờ việc sử dụng çc thiết bị cã giao diện chuẩn
- Thiết kế và bảo tr× dễ dàng nhờ cấu tróc đơn giản
- Khả năng chẩn đo¸n tốt hơn
- Tăng độ tin cậy của toàn hệ thống.
1.3 Điều khiển ph©n t¸n với vào ra tập trung
Trong đa số çc ứng dụng cã qui m« vừa và lớn, m« h×nh điều khiển tập trung
sẽ kh«ng cßn phï hợp do 1 thiết bị điều khiển trung t©m khã cã thể đảm nhận được
việc điều khiển toàn bộ hệ thống. Do đã çc chức năng điều khiển sẽ được ph©n t¸n
tới nhiều thiết bị điều khiển kh¸c nhau. Một d©y chuyền sản xuất thường được chia
thành nhiều ph©n đoạn, cã thể được ph©n bố tại nhiều vị trÝ çch xa nhau. Tại mỗi
c«ng đoạn ta cã thể sử dụng hoặc một vài m¸y tÝnh điều khiển cục bộ và çc m¸y
tÝnh cục bộ này sẽ được kết nối về trung t©m.
H×nh vÏ sau minh hoạ một hệ thống với cấu tróc điều khiển ph©n t¸n.
Çc m¸y tÝnh điều khiển côc bộ thường được đặt rải r¸c tại çc phßng điều
khiển của từng ph©n đoạn, ph©n xưởng, ở vị trÝ kh«ng xa với qu¸ tr×nh kỹ thuật.
Çc ph©n đoạn cã thể liªn hệ tương t¸c với nhau, v× vậy để điều khiển qu¸ tr×nh tổng
43
hợp cần cã sự điều khiển phối hợp giữa çc m¸y tÝnh điều khiển. Do đã çc m¸y tÝnh
điều khiển được nối mạng với nhau và với một hoặc một vài m¸y tÝnh gi¸m s¸t trung
tập qua bus hệ thống. Giải ph¸p này dÉn đến çc hệ thống cã cÊu tróc điều khiển
ph©n t¸n, hay được gọi là çc hệ điều khiển ph©n t¸n. ¦u thế của hệ thống điều khiển
ph©n t¸n kh«ng chỉ dừng lại ở đé linh hoạt cao hơn so với cấu tróc tập trung. Hiệu
năng cũng như độ tin cậy tổng thể của hệ thống được n©ng cao nhờ sự ph©n t¸n chức
năng xuống çc cấp dưới.
1.4 Điều khiển ph©n t¸n với cấu tróc vào ra ph©n t¸n.
Giải ph¸p sử dụng çc hệ điều khiển ph©n t¸n với cấu tróc vào/ra ph©n t¸n và
çc thiết bị trường th«ng minh chÝnh là xu hướng ph¸t triển trong x©y dựng çc hệ
thống điều khiển và gi¸m s¸t hiện đại. Bªn cạnh độ tin cậy cao, tÝnh năng mở và độ
linh hoạt cao th× yếu tố kinh tế cũng đãng vai trß quan trọng.
Cấu tróc điều khiển ph©n t¸n với vào ra ph©n t¸n
2. Hệ thống điều khiển ph©n t¸n
Cấu h×nh cơ bản của một hệ thống điều khiển ph©n t¸n đựơc minh hoạ trªn
h×nh vẽ bao gồm çc thành phÇn sau:
- Çc trạm điều khiển cục bộ(LCS-Local Control Station), đ«i khi cßn được gọi
là çc khối điều khiển cục bộ (LCU-Local Control Unit) hoÆc çc trạm qu¸ tr×nh
(PS-Process Station).
- Çc trạm vận hành (OS - Operator Station)
- Çc trạm kỹ thuật (ES – Engineering Station) và çc c«ng cụ ph¸t triển
44
- Hệ thống truyền th«ng.
Trạm điều khiển cục bộ:

Th«ng thường, çc trạm điều khiển cục bộ được x©y dưng theo cấu tróc
module.
Çc thành phần của chóng bao gồm:
- Bộ cung cấp nguồn.
- Khối xử lý trung t©m (CPU).
- Giao diện với bus hệ thống.
- Giao diện với bus trường, nếu sử dụng cấu tróc vào/ra ph©n t¸n.
- Çc module vào/ra số cũng như tương tự, çc module vào ra an toàn ch¸y nổ.
Çc chức năng do trạm điều khiển cục bộ đảm nhiệm bao gồm:
- Điều khiển qu¸ tr×nh: Điều khiển çc mạch vßng kÝn (nhiệt độ, ¸p suất, lưu
lượng, độ PH, độ đậm đặc....) Hầu hết çc mạch vßng đơn được điều khiển trªn cơ sở
luật PID, giải quyết bài to¸n điều khiÓn điều chỉnh, điều khiển tỉ lệ. Çc hệ thống
hiện đại cho phÐp điều khiển mờ điều khiển dựa theo m« h×nh, điều khiển thÝch
nghi....
- Điều khiển tr×nh tự (Sequential Control)
- Điều khiển Logic
- Điều khiển theo c«ng thức (Recipe Control)
- Đặt çc tÝn hiệu đầu ra về trạng th¸i an toàn trong trường hợp cã sự cố hệ
thống.
- Lưu trữ tạm thời çc tÝn hiệu qu¸ tr×nh trong trường hợp mất liªn lạc với
trạm vận hành.
45
- Nhận biết çc trường hợp qu¸ ngưỡng giới hạn và đưa ra çc cảnh b¸o, b¸o
động.
ChÝnh v× đ©y là thành phần quan trọng nhất trong hệ thống, đại đa số çc
trạm điều khiển cục bộ cã tÝnh năng kiểm tra và sửa lỗi, cũng như cho phÐp lựa
chọn cấu h×nh dự phßng. Một điều quan trọng là một trạm điều khiển cục bộ phải cã
khả năng đảm bảo tiếp tục thực hiện çc chức năng nãi trªn trong trường hợp trạm vận
hành hoặc đường truyền bus gặp sự cố. Çc m¸y tÝnh điều khiển cã thể là m¸y tÝnh
đặc chủng của nhà cung cấp, PLC hoặc m¸y tÝnh ç nh©n c«ng nghiệp. Dựa trªn cơ
sở này cã thể ph©n loại çc hệ thống điều khiển ph©n t¸n hiện nay: Çc hệ trªn nền
PLC (PLC Base DCS) và çc hệ trªn nền PC (Computer Base DCS). Bất kể chủng
loại thiết bị nào được sử dụng, çc yªu cầu quan trọng nhất về mặt kỹ thuật được đặt
ra cho một trạm điều khiển cục bộ là:
- TÝnh năng thời gian thực
- Độ tin cậy và tÝnh sẵn sàng
- Lập tr×nh thuận tiện cho phÐp sử dụng/ cài đặt çc thuật to¸n cao cấp.
- Khả năng điều khiển lai (liªn tục, tr×nh tự và logic)
Bus trường và çc trạm vào ra từ xa :
Khi sử dụng cấu tróc vào ra ph©n t¸n, çc trạm điều khiển cục bộ sẽ được bổ
sung çc module giao diện bus để nối với çc trạm vào ra ph©n t¸n và một số thiết bị
trường th«ng minh. Çc yªu cầu chung đặt ra với bus trường là: tÝnh năng thời gian
thực, mức độ đơn giản và gi¸ thành thấp. Bªn cạnh đã với m«i trường dễ ch¸y nổ cßn
cã çc yªu cầu kỹ thuật đặc biệt kh¸c về truyền dẫn, tÝnh năng điện học của çc linh
kiện mạng, çp truyền.... Çc bus trường th«ng dụng là : Profibus-DP, Foundation
FieldBus, DeviceNet và AS-I. Trong m«i trường dễ ch¸y nổ th× Profibus-PA và
Foundation FieldBus H1 là hai hệ được sử dụng phổ biến nhất.
Một trạm vào/ra từ xa thực chất cã cấu tróc kh«ng kh¸c lắm so với một trạm
điều khiển cục bộ, duy chỉ thiếu khối xử lý trung t©m cho chức năng điều khiển.
Th«ng thường, çc trạm vào/ra từ xa được đặt rất gần với qu¸ tr×nh kỹ thuật, v× thế
tiết kiệm nhiều çp truyền và đơn giản ho¸ cấu tróc hệ thống. Trạm vào/ra từ xa cũng
cã thể đặt cïng vị trÝ với trạm điều khiển cục bộ, tuy nhiªn như vậy kh«ng sử dụng
được ưu điểm của cấu tróc này. Kh¸c với cấu tróc vào ra tập trung, cấu tróc vào ra
ph©n t¸n cho phÐp sử dụng çc trạm vào ra từ xa của çc nhà cung cấp kh¸c nhau với
điều kiện cã hỗ trợ loại bus trường qui định. Bªn cạnh phương ph¸p ghÐp nối thiết bị
điều khiển với qu¸ tr×nh kỹ thuật th«ng qua çc module vào/ra, ta cã thể sử dụng çc
cảm biến hoặc cơ cấu chấp hành cã giao diện bus trường. Qua đã cã thể đơn giản ho¸
cấu tróc hệ thèng hơn nữa, tiết kiệm chỗ trong tủ điều khiển và n©ng cao tÝnh năng
thời gian thực của hệ thống do tận dụng được khả năng xử lý th«ng tin của çc thiết bị
trường.
Trạm vận hành:
Trạm vận hành và trạm kỹ thuật được đặt tại phßng điều khiển trung t©m. Çc
trạm vận hành cã thể hoạt động song song, độc lập với nhau. Để tiện cho việc vận
hành hệ thống, người ta thường sắp xếp mỗi trạm vận hành tương ứng với một phận
đoạn hoặc một ph©n xưởng. Tuy nhiªn, çc phần mềm chạy trªn tất cả çc trạm hoàn
46
toàn giống nhau, v× thế trong trường hợp cần thiết mỗi trạm đều cã thể chạy thay thết
chức năng của çc trạm kh¸c.
Çc chức năng tiªu biểu của một trạm vận hành gồm cã:
- Hiển thị h×nh ảnh qu¸ tr×nh (h×nh ảnh tổng quan, h×nh ảnh nhãm, h×nh ảnh
từng mạch vßng, h×nh ảnh điều khiển tr×nh tự, çc đồ thị thời gian thực và qu¸ khứ.
- Hiển thị h×nh ảnh đồ hoạ tự do: Lưu đồ c«ng nghệ, çc phÝm điều khiển
- Hç trợ vận hành hệ thống qua çc c«ng cụ thao t¸c tiªu biểu, çc hệ thống
hướng dẫn chỉ đạo và hướng dẫn trợ gióp.
- Tạo và quản lý çc c«ng thức điều khiển
- Xử lý çc sự kiện sự cố
- Xử lý, lưu trữ và quản lý dữ liệu
- Chẩn đo¸n hệ thống, hỗ trợ người vận hành và bảo tr× hệ thống
- Hỗ trợ lập b¸o ço tự động
Kh¸c với çc trạm điều khiển, hầu hªt çc hệ DCS hiện đại đều sử dụng çc sản phẩm
thương mại th«ng dụng như m¸y tÝnh ç nh©n (c«ng nghiệp) chạy trªn nền Windows
NT/2000, hoặc çc m¸y tÝnh chạy trªn nền UNIX. Cïng vơi çc màn h×nh màu lớn
với độ ph©n giải cao để theo dâi qu¸ tr×nh sản xuất, một trạm vận hành hiÖn đại bao
giờ cũng cã çc thiết bị thao t¸c chuẩn như bàn phÝm, chuột. Một trạm vận hành cã
thể bố trÝ theo kiểu một người sử dụng hoặc nhiều người sử dụng với nhiều
Terminal. Çc phần mềm trªn trạm vận hành bao giờ cũng đi kÌm đồng bộ với hệ
thống, song thường hỗ trợ çc chuẩn phần mềm và chuẩn giao tiếp c«ng nghiệp.
Trạm kỹ thuật và çc c«ng cụ ph¸t triển:
Trạm kỹ thuật là nơi cài đặt çc c«ng cụ ph¸t triển, cho phÐp đặt cấu h×nh cho
hệ thống, tạo và theo dâi çc chương tr×nh ứng dụng điều khiển và giao diện người
m¸y,đặt cấu h×nh và tham số ho¸ çc çc thiết bị trường. Việc tạo ứng dụng điều
khiển hầu hết được thực hiện theo phương ph¸p khai b¸o, đặt tham số và ghÐp nối çc
khối chức năng cã sẵn trong thư viện. Cũng như çc trạm vận hành, thiết bị sử dụng
th«ng thường là çc m¸y tÝnh ç nh©n (c«ng nghiệp) chạy trªn nền Windows 95 – 98
- 2000 – NT hoặc UNIX.
Một số ®Æc tÝnh tiªu biểu của çc c«ng cụ ph¸t triển trạm kỹ thuật là:
- Çc c«ng cụ ph¸t triển được tÝch hợp sẵn trong hệ thống
- C«ng việc ph¸t triển kh«ng yªu cầu cã phần cứng DCS tại chỗ.
- Çc ng«n ngữ lập tr×nh th«ng dụng là: FBD, CFC, SFC.
- Một dự ¸n cã thể do nhiều người cïng phối hợp ph¸t triển song song.
Để việc ph¸t triển hệ thống phần mềm được thuận lợi, çc nhà sản xuất cung cấp
çc th viện khối chuyªn dụng. Bªn cạnh đã, nhiều nhà sản xuất cũng cung cấp nhiều
phần mềm m« phỏng để người ph¸t triển hệ thống cã thể tạo çc đầu vào/ra m«
phỏng, gióp cho việc ph¸t triển phần mềm được chắc chắn, an toàn hơn. Trong một hệ
thống người ta kh«ng ph©n biệt giữa trạm vận hành và trạm kỹ thuật, mà sử dụng
một bàn phÝm cã kho¸ chuyển qua lại giữa hai chế độ vận hành và ph¸t triển.
BUS hệ thống:
Bus hệ thống cã chức năng nối mạng çc trạm điều khiển cục bộ với nhau và
với trạm vận hành và trạm kỹ thuật. Trong đa số çc hệ thống ứng dụng, người ta lựa
47
chọn cấu h×nh dự phßng cho Bus hệ thống. Thªm nữa, để cải thiện tÝnh năng thời
gian thực, nhiều khi một mạng riªng biệt dïng để ghÐp nối çc trạm điều khiển cục
bộ. Çc hệ thống mạng được sử dụng phổ biến là Ethernet, Profibus-FMS và
ControlNet. Đặc điểm của việc trao đổi th«ng tin qua bus hệ thèng là lưu lượng th«ng
tin lớn, v× vậy tèc độ đường truyền phải tương đối cao. TÝnh năng thời gian thực ra
cũng là một yªu cầu được đặt ra (nhất là đối với bus điều khiển), tuy nhiªn kh«ng
nghiªm ngặt như đối với bus trường. Số lượng trạm tham gia thường kh«ng lớn và
nhu cầu trao ®ổi dữ liệu kh«ng cã đột biến lớn.
3 Çc hệ DCS th«ng dụng
3.1 DeltaV của Emerson
Cấuh×nh tiªubiểu:(h×nhvẽ):
Çc đặc tÝnh của trạm diều khiển:

- Tự động đặt địa chỉ
- Tự nhận biết cấu h×nh vào/ra
- Cã sẵn giao diện bus hệ thống (Ethernet)
- Hỗ trợ nhiều hệ bus trường chuẩn.
- Hiệu năng tÝnh to¸n cao
- Điều khiển PID, Fuzzy, MPC, Neural, Batch
- Chu kỳ điều khiển < 100ms
- Thay đổi chương tr×nh Online
- Ghi chÐp dữ liệu (đồ thị), đãng dấu thời gian (Time Stamping), cảnh b¸o
b¸ođộng (Alarm).
- Tự động khởi động lại và phục hồi trạng th¸i sau sự cố.
Çc trạm làm việc:
- Trạm vận hành (Operator Station)
- Trạm kỹ thuật (Professional Station, Professional Plus Station)
48
- Tram ứng dụng (Application Station)
- Trạm bảo tr× (Mantenance Station)
Hệ thống Bus:
- Bus hệ thống: Dïng Dual Industrial Ethernet
- Bus Trưßng: Dïng Foundation Field Bus.
3.2 PlantScape của Honeywell
Đặc điểm hệ thống:
Plantscape là một giải ph¸p điều khiển qu¸ tr×nh kỹ thuật của h·ng Honeywell.
Nã thiết lập một tiªu chuẩn mới trong hệ thống điều khiển lai theo cấp bậc, khả năng
vận hành mềm dẻo và dễ dàng. Phần quan trong nhất của Plantscape là hệ điều hành
Window2000 dựa trªn kiến tróc Client-Server. Plantscape cã çc đặc điểm sau:
- Hệ điều hành Windows Server với çc nhiệm vụ như lưu trữ dữ liệu, cảnh
b¸o, b¸o động, giao diện người m¸y.
- C«ng nghệ Web dïng cho giao diện người m¸y tạo nªn độ tin cậy, thuận tiện,
cã thể vận hành từ xa, giao diện người m¸y dựa trªn çc file HTML theo chuẩn c«ng
nghiệp
- Bộ điều khiển lai hỗ trợ khả năng điều khiển tÝch hợp chÝnh x¸c
- Çc c«ng cụ hướng đối tượng thuận tiện và dễ dàng x©y dựng.
Sơ đồ cấu tróc hệ thống: (h×nh vẽ):
Çc phần tử cơ bản:

- Çc trạm điều khiển: Bộ điều khiển C200.
- Trạm vận hành IPC+ Wins2000 hoặc Windows Server + giao diện Web.
49
- Trạm kỹ thuật: IPC + Tool
- Vào ra: Chassis Series A (CIOM-A), Rail Series A (RIOM- A) và Rail Series
H (CIOM- H) cho m«i trường khắc nghiệt.
- Bus trường: ControlNet, Foundation FieldBus
- Bus hệ thống: Control Net, LAN.
3.3 Hệ điều khiển PCS 7 của SIEMENS.
Çc thành phần cơ bản:
- Çc trạm điều khiển: SIMATIC S7-400
- Trạm vận hành IPC + OS Software (WinCC)
- Trạm kỹ thuật: IPC+OS Engineering (SIMATIC Manager, CFC, SFC, SCL,
NETPRO, HARDWARECONFIG....)
- Vào ra ph©n t¸n: ET200M + S7-300 I/O module
- Bus trường: Profibus-DP
- Bus hệ thống: Industrial Ethernet – Profibus FMS
- Çc trạm BATCH/IT: IPC + Phần mềm bổ sung.
Cấu tróc hệ thống:
3.4 Hệ điều khiển CENTUM 3000 của Yokogawa.

Çc thành phần cơ bản của hệ thống:
Tr¹m giao diện người m¸y (HIS): Sử dụng làm giao diện vận hành,
gi¸m s¸t và thực hiện çc chức năng kỹ thuật. X©y dựng trªn nền m¸y
tÝnh c«ng nghiệp cộng với Windows 2000 (Service pack 3 trở lªn) hoặc
Windows XP (Service Pack 1 trở lªn).
- Trạm điều khiển hiện trường (FCS – Field Control Station): là thiết bị
thực hiện nhiệm vụ điều khiển qu¸ tr×nh.
- Trạm kỹ thuật (ES – Engineering Station): Chứa toàn bộ çc c«ng cụ để ®Æt
cấu h×nh hệ thống.
- Hệ thống Bus:
+ Bus điều khiển: Vnet
50
+ Bus hệ thống: Ethernet.
Hệ thống Centum CS 3000
II. NGHiªn cøu hÖ ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh Pcs7 cña SIEMENS
Hiện nay có rất nhiều hãng sản xuất và kinh doanh trong lĩnh vực tự động hóa hoạt
động ở Việt Nam như ABB (Mỹ), Yokowaka (Nhật), Siemens (Đức), Honeywell (Mü)
… Trong ®ã SIEMENS lµ h·ng s¶n xuÊt thiÕt bÞ c«ng nghiÖp hµng ®Çu thÕ giíi,
xuÊt hiÖn ë níc ta tõ kh¸ sím. Trong ®å ¸n của mình em chọn bé xử lý điều khiển
trung tâm là bộ điều khiển quá trình PCS 7 của hãng SIEMENS ®Ó nghiªn cøu v×
những lý do sau:
- Khi cßn ngåi trªn ghÕ nhµ trêng, chóng em ®· cã ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕp xóc víi
bé ®iÒu khiÓn S7-300 cña SIEMENS, ®· ®îc t×m hiÓu s¬ qua vÒ chóng
- Çc thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn cña h·ng SIEMENS ®ang ®îc sö dông rÊt phæ biÕn
ë níc ta.
- Cã nhiÒu n¬i ®µo t¹o øng dông thiÕt bÞ tù ®éng ho¸ cña SIEMENS, ®iÒu nµy
cung cÊp cho chóng ta mét lùc lîng hïng hËu sö dông vµ ph¸t triÓn hÖ thèng.
- HÖ PCS7 cã cÊu tróc module hÕt søc linh ho¹t tuú theo quy m« mµ ta cã thÓ
sö dông cÊu tróc ®Çy ®ñ hay cÊu tróc thu gän cña hÖ PCS7.
- HÖ PCS7 cã cÊu tróc më nªn cã thÓ më réng hÖ thèng phôc vô cho viÖc ph¸t
triÓn quy m« hÖ thèng.
51
HÖ thèng ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh PCS 7 ®îc ph¸t triÓn víi viÖc sö dông çc
thµnh phÇn SIMATIC chuÈn. Nh vËy, ngoµi viÖc quan t©m ®Õn çc yªu cÇu
®iÒu khiÓn ®èi víi çc thµnh phÇn nµy ta cßn cã thÓ ph¸t triÓn çc nhiÖm vô riªng
biÖt cña ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh ®Ó ®¹t ®îc tÝnh tæng thÓ mµ thêng gÆp trong yªu
cÇu ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh. PCS7 tiªu biÓu cho sù kÕt hîp çc chøc n¨ng cña hÖ
thèng ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh víi mét ph¹m vi çc s¶n phÈm mµ Simatic ®a ra ®Ó cã
thÓ thiÕt kÕ chóng lµm viÖc víi nhau nh lµ sù kÕt nèi ®ång nhÊt cña mét hÖ
thèng.
1. Giới thiệu chung về hệ DCS –PCS 7
1.1 Tổng quan kiến tróc hệ thống
Sơ đồ tổng quan hệ thống điều khiển PCS 7 m« tả như trong h×nh vẽ:
1.2 Çc thành phần cơ bản

- Çc trạm điều khiển: SIMATIC S7-400
52
- Çc trạm vận hành: IPC + OS Software (WinCC)
- Trạm kỹ thuật: IPC + OS Engineering (SIMATIC Manager, CFC, SFC, SCL,
DOCPRO,...)
- Vào/ra ph©n t¸n: ET200M + S7-300 I/O Module
- Bus trường: PROFIBUS-DP
- Bus hệ thống: Industrial Ethernet, Fast Industrial Ethernet, PROFIBUS DP
- Çc trạm BATCH/IT: IPC + Phần mềm bổ sung
1.3 Çc đặc tÝnh của hệ thống PCS 7
TÝch hợp çc thiết bị tự động hãa thuộc họ Simatic và từ çc nhà cung cấp
kh¸c
- Kiến tróc nhiều người sử dụng
- Truyền th«ng th«ng suốt từ cấp thấp tới cấp cao
- TÝch hợp khả năng cấu h×nh hệ thống và lập tr×nh
- TÝch hợp khả năng quản lý dữ liệu: (SAP R/3, Gensym)
- C«ng cụ lập tr×nh chuẩn hãa
- Khả năng dự phßng, độ tin cậy cao
- ThÝch hợp cho çc ứng dụng đßi hỏi độ tin cậy cao
- Cã thể ¸p dụng cho çc hệ thống qui m« kh¸c nhau (từ 50 tới 18.000 điểm
vào/ra)
2. Trạm kỹ thuật (Engineering system)
Trạm kỹ thuật (ES) là bộ phận quan trọng nhất của toàn bộ hệ thống điều
khiển, từ trạm kỹ thuật ta cã thể làm mọi c«ng việc kỹ thuật của hệ thống vÝ dụ cấu
h×nh hệ thống, đặt çc tham số, lập tr×nh hệ thống.... từ cấp trường cho tới cấp điều
khiển gi¸m s¸t. PCS 7 cung cấp 1 hệ thống kỹ thuật trọn vẹn để cấu h×nh çc hệ điều
khiển qu¸ tr×nh. Trạm kỹ thuật được thiết kế linh hoạt để cã thể sử dụng phï hợp cho
mọi loại dự ¸n, từ nhỏ nhất cho tới lớn nhất. Ta chỉ cần sử dụng cïng một c«ng cụ cho
tất cả çc loại project, từ việc cấu h×nh hệ thống cho tới việc điều khiển gi¸m s¸t.
Điều đã cã nghĩa là toàn bộ hệ thống được tÝch hợp trọn vẹn về cả phần cứng và
phần mềm và cã thể cấu h×nh một c«ng cụ tổng hợp (PCS7). Về phần cứng tất cả çc
thiết bị của hệ thống ở mọi cấp đều là của SIEMENS, trừ ở cấp trường cã thể thay thế
bằng một số thiết bị của h·ng kh¸c nhưng cũng phải theo một số chuẩn nhất định. Về
phần mềm, tất cả çc c«ng cụ phần mềm để lập tr×nh hệ thống đều được tÝch hợp
trong một hệ thống tổng thể là PCS7, trong đã SIMATIC Manager được coi là m«i
trường để kết nối tất cả çc thành phần với nhau.
Hệ thống điềukhiểnPCS7
53
Hệ thống PCS7 cßn cho phÐp chóng ta quản lý toàn bộ çc phần tử của hệ
thống theo cấu tróc dạng c©y (giống như c©y thư mục của Windows). Nã cã çc ưu
điểm sau:
- Cho phÐp cấu h×nh hệ thống theo dạng c©y top-down tuỳ thuộc vào từng
chức năng.
- Çc chức năng điều khiển được ph©n t¸n tới nhiều người sử dụng, mỗi người
sử dụng chỉ quản lý çc thành phần thuộc chức năng của m×nh.
- Đối với çc hệ thống lớn, cã thể nhiều người sử dụng çc PC kh¸c nhau cã nối
mạng với nhau để cïng x©y dựng một project.
- Çc khối chức năng cã thể sử dụng nhiều lần bằng çc sao chÐp hoặc chỉnh
sửa lại.
2.1 Çc phần tử của trạm kỹ thuật
Trạm kỹ thuật của PCS 7 trong cã phần mềm PCS 7 chứa tất cả çc c«ng cụ để
cấu h×nh hệ thống từ cấp thấp nhất cho tới cấp cao nhất, kể cả thành phần mạng kết
nối giữa chóng. Trong trạm kỹ thuật cã chứa çc phần tử sau:
- STEP 7 cïng với SIMATIC MANAGER là trung t©m điều hành của ES.
- Kết nối çc phần cứng và mạng bằng çc c«ng cụ đồ hoạ.
- NETPRO: c«ng cụ đồ hoạ dïng để kết nối truyền th«ng giữa çc phần tử.
- NCM S7: dïng cho Industrial Ethernet/PROFIBUS để kết nối truyền th«ng
cho çc khối xử lý.
- STL, FBD, LAD: Çc ng«n ngữ lập tr×nh PLC cơ bản
- SCL ( Structured Control Language) như là PASCAL hoặc çc ng«n ngữ bậc
cao hơn để tạo ra çc User block.
- CFC (Continuous Function Chart) c«ng cụ lập tr×nh PLC bằng đồ hoạ.
- SFC (Sequential Function Chart) c«ng cụ lập tr×nh đồ hoạ.
- WinCC (Window Control Center) dïng để x©y dựng giao diện vận hành.
- DOCPRO: lưu trử và quản lý dữ liệu của Project.
- IEA(Import/Export Assistant) dïng để trao đổi dữ liệu hai chiều.
54
- PDM ( Process Device Manager): khối chức năng dïng để quản lý çc th«ng
số, truyền çc th«ng số, chuẩn đo¸n trong çc thiết bị trường th«ng minh mà cã hỗ trợ
PROFIBUS-PA hoặc giao thức HART.
2.2 Simatic manager
SIMATIC Manager được coi là bộ n·o của trạm kỹ thuật. Nã chÝnh là cơ sở để
quản lý toàn bộ Project từ trạm kỹ thuật. Nã là phương tiện điều khiển kết nối tới toàn
bộ chương tr×nh, dữ liệu và toàn bộ c«ng cụ của hệ thống. SIMATIC Manager quản
lý, soạn thảo, sưu tập và lưu trữ th«ng tin của project. Hệ thống cßn cung cấp çc hỗ
trợ hiển thị gióp cho việc quản lý hệ thống dễ dàng hơn.
Cấu tróc dạng c©y:
Với cấu tróc dạng c©y, trạm kỹ thuật cung cấp một phương tiện để cấu h×nh
hệ PCS 7 một çch dễ dàng, và cã thể biểu diễn chóng bằng çc Object như là biểu đồ,
Th«ng b¸o, và çc h×nh ảnh. Çc khối chức năng của nhà m¸y được biểu diễn trªn
màn h×nh th«ng qua c«ng cụ Components view, nã cã dạng giống như Window
Explorer. Çc Objects được sắp xếp trong phần Object hierarchy trong cấu tróc của
nhà m¸y như trong h×nh sau:
Cấu tróc dạng c©y cũng được sử dụng để x¸c định địa chỉ của çc phần tử.
Chóng ta cã thể lựa chọn số cấp và số phần tử trong một cấp. Và cũng cã thể lựa chọn
cấu tróc dạng c©y hay kh«ng cã dạng c©y.
55
Cấu h×nh phần cứng:
C«ng cụ cấu h×nh phần cứng cũng là một bộ phận của SIMATIC Manager,
được sử dụng để cấu h×nh và đặt çc tham số cho phần cứng của một dự ¸n tự động
ho¸. Bao gồm çc chức năng sau:
- Cấu h×nh PLC: Panel được lấy từ một catalog điện tử bằng çch kÐo thả, và
çc modul được sắp xếp trong çc khe cắm.
- Cấu h×nh çc vào ra ph©n t¸n và çc modul của S7 400:
- Đặt çc tham số cho CPU: Khởi tạo, thời gian quÐt....
- Đặt çc tham số cho çc modul
- Đặt çc tham số cho çc modul chức năng và khối xử lý truyền th«ng.
Netpro là c«ng cụ truyền th«ng bằng đồ hoạ cho việc cấu h×nh tất cả çc hệ thống
BUS và mạng. Tất çc çc kết nối được biểu diễn và cấu h×nh bằng phần mềm cấu
h×nh truyền th«ng.
3. Giao diện vận hành (Operator Interface)
Hệ thống PCS 7 hệ thống giao diện vận hành được x©y dựng dựa trªn phần
mềm SIMATIC WinCC (Window Control Center). Hệ thống giao diện vận hành
trong PCS 7 được gọi là çc trạm vận hành. Cã çc loại trạm vận hành sau:
- Hệ thống một người sử dụng.
- Hệ thống nhiều người sử dụng.
Hệ thống cã thể mở rộng từ một vài hệ một người sử dụng thành một hệ thống
nhiều người sử dụng, vÝ dụ cả çc phần tử phần cứng và phần mềm ở hệ một người
sử dụng đều cã thể sử dụng cho hệ nhiều người sử dụng. Hệ nhiều người sử dụng cã
thể được cài đặt dưới dạng m« h×nh Server- Client hoặc Multi-Client. PCS 7 cũng
cung cấp khả năng dự phßng çc trạm vận hành.
Hệ thèng mở với OS : Cả dữ liệu cấu h×nh và dữ liệu vận hành đều được lưu
trữ trong một cơ sở dữ liệu và khi cần sử dụng cã thể đọc ra. ODBC và SQL là hai
ứng dụng cơ sở dữ liệu cã thể chạy song song trong trạm vận hành, chóng cã thể kết
nối tới cơ sở dữ liệu qu¸ tr×nh của OS th«ng qua DDE. Trạm vận hành cũng cho
phÐp sử dụng çc hệ thống nhóng (OLE Custems Controls-OCX), Çc hệ thống này
cã thể mua được từ çc nhà cung cấp kh¸c nhau.
56
Hệ thống vận hành : Hệ thống vận hành của hệ PCS 7 được x©y dựng trªn nền
m¸y tÝnh c«ng nghiệp + Windows NT4.0 hoặc Windows 2000.
Cấu h×nh hệ thống Online: Với c«ng cụ này cho phÐp chóng ta cã thể thay đổi một
số th«ng số online, mà kh«ng cần can thiệp tới qu¸ tr×nh vận hành. Và việc thay đổi
này tiến hành rất dễ dàng (bằng phần mềm).
3.1 Giới thiệu về WinCC
WinCC là một hệ thống giao diện người m¸y x©y dựng trªn nền hệ điều hành
Windows NT và Windows 2000, giao diện người m¸y ở đ©y cã nghĩa là giao diện
giữa người vận hành và qu¸ tr×nh kỹ thuật. Một mặt hệ thống quản lý việc giao tiếp
giữa WinCC và người vận hành, đồng thời quản lý giao tiếp giữa WinCC và hệ thống
điều khiển tự động. WinCC được sử dụng để minh hoạ h×nh ảnh qu¸ tr×nh và ph¸t
triển giao diện đồ hoạ người sử dụng tới người vận hành:
- WinCC cho phÐp người vận hành quan s¸t được qu¸ tr×nh. Qu¸ tr×nh được
hiển thị bằng çc h×nh ảnh đồ hoạ trªn mà h×nh. Và sự hiển thị được cập nhật thường
xuyªn mỗi khi çc biến qu¸ tr×nh thay đổi.
- WinCC cho phÐp người vận hành điều khiển qu¸ tr×nh. Họ cã thể: Đặt trước
çc Setpoint hoặc mở van, chạy động cơ .... từ giao diện đồ hoạ người sử dụng.
- Çc cảnh b¸o sẽ tự động hiển thị mỗi khi cã một sự kiện về một trạng th¸i giới
hạn nào đã của qu¸ tr×nh.
- Khi làm việc với WinCC, çc biến qu¸ tr×nh cã thể được tự động thu thập và
lưu trữ, in ấn. Çc đặc điểm nổi bật của WinCC:
- WinCC là một thành phần hệ thống tÝch hợp tổng thể TIA(Totally
Intergrated Automation), WinCC làm việc rất hiệu quả với çc hệ thống tự động ho¸
thuộc dßng SIMATIC. Çc hệ thống từ çc nhà sản xuất kh¸c cũng được hỗ trợ.
- Dữ liệu của WinCC cã thể trao đổi với çc giải ph¸p c«ng nghệ th«ng tin kh¸c
th«ng qua giao diện chuẩn, vÝ dụ tầng ứng dụng MES và ERP hoặc çc ứng
dụng như Excel.
- Giao diện lập tr×nh mở cho phÐp ta cã thể kết nối chương tr×nh và khi đã cã
thể điều khiển qu¸ tr×nh và dữ liệu qu¸ tr×nh.
- WinCC cã thể cã nhiều loại cấu h×nh kh¸c nhau phï hợp với nhiều phạm vi
ứng dụng kh¸c nhau: từ hệ thống một người sử dụng, client-server cho tới lựa chọn
dự phßng, hệ ph©n t¸n với vài m¸y chủ.
- Việc cấu h×nh WinCC cã thể chỉnh sửa bất cứ lóc nào mà kh«ng ảnh hưởng
tới dự ¸n.
- WinCC là hệ thống cã hỗ trợ kết nối Internet, thuận tiện cho việc x©y dựng
çc trạm tớ trªn nền Web.
57
3.1.1 Çc phần tử hệ thống
Cấu tróc hệ thống: WinCC được x©y dựng theo kiểu module.
3.1.1.1 Çc đối tượng cơ bản:
- Hệ thống đồ hoạ
- Hệ thống cảnh b¸o, b¸o động (Alarm Logging)
- Logging System
- Hệ thống truyền th«ng
- Hệ thèng quản lý truy cập
Çc đối tượng cơ bản của WinCC được x©y dựng từ 2 thành phần: Phần mềm cấu
h×nh (Configuration) và phần mềm vận hành (Runtime).
- Ta sử dụng phần mềm cấu h×nh để x©y dựng Project
- Phần mềm vận hành dïng để thực hiện Project.
.3.2 Çc cấu h×nh hệ thống
3.2.1 Hệ thống một trạm vận hành
Hệ thống một trạm vận hành là một hệ thống chỉ cã một kªnh mà được kết nối
tới BUS hệ thống th«ng qua giao diện CP. Nếu cã nhiều hơn kªnh vận hành cần hoạt
động, th× sẽ cã nhiều hệ thống đơn cïng vận hành một çch linh hoạt trªn BUS hệ
thống tại cïng một thời điểm. Mỗi trạm vận hành chỉ làm việc riªng lẻ, nªn cßn cã thể
gọi là hệ thống đơn.
Hệ thống một trạm trạm vận hành
58
3.2.2 HÖ thống nhiều người sử dụng
Hệ thống đa người sử dụng cã nhiều trạm vận hành (OS clients) mà chóng
được cung cấp dữ liệu từ OS Server th«ng qua Terminal Bus. Terminal Bus là 1 loại
Ethernet Bus, nã độc lập với System Bus và nã chỉ sử dụng cho çc loại truyền th«ng
sau:
- Giữa OS Server và OS Client
- Giữa OS Server và Trạm kỹ thuật
- Giữa OS Server và M¸y chủ
Hiển thị và hoạt động của çc Process diễn ra tại OS clients, Trong khi OS Server
chịu tr¸ch nhiệm giao tiếp với PLC và vïng quản lý dữ liệu...
Hệ thống đa người sử dụng cã một số ưu điểm sau:
- Tại một thời điểm OS Server vừa cã thể giao tiếp với çc PLC ở cấp điều
khiển, trong khi đã vần cã thể giao tiếp với çc kªnh vận hành ở tầng trªn th«ng qua 2
bus kh¸c nhau.
- Cấu tróc và çch sắp xếp çc Clients linh hoạt
- Cấu tróc này cã gi¸ thành thấp.
- System Bus và terminal bus là riªng rẽ.
Hệ thống đa người sử dụng được x©y dựng trªn m« h×nh : Client-Server. Theo
m« h×nh này th× trạm vận hành của hệ PCS7 cã thể được cấu h×nh theo 2 çch:
59
- Một Client
- Nhiều Client tuỳ thuộc vào yªu cầu vận hành.
Kiến tróc Client-Server :
§ược m« tả bởi vài OS client kết nối với một OS Server. Server chịu tr¸ch nhiệm giao
tiếp với PLC th«ng qua System Bus, lưu trữ dữ liệu, và xử lý çc dữ liệu qu¸ tr×nh.
Çc dữ liệu của Project, çc biến qu¸ tr×nh được server phục vụ riªng cho từng client.
Trong hệ PCS 7 1 OS Server cã thể phục vụ 16 OS Client. OS Server cũng được dự
phßng bằng 1 OS Server kh¸c mắc song song.
Server - Multi-Client: Multi-Clients là những client cïng kết nối tới một số OS
Server. Chóng cã thể kết nối tới çc Server một çch đồng thời. Dữ liệu của Project,
çc biến qu¸ tr×nh được cung cấp bởi OS Server cho Multi-Clients. Ngược lại OS
clients và OS Multi-client cũng cã çc dữ liệu cấu h×nh riªng. OS Server cũng cã thể
dự phßng với cấu tróc Multi-Client
60
Hệ thống với çc client cã giao diện Web: Sử dụng hệ thống cã giao diện web dïng để
gi¸m s¸t và vận hành hệ thống th«ng qua mạng Internet
Distributed Systems (Hệ ph©n t¸n): Cấu tróc Multi-client cho phÐp dữ liệu cã thể
ph©n t¸n ra một số Server, và cïng được kết nối bởi Multi-client. Nã sẽ chia hệ thống
thành çc Section. Mỗi section cã 1 OS server riªng. Ưu điểm của hệ ph©n t¸n là : çc
section của hệ thống được t¸ch riªng, cã hiệu suất cao hơn.
61
Quantitative Framework:
Do sự linh hoạt của cấu tróc client-server, PCS7 cã thể được sử dụng cho çc
hệ cã số khung làm việc từ nhỏ tới lớn. Nhiều trạm vận hành cã thể kết nối tới hệ
PCS7. PCS7 hỗ trợ cã thể kết nối tới 6 server. Mỗi server cã thể điều hành 16 client
hoặc multiclient. Client và Multi-client cã thể sử dụng cïng nhau. VÝ dụ một ứng
dụng: nếu 6 OS Server cã cài đặt 10 Multi-client trong một phßng thiết bị, Mỗi một
Server cã 6 trạm vận hành (như 1 client). Tổng cộng là cã 46 trạm vận hành. trong hệ
nhiều người sử dụng.
4 Truyền th«ng giữa çc phần tử trong hệ thống
4.1 Hệ thống BUS sử dụng trong SIMATIC PCS 7
Hệ thống BUS là hệ thống kh«ng thể thiếu được với çc hệ điều khiển đặc biệt
là điều khiển ph©n t¸n. Hệ điều khiển qu¸ tr×nh SIMATIC PCS 7 sử dụng mạng
truyền th«ng c«ng nghiệp SIMATIC NET. Tất cả çc sản phẩm của SIMATIC NET
đều được ph¸t triển cho c«ng nghiệp và cũng cã thể sử dụng trong çc mạng th«ng
thường. Çc phần tử của SIMATIC NET được thiết kể để hoạt động trong çc m«I
trường c«ng nghiệp mà trong đã cã sự ảnh hưởng của: trường nhiễu điện từ, chất độc
hại, chịu được ¸p suất, nơi cã độ « nhiễm cao....
Hệ thống SIMATIC NET cã çc loại hệ thống BUS sau:
- Fast Industrial Ethernet
- Industrial Ethernet (SINEC H1)
- PROFIBUS (FMS)
- PROFIBUS-DP
- PROFIBUS-PA
- AS-Interface
Tất cả çc phần tử của SIMATIC NET đều cã thể kết nối với çc loại BUS trªn.
Hệ thống bus được x©y dựng trªn cơ sở phương thức truyền th«ng điện hoặc quang.
62
PCS 7 sử dụng çc loại çp sau:
- Industrial Twisted Pair (ITP): Ưu điểm của việc sử dụng çp ITP là gi¸ thành
rẻ. Kết nối dễ ràng.
- Triaxial/coaxial cable (chỉ sử dụng với Industrial Ethernet): Tốc độ truyền
cao hơn đ«i d©y xoắn, gi¸ thành cao hơn và việc lắp đặt đấu d©y phức tạp. Çp đồng
trục chỉ sử dụng cho mạng ethernet.
- Çp quang: Ưu điểm là khoảng çch truyền lớn, chống được nhiễu rất tốt, độ
an toàn và độ tin cậy cao.
4.2 Bus hệ thống trong PCS 7.
Bus hệ thống được coi như là xương sống của hệ điều khiển qu¸ tr×nh bởi v×
nãkết nối tất cả çc phần tử của hệ thống ( PLC, ES, OS) và do đã çc phần tử này
cãthể trao đổi th«ng tin với nhau. SIMATIC PCS 7 sử dụng çc loại BUS hệ thống
sau:
- Fast Industrial Ethernet
- Industrial Ethernet
- PROFIBUS
Do cã nhiều loại và nhiều cấu tróc Bus hệ thống kh¸c nhau, nhiều phương tiện
truyền th«ng được hỗ trợ bởi hệ thống, Bus hệ thống trong PCS 7 rất linh hoạt và cã
çc đặc điểm sau:
- Gi¸ thành
- Số trạm: Từ 2 cho tới vài trăm
- Chiều dài : từ 50m cho tới 150 km
- Tốc độ :từ 1.5 Mbps tới 100 Mbps
- Khả năng dự phßng
- Khả năng chống nhiễu điªn từ:
VÝ dụ : Bus hệ thống trong PCS 7 kết nối ES, OS và PLC.
4.2.1 Industrial Ethernet

Với çc hệ thống đßi hỏi cã hiệu suất cao, hệ PCS 7 thường sử dụng bus hệ
thống là Industrial Ethernet. Industrial Ethernet x©y dựng dựa theo chuẩn 802.3 với
63
đường truyền dữ liệu là 10 Mbps, và cã khoảng vài trăm trạm cã thể kết nối vào hệ
thống bus. Và cã rất nhiều phần tử cã thể cấu h×nh kết nối truyền th«ng.
Çc hệ thống cã thể kết nối với Industrial Ethernet:
- PLC với modul CP 443-1
- OS Server, OS đơn người sử dụng, trạm kỹ thuật cã giao diện với Industrial
Ethernet: modul CP 1613.
Phương tiện truyền th«ng:
- Triaxial cable (shielded coaxial cable)
- ITP (Industrial Twisted Pair)
- Fiber-optic cable
OLM (Optical Link Module): OLM cã thể dïng để cấu h×nh Industrial Ethernet.
OLM cho phÐp x©y dựng một cấu tróc mạng linh hoạt trªn cơ sở dïng çp quang.
OLM cã 3 giao diện với ITP và 2 giao diện với çp quang. Nếu sử dụng ITP th× cã
thể kết nối tới 3 terminal hoặc 3 đoạn ITP kh¸c. Nếu sử dụng çp quang, cã thể kết
nối tới 2 terminal hoặc mạng çp quang kh¸c.
Dự phßng: Nếu cần tăng độ tin cậy của hệ thống truyền th«ng, cã thể sử dụng thªm
một đường Industrial Ethernet kh¸c để dự phßng. Với Ethernet th× nªn sử dụng dự
phßng là một vßng çp quang ( Redundant Optical Ring) là phï hợp hơn cả..
Redundant Optical Ring: Được x©y dựng bằng hệ thống çp quang cã sử dụng OLM.
Cấu tróc của mạng này m« tả như trong h×nh sau:
Tất cả çc OLM trong mạng Industrial Ethernet được kết nối thành một vßng kÝn.
Cấu tróc này làm tăng độ tin cậy của hệ thống, chẳng hạn cã một đoạn çp bị đứt hoặc
cã 1 OLM bị hỏng th× hệ thống vẫn cã thể hoạt động. Hệ thống này cã thể sử dụng
tối đa là 11 OLM trong 1 vßng.
4.2.2 Fast Industrial Ethernet
Với çc hệ cã quy m« vừa trở lªn và với hiệu suất rất cao, th× bus hệ thống của
PCS 7 phải dïng Fast Industrial Ethernet. Ethernet tốc độ cao là sự ph¸t triển của
64
Ethernet th«ng thường và çc đặc điểm chÝnh của Ethernet tốc độ cao cũng giống
như Ethernet th«ng thường, với tốc độ truyền lªn tới 10 cho tới 100 Mbps. Phương
thức truy cập đường truyền sử dïng CSMA/CD, cã thể sử dụng çp quang hoặc çp
đ«I d©y xoắn. Số trạm kết nối tới Fast Industrial Ethernet là kh«ng giới hạn.
Çc hệ thống cã thể kết nối tới Fast Industrial Ethernet:
- PLC với modul CP 443-1
- OS Server, trạm vận hành đơn người sử dụng, Trạm kỹ thuật với modul giao
diện với Industrial Ethernet là CP 1613.
Phương tiện truyền th«ng: Çc loại çp sau cã thể sử dụng:
- Industrial twisted pair (ITP)
- Çp quang
Với triaxial cable: kh«ng dïng được với Fast Ethernet
Kỹ thuật chuyển mạch với OSM ( Optical Switch Modules):
Cho phÐp hệ thống cã thể chuyển mạch giữa mạng Industrial Ethernet ITP
(Industrial Twisted Pair- tốc độ 10 Mbps) và mạng Fast Ethernet với çp quang (tốc
độ truyền 100 Mbps).Kỹ thuật chuyển mạch này làm đơn giản ho¸ việc cấu h×nh
mạng và dễ dàng mở rộng hệ thống. Một OSM cã 6 giao diện với ITP ( ITP port) và 2
giao diện với çp quang. Do vậy chóng ta cã thể kết nối với 6 ITP Terminal hoặc 6
mạng ITP với cổng ITP. Ta cũng cã thể kết nối th«ng qua cổng kết nối với çp quang.
4.3 KÕt nối Bus trường trong hệ PCS 7
Hiện nay, việc trao đổi dữ liệu giữa PLC và çc bộ vào ra ph©n t¸n cũng như
çc thiết bị trường thông minh được thực hiện bằng hệ thống bus trường. Bus trường
sử dụng truyền th«ng số. PCS 7 sử dụng Profibus-DP làm bus trường tuy nhiªn trong
çc trường hợp đặc biệt ta có thể sử dụng thªm çc loại bus trường kh¸c kết nối tới
Profibus-DP. Çc loại bus trường sau có thể sử dụng làm bus trường của hệ PCS 7.
- PROFIBUS-DP
- PROFIBUS-PA
- AS-Interface
- HART
Với PROFIBUS-PA, PCS 7 có thể sử dụng trong çc m«i trường khắc nghiệt.
65
4.3.1 PROFIBUS DP
Với hệ thống điều khiển PCS 7, chuẩn PROFIBUS-DP được sử dụng để kết
nối çc vào ra ph©n t¸n. Bộ vào ra ph©n t¸n ET 200M ph©n bố çc thiết bị trường
được kết nối bằng PROFIBUS DP. PROFIBUS-DP cho phÐp kết nối tới 32 trạm với
một đường DP, với tốc độ truyền lªn tới 12 Mbps.
Khả năng kết nối tới çc thiết bị của PROFIBUS-DP:
Cả hai loại giao diện sau đều có thể sử dụng với PROFIBUS-DP:
- Giao diện PROFIBUS-DP được tích hợp trong çc CPU 414, CPU 416, CPU
417.
- Nếu chóng ta quản lý nhiều đường PROFIBUS-DP từ một PLC S7-400, th×
cã thể lắp thªm 9 modul CP 443-5 mở rộng. PCS 7 còng cho phÐp sử dụng tới 10
đường PROFIBUS cho một bộ điều khiển trung t©m.
Phương tiện truyền th«ng:
Tất cả çc tài nguyªn của SIMATIC NET PROFIBUS đều cã thể kết nối vào
bus trường PROFIBUS-DP. PROFIBUS-DP cã thể sử dụng 2 loại çp:
- Industrial Twisted Pair (ITP)
- Çp quang
Dự phßng:
Chóng ta cã thể sử dụng çc đường PROFIBUS-DP làm dự phßng nếu cần
thiết. PLC dự phßng S7-417H với modul truyền th«ng dự phßng CP 443-5 được sử
dụng để dự phßng PROFIBUS-DP kết nối tới vào ra ph©n t¸n. Ta cũng cã thể sử
dụng giao diện với DP được tÝch hợp trong S7-417H.
66
4.3.2 ET 200M trong SIMATIC PCS 7
Bộ vào ra ph©n t¸n ET 200M được sử dụng để kết nối với çc thiết bị trường.
Sự tÝch hợp đồng nhất của çc thiết bị trường trong Fieldbus
Trong qu¸ tr×nh hoạt động çc thiết bị trường ( ET 200M cã lắp çc đầu vào ra
hoặc bản th©n çc thiết bị trường) trao đổi dữ liệu th«ng qua çc khối truyền th«ng
đang chạy trong PLC. Trong khi cấu h×nh kết nối giữa çc thiết bị trường, çc khối
được sắp xếp trong çc biểu đồ CFC/SFC. Çc khối chức năng cần cho truyền th«ng
nằm trong thư viện thiết bị trường của SIMATIC PCS 7 (Field Device Blocks). Çc
thiết bị trường được cấu h×nh th«ng qua c«ng cụ phần mềm PDM được tÝch hợp
trong ES.
67
Dự phßng kết nối với ET 200M
Trong mạng dự Phßng kết nối tới bus trường dự phßng
PROFIBUS-DP. Chóng ta sử dụng modul giao diện IM 153 để kết nối bộ vào ra
ph©n t¸n ET 200M với PLC dự phßng S7 417H bằng 2 đường dự phßng PROFIBUS-
DP. Nếu một trong 2 đường PROFIBUS-DP gặp sự cố, một bộ chuyển mạch tự động
nhảy sang PROFIBUS-DP dự phßng.
4.3.3 PROFIBUS-PA
PROFIBUS-PA là sự mở rộng của PROFIBUS-DP, cho phÐp çc ứng dụng cã
thể thực hiện trong çc m«i trường nguy hiểm. Kỹ thuật truyền th«ng với
PROFIBUS-PA cã trong chuẩn IEC 1158-2. Với PROFIBUS-PA, çc Transmitter và
Actuator ở những nơi nguy hiểm cã thể truyền th«ng với PLC qua một khoảng çch
rất lớn. TÝn hiệu được truyền th«ng qua một đường çp 2 d©y (ITP). Ta cã thể kết
nối 30 thiết bị trường tới 1 đoạn PROFIBUS-PA ở những m«i trường làm việc b×nh
thường hoặc tới 10 thiết bị trường trong m«i trường làm việc nguy hiểm.
PROFIBUS-PA cã tốc độ truyền 31.25kbps.
Khả năng kết nối của PROFIBUS-PA với çc thiết bị trường:
Để kết nối çc thiết bị với hệ thống PCS 7 th«ng qua PROFIBUS-PA, Çc khối
của thư viªn PCS 7 Driver cã chứa çc khối driver cho çc đầu vào số, đầu ra số, vào
ra số theo chu kỳ và toàn bộ çc thiết bị của SIEMENS mà cã khả năng kết nối với
PROFIBUS-PA bao gồm:
- SITRANS P
- SITRANS F
- SITRANS T3K
- SIPART PS2
Và ta cũng cã thể sử dụng çc thiết bị đã được chuẩn ho¸ của çc h·ng kh¸c.
5. Çc chức năng điều khiển hệ thống.
5.1 Çc chức năng chung
Ngoài çc phần tử của SIMATIC S7, hệ PCS 7 cßn hỗ trợ thªm một số chức
năng điều khiển qu¸ tr×nh bậc cao:
- Đồng bộ thời gian tại trung t©m
- Gi¸m s¸t çc phần tử của PCS 7: PLC và OS.
68
- Çc hoạt đồng: Khởi động và khởi động lại của PLC, bus, OS và của toàn bộ
hệ thống
- Dự phßng tất cả phần tử hệ thống
- Xử lý bản tin
- Kh¸i niệm người vận hành điều khiển
TÝch hợp hệ thống điều khiển gi¸m s¸t và chuẩn đo¸n điều khiển qu¸ tr×nh.
5.2 Xử lý çc bản tin trong SIMATIC PCS 7.
Kh¸i niệm bản tin trong hệ thống điều khiển PCS 7 hỗ trợ người vận hành phản
ứng thật nhanh với çc sự kiện đang diễn ra (sự kiện này Ýt khi xảy ra), çc cảnh
b¸o.... Những sự kiện trªn cã thể đến từ những tiến tr×nh b×nh thường, ngoại lệ hoặc
rắc rối trong điều khiển qu¸ tr×nh và chóng được th«ng b¸o riªng rẽ tới người vận
hành. Ngoài những sự kiện trªn, sự can thiệp của người vận hành vào hệ thống cũng
được đưa vào kh¸i niệm bản tin; Chóng được ghi và çc danh s¸ch bản tin và tài liệu
riªng biệt, như những bản tin qu¸ tr×nh. Cã 3 lớp bản tin sau:
- Çc bản tin qu¸ tr×nh (Process messages): Đ©y là những sự kiện qu¸ tr×nh
của qu¸ tr×nh tự động, chẳng hạn như sự vi phạm giới hạn của çc gi¸ trị đo và çc
bản tin trạng th¸i.
- Çc bản tin điều khiển qu¸ tr×nh (Process control messages): Đ©y là những
bản tin g©y ra do những lỗi được ph¸t hiện và PCS 7 th«ng b¸o chóng. Những lỗi này
cã thể là từ một phần tử gặp sự cố, hoặc một đoạn d©y bị đứt...
- Çc bản tin người sử dụng nhập vào (Operator input messages): Được tạo ra
trong qu¸ tr×nh người vận hành điều khiển hệ thống çc điểm đo hoặc çc biến qu¸
tr×nh, chẳng hạn cã thể xảy ra với sự thay đổi chế độ của bộ điều khiển vßng kÝn.
Çc bản tin loại này được tự động tạo ra khi người vận hành sử dụng màn h×nh vận
hành cung cấp bởi thư viện.
5.3 Çc bản tin điều khiển qu¸ tr×nh và kh¸i niệm về chuẩn đo¸n
Hệ thống điều khiển gi¸m s¸t là một thành phần kh«ng thể thiếu của SIMATIC
PCS 7 và nã được dùng trực tiếp mà kh«ng cần phải cấu h×nh. Điều khiển gi¸m s¸t
tạo ra çc bản tin điều khiển qu¸ tr×nh cung cấp çc th«ng tin về çc trạng th¸i lỗi của
çc phần tử trong hệ thống.Çc phần tử của hệ thống bao gồm: sensor, transmitter, tất
cả çc phần tử hệ thống và modul cho tới nguồn cấp. Hệ thống điều khiển gi¸m s¸t và
chuẩn đo¸n cã chức năng giảm thiểu thời gian ph¸t hiện lỗi khi çc phần tử gặp sự cố.
Mục đÝch của việc này là người vận hành hoặc kỹ sư điều khiển hệ thống cã thể t×m
được sự cố trong thời gian ngắn nhất. Hệ thống điều khiển gi¸m s¸t là một chức năng
được tÝch hợp vào hệ thống mà nã thực hiện với tất cả çc phần tử phần cứng và
phần mềm. Çc bản tin điều khiển qu¸
tr×nh được quản lý trong OS dưới dạng çc bản tin qu¸ tr×nh. Chóng cã thể được x¸c
nhận và cũng cã thể lưu trữ bªn ngoài nếu muốn. Ta cã thể cấu h×nh çc phản ứng của
hệ thống đối với çc lỗi xuất hiện.
Cã 3 mẫu ứng dụng được thiết kế cho hệ thống điều khiển gi¸m s¸t và chuẩn
đo¸n trong PCS7:
1. Người vận hành được cảnh b¸o bằng çc bản tin điều khiển qu¸ tr×nh để
th«ng b¸o çc sự cố. Tất cả çc bản tin truyền tới đều được hiển thị và lưu trữ. Người
69
vận hành được hướng dẫn bằng h×nh ảnh điều khiển vận hành và được th«ng b¸o ảnh
hưởng của lỗi tới qu¸ tr×nh. Çc phản ứng của hệ thống với çc sự kiện lỗi được thực
hiện một çch tự động.
2. Nếu cần thiết, người vận hành th«ng b¸o cho kỹ sư chịu tr¸ch nhiệm về sự
cố. Kỹ sư này phải kết nối tới tất cả çc bản tin điều khiển qu¸ tr×nh và cã thể thấy
được toàn cảnh çc bản tin chưa xử lý. çc bản tin lỗi đã được hiển thị chứa th«ng tin
về nguyªn nh©n của lỗi, vị trÝ lỗi. Çc bản tin chuẩn đo¸n cung cấp thªm những chi
tiết hơn về lỗi xảy ra.
3. Nếu çc sự cố kh«ng thể được sửa chữa, th× kỹ sư điều khiển qu¸ tr×nh tham
khảo çc chuyªn gia của Siemens. Çc chuyªn gia này biết çc bÝ quyết của hệ thống
chuẩn đo¸n và kiểm thử, và cã thể kết nối tới tất cả çc phần tử của hệ thống để sửa
lỗi, khi cần thiết th× phải sử dụng çc dịch vụ từ xa.
5.4 Kh¸i niệm về Startup và Restart
Qu¸ tr×nh khởi động và khởi động lại của hệ thống PCS 7 hoặc của çc phần tử
riªng lẻ là çc chức năng của hệ thống và được chạy một çch tự động. Và do đã
kh«ng cần phải cấu h×nh những đặc tÝnh khởi động và khởi động lại thªm vào hệ
thống. Ta cã thể thực hiện đặc tÝnh khởi động cho một hệ x¸c định bằng çc Function
Block mà chóng hoàn toàn phù hợp với çc hệ cụ thể và chóng cã thể được gọi trong
qu¸ tr×nh khởi động của PLC.
Nếu çc phần tử riªng lẻ mà cã tham gia truyền th«ng nhưng gặp lỗi kh«ng kết
nối được, th× những phần tử này sẽ tự nã kh«i phục lại trạng th¸i kết nối truyền th«ng
cần thiết khi chóng khởi động hoặc khởi động lại
- Khởi động và khởi động lại của PLC
Với çc đặc tÝnh khởi động, cã hai loại:
- Khởi động bằng tay: vÝ dụ như, người vận hành điều khiển çc Panel của
PLC, hoặc bằng çc phương tiện vận hành của ES.
- Khởi động tự động: VÝ dụ, Khi điện ¸p vận hành kng nằm trong khoảng cho
phÐp, hệ thống tự động điều chỉnh về gi¸ trị cho phÐp.
Çc đặc tÝnh khởi động của PLC bao gồm çc bước sau:
1. Bật PLC và kh«i phục điện ¸p vận hành

2. Tự khởi tạo PLC bao gồm cả việc kiểm tra çc hàm và çc đối số của phần
cứng. Çc modul vào ra mà đã được cấu h×nh cã thể được đặt çc đối số cũng cã thể
được nạp vào với tập çc đối số đã đặt.
3. Gọi khối tổ chức khởi động (OB). Khối OB này được được thực hiện một
çch chÝnh x¸c sau khi khởi động lai, Tất cả çc khối chức năng của OB được thực
hiện như trong h×nh sau:
Vào cuối giai đoạn khởi động, PLC sẽ gửi một khung bản tin thÝch hợp tới
trạm truyền th«ng mà đã bật bộ PLC này. Một kết quả của hành động này là Çc trạm
70
vận hành đã bật PLC này cã thể hỏi çc th«ng tin về trạng th¸i sự kiện của bộ điểu
khiển để cã thể ghi lại bất cứ một thay đổi nào cã thể xảy ra trong khi bộ điều khiển
kh«ng chạy.
KÕt luËn
Hiện nay cã rất nhiều h·ng sản xuất và kinh doanh trong lĩnh vực tự động ho¸ hoạt
động ở Việt Nam như ABB (Mỹ),Yokowaka (Nhật),Siemens (Đức), Honeywell (Mü)…
Trong ®ã SIEMENS lµ h·ng s¶n xuÊt thiÕt bÞ c«ng nghiÖp hµng ®Çu thÕ giíi, xuÊt
hiÖn ë níc ta tõ kh¸ sím.Trong ®å ¸n của m×nh em chọn bé xử lý điều khiển trung
t©m là bộ điều khiển qu¸ tr×nh PCS 7 của h·ng SIEMENS víi những ưu điểm sau:
- Khi cßn ngåi trªn ghÕ nhµ trêng, chóng em ®· cã ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕp xóc víi
bé ®iÒu khiÓn S7-300 cña SIEMENS, ®· ®îc t×m hiÓu s¬ qua vÒ chóng
- Çc thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn cña h·ng SIEMENS ®ang ®îc sö dông rÊt phæ biÕn
ë níc ta.
- Cã nhiÒu n¬i ®µo t¹o øng dông thiÕt bÞ tù ®éng ho¸ cña SIEMENS, ®iÒu nµy
cung cÊp cho chóng ta mét lùc lîng hïng hËu sö dông vµ ph¸t triÓn hÖ thèng.
- HÖ PCS7 cã cÊu tróc module hÕt søc linh ho¹t tuú theo quy m« mµ ta cã thÓ
sö dông cÊu tróc ®Çy ®ñ hay cÊu tróc thu gän cña hÖ PCS7.
- HÖ PCS7 cã cÊu tróc më nªn cã thÓ më réng hÖ thèng phôc vô cho viÖc ph¸t
triÓn quy m« hÖ thèng.
SIMATIC PCS7 lµ hÖ thèng ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh th«ng dông trong c«ng
nghiÖp tù ®éng ho¸ ®îc cung cÊp bëi h·ng SIEMENS. Nã lµ kÕt qu¶ cña sù ph¸t
triÓn ®óng híng trªn c¬ së kÕ thõa çc thµnh tùu ®· ®¹t ®îc lµ: TELEPERM
SIMATIC S5, SIMATIC S7, SIMATIC PCS7. Do vËy, nã thÝch hîp cho çc nhiÖm
vô ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh trong tÊt c¶ çc lÜnh vùc c«ng nghiÖp.
HÖ thèng ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh PCS 7 ®îc ph¸t triÓn víi viÖc sö dông çc
thµnh phÇn SIMATIC chuÈn. Nh vËy, ngoµi viÖc quan t©m ®Õn çc yªu cÇu
®iÒu khiÓn ®èi víi çc thµnh phÇn nµy ta cßn cã thÓ ph¸t triÓn çc nhiÖm vô riªng
biÖt cña ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh ®Ó ®¹t ®îc tÝnh tæng thÓ mµ thêng gÆp trong yªu
cÇu ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh. PCS7 tiªu biÓu cho sù kÕt hîp çc chøc n¨ng cña hÖ
thèng ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh víi mét ph¹m vi çc s¶n phÈm mµ Simatic ®a ra ®Ó cã
71
thÓ thiÕt kÕ chóng lµm viÖc víi nhau nh lµ sù kÕt nèi ®ång nhÊt cña mét hÖ
thèng.
PhÇn IV
T×m hiÓu, øng dông hÖ thèng ®iÒu khiÓn plc s7-300 cho
d©y chuyÒn c©n b¨ng ®Þnh lîng nhµ m¸y xi m¨ng hoµng mai
I. Tæng quan vÒ PLC
I.1. Giíi thiÖu chung
Trong çc hÖ thèng c«ng nghiÖp, çc qu¸ tr×nh lµm viÖc cña çc thiÕt bÞ
®ang tiÕn tíi tù ®éng ho¸. Tríc ®©y, ®Ó thùc hiÖn mét c«ng ®o¹n s¶n xuÊt hoÆc
mét qui tr×nh tù ®éng ho¸ nµo ®ã chóng ta cÇn thu thËp çc ®iÒu kiÖn ®Çu vµo
vµ çc ®iÒu kiÖn ®Çu ra cïng víi quan hÖ gi÷a chóng ®Ó thiÕt lËp mét hÖ thèng
tù ®éng dùa trªn c¬ së çc phÇn tö logic nh çc phÇn tö logic ®iÖn tö, çc bé c¶m
biÕn, çc r¬ le, çc c«ng t¾c, çc cuén d©y v.v.. vµ çc mèi t¬ng quan gi÷a chóng víi
nhau ®Ó t¹o nªn mét ch¬ng tr×nh ho¹t ®éng m« t¶ ®óng ®¾n qu¸ tr×nh tù ®éng mµ
chóng ta muèn thùc hiÖn.
Tríc ®©y chóng ta vÉn thêng sö dông çc phÇn tö logic s½n cã nh çc r¬ le,
çc linh kiÖn ®iÖn tö v.v.. th«ng qua viÖc bè trÝ vµ liªn kÕt çc phÇn tö nµy víi
nhau ta cã thÓ m« pháng mét ch¬ng tr×nh lµm viÖc nµo ®ã.
Ngµy nay çc bé ®iÒu khiÓn kh¶ tr×nh PLC (Programmable Logic
Contrroller) ®· trë nªn hÕt søc phæ biÕn trong çc thiÕt bÞ, çc hÖ thèng tù ®éng ë
kh¾p çc øng dông c«ng nghiÖp hoÆc phi c«ng nghiÖp trªn kh¾p thÕ giíi. KÕt hîp
víi kÜ thuËt vi xö lÝ tiªn tiÕn, kÜ thuËt phÇn mÒm hoµn h¶o, PLC cã nhiÒu tÝnh
n¨ng u viÖt cho phÐp gi¶i quyÕt mäi nhiÖm vô tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p nhng l¹i
dÔ sö dông.
Sù kh¸c biÖt gi÷a hÖ thèng ®iÒu khiÓn liªn kÕt cøng vµ hÖ thèng ®iÒu khiÓn kh¶
tr×nh (PLC) ë chç çc c«ng t¾c vµ/hoÆc çc r¬ le trong ®iÒu khiÓn liªn kÕt cøng
®îc thay thÕ b»ng ch¬ng tr×nh trong hÖ thèng ®iÒu khiÓn kh¶ tr×nh PLC.
HÖ thèng ®iÒu khiÓn liªn kÕt cøng:
Trong hÖ thèng nµy, çc bé c¶m biÕn, çc cuén d©y, çc ®Ìn v.v.. ®îc liªn kÕt víi
nhau b»ng d©y dÉn vÜnh viÔn. Kh«ng thÓ thiÕt lËp hÖ thèng vµ kÕt d©y gi÷a çc
phÇn tö cÊu thµnh ®îc nÕu cha biÕt râ nhiÖm vô cña chóng trong hÖ thèng, nãi
çch kh¸c cÇn cã "ch¬ng tr×nh lµm viÖc" cô thÓ m« t¶ nhiÖm vô cña hÖ thèng, cña
tõng phÇn tö trong hÖ thèng. Khi cã bÊt k× sù thay ®æi nµo cña "ch¬ng tr×nh lµm
viÖc" b¾t buéc ph¶i bè trÝ vµ liªn kÕt l¹i çc phÇn tö cña hÖ thèng.
HÖ thèng ®iÒu khiÓn kh¶ tr×nh:
Trong hÖ thèng ®iÒu khiÓn kh¶ tr×nh çc phÇn tö ®iÒu khiÓn c¬ b¶n ®· ®-
îc m« t¶ s½n trong hÖ thèng, mèi liªn kÕt gi÷a çc phÇn tö ®iÒu khiÓn ®îc m« t¶
b»ng ch¬ng tr×nh, çc bé c¶m biÕn, çc cuén d©y v.v.. ho¹t ®éng trong çc m¸y mãc
sÏ ®îc nèi trùc tiÕp víi hÖ thèng ®iÒu khiÓn.
Ch¬ng tr×nh ®Þnh nghÜa çc ph¬ng thøc ho¹t ®éng ®îc viÕt trùc tiÕp vµo bé nhí
cña bé ®iÒu khiÓn (program memory) th«ng qua ngêi lËp ch¬ng tr×nh. Ch¬ng tr×nh
nµy ®äc vµ kiÓm tra tr¹ng th¸i çc bé c¶m biÕn, çc cuén d©y v.v.. ®îc g¸n cho çc
®Çu vµo thùc hiÖn çc chøc n¨ng logic ®îc g¸n cho çc ®Çu vµo nµy vµ göi kÕt
72
qña tíi çc ®Çu ra ®· ®îc x¸c lËp. Khi cã sù thay ®æi nµo ®ã trong cÊu tróc ®iÒu
khiÓn chØ cÇn thay ®æi ch¬ng tr×nh trong bé nhí cña hÖ thèng.
Nh vËy sù thay ®æi hay më réng çc chøc n¨ng cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn cã thÓ dÔ
dµng thùc hiÖn mµ kh«ng cÇn bÊt k× sù can thiÖp mang tÝnh chÊt vËt lÝ nµo.
I.2. Giíi thiÖu vÒ PLC
I.2.1. PLC lµ g×
PLC lµ tõ viÕt t¾t cña côm tõ tiÕn Anh "Progrrammable Logic Controller":
bé ®iÒu khiÓn logic cã thÓ lËp tr×nh (kh¶ tr×nh).
Thùc tÕ trong s¶n xuÊt PLC lµ mét m¸y tÝnh c«ng nghiÖp ®îc g¾n t¹i chç víi d©y
chuyÒn c«ng nghÖ. Qu¸ tr×nh thay thÕ cña PLC cho çc hÖ thèng ®iÒu khiÓn dïng
çc phÇn tö logic kÕt d©y ®· ®îc tr×nh bµy ë trªn.
I.2.2. CÊu t¹o
PLC thùc chÊt còng lµ mét hÖ vi xö lÝ, tuy nhiªn nã çc nh÷ng u ®iÓm næi
bËt mµ çc hÖ vi xö lÝ kh¸c kh«ng cã. Nh÷ng u ®iÓm nµy ta sÏ xÐt ®Õn sau, tríc
tiªn ta ®i vµo xem xÐt cÊu tróc cña nã. PLC gåm çc bé phËn sau:
a) HÖ ®iÒu hµnh
Chøa çc ch¬ng tr×nh hÖ thèng dïng ®Ó x¸c ®Þnh çch thøc thùc hiÖn ch¬ng
tr×nh cña ngêi sö dông, qu¶n lÝ çc ®Çu vµo ra, ph©n chia bé nhí RAM trong vµ
qu¶n lÝ d÷ liÖu.
b) Bé nhí ch¬ng tr×nh
Lu gi÷ ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn PLC, khi PLC ho¹t ®éng, nã sÏ ®äc vµ thùc
hiÖn ch¬ng tr×nh ®îc ghi trong bé nhí nµy. Bé nhí ch¬ng tr×nh lµ mét vïng trong
RAM cña CPU.
c) B¶ng çc ®Çu vµo, ®Çu ra (PII vµ PIQ):Vïng ®Öm cho çc ®Çu vµo vµ ra, çc
b¶ng nµy lµ mét vïng trªn RAM trong.
PROGRAMMER
I O
N CPU U
P T
SENSOR U ROM P ACTUATOR
T U
RAM T
CÊu tróc tæng qu¸t cña PLC

d) Cæng giao tiÕp
Cæng giao tiÕp cña PLC dïng ph¬ng ph¸p truyÒn th«ng nèi tiÕp, qua cæng
nµy PLC cã thÓ nèi víi m¸y lËp tr×nh PG, çc b¶ng ®iÒu khiÓn OB vµ nèi víi çc
PLC kh¸c.
e) Bé ®Õm thêi gian, bé ®Õm vµ cê
73
Trong CPU cã nh÷ng bé ®Õm thêi gian (Timers), çc bé ®Õm (Counters) vµ
çc cê (Flags) mµ ch¬ng tr×nh cã thÓ sö dông. Ch¬ng tr×nh cã thÓ ®Æt, xo¸, khëi
ph¸t còng nh dõng çc bé ®Õm, bé ®Õm thêi gian. Çc gi¸ trÞ ®Õm, gi¸ trÞ thêi gian
®îc lu gi÷ trªn mét vïng dµnh riªng cña RAM trong.
Cê lµ çc « nhí ®Æc biÖt trªn RAM trong, n¬i lu gi÷ çc kÕt qu¶ trung gian
trong qu¸ tr×nh xö lÝ ch¬ng tr×nh.
NÕu cã pin nu«i, mét sè cê, bé ®Õm trong bé nhí RAM vÉn ®îc lu gi÷ khi
PLC mÊt nguån cung cÊp, nh÷ng cê vµ bé ®Õm nµy ®îc gäi lµ çc cê vµ bé ®Õm
duy tr×.
f) Khèi sè häc
Khèi sè häc chøa hai thanh ghi tÝch luü ACCU1 vµ ACCU2. Çc thanh ghi
nµy cã thÓ xö lÝ çc phÐp to¸n theo byte hoÆc tõ.
N¹p th«ng tin tõ Xö lÝ th«ng tin TACCU2 th«ng

PII vµo trong ACCU1 tin tíi PIQ
vµ ACCU2
-Ho¹t ®éng cña khèi sè häc:

Thanh ghi tÝch luü lµ thanh ghi 16 bit (1 tõ) ®îc chia thµnh byte thÊp vµ byte cao.
g) Bé vi xö lÝ
Bé vi xö lÝ gäi çc lÖnh trong bé nhí ch¬ng tr×nh trªn RAM ra ®Ó thùc hiÖn mét
çch tuÇn tù. Theo ch¬ng tr×nh nã xö lÝ çc th«ng tin ®îc lÊy ra tõ b¶ng PII vµ
chuyÓn kÕt qu¶ xö lÝ sang b¶ng PIQ.
h) Bus vµo ra
Trong PLC çc sè liÖu ®îc trao ®æi gi÷a bé vi xö lÝ vµ çc modul vµo ra th«ng qua
bus vµo ra ngoµi. Mét bus gåm nhiÒu ®êng tÝn hiÖu song song vµ ®îc nèi víi
nhiÒu bé phËn kh¸c nhau. HÖ thèng bus ®îc chia thµnh 3 lo¹i: bus ®Þa chØ, bus sè
liÖu vµ bus ®iÒu khiÓn.
I.3. Nguyªn lý ho¹t ®éng
PLC ho¹t ®éng theo chu k× gåm 3 bíc sau:
- Bíc 1: PLC nhËn çc tr¹ng th¸i ®Çu vµo tõ çc sensors vµ ®a vµo b¶ng tr¹ng
th¸i tÝn hiÖu vµo PII
- Bíc 2: Thùc hiÖn ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn xö lÝ çc sè liÖu lÊy tõ PII vµ
göi kÕt qu¶ vµo b¶ng tr¹ng th¸i ®Çu ra PIQ.
- Bíc 3: Göi çc kÕt qu¶ ë b¶ng tr¹ng th¸i ®Çu ra PIQ ra çc ®Çu ra chÊp hµnh
t¬ng tù.
I.4. ¦u ®iÓm cña PLC
Trong ®iÒu khiÓn cã hai lo¹i m¹ch ®iÒu khiÓn:
1. M¹ch liªn kÕt cøng:
Çc linh kiÖn ®îc nèi cøng víi nhau, khi cha x¸c ®Þnh ®îc nhiÖm vô cña tõng
linh kiÖn hoÆc yªu cÇu ®iÒu khiÓn cô thÓ th× kh«ng thiÕt lËp ®îc m¹ch ®iÒu
khiÓn. Ngoµi ra, khi muèn thay ®æi, më réng chøc n¨ng, nhiÖm vô ®iÒu khiÓn
74
hoÆc x¸c ®Þnh sai sãt còng nh söa ch÷a rÊt khã kh¨n, nhÊt lµ khi hÖ thèng ®ang
lµm viÖc.
2. PLC - Bé ®iÒu khiÓn kh¶ tr×nh:
Trong PLC çc phÇn tö logic c¬ b¶n ®· ®îc ®Þnh nghÜa s½n, mèi liªn kÕt
gi÷a çc phÇn tö ®iÒu khiÓn ®îc m« t¶ b»ng ch¬ng tr×nh. Çc bé c¶m biÕn, çc
®Çu ra thiÕt bÞ chÊp hµnh ®Òu ®îc nèi trùc tiÕp víi PLC. Ch¬ng tr×nh lµ bé phËn
giao tiÕp gi÷a ngêi lËp tr×nh vµ PLC, ch¬ng tr×nh ®Þnh nghÜa çc ph¬ng thøc ho¹t
®éng cña PLC theo yªu cÇu cña ngêi lËp tr×nh. Khi muèn thay ®æi, më réng chøc
n¨ng ®iÒu khiÓn hay kh¾c phôc sù cè v.v.. th× chØ cÇn thay ®æi ch¬ng tr×nh mµ
kh«ng cÇn mét sù can thiÖp mang tÝnh chÊt vËt lÝ nµo. nh vËy bé ®iÒu khiÓn
kh¶ tr×nh PLC cã tÝnh n¨ng mÒm dÎo trong ®iÒu khiÓn.
I.5. øng dông cña PLC
Ngµy nay bé ®iÒu khiÓn kh¶ tr×nh PLC ®îc øng dông réng r·i trong nhiÒu
nghµnh c«ng nghiÖp còng nh phi c«ng nghiÖp trªn toµn thÕ giíi nhê u ®iÓm mÒm
dÎo, linh ho¹t trong ®iÒu khiÓn. Nãi riªng vÒ bé ®iÒu khiÓn PLC cña h·ng
SIEMENS (CHLB §øc), ngoµi u ®iÓm nh ®· tr×nh bµy ë trªn th× PLC cña h·ng cßn
rÊt ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i: tõ nh÷ng lo¹i nhá, phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu ®iÒu khiÓn
kh«ng phøc t¹p cho ®Õn nh÷ng bé ®iÒu khiÓn cì lín cã t¸c dông nh mét m¸y vi
tÝnh, ®¸p øng ®îc mäi yªu cÇu ®iÒu khiÓn phøc t¹p nhÊt.
Çc bé ®iÒu khiÓn kh¶ tr×nh hä SIMANTIC S5 cña SIEMENS ®îc øng dông
trong nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp, vÝ dô nh ngµnh dÖt, c«ng nghiÖp chÊt dÎo, xi
m¨ng... vµ nã ®· chiÕm ®îc c¶m t×nh cña çc nhµ s¶n xuÊt.
T¹i ViÖt Nam, PLC hä SIMANTIC cña SIEMENS ®· ®îc ®a vµo ®iÒu khiÓn çc
d©y chuyÒn s¶n xuÊt. Cô thÓ trong hÖ ®iÒu khiÓn cña nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ
B×nh ®· ®a PLC vµo ®Ó ®iÒu hoµ c«ng suÊt çc tæ maý ®iÖn, trong hÖ ®iÒu
khiÓn cña Vietxo Petro, nhµ m¸y thuèc l¸ Th¨ng Long, nhµ m¸y xi m¨ng Hoµng Mai
v.v..
II. giíi thiÖu vÒ tù ®éng ho¸ víi simatic S7-300
II.1. ng«n ng÷ lËp tr×nh S7-300
75
II.1.1. Çc module cña PLC S7-300
§Ó t¨ng tÝnh mÒm dÎo trong øng dông thùc tÕ, bé ®iÒu khiÓn PLC ®îc
thiÕt kÕ kh«ng bÞ cøng ho¸ vÒ cÊu h×nh chóng ®îc chia nhá thµnh çc module. Sè
çc module sö dông nhiÒu hay Ýt phô thuéc vµo bµi to¸n.
1. Module CPU:
Lµ lo¹i module cã chøa bé vi xö lý, hÖ ®iÒu hµnh, bé nhí, çc bé thêi gian, bé
®Õm, cæng truyÒn vµ cã thÓ cã mét vµi cæng vµo/ ra sè. Çc cæng vµo/ ra sè cã
trªn module CPU ®îc gäi lµ cæng vµo ra onboard.
2. Module më réng:
* Module nguån nu«i: PS power cã ba lo¹i: 2A, 5A, 10A.
* Module më réng tÝn hiÖu vµo/ ra: Signal module.
- DI: Digital input, Module më réng çc cæng vµo sè
- DO: Digital output, Module më réng çc cæng ra sè
- DI/DO: Module më réng çc cæng vµo/ ra sè
AI: Analog input, Module më réng çc cæng vµo t¬ng tù vÒ b¶n chÊt chóng
chÝnh lµ çc bé chuyÓn ®æi t¬ng tù sè 12 bits, tøc lµ mçi tÝn hiÖu t¬ng tù ®îc
chuyÓn thµnh mét tÝn hiÖu sè (nguyªn) cã ®é dµi 12 bits.
- Analog output: Module më réng çc cæng ra t¬ng tù chóng chÝnh lµ nh÷ng
bé chuyÓn ®æi sè t¬ng tù.
- AI/AO: Analog input/ Analog output, Module më réng çc cæng çc cæng
vµo ra t¬ng tù.
3. IM (intuface module): Module ghÐp nèi.
§©y lµ lo¹i mudule chuyªn dông cã nhiÖm vô nèi tõng nhãm çc module më
réng víi nhau thµnh khèi vµ ®îc qu¶n lý chung bëi mét module CPU. Th«ng thêng
çc module më réng g¸ liÒn víi nhau trªn mét thanh ray gäi lµ rack.
4. FM (Function module):
Module cã chøc n¨ng ®iÒu khiÓn riªng, vÝ dô nh module ®iÒu khiÓn ®éng
c¬ bíc, module PID …
5. CP (Communication module):
Module phôc vô truyÒn th«ng tin trªn m¹ng gi÷a çc PLC víi nhau hoÆc gi÷a
PLC víi m¸y tÝnh.
II.1.2. CÊu tróc bé nhí cña CPU
1. Vïng chøa ch¬ng tr×nh øng dông:
Vïng nhí ch¬ng tr×nh chia lµm ba miÒn.
- OB (Organiration block): MiÒn chøa ch¬ng tr×nh tæ chøc
- FC (Function): MiÒn chøa ch¬ng tr×nh con ®îc tæ chøc thµnh hµm cã biÕn
h×nh thøc ®Ó trao ®æi data víi ch¬ng tr×nh ®· gäi nã.
- FB (Function block): MiÒn chøa ch¬ng tr×nh con ®îc tæ chøc thµnh hµm vµ
cã kh¶ n¨ng trao ®æi d÷ liÖu víi bÊt cø mét khèi ch¬ng tr×nh nµo kh¸c. Çc data nµy
ph¶i ®îc x©y dùng thµnh mét khèi d÷ liÖu riªng gäi lµ (BD – Data block).
2. Vïng chøa tham sè cña hÖ ®iÒu hµnh vµ ch¬ng tr×nh øng dông:
Vïng nµy ®îc ph©n chia thµnh 7 miÒn kh¸c nhau bao gåm:
- IO (Process image input): MiÒn bé ®Öm çc data cæng vµo sè.
76
Tríc khi thùc hiÖn ch¬ng tr×nh, PLC sÏ ®äc gi¸ trÞ logic cña tÊt c¶ çc cæng ®Çu
vµo vµ cÊt gi÷ chóng vµo vïng nhí I. Th«ng thêng ch¬ng tr×nh øng dông kh«ng ®äc
trùc tiÕp tr¹ng th¸i logic cña cæng vµo sè mµ chØ lÊy data cña cæng vµo tõ bé ®Öm
I.
- Q (Process image output): MiÒn bé ®Öm çc data cæng vµo sè. KÕt thóc
giai ®o¹n thùc hiÖn ch¬ng tr×nh, PLC sÏ chuyÓn gi¸ trÞ logic cña bé ®Öm Q tíi çc
cæng ra sè. Th«ng thêng ch¬ng tr×nh kh«ng trùc tiÕp g¸n gi¸ trÞ tíi tËn cæng ra mµ
chØ chuyÓn chóng vµo bé ®ªm Q.
- MiÒn çc cê: Ch¬ng tr×nh øng dông sö dông vïng nhí nµy ®Ó lu gi÷ çc
tham sè cÇn thiÕt vµ cã thÓ truy cËp nã theo bits (M), byte (MB), tõ (W) hay tõ kÐp
(MD).
- MiÒn nhí phôc vô bé thêi gian (Timer): Bao gåm viÖc lu gi÷ gi¸ trÞ thêi gian
®Æt tríc (PV-Preret value), gi¸ trÞ ®Õm thêi gian tøc thêi (CV-Current value) còng
nh gi¸ trÞ logic ®Çu ra cña bé ®Õm thêi gian.
- C (Counter): MiÒn nhí phôc vô bé nhí bao gåm viÖc lu gi÷ gi¸ trÞ ®Æt tríc
(PV-Preret value), gi¸ trÞ ®Õm thêi gian tøc thêi (CV-Current value) vµ gi¸ trÞ logic
®Çu ra cña bé ®Õm.
- PI: MiÒn ®Þa chØ cæng vµo cña çc module t¬ng tù (I/O external input).
Çc gi¸ trÞ t¬ng tù t¹i cæng vµo cña modul t¬ng tù sÏ ®îc modul ®äc vµ chuyÓn tù
®éng theo nh÷ng ®Þa chØ.
- PQ: MiÒn ®Þa chØ cæng ra cho çc module t¬ng tù (I/O external input). Çc
gi¸ trÞ theo nh÷ng ®iÒu kiÖn nµy sÏ ®îc module t¬ng tù chuyÓn tíi çc cæng ra t¬ng
tù. Ch¬ng tr×nh øng dông cã thÓ nhËp PQ theo tõng byte, tõng (W) hoÆc tõng tõ
kÐp (DW).
3. Vïng chøa çc khèi data:
- DB (Data block): MiÒn chøa d÷ liÖu ®îc tæ chøc thµnh khèi. KÝch thíc
còng nh khèi lîng khèi do ngêi sö dông quy ®Þnh, phï hîp víi tõng bµi to¸n ®iÒu
khiÓn. Cã thÓ truy cËp miÒn nµy theo tõng bits (DBX), byte (DBB), tõ (DBW)
hoÆc tõ kÐp (DBD).
- Local data block: MiÒn d÷ liÖu ®Þa ph¬ng, ®îc çc khèi ch¬ng tr×nh OB,
FC, FB tæ chøc vµ sö dông cho çc biÖn ph¸p tøc thêi vµ chao ®æi data cña biÕn
h×nh thøc víi çc khèi ch¬ng tr×nh ®· gäi nã. Néi dung cña mét sè data trong miÒn
nhí nµy sÏ bÞ xo¸ khi kÕt thóc ch¬ng tr×nh t¬ng øng trong OB, FC, FB. MiÒn nµy
cã thÓ truy nhËp tõ ch¬ng tr×nh theo bits (L), byte (LB), tõ (LW), LD.
II.1.3. Vßng quÐt ch¬ng tr×nh.
PLC thùc hiÖn ch¬ng tr×nh theo chu kú lÆp, mçi vßng lÆp ®îc gäi lµ vßng
quÐt (scan). Mçi vßng qÐt ®îc b¾t ®Çu b»ng giai ®o¹n chuyÓn tõ çc cæng vµo sè
tíi bé ®Öm ¶o I, tiÕp theo lµ giai ®o¹n thùc hiÖn ch¬ng tr×nh. Trong tõng vßng
quÐt ch¬ng tr×nh ®îc thùc hiÖn tõ lÖnh ®Çu tiªn ®Õn lÖn kÕt thóc cña khèi OB1
(Block End).
Sau giai ®o¹n thùc hiÖn ch¬ng tr×nh lµ giai ®o¹n chuyÓn çc néi dung cña bé
®Öm ¶o Q tíi çc cæng ra sè.
Vßng quÐt ®îc kÕt thóc b»ng giai ®o¹n truyÒn th«ng néi bé vµ kiÓm lçi.
77
ChuyÓn d÷ liÖu tõ
TruyÒn th«ng vµ cæng vµo
kiÓm tra néi bé
VßNG
quÐt
Thùc hiÖn
ChuyÓn d÷ liÖu ch¬ng tr×nh
tõ cæng ra
Vßng quÐt ch¬ng tr×nh.
Lo¹i h×nh cÊu tróc nµy phï hîp víi nh÷ng bµi to¸n ®iÒu khiÓn nhiÒu nhiªm
vô vµ phøc t¹p PLC S7-300 cã 4 lo¹i khèi c¬ b¶n sau:
- Khèi OB (Orangization block): Khèi tæ chøc vµ qu¶n lý ch¬ng tr×nh ®iÒu
khiÓn. Cã nhiÒu lo¹i khèi OB víi nh÷ng chøc n¨ng kh¸c nhau, chóng ®îc ph©n biÖt
víi nhau b»ng mét sè nguyªn ®i sau nhãm ký tù OB, vÝ dô nh OB1, OB35, OB40,…
- Lo¹i khèi FC (Program block): Khèi ch¬ng tr×nh víi chøc n¨ng riªng gièng
nh mét ch¬ng tr×nh con hoÆc mét hµm (ch¬ng tr×nh con cã biÕn h×nh). Mét ch¬ng
tr×nh øng dông cã nhiÒu khèi FC vµ çc khèi FC nµy ®îc ph©n biÖt víi nhau b»ng
mét sè nguyªn sau nhãm ký tù.
- Lo¹i FB (Function block): Lµ lo¹i FC ®Æc biÖt cã kh¶ n¨ng trao ®æi mét l-
îng d÷ liÖu lín víi çc khèi ch¬ng tr×nh kh¸c. Çc d÷ liÖu nµy ph¶i ®îc tæ chøc
thµnh khèi data riªng lµ Data block. Mét ch¬ng tr×nh øng dông cã thÓ cã nhiÒu FB
vµ ph©n biÖt víi nhau b»ng sè nguyªn nhãm ký tù FB.
- Lo¹i DB (Data block): Khèi chøa çc d÷ liÖu cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn ch¬ng
tr×nh. Çc tham sè cña khèi do ngêi dïng tù ®Æt. Mét ch¬ng tr×nh øng dông cã thÓ
cã nhiÒu khèi OB çc khèi OB nµy ®îc ph©n biÖt víi nhau b»ng mét sè nguyªn sau
nhãm ký tù. Ch¬ng tr×nh trong çc khèi ®îc liªn kÕt víi nhau b»ng çc lÖnh gäi khèi,
chuyÓn khèi. Xem nh÷ng phÇn ch¬ng tr×nh trong çc khèi nh çc ch¬ng tr×nh con
th× S7-300 cho phÐp gäi ch¬ng tr×nh con lång nhau, tøc lµ ch¬ng tr×nh con nµy gäi
sang ch¬ng tr×nh con kh¸c. Sè lÖnh gäi lång nhau phô thuéc vµo tõng chñng lo¹i
module CPU mµ ta sö dông. NÕu sè lÇn gäi khèi lång nhau mµ vît qu¸ con sè giíi h¹n
cho phÐp, PLC sÏ tù chuyÓn sang chÕ ®é stop vµ ®Æt cê b¸o lçi. Khèi OB1 lu«n
78
®îc PLC quÐt vµ thùc hiÖn çc lÖnh tõ lÖnh ®Çu tiªn ®Õn lÖnh cuèi cïng vµ quay
l¹i lÖnh ®Çu tiªn.
Chó ý r»ng bé ®Öm I vµ Q kh«ng liªn quan víi çc cæng vµo/ ra t¬ng tù nªn
çc lÖnh truy nhËp cæng t¬ng tù ®îc thùc hiÖn trùc tiÕp víi cæng vËt lý chø kh«ng
th«ng qua bé ®Öm. Thêi gian cÇn thiÕt ®Ó PLC thùc hiÖn mét vßng quÐt gäi lµ
thßi gian vßng quÐt (scan time). Scan time kh«ng cè ®Þnh, nh vËy gi÷a viÖc ®äc
d÷ liÖu tõ ®èi tîng ®Ó xö lý, tÝnh to¸n vµ tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn tíi ®èi tîng cã mét
kho¶ng thßi gian trÔ ®óng b»ng thêi gian vßng quÐt.
VËy thêi gian vßng quÐt quyÕt ®Þnh thêi gian thùc hiÖn ch¬ng tr×nh ®iÒu
khiÓn trong PLC. T¹i thêi ®iÓn thùc hiÖn lÖnh vµo/ ra th«ng thêng lÖnh kh«ng lµm
viÖc trùc tiÕp víi cæng vµo/ ra mµ chØ th«ng qua bé ®Öm ¶o cña cæng trong vïng
nhí tham sè. ViÖc truyÒn th«ng gi÷a bé ®Öm ¶o víi ngo¹i vi trong çc giai ®o¹n 1
vµ 3 do hÖ ®iÒu hµnh CPU qu¶n lý.
Mét sè CPU khi gÆp lÖnh vµo/ ra ngay lËp tøc hÖ thèng sÏ cho dõng mäi
c«ng viÖc kh¸c, ngay c¶ khi ch¬ng tr×nh xö lý ng¾t, ®Ó thùc hiÖn lÖnh trùc tiÕp
víi cæng vµo/ ra.
II.1.4. CÊu tróc ch¬ng tr×nh
Ch¬ng tr×nh cho S7-300 ®îc lu trong bé nhí cña PLC ë vïng dµnh riªng cho
ch¬ng tr×nh cã thÓ lËp víi hai d¹ng cÊu tróc kh¸c nhau.
1. LËp tr×nh tuyÕn tÝnh:
Toµn bé ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn n»m trong mét bé nhí. Lo¹i h×nh cÊu tróc
nµy phï hîp víi nh÷ng bµi to¸n tù ®éng nhá, kh«ng phøc t¹p. Khèi ®îc chän ph¶i lµ
khèi OB1, lµ khèi PLC lu«n quÐt vµ thùc hiÖn çc lÖnh trong nã thêng xuyªn, tõ
lÖnh ®Çu tiªn ®Õn lÖnh cuèi cïng vµ l¹i quay l¹i lÖnh ®Çu tiªn
2. LËp tr×nh cã cÊu tróc:
Ch¬ng tr×nh ®îc chia thµnh nh÷ng phÇn nhá víi tõng nhiÖm vô riªng vµ çc
phÇn nµy n»m trong khèi ch¬ng tr×nh kh¸c nhau.
II.2. çc lÖnh vµ biÓu diÔn sè trong ch¬ng tr×nh
Ng«n ng÷ PLC S7-300 ®îc trang bÞ nh÷ng c«ng cô to¸n häc m¹nh gióp cho
nh÷ng øng dông vµ ph¸t triÓn ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn mÒm dÎo vµ dÔ dµng. Do
®iÒu kiÖn vÒ thêi gian nªn ph¹m vi ®å ¸n chØ ®a ra nh÷ng lÖnh cã liªn quan ®Õn
ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn.
1. BiÓu diÔn sè thùc:
Do d÷ liÖu sö dông lµ sè thùc nªn ë ®©y chØ ®a ra çch biÓu diÔn sè thùc
trong çc « nhí.
Sè thùc phÈy ®éng lu«n ®îc biÓu diÔn thµnh d·y 32 bits (DW). D¹ng cÊu tróc dÊu
phÈy ®éng uk nh sau.
s(1bit) e(8bit) f(32bit)
- Bit: s lµ bÝt dÊu (s=0 sè d¬ng, s=1 sè ©m)

- PhÇn e: ChØ sè mò.
- PhÇn f: PhÇn hÖ sè. F=b0.2-1+b1.2-2+...+b222-23.
- uk = (-1)s2e-127(1+f)
2. Thanh ghi tr¹ng th¸i vµ cÊu tróc lÖnh:
79
- CÊu tróc lÖnh:
VÝ dô: nh·n: L PIW304 //§äc néi dung cæng vµo

Analog
Tªn lÖnh To¸n h¹ng

To¸n h¹ng cã thÓ d÷ liÖu hoÆc ®Þa chØ.
- Thanh ghi tr¹ng th¸i:
Khi thùc hiÖn lÖnh CPU sÏ ghi l¹i tr¹ng th¸i phÐp tÝnh trung gian còng nh kÕt
qu¶ vµo mét thanh ghi ®Æc biÖt 16 bits, gäi lµ thanh ghi tr¹ng th¸i, nhng chØ sö
dông 9 bits.
BR CC1 CC OV OS OR STA RLO FC

0
- FC: Khi thùc hiÖn dÉy lÖnh logic liªn tiÕp, FC cã gÝa trÞ 1.FC=0 khi dÉy
lÖnh kÕt thóc.
- RLO: KÕt qu¶ tøc thêi cña phÐp tÝnh logic võa thùc hiÖn
- STA: Bits tr¹ng th¸i nµy lu«n cã gi¸ trÞ logic tiÕp ®iÓm ®îc chØ ®Þnh trong
lÖnh.
- OR: Ghi l¹i gi¸ trÞ phÐp tÝnh logic hoÆc cuèi cïng ®îc thùc hiÖn ®Ó phôc
gióp cho viÖc thùc hiÖn phÐp tÝnh vµ sau ®ã.
- OS: Ghi l¹i gi¸ trÞ bits bÞ trµn ra ngoµi gi¸ trÞ b¶ng « nhí.
- CC0 vµ CC1: Hai bits b¸o tr¹ng th¸i kÕt qu¶ phÐp tÝnh víi sè nguyªn, sè
thùc, phÐp dÞch chuyÓn hoÆc phÐp tÝnh logic trong Accu.
CC1 CC0 ý nghÜa

0 0 KÕt qu¶ b»ng 0
0 1 KÕt qu¶ nhá h¬n 0 (<0)
1 0 KÕt qu¶ lín h¬n 0 (>0)
Khi thùc hiÖn lÖnh to¸n häc nh céng trõ nh©n chia víi sè thùc, sè nguyªn.
3. Çc lÖnh logic tiÕp ®iÓm:
- LÖnh g¸n: = <to¸n h¹ng>
To¸n h¹ng lµ ®Þa chØ bÝt I,Q,M,L,D.
LÖnh g¸n gi¸ trÞ logic cña RLO tíi « nhí cã ®Þa chØ trong to¸n h¹ng.
BR CC1 CC0 OV OS OR STA ROL FC

- - - - - 0 x - 1
80
LÖnh t¸c ®éng lªn thanh ghi tr¹ng th¸i: Néi dung bits kh«ng bÞ thay ®æi theo
lÖnh. x: bÞ thay ®æi theo lÖnh.
- LÖnh thùc hiÖn phÐp tÝnh vµ: A <to¸n h¹ng>
To¸n h¹ng lµ d÷ liÖu kiÓu BOOL hoÆc ®Þa chØ bits I,Q,M,L,D,T,C.
NÕu FC=0 lÖnh sÏ g¸n gi¸ trÞ logic cña to¸n h¹ng vµo RLO.FC=1
Nã thùc hiÖn phÐp tÝnh vµ gi÷a RLO víi to¸n h¹ng vµ ghi kÕt qu¶ vµo RLO. LÖnh
t¸c ®éng vµo thanh ghi tr¹ng th¸i nh sau:

- - - - - x x x 1
- LÖnh thùc hiÖn phÐp tÝnh vµ nghÞch ®¶o: AN <to¸n h¹ng>

NÕu FC=0 lÖnh sÏ g¸n gi¸ trÞ logic nghÞch ®¶o cña to¸n h¹ng vµo RLO.FC=1
Nã thùc hiÖn phÐp tÝnh vµ gi÷a RLO víi gi¸ trÞ nghÞch ®¶o cña to¸n h¹ng vµ ghi
kÕt qu¶ vµo RLO.
LÖnh t¸c ®éng vµo thanh ghi tr¹ng th¸i nh sau:

- - - - - x x x 1
- LÖnh thùc hiÖn phÐp tÝnh hoÆc: O <to¸n h¹ng>

Nã thùc hiÖn phÐp tÝnh hoÆc gi÷a RLO víi to¸n h¹ng vµ ghi kÕt qu¶ vµo RLO.

- - - - - 0 x x 1
- LÖnh thùc hiÖn hoÆc nghÞch ®¶o: ON <to¸n h¹ng>

Nã thùc hiÖn phÐp tÝnh hoÆc gi÷a RLO víi gi¸ trÞ nghÞch ®¶o to¸n h¹ng vµ ghi
kÕt qu¶ vµo RLO.

- - - - - 0 x x 1
- LÖnh g¸n: S <to¸n h¹ng>
81
To¸n h¹ng lµ ®Þa chØ bits I,Q,M,L,D. NÕu RLD=0, lÖn sÏ g¸n 1 vµo « nhí cã ®Þa
chØ to¸n h¹ng.

- - - - - 0 x -
- LÖnh g¸n: R <to¸n h¹ng>

To¸n h¹ng lµ ®Þa chØ bits I,Q,M,L,D. NÕu RLD=0, lÖn sÏ g¸n 0 vµo « nhí cã ®Þa
chØ to¸n h¹ng.

- - - - - 0 x -
4. Çc lÖnh lµm viÖc víi thanh ghi Accu1, Accu2:

Çc CPU cña S7-300 thêng cã hai thanh ghi Accumulator (Accu) ký hiÖu lµ
Accu1 vµ Accu2. Hai thanh ghi nµy cã kÝch thíc 3bits.
Mäi phÐp tÝnh trªn sè thùc, sè nguyªn, çc phÐp tÝnh víi m¶ng nhiÒu bits ®Òu thùc
hiÖn trªn hai thanh ghi nµy.
- LÖnh ®äc vµo Accu: L <to¸n h¹ng>
To¸n h¹ng lµ sè nguyªn, sè thùc, nhÞ ph©n, hoÆc ®Þa chØ.
vÝ dô: to¸n h¹ng lµ ®Þa chØ mét tõ kÐp: ID,QM,MD,DBD,DID trong kho¶ng 0-
65534. LÖnh nµy cã t¸c dông chuyÓn néi dung cña Accu1 vµo « nhí cã ®Þa chØ lµ
to¸n h¹ng. Néi dung cò cña Accu2 kh«ng thay ®æi. LÖnh kh«ng söa ®æi thanh ghi
tr¹ng th¸i.
- LÖnh dÞch tr¸i thanh ghi Accu1: SLD <to¸n h¹ng>
LÖnh cã thÓ hoÆc kh«ng cã to¸n h¹ng.
NÕu cã to¸n h¹ng th× to¸n h¹ng lµ sè nguyªn kh«ng dÊu trong kho¶ng 0-32. Sè bÝt
dÞch chØ trong to¸n h¹ng. T¹i mçi lÇn dÞch bÝt thø 31 bÞ ®Èy ra Accu1 vµ ghi vµo
CC1 cßn bÝt ®Çu ®îc ghi 0.
NÕu kh«ng cã to¸n h¹ng th× sè bÝt ®îc dÞch lµ néi dung byte thÊp cña Accu2

- x x x - - - - -
5. LÖnh lµm viÖc víi sè thùc:

TÊt c¶ çc lÖnh nµy ®Òu t¸c ®éng ®Õn thanh ghi tr¹ng th¸i nh sau:
82
- x x x x - - - -
Trong ®ã çc bÝt CC0, CC1 thay ®æi víi ý nghÜa.
CC1 CC0 ý nghÜa

0 0 KÕt qu¶ b»ng 0
0 1 KÕt qu¶ nhá h¬n 0 (<0)
1 0 KÕt qu¶ lín h¬n 0 (>0)
- LÖnh céng: +R
LÖnh kh«ng cã to¸n h¹ng. Thùc hiÖn céng hai sè thùc phÈy ®éng n»m trong hai
thanh ghi Accu1 vµ Accu2 kÕt qu¶ ®îc ghi vµo Accu1. Néi dung thanh ghi Accu2
kh«ng thay ®æi.
- LÖnh trõ: -R
LÖnh kh«ng cã to¸n h¹ng. Thùc hiÖn trõ hai sè thùc phÈy ®éng n»m trong thanh ghi
Accu2 cho sè thùc phÈy ®éng trong Accu1 kÕt qu¶ ®îc ghi vµo Accu1. Néi dung
thang ghi Accu2 kh«ng thay ®æi.
- LÖnh nh©n: *R
LÖnh kh«ng cã to¸n h¹ng. Thùc hiÖn nh©n hai sè thùc phÈy ®éng n»m trong hai
thanh ghi Accu1 vµ Accu2. KÕt qu¶ ®îc ghi vµo Accu1. Néi dung thanh ghi Accu2
kh«ng thay ®æi.
- LÖnh chia: /R
LÖnh kh«ng cã to¸n h¹ng. Thùc hiÖn chia hai sè thùc phÈy ®éng n»m trong hai
thanh ghi Accu2 cho sè thùc phÈy ®éng trongAccu1. KÕt qu¶ ®îc ghi vµo Accu1.
6. Çc lÖnh ®iÒu khiÓn ch¬ng tr×nh:
- LÖnh rÏ nh¸nh khi RLO=1: JC <nh·n>
LÖnh nµy t¸c ®éng ®Õn thanh ghi tr¹ng th¸i nh sau;
- - - - - 0 1 1 0
- LÖnh rÏ nh¸nh khi RLO=0: JNC <nh·n>

LÖnh nµy t¸c ®éng ®Õn thanh ghi tr¹ng th¸i nh sau;

- - - - - 0 1 1 0
- LÖnh rÏ nh¸nh khi CC1=1, CC0=0 hoÆc CC0=1: JMP <nh·n>

LÖnh nµy kh«ng lµm thay ®æi thanh ghi tr¹ng th¸i. §îc sö dông ®Ó rÏ nh¸nh nÕu
nh kÕt qu¶ cho phÐp tÝnh tríc ®ã cã kÕt qu¶ kh«ng d¬ng.
83
7. Bé thêi gian:
Bé thêi gian lµ bé t¹o thêi gian trÔ t mong muèn gi÷a tÝn hiÖu logic ®Çu vµo
Ut vµ tÝn hiÖu logic ®Çu ra Yt. S7-300 cã 5 lo¹i Timer kh¸c nhau nhng trong ph¹p
vi ®å ¸n chØ sö dông vµ tr×nh bµy mét lo¹i.
* Khai b¸o sö dông:
- Khai b¸o tÝn hiÖu enable nÕu muèn sö dông tÝn hiÖu chñ ®éng kÝch.
- Khai b¸o tÝn hiÖu ®Çu vµo Ut
- Khai b¸o thêi gian trÔ mong muèn.
- Khai b¸o tÝn hiÖu xo¸ timer nÕu muèn sö dông chÕ ®é reset chñ ®éng.
TÊt c¶ çc bíc trªn bíc 2,3,4 lµ b¾t buéc.
- Lo¹i Timer trÔ theo sên lªn kh«ng cã nhí:
Có ph¸p: SD <tªn Timer>
Thêi gian gi÷ trÔ ®îc b¾t ®Çu khi cã sên lªn cña tÝn hiÖu vµo (hoÆc cã sên lªn cña
tÝn hiÖu enable ®ång thêi tÝn hiÖu ®Çu vµo b»ng 1), tøc lµ ngay t¹i thêi ®iÓm cã
gi¸ trÞ PV (thêi gian trÔ ®Æt tríc Preset value) ®îc chuyÓn vµo thanh ghi CV
(Current value. T – word). Timer sÏ ghi nhí kho¶ng th¬ig gian tr«i qua kÓ tõ khi ®îc
kÝch b»ng çch gi¶m dÇn mét çch t¬ng øng néi dung thanh ghi CV. Trong kho¶ng
thêi gian trÔ T-bit cã gi¸ trÞ 0. khi hÕt thêi gian trÔ cã gi¸ trÞ 1. Nh vËy T-bit cã gi¸
trÞ vµ T-word cïng cã gi¸ trÞ b»ng 0
I2.1
I2.0
CV
TrÔ
T1-
Bit
VÝ dô: A I2.0 //TÝn hiÖu anable
FR T1
A I2.1 //TÝn hiÖu ®Çu vµo
L W#16#2127 //TrÔ 127 gi©y.
SD T1 //Lo¹i Timer trÔ theo sên lªn.
III/ T×m hiÓu c«ng nghÖ c©n b¨ng ®Þnh lîng trong nhµ m¸y xi m¨ng
Trong qu¸ tr×nh tù ®éng ho¸ truyÒn ®éng ®iÖn còng nh nh÷ng lÜnh vùc kh¸c
cña nhµ m¸y xi m¨ng ®Òu rÊt quan träng nh viÖc ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ m¸y mãc,
viÖc c¶i thiÖn ph¬ng thøc lµm viÖc, ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña çn bé c«ng nh©n
84
viªn, ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm, tèc ®é s¶n xuÊt, ®¶m b¶o an toµn lao ®éng tr¸nh
®éc h¹i cho c«ng nh©n viªn th× trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt cña hÇu hÕt çc nhµ
m¸y xi m¨ng ®Òu trang bÞ çc hÖ thèng tù ®éng lµm viÖc liªn tôc, chÝnh x¸c vµ
æn ®Þnh ®¹t n¨ng suÊt cao nh:
- HÖ thèng c©n b¨ng ®Þnh lîng
- HÖ thèng tù ®éng ®o møc clinker
- HÖ thèng läc bôi tÜnh ®iÖn
- HÖ thèng c©n ®ãng bao xi m¨ng
Muèn phèi liÖu ®¶m b¶o thµnh phÇn ho¸ häc b»ng ph¬ng ph¸p c©n b¨ng
®Þnh lîng çc nguyªn liÖu, nhiªn liÖu ®Çu vµo theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh ®· ®Æt
tríc còng nh lîi dông tÝnh chÊt cña tia  kh«ng xuyªn qua clinker nhng xuyªn qua dîc
s¾t nªn ta dïng hÖ thèng tia  ®Ó ®o møc clinker trong lß. Nhê cã hÖ thèng läc bôi
mµ nhµ m¸y ®· c¶i thiÖn ®îc m«i trêng c«ng nghiÖp cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n
xuÊt v× hiÖu suÊt läc bôi cao chi phÝ n¨ng lîng thÊp thu ®îc çc h¹t bôi cã kÝch th-
íc nhá.
Theo nh tªn ®Ò tµi vµ nh yªu cÇu cña çc hÖ thèng tù ®éng trªn, t¸c gi¶ chØ
nghiªn cøu phÇn c©n b¨ng ®Þnh lîng trong nhµ m¸y xi m¨ng- xi m¨ng Hoµng Mai
III.1 HÖ thèng c©n b¨ng ®Þnh lîng
HÖ thèng c©n b¨ng ®Þnh lîng lµ hÖ thèng quan träng trong d©y chuyÒn s¶n
xuÊt cña nhµ m¸y xi m¨ng. §é chÝnh x¸c cña çc hÖ thèng nµy ®ãng vai trß quyÕt
®Þnh ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm.
Trong c«ng nghÖ s¶n xuÊt xi m¨ng çc thiÕt bÞ ®Þnh lîng chuyªn dïng cã
nhiÒu kiÓu, cã thÓ ph©n lo¹i çc thiÕt bÞ ®Þnh lîng nh sau
- Theo chÕ ®é vËn hµnh cã : §Þnh lîng liªn tôc vµ ®Þnh lîng gi¸n ®o¹n.
- Theo ph¬ng ph¸p ®Þnh lîng ngêi ta chia thµnh : §Þnh lîng theo thÓ tÝch (®ong)
hoÆc theo ®Þnh lîng (c©n) hoÆc ë d¹ng hçn hîp (c©n ®ong).
- Theo ph¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn ®Þnh lîng : ThiÕt bÞ ®Þnh lîng thñ c«ng, thiÕt
bÞ ®Þnh lîng tõ xa, thiÕt bÞ ®Þnh lîng tù ®éng (theo ch¬ng tr×nh ®Æt s½n).
Trong sè çc thiÕt bÞ ®Þnh lîng hiÖn ®ang dïng th× c©n b¨ng ®Þnh lîng ®îc
dïng réng r·i nhÊt. Nã thuéc lo¹i thiÕt bÞ c©n tù ®éng vµ liªn tôc b»ng c¬ cÊu chÊp
hµnh díi d¹ng c¬ khÝ hoÆc ®iÖn tö. ThiÕt bÞ nµy cho phÐp cÊp mét dßng liÖu liªn
tôc ®Òu ®Æn tõ sil« chøa tíi thiÕt bÞ gia c«ng.
Ta xÐt mét lo¹i c©n b¨ng ®Þnh lîng ®îc ®iÒu khiÓn nhê m¸y tÝnh ®ang ®îc
sö dông ë çc nhµ m¸y xi m¨ng: HÖ thèng nµy bao gåm 04 b¨ng c©n ®îc thiÕt kÕ
gièng hÖt nhau ®Ó c©n 04 lo¹i liÖu (®¸ v«i. ®Êt sÐt, pirit vµ phô gia). Tõ 04 b¨ng
85
c©n nµy ngêi ta x¸c ®Þnh çc th«ng sè v – vËn tèc (m/ph) cña b¨ng t¶i vµ khèi lîng
m (kg/m) tøc thêi cña b¨ng t¶i liÖu. Çc th«ng sè nµy ®îc chuyÓn vµo m¸y tÝnh
th«ng qua çc bé chuyÓn ®æi A/D vµ Card ghÐp nèi. Mét ch¬ng tr×nh phÇn mÒm
®îc cµi ®Æt s½n trong m¸y tÝnh sÏ tÝnh to¸n vµ ®a ra tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn tíi c¬
cÊu chÊp hµnh nh»m ®¶m b¶o duy tr× æn ®Þnh lu lîng tøc thêi Q=m.v (kg/phót)
theo gi¸ trÞ ®Æt tríc.
III.1.1 S¬ ®å nguyªn lý kÕt cÊu b¨ng t¶i c©n b¨ng

Tõ sil« cÊp, liÖu r¬i xuèng b¨ng t¶i c©n, qua cöa ®iÒu chØnh chiÒu cao
dßng liÖu, b¨ng t¶i c©n (9) chuyÓn ®éng theo ph¬ng ngang vËn chuyÓn liÖu tõ
®¸y sil« chøa liÖu vµ ®æ vµo b¨ng t¶i chÝnh. Trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn ngêi ta
c©n ®o¹n b¨ng trªn chiÒu dµi x¸c ®Þnh n»m gi÷a con l¨n c©n (1) vµ hai con l¨n bªn
c¹nh con l¨n c©n, nhê lùc do träng t¶i ®Ì lªn ®Çu ®o khèi lîng (5) vµ ®îc ®iÒu
chØnh bëi ®èi träng (2). Toµn bé b¨ng t¶i ®îc kÐo bëi ®éng c¬ ®iÖn (7) qua bé
truyÒn ®ai hoÆc xÝch (3) th«ng qua tang chñ ®éng (6), phÝa b¨ng kh«ng t¶i lu«n
lu«n ®îc c¨ng nhê con l¨n vµ lß xo c¨ng b¨ng (4), toµn bé hÖ thèng con l¨n ®îc b¾t
trªn mét khung c©n (8), khung c©n b¨ng ®îc b¾t cè ®Þnh trªn gi¸ ®ì (10) ®îc b¾t
chÆt xuèng nÒn.
B¨ng t¶i c©n (9)
Khung c©n (8)
Ch©n ®Õ (10)
86
Con l¨n c©n (1) §éng c¬ (7)
§Çu ®o khèi lîng

(5)
§èi träng (2)
Lß xo c¨ng b¨ng
(4)
Bé truyÒn ®ai (3)

Tang chñ ®éng (6)
H-2: S¬ ®å nguyªn lý kÕt cÊu c©n b¨ng t¶i

Qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh khèi lîng cña ®o¹n b¨ng c©n vµ tèc ®é b¨ng t¶i sau ®ã
tÝnh n¨ng suÊt thùc cña c©n: Qthùc(kg/ph)= m(kg/m).v(m/ph).
ë mçi b¨ng t¶i c©n ®Òu ®îc l¾p çc ®Çu c©n ®iÖn tö (5) ®Ó ®o t¶i träng
trªn chiÒu dµi L = 0,5 m. Trong hÖ thèng nµy ®Çu c©n ®îc l¾p vµo vÞ trÝ ®Ó
c©n ®îc ®o¹n b»ng L sao cho sai sè c©n lµ nhá nhÊt, v× b¨ng t¶i c©n ng¾n (kho¶ng
1 m), tèc ®é tõ ®éng c¬ ®Õn b¨ng t¶i truyÒn qua hép sè cøng nªn tèc ®é b¨ng ®îc
®o th«ng qua tèc ®é ®éng c¬. Víi gi¶i ph¸p nµy gi¸ thµnh hÖ thèng c©n gi¶m, qua
®o ®¹c thùc tÕ, víi kiÓu b¨ng vµ ph¬ng ph¸p ®o nµy ®é chÝnh x¸c vÉn ®¹t ®îc sai
sè  2%.
Çc tÝn hiÖu m, v ®îc ®äc vµo m¸y tÝnh theo çc ®êng khèi lîng (Card
chuyÓn ®æi A/D 6 kªnh), ®êng tèc ®é (lÊy tõ ®éng c¬ vµ chuyÓn ®æi A/D 6
kªnh), m¸y tÝnh sÏ tÝnh n¨ng suÊt thùc cña çc c©n Q = m.v, so s¸nh víi n¨ng suÊt
®Þnh møc Q® cña chóng tõ ®ã ®a ra tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn lµ U®k ®Ó ®iÒu khiÓn
th«ng qua çc biÕn tÇn. Môc ®Ých lµ ®iÒu chØnh tèc ®é hîp lý cho çc b¨ng t¶i
c©n sao cho sai sè gi÷a sai sè thùc çc c©n víi n¨ng suÊt ®Þnh møc cña chóng ®¹t
®îc  2%. Trong hÖ thèng nµy cø mçi chu kú 100ms  200 ms, m¸y tÝnh l¹i ®äc çc
sè liÖu m,v mét lÇn, sau ®ã tÝnh trung b×nh trong 1s  2s tõ ®ã ®a ra tÝn hiÖu
®iÒu khiÓn míi. Tãm l¹i cø 1s  2s hÖ thèng l¹i ®iÒu chØnh tèc ®é cña b¨ng t¶i
c©n mét lÇn.
III.1.2. Çc ®Æc tÝnh kü thuËt cña hÖ thèng c©n b¨ng ®Þnh lîng
Mét hÖ thèng tù ®éng ®iÒu khiÓn nãi chung muèn ®a vµo sö dông trong
thùc tÕ ph¶i tho¶ m·n ®îc çc yªu cÇu kü thuËt nh: ChÝnh x¸c, æn ®Þnh, lµm viÖc
l©u dµi tin cËy, ph¶i ®¶m b¶o chØ tiªu kinh tÕ ( gi¸ thµnh l¾p ®Æt rÎ, chi phÝ vËn
hµnh thÊp ). HÖ thèng c©n b¨ng ®Þnh lîng cña nhµ m¸y xi m¨ng cã çc ®Æc tÝnh
kü thuËt sau:
- H×nh thøc ®Þnh lîng: C©n b¨ng t¶i theo ®Þnh møc
87
- N¨ng suÊt ®¹t 25 tÊn/h (cã thÓ më réng ®Õn 40 tÊn/h).
- Cho phÐp thay ®æi n¨ng suÊt çc c©n theo t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô
s¶n phÈm b»ng bµn phÝm m¸y tÝnh.
- Tèc ®é tèi ®a cña çc b¨ng t¶i c©n: 1,0  10,0 m/ph (tïy c©n).
- Sai sè cña çc c©n :  2%.
- Cã hiÖn sè vÒ tèc ®é b¨ng t¶i vµ träng lîng tøc thêi trªn çc b¨ng t¶i trªn hép
®iÒu khiÓn vµ trªn mµn h×nh m¸y tÝnh ®Æt t¹i phßng ®iÒu khiÓn.
- Cã çc ch¬ng tr×nh c©n, kiÓm ®Þnh c©n vµ chØnh ®Þnh hoµn toµn tù ®éng.
- Ch¬ng tr×nh qu¶n lý ®i kÌm víi phÇn mÒm ®iÒu khiÓn (mét thµnh phÇn trong
ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn) cho phÐp hiÓn thÞ, lu tr÷, in ra çc sè liÖu cÇn thiÕt:
Çc tham sè ®iÒu khiÓn n¨ng suÊt ®Þnh møc tøc thêi cña c©n, thêi gian lµm
viÖc vµ tæng n¨ng suÊt t¬ng øng theo thêi gian ca hoÆc ngµy hoÆc th¸ng. NÕu
hÖ thèng ch¹y gi¸n ®o¹n nhiÒu lÇn trong ngµy th× ch¬ng tr×nh vÉn tù ®éng
tÝnh vµ céng dån l¹i. Trong trêng hîp hÖ thèng lµm viÖc liªn tôc tõ ngµy nµy
sang ngµy kh¸c th× çc sè liÖu vÉn ®îc tù ®éng cËp nhËt cho tõng ngµy. §Æc
biÖt hÖ thèng tù ®éng theo dâi tÊt c¶ çc tham sè ®iÒu khiÓn (tØ lÖ % phèi
liÖu, n¨ng suÊt, çc hÖ ®iÒu khiÓn…) vµ qu¸ tr×nh ch¹y gi¸n ®o¹n trong ngµy
(thêi gian ch¹y, thêi gian dõng, tæng thêi gian lµm viÖc…).
III.2. hÖ truyÒn ®éng c©n b¨ng ®Þnh lîng
III.2.1 Yªu cÇu ®èi víi hÖ truyÒn ®éng ®iÖn
Ta ph¶i chän hÖ truyÒn ®éng ®iÖn ®Ó cho çc c©n b¨ng ho¹t ®éng chÝnh
x¸c æn ®Þnh theo çc yªu cÇu kü thuËt sau:
- §éng c¬ ph¶i ®¶m b¶o c«ng suÊt ®ñ lín (0,75KW÷1,5 KW).
- Khëi ®éng ®Çy t¶i trªn b¨ng.
- §iÒu chØnh tr¬n  1 ®Ó ®¹t ®îc ®é chÝnh x¸c trong ®iÒu chØnh.
- §¶m b¶o ®é bÒn vËt lý ®èi víi çc thiÕt bÞ.
III.2.2 Yªu cÇu ®èi víi thiÕt kÕ hÖ thèng
HÖ thèng c©n b¨ng ®Þnh lîng lµ hÖ thèng ®iÒu khiÓn tù ®éng víi sù tham
gia ®iÒu khiÓn cña m¸y tÝnh. Do vËy cã nh÷ng ®Æc ®iÓm cÊu tróc nh s¬ ®å khèi
sau:
88
M¸y tÝnh D/A ThiÕt bÞ §T§K
ChÊp hµnh
D/A §o lêng
H-3: S¬ ®å khèi hÖ thèng ®iÒu khiÓn b»ng PC

- M¸y tÝnh: Thùc hiÖn chøc n¨ng xö lý th«ng tin, sau khi thu thËp vµ tÝnh to¸n
gi¸ trÞ ®Çu vµo ®Ó ®a ra tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn theo mét luËt ®iÒu chØnh nµo
®ã.
- AD, DA: Bé biÕn ®æi tÝn hiÖu t¬ng tù, sè.
- ThiÕt bÞ chÊp hµnh: Thùc hiÖn çc lÖnh ®iÒu chØnh tõ m¸y tÝnh ®a ra t¸c
®éng lªn ®èi lîng ®iÒu khiÓn.
- §èi tîng ®iÒu khiÓn: Lµ ®éng c¬ ®iÖn, biÕn ®iÖn n¨ng thµnh c¬ n¨ng kÐo
m¸y s¶n xuÊt.
- Khèi ®o lêng: Cã nhiÖm vô thu nhËn th«ng tin cÇn thiÕt vµ chuyÓn çc th«ng
tin ®ã thµnh tÝn hiÖu ®iÖn (dßng, ¸p).
III.2.3 S¬ ®å khèi vµ nguyªn lý ho¹t ®éng cña suÊt
§Æt n¨ng hÖ thèng
Q ®iÒu khiÓn tù ®éng
®Æt
(kg/ph)
U1, f1
m(kg/m)
§Çu ®o khèi
lîng
K/§ A/D M¸y tÝnh D/A BiÕn
tÇn
U2, f2
§éng c¬
v (m/phót) Ph¶n håi

tèc ®é
89
H- 4: S¬ ®å khèi cña hÖ thèng

*Khèi 1: §Çu ®o khèi lîng
* Khèi 2: Khèi khuyÕch ®¹i
TÝn hiÖu tõ bé chuyÓn ®æi rÊt nhá do ®ã ta cÇn dïng bé khuyÕch ®¹i tÝn
hiÖu. Cã rÊt nhiÒu bé khuyÕch ®¹i, gi÷a bé khuyÕch ®¹i thuËt to¸n vµ bé khuyÕch
®¹i th«ng thêng vÒ c¬ b¶n kh«ng kh¸c nhau nhiÒu, c¶ hai lo¹i nµy ®Òu dïng
khuyÕch ®¹i ®iÖn ¸p, dßng ®iÖn vµ c«ng suÊt. Trong khi tÝnh chÊt cña bé
khuyÕch ®¹i th«ng thêng phô thuéc vµo kÕt cÊu bªn trong cña m¹ch th× t¸c dông cña
bé khuyÕch ®¹i thuËt to¸n cã thÓ thay ®æi ®îc vµ chØ phô thuéc vµo çc linh kiÖn
m¾c ë ngoµi. §Ó thùc hiÖn ®iÒu ®ã bé khuyÕch ®¹i thuËt to¸n ph¶i cã hÖ sè
khuyÕch ®¹i lín, trë kh¸ng vµo lín, trë kh¸ng ra nhá. Vµ bé khuyÕch ®¹i thuËt to¸n
®îc biÓu diÔn nh h×nh sau:
R1 R2
- R3 R4
Uv -
+
+ Ur
H-7: S¬ ®å khuyÕch ®¹i ®¶o hai tÇng
* Khèi 3: Bé chuyÓn ®æi A/D & D/A

Lµ bé chuyÓn ®æi t¬ng tù sè, lµm nhiÖm vô chuyÓn ®æi çc tÝn hiÖu t¬ng
tù thµnh tÝn hiÖu sè.
Ta ph¶i sö dông bé chuyÓn ®æi nµy lµ v×: Çc tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn thêng
lµ tÝn hiÖu t¬ng tù, trong hÖ thèng ®iÒu khiÓn sè ta cÇn sö dông m¸y tÝnh ®Ó
®iÒu khiÓn hÖ thèng, mµ m¸y tÝnh chØ cã thÓ xö lý ®èi víi çc tÝn hiÖu sè. V×
vËy cÇn ph¶i chuyÓn ®æi çc tÝn hiÖu t¬ng tù thµnh tÝn hiÖu sè nhê bé chuyÓn
®æi A/D. Cßn khi ®a tÝn hiÖu ra ®Ó ®iÒu khiÓn çc thiÕt bÞ hoÆc hiÓn thÞ
th«ng qua khèi hiÓn thÞ ta dïng bé chuyÓn ®æi D/A ®Ó chuyÓn tÝn hiÖu sè thµnh
tÝn hiÖu t¬ng tù.
* Khèi 4: M¸y tÝnh
M¸y tÝnh thùc hiÖn chøc n¨ng thu thËp th«ng tin sè liÖu vµ xö lý çc th«ng
tin ®ã, tÝnh to¸n gi¸ trÞ ®Çu vµo ®Ó ®a ra tÝn hiÖu ®iÓu khiÓn nµo ®ã.
90
* Khèi 5: BiÕn tÇn
BiÕn tÇn dïng ®Ó biÕn ®æi u1,f1 thµnh u2,f2 theo yªu cÇu ®Ó cung cÊp cho
®éng c¬. Lóc nµy ®éng c¬ kh«ng ®îc nèi trùc tiÕp víi líi ®iÖn mµ nèi qua bé biÕn
tÇn.
* Khèi 6: §éng c¬
Ngêi ta thêng sö dông ®éng c¬ kh«ng ®ång bé r« to lång sãc. Trong thùc tÕ
®éng c¬ ®iÖn kh«ng ®ång bé ®îc sö dông réng r·i nhÊt so víi ®éng c¬ mét chiÒu,
nã cã çc u ®iÓm sau: cÊu t¹o ®¬n gi¶n, kÝch thíc, träng lîng nhá h¬n khi cïng mét
c«ng suÊt ®Þnh møc, gi¸ thµnh rÎ, dÔ sö dông, tÝnh n¨ng kü thuËt kh¸ tèt, lµm viÖc
tin cËy, vèn ®Çu t c¬ b¶n vµ chi phÝ vËn hµnh Ýt h¬n. Sö dông trùc tiÕp líi ®iÖn
xoay chiÒu ba pha, do ®ã trong nhiÒu trêng hîp kh«ng cÇn çc thiÕt bÞ biÕn ®æi
kÌm theo v.v…
Tuy nhiªn nhîc ®iÓm cña nã lµ ®iÒu chØnh tèc ®é vµ khèng chÕ çc qu¸
tr×nh qu¸ ®é khã kh¨n h¬n, hÖ sè c«ng suÊt thÊp, ®éng c¬ lång sãc cã çc chØ tiªu
khëi ®éng xÊu (dßng ®iÖn khëi ®éng lín, m«men khëi ®éng nhá).
* Nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng:
Khi khëi ®éng ta ®a tÝn hiÖu vµo tr¹ng th¸i s½n sµng vµ ch¹y ch¬ng tr×nh
®iÒu khiÓn trªn m¸y tÝnh, m¸y tÝnh khëi ®éng vµ ch¹y theo n¨ng suÊt ®· ®Þnh tr-
íc. Trªn s¬ ®å khèi cña b¨ng t¶i ®îc l¾p ®Æt çc c©n ®iÖn tö ®Ó ®o t¶i träng trªn
chiÒu dµi b¨ng t¶i x¸c ®Þnh (thêng trong kho¶ng 11,5m), tÝn hiÖu ®o ®îc qua bé
khuyÕch ®¹i ®Ó ®a vµo m¸y tÝnh. Çc tÝn hiÖu khèi lîng (m) vµ vËn tèc (v) ®îc
®äc vµo m¸y tÝnh theo çc ®êng tÝn hiÖu khèi lîng vµ tèc ®é.
M¸y tÝnh sÏ tÝnh ®îc n¨ng suÊt thùc cña çc c©n Qthùc=m.v so s¸nh víi n¨ng
suÊt ®Æt tríc Q®Æt cña chóng ®îc nhËp vµo tõ bµn phÝm sau khi ®îc hiÖu chØnh
th× sÏ ®a ra tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn U®k (thêng cã gi¸ trÞ 010 V) ®Ó ®iÒu khiÓn
çc ®éng c¬ th«ng qua bé biÕn tÇn. Môc ®Ých lµ ®Ó ®iÒu chØnh tèc ®é ®éng c¬
hîp lý cho b¨ng t¶i c©n b¨ng sao cho sai sè n¨ng suÊt thùc cña c©n Qthùc víi n¨ng suÊt
®Þnh møc Q®¨t cña chóng ®¹t ®îc  2%.
Khi hÖ thèng cã sù cè nh b¨ng t¶i ngõng ho¹t ®éng hoÆc mÊt nguån nguyªn
liÖu dÉn tíi tèc ®é b¨ng t¶i nhanh (®éng c¬ ®iÒu chØnh tèc ®é b¨ng t¶i cã tèc ®é
lín h¬n ®Þnh møc), hoÆc lîng nguyªn liÖu xuèng qu¸ nhiÒu lµm cho b¨ng t¶i dõng
ho¹t ®éng, th× ®Çu ®o khèi lîng sÏ ®a tÝn hiÖu vµo m¸y tÝnh. Lóc nµy trong m¸y
tÝnh ®· ®îc cµi ®Æt ch¬ng tr×nh s½n sÏ xö lý ngay sù cè x¶y ra, lµm cho tÊt c¶ hÖ
thèng ®Òu dõng lµm viÖc vµ b¸o lçi ®Ó c«ng nh©n vËn hµnh biÕt vµ xö lý.
V. Lùa chän ph¬ng ¸n ®iÒu chØnh tèc ®é

IV.1 Çc ph¬ng ph¸p ®iÒu chØnh tèc ®é
®éng c¬ kh«ng ®ång bé
Víi u nhîc ®iÓm cña ®éng c¬ kh«ng ®ång bé ®· nªu ë trªn th× ®éng c¬ kh«ng
®ång bé cã u ®iÓm h¬n h¼n ®éng c¬ mét chiÒu, chØ cã nhîc ®iÓm lµ khã ®iÒu
chØnh tèc ®é cña ®éng c¬. Nhng víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ vi xö lý ngêi ta ®·
91
t¹o ra ®îc luËt ®iÒu chØnh víi thêi gian ng¾n nhÊt nªn vÊn ®Ò ®iÒu chØnh tèc ®é
®éng c¬ kh«ng ®ång bé ®· ®îc gi¶i quyÕt.
§èi víi m«i trêng lµm viÖc bôi bÆm (nh nhµ m¸y xi m¨ng…) viÖc l¾p ®Æt
®éng c¬ mét chiÒu lµ kh«ng hîp lý (do gi¸ thµnh cao, chi phÝ vËn hµnh lín, lµm
viÖc kÐm tin cËy trong m«i trêng bôi bÆm v× cÊu t¹o cña ®éng c¬ ®iÖn mét
chiÒu cã vµnh gãp vµ chæi than dÔ t¹o ra tia löa ®iÖn …) nhng ®éng c¬ kh«ng
®ång bé l¹i kh¾c phôc ®îc nhîc ®iÓm nµy do vËy hÖ thèng c©n b¨ng ta dïng ®éng
c¬ kh«ng ®ång bé r«to lång sãc.
Tõ ph¬ng tr×nh m«men cña
®éng c¬ kh«ng ®ång bé: S
R2
3U 2 f1
M s ω1
R2 S®m
ω1s[(R 1  )  X nm ]
s Sth
n1  n
NÕu thay s  n
1
Ta cã ph¬ng tr×nh biÓu diÔn M®m Mth M

®Æc tÝnh c¬ lµ: n=f(M)
§Ó ®iÒu chØnh tèc ®é ®éng c¬ H-8: §êng ®Æc tÝnh c¬ cña ®éng c¬ K§B
ta c¨n cø vµo ph¬ng tr×nh tèc ®é:
60 f
n  n 1 (1  s)  (1  s)
p
Tõ ph¬ng tr×nh tèc ®é trªn ta thÊy ®Ó ®iÒu chØnh tèc ®é ®éng c¬ ta cã çc
çch ®iÒu chØnh sau:
- §iÒu chØnh tÇn sè
- §iÒu chØnh sè ®«i cùc p
- §iÒu chØnh hÖ sè trît s (Thùc chÊt lµ ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p).
Trong ph¹m vi cña ®å ¸n nµy chñ yÕu ta ®i s©u nghiªn cøu ph¬ng ph¸p ®iÒu
chØnh tèc ®é ®éng c¬ b»ng çch thay ®æi tÇn sè nguån b»ng çc bé biÕn tÇn, cßn
çc ph¬ng ph¸p kh¸c chØ nªu qua.
IV.1.1 Ph¬ng ph¸p thay ®æi ®é trît (Thùc chÊt lµ ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p)
§èi víi ®éng c¬ lång sãc, ®Ó thay ®æi ®iÖn ¸p ®Æt vµo Stato cña ®éng c¬ ngêi
ta dïng cuén kh¸ng hoÆc biÕn
¸p tù ngÉu nèi vµo ®éng c¬ 
hoÆc ®æi nèi Y   , ChØ
kh¸c lµ cuén kh¸ng vµ biÕn ¸p tn
tù ngÉu cã thÓ ®iÒu chØnh ®-
îc trÞ sè, vµ dïng lo¹i ®· tÝnh
to¸n ®Ó lµm viÖc l©u dµi víi R X f f
92 Mnm Mnm M
H-9: §êng ®Æc tÝnh c¬ khi thay ®æi Rf hoÆc xf

dßng ®iÖn cña ®éng c¬, chø kh«ng ph¶i lo¹i dïng ®Ó më m¸y, dßng ®iÖn chØ tån
t¹i qua cuén kh¸ng hoÆc tù biÕn ¸p trong thêi gian ng¾n.
Tõ biÓu thøc:
R  Rf
S th 
R 12  X 2nm
3U 2f

Mth 2ω 0 (R 1  R 1  X nm )
2 2
Ta thÊy khi thay ®æi Rf hoÆc Xf ë m¹ch Stato th× ω 0 =const, Sth gi¶m vµ Mth
gi¶m nªn ®Æc tÝnh c¬ cã d¹ng nh h×nh (H-9) trªn.
93
* u nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p:
+ u ®iÓm:
- HÖ sè trît tíi h¹n kh«ng ®æi nªn ®é cøng cña d¹ng ®Æc tÝnh lµm viÖc thay
®æi Ýt.
- N¨ng lîng tiªu thô trªn cuén kh¸ng kh«ng ®¸ng kÓ.
+ Nhîc ®iÓm:
- m«men më m¸y gi¶m b×nh ph¬ng víi ®iÖn ¸p.
- Ph¬ng ph¸p nµy chØ thùc hiÖn viÖc gi¶m ®iÖn ¸p.
IV.1.2 §iÒu chØnh tèc ®é b»ng çch thay ®æi sè ®«i cùc p
Sè ®«i cùc cña tõ trêng quay phô thuéc vµo cÊu t¹o d©y quÊn. V× vËy ®Ó
thay ®æi sè ®«i cùc p b»ng çch thay ®æi çch ®Êu d©y hay chiÒu dßng vµo
N/2 S N S N/2 S N
b)
a) + + + + + + +
A X A X
* * * *
H-10: a) Çch ®Êu d©y nèi tiÕp d©y; b) ®Êu d©y song song
Ta thÊy khi p thay ®æi th× dÉn ®Õn  thay

   0 (1  s)
Tõ c«ng thøc: 

 0 

2 f
p
®æi theo. §Ó thay ®æi ®îc sè ®«i cùc p ngêi ta ph¶i chÕ t¹o çc ®éng c¬ ®a cÊp víi
hai çch:
*Çch 1: Trªn m¹ch stato çc d©y quÊn cña mét pha ®îc chia thµnh nhiÒu ®o¹n
(bèi), KiÓu nµy lµm kÝch thíc ®éng c¬ nhá gän nhng sù lµm viÖc gi÷a çc ®o¹n l¹i
phô thuéc lÉn nhau.
*Çch 2: QuÊn nhiÒu cuén d©y cho tõng cÊp tèc ®é riªng biÖt. KiÓu nµy lµm kÕt
cÊu cña ®éng c¬ cång kÒnh phøc t¹p nhng sù lµm viÖc gi÷a çc ®o¹n lµ ®éc lËp
nªn ®iÒu khiÓn dÔ dµng.
Khi ®Êu nèi tiÕp hai nhãm bèi cña mét pha, sè cùc 2p=4 (H×nh H-10.a). Ngîc
l¹i nÕu ®Êu song song hai nhãm bèi, 2p=2 (H×nh H-10.b) ). Nh vËy, khi chuyÓn
94
60f
çch ®Êu sè cùc ®· gi¶m ®i hai lÇn, nªn tõ c«ng thøc n  n 1 (1  s)  (1  s) ta
p
thÊy tèc ®é tèc ®é ®éng c¬ t¨ng lªn xÊp xØ hai lÇn.

Trong thùc tÕ ngêi ta cã thÓ chÕ t¹o ®éng c¬ cã sè ®«i cùc p =1  12 . Nhng
khi p t¨ng th× cÊu t¹o ®éng c¬ cång kÒnh phøc t¹p, bëi vËy ngêi ta sö dông tõ 2  3
cÊp tèc ®é vµ sö dông çc ph¬ng ph¸p ®ái nèi thùc tÕ lµ ®æi nèi    .
A B C A B C A B C D©y
quÊn
*
®Êu
r1,x1 r1,x1 *
h×nh
r1,x1 * *
* tam
* gi¸c
 YY Y
H-11: §Êu d©y h×nh
(H×nh H- 11  ), cuén d©y mçi pha ®Êu nèi tiÕp, nªn 2p=4. D©y quÊn ®Êu sao
kÐp (H×nh H-11  ) th× cuén d©y mçi pha ®Êu song song, nªn 2p=2. Nh vËy khi
®Êu sao kÐp tèc ®é ®éng c¬ t¨ng lªn gÊp hai lÇn.
2 nf1
XuÊt ph¸t tõ biÓu thøc: ω0 
p
; ω  ω 0 (1-S) vµ biÓu thøc Sth , Mth ë trªn ta
thÊy r»ng khi sè ®«i cùc p thay ®«i th× tèc ®é ®ång bé ω 0 thay ®æi, do ®ã cã thÓ
thay ®æi mét sè th«ng sè cña ®éng c¬ nh Uf, x1, R1. KÕt qu¶ lµ m«men tíi h¹n cã
thÓ bÞ thay ®æi.
1
VÝ dô trong trêng hîp thay ®æi sè
®«i
.S cùc tõ p1 ®Õn P2 víi p2= p 1 2
vµ cã Mth=const th× çc ®Æc tÝnh c¬cã d¹ng:
0 YY
*§Êu    :

SthYY
 0   2 0 

S t h   S th 
 2
 M t h   M 

th
3
Sth
YY M th M
95
H-12: §êng ®Æc tÝnh c¬ khi p thay ®æi
víi çch ®Êu d©y
Pcp   3U f I dm cos    
Pcp   U f 2 I dm cos    
Pcp  2 cos   
   1,15  1
Pcp  3 cos    
Do cos    cos   ;    
Pcp 
M cp  0  1
nª n  
M cp  Pcp  2
0 
*§Êu Y-YY:  0    2 0 

S th    Sth 
  2M
 M th   th 
Pcp   U f I dm cos    
Pcp   U f 2 I dm cos     .S

Pcp 
Pcp 

2 cos   
cos    
2 0 YY
SthYY
M cp 
Pcp 
0 
0 Y
 1
M cp  Pcp  S thY
0  YY
Y M thY M thYY M
H-13: §êng ®Æc tÝnh c¬ khi thay ®æi p
IV.1.3 Ph¬ng ph¸p thay ®æi tÇn sè víi çch ®Êu d©y
60 f
Tõ c«ng thøc tèc ®é ®«ng c¬ kh«ng ®ång bé: n  n 1 (1  s)  (1  s)
p
Ta thÊy nÕu cung cÊp cho ®éng c¬ bëi nguån ®iÖn cã tÇn sè thay ®æi th×
tèc ®é cña ®éng c¬ sÏ thay ®æi vµ d¹ng cña ®Æc tÝnh c¬ còng thay ®æi.
NÕu bá qua ®iÖn ¸p r¬i trªn d©y quÊn stato th×:
U11=4,44 1Kdq1f1 = c  f1 trong ®ã: c = h»ng sè
Khi thay ®æi f1 d÷ U1=const th×  thay ®æi. NÕu gi¶m f1 th×  t¨ng dÉn ®Õn
m¹ch tõ b·o hoµ th× I μ t¨ng, chØ tiªu n¨ng lîng cña ®éng c¬ xÊu ®i vµ ®éng c¬ bÞ
ph¸t nãng qu¸ nhiÖt ®é cho phÐp.
NÕu t¨ng f1 th×  gi¶m, nÕu =KI2 cos2 = const ,  gi¶m dÉn ®Õn I2 t¨ng
th× m¹ch tõ cña ®éng c¬ lµm viÖc non t¶i, nhng d©y quÊn r«to qu¸ t¶i nªn kh«ng
thÓ ®îc. V× vËy khi thay ®æi f1 th× ph¶i d÷  = const vµ thay ®æi ®iÖn ¸p nhng
ph¶i ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn qu¸ t¶i lµ h»ng sè th× Mmax lµ h»ng sè.
3U 12 3 U 12 , U1
'
2
M max  const    c 2  const

2ω1 [r1  r12  x § ] 2ω1 x n f1
Th«ng thêng ngêi ta gi¶m f1.
Nh trªn ta thÊy tèc ®é ®éng c¬ tØ lÖ víi tÇn sè nªn khi thay ®æi tÇn sè m¹ng
®iÖn, tèc ®é r«to thay ®æi mét çch t¬ng øng. Ph¬ng ph¸p nµy cho phÐp ®iÒu
96
chØnh tèc ®é mét çch liªn tôc, gäi lµ ®iÒu chØnh tr¬n. Tuy nhiªn m¹ng ®iÖn cÊp
cho nhiÒu t¶i kh¸c nhau nªn khi tÇn sè m¹ng thay ®æi, sÏ ¶nh hëng ®Õn hµng lo¹t
çc ®éng c¬ vµ çc t¶i kh¸c. V× thÕ ph¬ng ph¸p nµy chØ thÝch øng khi ®éng c¬
do mét nguån ®iÖn riªng cung cÊp, hoÆc khi nhiÒu ®éng c¬ cïng cã yªu cÇu thay
®æi tèc ®é nh nhau, nhËn ®iÖn tõ mét nguån riªng.
3U 2f p
Ta cã thÓ viÕt l¹i biÓu thøc: M th 
4πf1 (R 1  R 12  x 2nm )
Nh vËy ta thÊy m«men tíi h¹n Mth  sÏ
thay ®æi theo quy luËt biÕn ®æi 1 cña
Uf f11
tû sè f . khi thay ®æi f1nÕu gi¶ 2
1
U1 3
thiÕt f  const th× Mth=const vµ f1®m ta
1
®îc hä ®Æc tÝnh cã d¹ng sau.

f12
Mc®m M
H-14: §Æc tÝnh c¬ khi thay ®æi tÇn sè
IV.2 §iÒu chØnh tèc ®é ®éng c¬ kh«ng ®ång bé b»ng ph¬ng ph¸p thay ®æi tÇn
sè nhê biÕn tÇn
Çc hÖ thèng ®iÒu khiÓn dïng biÕn tÇn - ®éng c¬ K§B ®ang ®îc sö dông
ngµy cµng nhiÒu trong c«ng nghiÖp. HÖ thèng nµy cã nhiÒu u ®iÓm, ®îc dïng
thay thÕ cho çc hÖ thèng cò nh khuyÕch ®¹i tõ - ®éng c¬ mét chiÒu, m¸y ph¸t -
®éng c¬ mét chiÒu, thyristor - ®éng c¬ mét chiÒu. ViÖc ®iÒu chØnh tèc ®é ®éng
c¬ kh«ng ®ång bé b»ng çch thay ®æi tÇn sè f1 trùc tiÕp tõ líi ®iÖn (nh ë môc I.5)
lµ kh«ng thùc sù th«ng dông vµ kh«ng hiÖu qu¶ vÒ kinh tÕ, kh«ng thuËn lîi trong
s¶n xuÊt c«ng nghiÖp; mµ çc hÖ thèng ®iÒu chØnh tèc ®é ®éng c¬ xoay chiÒu cã
yªu cÇu cao vÒ d¶i ®iÒu chØnh vµ tÝnh chÊt ®éng häc, víi yªu cÇu nµy vµ ®Ó
kh¾c phôc nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p (I.5) th× chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc víi bé
biÕn tÇn. Çc hÖ thèng nµy sö dông ®éng c¬ kh«ng ®ång bé r« to lång sãc, kÕt cÊu
®¬n gi¶n, v÷ng ch¾c, gi¸ thµnh rÎ, cã thÓ ho¹t ®éng trong mäi m«i trêng, kÓ c¶ m«i
trêng cã ho¹t tÝnh cao nh níc.
Çc bé biÕn tÇn thêng dïng:
- Bé biÕn tÇn dïng m¸y ®iÖn : Dïng m¸y ®iÖn ®ång bé vµ kh«ng ®ång bé.
- Bé biÕn tÇn van.
IV.2.1 Bé biÕn tÇn dïng m¸y ®iÖn
Bé biÕn tÇn lo¹i nµy rÊt phøc t¹p, sö dông nhiÒu m¸y ®iÖn, hiÖu suÊt thÊp vµ
khã ®iÒu chØnh gi÷a ®iÖn ¸p vµ tÇn sè ®Çu ra.
97
IV.2.2 Bé biÕn tÇn van
Bé biÕn tÇn van ®îc chÕ t¹o tõ çc van ®iÒu khiÓn ®éng lùc nh thyristor hay
tranzitor.
- BiÕn tÇn van ®îc chÕ t¹o tõ van ®iÒu khiÓn thyristor cã thÓ ®iÒu chØnh sè
van më trong mét nhãm (biÕn tÇn trùc tiÕp) ta sÏ thay ®æi ®îc thêi gian cña chu kú
®iÖn ¸p ®Çu ra do ®ã thay ®æi tÇn sè ®Çu ra cña biÕn tÇn .
- BiÕn tÇn van ®îc ®iÒu chÕ van ®iÒu khiÓn tranzitor ®îc ho¹t ®éng theo
kiÓu c¾t xung víi tÇn sè c¾t cao, vµ biÕn tÇn nµy ®îc nu«i bëi ®iÖn ¸p mét chiÒu.
ViÖc ®iÒu khiÓn biÕn tÇn lo¹i nµy ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së ph¬ng ph¸p
®iÒu chÕ vector kh«ng gian, vµ ®©y còng lµ ph¬ng ph¸p ta ¸p dông cho viÖc ®iÒu
khiÓn ®éng c¬ ë hÖ thèng c©n b¨ng ®Þnh lîng.
Víi çc ph¬ng ph¸p thay ®æi tèc ®é ®éng c¬ kh«ng ®ång bé ba pha nh ®·
tr×nh bµy ë trªn th× víi hÖ thèng c©n b¨ng ®Þnh lîng ta dïng ph¬ng ph¸p thay ®æi
tèc ®é ®éng c¬ kh«ng ®ång bé pha lång sãc b»ng çch ®iÒu chØnh tÇn sè nhê biÕn
tÇn. HiÖn nay víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt th× chóng ta kh«ng cÇn ph¶i
thiÕt kÕ ra çc bé biÕn tÇn n÷a mµ chóng cã s½n trªn thÞ trêng, chóng ta chØ viÖc
mua vµ lùa chän lo¹i cho phï hîp víi môc ®Ých yªu cÇu mµ m×nh cÇn sö dông.
HÇu hÕt çc biÕn tÇn ®Òu sö dông ®iÖn ¸p ®Çu vµo xoay chiÒu 1 pha
220v hoÆc 3 pha 380V, cho ®iÖn ¸p ®Çu ra ba pha, trong bé biÕn tÇn cßn cã bé vi
xö lý. §Çu ra bé biÕn tÇn cã tÇn sè cã thÓ thay ®æi ®îc tõ 0 ®Õn kho¶ng 1000Hz
(tuú lo¹i biÕn tÇn) vµ thay ®æi víi mét lîng rÊt nhá =0,01Hz, gÇn nh thay ®æi
tr¬n. Trong hÖ thèng nµy ngêi ta chØ sö dông víi sù thay ®æi tõ 050Hz v× çc
®éng c¬ cña ta ®îc chÕ t¹o lµm viÖc víi tÇn sè cña líi ®iÖn c«ng nghiÖp tõ
050Hz.
Trong hÖ thèng c©n b¨ng ®Þnh lîng cña ngµnh s¶n xuÊt xi m¨ng ®Òu sö
dông 6 biÕn tÇn ®Ó ®iÒu khiÓn tèc ®é cña 6 ®éng c¬ kh«ng ®ång bé xoay chiÒu
ba pha r«to lång sãc ®Ó truyÒn ®éng cho 6 b¨ng t¶i. §éng c¬ nµy th«ng thêng cã
c«ng suÊt tõ 0,751,5 KW, f=50 Hz, U=380V, ®éng c¬ kh«ng nhËn ®iÖn tõ líi
chung mµ tõ biÕn tÇn. Bé biÕn tÇn ®îc nèi víi líi ®iÖn cã tÇn sè f=50 Hz, ®iÖn ¸p
xoay chiÒu 220V/380V, thùc hiÖn biÕn ®æi (U1,f1) thµnh (U2,f2). B»ng çch biÕn
®æi tÇn sè nguån cung cÊp nh vËy th× tèc ®é ®éng c¬ ®îc ®iÒu chØnh cao h¬n vµ
c¶ thÊp h¬n trÞ sè c¬ b¶n. Giíi h¹n ®ã tríc hÕt lµ do ®é bÒn v÷ng cña bèi d©y r«to
quyÕt ®Þnh, h¬n n÷a khi tÇn sè t¨ng tæn thÊt c«ng suÊt trong lâi thÐp còng t¨ng lªn.
Ph¹m vi ®iÒu chØnh tèc ®é trong vïng thÊp h¬n trÞ sè c¬ b¶n thêng nhá h¬n 1015
lÇn.
IV.2.3 §Æc tÝnh kü thuËt tæng qu¸t cña mét sè biÕn tÇn do çc h·ng s¶n xuÊt
*BiÕn tÇn Siemens MICROMASTER Vector
MICROMASTER Vector (MMV) vµ MIDIMASTER Vector (MDV) lµ mét
hä çc bé biÕn tÇn tiªu chuÈn víi c«ng nghÖ ®iÒu khiÓn vector kh«ng sensor dïng
98
cho ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ ba pha. Cã s½n çc kiÓu tõ lo¹i nhá gän
MICROMASTER Vector 120W tíi lo¹i MIDIMASTER Vector 75 KW.
C¶ hai kiÓu biÕn tÇn ®Òu ®îc ®iÒu khiÓn b»ng vi xö lý (MicroProcessor).
Ph¬ng ph¸p ®iÒu biÕn ®é réng xung víi d¶i tÇn sè xung tuú chän cho phÐp ®éng
c¬ ho¹t ®éng cùc kú ªm. Bé biÕn tÇn vµ ®éng c¬ ®îc cung cÊp ®Çy ®ñ çc chøc
n¨ng b¶o vÖ kh¸c nhau.
Çc ®Æc ®iÓm chÝnh :
- DÔ l¾p ®Æt vµ lËp tr×nh ®iÒu khiÓn.
- Kh¶ n¨ng qu¸ t¶i 200% trong 3s hay 150% trong 60s.
- M« men khëi ®éng cao vµ ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c trong ®iÒu chØnh tèc ®é
nhê ®iÒu khiÓn vector.
- Tuú chän bé läc tÝch ph©n RFI trong çc biÕn tÇn ®Çu vµo 1 pha MMV12-
MMV300 vµ çc biÕn tÇn ®Çu vµo 3 pha MMV220/3 ®Õn MMD750/3
- Chøc n¨ng ®iÒu khiÓn dßng ®iÖn giíi h¹n nhanh (FCL) ®¶m b¶o vËn hµnh
chÝnh x¸c.
- D¶i nhiÖt ®é lµm viÖc: 00500C (00400C ®èi víi MIDIMASTER Vector)
- §iÒu khiÓn chu tr×nh kÝn sö dông çc bé ®iÒu khiÓn m¹ch vßng PID
- Kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn tõ xa th«ng qua çp RS485 dïng giao thøc nèi tiÕp ®a
n¨ng (USS).
99
H-15: H×nh d¸ng mét sè biÕn tÇn Siemens MICROMASTER Vector
- Kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn tíi 31 bé biÕn tÇn th«ng qua giao thøc USS.
- Bao gåm mét lo¹t çc th«ng sè ®ñ ®Ó ®¸p øng hÇu hÕt çc øng dông.
- Bé nhí trong æn ®Þnh ®Ó lu gi÷ çc th«ng sè ®îc cµi ®Æt.
- Th«ng b¸o lçi ®îc ch¬ng tr×nh ho¸ tríc theo çc tiªu chuÈn cña Ch©u ¢u.
- TÇn sè ra (t¬ng øng víi tèc ®é ®éng c¬) cã thÓ ®îc ®iÒu khiÓn b»ng mét trong
çc ph¬ng ¸n sau:
+ §iÓm ®Æt tÇn sè sö dông bµn phÝm.
+ §iÓm ®Æt tÇn sè analog (t¬ng tù) víi ®é ph©n gi¶i cao (®Çu vµo dßng
hoÆc ¸p).
+ ChiÕt ¸p bªn ngoµi ®Ó ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬.
+ 8 tÇn sè cè ®Þnh th«ng qua çc ®Çu vµo nhÞ ph©n.
+ Th«ng qua truyÒn sè liÖu tõ xa (giao diÖn nèi tiÕp).
- §Þnh s½n h·m ®éng n¨ng b»ng dßng mét chiÒu víi c¬ cÊu h·m kÕt hîp.
- §Þnh s½n h·m b»ng ph¬ng ph¸p dïng ®iÖn trë ngoµi (MMV).
- Thêi gian gia tèc/ gi¶m tèc cã thÓ lËp tr×nh linh ho¹t.
- Bï trõ tù ®éng b»ng çch ®iÒu khiÓn dßng liªn tôc thay ®æi.
- Panel ®iÒu khiÓn mÆt tríc b»ng phÇn mÒm
- Hai ®Çu ra r¬le cã thÓ lËp tr×nh ®îc (13 chøc n¨ng).
- §Çu ra t¬ng tù cã thÓ lËp tr×nh ®îc (1 ®èi víi MMV, 2 ®èi víi MDV)
- §Çu nèi ngoµi cho Panel ®iÒu khiÓn n©ng cao tuú chän hoÆc sö dông nh giao
diÖn RS 485 ngoµi.
- Tù ®éng ph¸t hiÖn ®éng c¬ 2, 4, 6 hoÆc 8 cùc b»ng phÇn mÒm.
- TÝch hîp s½n b»ng phÇn mÒm ®iÒu khiÓn qu¹t giã lµm m¸t.
- Tuú chän cÊp b¶o vÖ IP56 ®èi víi çc bé biÕn tÇn MIDIMASTER Vector.
100
H-16: H×nh d¸ng mét sè biÕn tÇn HITACHI
* BiÕn tÇn HITACHI
HITACHI lµ mét hä çc bé biÕn tÇn tiªu chuÈn víi c«ng nghÖ ®iÒu khiÓn
vector kh«ng sensor hoÆc V/f dïng cho ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ ba pha víi chÊt
lîng cao.
- Cã lo¹i ®Çu vµo 1 pha (c«ng suÊt nhá) hoÆc 3 pha (lo¹i c«ng suÊt võa vµ lín).
- Dao ®éng ®iÖn ¸p cho phÐp tõ -15% ®Õn 10%.
- Dao ®éng tÇn sè cho phÐp  5%.
- DÔ l¾p ®Æt vµ lËp tr×nh ®iÒu khiÓn.
- Kh¶ n¨ng qu¸ t¶i 150% trong 60s.
- B¶o vÖ qu¸ dßng ®iÖn tøc thêi: Dõng t¹i 250% dßng ra ®Æt
- D¶i nhiÖt ®é lµm viÖc –100500C.
n¨ng (USS).
- Bao gåm mét lo¹t çc th«ng sè ®ñ ®Ó ®¸p øng hÇu hÕt çc øng dông ®iÒu
khiÓn.
- TÇn sè ra 0,1 ®Õn 400Hz (t¬ng øng víi tèc ®é ®éng c¬) cã thÓ ®îc ®iÒu
khiÓn b»ng mét trong çc ph¬ng ¸n sau:
101
hoÆc ¸p).
+ Cã thÓ chän theo d¶i ®iÒu chØnh tÇn sè: 010 V DC (20 k), 420 mA
(250 k) vµ 020 mA (250 k)
+ Sö dông chiÕt ¸p bªn ngoµi ®Ó ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬.
- §é ph©n gi¶i thiÕt lËp tÇn sè:
+ TÝn hiÖu sè: 0,1 Hz (nhá h¬n 100Hz) vµ 1 Hz (100Hz trë lªn)
+ TÝn hiÖu t¬ng tù: 0,06 Hz/60 Hz (t¬ng ®¬ng víi 1/1000)
- §é ph©n gi¶i tÇn sè ®Çu ra: 0,01Hz.
- M«men h·m xÊp xØ 20% (Braking Resistor vµ Braking Unit kh«ng thÓ kÕt nèi
víi nhau).
- Thêi gian gia tèc/ gi¶m tèc: thêi gian ®Æt gia tèc vµ gi¶m tèc ®éc lËp: 2 kiÓu.
- Bµn phÝm ®iÒu khiÓn mÆt tríc.
- §Çu ra t¬ng tù .
102
H-17: H×nh d¸ng mét sè biÕn tÇn Controltechniques Commander SE
* BiÕn tÇn Controltechniques Commander SE
Controltechniques Commander SE mét hä çc bé biÕn tÇn tiªu chuÈn víi c«ng
nghÖ ®iÒu khiÓn vector kh«ng sensor dïng cho ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ ba
pha.
- DÔ l¾p ®Æt vµ lËp tr×nh ®iÒu khiÓn, chØ cÇn ®Æt 10 th«ng sè lµ biÕn tÇn
cã thÓ ch¹y.
- Cã chøc n¨ng nhËn d¹ng th«ng sè ®éng c¬ nh»m n©ng cao chÊt lîng ®iÒu
chØnh.
- Kh¶ n¨ng qu¸ t¶i 150% trong 60s.
- D¶i nhiÖt ®é lµm viÖc 00-500C.
- §iÒu khiÓn chu tr×nh kÝn sö dông çc bé ®iÒu khiÓn m¹ch vßng PID
n¨ng (USS).
- Kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn tíi 31 bé biÕn tÇn th«ng qua giao thøc USS.
- Bao gåm mét lo¹t çc th«ng sè ®ñ ®Ó ®¸p øng hÇu hÕt çc øng dông (trªn 54
th«ng sè).
- Th«ng b¸o lçi ®îc ch¬ng tr×nh ho¸ tríc theo çc tiªu chuÈn cña Ch©u ¢u vµ B¾c
Mü.
- TÇn sè ra (t¬ng øng víi tèc ®é ®éng c¬) cã thÓ ®îc ®iÒu khiÓn b»ng mét trong
çc ph¬ng ¸n sau:
hoÆc ¸p).
+ Sö dông chiÕt ¸p bªn ngoµi ®Ó ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬.
- §Þnh s½n h·m ®éng n¨ng b»ng dßng mét chiÒu víi c¬ cÊu h·m kÕt hîp.
103
- §Þnh s½n h·m b»ng ph¬ng ph¸p dïng ®iÖn trë ngoµi (MMV).
- Thêi gian gia tèc/ gi¶m tèc cã thÓ lËp tr×nh linh ho¹t 0,1s ®Õn 999s.
- Panel ®iÒu khiÓn mÆt tríc.
- §Çu ra t¬ng tù .
- Tù ®éng ph¸t hiÖn ®éng c¬ 2, 4, 6 hoÆc 8 cùc b»ng phÇn mÒm.
- TÝch hîp s½n b»ng phÇn mÒm ®iÒu khiÓn qu¹t giã lµm m¸t (V/f).
V. tÝnh chän çc ph¬ng ¸n c©n vµ thiÕt kÕ hÖ thèng

V.1 tÝnh chän çc ph¬ng ¸n c©n.
Trong c«ng nghÖp vµ ®êi sèng viÖc ®Þnh l¬ng nguyªn liÖu vµ nhiªn liÖu
phôc vô môc ®Ých nµo ®ã lµ thiÕt thùc do ®ã mµ c©n ra ®êi.
C©n liÖu trong c«ng nghÖp s¶n xuÊt ®ßi hái çc cÊp ®é kh¸c nhau phôc vô nhu
cÇu s¶n xuÊt kh¸c nhau, phï hîp víi giíi h¹n tr×nh ®é kü thuËt do ®ã çc hÖ thèng
c©n kh¸c nhau.
1. C©n cÊp liÖu tÜnh:
Lµ lo¹i c©n liÖu trong qu¸ tr×nh liÖu ®øng yªn cã hai lo¹i c©n mÎ vµ c©n
céng dån. C©n tÜnh phï hîp víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th« s¬ gi¸n ®o¹n.
* C©n mÎ:
LiÖu ®îc ®æ vµo m¸ng c©n vµ trong m¸ng c©n lóc nµo còng chØ cã mét loÞa liÖu.
§Æc ®iÓm: ThiÕt bÞ c©n cã thÓ rÊt lín, c«ng nghÖ ®¬n gi¶n Ýt háng hãc, tù ®éng
ho¸ vµ c¬ khÝ ho¸ ë møc thÊp, Ýt chÝnh x¸c trong viÖc phèi liÖu, cÇn thªm qu¸
tr×nh chén khuÊy rÊt nÆng nÒ.
* C©n céng dån:
Khèi lîng m1 cña vËt liÖu 1 sau khi c©n trong m¸ng liÖu ®îc céng dån víi khèi lîng
m2 cña vËt liÖu 2, cø nh thÕ ®Õn vËt liÖu thø n.
§Æc ®iÓm: C«ng nghÖ phøc t¹p h¬n c©n mÎ, qu¸ tr×nh c©n liÖu nhanh h¬n, nhung
vÉn cÇn ph¶i thªm qu¸ tr×nh khuÊy ch«n.
2. C©n cÊp liÖu ®éng:
Khi c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i vµ tù ®éng ho¸ ë møc cao. N¨ng xuÊt ®ßi
hái t¨ng tèi ®a, phèi liÖu chÝnh x¸c vµ liªn tôc th× c©n tÜnh kh«ng cßn phï hîp n÷a,
do ®ã mµ c«ng nghÖ c©n ®éng ra ®êi.
C©n cÊp liÖu ®éng lµ hÖ thèng c©n ngay khi liÖu ®¹ng chuyÓn ®éng.
§Æc ®iÓm: C«ng nghÖ c©n phøc t¹p øng dông c¬ khÝ ho¸ vµ tù ®éng ho¸ ë mc
cao, qu¸ tr×nh cÊp liÖu liªn tôc, qu¸ tr×nh ch«n khuÊy nhÑ nhµng, ®é chÝnh x¸c
cao nhÊt.
T¹i nhµ m¸y xi m¨ng Hoµng Mai c©n ®éng ®îc dïng ®Ó c©n cÊp liÖu cho m¸ng
nghiÒn sÊy nguyªn liÖu th«. Yªu cÇu ®Æt ra lµ tØ lÖ liÖu ph¶i ®¶m b¶o chÝnh x¸c
vµ liÖu ph¶i ®îc cÊp liªn tôc trong qu¸ tr×nh c©n.
a. c©n kÐp:
104
C©n kÐp cã hai ®éng c¬ kÐo hai b¨ng t¶i viÖc ®iÒu chØnh lu lîng c©n lµ
®iÒu chØnh tèc ®é hay vËn tèc cña b¨ng t¶i thø nhÊt b»ng çch thay ®æi tèc ®é
cµo liÖu. Cßn c¶m biÕn ®îc ®Æt ë b¨ng t¶i thø hai.
u ®iÓm cña c©n kÐp lµ ®é chÝnh x¸c cao. Nhng thªm thiÕt bÞ nªn phøc t¹p.
m1
m1 v1
v1
m2 v2
Lu lîng: Q = v2.  = k.v1.v2 (v1 thay ®æi l¶m cho träng lîng trªn mÐt thay ®æi).
§iÒu chØnh lu lîng b»ng çch ®iÒu chØnh vËn tèc v1 cña b¨ng t¶i b»ng ®éng c¬
m1. Trong çc c©n nµy dïng ®Ó c©n quÆng s¾t vµ phô gia.
b. C©n rung:
C©n rung lµ c©n cÊp liÖu ®éng ®iÒu chØnh lu lîng b»ng çch rung m¸ng cÊp liÖu.
m2
m1 v1
105
Q = v1.  = k.vo.v1 (thay ®æi vo b»ng çch thay ®æi vËn tèc cña m2).
C©n cÊp liÖu rung cã ®éng c¬ m1 quay b¨ng t¶i c¶m biÕn ®a th«ng sè vÒ bé ®iÒu
khiÓn. §iÒu chØnh lu lîng b»ng çch ®iÒu chØnh ®éng c¬ rung m¸ng m2. Trong
nhµ m¸y c©n rung dïng®Ó c©n ®¸ sÐt (silicat) v× ®©y lµ nguyªn liÖu h¹t t¬ng ®èi
nhá nªn rÊt phï hîp víi c©n rung.
c. C©n ®¬n:
C©n cÊp liÖu ®¬n cã cÊu tróc ®¬n gi¶n c©n liÖu kh«ng ®ßi hái cÊp chÝnh
x¸c cao. Thay ®æi lu lîng b»ng çch thay ®æi v1. Trong nhµ m¸y th× c©n nµy dïng
®Ó c©n ®¸ v«i. V× ®©y lµ nguyªn liÖu chÝnh, lµ thµnh phÇn chñ yÕu víi khèi l-
îng rÊt lín.
Q = v1. 
m1 v1
PhÇn V
CÊu h×nh cøng vµ ch¬ng tr×nh
®iÒu khiÓn
I. cÊu h×nh cøng
Mét thanh module nguån nu«i 5A
Mét module CPU 314
Mét module DI (Digital input) 32 bits
Mét module DO (Digital output) 32 bits
Mét module IM (Interface module)
106
Mét module CP (Communication module)
II. çc tÝn hiÖu ®Þa chØ vµ « nhí
II.1. çc tÝn hiÖu ®Þa chØ cho phÐp hÖ thèng ho¹t ®éng
Trung t©m cho phÐp: I2.0
§iÖn s½n sµng: I2.1
§ñ çc ®iÒu kiÖn liªn ®éng: I2.2
Nguyªn liÖu ®· s½n sµng: I2.3
Cho phÐp hÖ thèng c©n ho¹t ®éng: I3.0
TÝn hiÖu dõng ch¬ng tr×nh: I3.1
II.2. çc tÝn hiÖu c©n ®¸ v«i
TÝn hiÖu träng lîng: ID6
TÝn hiÖu vËn tèc: ID10
TÝn hiÖu b¸o hÖ thèng ho¹t ®éng: I2.4
II.3. Çc tÝn hiÖu c©n ®¸ sÐt
II.4. çc tÝn hiÖu c©n silicat
II.5. çc tÝn hiÖu c©n quÆng
II.6. çc tÝn hiÖu ra
TÝn hiÖu ®iÒu khiÓn biÕn tÇn ®¸ v«i: QD4
TÝn hiÖu ®iÒu khiÓn biÕn tÇn ®¸ sÐt: QD8
TÝn hiÖu ®iÒu khiÓn biÕn tÇn silicat: QD12
TÝn hiÖu ®iÒu khiÓn biÕn tÇn quÆng: QD16
TÝn hiÖu b¸o dõng ch¬ng tr×nh: Q0.0
II.7. çc d÷ liÖu cho ngêi dïng nhËp vµo
Çc d÷ liÖu nµy thuéc khèi OB (Data block)
Tæng lu lîng Qt: DBD0
Thµnh phÇn % d¸ v«i: DBD4
Thµnh phÇn % ®¸ sÐt: DBD8
Thµnh phÇn % silicat: DBD12
Thµnh phÇn % quÆng: §B16
HÖ sè tØ lÖ K: DBD20
Tèc ®é mÆc ®Þnh ®éng c¬ quay b¨ng t¶i ®¸ v«i: DBD24
Tèc ®é mÆc ®Þnh ®éng c¬ quay b¨ng t¶i ®¸ sÐt: DBD28
Tèc ®é mÆc ®Þnh ®éng c¬ quay b¨ng t¶i silicat: DBD32
Tèc ®é mÆc ®Þnh ®éng c¬ quay b¨ng t¶i quÆng: DBD34
III. lu ®å thuËt to¸n
107
108
Begin
S
§äc çc
§K ch¹y
S
Çc ®éng §a tÝn hiÖu
c¬ ®· khëi ®éng
ch¹y ®éng c¬
§äc gi¸ trÞ

m,v cña çc
b¨ng t¶i
TÝnh Qth
TÝnh q = Qth – Dõng nÕu qu¸

Q® sai sè cho phÐp
TÝnh v = K*q
v = v® + v
109
IV. ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn PLC
Net work 1 // kiÓm tra ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng
Begin A I2.0 // ®äc cæng b¸o trung t©m cho phÐp
A I2.1 // ®äc cæng b¸o ®iÖn s½n sµng
A I2.2 // ®äc cæng b¸o ®ñ çc ®iÒn kiÖn liªn ®éng
A I2.3 // ®äc cæng b¸o nhiªn liÖu s½n sµng
A I3.0 // tÝn hiÖu b¸o khëi ®éng hÖ thèng c©n
JNC begin // nh¶y quÐt l¹i nÕu nh cha ®ñ ®iÒu kiÖn
Net work 2 // kiÓm tra xem ®éng c¬ ®· ho¹t ®éng cha
A I2.4 // ®éng c¬ ®¸ v«i ho¹t ®éng
JC go1 // ®éng c¬ d· ho¹t ®éng
OPN DBD // më khèi data block
L DBD24 // ®a vËn tèc mÆc ®Þnh tíi ®Çu vµo
T QD4
go1: A I2.5 // ®éng c¬ ®¸ sÐt ho¹t ®éng

JC go2 // ®éng c¬ ®· ho¹t ®éng
L DBD28 // ®a vËn tèc mÆc ®Þnh tíi ®Çu ra
T QD8
go2: A I2.6 // ®éng c¬ silicat ho¹t ®éng

T QD12
go3: A I2.7 // ®éng c¬ quÆng ho¹t ®éng

T QD16
Net work 3 // ®iÒu chØnh æn ®Þnh tèc ®é ®éng c¬ ®¸ v«i
go4 L ID6 // ®äc gi¸ trÞ träng lîng m (Kg/m)
L ID10 // ®äc gi¸ trÞ vËn tèc ®éng c¬ v (m/s)
*R // tÝnh lu lîng Qt = m.v
T MD4 // ®a gi¸ trÞ Q® vµo MD4
L DBD0 // ®a gi¸ trÞ Q® tæng vµo ACCU1
L DBD4 // % ®¸ v«i
*R // Q®Æt ®¸ v«i, ACCU1=Q®
T MD8 // MD8=Q®Æt
L MD4 // ACCU1=Qthùc; ACCU2=Q®Æt
-R // Q®Æt – Qthùc = Dq
T MD12 // MD12 = Dq
L DBD20 // ACCU1=K; ACCU2=Dq
*R // Dv=Dq*K
L DBD24 // ®a vËn tèc ®Æt vµo ACCU1; ACCU2=Dv
110
+R // v=v+Dv
T QD4 // ®a ra biÕn tÇn ®iÒu khiÓn ®éng c¬
Net work 4 // dõng khi Qth > 1,2Q® hoÆc Qth < 0,8 Q®
L MD12 // ACCU1 = Dq
SLD 1 // bÝt dÊu (Dq=Q®-Qth) vµo CC1
JP ACCU1 // khi Dq<0 (CC1=1 th×Dq<0), lÖnh rÏ nh¸nh
khi CC1=1, CC0=0
L 0.80 // trêng hîp Q®>Qth (Dq<0)
L MD8 // Q® vµo ACC1
*R // 0.8Q®
L MD4 // ACCU1=Qth; ACCU2=0,8Q®
-R // 0,8Q® - Qth
JP ®¹t 1 // 0,8Q® > Qth kÝch ®Çu vµo Timer
JMZ xo¸ 1 // xo¸ input Timer nÕu 0,8Q® < Qth
An1 L 1.2 // trêng hîp Q® < Qth
L MD8 // Q®
*R // 1,2Q®
L MD4 // ACCU1 = Qth; ACCU2 = 1,2Q®
-R // 1,2Q® - Qth
JP xo¸ 1 // 1,2Q® > Qth, xo¸ ®Çu vµo Timer
JMZ ®¹t // 1,2Q® < Qth, kÝch ®Çu vµo Timer
Net work 5 // sö dông Timer kiÓm tra cho ®¸ v«i
A TRUE // g¸n 1 vµo RLO
®¹t 1 S M0.0 // g¸n 1 vµo « nhí M0.0
xo¸ 1 R M0.0 // g¸n 0 vµo « nhí M0.0
A M0.0 // g¸n vµo Timer T1
L S5T#00H00M20S00MS // thêi gian trÔ lµ 20 gi©y
SD T1 // sö dông Timer trÔ theo sên lªn kh«ng cã
nhí
A T1 // ®äc T1 bit (®Çu ra Timer)
= M0.1 // ®a kÕt qu¶ ®äc ®îc vµo M0.1
Net work 6 // ®iÒu chØnh æn ®Þnh tèc ®é ®éng c¬ ®¸ sÐt
L ID14 // ®äc gi¸ trÞ träng lîng m (Kg/m)
L ID18 // ®äc gi¸ trÞ vËn tèc ®éng c¬ (m/s)
*R // tÝnh lu lîng Qth=m.v
T MD16 // ®a gi¸ trÞ Qth vµo MD4
L DBD0 // ®a Q® tæng vµo ACCU1
L DBD8 // % cña ®¸ sÐt
*R // Q® ®¸ sÐt; ACCU1=Q®
T MD20 // MD20 = Q®
L MD16 // ACCU1 = Qth; ACCU2 = Q®
-R // Q® - Qth = Dq
T MD24 // MD24 = Dq
L DBD20 // ACCU2 = K; ACCU2 = Dq
111
*R // Dv = Dq*K
L DBD28 // ®a vËn tèc ®Æt vµo ACCU1; ACCU2=Dv
+R // v=v+Dv
Net work 7 // dõng khi Qth > 1,2 Q® hoÆc Qth < 0,8 Q®
SLD 1 // bÝt dÊu (Dq = Q® - Qth) vµo CC1
JP Am2 // khi Dq<0 (CC1=1 th× Dq ©m)
L 0.80 // trêng hîp Q® > Qth (Dq>0)
L MD20 // Q® vµo ACCU1
*R // 0,8Q®
L MD16 // ACCU = Qth; ACCU2 = 0,8Q®
-R // 0,8Q® - Qth
JP ®¹t 2 // 0,8Q® > Qth, kÝch ®Çu vµo Timer
am2 L 1.20 // trêng hîp Q® < Qth
L MD20 // Q®
*R // 1,2Q®
-R // 1,2Q® - Qth
JMZ ®¹t 2 // 1,2 Q® < Qth, kÝch ®Çu vµo Timer
Net work 8 // sö dung Timer kiÓm tra cho ®¸ sÐt
®¹t 2 S M0.2 // g¸n 1 cho « nhí M0.2
xo¸ 2 R M0.2 // g¸n 0 cho « nhí M0.2
A M0.2 // ®Çu vµo Timer T2
SD T2 // sö dông lîi Timer trÔ theo sên lªn kh«ng
cã nhí
A T2 // ®äc T2 bÝt (®Çu ra Timer)
Net work 9 // ®iÒu chØnh æn ®Þnh tèc ®é ®éng c¬ silicat
L ID22 // ®äc gi¸ trÞ träng lîng m (Kg/m)
L ID26 // ®äc gi¸ trÞ vËn tèc ®éng c¬
*R // tÝnh lu lîng Qth = m.v
T MD28 // ®a gi¸ trÞ Qth vµo MD28
L DBD12 // % silicat
*R // Q® silicat; ACCU1 = Q®
T MD32 // MD32 = Q®
L MD28 // ACCU1 = Qth; ACCU2 = Q®
-R // Q® - Qth = Dq
T MD36 // MD36 = Dq
112
L DBD20 // ACCU1 = K; ACCU2 ==Dq
*R // Dv = Dq*K
L DBD32 // ®a vËn tèc ®Æt vµo ACCU1; ACCU2 =Dv
+R // v=v+Dv
T QD12 // ®a ra biÕn tÇn ®iÒu khiÓn ®éng c¬.
Net word 10 // dõng khi Qth > 1,2Q® hoÆc Qth < 0,8Q®
(dõng 20gi©y) silicat
JP am3 // khi Dq < 0 (CC1 = 1 th× Dq ©m)
L 0.80 // trêng hîp Q® > Qth (Dq > 0)
*R // 0,8Q®
-R // 0,8Q® - Qth
JP ®¹t 3 // 0,8Q® > Qth, kÝch ®Çu vµo Timer
L MD32 // Q®
*R // 1,2Q®
-R // 1,2Q® - Qth
JMZ ®¹t 3 // 1,2Q® < Qth, kÝch ®Çu vµo Timer
Net work 11 // sö dông Timer ®iÒu khiÓn cho silicat
®¹t 3 S M0.4 // g¸n 1 cho « nhí M0,4
xo¸ 3 R M0.4 // g¸n 0 cho « nhí M0,4
A M0.4 // ®Çu vµo cho Timer T3
cã nhí
A T3 // ®äc T3 bit ®Çu ra Timer
= M0.5 // ®a kÕt qu¶ ®äc ®îc vµo M0,5
Net work 12 // ®iÒu chØnh æn ®Þnh tèc ®é cho ®éng c¬
quÆng
L ID30 // ®äc gi¸ trÞ träng lîng m(Kg/m)

L ID34 // ®äc gi¸ trÞ vËn tèc ®éng c¬ (m/s)
*R // tÝnh lu lîng Qth = m.v
T MD40 // ®a gi¸ trÞ Qt vµo MD40
L DBD16 // % quÆng
*R // Q® quÆng, ACCU1 = Q®
113
T MD44 // MD44 = Q®
L MD40 // ACCU1 = Qth. ACCU2 = Q®
-R // Q® - Qth = Dq
T MD48 // MD48 = Dq
L DBD20 // ACCU1 = K, ACCU2 = Dq
*R // v = Dq + K
L DBD31 // ®a vËn tèc ®Çu vµo ACCU1, ACCU2=Dv
+R // v = v + Dv
Net work 13 // dõng khi Qth > 1,2Q® hoÆc Qth < 0,8Q®
dõng 20gi©y c©n quÆng
JP am4 // khi Dq < 0 (CC1=1 th× Dq ©m)
L 0.80 // trêng hîp Q® > Qth (Dq >0)
*R // 0.8Q®
L MD40 // ACCU1 = Qth, ACCU2 = 0.8Q®
-R // 0.8Q® - Qth
JP ®¹t 4 // 0.8Q® > Qth, kÝch ®Çu vµo Timer
JMP xo¸ 4 // xo¸ ®Çu vµo Timer nÕu 0,8Q® < Qth
L MD44 //Q®
*R // 1,2Q®
L MD40 // ACCU1 = Qth, ACCU2 = 1,2Q®
-R // 1,2Q® - Qth
JMP ®¹t 4 // 1,2Q® < Qth, kÝch ®Çu vµo Timer
Net work 14 // sö dông Timer kiÓm tra ®iÒu kiÖn cho
quÆng
®¹t 4 S M0.6 // g¸n 1 vµo « nhí M0,6
xo¸ 4 R M0.6 // g¸n 0 vµo « nhí M0,6
A M0.6 // ®Çu vµo cho Timer T4
cã nhí
A T4 // ®äc T4 bÝt ®Çu ra Timer
Net work 15 // dõng ch¬ng tr×nh
A I3.1 // tÝn hiÖu b¸o dõng hÖ thèng
0 M0.1 // ®Çu ra Timer T1 khi t¶i ®¸ v«i cã lçi
0 M0.3 // ®Çu ra Timer T2 khi t¶i ®¸ sÐt cã lçi
0 M0.5 // ®Çu ra Timer T3 khi t¶i silicat cã lçi
114
0 M0.7 // ®Çu ra Timer T4 khi t¶i quÆng cã lçi
JNC end // kÕt thóc chu kú kh«ng cã sù cè vµ tÝn hiÖu
dõng
L 0.0 // ACCU1 = 0
T QD4 // dõng ®éng c¬ ®¸ v«i
T QD8 // dõng ®éng c¬ ®¸sÐt
T QD12 // dõng ®éng c¬ silicat
T QD16 // dõng ®éng c¬ quÆng
R 13.0 // g¸n gi¸ trÞ 0 cho tÝn hiÖu khëi ®éng hÖ
Thèng
End: BEU
115

TDH QTSX Xi Mang

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TDH QTSX Xi Mang

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PhÇn mét

LiÖu Thïng ChuyÓn ra (®Þnh møc vµ thiÕt

VI.3. M¸y nghiÒn xi m¨ng

§¸ sÐt M¸y Kho C©n ®Þnh l-

Phô gia Kho KÐt C©n ®Þnh l-

Si l« chøa XuÊt Xi m¨ng M¸y ®ãng XuÊt bao

Toàn cảnh nhà máy Xi-măng

H×nh 1: C«ng nghÖ ®Ëp ®¸ v«i

H×nh 2: Kho chøa ®¸ v«i

H×nh 3: Kho chøa ®¸ sÐt

Than Phô gia

Baza §¸ v«i Perit

H×nh 4: Kho chøa nguyªn liÖu tæng

§¸ v«i Set Pyrit Phô gia 20

C¸c c©n b¨ng

H×nh 5: C©n phèi liÖu

H×nh 6: C«ng nghÖ nghiÒn

H×nh 7: Sil« chøa liÖu vµ cÊp

H×nh 8: Khu vùc th¸p tiÒn nung vµ lß

37. HÖ thèng sil« chøa vµ cÊp bét liÖu

H×nh 9: Bé phËn lµm m¸t Clinker

H×nh 10: HÖ thèng nghiÒn than

H×nh 12: HÖ thèng nghiÒn xi m¨ng

H×nh 13: Sil« chøa xi m¨ng

H×nh 14: XuÊt xi m¨ng rêi

H×nh 15: CÊp liÖu cho m¸y ®ãng bao

H×nh 16: M¸y ®ãng bao

H×nh 17: XuÊt bao xi m¨ng

III.2.1Nguyªn lý ho¹t ®éng s¬ ®å nguyªn lý hÖ thèng m¸y cµo:

II )TæNG QUAN VỀ C¸C HỆ ĐIỀU KHIỂN TRONG C¤NG NGHIỆP

1. C¸c cÊu tróc điều khiển

Trạm điều khiển cục bộ:

C¸c đặc tÝnh của trạm diều khiển:

C¸c phần tử cơ bản:

3.4 Hệ điều khiển CENTUM 3000 của Yokogawa.

Hệ thống Centum CS 3000

1.2 C¸c thành phần cơ bản

4.2.1 Industrial Ethernet

1. Bật PLC và kh«i phục điện ¸p vận hành

CÊu tróc tæng qu¸t cña PLC

N¹p th«ng tin tõ Xö lÝ th«ng tin TACCU2 th«ng

-Ho¹t ®éng cña khèi sè häc:

Vßng quÐt ch¬ng tr×nh.

- Bit: s lµ bÝt dÊu (s=0 sè d¬ng, s=1 sè ©m)

VÝ dô: nh·n: L PIW304 //§äc néi dung cæng vµo

Tªn lÖnh To¸n h¹ng

BR CC1 CC OV OS OR STA RLO FC

CC1 CC0 ý nghÜa

BR CC1 CC0 OV OS OR STA ROL FC

BR CC1 CC0 OV OS OR STA ROL FC

- LÖnh thùc hiÖn phÐp tÝnh vµ nghÞch ®¶o: AN <to¸n h¹ng>

BR CC1 CC0 OV OS OR STA ROL FC

- LÖnh thùc hiÖn phÐp tÝnh hoÆc: O <to¸n h¹ng>

BR CC1 CC0 OV OS OR STA ROL FC

- LÖnh thùc hiÖn hoÆc nghÞch ®¶o: ON <to¸n h¹ng>

BR CC1 CC0 OV OS OR STA ROL FC

BR CC1 CC0 OV OS OR STA ROL FC

- LÖnh g¸n: R <to¸n h¹ng>

BR CC1 CC0 OV OS OR STA ROL FC

4. C¸c lÖnh lµm viÖc víi thanh ghi Accu1, Accu2:

BR CC1 CC0 OV OS OR STA ROL FC

5. LÖnh lµm viÖc víi sè thùc:

BR CC1 CC0 OV OS OR STA ROL FC

§Çu ®o khèi lîng

H-9: §êng ®Æc tÝnh c¬ khi thay ®æi Rf hoÆc xf