Professional Documents
Culture Documents
2021 Paper 24 - Essay
2021 Paper 24 - Essay
2021 Paper 24 - Essay
wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy
wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy
wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy
wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy
wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy
wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy
wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy wdvïnrldr ridhk úoHd .=rejrhd - ;ñr fyar;a chisxy
m%Yk
a m;% wxl 24
Paper No 24
[02] [S] [II] ld,h meh 3
Three Hours
Wmfoia (
A fldgi - jHqy.; rpkd
ish¨ u m%Yk
a j,g fuu m;%fha u ms<s;=re imhkak'
Tfí ms<s;=re tla tla m%Yk
a hg bv i,id we;s ;ekaj, ,súh hq;= fõ' fï bv m%udKh ms<s;=re ,sùug m%udKj;a nj
o §¾> ms<s;=re n,dfmdfrd;a;= fkdjk nj o i,lkak'
ms<s;=re iemhSfï§ we,alhs,a ldKav ixlaIsma; wdldrhlska ksrEmKh l, yelsh'
H H
WodyrK ( H – C – C – ldKavh CH3 CH2 – f,i ±laúh yel'
H H
B fldgi iy C fldgi - rpkd
Tn úiska f;dard.kakd ,o m%Yk
a y;rlg ms,s;=re imhkak' fï i|yd Tn úiska lvodis imhd .; hq;=hs'
a m;%hg kshñ; ld,h wjika jQ miq A , B iy C fldgiaj,g ms<s;=re" A fldgi uq,ska ;sfnk mßÈ
iïmQ¾K m%Yk
tla ms<s;=re m;%hla jk fia wuqKd úNd. Yd,dêm;sg Ndrfokak'
Èkh (- ……/……/…………
Z 1 X2 Y
Z Y
X1 yd X2 j, uqyï
q lrKh yd bf,lafg%dak cHdñ;sh yd yevh my; mrsos fõ
uqyï
q lrKh bf,lafg%dak cHdñ;sh Yevh
X1 SP3 p;=ia;,Sh ;%s wdk;s msrñvdldr
X2 SP2 ;,Sh ;s%fldaKdldr ;,Sh ;s%fldaKdldr
Z hkq yhsvscka jk w;r X yd Y pf.dkqjg wh;a tlu wdj¾;fha uQ,øjH folls. Z yd Y tlsfkl
m%;sl%shd lr idok ixfhda.h ldur WIaK;ajfha oS øjhls.
I. X yd Y y÷kd.kak.
III. P ys b;srs iïm%hqla; jHqy w|skak tAjdfha ia:dhS;djh fya;= iys;j olajkak.
V. X2 yd Y w;r σ nkaOk iEoSug tla tla mrudKqj u.ska iyNd.S ù we;s mrudKql$uqyqï ldlaIsl
olajkak.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…..………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
ii) Cr , Mn , V , Fe , Na (øjdxl
2)
a) Y kï S f.dkqjg wh;a f,dayfha " ,jK 3 la jQ A , B iy C" c,h iu. b;d fyd|ska m%;sl%shd lr P , Q , R
kï jdhq 3 la ms<sfj,ska msglrk w;r" wjia:d ;=fka§u X keue;s wdú,H;djhla iys; ødjKhla ,efí' P
jdhqj oykfhka ,efnk oyk M, " X ødjKfhka heùfï§ tys lsß meyeh jeä fõ' P iy Q W;afm%arl
yuqfõ m%;sl%shdfjka Z kï c, wødjH" m%;sl%shdYS,;
S ajh wvq ,dlaIKsl >kaOhla iys; jdhqjla ksmojhs' fuu
m%;sl%shdfõ§ P : Q iafgdahslsfhdañ;sh 1 : 2 ls' R lgql >kaOhla iys; jdhqjla jk w;r c,fha fyd|ska Èh
fõ' tfukau r;= ,sÜuia ks,a meyehg yrjkq ,fí' Q jdhqj oykfhka ldur WIAK;ajfha øjhla jQ T
muKla idohs'
i. Y y÷kdf.k mykais¿ mÍlaIdfõ§ Y ys ,jK fmkajk j¾Kh fokak'
ii. A , B , C , P , Q , R , X , Z iy T y÷kd.kak'
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
b) Fe3O4. x H2O(s) ic, ixfhda.fha 3.432g l ksheoshla idkaø H2SO4 jeäuk;a m%udKhl iïmq¾Kfhka u
ødjKh lr 250.00 cm3 ødjKhla ms<sfh, lr.kakd ,§. fuu ødjKfhka 25.00 cm3 ne`.ska wkqudmk
ma,dial= ;=klg f.k ixY=oaO H3PO4 øjfhka ìxÿ lsym s hla oud 0.010 KMnO4 ødjKhlA iu`.
wkqudmkh lsÍfï§ ,ndÿka wkqudmk mdGdxl 25.80 cm3 , 23.95 cm3, 24.05 cm3 úh. ( Fe = 56, O = 16, H = 1)
II. wkqudmk ma,dial=j ;=< isÿjkakdjq TlaislrK - TlaisyrK m%;sl%shdj i`oyd ;=,s; whksl iólrKh
,shkak.
III. fuu wkqudmkfha§ ixY=oaO H3PO4 øjfhka ìxÿ lsysmhla tl;= lrkafka ukao?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……
c) 15 jk ldKavfha uQ,øjH j, laf,darhsv w;ßka c,h iu`. m%;Hdj¾; c, úÉfPaok fmkajk m%;sl%shd ish,a,
,shd olajkak'
II. s hg Kp fidhkak.
iu;=,;
IV. s moaO;sfha WIaK;ajh 800K olajd tljr f.k.sh úg, mSvkho laIKslj fo.=K ù miqj hï
iu;=,;
w.hla olajd wvq ù ksh; úh. tu ksh; mSvkh 1.3 106 Pa fõ.
b)
I. hkq wdkqNúl iQ;%h jk tal NdIañl ÿn, ldfndlais,sla wï,hls 500 00 lg
wvx.= ø%djKhlska iuÕ wkqudmkh l< úg jeh jQ mßudj o
tu wjia:djg wod< ma,dial=j ;=< w.hka o my; jïmi j.=fõ olajd we; mßudjg
tfrysj wod< w.hka o< jYfhka ol=Kqmi m%ia;dr .; lrkak.
pH
(i)
0.1 moldm-3
12
NaOH pH
mßudj/cm3 11
0.00 3.00 10
10.00 4.20
25.00 4.75 9
40.00 5.33
49.00 6.50 8
49.90 7.50
50.00 8.75 7
50.10 10.00
51.00 11.00 6
60.00 12.0
5
4
4
3
0 VNaOH/ cm3
0 10 20 30 40 50 60
A 5.2 - 6.8
B 6.1 - 7.5
C 7.5 - 8.8
VI. NaOH 25cm3 muK ±uq ødjKhg m%N, wï,hlska iaj,amhla ±uq úg isÿjk pH úm¾hdih .=Kd;aulj
meyeÈ,s lrkak'
a)
I. X, Y yd Z hkq tlsfklg cHdñ;sl iudjhúl fkdjk wKql iQ;%hg wod< ir, odu ixfhda. ;=kls. bka
Y mdr;%sudK iudjhúl;djh fmkajhs. Y yd Z W;afm%aß; yhsv%ckSlrKh l< úg tl u ixfhda.h W ,efí.
X, Y, Z yd W ys jHqy my; fldgq ;=, w`oskak.
X Y Z W
II. by; X, HBr wdl,kh l,úg ,efnk m%Odk M,fha yd iq`: M,fha jHqy ms<sfj,ska R yd S fldgq ;=< w`Èkak.
IV. R fldgqj ;=, we`È jHqyh m%Odk M,h jkafka uka±hs meyeÈ,s lrkak .
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
b) wxl 1 isg 5 f;la we;s tla tla m%;sl%shdfj ys m%;sl%shlh iy m%;sldrlh my; j.=fjys § we;' tu tla tla
m%;sl%shdj i`oyd m%;sl%shd j¾.h kshqla,sfhda*s,sl wdl,k - AN , kshqla,sfhda*s,l
s wdfoaY - SN , bf,lafg%da*s,l
s
wdl,k - AE , bf,lafg%da*s,l s wdfoaY - SE yd bj;a ùu - E f,i iy m%Odk M,h wod, fldgqj ;=< ,shkak'
2 idkaø HNO3
COOH idkaø H2SO4
NO2 NHNH2
4 NaOH
OH
𝑁 + 𝐶𝑙
c) my; j.=fõ we;s ixfhda. Ndú;d lrñka § we;s ixfhda.h ixiaf,aIKhg wod, mshjr iïmQ¾K lrkak'
fuys§ jD;a; ;=< m%;sl%shl o fldgq ;=< ksmojk ixfhda.o wvx.= úh hq;=h'
wjYH ia:dk j,§ WIaK;aj i`oyka l< hq;=h'
m%;sl%shl
fnkaiSka, Fe l=vq , B;¾ , ks¾c,Sh , , idkaø HCl , idkaø DCl , , , Mg ,
HCl (aq) ,
𝐶𝐻 𝐶𝐻 𝐶𝐻
Cl
5)
a) f¾pkh lrk ,o mßudj 500 cm3 la jQ oDV Ndckhlg § AB(g) yd O2 (g) 4 : 1 ujq, wkqmd;fhka
s ;;ajhg m;aùug bv ;nk ,§' .;sl iu;=,s; wjia:dfõ § A2 (g) idkaøKh 0.4 mol
tlalr .;sl iu;=,;
VI. moaO;sh m<uq iu;=,s; wjia:dfõ isg WIaK;ajh 1000K njg m;a lsÍfuka miq we;slr.;a fojk
iu;=,;s wjia:dj olajd AB jehùfï iS>%;djh;a A2 jehùfï iS>%;djh;a úp,kh jk wdldrh tlu
m%ia:drhl we`o olajkak'
b)
i. “ iïu; WodiSklrK tka;e,amhs “ hkak w¾: olajkak'
ii. ldnfkag iy nhsldnfkag ødjK my; wdldrhg c,Sh wï, iu. m%;sl%shd lrhs'
+
1 m%;sl%shdj
+
2 m%;sl%shdj
b)
i. my; j.=fõ we;s o;a;hka Ndú;d lr by; 2 m%;sl%shdõ iïu; tka;e,ams úm¾hdih i`oyd ;j;a
w.hla ,nd .kak'
m%fNaoh +
c) CS2 iy c,Sh KI w;r I2 jHdma; lr we;' § we;s o;a; Ndú;d lr my; m%;sl%shdfõ KC iu;=,;
s h
.Kkh lrkak'
I2 (aq) + (aq) (aq)
6)
a)
i) Al(OH)3 f.a ksp i`oyd m%ldYkhla jHq;amkak lrkak.
ii) wdi%e; c,h 400cm3 ;=, AlCl3 hï ialkaOhla Èh lrk ,È. ødjKfha 25 § pH = 3.7 la jk w;r
[ ] = 0.6 fõ. fï wkqj Al(OH)3 i`oyd 25 § ksp .Kkh lrkak.
iii) ødjKhg idkaø NaOH ìxÿ jYfhka tlalrk úg ødjKfha wdú,H;djh l%ufhka bj;aj hk w;r
wjikajk fudfydf;a ødjKfha pH w.h 10.3 la úh. 25 § fuu o;a; u; my; iu;=,s;hg iu;=,;
s d
ksh;h fidhkak.
Al(OH)3(s) + (aq) (aq) + 2H2O(l)
i) fya;= olajñka fï m%;sl%shdfõ YS>%;d iólrKh ks¾Kh lrkak' YS>%;d ksh;fha w.h fidhkak'
ii) § bÈß m%;sl%shdfõ il%shk Yla;sh jk w;r miq m%;sl%shdfõ il%shk Yla;sh
g fõ'
a. m%;sl%shdj i`oyd m%;sl%shd ud¾.h - Yla;s igyk w`Èkak'
b. bÈß m%;sl%shdj i`oyd tka;e,ams úm¾hdih .Kkh lrkak'
iii) WIaK;ajh by, kexjQ úg HI j, úfhdackh flf¾ thska we;sjk n,mEu ljf¾o? fya;= olajñka Tfí
ms<s;=r myokak'
iv) Au W;afm%arlh we;s úg miq m%;sl%shdfõ il%shk Yla;sh fõ' fuu W;afm%rl yuqfõ § miq
m%;sl%shdj i`oyd wod, Yla;s igyk l,ska igyfkau w`Èkak'
v) fï ;;a;aj hgf;a § HI j, úfhdackh i`oyd il%shk Yla;sh .Kkh lrkak'
c) reêr ma,diauh iajdrCIlhla f,i l%shd lrhs' tys iajdrCIl l%shdj i`oyd CO2 yd HC whk wdOdr fõ'
iu;=,;
s ;djh i`oyd § KC = 7.90 x 10-7 mol dm-3
wjlafIamh fmrd fidaod úh,s tys ialkaOh uekSfuks' 100.0 cm3 reêr ma,diauhlska ,ndÿka BaCO3 ys
ialkaOh 0.600 g úh'
(1) HC (aq) ;kql H2SO4 iu. m%;sl%shdj i`oyd ;=,;
s iólrKh ,shkak'
(2) CO2 (g) yd Ba(OH)2 (aq) m%;sl%shdj i`oyd ;=,s; iólrKh ,shkak'
(3) by; (iii) § we;s o;a; mokï lr .ksñka ma,diauh ;=, CO2 (aq) idkaøKh .Kkh lrkak'
( Ba = 137 , C = 12 , O = 16 )
7)
a) f,â wï, welshqñf,agrh oaú;shsl fldaIhla f,i Ndú;d jk úoHq;a ridhksl fldaIhls fok ,o f,â wï,
welshqñf,agrhl wka;¾.; c,Sh ys wdrïNl >k;ajh jk w;r mehl ld,hla
úi¾ckfha§ tu w.h olajd wvq úh wdrïNfha§ c,Sh ys ixY=oaO;dj ialkaO m%;sY;hla
f,i jQ w;r úi¾ckfha§ tu w.h olajd wvqúh welshqñf,agrh ;=< wka;¾.; iïmQ¾K
mßudj jk w;r úi¾ckfha§ tu wï, mßudj fkdfjkiaj mj;sk nj i,lkak
(i) oaú;shsl fldaIhla hkqfjka woyia lrkafka l=ulao
(ii) fuu fldaIfha wefkdavh y÷kd.kak
(iii) fuu fldaIfha lef;davh y÷kd.kak
(iv) wefkdav m%;sl%shdj ;=<s; ridhksl iólrKhl olajkak
(v) lef;dav m%;sl%shdj ;=<s; ridhksl iólrKhl olajkak
(vi) iuia; fldaI m%;sl%shdj olajkak
(vii) fldaI úi¾ckfha§ i,a*shqßla >k;ajh wvqùu Tn meyeÈ,s lrkafka flfiao
(viii) fuu fldaIh kej; wdfrdamKfha§ úoHq;a iemhqug idfmalaIj wefkdavh yd lef;davh wi, isÿjk
m%;sl%shd fjk fjku olajkak
(ix) by; fldaIh mehl ld,hla Ndú;d lf<a kï fldaI h uÕska ,nd.;a Odrdj .Kkh lrkak
ujq,sl wdfrdamKh
ys ujq,l
s ialkaOh
(x) f,â wï, welshqñf,agrh Ndú;fha tl wjdishla yd tla jdishla i|yka lrkak
b) X kï m<uq d f.dkqjg wh;a f,dayhl" Wmßu TlaislD; ammine ixlSrKh NaOH jeämqr oud kegjQ
úg wjidkfha l¨ meye;s wjfYaIhla ,efí' fuu wjfYaIh fmrd fjkalr wdï,sl KI ødjKhl ñks;a;=
10 la ;nd Wvq.sh ødjKfhka fldgila f.k " thg msIaGh tla l, úg ks,a oï meye úh'
C fldgi - rpkd
m%YK
a folla muKla f;dardf.k ms<s;=re imhkak'
8)
a) A kï ldnksl ixfhda.fha C iy H ys ialkaO m%;sY;hka 58.8% la iy 9.8% ls' b;sßh O fõ'
CH3 O
CH3
b)
(i) wdrïNl ldnksl øjH f,i t;fkd,a (CH3CH2OH) fhdodf.k mshjr 7 lg wvq mshjr ixLHdjlska
my; ixfhda.h ixiaf,aIKh lrk whqre olajkak' msg;ska ldnksl ixfhda. Ndú;d fkdlrkak'
Br O
CH3 — C — CH2 — C — O — CH2CH3
I. CH3 iy C(CH3
I. CH3CHBrCH2CH3 iy CH3CH2CH2Br
9)
b) c,Sh ødjKhl Fe2+ iy S wvx.= fõ' ødjKfhka 25 cm3 f.k 0.02 mol dm-3 jQ wdï,sl KMnO4 u.ska
wkqudmkfha§ wka; ,laIHh 40 cm3 úh'
wdrïNl ødjKfhka 100 cm3 f.k jeämqr BaCl2 tla l, úg ,efnk wjlafIamh fvisflagrhl úh<d
ialkaOh uek.;a úg 0.852 g ialkaOhla ,efí' - - -
a) by; úia;r lsÍu ;=< isÿ jQ m%;sl%shd ,nd fokak'
A
Q B C
Q Q
NH3
D F
Q r;a Q
lsÍu G E
Q Q
r;a lsÍu
H
I Q
Q
J
r;a lsÍu Q
r;a lsÍu
K
Q
I. A , C wuqøjH y`ÿkd.kak'
II. by; ksrEmKh jk l¾udka;h l=ulao
III. F , G , I , J , K y`ÿkdf.k ta w;ßka l¾udka;fha m%Odk M,h $ M, f;darkak'
IV. m%Odk M,h ,nd .ekSug wod, jk iuia: m%;sl%shdj i`oyd ;=,;
s ridhksl iólrKh ,shkak'
V. by; l¾udka;fha§ jeä M,odjla ,nd .ekSug fhdod.k we;s fN!; ridhksl uQ,O¾u fya;= iys;j
idlÉcd lrkak' ^lreKq 5 la m%udKj;a &
VI. fuh jvd;a id¾:l fukau ,dN ,nd.; yels l¾udka;hla f,i ms<s.ekSug fya;=ù we;af;a wehs
VII. l¾udka;fha w;=reM, $ M, y`ÿkdf.k m%fhdackhla ne.ska ,shkak'
III. a) b) c)
c) fíf¾ jefjka ,nd.;a c,h kso¾Ylhla l=vd fnda;,hlg oud MnSO4 iy NdIañl KI iu. laIKslj
m%;sl%shd lrjd fyd|ska fid,jd jdhqfrdaOlj ñks;a;= 15 la muK ;sfnkakg yÍ' miqj úoHd.drfha§ id(H2SO4
u.ska wdï,sl lr u| fõ,djlska ødjKfha 100 cm3 msIaGh o¾Ylh f,i f.k 0.01 mol dm-3 jQ Na2S2O3
u.ska wkqudmKh lrk ,§' túg iul;d ,laIh 8 cm3 úh'