2.

 
МИКРОЕКОНОМИЈА,   
МАКРОЕКОНОМИЈА 
И                         
МЕЗОЕКОНОМИЈА

Проф. д‐р Сашо Кожухаров
 2.1. Микроекономија

• Микроекономијата го истражува однесување на 
претпријатијата и на потрошувачите како 
индивидуи во стопанскиот живот.
• Во центарот на вниманието на микроекономијата 
се претпријатијата и потрошувачите.
• Потрошувачите се носители на процесот на 
потрошувачка 
• Претпријатијата се основните носители на 
производството. 
 2.1. Микроекономија
• Основна задача на претпријатието е да 
произведува стоки и услуги за потребите на 
пазарот, односно за задоволување на потребите 
на потрошувачите.
• Основна цел на претпријатието е остварување на 
максимум профит. 
• Функционирањето на претпријатието се базира на 
основните економски принцип:
‐ продуктивност,
‐ економичност и
‐ рентабилност.
 Сегрегација на претпријатијата

• Според сопственоста:
- Индивидуално-приватна
- Групно-приватна
- Државна

- Мешовита

• Според големината:
- микро
- мали
- средни
- големи
 2.2. Цели и инструменти на 
макроекономијата

• Макроекономијата го изучува стопанството како 
целина.
• Основни цели на макроеконијата се:
‐ реализација на побрзо темпо на економски раст
‐ остварување на ниска стапка на невработеност
‐ остварување на ниска стапка на инфлација и
‐ урамнотежена економска размена со странство и 
стабилен девизен курс.
 2.2. Цели и инструменти на 
макроекономијата
• Инструментите на макроекономијата се 
групираат во четири политики и тоа: 
‐ фискална политика, 
‐ монетарна политика, 
‐ политика на надворешноекономски односи 
и 
‐ политика на доходи.
 Бруто домашен производ и 
економскиот раст
 Бруто домашниот производ (Gross Domestic Product‐GDP) 
или скратено БДП е мерка за мерење на аутпутот 
(производството на добра и услуги) произведени од 
факторите на производство (работна сила, капитал и земја) 
расположливи во домашната економија.
 БДП се пресметува како збир од потрошувачката на 
населението, бруто инвестициите, потрошувачката на 
државата и нето извозот.
GDP = C + I + G + NX
 БДП може да се изрази и како збир од цената на факторите 
за производство (надници, камата, рента, профит) 
користени за производство на финалните производи.
GDP = N+ K+ R+Pf 
 Јавна и лична потрошувачка

• Потрошувачката како економска категори 
преставува користење на добра и услуги за 
задоволување на сопствените потреби на 
луѓето. 
Y = C + S
Y ‐ доход
C ‐ потрошувачка
S ‐ штедење
 Штедење
и инвестиции
• Штедењето е дел од доходот кој останува по 
потрошувачката наменета за задоволување на 
личните потреби на луѓето. 
S = Y – C
• Инвестирањето преставува употреба на 
заштедите за создавање на нови добра.
S = I 
S > I 
S < I
 2.3. Мезоекономија
• Мезоекономијата го опфаќа подрачјето помеѓу микро и 
макроекономијата, односно организациониот облик на економија на 
интегрираните економски заедници, составени од микроекономски 
ентитети. 
• Целта на мезоекономијата е остварување на економските концепции 
на производителот‐поединец и остварување на целите на 
општествената репродукција.
• Најеклатантни појавни форми на мезоекономијата се 
организационите облици врзани за стопанските 
(и нестопанските) гранки, групации, цехови, тајфи, cluster‐и 
(кластер=грозд), комори, картели, преку кои се овозможува заедничко 
опредлување на припадноста на секој ентитет‐учесник, како и 
можноста на неговата споредба со останатите во мезоекономијата