ALAMAT NG STA ANA, PAMPANGA:

Alamat at Kasaysayan.
Ang Sta Ana ay dating kilala bilang 'Bale Pinpin,' nangangahulugang 'itinabi.' Ang
pangalan ay naganap noong nawala ang bayan ng maraming mga barrio noong
1810 sa Arayat, Mexico, at San Luis.
Orihinal na bahagi ito ng malawak na mga lupain ng kagubatan, higit sa lahat mga
taniman ng kawayan, mula sa Apalit at Betis. Lumipas ang mga taon maraming
mga tao ang dumating upang manirahan nang permanente sa lugar at malinis ang
lugar. Ang mga Espanyol ay dumating noong 1600 at itinatag ito bilang isang
parokya noong 1760. Ang simbahan ay itinayo noong 1836 upang maglingkod sa
dumaraming bilang ng mga naninirahan. Pinangalanan ng mga awtoridad ng
Espanya ang bayan pagkatapos ng santo ng patron nito, ang Sta Ana.
Ang 14 na mga baryo, na ang mga pangalan ay nagmula sa kilalang landmark o
pinuno nito, pagkatapos ay pinalitan ng pangalan pagkatapos ng mga santo:
Canukil hanggang San Joaquin, Tinajeru hanggang San Juan, Catmun hanggang
San Jose, Calumpang hanggang San Pedro, Calinan hanggang sa Sta. Lucia, Balen
Bayu hanggang sa Sta. Maria, Sepung Ilug to San Nicolas, Libutad to Santiago,
Quenabuan to San Isidro, Pagbatuan to Sto. Rosario, Patayum sa San Bartolome,
Sumpung sa San Agustin, Tuclung hanggang San Roque, at Darabulbul sa San
Pablo.
Nang dumating ang mga Amerikano at nagtatag ng isang pamahalaang sibil, ang
bayan ay may kakaunting mga nagbabayad ng buwis kaya't ito ay naging bahagi
ng Arayat noong 1905. Ang Sta.Ana ay opisyal na kinilala bilang isang
magkahiwalay na munisipalidad kalaunan, noong Enero 1, 1913, sa pamamagitan
ng petisyon ng mga kinatawan nito.