Sokullu Mehmet Karlofça

Paşa’nın ölümü DURAKLAMA DÖNEMİ antlaşması

(1579-1699)
DURAKLA- İÇ SİYASİ GELİŞMLER ISLAHATLAR
MANIN İSYANLAR
NEDENLERİ Genç
Osmanlı- Osmanlı- IV.Murat
Eyalet Osman
İç İran Lehistan
nedenler Ferhat Paşa ve Bucaş Tarhuncu
Celali Koçi Bey
Kasrı Şirin ant. ant. Ahmet
Dış Paşa
nedenler İstanbul Osmanlı- Osmanlı-
Venedik Avusturya Köprülü
Mehmet
Girit’in Zitvatoruk ve Paşa
fethi Karlofça ant.
 DURAKLAMA DÖNEMİ
En çok padişah
PADİŞAHLARI değişikliği olan
III. Murat (1574-1595) dönem.
III. Mehmet (1595-1603) İstkrarsızlığı
I. Ahmet (1603-1617) göstergesidir.
I. Mustafa (1617-1618)
II. Osman (Genç) (1618-1622)
I. Mustafa (2.kez 1622-1623)
IV. Murat (1623-1640)
I. İbrahim (1640-1648)
IV. Mehmet (Avcı) (1648-1687)
II. Süleyman (1687-1691)
II. Ahmet (1691-1695)
II. Mustafa (1695-1703)
 DURAKLAMANIN NEDENLERİ

İÇ NEDENLER DIŞ NEDENLER

Merkezi yönetmin bozulması
Askeriyenin bozulması
İlmiyenin bozulması
Ekonominin bozulması
İmparatorluğun doğal
sınırlara ulaşması
Avrupa’da yaşanan gelişmeler
(Feodalite, Keşifer, Rönesans,
Reform)
 İç nedenler
Merkezi Yönetmin Bozulması:
Kafes Hayat Usulü ile tecrübesiz kişilerin padişah olması

Ekber ve Erşad Sistemi ile yeteneksiz kişilere padişahlık yolunun

açılması

Saray KADINLARINın ve saray görevlilerinin yönetme müdahalesi

Atamalarda liyakatsizliğin, rüşvetn, adam kayırmacılığının baş

göstermesi
 İç nedenler
Askeriyenin Bozulması:
 “Kanunname-i Kadim” e aykırı olarak Yeniçeri Ocağı’na asker
kaydedilmeye başlanması, Devşirme Sistemi’nin bozulması.

 “Ocak, devlet içindir.” anlayışının “ Devlet, ocak içindir. ”

anlayışına dönmesi

 Tımar Sistemi’nin bozulması ile Eyalet Ordusu’nun bozulması

 Askeri teknoloji olarak Avrupa’nın gerisinde kalınması

 İç nedenler
İlmiyenin Bozulması:
 “Beşik Ulemalığı”nın yaygınlaşması ile ilmi payeler babadan oğla
geçmeye başlaması.

 Adalet sağlama ile ilgili makamlar rüşvet ve adam kayırma ile

verilmeye başlanması

 Avrupa’daki eğitm ve bilim alanındaki gelişmelere ayak

uydurulamamış zamanla 17. yy‘den itbaren medreselerde
pozitf bilimler ihmal edilmeye başlanması
 İç nedenler
Ekonominin Bozulması:
• Kapitülasyonlar ile tcaretn yabancıların eline geçmesi

• Keşifer ile tcaret yollarının değişmesi

• Tımar Sistemi’nin bozulması

• İltzamın yaygınlaşması

• Celali ayaklanmaları ile asayişin bozulması, vergilerin toplanamaması

ve tarım alanlarının boş kalması nedeni ile üretmin düşmesi
 İç nedenler
Ekonominin Bozulması:
 Savaşların uzun sürmesi

 Kapıkulu mevcudunun artması ile maaş ödemelerinin artması

 Bağlı devlet ve beyliklerin vergi ve hediyelerinin azalması

 Gereksiz harcamalar lüks ve israf ile saray masrafarının artması

 Avrupa’ya bol miktarda gelen değerli madenlerin, Osmanlı ülkesinde

de enfasyona neden olması
İmparatorluğun Rusya’nın iklimi
dış nedenler
Doğal Sınırlara Ulaşması

Hazar Denizi

Afrika çölleri
 dış nedenler
Avrupa’ da Yaşanan Gelişmeler:
 Feodalitenin yıkılışı ile güçlü merkezi devletlerin kurulması,

 Coğraf Keşifer ile Avrupa’nın zenginleşmesi,

 Rönesans ve Reform ile özgür düşüncenin gelişmesi, bilimsel

faaliyetlerin hızlanması

 karşısında Osmanlının tepkisiz ve seyirci kalması.

 Otorite kaybının
sonucudur.
DURAKLAMA DÖNEMİ'NDE İÇ İSYANLAR
Amaç; kişiyi
İSTANBUL değiştrmek,
CELALİ EYALET
İSYANLARI rejimi değil İSYANLARI İSYANLARI
Nedenleri Nedenleri Merkezden uzak
Ekonomik sıkıntlar Ekonomik sıkıntlar eyaletlerde
Islahat karşıtlarının Yönetcilerin zulmü. (Efak, Boğdan,
kışkırtması. Yemen, Bağdat
Sonuçları gibi) çıkan
Sonuçları Şiddetle bastrılacak. bağımsızlıkçı
 Merkezi otorite Güvenlik kalmayacak. isyanlardır.
zayıfadı Şehire kaçış olacak
Devlete güven sarsıldı. Vergi toplanamayacak. MİLLİYETÇİLİK
Eyalet yönetmi ve İsyanların
Genç Osman’ın şehadet ve otorite sarsılacak. bastrılması
Vaka-i Vakvakiye en meşhurları otoriteyi artrılır.
 DURAKLAMA DÖNEMİ SİYASİ GELİŞMELERİ

Doğuda en
OSMANLI-İRAN 1590-Ferhat Paşa Ant. geniş sınır
Doğuda ilk 1611-Nasuh Paşa Ant.
toprak kaybı
1618-Serav Ant.
Mücadelenin
temel nedeni 1639-Kasrı Şirin Ant.
Şii-Sünni
rekabet ve Bu günkü Türk-
Doğu Anadolu İran sınırı
ile Azerbaycan Zağros dağları doğal
hakimiyetdir. sınırdır.Bozulmadı.
 Batda en OSMANLI-LEHİSTAN
geniş sınır

1672/76-Bucaş Ant. Mücadelenin

temel nedeni
1621-Hotn Ant. Doğu Avrupa
hakimiyetdir.
OSMANLI-VENEDİK
Venedik

Mücadelenin temel
nedeni Akdeniz
hakimiyet ve
tcaretr.

1645/69 Savaşları
ve GİRİT’İN FETHİ

25 yıl süren GİRİT’İN FETHİ mali ve ekonomik anlamda devlet

sarsmıştr. Aynı zamanda donanmanın güç kaybetğinin de ispatdır.
 OSMANLI-RUSYA 1681 Bahçesaray
(Çehrin) ant.
Mücadelenin temel
Rusya ile yapılan
nedeni Ukrayna ve
ilk antlaşma.
Kırım hakimiyetdir.
 1593-1606 Savaşları OSMANLI-AVUSTURYA
1596 Haçova Zaferi Zitvatoruk ant.
Osm. kazandığı son
büyük meydan zaferi Mücadelenin temel
Siyasi
üstünlük git nedeni Orta Avrupa-
Avusturya yıllık vergi yerine bir Macaristan
defalık savaş tazminat ödeyecek hakimiyetdir.
Avusturya Kralı Osmanlı
Padişahına eşit sayılacak

1662-1664 Savaşları Osmanlının son

Vasvar ant. askeri üstünlüğü

1683-99 Savaşları
Karlofça an.
 KUTSAL İTTİFAK 1700 İSTANBUL ANT.
-Azak kalesi Rusya’ya
Azak bırakıldı
Venedik
-Rusya İst. Elçi
bulundurma hakkı aldı

Merzifonlu Kara
Mustafa Paşa
1683-99 II. Viyana Bozgunu
ve Kutsal İtfak Savaşları
Malta

1699 KARLOFÇA ANTLAŞMASI Batda İlk toprak kaybı

-Macaristan'ı Avusturya'ya
-Podolya ve Ukrayna'yı Lehistan'a
-Mora ve Dalmaçya Kıyılarını Venedik'e bırakt .
- Antlaşma 25 yıl süre ile Avusturya'nın
garantsi altnda bulunacaktr.
Gerilemenin başlangıcıdır.
Garantör devlet sıfat ile
siyasi üstünlük Avust. geçt
 .
Doğuda en
geniş sınırlar.
İlk toprak kaybı. FERHAT
Gerilemenin başlangıcı. PAŞA Ant. Günümüz Türk-
İran sınırı.
KARLOFÇA
Ant. KASRI
DURAKLAMA ŞİRİN Ant.
DÖNEMİ SİYASİ
Avusturya karşısında GELİŞMELERİNİN EN Batda en
üstünlük git. ÖNEMLİLERİ geniş sınırlar.
BUCAŞ
ZİTVATORUK
Ant.
Ant.
GİRİT'in Akdeniz
Fethi hakimiyet.
 ISLAHATLAR
• Osmanlı Devlet yaşanan sıkıntları çözmek, yeniden devlete
güç kazandırmak amacı ile 17-18-19. yüzyıllarda ıslahat
yapacaktr.

Islahat: Eskimiş ya da bozulmuş olan tarafarı düzeltmek.

İnkılap: Toplum düzenini ve yapısını daha iyi duruma getrmek için
yapılan köklü değişiklik, devrim, reform.
İhtlal: Bir ülkenin siyasal, sosyal ve ekonomik yapısını veya yönetm
düzenini değiştrmek için kuvvet kullanarak yapılan geniş halk
hareket, devrim.
 OSMANLIDA ISLAHATLAR

17.YY ISLAHATLARI 18.YY ISLAHATLARI 19.YY ISLAHATLARI

(Duraklama) (Gerileme) (Dağılma)

BATILILAŞMA BATILILAŞMA BATILILAŞMA

YOOOOKK… VAAAARR… VAAAARR…
Genelde ASKERİ Her alanda…
alanda.
 Askeri-Ekonomik-İdari
17.YY ISLAHATLARI
17.YY ISLAHATLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ

Amaç Yöntem BATILILAŞMA Devlet Baskıya

Devlete
YOK politkası dayalı
Kanuni
eski gücünü Dönemi olamadı
kazandırmak canlandırmak
İsyanları Kişiler ile sınırlı kaldı
NEDEN?
bastrmak Yanlış TEŞHİS Devamlılık sağlanamadı
Merkezi Çıkarları zedelenen çevreler
otoriteyi ISLAHATLAR
canlandırmak BAŞARISIZ OLDU Yeniçeri isyanları ile kesintye uğradı
 Ekber erşad
Kafes sistemi
Şartla I.Ahmet
Köprülü Kuyucu
Murat Baskı-şiddet
Mehmet
Paşa

Tarhuncu Genç Yeniçeri

Ahmet 17.YY Osman
İlk denk ISLAHATÇILARI
bütçe
IV.
Mehmet IV.Murat Baskı-şiddet

Katp Koçi
Çelebi Bey
Rapor
GENÇ OSMAN (1618-1622):
 İlk kez saray dışından evlendi.
Saray ile halkı kaynaştrma
 Şeyhülislamın fetva dışındaki işlere, siyasete karışmasını
engellemeye çalışt.

 Yeniçeri Ocağı'nı kaldırmak istemiş lakin durumda haberdar

olan Yeniçeri isyan ederek Genç Osman’ı öldürmüştür.

Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmak isteyen ve Yeniçeriler

tarafndan öldürülen ilk padişah
 IV. MURAT (1623-1640):
 Baskı ve şiddetle düzeni sağlamak istemiş, Yeniçeri Ocağı'nı
itaat altna almıştr.

 İçki ve tütün yasağını uygulamıştr.

 Devlet adamlarından sorunun kaynağı ve önlemler içeren

rapor (risale) istemiştr. Gelen raporlardan Koçi Bey
Risalesi'ni beğenmiş lakin uygulamaya ömrü kaf
gelmemiştr.
 KOÇİ BEY:
• Hazırladığı rapor ile gerçekçi öneriler sunan ve padişahlık
makamını dahi eleştren bir devlet adamıdır.

Koçi Bey Risalesinden;

• Bilgili ve deneyimli yönetciler devletn ömrünü uzatr
• Padişah bizzat devlet işleri ile ilgilenmelidir
• İmparatorluğun ilk dönemleri altn çağdır
• Şeriatan uzaklaşılması problemlerin kaynağıdır
 TARHUNCU AHMET PAŞA:

• Modern anlamda ilk bütçeyi hazırlamıştr.

• Saray masrafarını kısması, çıkarı zedelenen kişilerin

komplosuna kurban giderek idamına neden olacaktr.
KÖPRÜLÜ MEHMET PAŞA: Merkezi otoritenin sarsıldığının göstergesidir

 Saraya bazı şartlar öne sürerek sadrazamlığa getrilmiştr .

Saray kadınları devlet işlerine karışmayacak
Islahatlarda başarılı
olmak istyor İstediği kişiyi tayin edebilecek
Hakkında şikayet olursa savunması istenecek

Köprülüler Devri (1656-1691)

Köprülü Fazıl Ahmet Duraklama içerisinde
“Yükselme” diye anılır.
Merzifonlu Kara Mustafa
Köprülü Fazıl Mustafa
Amcazade Hüseyin
 Karlofça Antlaşması Yaş antlaşması
GERİLEME DÖNEMİ
(1699-1792)
SİYASİ GELİŞMELER ISLAHATLAR
BATIDA DOĞUDA III.Ahmet I.Mahmut
1718 1724 (Lale Devri)
1711 Prut
Pasorofça İstanbul
III.Mustafa I.Abdülhamit
1774
1739 Belgrad K.Kaynarca 1732 Ahmet
Paşa III.Selim
1791 Ziştovi (Nizamı
1801 El Ariş 1746 Kasrı Cedit)
1792 Yaş Şirin(Kerden)
GERİLEME DÖNEMİ PADİŞAHLARI
III. Ahmet (1703-1730)

I. Mahmut (1730-1754)

III. Osman (1754-1757)

III. Mustafa (1757-1774)

I.Abdülhamit (1774-1789)

III. Selim (1789-1807)

 Gerileme Dönemi Bazı İç Politk Gelişmeler

Bab-ı Ali yönetm merkezi haline geldi.

Kalemiye sınıfnın etkinliği art

Ayanlar (Taşrada ileri gelen, nüfuzlu kişi) güç ve etkinlik kazandı

Malikane sistemi ile arazi veya başka gelir kaynakları ömür

boyu kişilere kiralanmaya (Muaccele=kira bedeli) başlandı.

Esham sistemi ile Galata sarrafarından ilk kez iç borçlanmaya

gidildi.
 GERİLEME DÖNEMİ SİYASİ GELİŞMELERİ

Gerileme Döneminde Osmanlı Dış Politkası

ÖNCE KIRILMA ANI SONRA

Karlofça ve İstanbul 1718 Elindekileri

antlaşmalarında Pasorofça koruma, tamamen
kaybetklerini geri Antlaşması savunma
almak
Başaramayacağını
anladı
GERİLEME DÖNEMİ SİYASİ RAKİPLERİ

RUSYA

AVUSTURYA
 Çar Petro RUSYA VE SICAK
DENİZLER

Kırım

NEDEN SICAK DENİZ?

Açık denizler, Dünya
hakimiyetne (askeri-
ekonomik) giden yoldur

18-19.yy Osm-Rus savaşlarının temel nedenidir.

 Karlofça’da kaybedilenleri
geri alma umudunu artrdı

1700 İst.Ant da. kaybedilen

yerler geri alındı

1711 PRUT SAVAŞI VE

PRUT ANTLAŞMASI
Osmanlı X Rusya
Baltacı Çar
Mehmet Paşa Petro
Karlofçanın garantörü 1715-18 OSMANLI ve VENEDİK-AVUSTURYA
SAV. ve PASAROFÇA ANTLAŞMASI
AVUSTURYA

Mora Osmanlıda kaldı

1716 Belgrat dahil Sırbistan Avusturya ya bırakıldı
Peterveradin
sav. Osm. OSMANLI
kaybet
Karlofça’da
kaybetği
Mora’yı
almak istedi

VENEDİK
 1736-39 OSMANLI ve 1739 BELGRAT
RUS-AVUSTURYA SAVAŞLARI ANTLAŞMALARI

Avusturya, Pasarofça’da
aldığı yerleri iade et
Rusya Karadeniz’de
donanma bulundurmayacak
(Karadeniz’in Türk gölü vasf
son kez teyit edildi)

Son kazançlı ant.

Fransa’nın desteği. I. Mahmut dönemi batlı

askeri ıslahatların ürünü
1740 kapitülasyonları tanındı. (süresiz uzatldı)
1768-74 OSMANLI - RUS SAVAŞI ve KÜÇÜK KAYNARCA ANTLAŞMASI

1770 Çeşme baskını

Rus
donanması
 Küçük Kaynarca der ki;
Kırım bağımsız olacak ve dini açıdan Halifeye bağlı olacak.
ilk defa Halifelik dış politkada kullanıldı.
Rusya İstanbul'da elçilik ve Balkanlarda konsolosluk açabilecek
İç işlerimize karışma imkanı elde et
Rusya Ortodoksların koruyuculuğunu elde et
İç işlerimize karışma imkanı elde et
Rusya Karadeniz’de donanma bulunduracak
Karadeniz Türk Gölü vasfnı kaybet.
 Rusya kapitülasyon hakkı elde et ilk defa

 Osmanlı savaş tazminat ödeyecek ilk defa

 RUSYA’NIN KIRIMI İLHAK SÜRECİ

1774 1779 1783 1792 Yaş

Küçük Aynalıkavak Rusya ant. İle
Kaynarca ile Rus ilhak et Osmanlı
ile nüfuzunda kabullendi
bağımsız

MİLLİYETÇİLİK
Grek Projesi 1787-92 OSMANLI ve
RUS-AVUSTURYA SAVAŞLARI
1789 Fransız İhtlali’nin yaratğı
MİLLİYETÇİLİKTEN çekindiler

Galip durumda iken barış istediler

işgal etği yerleri iade etler.

Avusturya ile Rusya ile

1791 Ziştovi ant. 1792 Yaş ant.

Avusturya ile Kırımın Rusya’ya ait

son savaş olduğunu kabul etk
 1798-1801 OSMANLI-FRANSA SAVAŞI ve EL ARİŞ ANT.

İNGİLTERE RUSYA 1801 El Ariş

ant. İle
FRN. çekildi
FRANSA

OSMANLI

Akka savunmasında
Frn. Donanması
“Nizamı Cedit Ordusu”
Napolyon’u yendi
Osmanlı ilk kez denge Mısır Fransız
işgalinde 1798
siyaset uyguladı.
 Gerileme Dönemi OSMANLI-İRAN SAVAŞLARI
Rusya ile ilk dostluk ant.
İran toprakları paylaşıldı.

1724 İstanbul Ant.

1732 Ahmet Paşa Ant.

1746 II. Kasrı Şirin Ant.

(Kerden ant.)
 Batnın üstünlüğü kabul edildi.

PASOROFÇA
Ant.

RUSYA
SICAK GERİLEME BELGRAT
DENİZLER DÖNEMİ SİYASİ Ant.
GELİŞMELERİNİN
EN ÖNEMLİLERİ
KÜÇÜK
YAŞ KAYNARCA
Ant. Kırım bağımsız. Halifelik ilk Ant.
kez dış politkada kullanıldı.
 İlk kez batlılaşma var
18.YY ISLAHATLARI
18.Yy Islahatların Genel Özellikleri

BATILILAŞMA Askeri
NEDEN?
VAR alanda

Yenilgi ve toprak Yenilgilere ve

kayıpları ile 17. 1718 PASAROFÇA toprak
yy ıslahatlarının Ant. ile Batnın siyasi kayıplarına son
başarısızlığı ve askeri üstünlüğü vermek için
kabul edilmiştr
 Lale Devri ile Batlılaşma başlar.
Gerileme
III. Selim (Nizam-ı Cedit Dönemi) Dönemi
Osmanlıda ile Batlılaşma hızlanır.
Batlılaşma II. Mahmut Dönemi ile Batlılaşma
Evreleri köklenir.
Dağılma
Dönemi
Tanzimat Dönemi ile Batlılaşma
sıradan, olağan hale gelir.
 18.Yy Islahatlarında İstenen Başarı sağlanamadı

Devlet politkası Genelde askeri

Halka inilemedi
olamadı alanda sınırlı kaldı

Kişiler ile sınırlı kaldı

Devamlılık sağlanamadı DİKKAT! İstenen amaca
ulaşamasa da askeri
NEDEN? ıslahatlar bağımsızlığın
Çıkarları zedelenen çevreler korunmasında devlete
nefes aldıracaktr.
Yeniçeri isyanları ile kesintye uğradı
 III.Ahmet

III.Selim 18.YY
I.Mahmut
ISLAHATÇILARI

I.Abdülhamit III.Mustafa
 LALE DEVRİ (III. Ahmet)
Pasarofça Patrona Halil
(1718-1730)
 Barış, keyif ve eğlence yanında ıslahatlar dönemidir.

 Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa

 Levni (Minyatür)

 Nedim (Divan Edebiyat)

döneme damga vuran isimlerdir.

 Lale Devri Islahatları;

İlk defa Avrupa’ya elçi gönderildi

Yirmi Sekiz Amaç Batnın

Çelebi Mehmet Avrupa’daki üstünlüğünün
gelişmeleri kabul
“Paris Sefaretnamesi” yakından takip edildiğinin
etmek. göstergesidir.
Lale Devri Islahatları; Hatat ve Müstensihler(Kitap
çoğaltan) nedeni ile geç kaldı

İlk Türk Matbaası-1727

-İbrahim Batdan İlk basılan eser Dini

Müteferrika alınan ilk Vani Efendinin Kitapların
-Sait Efendi teknik araç. “Van Kulu Lügat” basımı yasak

Batnı üstünlüğünün kabul Hatat ve

edildiğinin göstergesidir. Patrona Halil Müstensihler
isyanının işsiz kalmasın
destekçileri
 Lale Devri Islahatları;
• Yeniçerilerden “Tulumbacılar” adı ile ilk itaiye bölüğü oluşturuldu.

• İlk kez çiçek aşısı uygulandı.

• Tercüme odaları kurularak doğu klasikleri Türkçeye tercüme edildi.

• Yalova, İstanbul’da kağıt ve kumaş imalathaneleri, Kütahya’da çini

atölyeleri kurulmuştur.

• Kütüphaneler açılarak halkın kültürel gelişimi arzulandı.

• Mimaride Bat etkisi görülmüş, Barok ve Rokoko uslübu ile eserler

yapıldı. III. Ahmet Çeşmesi ve Sadabad Kasrı.
 LALE DEVRİNDE ASKERİ ISLAHAT YAPILMADI

Barış dönemi. Sosyo-kültürel alana ağırlık verildi

PATRONA HALİL İSYANI (1730)

NEDEN SONUÇ
Yönetcilerin halktan kopuk Asiler sadrazam ve bazı
lüks bir yaşam sürmeleri devlet adamlarını idam et

Ekonomik sıkıntlar Saraylar yağmalandı

 İran’la yaşanan sınır III. Ahmet tahtan indirildi ve

çatşmalarında başarısızlıklar. bir devir sona erdi.
 I.MAHMUT (1730-1754)
İlk defa yabancı uzmandan yararlanıldı. Fransız
Kont Dö Boneval (Humbaracı Ahmet Paşa).

Subay yetştrmek için ilk bat tarzında okul Son kazançlı

“Hendesehane” açıldı. ant. 1739
Belgrat ant.
Fransa ordusu örnek alınarak ordu; alay, bölük, da meyve
tabur tarzında düzenlendi. verdi

Topçu ve Humbaracı Ocakları düzenlenecektr.

 III.MUSTAFA (1754-1774)
Sadrazam Koca Ragıp Paşa ve Fransız Baron Dö Tot ıslahatlarda etkin
bir kişilikler.

“Sürat Topçuları Ocağı” kuruldu.

Deniz subayı yetştrmek için “Mühendishane-i Bahri Hümayun”

açıldı

Fransızcadan matematk, astronomi kitapları tercüme edildi.

Maliyeye düzen getrmek için “Esham Sistemi” adı ile ilk kez iç
borçlanma senetleri hazırlandı.
 I.ABDÜLHAMİT (1774-1789)
Sadrazam Halil Hamit Paşa ıslahatlarda etkili kişi.

“İsthkam okulu” açıldı.

Yeniçeri sayımı yapıldı ve Ulufe alım-satmı yasaklandı.

Cülus bahşişi kaldırıldı.

Batdan uzmanlar getrilerek askeri ocaklar düzenlendi.

Esham Senetleri satlarak ilk iç borçlanma gerçekleştrildi.

 III. SELİM (1789-1807)
 İlk kez planlı ve programlı ıslahat çalışmaları başladı.

 Bu amaçla “meşveret” (danışma) meclisi toplayarak devlet

adamlarından raporlar (lahiya=risale) almıştr.
Behiç Efendi ve Ebubekir Ratp Efendi
 Gelen raporlarda öneriler askeri ağırlıklıdır ve ıslahatlar da bu
yönde olacaktr.

 Bu çerçevede yapılan ıslahatlar yeni düzen anlamında

“Nizam-ı Cedit” olarak adlandırılacaktr.
 Nizam-ı Cedit Islahatları; Akka’da Napolyon’u yendi
• İlk defa Bat tarzında yeni bir ordu, “Nizam-ı Cedit” kuruldu.

• Ordunun masrafarı için ayrı bir hazine, “İrad-ı Cedit” kuruldu.

• Levent ve Selimiye Kışlaları kuruldu.

• Deniz Mühendishanesi geliştrildi ve kara subayı yetştrmek

için “Mühendishane-i Berri Hümayun” açıldı.

• Askeri okullarda ilk defa Fransızca öğrenme zorunluluğu

getrildi. Fransızcadan tercümeler yapıldı.
 Nizam-ı Cedit Islahatları;
 İlk defa “sürekli elçilikler” oluşturuldu .
Londra-Yusuf Agah Efendi (İlk daimi elçi)
 “Matbaa-i Amire” adı ile ilk devlet matbaası oluşturuldu.

 Şeyhülislam’ın yetkileri kısıtlanarak, ulemanın devlet işlerine

müdahalesi engellendi.

 Vezir sayısı azaltldı.

 Yerli malı kullanma zorunluluğu getrildi.

 Nizamı Cedit ıslahatlarından
rahatsız olan kesimler
KABAKÇI MUSTAFA
İSYANI-1807
III.Selim IV.Mustafa
tahtan indirildi Padişah

III.Selim Asiler tarafndan öldürüldü

III. Selimi yeniden
tahta çıkarmak istedi
ALEMDAR
MUSTAFA PAŞA
IV.Mustafa II.Mahmut
tahtan indirildi Padişah
 Elçi,Matbaa,İtaiye,Çiçek aşısı

III.Ahmet
Lale devri

Nizamı Cedit
III.Selim 18.YY I.Mahmut
ISLAHATLARI

I.Abdülhamit III.Mustafa
 YAKIN ÇAĞ’DA AVRUPADA
MEYDANA GELEN GELİŞMELER

1789 Fransız 1830 1848 Sanayi

İhtlali İhtlali İhtlali İnkılabı
Milliyetçilik- Demokrasi İşçi hakları Pazaryeri-
Demokratkleşme güçlendi güçlendi hammadde ihtyacı
 İlk kez “Şark Meselesi” ifade edildi
1789 FRANSIZ İHTİLALİ 1815 Viyana
Kongresi ve
Meternik sistemi
NEDENLERİ SONUÇLARI ile eski sistemi
-Monarşinin baskısı korumak istediler
-Aydınlanma Çağı ve
hümanizmin etkisi Eşitlik,adalet, İhtlal
Milliyetçilik Savaşları
-Ekonomik sıkınt özgürlük,laiklik
(1793-1815)
Monarşiler yıkıldı, Demokrasi İmparatorluklar
cumhuriyetler dağıldı
kuruldu

YAKIN ÇAĞ’IN BAŞLANGICI

 FRANSIZ İHTİLALİNİN OSMANLIYA ETKİSİ

Tanzimat Fermanı
Milliyetçilik
Islahat Fermanı
isyanlarına ve Osm.
Meşrutyetler
İmp. dağılmasına
DEMOKRATİKLEŞME
neden oldu
ye vesile oldu
 1830 İHTİLALİ 1848 İHTİLALİ

Fransa’da başlayıp
İşçi hakları ile başlayan
Avrupa’ya yayılan
ve Avrupa’da
monarşi karşıt ihtlal
demokrasiyi güçlendiren
dalgasıdır.Liberal
ihtlal dalgasıdır.
demokrasi güçlenmiştr.

Avusturya’dan kaçan Macar mültecilerini tüm

baskılara rağmen iade etmeyen Osmanlı’nın
uluslararası camiada prestji güçlendi.
 SANAYİ İNKILABI

SANAYİ İnsan ve hayvan gücüne dayanan

İNKILABI imalatan, buhar ve makine gücüne
NEDİR? dayanan imalata geçilmesidir

SANAYİ Pazar yeri ve Bu ihtyaç

Üretm
İNKILABININ hammadde SÖMÜRGECİLİK
art
SONUCU? ihtyacı art ile karşılandı

Sömürgecilik zirve yapt

 SANAYİ İNKILABININ OSMANLIYA ETKİSİ

Avrupa’nın Osmanlı açık Ekonomik Osmanlı

sanayi Pazar haline olarak Coğrafyası
ürünleri geldi Avrupa’ya sömürge
karşısında bağlılık art. amaçlı
Lonca ifas işgale uğradı
et

Ekonomik çöküş, siyasi çöküşü de hızlandırdı

 Yaş Antlaşması Saltanatn kaldırılması
DAĞILMA DÖNEMİ
(1792-1922)
SİYASİ GELİŞMELER ISLAHATLAR DEMOKRATİKLEŞME
Azınlık 1812 Bükreş II.Mahmut Senedi İtfak
İsyanları Ant.
Abdülmecit
1829 Edirne Tanzimat Fermanı
Ant Mısır İsyanı
Abdülaziz
Islahat Fermanı
1878 Berlin II.Abdülhamit
1856 Paris Ant
ant. I.Meşrutyet

II.Meşrutyet
 DAĞILMA DÖNEMİ PADİŞAHLARI
II.Mahmut (1808-1839)
Abdülmecit (1839-1861)
Abdülaziz (1861-1876)
V.Murat (1876)
II.Abdülhamit (1876-1909)
V.Mehmet Reşad (1909-1918)
VI.Mehmed Vahideddin (1918-1922)
 DAĞILMA DÖNEMİ SİYASİ GELİŞMELERİ
Rusya ve Milliyetçilik Sömürgeci
Avusturya devletlerin
Savaşlarında Azınlıkları
Balkanların kışkırtmaları
zarar görmesi OSMANLI
DEVLETİ'NDE
Osmanlı yerel AZINLIK
Rusya'nın
yönetcilerinin AYAKLANMALARI Panslavizim
halka kötü politkası
davranması
 PANSLAVİZM
RUSYA
Slav halklarının birliği
demektr. Rusların sıcak
denizlere inme amacı için
19.yy da kullandığı araçtr.
 OSMANLI AZINLIKLARININ BAĞIMSIZLIK SÜRECİ
İlk isyan eden azınlık
1804 Sırp isyanı:
İlk imtyaz alan azınlık
1812 Bükreş Antlaşması: Sırbistan imtyazlı eyalet.
İlk bağımsız olan azınlık
1829 Edirne Antlaşması: Sırbistan özerk. Yunanistan bağımsız.

1878 Berlin Antlaşması: Sırbistan+Karadağ+Romanya bağımsız.

1909 II. Meşrutyet kargaşası: Bulgaristan bağımsız.

Son bağımsız olan Balkan Devlet
1912 I.Balkan Savaşı: Arnavutluk bağımsız.
 1806-1812 OSMANLI-RUS SAVAŞI ve Rusya’ya bırakıldı

II.Mahmut BÜKREŞ ANTLAŞMASI

1804 Sırp isyanına Rusların destek

olması ve klasik Rus politkası
nedeni ile savaş çıkt.
İlk imtyaz alan azınlık Rusya işgalindeydi,
iade et
1812 BÜKREŞ ANT
Sırplar imtyaz elde et

İngiltere-Osmanlı arasında 1809

Kalei Sultaniye ant. İmzalandı.
Boğazlar uluslararası arenada
ilk defa bir ant. yer aldı
 1821 MORA (Yunan) İSYANI
Mora ve Girit
valiliği şart ile
NEDEN? Mısır Valisi Kavalalı
Osmanlı
Milliyetçilik Mehmet Ali Paşa’nın
isyanı
Batlıların desteği yardımıyla ancak
bastramadı
Rusya’nın kışkırtması 1827’de isyan bastrıldı
Fener Patriği
Rusya’nın Gregorios idam edildi.
kurduğu Yunan 1827 Navarin baskını
örgütü “Etniki İng-Frn-Rusya Osmanlı
Eterya Cemiyet” donanmasını yakarak Yunanistan’ın
Hedef Megola İdea (Büyük ülkü-Bizans) bağımsızlığını talep etler
1828-29 OSMANLI-RUS SAVAŞI ve EDİRNE ANTLAŞMASI
II.Mahmut

Navarin sonrası Ruslar Edirne

ve Erzurum’a kadar ilerlediler
ve Osm. Barış istedi

Sırbistan-Efak-Boğdan
özerk oldu
Yunanistan
bağımsız oldu
Navarin
Rus tcaret gemileri
boğazlardan geçebilecek
 MISIR İSYANI-1831

İng.nin Londra
Mısır Kütahya
desteğini Konferansı
İsyanı ant-1833
alma arzusu -1840

Hünkar Londra
Balta Limanı Boğazlar
İskelesi
Tic.ant-1838 sözleşmesi
ant-1833
-1841
Tanzimat
Fermanı-
1839
 MISIR İSYANI
Bu durumdan rahatsız olan İng+Frn
Osm. Rus donanmasını baskısı ile Kütahya ant. yapılır
İst. davet eder.
Kütahya Ant. Geçici çözüm
Kavalalı Mısır 1833
Osm. Mısır
M.A.P. ordusu
İsyan eder Kütahya’da İtfak-Rus
Hünkar İskelesi
desteği alındı
Mora valiliği yerine Ant-1833
Osm. Rusya
Suriye ve Girit valiliğini
talep eder, ret edilir. Boğazlar Meselesinin ortaya çıkışı
 MISIR İSYANI

Osm, İng’nin açık

Kapitülasyonların İlahı!!! pazarı haline geldi

Osm. Mısır Balta Limanı Ticaret ant-1838

Osm. İng
sorununda İng.
Osm.nın İfasını hızlandırdı.
nin desteğini
almak için Tanzimat Fermanı-1839

Batnın demokratk
değerleri benimsendi
 MISIR İSYANI
Rusya’nın boğazlara yerleşmesinin önüne
geçmek ve Mısır olayını çözmek için
1839 Nizip
Savaşı Londra Konferansı-1840
Osm. Mısır
Mısır Özerk bir eyalet haline geldi.(Hidivlik
olarak M.A.P. ve soyuna bırakıldı)
 1841-LONDRA BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ

• Boğazlar Osmanlı
egemenliğinde kalacaktr.
Osmanlının
egemenliği zedelendi
• Boğazlardan tcaret
gemilerinin geçişi serbest
Boğazlar ilk kez
olacak, barış zamanında savaş
uluslararası statü
gemilerinin geçişi ise yasak
kazandı
olacaktr
 1853-56 KIRIM HARBİ ve PARİS ANTLAŞMASI
Osm. ilk kez İng.
den dış borç aldı KIRIM HARBİ

Neden? TARAFLAR SAVAŞIN GELİŞİMİ

-Rusya’nın sıcak
Rusya -Rusya 1853’te Sinop
denizler hedef Osmanlı baskını ile Osm.
-“Kutsal Yerler İngiltere Donanmasını batrdı
Meselesi” Fransa
Avusturya -Mütefkler
Osmanlı için Piyomente Sivastapol’u ve Kırım’ı
“Hasta adam” işgal et.
tabirini Rusya
Hemşireliğin kurucusu
-Rusya barış istedi
ilk kez kullandı
Florence Nightngale
yaralılara İst.da bakt
 1856 PARİS ANTLAŞMASI der ki;
• Osmanlı Devlet bir Avrupa Devlet sayılacaktr.
İlk kez
• Osmanlının toprak bütünlüğü Avrupa Devletlerinin garantsi altnda
olacaktr.
Topraklarını korumaktan aciz Osmanlı

• Karadeniz tarafsız olacak ve Rusya ile Osmanlı donanma

bulundurmayacaktr
Galip iken mağlup devlet muamelesi gören Osmanlı

• Avrupa Devletleri ilan edilen Islahat Fermanı’na karışmayacaktr

Fermanın ant. da geçmesi Osmanlının iç işlerine müdahaleyi kolaylaştracaktr.
 1877-78 OSMANLI-RUS SAVAŞI (93 Harbi)
ve BERLİN ANTLAŞMASI

93 HARBİNİN NEDENİ
Osm. I.Meşrutyet
ilan et. Berlin Konferansı
Osmanlı içişlerine
Panslavizmin karıştrtmadı ve
İstanbul (Tersane)
etkisi ile çıkan Rus saldırısı ile
Konferansı
Balkan Bunalımı savaş başladı
Londra Konferansı

Osmanlının içişlerine karışılıyor

 93 HARBİ ve AYESTEFANOS ANT.
Osmanlı ağır bir
Osm-Rus
yenilgi aldı

Plevne
Gazi Osman
Paşa

Erzurum
Gazi Ahmet Muhtar
Paşa ve Nene Hatun
AYESTEFANOS ANT-1878
Büyük Bulgaristan kurması nedeniyle batnın tepkisi
ile karşılaşt ve uygulanamadı (Ölü doğan ant.)
Yerine Berlin ant. imzalandı
 1878 BERLİN ANTLAŞMASI
Büyük Bulgaristan parçalanarak
Osmanlı hakimiyetne bırakıldı

Sırbistan, Karadağ ve Romanya

bağımsız oldu İlk defa ERMENİ MESELESİ
gündeme gelecektr
Girit ve Ermenilerin yaşadığı
yerlerde ıslahat yapılacak.

Bosna-Hersek geçici olarak

Avusturya’ya bırakıldı.

Elviya-i Selase (Kars-Ardahan-

Batum) Rusya’ya bırakıldı.
 93 HARBİ VE BERLİN ANTLAŞMASININ ETKİLERİ

Osmanlının 1878’de Kıbrıs İng. Osmanlı Ermeni

güçsüzlüğünü geçici olarak Osmanlının Almanya’ya Meselesi ve
tescilledi İng. Bırakıldı toprak yakınlaşt terörü
(Rusya’ya bütünlüğü
karşı yardım politkasını Denge
alabilmek terk et Siyaset
için!!!)
 GİRİT MESELESİ

1878 Berlin 1878 Halepa 1897’de 1908’de Girit 1913 Atna

ant. Girit’te Fermanı ile Yunanistan Yunanistan ant. ile bu
Islahat Girit özerk Girit’i işgal tarafndan durumu
Yapılacak der oldu et ilhak edildi Osmanlı
kabullendi
Osmanlının son 1897 Dömeke
meydan zaferi
Meydan Savaşı ve İst.
Ant ile Girit
Osmanlı’da kaldı
19.YY DİĞER SİYASİ GELİŞMELER

Rom
Sırb
Karad.

Yun.

İNG-1878

İNG-1882
 Azınlık
isyanları
Berlin Bükreş
ant. ant.
19.YY SİYASİ
GELİŞMELERİ
Paris Edirne
ant. ant
Mısır
Hünkar İskelesi ant. İsyanı
Balta Limanı ant.
Londra Boğazlar sözl.
 19.YY ISLAHATLARI
19.YY ISLAHATLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ

Amaç Her alanda Kadro hareket,

Devletn dağılmasını BATILILAŞMA var devlet politkası
engellemek

Azınlık isyanlarını
engellemek DEMOKRATİKLEŞME
var (İlk anayasa-
Batlıların içişlerimize parlamento-kanun
karışmasını engellemek üstünlüğü)
 19.YY ISLAHATÇILARI

II.MAHMUT TANZİMAT DÖNEMİ II.ABDÜLHAMİT

(1808-1839) (1839-1876) (1876-1909)
Meşrutyet İstbdat

ABDÜLMECİT ABDÜLAZİZ
(1839-1861) (1861-1876)
 II.MAHMUT DÖNEMİ (1808-1839)
ASKERİ ALANDA ISLAHATLAR
Yeniçeri tarafndan dağıtldı Yeniçeri tarafndan dağıtldı
yerine
Sekban-ı Cedit Eşkinci Ocağı

Bat tarzı ordu denemeleri

YENİÇERİ OCAĞI yerine

Asakir-i Mansure-i Muhammediye
kaldırıldı
Islahatların önünü açacak ve padişah
1826- Vaka-i Hayriye ile devletn otoritesini artacaktr.
 II.Mahmut
Askeri Islahatlar;
• Seraskerlik kuruldu.
Genelkurmay Başkanı-İlk serasker Ağa Hüseyin Paşa

• Redif Birlikleri kuruldu.

Eyaletlerin güvenliğini sağlamak için

• Mekteb-i Harbiye , Mekteb-i Tıbbiye ve Mekteb-i Baytar açıldı.

Harp Okulu Askeri doktor Askeri veteriner
• Mızıka-i Hümayun (mehteran kaldırıldı) kuruldu.
Askeri bando

• Darül Şura-i Askeri kuruldu. Askeri işleri düzenlemek için

 II.Mahmut
YÖNETİM-HUKUK ALANINDA ISLAHATLAR

 Divanı Hümayun kaldırılarak yerine Nazırlıklar (Bakanlık)

kuruldu. Nazırların bir araya gelmesi ile Heyet Vukela
(Bakanlar Kurulu) oluşturuldu.

(Heyet Vukela) Bakanlar Kurulu

Başbakan
Dışişleri bakanı
İçişleri bakanı
Maliye bakanı
Vakıfar Genel Müd.
Diyanet İşleri Başk.
 II.Mahmut
Yönetm-Hukuk Alanında Islahatlar;
 Meclis-i Vala-i Ahkamı Adliye kuruldu.
Yasal düzenlemeler için
 Dar-i Şurayi Bab-ı Ali oluşturuldu.
İdari işler planlanmak için.Danıştay’ın temelidir.
 Tımar Sistemi kaldırıldı.

 Memurlara;
Merkezden maaş ödemesine geçildi,
Fes, ceket ve pantolon giyme zorunluluğu getrildi.
Dahiliye (İç) ve Hariciye (dış) olarak iki ana sınıfa ayrıldı.
Atamalar ve terfler kurala bağlandı.
 II.Mahmut
Yönetm-Hukuk Alanında Islahatlar;

 Müşir (Vali) ler merkezden atandı ve iller merkeze bağlandı.

Merkezi otorite güçlendirmek için
 Muhtarlıklar kuruldu.
Ayanlara karşı merkezi otorite artrılmaya çalışıldı
 Müsadere Usulü büyük ölçüde kaldırıldı.
Özel mülkiyet güvence altna alındı.
 Karantna ve Posta teşkilat kuruldu. Pasaport uygulaması ve
İstanbul için Mürur tezkeresi uygulaması başlatldı.
İç pasaport
 İlk kez Padişah resmi, devlet dairelerine asıldı.
 II.Mahmut
Yönetm-Hukuk Alanında Islahatlar;

 İlk nüfus sayımı (1831) ve mal-mülk sayımı yapıldı

Askeri amaç olduğu için sadece erkek nüfus sayılmış, mülk
sayımı ile ekonomik potansiyel tespit edilmek istenmiştr

 II. Mahmut, ülke içinde ilk kez geziye çıkarak, din ve mezhep
ayrımcılığı yapılmayacağını özellikle vurguladı
Müslüman’ı camide, Hıristyan’ı kilisede,
Yahudi’yi havrada görmek isterim
 II.Mahmut
EĞİTİM-KÜLTÜR ALANINDA ISLAHATLAR

 Avrupa’ya ilk kez öğrenci gönderildi

Batnın üstünlüğünün kabulüdür.
Batyı takip etme amacı vardır.
 İlköğretm zorunlu hale getrildi
İstanbul’da ve erkekler için.

 İlk resmi gazete Takvim-i Vaka-i yayınlandı

Türkçe, Arapça, Rumca, Devletn yaptğı düzenlemelerden
Ermenice, Fransızca basıldı halkı haberdar etme amacı vardır.
 Mekteb-i Maarif-i Adliye açıldı.
Devlet memuru yetştrmek için
 II.Mahmut
Eğitm-kültür Alanında Islahatlar;
 Bat tarzı eğitm veren Rüştye ve Mektebi Ulumu Edebiye
açıldı. Orta okul Lise

 Babı alide Tercüme odası açıldı.

İlk Yabancı dil okulu

Eski ve yeni eğitm kurumlarının bir

arada bulunması toplumda
kültürel ikiliğe neden olacaktr
 II.Mahmut
EKONOMİ ALANINDA ISLAHATLAR

• Yerli malı kullanımı özendirilmeye çalışıldı.

Sanayi İnkılabı’nın etkileri
önlenmeye çalışıldı.
• Kumaş (çuha) fabrikası açıldı.

• Ticaret için gümrük vergilerinde düzenlemelere gidildi.

 Tanzimat
ABDÜLMECİT DÖNEMİ (1839-1861)
İDARE-HUKUK ALANINDA ISLAHATLAR
 Meclis-i Ali Tanzimat kuruldu.
Islahatları düzenleme, kanun yapmak için
Arazi Kanunnamesi (1858) çıkartldı.
Toprak sistemi sadeleştridi. (Mülk-Miri-Vakıf-Metruk-Ölü)
İltzam Sistemi kaldırıldı, vergilerin toplanması için muhassıllık
oluşturuldu. Maaşlı vergi memuru

Posta Nezaret kuruldu.

 Tanzimat
İdare-hukuk Alanında Islahatlar; Abdülmecit

Rusumat Emanet kuruldu.

Sahil güvenlik ve gümrük teşkilat
İstanbul’da ilk Şehremanet (1855) kuruldu.
Belediye örgütü.(Galata’da)
Ceza ve Ticaret Kanunları ile Ticaret mahkemeleri kuruldu.

İl (Taşra) meclisleri (1840) oluşturuldu.

 Tanzimat
EĞİTİM-KÜLTÜR ALANINDA ISLAHATLAR Abdülmecit

Meclis-i Maarif-i Umumiye kuruldu. Eğitm komisyonu

Maarif-i Umumiye Nezaret kuruldu. Eğitm Bakanlığı

Tercüman-ı Ahval ve Ceride-i Havadis gazeteleri yayınlandı.

İlk özel gazete Yarı resmi gazete
(Agah efendi-Şinasi çıkardı) (William Churchill çıkardı)

 Encümen-i Daniş oluşturuldu. bilim kurulu

 Tanzimat
Eğitm-kültür Alanında Islahatlar; Abdülmecit
Dar-ül Muallimin kuruldu. Erkek öğretmen okulu

Mekteb-i Mülkiye açıldı. Memur-yönetci yetştrir

Kızlar için İpitdai ve Rüştye açıldı. Kızlara ilk kez eğitm

hakkı tanındı
Heybeliada Ruhban Okulu açıldı.

İlk Türk dergisi Vekayı tbbıye yayınlandı.

Güllü Agop modern Osmanlı Tiyatrosunu kurdu.

Şinasi İlk Türk tyatrosu Şair evlenmesini yazdı.

 Tanzimat
EKONOMİ ALANINDA ISLAHATLAR Abdülmecit
 Mecidiye ve kaime piyasaya sürüldü.
Altn-gümüş para İlk kağıt para
 1854 Kırım Harbi’nde İngiltere’den ilk kez dış borç alındı.

 Bank-ı Dersaadet ve Bank-ı Şahane-i Osmaniye kuruldu

İlk Osmanlı bankası Osmanlıda Yabancı destekli ilk banka
 İlk demir yolu İzmir-Aydın arasına döşendi.

 İlk telgraf hat döşendi.

 Şirket Hayriye açıldı. Deniz işletmeciliği

 Sanat ve tcarete gedik usulü kaldırıldı.

 Tanzimat
ASKERİ ALANINDA ISLAHATLAR Abdülmecit

 Umur-u Zaptye Teşkilat kuruldu.

Jandarma
 Zaptye Teşkilat kuruldu.
Polis
 Tanzimat fermanı ile askerlik vatan hizmet sayıldı ve 5 yıl ile
sınırlandırıldı.

 Ordunun adı Askeri Şahane olarak değiştrildi.

 Tanzimat
Abdülmecit

Tanzimat’a karşı bir tepki olarak kabul edilmekte

Abdülaziz’i
Abdülmecit’e
KULELİ VAKASI tahta
karşı suikast
1859 teşebbüsü
çıkarma
amacı var
 Tanzimat
ABDÜLAZİZ DÖNEMİ (1861-1876)

 Avrupa seyahatne çıkan ilk padişahtr (Fransa, İngiltere,

Belçika, Almanya, Avusturya-Macaristan ziyaret edildi.).

 Donanmaya yatrım yapılarak güçlü bir donanma

oluşturuldu.(Osmanlı, dönemin 3. donanma gücü haline geldi)
 Tanzimat
İDARE-HUKUK ALANINDA ISLAHATLAR Abdülaziz

 Vilayet Nizamnamesi yayınlandı.Buna göre;

 Şura-i Devlet ve Divan- Ahkamı Adliye kuruldu.

Danıştay Yargıtay

İdare-hukuk Alanında Islahatlar;
 Nizamiye Mahkemeleri kuruldu.
Laik mahkemelerdir
 Mecelle yürürlüğe girecek.
Osmanlının İslam
dini-Hanef
mezhebi referanslı
ilk medeni kanunu
 Düstur dergisi çıkarıldı.
Kanunları yayımlamak için
 İlk posta pulu basıldı.
Tanzimat
Abdülaziz
Ahmet Cevdet Paşa
başkanlığında bir komisyonca
hazırlanacaktr.(1868-1876) 16
kitaptan oluşur. 13 kitap
Abdülaziz zamanın son 3 kitap
II. Abdülhamit zamanında
yürürlüğe girecektr.
 Tanzimat
EĞİTİM-KÜLTÜR ALANINDA ISLAHATLAR Abdülaziz

1869’da Maarif-i Umumiye Nizamnamesi yayımlandı.

Okul türleri ve eğitm işleri düzenlendi

OKUL TÜRLERİ

İlköğretm Ortaöğretm Yükseköğretm

Sıbyan İptdai Rüştye İdadi Sultani Darülfünün

mektebi
Ortaokul Lise Anadolu Üniversite
Şeriye Maarif lisesi
Vekaletne Vekaletne
bağlı ilkokul bağlı ilkokul
 Tanzimat
Eğitm-kültür Alanında Islahatlar; Abdülaziz
 Dar-ül Muallimat açıldı. Kız öğretmen okulu

 Galatasaray Sultanisi açıldı. İlk sultani

 Dar-ül Fünun açıldı. İstanbul Üniversitesi

 Darüşşafaka açıldı. Müslüman yetmler için

 Robert Koleji açıldı. Amerikan okulu

 Diyojen yayınlandı. İlk mizah dergisi-Teodor Kasap çıkardı

 Osmanlıda Yabancı ve Azınlık okulları

Osmanlının eğitmine katkı

sağlamak amaçlı okullar!!!
Azınlıklara ayrılıkçı Öz kültürüne
düşünceleri aşılayarak yabancı Lozan ant. İle
ayrışmayı bölünmeyi aydınlar bu bela bit
hızlandırdılar yetştrdiler
 Tanzimat
SOSYO-EKONOMİK ALANINDA ISLAHATLAR Abdülaziz

 Süveyş Kanalı açıldı.

Mısır ve Osmanlının önemi art
 Memleket Sandıkları ve Emniyet Sandıkları kuruldu.
Mithat Paşa-Çitçiye kredi amaçlı
 Islah-ı Sanayi Komisyonu kuruldu.
Esnaf korumak ve şirketleşme amaçlı.Başarılı olmadı
 Sergi Umumi Osmani açıldı.
İlk Osmanlı Fuarı
 Hilali Ahmer kuruldu.
Kızılay
 II.ABDÜLHAMİT DÖNEMİ (1876-1909)

İDARE-HUKUK ALANINDA

İlk Anayasa, Parlemento, Meşrutyet rejimi hayata geçirildi.

Panislamizm (İslamcılık), Devlet’in resmi politkası oldu.

 Devlet idaresi Yıldız Sarayı’na taşındı.

 İstbdat
İdare - hukuk Alanında; II.Abdülhamit

• Basına sansür konularak yönetme ters düşünceler, kitaplar,

cemiyetler yasaklandı.

• Yıldız Hafye Teşkilat (Jurnal) kuruldu.

• Mecelle tam olarak yürürlüğe girdi.

• Doğuda Ermeni çetelerine karşı Hamidiye Alayları kuruldu.

• Donanma Haliç’te çürütüldü.

 İstbdat
EĞİTİM-KÜLTÜR ALANINDA II.Abdülhamit

Sanayi-i Nefse Mektebi açıldı.

Osman Hamdi Bey
Baytar Mektebi, Ziraat Mektebi, Ticaret Mektebi, Hukuk Mektebi
gibi Bat tarzı eğitm yapan okullar açıldı.

Sağır,Dilsiz ve A’ma Mektebi açıldı.

Rüştye ve İdadi türü okullar ülke geneline yayıldı.

Asarıatka kuruldu.
Arkeoloji müzesi
Darül Fünün tam olarak açıldı.
 İstbdat
SOSYO-EKONOMİK ALANDA II.Abdülhamit

 1881’de Muharrem Kararnamesi ile devlet ifasını bildirerek

borçlarını ödeyemeyeceğini ilan et.
Bağımsızlık,egemenlik zedelendi

 Alacaklı devletler Düyunu Umumiye’yi kurdu.

İngiltere-Fransa- Borçlar İdaresi
Almanya-İtalya-
Avusturya ve Lozan Ant. İle
kurtulucaz
Osmanlı’dan oluştu.

 Maden, orman, tuzla, demiryolu, kabotaj, D.Rumeli vergisi,

reji gelirlerine Düyunu Umumiye el koydu.
 İstbdat
Sosyo-Ekonomik Alanda; II.Abdülhamit

Tütün üretmi Alman-Fransız ortaklığındaki “Reji İdaresi” ne

bırakılarak tekel sağlanmasına göz yumuldu. 1925’te kaldırıldı

Kabotaj hakkı yabancılara bırakıldı.

Limanları işletme hakkıdır. 1926’da Türk vatandaşlarına bırakılacak.

Memleket Sandıkları Ziraat Bankası’na dönüştürüldü.

Berlin-Bağdat , Hicaz demir yolu ve ilk tramvay hatları kuruldu.

 İstbdat
Sosyo-Ekonomik Alanda; II.Abdülhamit
 Darülaceze kuruldu. Kimsesiz, yaşlı, engellilerin bakımı için

 BEŞİKTAşk, galatasaray ve fenerbahçe kulüpleri kuruldu.

 1908’de Selim Sırrı (Tarcan) tarafndan Osmanlı Milli

Olimpiyat Komitesi kuruldu.Yelken, kürek, yüzme,
bisiklet,tenis, boks, eskrim ve binicilik gibi modern sporlar
yapılmaya başlandı.

 Osmanlı Devlet ilk kez 1912 Stockholm Olimpiyatlarına

katldı.
 1882- II.ABDÜLHAMİT’TEN
İTİBAREN KULLANILAN OSMANLI
DEVLET ARMASI VE ANLAMI
Güneş: Padişah
Tuğra: II.Abdülhamit
Yeşil sancak:İslam
Kırmızı sancak:Osmanlı hanedanı
Sorguç:Osman Gazi
Terazi:Adalet
Kitaplar:Kuranı Kerim ve Osmanlı Kanunları
Silahlar:Ordu
Çapa:Donanma
Nişanlar:İmtyaz-Mecidi-İfihar-Osmani-Şefat
 19.YY OSMANLIDA KADIN HAKLARI MÜCADELESİ
KadınlarınYükselişi
İlk kadın dergisi Terakki-i Muhadderat-1869
anlamında

Şükufezar-1886 Çiçek Bahçesi (Sahibi Arife Hanım ve

yazarları tamamen kadın)
Fatma Aliye (Osmanlıda ilk kadın
Hanımlara Mahsus Gazete-1895
romancı ve kadın hakları savunucusu )
bu gazetede görüşlerini yazdı
Fatma Aliye, Emine Semiye, Şair Nigar, Fatma Fahrünnisa, Fatma Kevser ve
Gülistan İsmet dönemin kadın yazar ve şairleridir.
Halide Edip, İsmet Hakkı, Fatma Müzehher gibi kadın
• Demet-1908 yazarların yazıları da yer almıştr. Bu dergide kadınların
mesleki olarak sınırlandırılmalarına tepki gösterilmiştr
 OSMANLIDA
Alemdar
Mustafa Paşa
Mustafa
Reşit Paşa
DEMOKRATİKLEŞME Genç
Osmanlılar
İthat
Terakki

SENEDİ TANZİMAT ISLAHAT I. II.

İTTİFAK FERMANI FERMANI MEŞRUTİYET MEŞRUTİYET
(1808) (1839) (1856) (1876) (1908)

II.Mahmut Abdülmecit II.Abdühamit

Mısır Sorunu Paris ant. İst. (Tersane) Reval

Konferansı Görüşmeleri

İÇ POLİTİK DIŞ POLİTİK FAKTÖRLER

Yabancı devletlerin iç işlerimize karışmasını engellemek ve destek

almak için Osmanlı Devlet demokratk adımlar atmak zorunda
 1808-SENEDİ İTTİFAK

TARAFLAR İÇERİK ÖNEMİ

II.Mahmut ile Ayanlar padişaha bağlı Padişahın yetkisi

Alemdar Mustafa kalacaklar ve emirlere uyacaklar. ilk kez sınırlandırıldı.
Paşa liderliğindeki M.otorite güçlendi
Ayanlar  Ayanlar bulundukları bölgede Demokratkleşme
asker ve vergi toplayacaklar ve yolunda ilk adım
isyanların bastrılmasına yardımcı Bu yönü ile;
olacaklar.
İngiltere’de ki 1215-
Ayanların hanedanlık hakları Manga Carta ile
güvence altna alındı. benzerlik kurulabilir.
 1839-TANZİMAT FERMANI

YAYINLAYAN NEDEN İÇERİK ÖNEMİ

Abdülmecit Mısır isyanında Temel haklar İlk kez kanun
Mustafa İngiltere’nin desteğini güvence altna üstünlüğü
Reşit Paşa almak, alındı kabul edildi
Avrupalı Devletlerin
iç işlerimize karışmasını Anayasalcılık
engellemek, yolda ilk adım
Azınlıkların Devlet’e
olan bağlılığını Eşitlik
artrmaktr.
Tanzimat Fermanı Der ki;
• Herkesin namus, can ve mal hakkı ile özgürlüğü
sağlanacak,

• Vergiler düzenli bir şekilde herkesin gelirine göre alınacak,

• Herkes kanun önünde eşit olacak, mahkemeler açık

yapılacak, mahkeme kararı olmadan kimseye ceza
verilmeyecek,

• İşkence ve angarya kaldırılacaktr.

Tanzimat Fermanı Der ki;
• Askerlik, vatan görevi haline getrilecek ve gayrimüslimler
dahil herkes 5 yıl askerlik yapacak, İlk kez
askerlik hakkı
elde etler
• Rüşvet ve iltmas engellenecek,
Özel mülkiyet güçlenecektr
• Herkes mal, mülk sahibi olabilecek ve miras bırakabilecek,
müsadere uygulanmayacak.
Müsadere usulü tamamen kaldırıldı

• Ferman hükümlerine ve kanunlara Padişah da uyacaktr.

 Askerlik vatan görevi/Gayrimüslimler de asker

Müsadere kaldırılacak, özel mülk güvence altnda

İlk kez padişahın yetkileri kanunla sınırlandırıldı Anayasalcılığa

Tanzimat
İlk kez kanun üstünlüğü kabul edildi geçişte ilk
Fermanı ile İlk kez hukuk devlet anlayışı adım

Hak bakımından MÜSLİM=GAYRİMÜSLİM

Eşitlikçi anlayışla beraber OSMANLICILIK

resmi ideoloji haline gelecek
 1856-ISLAHAT FERMANI

YAYINLAYAN NEDEN İÇERİK ÖNEMİ

Paris Konf. da Gayrı Azınlıklar

Abdülmecit
Avrupalı Devletlerin iç müslimlere ayrıcalıklı bir
Sadrazam
işlerimize karışmasını yönelik duruma geldi
Mehmet
engellemek, düzenlemeler
Emin Ali Paşa
Azınlıkların Devlet’e
olan bağlılığını
artrarak çöküşü
engellemek
 Islahat Fermanı Der ki;
Gayrimüslimler ile ilgili aşağılayıcı söylemler kaldırılacak,

Hiç kimseye din değişikliği konusunda baskı yapılmayacak, din ve

vicdan özgürlüğü sağlanacak,

 Gayrimüslimler nakdi bedel ödemek kaydı ile askerlikten muaf

tutulabilecek,

 Gayrimüslimler devlet memuru olabilecek,

Gayrimüslimler belediye ve il genel meclislerinde görev alabilecek,

 Islahat Fermanı Der ki;
• Gayrimüslimler kendi dillerinde eğitm yapan okul açabilecek,
banka ve şirket kurabilecek,

• Cizye, haraç ve iltzam kaldırılacaktr.

• Mahkemeler herkese açık olacak, Gayrimüslimler de şahitlikte eşit

kabul edilecek, karma mahkemeler kurulacaktr.

• Hapishanelerde işkence ve eziyet yapılmayacaktr.

• Yabancılar Osmanlı toprakları üzerinde mülk edinebileceklerdir.

 Dış baskının en yoğun olduğu belge

İçişlerimize karışılmasını artrdı

Tanzimat fermanının tamamlayıcısı genel bir eşitlik

Islahat öngören bir belge
Fermanı
Hak bakımında gayrimüslimler ayrıcalıklı konumda

Müslim, gayrimüslim çatşmasına neden oldu

Dağılmayı hızlandırdı
 1876-I.MEŞRUTİYET

İLAN EDEN NEDEN ÖNEMİ

II. Abdülhamit 1876 İstanbul-Tersane İlk anayasa

Genç Osmanlılar Konferansında Avrupalı (Kanuni Esasi)
/Jön Türkler Devletlerin iç işlerimize
(Namık Kemal, Ziya karışmasını İlk anayasal düzen
Paşa, Mithat engellemek,
Paşa,Ali Suavi, İlk parlamento
Şinasi ve Hüseyin Azınlıkların Devlet’e
Avni Paşa) olan bağlılığını İlk kez halk
artrmaktr. yönetme katldı
 Meşrutyete Giden Yol

GENÇ OSMANLILAR Meşrut Yönetme geçebilmek için

Abdülaziz

V. Murat

II. Abdülhamit

Sözünü tutu.23 Aralık1876’da Kanun Esasi’yi ilan et

 KANUNİ ESASİ (23 Aralık1876)

HAZIRLAYAN ÖZELLİKLERİ ÖNEMİ

Mithat Paşa 119 madde İlk anayasa
başkanlığında
komisyon Fransa ve Belçika Meşrut rejim
(Cemiyet anayasaları örnek alındı kurmuştur
Mahsusa)
Resmi dil Türkçedir Halka ilk kez
yönetme katlma
Antdemokratk maddeler imkanı vermiştr
yer almaktadır
 Kanuni Esasi der ki;
Yasama görevi Meclis-i Umumi’ye aitr.
MECLİSİ UMUMİ

Meclisi Mebusan Meclisi Ayan

4 yıllığına halk (erkekler) seçer Ömür boyu kaydı ile padişah seçer

Kanun teklif Heyet Vükela’ya (Hükümet’e) ve Padişah’ın

iznine bağlıdır.

Kanunlar ancak Padişah’ın onayı ile yürürlüğe girebilirdi.

 Kanuni Esasi der ki;
Yürütme yetkisi Padişaha ve Padişah’ın seçtği Heyet
Vükela’ya (Hükümet’e) aitr.

Hükümet Padişah’a, Meclis de Hükümet’e karşı sorumludur.

Padişah, olağanüstü durumlarda süresiz olarak Meclis’i

kapatabilir.

Padişah, mahkeme kararı olmaksızın polis soruşturması ile

dilediği kişiyi sürgüne gönderebilir.(113.madde)
 Kanuni Esasi der ki;
Seçimler 4 yılda bir. Seçme yaşı 25, seçilme yaşı 30’dur. Çif
dereceli seçim sistemi uygulanmıştr.

Temel hak ve özgürlükler düzenlenmiştr.

Yargı bağımsızlığı ve Kanuni hakim güvencesi düzenlenmiştr.

Resmi dil Türkçedir.

 Meşrutyet Meclisinin Toplanması ve Dağıtlması
(20 Mart 1877-14 Şubat 1878)
• 69’u Müslüman 46’sı Gayrimüslim 115 mebus ve 26 ayan meclisi
üyesi ile Dolmabahçe Sarayı’nda toplandı.

• Siyasi part yok. Ali Suavi Çırağan baskını ile II.Abdülhamit’i

tahtan indirmek istediler.
• 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) nedeni II. Abdülhamit
savaşı bahane ederek anayasadan aldığı yetki ile Meclis’i kapatmıştr.

• 30 yıl sürecek İstbdat Dönemi başlamıştr

• Anayasa yürürlükte kalmış meclis maddesi uygulanmamıştr.

 1908-II.MEŞRUTİYET

İLAN EDEN NEDEN ÖNEMİ

II. Abdülhamit 1907 Reval İlk çok partli
Görüşmelerinde rejim
İthat Terakki İngiltere ve Rusya’nın iç
Cemiyet işlerimize karışmasını Demokratk
engellemek, sistem

Azınlıkların Devlet’e
olan bağlılığını
artrmaktr.
 II. Meşrutyete Giden Yol
Türk tarihinin
ilk siyasi partsi İTTİHAT TERAKKİ CEMİYETİ-1889
1889’da İst.’da Askeri Tıbbiye öğrencilerince “İthadi Osmani” adıyla
kuruldu.Aynı yıl yurt dışındaki Jön Türklerle temasa geçerek Osmanlı İthat
ve Terakki Cemiyet adını aldı.

Kurucuları:İbrahim Temo-Abdullah Cevdet-İshak Sükut-Ahmet Rıza

Gizli teşkilatlanmalarında İtalya’nın Carborani örgütünü örnek aldılar.

Mizan,Meşveret,İçthat ,Osmanlı önemli yayın organları

M.Kemal’in Şamda kurduğu “Vatan ve Hürriyet Cemiyet” 1907’de

İthatçılar ile birleşt.
 II. Meşrutyete Giden Yol

İ.T.C. Mensubu subaylar Resneli

Niyazi bey ve Enver bey liderliğinde
II.Abdülhamit
1907 Reval Hürriyet Taburları 23 Temmuz
Görüşmelerinde Makedonya’da 1908’de
içişlerimize Meşrutyet amacı yeniden
müdahale üzerine ile isyan et Meşrutyet
ilan et
 II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ GELİŞMELERİ
Yapılan seçimler netcesinde 17 Aralık 1908’de önce Adalet
Bakanlığı binasında çalışmalarına başlayan meclis daha sonra Çırağan
Sarayı’nda çalışmalarına devam et.

Meclis Başkanı Ahmet Rıza

Çok partli sistem. İthat Terakki ve Ahrar Fırkası mecliste temsil

ediliyor.
Dönemin diğer partleri;
İthadi Muhammedi - Osmanlı Demokrat - Fedakaranı Millet - Mutedil
Hürriyetperveran - Osmanlı Sosyalist - Ahali - Hürriyet ve İtlaf Fırkası
 31 MART VAKASI (13 Nisan 1909)

NEDENLERİ GELİŞİMİ SONUÇLARI

Meşrutyet rejiminin Serbest gazetesi II.Abdülhamit meclis
değiştrilmek yazarı Hasan kararıyla tahtan
istenmesi Fehmi’nin öldürülmesi indirildi V.Mehmet
İng.’nin, ile isyan patladı. Reşat padişah yapıldı
Ahrar ve İthadi Avcı taburları alaylı 1909 Anaysa
Muhammediye subaylar destekledi değişiklikleri yapıldı
Fırkalarının Volkan HAREKET ORDUSU İ.T.C.’nin etkinliği
gazetesi ve Derviş (Komutan=Mahmut art
Vahdet’nin halkı Şevket Paşa) isyanı
kışkırtması bastrdı M.Kemal kurmay bşk. İlk
kez tarih sahnesinde
 1909 Anayasa Değişiklikleri
 Hükümet meclise karşı sorumlu tutulmuştur.
Demokratk
 Yasa teklif için gerekli olan padişah izni kaldırılmıştr.
yönetm
 Bakanlar, sadrazam tarafndan belirlenecektr.

 Toplanma, dernek ve part kurma hakkı ve hürriyet kabul edilmiştr.

 Padişahın sürgüne gönderme yetkisi ve sansür kaldırılmıştr.

 Padişahın meclisi açma-kapama yetkisi zaman kriteri ile sınırlandırılacaktr.

1913 Babıali Baskını ile de İ.T.C.’nin DİKTATÖRLÜĞÜ başlayacaktr.

 İç Kargaşa Dış Politkada Kaybetrir
Meşrutyetn ilanı ve 31 Mart kargaşasında;

Bulgaristan Bağımsızlığını ilan et.

Girit Yunanistan’a katldı.

Bosna-Hersek Avusturya-Macaristan
İmp. tarafndan ilhak edildi
 İTTİHAT VE TERAKKİ DÖNEMİ
(1908-1918) ISLAHATLARI
Darülfünun özerk yapıya kavuştu.

1911’ de İnas İdadisi ilk kez açıldı.

Kız lisesi
1914’te İnas Darülfünunu ilk kez açıldı
Kız üniversitesi
1915’te dil reformu yapılarak her türlü yazışmada Türkçe
kullanılması zorunlu kılındı

1917’de Takvim-i Garbi adıyla miladi takvime geçildi.

İthat Ve Terakki Dönemi Islahatları;
Milli Talim ve Terbiye Cemiyet

Türk Gücü Cemiyet (İzci teşkilat)

Türk Derneği

Türk Yurdu Cemiyet

Türk Ocağı-1911

 Milli kütüphane, Milli Hazine-i Evrak (arşiv) , Milli Musuki, Milli Filimcilik,
Milli Coğrafya ve Turizm gibi kurumlar oluşturuldu.
İthat Ve Terakki Dönemi Islahatları;
Darül Hikmet İslamiye kuruldu.
Yüksek İslam Şurası(Dini sorunlara çözüm)
Müdafaai Milliye Cemiyet-1914

Donanma Cemiyet-1909

Darülbedayi-1914 ve Darülelhan-1917
Tiyatro okulu Müzik okulu
Himaye-i Etal Cemiyet-1917
Çocuk Esirgeme Kurumu
Milli iktsat siyaset ile yerli malı kullanma, kooperatfçilik
çalışmaları ile milli bir banka olan İtbar-i Milli Bankası-1917 kuruldu
 OSMANLIDA
OSMANLIDAFİKİR AKIMLARI
FİKİR AKIMLARI
FİKİR AKIMI TEMSİLCİLER İÇERİK ETKİN OLDUĞU DÖNEM
-Genç Osmanlılar Milliyetçilik fkrine karşı dil, din,
TANZİMAT DÖNEMİ’ne damga vuran
-Namık Kemal ırk farkı gözetmeksizin tüm
Osmanlıcılık, I. Balkan Savaşı’nda
OSMANLICILIK -Mithat Paşa bireyleri eşit duruma getrerek
Arnavutluk’un bağımsız olması ile
-Şinasi kaynaşmış bir Osmanlı millet
etkinliğini yitrmiştr.
-Ziya Paşa yaratmak amacındadır.
-Mehmet Akif Müslümanları Halifelik kurumu II. ABDÜLHAMİT Dönemi’nde resmi
İSLAMCILIK
-Sait Halim Paşa etrafnda birleştrme amacı ile ideolojidir. I. Dünya Savaşı’nda
(Ümmetçilik)
-Ahmet H.Akseki gündeme gelmiştr. etkinliğini yitrmiştr.
-Ziya Gökalp Osmanlı sınırlarında yaşayan
TÜRKÇÜLÜK -Ömer Seyfetn Türkleri milli değerleri etrafnda II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ’nde etkin
-Yusuf Akçura birleştrme amacındadır.
Bütün Türkleri Osmanlı çatsı I. DÜNYA SAVAŞI’NDA etkin, Kafas
TURANCILIK -Enver Paşa
altnda birleştrme amacındadır. Cephesi’nde etkinliğini kaybetmiştr.
-Abdullah Cevdet
Batyı örnek alarak Devlet’in Lale Devri’nden itbaren HER DÖNEM
BATICILIK -Celal Nuri
kurtulacağına inanıyorlardı. özellikle II.MEŞRUTİYET’te etkindir.
Tevfk Fikret
ADEMİ Federal yönetm ve liberal II. Meşrutyet Dönemi’nde sesi çıksa da
-Prens Sebahatn
MERKEZİYETÇİLİK ekonomiyi hedefedi ETKİNLİK GÖSTEREMEDİ.