Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 38

CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

CHÖÔNG III
BOÄ CHÆNH LÖU – RECTIFIEL
I . Toång quaùt
1 . Chöùc naêng : Bieán ñoåi doøng ñieän xoay chieàu thaønh doøng moät chieàu
2 . ÖÙng duïng :
- Truyeàn ñoäng ñieän ( Ñoäng cô DC)
- Nguoàn cho maïch kích töø maùy phaùt ñieän
- Nguoàn cho maïch kích töø ñoäng cô DC, ñoàng boä
- Duøng cho thieát bò haøn ñieän moät chieàu ,maï kim loaïi, naïp aùc quy
- Duøng bieán ñoåi thaønh daïng moät chieàu vaø truyeàn taûi
- Duøng cho phöông tieän giao thoâng coâng coäng
3 Phaân loaïi:
Daïng ñieàu khieån
- Ñieàu khieån hoaøn toaøn (Thyristor)
- Ñieàu khieån baùn phaàn ( Thyristor – diode)
- Khoâng ñieàu khieån
Daïng maïch :
- Daïng maïch tia
- Daïng maïch caàu
- Daïng gheùp noái tieáp, song song
- Daïng chænh löu keùp
Soá pha :
- Moät pha
- Ba pha
- Nhieàu pha

Sô ñoà hình tia Sô ñoà hình caàu

II . BOÄ CHÆNH LÖU TIA 3 PHA KHOÂNG ÑIEÀU KHIEÅN


BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 1 BAØI GIAÛNG ÑTCS
CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

1 . Sô ñoà:
-Goàm nguoàn xoay chieàu 3 pha:
u A  U m sin t
2
u B  U m sin(t  )
3
2
u C  U m sin(t  )
3
-Linh kieän baùn daãn: 3 diode coâng suaát D 1
,D2 , D3
-Taûi moät chieàu daïng toång quaùt RLE

2. Kyù hieäu:
-Doøng töùc thôøi qua linh kieän iD1,iD2, iD3
-Aùp linh kieän uD1 , uD2 , uD3
-Trò trung bình doøng, aùp taûi Ud ,Id
-Trò hieäu duïng aùp nguoàn U
-Trò hieäu duïng doøng nguoàn I1
-Bieân ñoä aùp nguoàn Um
3. Giaû thieát: - Nguoàn aùp lyù töôûng : nguoàn xoay chieàu ba pha caân baèng, ñoái xöùng ñieän trôû
trong cuûa nguoàn baèng khoâng
- Caùc linh kieän baùn daãn lyù töôûng
- Doøng taûi lieân tuïc vaø phaúng
- Maïch ôû traïng thaùi xaùc laäp
4. Phaân tích:
BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 2 BAØI GIAÛNG ÑTCS
CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

Nhaän xeùt : Taïi moãi thôøi ñieåm chæ coù moät diode daãn ñieän.
a. Trình töï ngaét khoaù diode
- Ñeå phaân tích trình töï ñoùng ngaét caùc khoaù diode ta duøng pheùp chöùng minh phaûn
chöùng vaø nhaän thaáy diode ôû pha naøo coù ñieän aùp töùc thôøi lôùn nhaát seõ daãn
 5
Xeùt trong khoaûng [  ]: chæ 1 diode daãn
6 6
- Giaû söû D2 daãn vaø D1, D3 ngaét ta coù u D 2  0 ; u D1  0 ; u D 3  0
Nhö vaäy aùp treân D1 u D1  u A  u B . Treân giaûn ñoà ta thaáy u D1  u A  u B  0 : maâu thuaãn vôùi
giaû thieát. Vaäy D2 khoâng theå daãn trong khoaûng naøy
- Giaû söû D3 daãn vaø D1 , D2 ngaét ta coù u D 3  0 ; u D1  0 ; u D 2  0
Nhö vaäy aùp treân D1 u D1  u A  u B . Treân giaûn ñoà ta thaáy u D1  u A  u C  0 : maâu thuaãn vôùi
giaû thieát . Vaäy D3 khoâng theå daãn trong khoaûng naøy.
- Giaû söû D1 daãn vaø D2, D3 ngaét ta coù u D1  0 ; u D 2  0 ; u D 3  0
AÙp treân diode D2 theo giaûn ñoà ta thaáy u D 2  u B  u A  0 : phuø hôïp vôùi giaû thieát
AÙp treân diode D3 theo giaûn ñoà ta thaáy u D 3  u C  u A  0 : phuø hôïp vôùi giaû thieát
Keát luaän
-Pha coù trò aùp töùc thôøi lôùn nhaát thì diode ñoù daãn coøn caùc diode khaùc ngaét
 5
[  ] - Diode D1 daãn
6 6
 2 5 2
[    ] - Diode D2 daãn
6 3 6 3
 4 5 4
[    ] => Diode D3 daãn
6 3 6 3
b. Phöông trình traïng thaùi:
- Khi D1 daãn :
u D1  0 u D 2  u B  u A  0 u D 3  u C  u A  0
 ;  ; 
i D1  id  iD 2  0  iD 3  0
di
u d  u A ; u d  Ri d  L d  E
dt
- Khi D2 daãn :
u D1  u A  u B u D 2  0 u D 3  u C  u B
 ;  ; 
 i D1  0 i D 2  i d  iD3  0
di
u d  u B ; u d  Ri d  L d  E
dt
- Khi D3 daãn :
u D1  u A  u C  0 u D 2 u B u C  0 u D 3  0
 ;  ; 
 iD1  0  iD 2  0 i D 3  i d
d id
u d  u C ; u d  Rid  L E
dt
5. Heä quaû
-AÙp chænh löu coù daïng ba xung trong moät chu kyø aùp nguoàn BCL ñöôïc goïi laø boä chænh
löu ba xung.

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 3 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

Taàn soá haøi cô baûn aùp chænh löu baèng 3 laàn taàn soá aùp nguoàn f (1)  p. f  3.50  150 Hz
Trong ñoù: p - soá xung chænh löu
5 / 6
1 3 3 3 6
-Trò trung bình aùp chænh löu : U d 0  
2 / 3  / 6
U m sin(t )d (t ) 
2
Um 
2
U

Ud  E
-Trò trung bình doøng chænh löu I d 
R
-AÙp ngöôïc lôùn nhaát maø diode phaûi chòu : U rms  6U
Id
-Doøng trung bình qua diode : I D1 
3
- Khi thieát keá ta phaûi choïn linh kieän sao cho : U RRM  Ku.U RWM
Ku = 2,5- 3,5 : Heä soá an toaøn aùp
Id  Ki ID1 Ki  1 : heä soá an toaøn veà doøng
Id
-Trò hieäu duïng nguoàn : I1 
3
- Coâng suaát tieâu thu treân taûi : ï Pd  U d I d
Pd U d .I d 3 2
-Heä soá coâng suaát :    =0,676
S 3U .I 1 2

III. BOÄ CHÆNH LÖU TIA 3 PHA ÑIEÀU KHIEÅN


1. Sô ñoà :
2.

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 4 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

-Goàm nguoàn xoay chieàu 3 pha


u A  U m sin t
2
u B  U m sin(t  )
3
2
u C  U m sin(t  )
3
-Linh kieän baùn daãn: 3 thyistor coâng suaát T1
,T2 , T3
-Taûi moät chieàu daïng toång quaùt RLE

2. Kyù hieäu:
-Doøng töùc thôøi qua linh kieän iT1,iT2, iT3
-Aùp linh kieän uT1 , uT2 , uT3
-Trò trung bình doøng, aùp taûi Ud ,Id
-Trò hieäu duïng aùp nguoàn U
-Trò hieäu duïng doøng nguoàn I1
-Bieân ñoä aùp nguoàn Um
3. Giaû thieát:
- Nguoàn aùp lyù töôûng : aùp laø cô baûn heä thoáng nguoàn xoay chieàu ba pha caân baèng , ñoái
xöùng ñieän trôû trong cuûa nguoàn baèng khoâng
- Caùc linh kieän baùn daãn lyù töôûng
- Doøng taûi lieân tuïc vaø phaúng
- Maïch ôû traïng thaùi xaùc laäp
4. Phaân tích:
-Goùc ñieàu khieån  phöông phaùp ñieàu khieån pha : laø goùc treã so vôùi goùc maø neáu ôû vò trí
ñoù caùc diode seõ ñoùng, ñoä lôùn cuûa noù ñöôïc tính töø thôøi ñieãm xuaát hieän aùp khoaù treân Thyristor
ñeán khi xuaát hieän xung kích ôû coång ñieàu khieån
Phaïm vi goùc ñieàu khieån  laø : 0 ≤  ≤ 
SCR daãn khi VAK > 0 ; IG > 0
Phöông trình traïng thaùi.
 5
- [     ] - Thyristor T1 daãn
6 6
uT 1  0 uT 2  u B  u A  0 uT 3  u C  u A  0
 ;  ; 
iT 1  i d  iT 2  0  iT 3  0
d id
u d  u A ; u d  Ri d  L E
dt
5 9
- [     ] - Thyristor T2 daãn
6 6
uT 1  u A  u B  0 uT 2  0 uT 3  u C  u A  0
 ;  ; 
 iT 1  0 iT 2  id  iT 3  0
d id
u d  u B ; u d  Ri d  L E
dt

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 5 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

9 13
- [     ] -Thyristor T3 daãn:
6 6
uT 1  u A  u C  0 uT 2 u B u C  0 u T 3  0
 ;  ; 
 iT 1  0  iT 2  0 iT 3  id
di
u d  u C ; u d  Ri d  L d  E
dt

5. Heä quaû:
-AÙp taûi chænh löu coù daïng ba xung .
-Taàn soá haøm baäc 1 cuûa aùp chænh löu : f  (1)  f . p  3 f  3.50  150
-Trò trung bình aùp taûi :
  5 / 6
1 3 3 3 6
Ud  
2 / 3   / 6
U m sin(t )d (t ) 
2
U m cos  
2
U cos   U d 0 cos 

3 6 3 6
Nhaän xeùt: Khi 0     => - U  Ud  U
2 2
- Nhö vaäy boä chænh löu tia 3 pha ñieàu khieån coù theå laøm vieäc ôû cheá ñoä nghòch
löu vaø chuyeån naêng löôïng veà nguoàn. Noù coù theå laøm vieäc ôû hai goùc phaàn tö I vaø IV
U E
- Trò trung bình doøng taûi : Id  d
R
- AÙp ngöôïc lôùn nhaát treân linh kieän U RWM  6U  3U m
Id
- Doøng trung bình qua linh kieän IT 
3

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 6 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

Id
- Trò hieäu duïng doøng nguoàn I1 
3
Pd U d .I d 3 2
- Heä soá coâng suaát :     cos 
S 3U .I 1 2
3 6
Nhaän xeùt: Ñaëc tuyeán ñieàu khieån : U d  U cos  khoâng phuï thuoäc vaøo tham soá
2
taûi (R , L ,E ) . Khi doøng taûi lieân tuïc ñaëc tuyeán taûi laø : U d(  ) = f (Id(  ))

6. Cheá ñoä chænh löu vaø nghòch löu


- Khi  thay ñoåi Ud  coù theå aâm nhöng Id > 0. Coâng suaát trung bình : P = U d.Id
- Neáu Ud > 0 => P > 0 boä chænh löu laøm vieäc ôû cheá ñoä chænh löu, coâng suaát chuyeån töø
phía xoay chieàu veà phía moät chieàu
- Neáu Ud < 0 => P < 0 boä chænh löu laøm vieäc ôû cheá ñoä nghòch löu coâng suaát chuyeån töø
1 chieàu sang xoay chieàu
- Cheá ñoä chænh löu xaûy ra khi: U d * E > 0
- Cheá ñoä nghòch löu xaûy ra khi Ud * E < 0
7. Goùc an toaøn.
-Khi  taêng thôøi gian ñeå khoâi phuïc khaû naêng khoaù seõ giaûm
- Neáu  taêng ñeán moät giaù trò ñuû lôùn ñeå SCR khoâng coøn ñuû thôøi gian khoâi phuïc khaû naêng
khoaù cuûa mình SCR ñoùng khoâng theo yù muoán , doøng ñieän taêng lôùn ,hoûng thieát bò , caàn ñöôïc
ngaét bôûi thieát bò baûo veä
Goùc an toaøn laø goùc ñieän nhoû nhaát phaûi coù khi SCR chòu taùc duïng cuûa aùp nghòch ñeå khoâi
phuïc khaû naêng khoaù cuûa noù moät caùch an toaøn (  )
   .tq : Tq thôøi gian ngaét an toaøn

IV. BOÄ CHÆNH LÖU TIA VÔÙI DIODE D0

1. Sô ñoà

Goàm nguoàn xoay chieàu 3 pha


u A  U m sin t
2
u B  U m sin(t  )
3
2
u C  U m sin(t  )
3
Linh kieän baùn daãn: 3 thyistor coâng suaát T1 ,T2 , T3, Diode Do
-Taûi moät chieàu daïng toång quaùt RLE

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 7 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

2. Giaû thieát :
- Nguoàn ba pha lyù töôûng
- Linh kieän lyù töôûng
- Doøng taûi lieân tuïc vaø maïch ôû traïng thaùi xaùc laäp
3. Phaân tích.

- Khi  ≤ Töông töï tia ba pha ñieàu khieån
6
 5
- Khi   doøng taûi trong caùc khoaûng maø aùp treân taûi seõ aâm neáu trong
6 6
maïch khoâng coù diode Do
-     - Thyristor T1 daãn
uT 1  0 uT 2  u B  u A  0 uT 3  u C  u A  0 u Do  u d  0
 ;  ; ; 
iT 1  i d  iT 2  0  iT 3  0  i Do  0
di
u d  u A ; u d  Ri d  L d  E
dt
-       - AÙp chænh löu ñoåi daáu vaø Diode Do daãn
u Do  u d  0 uT 1  u A  0 uT 2  u B  u A  0 uT 3  u C  u A  0
 ; ; ;
 i Do  id  iT 1  0  iT 2  0  iT 3  0
 5 10 
-    - Thyristor T2 daãn
6 6 
uT 1  u A  u B  0 uT 2  0 uT 3  u C  u A  0 u Do  u d  0
 ; ; ;
 iT 1  0 iT 2  id  iT 3  0  i Do  0
BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 8 BAØI GIAÛNG ÑTCS
CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

d id
u d  u B ; u d  Ri d  L E
dt
 10 9 
-      AÙp chænh löu ñoåi daáu vaø Diode Do daãn
 6 6 
u Do  u d  0 uT 1  u A  u B  0 uT 2  u B  0 uT 3  u C  u B  0
 ; ; ;
 i Do  id  iT 1  0  iT 2  0  iT 3  0
 9 14 
-    -Thyristor T3 daãn:
6 6 
uT 1  u A  u C  0 uT 2 u B u C  0 u T 3  0 u Do  u d  0
 ;  ; ;
 iT 1  0  iT 2  0 iT 3  id  i Do  0
di
u d  u C ; u d  Ri d  L d  E
dt
 14 13 
 6  6    AÙp chænh löu ñoåi daáu vaø Diode Do daãn
 
u Do  u d  0 uT 1  u A  u C  0 uT 2  u B  u C  0 uT 3  u C  0
 ; ; ;
 i Do  id  iT 1  0  iT 2  0  iT 3  0

4. Heä quaû.
- AÙp chænh löu coù daïng ba xung trong moät chu kyø aùp nguoàn BCL ñöôïc goïi laø boä chænh
löu ba xung
-Taàn soá haøm cô baûn aùp chænh löu : f  (1)  f . p  3 f  3.50  150
Trong ñoù: p - soá xung chænh löu
-Trò trung bình aùp chænh löu :

Khi  ≤ Töông töï tia ba pha ñieàu khieån
6
  5 / 6
1 3 3 3 6
Ud 
2 / 3 
 
 /6
U m sin( t )d ( t ) 
2
U m cos  
2
U cos   U d 0 cos 


 5 3 3 2 
Khi
6
 
6
: U d 
2 U m sin( t )d ( t ) 
2
U ( 1  cos(   ))
6

6

3  3 
Hoaëc U d  U m (1  cos(  ))  U m (1  sin(  ))
2 6 2 3

Ud  E
- Trò trung bình doøng taûi : Id 
R
- AÙp ngöôïc lôùn nhaát treân linh kieän U RWM  6U  3U m
Id
- Doøng trung bình qua linh kieän IT 
3
Id
- Trò hieäu duïng doøng nguoàn I1 
3
Khi thieát keá ta phaûi choïn linh kieän sao cho : U RRM  Ku.U RWM
Ku = 2,5- 3,5 : Heä soá an toaøn aùp

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 9 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

Id  Ki IT1 Ki  1 : heä soá an toaøn veà doøng


5

1 
6
2   6
-Trò hieäu duïng nguoàn : I 1   Id .d (  t )  Id
2

3 2  2 
U (1  cos(  ) I d (1  cos(  )
Pd U d .I d
-Heä soá coâng suaát :     2 6  2 6
S 3U .I 1 5 5
 
3U . 6 Id 6
2 2
4. Taùc duïng cuûa diode Do:
- Giaûm trò hieäu duïng thaønh phaàn xoay chieàu cuûa aùp chænh löu
- Taêng heä soá coâng suaát nguoàn :  taêng I1 Giaûm => U1I1 giaûm => P1 giaûm =>  taêng
- Khoâng cho pheùp cheá ñoä nghòch löu.
U
- Khaûo saùt ñaëc tuyeán d
U do

V. BOÄ CHÆNH LÖU CAÀU BA PHA ÑIEÀU KHIEÅN HOAØN TOAØN


1. Sô ñoà:

-Goàm nguoàn xoay chieàu 3 pha lyù töôûng


u A  U m sin t
2
u B  U m sin(t  )
3
2
u C  U m sin(t  )
3
-Linh kieän baùn daãn: 6 thyistor coâng suaát
T1 ,T2 , T3, T4 ,T5 , T6.
-Taûi moät chieàu daïng toång quaùt RLE

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 10 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL


Giaûn ñoà aùp chænh löu vaø aùp qua linh kieän khi  
3

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 11 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL


Giaûn ñoà aùp chænh löu vaø doøng qua linh kieän khi  
3

 5
u AB  u A  u B  3U m sin(t  ) u BA  u B  u A  3U m sin(t  )
6 6
 
u BC  u B  u C  3U m sin(t  ) u CB  u C  u B  3U m sin(t  )
2 2
7 
u CA  u C  u A  3U m sin(t  ) u AC  u A  u C  3U m sin(t  )
6 6
2. Phaân tích.
Giaû thieát doøng qua taûi lieân tuïc, ta taùch maïch caàu thaønh hai nhoùm linh kieän Anode
(T1,T3,T5) vaø Cathode (T2 ,T4 , T6). Ñieän aùp phuï ñöôïc ñöa ra khaûo saùt laø u dA vaø u dK .

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 12 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

Nhoùm Anode Nhoùm Cathode


- Taïi moät thôøi ñieåm seõ coù hai SCR daãn: moät cuûa nhoùm Anode vaø moät cuûa nhoùm
Cathode.Tröôùc heát ta chöùng minh raèng hai nhoùm linh kieän laøm vieäc ñoäc laäp vôùi nhau vaø moãi
nhoùm laøm vieäc nhö moät maïch tia
Ta xeùt maïch tia Anode
Cho T1 ñoùng, T3, T5 ngaét ta coù phöông trình traïng thaùi:
uT 1  0; uT 3  u B  u A ; uT 5  u C  u A ;
  
iT 1  i d ; iT 3  0; iT 5  0;
u dA  u A
Ta xeùt maïch tia Cathode
Cho T2 ñoùng, T4, T6 ngaét ta coù phöông trình traïng thaùi:
uT 2  0; uT 4  u A  u C ; uT 6  u B  u C ;
  
iT 2  i d ; iT 4  0; iT 6  0;
u dK  u C
Nhaän thaáy caùc heä thöùc moâ taû ñieän aùp vaø doøng nhoùm Anode hoaøn toaøn khoâng phuï
thuoäc vaøo traïng thaùi ñoùng ngaét cuûa caùc Thyritor nhoùm Cathode vaø ngöôïc laïi. Do ñoù ñeå khaûo
saùt ñieän aùp u dA ta chæ caàn xeùt ñeán traïng thaùi kích ñoùng cuûa caùc thyristor (T 1,T3,T5), töông töï
deå khaûo saùt ñieän aùp u dK ta chæ caàn xeùt traïng thaùi kích ñoùng cuûa caùc linh kieän (T2 ,T4 , T6).
did
Vaø khi ñoù giaù trò ñieän aùp vaø doøng taûi coù daïng u d  u dA  u dK ; u d  Rid  L E
dt
 
Giaû söû trong khoaûng [     ] coù hai linh kieän daãn laø T1,T6. Ta coù phöông trình:
6 2
uT 1  0; uT 3  u B  u A ; uT 5  u C  u A ; u dA  u A
  
iT 1  i d ; iT 3  0; iT 5  0;
uT 6  0; uT 4  u A  u B ; uT 2  u C  u B ; u dK  u B
  
iT 6  id ; iT 4  0; iT 2  0;

u d  u dA  u dK  u AB  u A  u B  3U m sin(t  )
6
3. Heä quaû :
-AÙp taûi coù daïng 6 xung trong moät chu kyø aùp chænh löu.
- Taàn soá haøi cô baûn cuûa aùp chænh löu f (1)  p. f  6.50  300 Hz


2
1 3 3 3 6
- Trò trung bình aùp chænh löu: U d 
2  u d d (t ) 

U m cos  

U cos 
6  6

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 13 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

3 6 3 6
- Khi 0     thì  U  Ud  U . BCL coù theå laøm vieäc ôû cheá ñoä chænh
 
löu vaø nghòch löu
Ud  E
-Trò trung bình doøng taûi : I d 
R
- AÙp ngöôïc lôùn nhaát treân linh kieän U RWM  6U  3U m
Id
- Doøng trung bình qua linh kieän I T 
3
2
-Trò hieäu duïng doøng qua nguoàn. I 1  Id
3
U I 3 6UI d
- Heä soá coâng suaát :   d d  cos   0,955 cos   taêng  giaûm
3UI 2
3U Id
3

VI . BOÄ CHÆNH LÖU MAÏCH CAÀU BA PHA ÑIEÀU KHIEÅN BAÙN PHAÀN
1. Sô ñoà

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 14 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

-Goàm nguoàn xoay chieàu 3 pha lyù töôûng


u A  U m sin t
2
u B  U m sin(t  )
3
2
u C  U m sin(t  )
3
-Linh kieän baùn daãn: 3 thyistor coâng suaát
T1 ,T3 , T5 vaø 3 diode coâng suaát D2,D4 ,D6.
-Taûi moät chieàu daïng toång quaùt RLE

 5
u AB  u A  u B  3U m sin(t  ) u BA  u B  u A  3U m sin(t  )
6 6
 
u BC  u B  u C  3U m sin(t  ) u CB  u C  u B  3U m sin(t  )
2 2
7 
u CA  u C  u A  3U m sin(t  ) u AC  u A  u C  3U m sin(t  )
6 6
2. Phaân tích.
-Khi thay nhoùm linh kieän Anode (hoaëc Cathode )trong boä chænh löu maïch caàu ba
pha ñieàu khieån hoaøn toaøn baèng diodecoâng suaát ta ñöôïc boä chænh löu maïch caàu ba pha ñieàu
khieån baùn phaàn
-Vieäc phaân tích BCL caàu 3 pha ñieàu khieån baùn phaàn hoaøn toaøn gioáng BCL caàu 3
pha ñieàu khieån hoaøn toaøn vôùi vieäc phaân thaønh hai nhoùm Anode vaø Cathode.
-Trong tröôøng hôïp naøy ta xem diode nhö Thyristor bình thöôøng vôùi goùc ñieàu khieån

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 15 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

  0 . Vieäc phaân tích tieán haønh töông töï chænh löu caàu 3 pha ñieàu khieån hoaøn toaøn
- Maïch coù caáu truùc goàm 2 boä chænh löu tia 3 pha ñieàu khieån vaø khoâng ñieàu khieån

Nhoùm Anode Nhoùm Cathode

Giaûn ñoà aùp chænh löu, aùp vaø doøng qua linh kieän
3. Heä quaû.
-Öu ñieåm : kinh teá hôn vì giaù thaønh diode thaáp hôn SCR
5

6
1 3 3 3 6
-AÙp chænh löu trung bình : U d 
2  u d d (t ) 
2
U m (1  cos  ) 
2
U (1  cos  )
3 
6

3 6
- Khi 0     thì 0  Ud  U . BCL coù khoâng laøm vieäc ôû cheá ñoä nghòch löu

Ud  E
-Trò trung bình doøng taûi : I d 
R
- AÙp ngöôïc lôùn nhaát treân linh kieän U RWM  6U  3U m

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 16 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

Id
- Doøng trung bình qua linh kieän I T 
3
5
1  2
-Trò hieäu duïng : I 1 
2  6

I d2 d 
3
Id
6

U d Id 3 6UI d
- Heä soá coâng suaát :    (1  cos  )  0,478(1  cos  )  taêng  giaûm
3UI 2
6U Id
3

VII. BOÄ CHÆNH LÖU CAÀU MOÄT PHA ÑIEÀU KHIEÅN HOAØN TOAØN .
1. Sô ñoà.
-Goàm nguoàn xoay chieàu moät pha lyù töôûng
u  U m sin t
-Linh kieän baùn daãn: 4 thyistor coâng suaát
T1,T2 ,T3,T4
-Taûi moät chieàu daïng toång quaùt RLE

2. Giaû thieát :
- Nguoàn moät pha lyù töôûng
BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 17 BAØI GIAÛNG ÑTCS
CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

- Linh kieän lyù töôûng


- Doøng taûi lieân tuïc vaø maïch ôû traïng thaùi xaùc laäp
3. Phaân tích.
-Töông töï BCL caàu ba pha ta chia thaønh hai nhoùm : nhoùm Anode (T 1,T3) vaø nhoùm
Cathode(T4,T2). Trong cuøng moät khoaûng moät thôøi gian seõ coù hai linh kieän cuûa hai nhoùm cuøng
daãn
- [     ] -Linh kieän T1,T2 cuøng daãn.
- [    2   ] -Linh kieän T3,T4 cuøng daãn.
u U  u Um
- Nguoàn ñöôïc chia laøm hai nguoàn u1 , u 2 : u1   m sin t ; u 2   (sin t   )
2 2 2 2

Phaân tích nhoùm Anode: T1,T3


- T1 daãn khi khoaù aùp treân linh kieän döông töùc laø trong baùn phaàn döông cuûa u1
uT 1  0; uT 3  u 2  u1  u  0; u dA  u1
-T3 daãn khi khoaù aùp treân linh kieän döông töùc laø trong baùn phaàn döông cuûa u 2
uT 3  0; uT 1  u1  u 2  u  0; u dA  u 2

Phaân tích nhoùm Cathode: T2,T4


-T2 daãn khi khoaù aùp treân linh kieän döông töùc laø trong baùn phaàn aâm cuûa u 2
uT 2  0; u T 4  u 2  u1  u  0; u dK  u 2
-T4 daãn khi khoaù aùp treân linh kieän döông töùc laø trong baùn phaàn aâm cuûa u1
uT 4  0; uT 2  u1  u 2  u; u dA  u1

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 18 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

did
Ñieän aùp chænh löu. u d  u dA  u dK ; u d  E  L  Rid
dt
-Khi Thyristor T1,T2 daãn
uT 1  0 uT 2  0 uT 3  u  0 uT 4  u  0
   
iT 1  i d iT 2  id iT 3  0 iT 4  0
did
u d  u dA  u dk  u; u d  Rid  L E
dt
-Khi Thyristor T3,T4 daãn
uT 1  u  0 uT 2  u  0 uT 3  0 uT 4  0
   
iT 1  0 iT 2  0 iT 3  i d iT 4  id
did
u d  u dA  u dk  u; u d  Rid  L E
dt

4. Heä quaû.
1   2 2 2
 
- Trò trung bình aùp taûi : U d  sin(t )dt  U cos   U m cos 
 
2 2 2 2
0      Ud  U
 
Nhö vaäy BCL naøy coù theå laøm vieäc ôû cheá ñoä chænh löu vaø cheá ñoä nghòch löu. Khi doøng
qua taûi lieân tuïc ñieän aùp taûi coù daïng chæ phuï thuoäc vaøo goùc ñieàu khieån  vaø aùp nguoàn
U E
-Trò trung bình doøng taûi: Id  d
R
I
-Doøng trung bình qua linh kieän I T  d
2
-AÙp ngöôïc lôùn nhaát qua linh kieän U RWM  2U

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 19 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

1  

 
- Trò hieäu duïng doøng nguoàn I1  I d .dt  I d

U d .I d 2 2UI d
- Heä soá coâng suaát nguoàn boä chænh löu   cos   cos   0,901 cos 
U .I UI d

VIII. BOÄ CHÆNH LÖU MAÏCH CAÀU 1 PHA ÑIEÀU KHIEÅN BAÙN PHAÀN ÑOÁI XÖÙNG
1. Sô ñoà:

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 20 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

- Nguoàn 1 chieàu lyù töôûng u  U m sin t


-Linh kieän goàm hai Thyristor coâng suaát
(T1, T3) vaøhai Diode coâng suaát (D2, D4)
- Taûi moät chieàu RLE daïng toång quaùt

2. Giaû thieát :
- Nguoàn moät pha lyù töôûng
- Linh kieän lyù töôûng
- Doøng taûi lieân tuïc vaø maïch ôû traïng thaùi xaùc laäp
3. Phaân tích.
-Töông töï BCL caàu ba pha ta chia thaønh hai nhoùm : nhoùm Anode (T 1,T3) vaø nhoùm
Cathode(D4,D2). Trong cuøng moät khoaûng moät thôøi gian seõ coù hai linh kieän cuûa hai nhoùm cuøng
daãn.
u U
u1   m sin t
2 2
u U
u 2    m sin(t   )
2 2

Nhoùm Anode Nhoùm Cathode


- [   ] -Linh kieän T1,D2 cuøng daãn.
- [     ] -Linh kieän T1,D4 cuøng daãn.
- [    2 ] - Linh kieän T3,D4 cuøng daãn.
- [0   ] - Linh kieän T3,D2 cuøng daãn.

Phaân tích nhoùm Anode: T1,T3


- T1 daãn khi khoaù aùp treân linh kieän döông töùc laø trong baùn phaàn döông cuûa u1
uT 1  0; uT 3  u 2  u1  u  0; u dA  u1
-T3 daãn khi khoaù aùp treân linh kieän döông töùc laø trong baùn phaàn döông cuûa u 2
uT 3  0; uT 1  u1  u 2  u  0; u dA  u 2
Phaân tích nhoùm Cathode: D2,D4
BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 21 BAØI GIAÛNG ÑTCS
CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

-D2 daãn khi khoaù aùp treân linh kieän döông töùc laø trong baùn phaàn aâm cuûa u 2
u D 2  0; u D 4  u 2  u1  u  0; u dK  u 2
-D4 daãn khi khoaù aùp treân linh kieän döông töùc laø trong baùn phaàn aâm cuûa u1
u D 4  0; u D 2  u1  u 2  u  0; u dA  u1

Giaûn ñoà aùp chænh löu, doøng vaø aùp qua linh kieän
did
Ñieän aùp chænh löu. u d  u dA  u dK ; u d  E  L  Rid
dt
-Trong khoaûng [0   ] hoaëc [2  2   ] - T3,D2 daãn
uT 1  u  0 u D 2  0 uT 3  0 u D 4  u  0
   
iT 1  0 iT 2  i d iT 3  id i D 4  0
did
u d  u dA  u dk  0; u d  Rid  L E
dt
-Trong khoaûng [   ] T1, D2 daãn
uT 1  0 u D 2  0 uT 3  u  0 u D 4  u  0
   
iT 1  i d i D 2  i d iT 3  0 i D 4  0
did
u d  u dA  u dk  u; u d  Rid  L E
dt
-Trong khoaûng [     ] T1,D4 daãn
uT 1  0 u D 2  u  0 uT 3  u  0 u D 4  0
   
iT 1  i d i D 2  0 iT 3  0 iT 4  id
did
u d  u dA  u dk  0; u d  Rid  L E
dt
-Trong khoaûng [    2 ] T3,D4 daãn
uT 1  u  0 u D 2  u  0 uT 3  0 u D 4  0
   
iT 1  0 i D 2  0 iT 3  i d i D 4  i d
did
u d  u dA  u dk  u; u d  Rid  L E
dt
BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 22 BAØI GIAÛNG ÑTCS
CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

4. Heä quaû.
Um 2 Um
- Trò trung bình aùp chænh löu: U d  sin(t )dt  U (1  cos  )  (1  cos  )
  
2 2
0      0  Ud  U

Nhö vaäy BCL naøy chæ coù theå laøm vieäc ôû cheá ñoä chænh löu . Khi doøng qua taûi lieân tuïc
ñieän aùp taûi coù daïng chæ phuï thuoäc vaøo goùc ñieàu khieån  vaø aùp nguoàn
U E
-Trò trung bình doøng taûi: I d  d
R
- AÙp ngöôïc lôùn nhaát qua linh kieän U RNM  2U
 
- Trò hieäu duïng doøng nguoàn I1  Id

U d .I d
- Heä soá coâng suaát nguoàn boä chænh löu  
U .I

IX. BOÄ CHÆNH LÖU MAÏCH CAÀU 1 PHA ÑIEÀU KHIEÅN BAÙN PHAÀN KHOÂNG ÑOÁI
XÖÙNG
1. Sô ñoà:

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 23 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

- Nguoàn 1 chieàu lyù töôûng u  U m sin t


-Linh kieän goàm hai Thyristor coâng suaát
(T1, T4) vaøhai Diode coâng suaát (D2, D3)
- Taûi moät chieàu RLE daïng toång quaùt

3. Giaû thieát :
- Nguoàn moät pha lyù töôûng
- Linh kieän lyù töôûng
- Doøng taûi lieân tuïc vaø maïch ôû traïng thaùi xaùc laäp
4. Phaân tích.
-Töông töï BCL caàu ba pha ta chia thaønh hai nhoùm : nhoùm Anode (T 1,T3) vaø nhoùm
Cathode(D4,D2). Trong cuøng moät khoaûng moät thôøi gian seõ coù hai linh kieän cuûa hai nhoùm cuøng
daãn.
u U
u1   m sin t
2 2
u U
u 2    m sin(t   )
2 2

- [   ] -Linh kieän T1,D2 cuøng daãn.


- [     ] -Linh kieän D2,D3 cuøng daãn.
- [    2 ] - Linh kieän D3,T4 cuøng daãn.
- [0   ] - Linh kieän D3,D2 cuøng daãn.

Phaân tích nhoùm Anode: T1, D3


- T1 daãn khi khoaù aùp treân linh kieän döông töùc laø trong baùn phaàn döông cuûa u1
uT 1  0; uT 3  u 2  u1  u  0; u dA  u1
-D3 daãn khi khoaù aùp treân linh kieän döông töùc laø trong baùn phaàn döông cuûa u 2
u D 3  0; uT 1  u1  u 2  u  0; u dA  u 2
Phaân tích nhoùm Cathode: D2, T4

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 24 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

-D2 daãn khi khoaù aùp treân linh kieän döông töùc laø trong baùn phaàn aâm cuûa u 2
u D 2  0; u T 4  u 2  u1  u  0; u dK  u 2
-T4 daãn khi khoaù aùp treân linh kieän döông töùc laø trong baùn phaàn aâm cuûa u1
uT 4  0; u D 2  u1  u 2  u  0; u dA  u1

Giaûn ñoà aùp chænh löu, khoaûng daãn caùc linh kieän
-Trong khoaûng [0   ] hoaëc [2  2   ] - D3,D2 daãn
uT 1  u  0 u D 2  0 uT 3  0 u D 4  u  0
   
iT 1  0 iT 2  i d iT 3  id i D 4  0
did
u d  u dA  u dk  0; u d  Rid  L E
dt
-Trong khoaûng [   ] T1, D2 daãn
uT 1  0 u D 2  0 uT 3  u  0 u D 4  u  0
   
iT 1  i d i D 2  i d iT 3  0 i D 4  0
did
u d  u dA  u dk  u; u d  Rid  L E
dt
-Trong khoaûng [     ] D2,D3 daãn
uT 1  u  0 u D 2  0 u D 3  0 uT 4  u  0
   
iT 1  id i D 2  i d i D 3  id iT 4  0
did
u d  u dA  u dk  0; u d  Rid  L E
dt

-Trong khoaûng [    2 ] D3,T4 daãn


uT 1  u  0 u D 2  u  0 uT 3  0 u D 4  0
   
iT 1  0 i D 2  0 iT 3  i d i D 4  i d

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 25 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

did
u d  u dA  u dk  u; u d  Rid  L E
dt

Giaûn ñoà aùp chænh löu, khoaûng daãn caùc linh kieän
4. Heä quaû.
1 2
-Trò trung bình aùp chænh löu: U d  U m sin(t )dt  U (1  cos  )
 
2 2
0      0  Ud  U

Nhö vaäy BCL naøy chæ coù theå laøm vieäc ôû cheá ñoä chænh löu . Khi doøng qua taûi lieân tuïc
ñieän aùp taûi coù daïng chæ phuï thuoäc vaøo goùc ñieàu khieån  vaø aùp nguoàn
U E
-Trò trung bình doøng taûi: I d  d
R
 
-Doøng trung bình qua linh kieän Thyristor I T  Id
2
 
-Doøng trung bình qua linh kieän Diode I T  Id
2
- AÙp ngöôïc lôùn nhaát qua linh kieän U RNM  2U
 
- Trò hieäu duïng doøng nguoàn I1  Id

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 26 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

U d .I d
- Heä soá coâng suaát nguoàn boä chænh löu  
U .I
Nhaän xeùt.
- Caû hai caáu hình ñeàu laøm maát phaàn aâm treân taûi vì theá thuaän lôïi hôn cho caùc öùng duïng
- Cheá ñoä nghòch löu khoâng xaûy ra
- Heä soá coâng suaát cao hôn so vôùi chænh löu caàu 1 pha ñieàu khieån hoaøn toaøn
- Thôøi gian ngaét an toaøn : maïch khoâng ñoái xöùng an toaøn hôn maïch ñoái xöùng vaø ñieàu
khieån hoaøn toaøn

X. PHÖÔNG PHAÙP ÑIEÀU KHIEÅN BOÄ CHÆNH LÖU


Thôøi ñieåm kích ñoùng caùc Thyristor trong caùc boä chænh löu döïa vaøo keát quaû so saùnh hai tín
hieäu cô baûn: tín hieäu ñieàu khieån u dk vaø tín hieäu ñoàng boä u p

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 27 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

- Tín hieäu ñoàng boä taïo moác chuaån veà thôøi gian caàn cho vieäc xaùc ñònh goùc ñieàu khieån,
ñoàng thôøi xaùc laäp ñaëc tính giöõa aùp chænh löu trung bình U d vaø aùp ñieàu khieån u dk
- Tín hieäu ñoàng boä thay ñoåi trong khoaûng thôøi gian xuaát hieän ñieän aùp khoaù treân linh
kieän, vaø taïo soùng raêng cöa. Bieân ñoä soùng raêng cöa laø U pm
- Goùc ñieàu khieån  ñöôïc xaùc ñònh theo bieåu thöùc:
 U pm  u dk 
    

 U pm 
- AÙp ñieàu khieån u dk thay ñoåi töø U pm ñeán 0

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 28 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

MAÙY BIEÁN AÙP DUØNG CHO BOÄ CHÆNH LÖU


1. Coâng duïng

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 29 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

- MBA thöôøng duøng ñeå ñaït ñieän aùp chænh löu giaù trò caàn thieát
- Caùch ly aùp nguoàn BCL vôùi löôùi ñieän
- MBA coù caûm khaùng raát toát cho quaù trình chuyeån maïch chaáp meùo daïng aùp
nguoàn
- Taùc duïng loïc soáng haøi
- Coù theå taïo heä thoáng doøng xoay chieàu nhieàu pha cung caáp cho BCL nhieàu
xung
2. Traïng thaùi doøng ñieän
Quy taéc : chæ coù thaønh phaàn xoay chieøu ñöôïc truyeàn töø cuoän sô caáp theo quy luaät
hình sin
Doøng ñiieän pha cuoän thöù caáp :
i s1  iv1 ; ií 2  iv 2 ; ií 3  iv 3
Sô ñoà :
i1s  i1s  Id  i1 p
i s1  I s  AV   i s 3
Id
I i2 s  i 2 s   i2 p
I s  AV   d 3
3 Id
i 3 s  i3 s   i3 p
3
N p i p  N s i s
N p  Ns

HIEÄN TÖÔÏNG CHUYEÅN MAÏCH


Caùc boä chænh löu tröôùc nay ñöôïc phaân boá vôùi giaû thieát boû qua caûm khaùng trong cuûa
nguoàn aùp. Vì vaäy quaù trình chuyeån maïch giöõa caùc nhaùnh chöùa caùc SCR vaø diode dieãn ra töùc
thôøi. trong thöïc teá nguoàn coù caûm khaùng trong doøng khoâng theå thay ñoåi ñoät ngoät. Vì theá hieän
töôïng chuyeån maïch khoâng dieãn ra töùc thôøi maø keùo daøi moät khoaûng thôøi gian taïo ra traïng thaùi
caùc nhaùnh chöùa Thyritor cuøng daãn ñieän . Hieän töôïng naøy ñöôïc goïi laø hieän töôïng truøng daãn
hay chuyeån maïch
BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 30 BAØI GIAÛNG ÑTCS
CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

Bình thöôøng ñieän khaùng cuûa nguoàn xoay chieàu lôùn hôn ñieän trôû cuûa noù nhieàu, ñieän
caûm laøm chaäm bieán thieân doøng ñieän neân coù theå boû qua ñieän trôû cuûa nguoàn. Ñeå giaûi thích hieän
töôïng chuyeån maïch ta söû duïng sô ñoà BCL tia ñieàu khieån.
-Goàm nguoàn xoay chieàu 3 pha.
u A  U m sin t
2
u B  U m sin(t  )
3
2
u C  U m sin(t  )
3
- Ñieän khaùng nguoàn xoay chieàu laàn löôït laø Ls
-Linh kieän baùn daãn: 3 thyistor coâng suaát T1,T2 ,
T3
-Taûi moät chieàu daïng toång quaùt RLE

Giaûn ñoà aùp chænh löu vaø khoaûng daãn caùc linh kieän
2. Phaân tích
- Traïng thaùi T1 daãn:
Giaû thieát doøng qua taûi lieân tuïc khi ñoù doøng taûi daãn qua maïch ( u a , Ls , T1 , RLE )
uT 1  0; iT 1  i d ; uT 2  u B  u A ; uT 3  u C  u A ; iT 2  iT 3  0; u d  u A
-Traïng thaùi T1,T3 daãn:
Khi kích cho T2 do taùc duïng cuûa ñieän aùp khoaù vaø xung kích T2 ñoùng vaø doøng iT2 taêng
lieân tuïc töø 0 coøn doøng qua T1, iT1 döôùi taùc duïng ñieän aùp chuyeån maïch (uA – uB) vaø caûm khaùng
Ls doøng qua T1 giaûm lieân tuïc töø id ñeán 0

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 31 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

. diT 1 di
iT 1  iT 2  id ;u A  Ls  u B  Ls T 2
dt dt
diT 2 di
ud  uB  Ls ; ud  Rid  L d  E; uT1  0; uT 2  0
dt dt
Vì khoaûng thôøi gian chuyeån maïch (truøng daãn) raát nhoû so vôùi thôøi haèng cuûa taûi chænh
löu vì theá ta coù theå coi doøng taûi trong thôøi gian naøy khoâng thay ñoåi töùc laø:
diT 1 diT 2 di di
iT 1  iT 2  I d  const do ñoù   0 hay T 1   T 2
dt dt dt dt
Thay vaøo bieåu thöùc phöông trình traïng thaùi ta coù
di T 2
 u A  Ls T 2  u B  Ls T 2 hay u B  u A  2 Ls
di di
dt dt dt
ub  ua  3U m sin(t   )
Trong ñoù t laø thôøi gian töø luùc baét ñaàu chuyeån maïch khi iT 2  0
di
2 Ls T 2  3U m sin(t   )
dt
t
3U m 3U m
iT 2 
2 Ls 0 sin(t   )dt 
2 Ls
[cos   cos(t   )]

iT 1  I d  iT 2
Ta nhaän thaáy doøng ñieän iT 2 taêng daàn khi töø giaù trò 0 vaø doøng iT 1 giaûm daàn veà 0. Khi
iT 2  I d thì iT 1  0 hieän töôïng chuyeån maïch chaám döùt doøng taûi chaïy qua maïch
( u B , Ls , T2 , RLE ) Ta coù phöông trình traïng thaùi:
diT 2
uT 2  0; iT 2  i d ; u d  u B  Ls
dt
did di
u d  Ri d  L
 E ; iT 1  0; u T 3  u C  u B  Ls T 2 ; iT 3  0
dt dt
Hieän töôïng chuyeån maïch keát thuùc khi t   vaø  goïi laø goùc chuyeån maïch khi ñoù
3U m
iT 2 (   )  I d hay [cos   cos(    )]  I d
2 Ls
Töø bieåu thöùc naøy ta coù theå suy ra goùc chuyeån maïch
2L I
  arccos(cos   s d )  
3U m
-Ñieän aùp trung bình taûi cho boä chænh löu tia ñieàu khieån hoaøn toaøn
5

 
1 6
 3 3U m
Ud 
2 
 U m sin d  U

m sin
6
cos d 
4
(cos   cos(   ))
3 6
  

-Ñieän aùp trung bình taûi cho boä chænh löu daïng toång quaùt
pU m 
Ud  sin [cos   cos(   )]
2 p
Trong ñoù baäc cuûa maïch ñaäp
3. Heä quaû.
- Hieän töôïng chuyeån maïch laøm giaûm aùp taûi trong khoaûng thôøi gian chuyeån maïch giöõa

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 32 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

caùc linh kieän ví duï giöõa T1 vaø T2 töø heä phöông trình
 diT 2
u d  u B  Ls dt u  u B  uC
 ta nhaän ñöôïc u d  A 
u  u  2 L di T 2 2 2
 B A s
dt
- Ta thaáy daïng aùp chænh löu bò maát ñi moät phaàn so vôùi tröôøng hôïp nguoàn lyù töôûng. Trong moät
chu kyø aùp chænh löu trò trung bình ñieän aùp taûi bò giaûm ñi U cm
1   3    u A  uC
 u A  u d .dt 
2 
U d  d t
2  2
3
3Ls
U dcm  Id
2
3L
- Ñaët X cm  ta coù U dcm  X cm I d
2
U dcm  U dO cos   X cm I d
Trong ñoù U dO cos  laø aùp taûi BCL khi nguoàn lyù töôûng.
p L s
Giaù trò X cm phuï thuoäc vaøo sô ñoà boä chænh löu vaø ñöôïc tính baèng coâng thöùc X cm 
2
- BCL tia 3 pha ñieàu khieån vaø khoâng ñieàu khieån p  3
- BCL caàu 3 pha ñieàu khieån hoaøn toaøn, baùn phaàn, khoâng ñieàu khieån p  6
- BCL caàu 1 pha ñieàu khieån hoaøn toaøn hoaëc khoâng ñieàu khieån, hay baùn phaàn vaø   0 ø
p4
- BCL caàu 1 pha ñieàu khieån baùn phaàn vaø   0 p  2

- BCL caàu 3 pha ñieàu khieån hoaøn toaøn vôùi diode khoâng vaø   p  12
3

- BCL caàu 3 pha ñieàu khieån hoaøn toaøn vôùi diode khoâng vaø   p6
3
- Hieän töôïng chuyeån maïch laøm haïn cheá phaïm vi ñieàu khieån cuûa BCL. Goùc an toaøn cuûa
Thyristor seõ laø     (   ) . Vôùi giaù trò cho tröôùc cuûa  thì goùc ñieàu khieån lôùn nhaát cuûa
SCR laø
 max      
Nhö vaäy goùc chuyeån maïch caøng lôùn thì phaïm vi ñieàu khieån caøng nhoû
BAØI TAÄP
1) . Hieän töôïng chuyeån maïch haïn cheá phaïm vi ñieàu khieån BCL
Baøi taäp : U  220V ; f  50 Hz; Lv  50 H ; R  2; E  50V ; I d  50 A ;L lôùn
1. tính goùc kích 
2. Veõ gocù chuyeån maïch
3. Veõ giaûn ñoà U

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 33 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

3.U max
Id  cos  cos   
2 .Lb
U d  I d .R  50.2  100V
3 6
.U cos   U dCM  100
2
3 3
U dCM  . .L.I d  .2 . f .L.I d  3.50.0,0005.50
2 2

 2 .I d .Lb 
  arccos cos  
 3.U m 

BOÄ CHÆNH LÖU KEÙP


1. Sô ñoà
- BCL keùp ñöôïc taïo ra baèng caùch keát hôïp 2 BCL.
- BCL keùp laøm vieäc ôû 4 goùc phaàn tö. Do doøng trong taûi coù theå ñoåi chieàu
2. Phöông phaùp ñieàu khieån BCL keùp.
2.1 Phöông phaùp khoâng duøng doøng caân baèng: ÔÛ moät thôøi ñieåm chæ coù moät BCL laøm vieäc vaø
taûi doøng id , boä coøn laïi bò khoaù hoaøn toaøn bôûi xung coång bò caám
2.2 Phöông phaùp duøng doøng caân baèng: Khi ñoù goùc ñieàu khieån cuûa hai BCL töông öùng laø

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 34 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

 1 vaø  2 phaûi thoaû maõn ñieàu kieän


- Phöông phaùp ñoái xöùng: 1   2  
- Phöông phaùp khoâng ñoái xöùng  1   2  
Öu ñieåm:
- Doøng caân baèng duy trì cheá ñoä daãn ñieän lieân tuïc cuûa hai boä chænh löu khoâng phuï
thuoäc vaøo tính chaát cuûa taûi trong suoát caû vuøng ñieàu khieån.
- Coâng suaát coù theå ñöôïc truyeàn baát cöù chieàu naøo vaø ôû baát cöù thôøi ñieåm naøo. Do moät
BCL laøm vieäc ôû cheá ñoä chænh löu boä coøn laïi laøm vieäc ôû cheá ñoä nghòch löu.
- Caû hai ñeàu laøm vieäc lieân tuïc neân ñaùp öùng thôøi gian khi chuyeån vuøng laøm vieäc nhanh
hôn thích hôïp vôùi ñieàu khieån ñoäng cô moïtt chieàu vôùi yeâu caàu ñaûo chieàu quay vôùi ñaëc tính
ñoäng cao.
BOÄ CHÆNH LÖU KEÙP MOÄT PHA
(Phöông phaùp ñieàu khieån ñoái xöùng)
1. Sô ñoà

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 35 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

2U m
- Trò trung bình aùp taûi BCL thöù nhaát U d1  cos  1

2U m 2U m
-Trò trung bình aùp taûi BCL thöù hai U d 2  cos  2   cos  1
 
- Do  1   2   neân U d 1  U d 2
-Doøng caân baèng chaïy qua L vaø taûi
1
t
1
t
Um  t t 
ir 
Lr  u r d (t ) 
 1 Lr  (u d1 u d 2 )d (t ) 
 1 Lr
  sin td (t )    sin td (t ) 
2 1 2 1 
2U m
 (cos  1  cos t )
Lr
Nhaän xeùt

- ir  0 khi 0   1  vaø BCL thöù nhaát taïo doøng taûi döông  i0
2

- ir  0 khi   1   vaø BCL thöù hai taïo doøng taûi aâm  i0
2
-Khi  1  0 chæ coù BCL thöù nhaát laøm vieäc, vaø  2   chæ coù BCL thöù hai laøm vieäc.

- Khi  1  BCL thöù nhaát laøm vieäc ôû baùn kyø thöù nhaát vaø BCL thöù hai laøm vieäc ôû
2
baùn kyø thöù hai
BOÄ CHÆNH LÖU KEÙP BA PHA
(Phöông phaùp ñieàu khieån ñoái xöùng)
1. Sô ñoà

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 36 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

Nguoàn 3 pha lyù töôûng


u A  U m sin t
2
u B  U m sin(t  )
3
2
u C  U m sin(t  )
3
Ñieän aùp daây.
 5
u AB  u A  u B  3U m sin(t  ) u BA  u B  u A  3U m sin(t  )
6 6
 
u BC  u B  u C  3U m sin(t  ) u CB  u C  u B  3U m sin(t  )
2 2
7 
u CA  u C  u A  3U m sin(t  ) u AC  u A  u C  3U m sin(t  )
6 6

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 37 BAØI GIAÛNG ÑTCS


CHÖÔNG III BOÄ CHÆNH LÖU RECTIFIEL

Ñieän aùp caân baèng


    
u r  u d 1  u d 2  u AB  u BC  3U m sin(t  )  sin(t  )  3U m cos(t  )
 6 2  6
Doøng caân baèng
t t
1 1  3U m   
ir 
Lr   u r d ( t ) 
Lr   3U m cos(t  )d (t ) 
6 Lr sin(t 
6
)  sin  1 

 1 1
6 6

Nhaän xeùt
2
- Doøng caân baèng ñaït giaù trò cöïc ñaïi khi t  vaø  1  0
3

BOÄ MOÂN CUNG CAÁP ÑIEÄN 38 BAØI GIAÛNG ÑTCS

You might also like