IMPORMAL NA SEKTOR

Ang paglaganap ng impormal na sektor ay maaaring ituring na manipestasyon ng pagiging mapamaraan

ng mga Pilipino, lalo na sa harap ng krisis ng buhay. Sinasalo ng impormal na sektor ang mga
mamamayan na hindi nakapapasok bilang mga regular na empleyado sa isang kompanya. Sa
pamamagitan ng impormal na sektor, nabibigyan ng pagkakataon ang maraming Pilipino na
makapaghanapbuhay. Ang pagkakaroon ng laganap na impormal na sektor sa isang bansa ay
naglalarawan ng kabiguan ng pamahalaan na maisulong ang hangarin nitong kaunlarang pang-ekonomiya
para salahat ng mamamayan. Sa kabuuan, ang paglaganap ng impormal na sektor ay nagpapakita sa
totoong kalagayang pang-ekonomiya ng bansa.

______________________________________________________________

ANO NGA BA ANG IMPORMAL NA SEKTOR?

Ang impormal na sektor tinatawag ring ‘underground economy’ na bahagi ng isang ekonomiya na hindi
taxed, sinusubaybayan sa pamamagitan ng anumang paraan ng pamahalaan, o kasama sa anumang gross
pambansang produkto (GNP), hindi katulad sa pormal na ekonomiya.

ANO ANG MGA KATANGIAN NG IMPORMAL NA SEKTOR?

• Hindi nakarehistro sa pamahalaan
• Hindi nagbabayad ng buwis mula sa kinikita sa operasyon ng negosyo
• Hindi nakapaloob sa legal at pormal na balangkas na inilatag ng pamahalaan para sa pagnenegosyo

_____________________________________________________

IBA'T IBANG ANYO NG IMPORMAL NA SEKTOR

ILEGAL NA EKONOMIYA
Ipinagbabawal ng batas ngunit ito ay patuloy na ginagawa ng mga tao. Kapag nahuli ng mga awtoridad,
maari silang mabayad ng multa o makulong.

- DRUG TRAFFICKING
- BLACK MARKET NG DOLYAR
- PROSTITUSYON
- ILEGAL NA SUGAL
- HINDI NAKAREHISTRO (Ito ay hindi pagkuha ng negosyo ng permit at pagsumite ng mga papeles.)
BAKIT NGA BA LUMALAGANAP ANG OPERASYON NG IMPORMAL NA SEKTOR?

- Kawalan ng sapat na regulasyon mula sa pamahalaan

- Upang makaligtas sa pagbabayad ng buwis sa pamahalaan
- Upang makapaghanap-buhay na hindi kakailanganin ang malaking kapitalPangangailangang mabuhay
- Kawalan ng malaking puhunan
- Hangaring kumita
- Kahirapang magparehistro ng negosyo sa pamahalaan
- Upang mapangibabawan ang kahirapan

EPEKTO
MABUTI
• Nabibigyan ng pagkakataon ang maraming Pilipino na makapaghanapbuhay.
• Nagsisilbing tagasalo ng mga mamamayang may mahigpit na pangangailangan.
--- Sachet Phenomenon - paglaganap na maliliit na pakete upang maging abot-kaya sa mga nagtitipid na
mamimili.

MASAMA
Mababang kalidad/pamantayan ng produkto at serbisyo dahil hindi namomonitor at natsetsek ng
pamahalaan ang operasyon ng mga negosyong nasa ilalim ng sektor na ito.
o Kulang sa timbang o dami ng produkto
o Depektibong produkto
o Hindi malinis at maingat ang pagpoproseso ng pagkaing produkto
o Maling pagpapakete
o Hindi sumailalim sa masusing pananaliksik tungkol sa masamang epekto ng
. produkto at serbisyo sa kapaligiran at kalusugan ng mamimili
o Mababang kalidad ng produkto

• Hindi direktang nakakalikom ng buwis ang pamahalaan mula sa operasyon ng impormal na sektor.
• Nagpapalaganap ng mga ilegal na gawain dahil mas malaki ang kinikita.
• Nagiging dahilan ng pagkakaroon ng monopolyo sa isang produkto o serbisyo dahil sa murang halaga
ng produkto na isinu-supply.
• Hindi matatag na kabuhayan

• Nagiging daan upang lumaganap ang korupsiyon

__________________________________________________________

IMPORMAL NA SEKTOR SA PILIPINAS

Ayon sa 2008 Informal Sector Survey na ipinamahala ng Philippine Statistics Authority National
Statistics Office, ang informal sectors operators ay umabot sa bilang na 10.5 milyon.
BAHAGING GINAGAMPANAN NG IMPORMAL NA SEKTOR SA EKONOMIYA
• Sila ang karaniwang nagiging umpisa ng mga malalaking negosyo
• Nakakatulong sila sa pagbawas ng porsyento ng kahirapan
• Ang kanilang kita ay naitatala kasama ng Gross Domestic Product o GDP ng bansa

MGA BATAS AT PROGRAMA KAUGNAY ANG IMPORMAL NA SEKTOR

Batas Republika Blg. 7394 o tinatawag ding Consumer Act of the Philippines
> Ito ay nilikha alinsunod sa responsibilidad ng gobyerno na pangalagaan ang interes ng mga konsumer.
Layunin nito na pangalagaan ang mga mamimili mula sa mga hindi ligtas na produkto at mga hindi
katiwa-tiwala at patas na gawain sa pagbebenta, magkaroon ng malawakang pagpapalaganap ng mga
impormayon na makatutulong sa mga konsumer na gumawa ng maayos na desisyon, mabigyan sila ng
pagkakataon na maisakatuparan ang kanilang mga karapatan at mailabas ang kanilang mga hinaing, at
magkaroon ng mga kinatawan ang mga konsumer sa paggawa ng mga polisiyang pang-ekonomiya at
panlipunan.

PHILIPPINE COPYRIGHT LAW

> “Philippine copyright law is enshrined in the Intellectual Property Code of the Philippines, officially
known as Republic Act No. 8293. The law is partly based on United States copyright law and the
principles of the Berne Convention for the Protection of Literary and Artistic Works. Unlike many other
copyright laws, Philippine copyright laws also protect patents, trademarks, and other forms of
intellectual property.
There are also other laws that protect copyrights: the Optical Media Act (which protects music, movies,
computer programs, and video games).”

MGA PANGANIB SA IMPORMAL NA SEKTOR

• Maaaring walang sapat na proteksiyon sa katawan ang mga manggagawa habang nagtatrabaho
• Mapanganib sa mga naglalako (ambulant vendors) ang kalsada dahil sa mga rumaragasang sasakyan at
polusyon
• Kalimitan hindi sila sakop ng insurance
• Dahil sa kawalan ng nasusulat na kontrata ay maaaring lumaganap ang mga kaso ng paglabag sa
kasunduan

MGA MUNGKAHI PARA MAIWASAN ANG PANGANIB SA IMPORMAL NA

SEKTOR
• Dapat ay bigyan sila ng sariling lugar kung saan doon sila makakapagnegosyo ng ligtas. Bilang kapalit,
marapat silang magbayad ng renta.
• Marapat silang gumawa ng kontrata upang maiwasan ang mga kaso ng paglabag sa kasunduhan.
• Dapat ring masunod ang batas ukol sa Personal Protective Equipment ng mga manggagawa sa negosyo.
• Maglunsad ng iba’t ibang programa sa barangay tungkol sa pagpaparehistro ng negosyo.