17.

K≥eÜ«∂ Hõ#~å"å, x~åâ◊|∂x áÈ~Úu"å (ÉÏÅ~åA-ã¨=Ú„^•Å)

18. Z=i<Õ <Õ<≥=i<Õ... (ÉÏÅ~åA-ã¨=Ú„^•Å)
19. ѨÓ=ÙKÕi ѨÅ∞=∂~°∞ u~°∞QÆ∞K«∂ („^ÀÇ≤Ï-`åÑ‘ ^èŒ~å‡~å=Ù)
20. =∞^Œ<å, #==∞^Œ<å ™êfiQÆ`«"≥∂~Ú (~°`«fl=∂Å-ã¨=Ú„^•Å)
21. D =xÖ’ HÀ~ÚÅ<≥· (QÆ∞} ã¨∞O^Œi Hõ^äŒ-Ñ≤OQÆo)
22. N `«∞Åã‘, „Ñ≤Ü«∞`«∞Åã‘.. (QÆ∞} ã¨∞O^Œi Hõ^äŒ-Ñ≤OQÆo)
23. [Ü«∞ [#h, Ѩ~°=∞ áê=h... (=∞#^Õâ◊O - ã¨=Ú„^•Å)
24. áÈ^Œ∞"À F „Ñ≤Ü«∞`«=∂ (Öˇ·ÖÏ =∞Afl - ã¨=Ú„^•Å)
25. FǨϟ, `«áÈ^èŒ<å, ã¨∞O^Œ~å (ã¨fi~°æ ã‘=∞ - ~°[hHÍO`«~å=Ù)
D *Ïa`åÖ’ *Ï#Ѩ^•Å∂, "åˆQæÜ«∞HÍ~°∞Å w`åÅ∂ KÕ~°ÛÖË^Œ∞. "≥Ú`«ÎO g∞^Œ
#ÅÉèÅ·ˇ Ö’ =zÛ# D ~Ô O_»∞ *Ïa`åÅÖ’x q„â◊√`«"∞≥ #ÿ `≥Å∞QÆ∞ ã≤x=∂áê@Å#∞ Ѩije¿ãÎ
"≥Ú^Œ\ ˜ S^Œ∞Ö’ =¸_»∞, `«~åfiu 25Ö’ 13`À ã¨=Ú„^•Å J„QÆ™ê÷#OÖ’ xÅ∞™êÎ~°∞.
1940-85 =∞^躌 =zÛ# `≥Å∞QÆ∞ ã≤x=∂áê@Å #∞Oz Éè.í ~å.QÀ ZOÑ≤Hõ KÕã≤ ã≤x=∂áê@
Jaè=∂#∞ʼnõΩ ã¨=∞iÊOz# Ô~O_»∞ #∂@ Ѩ^ŒÇ¨~°¡Ö’ ‰õÄ_® 48 áê@Å`À ã¨=Ú„^•Å
`≥Å∞QÆ∞ ã≤hHõ=ÙÅO^ŒiHõO>ˇ =ÚO^Œ∞<åfl~°∞. '™êHΔ̃— k#Ѩ„uHõ Pk"å~°O J#∞|O^èŒO
'Ѷ¨<£_Õ— 2= "åi¬HÀ`«û= „Ѩ`ÕºHõ ã¨OzHõÖ’ ZOÑ≤Hõ KÕã≤# `«Ñ¨ÊHõ q<åeû# #∂~°∞
`≥Å∞QÆ∞ ã≤x=∂áê@Å *Ïa`åÖ’ ‰õÄ_® 11 áê@Å`À ã¨=Ú„^•Å „Ѩ^äŒ=∞ ™ê÷#OÖ’
=Ù<åfl~°∞. WO`« =∞Ok ã≤hˆQÜ«∞ Ѩiâ’^茉õΩÅ ^Œ$+≤ìÖ’ ã¨=Ú„^•Å J„QÆQÍq∞QÍ =ÙO_»_»O
=Å# - PÜ«∞##∞ #ÅÉèíÜ«∞º= ^Œâ◊HÍxH˜ ã≤hˆQÜ«∞ Ü«ÚQÆHõ~°ÎQÍ#∞, ^•^•Ñ¨Ù=¸_»∞
^ŒâßÉÏÌʼnõΩ ÃÑ·QÍ xez `≥Å∞QÆ∞ ã≤x=∂áê@#∞ fiÛ kkÌ#O^Œ∞# ã≤h Hõq‰õΩÅѨuQÍ#∞
ã¨OÉèÏqOK«_»O ã¨=∞O[ã¨O. =ÚO^Œ∞QÍ PÜ«∞# rq`« qâıëêÅ#∞, =ÚѨÊÜÕ∞ºà◊¡‰õΩ ÃÑ·QÍ
~åã≤# PÜ«∞# ã≤hˆQÜ«∂ÅÖ’x „Ѩ`ÕºHõ`«#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘O^•O.
ã≤hˆQÜ«∞ ã¨=Ú„^Œ∞_»∞ - ã¨=Ú„^•Å
(19-7-1902-16-3-1968)
ã¨=Ú„^•Å "ÕOHõ@ ~åѶ¨∞"åKå~°∞ºÅ∞ 1902 EÖˇ· 19= `Õn#
QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡ ~ˆ Ѩ֡ˇ `åÅ∂HÍ ÃÑ^ŒÑÙ¨ e=„~°∞ „QÍ=∞OÖ’ ѨO_ç`=« Oâ◊OÖ’
[x‡OKå~°∞. `˘q∞‡^Œ= `«~°QÆu K«^Œ∞=Ù`«∞#flѨC_Õ Hõq`«fiO K≥ѨÊ_»O „áê~°OaèOz#
ã¨=Ú„^•Å‰õΩ 1918 <å\˜H˜ J=^è•#q^ŒºÃÑ· Pã¨HΘ Hõey ^•xÖ’ ™ê^è#Œ „áê~°OaèOKå~°∞.
1925 <å\˜H˜ „áêp# P^èŒ∞xHõ ™êÇ≤Ï`åºÅ#∞ qã¨Î $`«OQÍ K«k"å~°∞. PÜÕ∞_Õ 'ÉèÏëê
„Ѩg}— ѨsHõΔÖ’ LfÎ~°∞‚ÅÜ«∂º~°∞. LѨC ã¨`庄QÆǨÏOÖ’ á⁄ÖÁæx *ˇ·Å∞ rq`åxfl ‰õÄ_®
J#∞ÉèíqOKå~°∞.
J=^è•#q^Œº PKå~°∞ºÅ "åix PO„^虌 êÇ≤ÏfÖ’HÍxH˜ ѨiK«Ü∞« O KÕãO≤ k. ã¨=Ú„^•Å

`≥Å∞QÆ∞ ã≤hˆQÜ«∞Hõ=ÙÅ K«i„`« 57

"åi J=^è•# „ѨuÉèí QÆ∞iOz q#fl *ÏQÆ~=¡° ¸_ç ‰õΩѨC™êfiq∞ KÒ^Œi PÜ«∞##∞ P^ŒiOz
`«# ‰õΩ=∂~°∞xH˜ `≥Å∞QÆ∞ <Õ~°Ê_®xH˜ xÜ«∞q∞OKå~°∞. PÜ«∞# HÀiHõ "Õ∞~°‰õΩ ã¨=Ú„^•Å
`«# x"å™êxfl QÆ∞O@∂~°∞‰õΩ =∂~åÛ~°∞. ã¨=Ú„^•Å`À áê@∞ H˘ã¨~åA ~åѶ¨∞=Ü«∞º
KÒ^Œi ‰õÄ_® ‰õΩѨC™êfiq∞ KÒ^ŒiH˜ ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ =ÙO@∂ ™êÇ≤Ï`«º K«~Û° Ö’¡ áêÖÁæ<"Õ å~°∞.
P~ÀAÖ’¡ ã¨=Ú„^•Å `«~°K«∞QÍ QÆ∞O@∂~°∞, q[Ü«∞"å_» =∞^茺 u~°∞QÆ∞`«∂
q[Ü«∞"å_»Ö’ '„ÃÑO¶ _£û JO_£ HÀ— ¿Ñ~°∞`À á¶êºhûëêѨ٠x~°fiÇ≤ÏOKÕ QÆ∂_»=e¡ ~å=∞„|ǨχO`À
ѨiK«Ü«∂xfl ÃÑOK«∞H˘<åfl~°∞. P `«~åfi`« "åºáê~°OÖ’ #ëêìÅ∞ ~å=_»O`À ~å=∞„|ǨχO
`«# "åºáê~åxH˜ ã¨fiã≤Î K≥Ñ≤Ê ã¨=Ú„^•Å ^•fi~å ‰õΩѨC™êfiq∞ "åi P„â◊Ü«∂xfl á⁄O^•~°∞.
Hõ@ì=∞Oz ~å=∞eOQÍÔ~_ç¤ Ô~_»¡K«i„`«ÃÑ· Ѩiâ’^èŒ# KÕã¨∞Î#fl@∞ì `≥eã≤# ‰õΩѨC™êfiq∞ KÒ^Œi
ã¨=Ú„^•Å, H˘ã¨~åA, ~å=∞„|Ǩ‡Å#∞ Ñ≤ez =∞„^•ã¨∞"≥o¡ Hõ=∞‡"åi K«i„`«ÃÑ· Ѩiâ’^èŒ#
K≥Ü«∞º=Åã≤OkQÍ P^ÕtOKå~°∞.
=∞„^•ã¨∞Ö’ H˘ã¨~åA W#∂ûÔ~<£û U[hûg∞^Œ Pã¨HΘ K«∂Ñ≤OK«QÍ, QÆ∂_»=e¡ 'ã¨=∞^Œi≈x—
ѨHõΔѨ„uHõÖ’ ã¨Ç¨Ü«∞ ã¨Oáê^Œ‰õΩxQÍ KÕ~å~°∞. ã¨=Ú„^•Å =∞„^•ã¨∞ „áêK«ºed`« ѨÙã¨ÎHõ
ÉèÏO_®QÍ~°OÖ’ 'Hõ=∞‡K«i„`«— g∞^Œ Ѩiâ’^è#Œ KÕã∂¨ Î 'ã¨=∞^Œi≈x— Ö’ ‰õÄ_® ѨxKÕ¿ã"å~°∞.
`åÑ‘ ^èŒ~å‡~å=ÙH˜ ‰õÄ_® ã¨=∞^Œi≈x`À ã¨O|O^èŒO =ÙO_Õk 'ã¨=∞^Œi≈x— HÍ~°}ÏO`«~åÅ
=Å¡ =¸`«Ñ¨_»¤O`À QÆ∂_»=e¡ q[Ü«∞"å_», ã¨=Ú„^•Å QÆ∞O@∂~°∞ KÕ~å~°∞.
Hõ$ëê‚ lÖÏ¡ „Ѩ*Ïq∞„`« ѨHõΔO "å~°∞ q[Ü«∞"å_»Ö’ „áê~°OaèOz# '„Ѩ*Ïq∞„`«—
"å~°Ñ¨„uHõ#∞ 1932Ö’ =∞„^•ã¨∞‰õΩ =∂iÛ, P ã¨Oáê^ŒHõ`«fi ÉÏ^茺`«#∞ QÆ∂_»=e¡H˜
JѨÊyOKå~°∞. QÆ∂_»=e¡ PǨfi#O g∞^Œ ã¨=Ú„^•Å ^•xÖ’ ã¨Ç¨Ü«∞ ã¨Oáê^Œ‰õΩxQÍ
KÕ~å~°∞. '„Ѩ*Ïq∞„`«— a.Ü«∞<£.ÔH. „ÃÑãπÖ’ JK«∞ÛHÍ=_»O`À ã¨=Ú„^•Å‰õΩ a.Ü«∞<£.Ô~_ç¤,
<åyÔ~_ç¤ ™È^Œ~°∞Å`À ѨiK«Ü«∞O U~°Ê_çOk. JѨC_»∞ PO„^èŒ<å@Hõ HõàÏѨi+¨`ü "å~°∞
=∞„^•ã¨∞Ö’ „Ѩ^iŒ ≈Oz# 'K«O„^ŒQ∞Æ Ñ¨—Î <å@HõOÖ’ a.Ü«∞<£.~Ô _ç¤ #O^Œ∞x áê„`«#∞ ^èiŒ OKå~°∞.
„Ѩ^Œ~°≈<å#O`«~°O a.Ü«∞<£.Ô~_ç¤ áê„`« x~°fiǨÏ}‰õΩ ã¨O|OkèOz# ã¨g∞HõΔÖ’ ã¨=Ú„^•Å
Jaè„áêÜ«∂Å∞ a.Ü«∞<£.Ô~_ç¤x PHõ@∞ìH˘<åfl~Ú.
"ÕÖò Ñ≤HõÛ~üû Jkè<Õ`« Ñ≤.q.^•ãπ`À ~å=∞„|Ǩ‡xH˜ =ÙO_Õ Ñ¨iK«Ü«∞O =Å¡ PÜ«∞#`À
ã¨=Ú„^•Å ‰õÄ_® ã¨∂ì_çÜ≥∂‰õΩ "≥à◊√ÎO_Õ"å~°∞. P ¿ãflǨÏO`À "åi 'ã‘`åHõÖϺ}O—
'Hõ$+¨‚bÅÅ∞— z„`åʼnõΩ ã¨=Ú„^•Å „ѨHõ@#Å#∞ ~åã≤ÃÑ\Ïì~°∞. `«~åfi`« "å~°∞ fã≤#
'=∂Ü«∂|*Ï~ü—Ö’ J`«º=ã¨~°OQÍ H˘xfl =∂~°∞ÊÅ∞ KÕ~°∞ÊÅ∞ J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ ã¨=Ú„^•Å P
Ѩx KÕâß~°∞. D q^èŒOQÍ J#∞HÀ‰õΩO_® ã¨=Ú„^•Å ã≤x=∂~°K«#Ö’ "ÕÅ∞ÃÑ\Ïì~°∞. P
`«~åfi`« '„^ÒѨn=¢™êÎѨǨÏ~°}O— z„`åxH˜ ‰õÄ_® H˘xfl ã¨xfl"ÕâßÅ ~°K«#Ö’ ã¨=Ú„^•Å
ã¨Ç¨ÏHõiOKå~°∞.
1937Ö’ „áê~°OÉèí"≥∞ÿ# 'Hõ#Hõ`å~°— z„`åxH˜ QÆ∂_»=e¡ ~å=∞„|ǨχO '„á⁄_»HõΔ<£
`≥Å∞QÆ∞ ã≤hˆQÜ«∞Hõ=ÙÅ K«i„`« 58
Zy˚‰õĺ\˜"£—QÍ Ñ¨xKÕâß~°∞. K«O^•Å ˆHâ◊=^•ã¨∞ ~°zOz# „Ѩã≤^Œú<å@HõO 'Hõ#Hõ`å~°—#∞
`≥~HÔ° H˜¯OKÕ „ѨÜ∞« `«flOÖ’ ~°K~« Ú`«QÍ ã¨=Ú„^•Å ¿Ñ~°∞#∞ ã¨∂zOK«_"» ∞Õ H͉õΩO_® PÜ«∞#‰õΩ
^è≥·~°ºO K≥Ñ≤Ê „áÈ`«ûÇ≤ÏOz XÑ≤ÊOzOk ‰õÄ_® QÆ∂_»=e¡"åˆ~. Hõ#Hõ`å~° z„`åxH˜
ÃÇÏKü.q.ÉÏ|∞ ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKå~°∞. 'Hõ#Hõ`å~°— <å@HõO Ö’ „QÍOkäHõÉèÏ+¨Ö’ =Ù#fl
ã¨OÉèÏ+¨}Å∞ Hõ$„u=∞OQÍ JxÑ≤Oz "å\˜x "å_»∞Hõ ÉèÏÖ’xH˜ =∂~°Û_®xH˜ ã¨=Ú„^•Å
KÕã≤# „Ѩܫ∞`«flO "≥Ú^Œ\’¡ ^Œ~°≈Hõx~å‡`«Å‰õΩ ~°∞zOK«ÖË^Œ∞. P `«~åfi`« QÆ∂_»=e¡
#K«Û*ˇÑ¨Ê_»O`À P =∂~°∞ÊÅ#∞ "å~°∞ ™êfiQÆuOKå~°∞. áê@Å ~°K«#Ö’ ‰õÄ_® ã¨=Ú„^•Å
ã¨∂K«#Å∞ x~å‡`«‰õΩ, ã¨Ow`« ^Œ~°≈‰õΩxH˜ #K«ÛÖË^Œ∞. ã¨Ow`« ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ a. #~°ã≤OǨ~å=Ù
~ÚzÛ# ÉÏ}©Å‰õΩ ã¨=Ú„^•Å ~åã≤# áê@Å∞ ã¨O`«$Ñ≤HÎ ~õ O° QÍ ~åÖË^∞Œ . `«~åfi`« ã¨=Ú„^•Å
ã¨fi`«O„`«OQÍ ~åã≤# áê@ʼnõΩ a.Ü«∞<£.P~ü. =~°ã¨Å∞ Hõ\Ïì~°∞. Jq JO^ŒiH© #KåÛ~Ú.
JÖÏ 'Hõ#Hõ`å~°—Ö’ K«O^•Å ~åã≤# =¸_»∞ *Ï#Ѩ^•Å#∞ =∂„`«O =ÙOz `«H˜¯# Jxfl
áê@Å#∞ ã¨=Ú„^•ÖË ~åâß~°∞. Hõ#Hõ`å~° z„`«O PiúHõOQÍ q[Ü«∞=O`«O HÍ=_»O`À
ã¨=Ú„^•Å‰õΩ ã≤h~°OQÆOÖ’ QÆ∞iÎOѨ٠ÅaèOzOk.
'Hõ#Hõ`å~°— x~å‡} ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ a.Ü«∞<£.Ô~_ç¤, ÃÇÏKü.Ü«∞O.Ô~_ç¤ Hõeã≤ '~ÀÇ≤Ï}©
Ñ≤HõÛ~üû—#∞ ™ê÷Ñ≤OKå~°∞. ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ 'Hõ#Hõ`å~°— q[Ü«∂xfl ѨÙ~°ã¨¯iOK«∞H˘x 1937Ö’
~ÀÇ≤Ï}© Ñ≤HÛõ ~üû "å~°∞ `«ÅÃÑ\˜#ì 'QÆ$ǨÏÅH˜;— z„`åxH˜ ~°K~« Ú`«QÍ ã¨=Ú„^•Å‰õΩ PǨfi#O
JOkOk. QÆ∂_»=e¡ ã¨∂K«# "Õ∞~°‰Ωõ PÜ«∞# ^Œ~≈° Hõ`fi« OÖ’ =ã¨∞#Î fl '=∂ÅÑ≤Å—¡ Ö’ J=HÍâßxfl
=^Œ∞Å∞H˘x, '„Ѩ*Ïq∞„`«—Ö’ ã¨Ç¨Ïã¨Oáê^ŒHõ L^ÀºQÍxH˜ ~år<å=∂ ~ÚzÛ 'QÆ$ǨÏÅH˜;—
z„`åxH˜ ã¨=Ú„^•Å =∂@Å∂ áê@Å∂ ~åâß~°∞. P z„`«q[Ü«∞O ã¨=Ú„^•ÅH˜ =∞iO`«
=∞Oz¿Ñ~°∞ `≥zÛOk.
'QÆ$ǨÏÅH˜;— `«~åfi`« P x~å‡} ã¨Oã¨÷ #∞Oz a.Ü«∞<£.Ô~_ç¤ |Ü«∞@‰õΩ =zÛ H˘O^Œ~°∞
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ#∞ HõÅ∞ѨÙH˘x "åÇ≤Ïhã¨Oã¨#÷ ∞ ™ê÷ÑO≤ Kå~°∞. "åÇ≤Ïh "åi P™ê÷# ~°K~« Ú`«QÍ
'=O^Õ=∂`«~°O— 'ã¨∞=∞OQÆo— '^Õ=`«— 'ÉèíHõÎáÈ`«#— z„`åʼnõΩ Ñ¨xKÕã≤# ã¨=Ú„^•Å‰õΩ "≥#H˜¯
uiy K«∂_»=Åã≤# J=ã¨~°O ÖËHõáÈ~ÚOk. ã≤h~°OQÆOÖ’ '™êì~ü Ô~·@~ü— QÍ ã≤÷~°Ñ¨_ç
#ÅÉèíÜ≥∂º ^Œâ◊HÍxfl UÅ_»O`À áê@∞ =∞~À Ô~O_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅáê@∞ `«# `«~åfi`« =zÛ#
„ѨuÉèÏ=O`«∞Öˇ·# ZO^Œ~À ã≤x=∂ ~°K«~Ú`«Å`À áÈ\©Ñ¨_ç ã≤h~°K«~Ú`«QÍ H˘#™êQÍ~°∞.
Ü«∂Éè̌·ÅÖ’ =zÛ# Ô~O_À`«~°O ã≤x=∂ Hõ=ÙÅÖ’ ã¨=Ú„^•Å "åi ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ã¨=Ú„^•Å
~å=∂#∞*ÏKå~°º (E. ã¨=Ú„^•Å) ‰õÄ_® =ÙO_»_»O qâı+¨O. „ѨMϺ`« <ÕѨ^䌺QÍÜ«∞‰õΩ_»∞
Ѷ¨∞O@™êÅ#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOz ã≤h~°OQÍxH˜ ѨiK«Ü«∞O KÕã≤Ok ã¨=Ú„^•Å"åˆ~. WO`«H©
WO`«HÍÅO z„`«~°OQÆOÖ’ =ÙO_ç ^•^•Ñ¨Ù 80 z„`åʼnõΩ ~°K«# KÕã≤, Wxfl 'Ç≤Ï\ò™êOQ∑û—
JOkOz# ã¨=Ú„^•Å (ã‘) ~åã≤# "≥Ú`«ÎO ã≤x=∂áê@Å∞ "≥~ں֒Ѩ٠=∂„`«"Õ∞ JO>Ë
KåÅ=∞Ok #=∞‡~°∞.
ã¨=Ú„^•Å 'q<À^• Ñ≤HõÛ~üû— ã¨Oã¨÷Ö’ ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ KÕi - '¢ã‘Î ™êǨÏã¨O— 'âßOu—
`≥Å∞QÆ∞ ã≤hˆQÜ«∞Hõ=ÙÅ K«i„`« 59
'^Õ=^•ã¨∞— z„`åʼnõΩ =∂@Å∂ áê@Å∂ ~åâß~°∞. PÜ«∞# áê@Å∞ =∂„`«"Õ∞ ~åã≤#
"≥Ú^Œ\ ˜ z„`«O *ˇq∞h "åi 'r=#∞‡HÎ̃—. ã¨=Ú„^•Å 'q<åÜ«∞Hõ K«qu—★ 'ÉèíHõÎ ~°Ñ¶¨Ú<å^䣗
'|„Éèí∞"åǨÏ#— z„`åʼnõΩ ^Œ~°≈Hõ`«fiO ‰õÄ_® =Ç≤ÏOKå~°∞. ã≤x=∂ʼnõΩ Z<Àfl Ѩ^•ºÅ#∞
~åã≤# ã¨=Ú„^•Å - 'ã≤x=∂ÅÖ’ [# ™ê=∂<åºxH˜ J~°O÷ HÍx Ѩ^•ºÅ#∞ K˘Ñ≤ÊOK«_O» Ö’
J~°÷O ÖË^Œ∞. „ѨÜ≥∂[#O JO`«Hõ<åflÖË^Œ∞. P Ѩ^ŒºO z=~° [iˆQ ~åQÍÅѨ# ‰õÄ_®
~°™È`«Ê`«HÎ ˜ ÉèOí QÆO Hõeyã¨∞OÎ k. HÀѨOÖ’#∂ Ü«Ú^•úÖ’¡#∂ "å^Œ#Ö’¡#∂ Ѩ^•ºÅ∞ K«^=Œ _»O
<åˆH=∂„`«O #K«Û^Œ∞ - S`Õ ^Œ~°≈‰õΩÅ∂ x~å‡`«Å∂ HÍ"åÅO\Ï~°∞ HÍ|\ì̃ - `«Ñ¨Ê_»O
ÖË^∞Œ . <å =Ù^ÕâÌ O◊ Ö’ Wq â◊√^Œú J#=ã¨~O° — Jx ã≤x=∂Ö’¡ Ѩ^•ºÅg∞^Œ `«# Jaè„áêÜ«∂xfl
x~˘‡Ç¨Ï=∂@OQÍ „ѨHõ\ ˜OKå~°∞ ã¨=Ú„^•Å7. JÖψQ ѨÙ~å}ÏÖ’¡ ÖËx q+¨Ü«∂Å#∂,
áê„`«Å#∂ ã≤x=∂Ö’¡ <å@H©Ü«∞`« HÀã¨O K˘Ñ≤ÊOK«_»O ã¨=∞~°÷hÜ«∞"Õ∞ Jx ‰õÄ_® PÜ«∞#
Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤~°∞.
ã¨=Ú„^•Å JOu=∞âßfi㨠=~°‰õΩ áê@Å∞ ~åâß~°∞. „Ѩ=ÚY Ǩ㨺#@∞_»∞ Ѩ^Œ‡<åÉèíO
xi‡Oz# 'N~å=∞ Hõ^—Œä ★ z„`åxH˜ =∂iÛ 15, 1968# z=i áê@#∞ ~åã≤# ã¨=Ú„^•Å
=∂iÛ 16, 1968# JãÎ̈q∞OKå~°∞.
ã≤h ™êÇ≤Ï`«º ã¨=Ú„^Œ `«~°OQÍÅ∞ :
#ÅÉè̌·ÅÖ’ ã≤hˆQÜ«∞ ~°K«#‰õΩ PKå~°∞ºxQÍ =Ú„^Œ"Õã¨∞H˘#fl ã¨=Ú„^•Å =∞~À Ô~O_»∞
^ŒâßÉÏÌÅáê@∞ P ~°OQÆOÖ’ ~å}˜OK«QÅÆ QÆ_®xH˜ PÜ«∞# áê@ÅÖ’x =∞iH˘xfl qâıëêÅ#∞
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
(J) ÉèíH˜Î - ^Õâ◊ÉèíH˜Î :
ǨÏ$^ŒÜ«∞OQÆ=∞"≥∞ÿ# Ѩ^Œ|O^è•Å`À, PǨ¡^ŒHõ~°"≥∞ÿ# Jaè=º‰õΩÎÅ`À áœ~å}˜Hõ z„`«
w`åʼnõΩ, ÉèHí Θ w`åʼnõΩ XHõ X~°=_çx ÃÑ\˜#ì "≥Ú^Œ\ ˜ ã≤hHõq ã¨=Ú„^•Å"åˆ~. =ÚÃÑÊ· ÅÖ’x
áœ~å}˜Hõ z„`åʼnõΩ Z=Ô~xfl ÉèíH˜Î w`åÅ#∞ ~°zOz<å 'ÉèíHõÎáÈ`«#—Ö’x ã¨=Ú„^•Å
7. '`≥~°"≥#∞Hõ— J<Õ "åºã¨OÖ’ (q[Ü«∞z„`« - ÃãÃÑìO|~°∞ 66)
★ =∞#(ã¨∞)Ö’ =∂@ : ã¨=Ú„^•Å ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOz# 'q<åÜ«∞Hõ K«qu—Ö’
Ѷ¨∞O@™êÅ "å~°∞ PÅÑ≤Oz# '"å`åÑ≤ QÆ}ѨuO Éèí*Ë...—Ö’ 'xiîÅ K«O„^ŒYO_»O— J<Õ
LKåÛ~°} ^Àëêxfl ZO^Œ∞‰õΩ ã¨iKÕÜ«∞ÖË^À WѨÊ\˜H© <å‰õΩ J~°÷O HÍxk. 'x@Å
K«O„^ŒYO_»O— Jx =ÙO_®e Hõ^•! - ÉÏÅ∞
★ =∞#(ã¨∞)Ö’ =∂@ : 'N~å=∞Hõ^—Œä Ö’ '~å=∞Hõ^Œä N~å=∞Hõ^—Œä ѨÅq
¡ `À ã¨=Ú„^•Å"åi
~ÚO\˜Ö’<Õ "å~°∞ â◊Ü«∞ºÃÑ· =ÙO_»QÍ HÀ^ŒO_»áê}˜QÍ~°∞ áê@ ~å~ÚOK«_»O ã¨fi~°|^ŒúO
KÕÜ«∞_»O [iyOk. |Ǩïâ◊ó <Õ#∞ áê_ç# =¸_»= `≥Å∞QÆ∞ áê@ Jk. "åi z=i
áê@. - ÉÏÅ∞
`≥Å∞QÆ∞ ã≤hˆQÜ«∞Hõ=ÙÅ K«i„`« 60
áê@Å`À<Õ „â’`«Å JO`«~°OQÍÅ∞ ÉèíH˜Î~°ã¨áê¡q`«=∞Ü«∂º~Ú. 'ÉèíHõÎáÈ`«#—, 'Éèí∂ÔH·ÖÏãπ—,
'ã‘`å~å=∞HõÖϺ}O—, 'Å=‰õΩâ◊—, '#~°Î#âßÅ—, 'áêO_»= =#"åã¨O— "≥Ú^ŒÖˇ·# z„`åÖ’¡
PÜ«∞# ~åã≤# áê@Ö’¡x '^Õ=^Õ= ^èŒ=àÏK«Å =∞Ok~° QÆOQÍ^èŒ~å— 'áêe`« H˜OHõ~°
Éè=í <åâ◊OHõ~° â◊OHõ~° ѨÙ~°ÇϨ ~°— 'hÅHõO^è~Œ å ^Õ"å, n# ÉÏO^è"Œ å ~å"å— '[#h t=HÍq∞h
[Ü«∞â◊√ÉèíHÍi}© q[Ü«∞~°∂Ñ≤}©—... W`åºk ã¨∞O^Œ~°Ñ¨^Œ |O^è•Å∞, „â◊√u ã¨∞ÉèíQÆ"≥∞ÿ#
„áêã¨Å∂-áÈ`«# â‹·ex `«ÅÑ≤™êÎ~Ú.
~å=∂Ü«∞}ÏxH˜ ã¨O|OkèOz# Z‰õΩ¯= ã≤hQˆ Ü«∂Å∞ ~åã≤# MϺu ã¨=Ú„^•Å "åi^Õ.
PÜ«∞# z=i áê@ ‰õÄ_® P Hõ^‰Œä Ωõ K≥Ok#^Õ HÍ=_»O qâı+O¨ . ™ê=∂#∞ºÅ HõO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’
ÖËx ™êÇ≤Ï`«ºã¨OѨ^Œ#∞ ã¨~°à◊"≥∞ÿ# ÉèÏ+¨Ö’ ÉÏ}©Ö’ "åiHõOkOK«QÆÅ UÔH·Hõ ™ê^èŒ#O
ã≤x=∂ =∂^茺=∞O ! ^•xx ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕã≤# ã≤hHõ=ÙÅÖ’ P^Œ∞ºÅ∞ ã¨=Ú„^•Å.
„áêp# ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’x â’¡HÍÅ#∞ Ѩ^•ºÅ#∞ H˘xfl z„`åÅÖ’ Ü«∞^ä•`«^OŒè QÍ LѨÜ∂≥ yOz,
=∞~˘H˘xfl\˜Ö’ J#∞=kOz, J#∞ã¨$lOz.. ™ê=∂#∞ºx =ÚOy\’¡H˜ ã¨O„Ѩ^•Ü«∞
™êÇ≤Ï`åºxfl fã¨∞ÔHàÏ¡~°∞ ã¨=Ú„^•Å. 'Éèí∂ÔH·ÖÏãπ—, 'ã‘`å~å=ÚÅ HõÖϺ}O—, 'Å=‰õΩâ◊—
"≥Ú^ŒÖ#·ˇ ~å=∂Ü«∞} Hõ^‰Œä Ωõ ã¨O|OkèOz# z„`åÅÖ’#∞ '#~°#Î âßÅ— 'áêO_»= =#"åã¨O—
"≥Ú^ŒÖ#·ˇ ÉèÏ~°`H« ^õ ‰Œä Ωõ ã¨OÉOkèOz# z„`åÅÖ’#∞, 'NHõ$ëê‚=`å~°O—, 'NHõ$+¨á‚ êO_»gÜ«∞O—
"≥Ú^ŒÖˇ·# Hõ$+¨‚ Hõ^䌉õΩ ã¨O|OkèOz# z„`åÅÖ’#∞.. PÜ«∂ ã¨O^Œ~åƒùÅHõ#∞QÆ∞}"≥∞ÿ#
~°∂áêÅÖ’ ã¨O„Ѩ^•Ü«∞ ™êÇ≤Ï`åºxfl qxÜ≥∂yOz, ~å=∂Ü«∞} ÉèÏ~°`« ÉèÏQÆ=`åÅѨ@¡
ã≤x=∂Å ^•fi~å [# ™ê=∂<åºxH˜ Pã¨H˜Îx HõeyOKå~°∞ ã¨=Ú„^•Å. D ã¨~°mHõ~°}
q^è•#OÖ’ PÜ«∞# ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞Öˇ· `«H˜¯# Hõ=ÙʼnõΩ ^•i K«∂áê~°#_®xH˜–
'ã‘`å~å=ÚÅ HõÖϺ}O K«∂`«=Ú ~å~°O_ô
N ã‘`å~å=ÚÅ HõÖϺ}O K«∂`«=Ú ~å~°O_ô—
L^•Ç¨Ï~°} XHõ¯\© KåÅ∞ !
'QÆ$ǨÏÅH˜;—Ö’x =¸_»∞ ^Õâ◊ÉèíH˜Î w`åÅ`À D `«~°Ç¨ áê@ʼnõΩ XHõ ÉÏ@#∞ "Õã≤#
ã¨=Ú„^•Å ™êfi`«O„`Àº^Œº=∞ <ÕѨ^䌺OÖ’ fã≤# '=∞#^Õâ◊O— z„`«OÖ’ ^Õâ◊ÉèíH˜Î w`åÅ#∞
ѨiѨÙ+¨ìO KÕâß~°∞. WO^Œ∞Ö’x '[Ü«∞ [#h Ѩ~°=∞áê=h— J<Õ áê@ÃÑ· '[Ü«∞ [Ü«∞
[Ü«∞ „Ñ≤Ü«∞ ÉèÏ~°`« [#~Ú„f k=º^è•„u— J<Õ ^Õ=ÙÅѨe¡ Åe`«w`« „ѨÉèÏ=O HõxÑ≤Oz<å
- ã≤x=∂áê@QÍ qã¨Î $`« „ѨKå~å<Õfl á⁄OkOk. ã¨=Ú„^•Å HõÅO #∞O_ç "≥Å∞=_ç#
^Õâ◊ ÉèíH˜Îw`åÅÖ’ '^˘OQÆ~å=Ú_»∞— (1955) z„`«OÖ’x -
|ÖË`å`« =∞# ÉÏѨÓr ÉÏÅÅ `å`« ÉÏѨÓr
É’ã≤#=ÙfiÅ ÉÏѨÓr zxfl Ñ≤ÅHõ ÉÏѨÓr..
WѨÊ\˜H© qq^èŒ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’... =ÚYºOQÍ q^•ºã¨Oã¨÷ÅÖ’ qxÑ≤™ÈÎOk.

`≥Å∞QÆ∞ ã≤hˆQÜ«∞Hõ=ÙÅ K«i„`« 61

(P) pHõ\ ˜ "≥Å∞QÆ∞Å z„`«w`åÅ∞ :
<å}ËxH˜ ÉÁ=∞‡ - ÉÁ~°∞ã¨∞ÖÏ rq`«OÖ’ P#O^Œqëê^•Å∞ ã¨Ç¨Ï[O. ѨO_»∞QÆÅ∞,
ѨÙ\˜ì#~ÀA, +¨+≤ìѨÓiÎ, ‰õΩ@∞O| SHõº`« "≥Ú^ŒÖˇ·# ã¨O^Œ~åƒùʼnõΩ P#O^Œw`åÅ#∞, uiy
Ѩiã≤÷`«∞Å∞ `å~°∞=∂Ô~·#ѨÙ_»∞ J^Õ Ñ¨Å¡qx =∂iÛ qëê^Œ w`åÅ#∞ qxÑ≤OK«_»O `≥Å∞QÆ∞
ã≤x=∂ÅÖ’<Õ HÍ^Œ∞ - W`«~°ÉèÏëêz„`åÅÖ’ ‰õÄ_® Ѩiáê>Ë. `≥Å∞QÆ∞ z„`åÅÖ’ D
„ѨÜ≥∂QÆO 'ëê=ÙHÍ~°∞— (1950) z„`«OÖ’ ã¨=Ú„^•Å ~°zOz# náê=o áê@Å`À
„áê~°OÉèí"≥∞ÿOk.
JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ |ã¨=~åA JáêÊ~å=٠Ѩل`À^ŒÜ«∞ ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ -
Ö’HÍx ‰õΩ`«∞Î`«Î náê=m
<å‰õΩ =∂„`«=Ú k=º náê=m
"Õ^•Å <å^äŒ∞_Õ "Õ^•„k #~°ã≤OǨÏ
^Õ=Ù_Õ <å~ÚO@ nѨ"≥∞ÿ<å_»∞...
Jx á⁄OyáÈ~Ú uiy Ѩل`«qÜ≥∂QÆO Hõey#ѨÙ_»∞ -
"Õ^•„k tY~å# "≥ey# *’ºu
q∞#∞‰õΩ=∞x HÍ¿ãѨ٠‰õΩxH˜áÈ~ÚOk
Jx ‰õΩOyáÈ~Ú ÉèÏ=Hõq`«Å∞ ~åâß~°∞.
|Ǩïâß Pã¨∂ÊùiÎ`À HÍ=K«∞Û.. 'ëê=ÙHÍ~°∞— z„`«OÖ’ -
náê=m náê=m ~ÚO\˜O@ P#O^Œ náê=m
=∂~ÚO@ =∂}˜Hõº HõoHÍ=m
Jx P#O^Œ náê=oH˜ áê@~åã≤# ã¨=Ú„^•Å uiy qëê^Œ ã¨xfl"ÕâßxH˜ -
náê=m náê=m ~ÚO\˜O@ P#O^Œ náê=m
=∂ ~ÚO@ â’HÍO^èŒ uq∞~å=m...
JO@∂ â’HÍxfl ^Œ@ì"≥∞ÿ# pHõ\ ˜`À ~°∂Ñ≤OKå~°∞.
'ëê=ÙHÍ~°∞— `«~åfi`« Z<Àfl ã≤x=∂ÅÖ’ =zÛ# D 'ÉÁ=∞‡-ÉÁ~°∞ã¨∞— áê@ʼnõΩ ÃÑá· ê@
<åOk. J@∞=O\˜ áê@ʼnõΩ Ô~O_»∞ L^•Ç¨Ï~°}Å∞ -
1. P_Õáê_Õ Ñ¨ã≤"å_» P_Õ<À~Ú h`À_»
P#O^ŒO á⁄OˆQ<À~Ú náê=m ('ÃÑo¡HÍ#∞Hõ— - K≥~°∞=Ù PO[<ÕÜ«∞âߢã≤Î)
P_Õáê_Õ Ñ¨ã≤"å_» J=∞‡ÖËx x#∞K«∂_»
Hõhfl\˜ Hõ^äŒ PÜ≥∞ náê=m ('ÃÑo¡HÍ#∞Hõ— - P„`ÕÜ«∞)

`≥Å∞QÆ∞ ã≤hˆQÜ«∞Hõ=ÙÅ K«i„`« 62

 2. KÕuÖ’ K≥ÜÕ∞ºã≤ K≥ѨÙÊÉÏ"å
KÕã¨∞H˘#fl ÉÏã¨Å∞ K≥iyáÈ=h
=∞~°záÈ#h... ('^Œã¨~å|∞Ö’¡_»∞— - P„`ÕÜ«∞)
KÕuÖ’ K≥ÜÕ∞ºã≤ K≥ѨÙÊÉÏ"å
KÕã¨∞H˘#fl ÉÏã¨Å∞, K≥ѨÙÊH˘#fl Tã¨∞Å∂
K≥iÑ≤ "Õ™êÎ#h, =∞~°záÈ`å#h... ('^Œã¨~å|∞Ö’¡_»∞— - P„`ÕÜ«∞)
(W) háê@ <å<À@ ѨÅHÍe :
'<å áê@ h <À@ ѨÅHÍe..— J<Õk P„`ÕÜ«∞ „Ѩã≤^Œúw`«O. JO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ
Z=iáê@~Ú<å ѨiÉèÏ+¨~Ú<å `«# HõÅOÖ’ ѨÅHÍÅ<Õk ã¨=Ú„^•Å Jaè=∞`«O.
JO^Œ∞=Å¡<Õ w`«~K° #« Ö’ JO`« "≥q· ^蕺xfl „Ѩ^iŒ ≈OKå~°∞. áœ~å}˜Hõ z„`åÅÖ’x ™È΄`åÅÖ’
â◊√^Œú ã¨O㨯 $`åxfl LѨÜ≥∂yOz# ã¨=Ú„^•Å 'Öˇ·ÖÏ=∞Afl— z„`«OÖ’ L~°∂Ì J~°cƒ
Ѩ^•Å#∞ qiqQÍ LѨÜ∂≥ yOKå~°∞. WÖÏ U q+¨Ü∂« <≥fl· <å J=QÍǨÏ#`À... J=ã¨~"° ∞≥ `ÿ Õ
`≥Å∞ã¨∞H˘x ~å¿ã JOH˜`« ÉèÏ=O =ÙOk QÆ#∞ˆH '^˘OQÆ~å=Ú_»∞— (1955) z„`«OÖ’ -
~å~À~Ú =∂ ~ÚO\˜H˜ =∂"À
=∂@∞#flk =∞Oz =∂@∞#flk
#∞=Ùfi xÅ∞ã¨∞O>ˇ x=∞‡Ãã@∞ì h_»∞#flk
#∞=Ùfi ‰õÄã¨∞O>ˇ ‰õΩiã‘Å ã‘@∞#flk
#∞=Ùfi `˘OQÆ∞O>ˇ Ѩ>ì̌=∞OK«O Ѩ~°∞ѨÙ#flk
=∂@∞#flk =∞Oz =∂@∞#flk
PHõÖˇ·`Õ ã¨#flaÜ«∞ºO ‰õÄ_»∞#flk
hHÍHõÖˇ·`Õ ã¨#flaÜ«∞º ‰õÄ_»∞#flk
JO^Œ∞Ö’H˜ J~°HÀ_ç ‰õÄ~°∞#flk
PÃÑ·# ~˘Ü«∞ºá⁄@∞ì Kå~°∞#flk...
Jx ™ê=∂#∞º_ç JcèëêìxH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ ~åÜ«∞QÆeQÍ~°∞. ѨÙ@∞ìHKõ `Õ « 㨢^•ƒÇ¨Ï‡}∞_»∂,
Ѩ~°=∞<≥·+≤ì‰õΩ_»∂ J~Ú# ã¨=Ú„^•Å J~°HÀ_ç ‰õÄ~°#∂, ~˘Ü«∞ºá⁄@∞ì Kå~°∞#∂
„Ѩ™êÎqOK«_»O JO^Œsfl Pâ◊Û~°ºK«H˜`«∞efl KÕã≤Ok.
(D) ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù@ÅÅ =Ú„^ŒÅ∞ :
P^•# „Ѩ^•<åÅ q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨OHÀK«O ÖËx ã≤hHõq ã¨=Ú„^•Å. PÜ«∞# `«#
ѨÓsfi‰õΩÅ #∞Oz, ã¨=∞HÍe‰õΩÅ #∞Oz ã¨∂ÊùiÎ á⁄Ok#>Ëì ã¨=∞HÍe‰õΩÅ#∞, J~åfip#
Hõ=ÙÅ#∞ „ѨÉèÏq`«O KÕâß~°∞. "åˆQæÜ«∞HÍ~°∞ŠѨš=ÙÅ qxÜ≥∂QÆO, J~ÀúH˜ÎÖ’ ˆQÜ«∞
„áê~°OÉèíO "≥Ú^ŒÖˇ·# q+¨Ü«∂Ö’¡ ã¨=Ú„^•Å „ѨÉèÏ"åxfl D „ѨHõ~°}OÖ’<Õ QÆ=∞xOKåO.

`≥Å∞QÆ∞ ã≤hˆQÜ«∞Hõ=ÙÅ K«i„`« 63

=∞~˘H˘xfl ã¨=Ú„^•Å w`«=Ú„^Œefl K«∂^•ÌO -
Ñ≤OQÆo Ѩ^Œ„ѨÜ≥∂QÍÅ „ѨÉèÏ=O ã¨=Ú„^•Å áê@Å g∞^Œ =ÙOk. JÖψQ ã¨=Ú„^•Å
=Ú„^ŒÅ∞ Ñ≤OQÆo g∞^Œ ‰õÄ_® Ѩ_ç# ã¨O^Œ~åƒùÅ∞ =Ù<åfl~Ú. =∞K«∞ÛH˜ 'ѨÖÏfl\˜ Ü«Ú^ŒúO—Ö’
ã¨=Ú„^•Å Ü«ÚQÆà◊w`«O –
FǨϟ Kå~°∞jÖÏ FǨϟǨϟ g~°ÉÏÖÏ
D q~åo f~°∞Ѩ"Õ - <å =~åÅ [=~åÖÏ...
JO@∂ ™êy`Õ..
'QÆ∞} ã¨∞O^ŒiHõ^䌗 (1949) Ö’ Ñ≤OQÆo áê@ -
F-FǨϟ ! Kå~°∞jÖÏ ÖË [=~åÖÏ ! ™⁄QÆã¨∞ ÉèíàÏ
F - ~°∂ѨÉÏÖÏ ! x#æ# ! =ÅѨ٠ѨÙÅHõ ÖÁÅÃã |∞Å |∞ÖÏ
JO@∂ J^Õ Ñ¨^Œ*ÏÅO`À „áê~°OÉèí=∞=Ù`«∞Ok. D Ô~O_»∞ áê@Å∂ P<å_»∞ 'Ç≤Ï\ò—
HÍ=_»O qâı+¨O !
'ѨÖÏfl\˜ Ü«Ú^ŒúO— (1947) Ö’ -
K«O^Œ=∂=∂ F K«O^Œ=∂=∂
*Ïe~å^• h‰õΩ <å g∞^•
XHõ¯ QÆ_çÜ«∂QÆ∞=∂ - XHõ¯>Ë XHõ=∂@
TH˘x áÈ"À~Ú K«O^Œ=∂=∂
J<Õ '=∂OKåÅ— áê„`«HÀã¨O ~åã≤# áê@#∞ -
P„`ÕÜ«∞ 'g~åaè=∞#∞º— (1965)Ö’ 'L`«Î~°— áê„`« <À@...
K«Å¡x ™êq∞q h"≥·`Õ
JÅ¡# PQÆ∞=Ú *Ïab¡
Z^ŒÖ’ Hõ~°∞}Ë h‰õΩO>Ë
L^ŒÜ«∞O HÍhHÀ~¸..
JO@∂ JO^ŒOQÍ Ñ¨eH˜OKå~°∞. WÖÏ K≥ѨÙÊH˘O@∂ áÈ`Õ ã¨=Ú„^•Å =Ú„^ŒQÆÅ
ã≤x=∂ w`åÖˇ<Àfl !
J~°"≥·Å =~°‰õΩ Z<Àfl P}˜=Ú`åºÅ∞ !
#ÅÉè̌·ÅÖ’ ã¨=Ú„^•Å PkèѨ`åºxfl JOK«<å "Õã¨∂Î PÜ«∞# „Ѩ*Ï~°O[Hõ"≥∞ÿ#
áê@efl H˘xfl\˜x ѨijeOKåO. q∞ye# Ô~O_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅÖ’ =∞iH˘xfl P}˜=Ú`åºÅ
=O\˜ w`åŠѨÅ=¡ ÙÅ#∞ QÆ=∞x¿ãÎ ã¨=Ú„^•Å JOu=∞âßfi㨠=~°‰Ωõ Zxfl 'Ç≤Ï\ò ™êOQ∑û—#∞
~åâß~À J~°÷=∞=Ù`«∞Ok. D ^Œâ◊HÍÅÖ’ PÜ«∞# ~°K«# KÕã≤# 'ëê=ÙHÍ~°∞—, '^Õ=^•ã¨∞—,
`≥Å∞QÆ∞ ã≤hˆQÜ«∞Hõ=ÙÅ K«i„`« 64
'q„Ѩ<å~åÜ«∞}—, 'J<å~°¯e—, ' ^˘OQÆ~å=Ú_»∞—, 'Éèí∂ÔH·ÖÏãπ—, '#~°Î#âßÅ—, 'ã‘`å~å=∞
HõÖϺ}O—, 'ã¨∞=~°‚ ã¨∞O^Œi— "≥Ú^ŒÖˇ·# z„`åÅÖ’ ^•^•Ñ¨Ù Jxfl áê@Å∂ [#O <Àà◊¡Ö’
<åx#"Õ ! "å\˜ #∞Oz H˘xfl\˜x QÆ∞~°∞Î KÕã¨∞H˘O^•O.
1. U=∞<≥<Õ z<åfli U=∞<≥<Õ 'ëê=ÙHÍ~°∞— (1950)
2. ѨÅ∞Hõ~å^Œ>Ë zÅ∞HÍ Ñ¨Å∞Hõ~å^Œ>Ë... 'ëê=ÙHÍ~°∞— (1950)
3. ™êQÆ∞=∂... ™êQÆ∞=∂ ™êÇ≤Ï}© 'ã¨fiѨfl ã¨∞O^Œi— (1950)
4. [QÆ"Õ∞=∂Ü«∞ „|`«∞ˆH =∂Ü«∞ '^Õ=^•ã¨∞— (1953)
5. ‰õΩ_ç Ü≥∞_»"≥∞ÿ`Õ á⁄~°áê@∞ ÖË^ÀÜü∞ '^Õ=^•ã¨∞— (1953)
6. ZO^Œ∞HÀ~¸ `À@=∂b
JO`«∞ÖËx Ü«∂`«<å.... 'q„Ѩ<å~åÜ«∞}— (1954)
7. K«∂_»∞=∞^Õ K≥eÜ«∂ Hõ#∞ÖÏ... 'q„Ѩ<å~åÜ«∞}— (1954)
8. =∞^èŒ∞~°=∞^èŒ∞~°g∞ K«Å¡x ˆ~~Ú... 'q„Ѩ<å~åÜ«∞}— (1954)
9. rq`«"Õ∞ ã¨Ñ¶¨Å=¸, ~åQÆã¨∞^è•Éèíi`«=¸ 'J<å~°¯e— (1955)
10. ~å[âıY~å, hÃÑ· "≥∂A f~°ÖË^Œ∞~å 'J<å~°¯e— (1955)
11. zQÆ∞~å‰õΩÅÖ’ zÅHõ=∂‡
z#fl=∂@ q#~å==∂‡... '^˘OQÆ~å=Ú_»∞— (1955)
12. ~å~À~Ú =∂~ÚO\˜H˜ =∂"À '^˘OQÆ~å=Ú_»∞— (1955)
13. J#∞~åQÆ=Ú qi¿ã<å F ˆ~~å*Ï '^˘OQÆ~å=Ú_»∞— (1955)
14. k#Hõ~å, â◊√ÉèíHõ~å 'q<åÜ«∞Hõ K«qu— (1956)
15. J<åfl<å ÉèÏq∞h... '™ê~°OQÆ^èŒ~°— (1957)
16. Ǩ~Ú Ç¨~ÚQÍ P=∞x ™êÔQ 'ã¨∞=~°‚ã¨∞O^Œi— (1957)
17. Ñ≤Å∞=‰õΩ~å JÅ∞QƉõΩ~å #Å∞QÆ∞iÖ’ ##∞ F~å*Ï 'ã¨∞=~°‚ã¨∞O^Œi— (1957)
18. ^Õ=^Õ= ^èŒ=àÏK«Å =∞Ok~°★ 'Éèí∂ÔH·ÖÏãπ— (1958)
19. ~å=Úx J=`å~°O ~°q‰õΩÅ™È=Úx J=`å~°O 'Éèí∂ÔH·ÖÏãπ— (1958)
20. ã‘`å~å=ÚÅ HõÖϺ}O K«∂`«=Ú ~å~°O_ç 'ã‘`å~å=∞ HõÖϺ}O— (1961)
21. HÍ#~å~° ÔH·ÖÏ㨠x"å™ê 'ã‘`å~å=∞ HõÖϺ}O— (1961)
22. F ÉÏ@™êi, ##∞ =∞~°∞=HÀ~Ú
=∞lb Z>ÿ̌<å =∞#∞=∂ ã¨∞MÏ# 'ÉÏ@™êi— (1961)
23. N~å=Úx K«i`«=Ú#∞ `≥eÃÑ^Œ=∞=∞‡ 'Å=‰õΩâ◊— (1963)

★ =∞#(ã¨∞)Ö’ =∂@ : =∂ <åÜ«∞# QÍ~°∞ ǨÏiHõ^äŒÖ’¡ áê_ç# XˆH XHõ¯ ã≤hw`«O

~Úk. 'Éèí∂ÔH·ÖÏãπ—Ö’<Õ |∞∞¿+ºO„^Œ=∞}˜ g∞^Œ z„fHõiOz# '^Õ"å =∞ǨÏ^Õ"å =∞=Ú
„É’=Ù=Ú t"å— J<Õk =∞~À J^Œ∞ƒù`« w`«O. - ÉÏÅ∞
`≥Å∞QÆ∞ ã≤hˆQÜ«∞Hõ=ÙÅ K«i„`« 65
24. [#h t=HÍq∞h, [Ü«∞â◊√ÉèíHÍi}© '#~°Î#âßÅ— (1963)
25. ã¨dÜ«∂ q=iOK«"Õ '#~°Î#âßÅ— (1963)
26. ã¨Åe`« ~åQÆã¨∞^è•~°ã¨ ™ê~°O '#~°Î#âßÅ— (1963)
27. Ç≤Ï=∞yi ™⁄QÆã¨∞Å∞ 'áêO_»= =#"åã¨O— (1964)
28. H˘#∞q∞^Õ ‰õΩã¨∞=∂O[e 'N Hõ$+¨‚ `«∞ÖÏÉèÏ~°O— (1966)
29. „Ñ≤Ü«Ú~åÅ ã≤ˆQæÅ<Õ 'N Hõ$+¨‚ áêO_»gÜ«∞O— (1966)
30. r==Ú h"Õ Hõ^• 'ÉèíHõÎ „ѨǨ¡^Œ— (1967)
1950-68 =∞^躌 =zÛ# D áê@Åhfl ~ÚѨÊ\˜H© Ѷ∞¨ #OQÍ<Õ qxÑ≤ã∞¨ <Î åfl =ÚYºOQÍ
áê`«áê@efl ~Ú+ì̈Ѩ_Õ"å~°∞ ѨkÅѨ~°K«∞H˘x qO@∞<åfl, H˘xfl áê@Å „Ѩ`ÕºHõ`«bfl,
qâıëêbfl `≥Å∞ã¨∞HÀ_®xH˜ "å\˜x =∂„`«O ѨÓiÎQÍ K«^Œ∞=Ù^•O-
1. U=∞<≥<Õ, z<åfli ÜÕ∞=∞<≥<Õ
=<≥flÅ ã≤QÆѨÓ"å, Hõ#∞ã¨#flÅÖ’ ÉèÏ="Õ∞q∞?
P=∞x HÀ~ÚÅ áê@Å
QÀ=ÚÅ zeH˜OK«∞ =ÅѨ٠H˜<≥fl~°
`å<Õ=∞x ~°=oOK≥<≥?
=#~°∞QÍ, K«#∞"≥·# <≥#~°∞QÍ
ѨÅ∞ÔH |OQÍ~°"≥∞ÿ ‰õΩÅ∞ÔH ã≤OQÍ~°"≥∞ÿ
=∂"å_» ~å zÅ∞Hõ
=∞ø# =∞ø#=ÚQÍ U=∞<≥<Õ (ëê=ÙHÍ~°∞ - 1950)
D áê@‰õΩ Ñ¨Å¡q =~°‰õΩ ã¨∂ÊùiÎ ^•ã¨∞ N~å=ÚÅ∞ ~åã≤# *Ï=m. K«~°}ÏÖ’¡
*Ï#∞`≥#∞QÆ∞ =∞ÖÏ¡k „Ѩ"Õ∞Ü«∂xfl ‰õÄ_® ã¨∂z™ÈÎOk. Uk U"≥∞ÿ<å ã¨=Ú„^•Å Ѩ^•xH˜
Ѷ¨∞O@™êÅ ã¨fi~°O `À_≥·# Dáê@ JѨÊ\˜H© ~ÚѨÊ\˜H© F =∞ÅÜ«∞Ѩ=#"Õ∞ !
2. [QÆ"Õ∞ =∂Ü«∂ „|`«∞ˆH=∂Ü«∂
"Õ^•ÅÖ’ ™ê~°q∞O`Õ#Ü«∂ D qO`Õ#Ü«∂
Hõeq∞ÖË=ÚÅ∂ Hõ+ì̈ã¨∞MÏÅ∂
HÍ=_çÖ’ ‰õΩO_»Åh ÉèíÜ«∞"Õ∞Ö’~¸ ?
HÍ=_ç H˘ÜÕ∞º<ÀÜü∞ ‰õΩO_»Å∞ =∞<Õfl<ÀÜü∞
Hõ#∞Q˘O>Ë ã¨`«ºq∞O`Õ<À~Ú, D qO`Õ<À~Ú
Pâß"≥∂ǨÏ=ÚÅ ^Œi~åhHÀ~¸
ÉÏ^èÕ ™œYº=∞<Õ ÉèÏ=# ~åh"ÀÜü∞
P Ü≥∞é∞ˆH xâ◊ÛÖÏ#O^Œ"≥∂Üü∞, „|Ǩ‡#O^Œ "≥∂Üü∞
('^Õ=^•ã¨∞— - 1953)
`≥Å∞QÆ∞ ã≤hˆQÜ«∞Hõ=ÙÅ K«i„`« 66
 `≥Å∞QÆ∞ ã≤x=∂ =Ù#flO`«HÍÅO qxÑ≤OKÕ Q˘Ñ¨Ê áê@ÅÖ’ W^˘Hõ\ ˜. Pk â◊OHõ~°∞x
q∞^䕺"å^•hfl, Pâı ^Œ∞óMÏxH˜ ¿ÇÏ`«∞=<Õ |∞^Œ∞úx ã¨∂HÎ̃h "Õ∞à◊qOz LѨ^Õâß`«‡HõOQÍ
J#∞#Ü«∞ ѨÓ~°fiHõOQÍ ~åã≤# D áê@ ã¨=Ú„^•Å#∞ z~°ã¨‡~°}©Ü«Ú}˜fl KÕã≤Ok.
3. ZO^Œ∞HÀ~¸ `À@=∂b
JO`«∞ÖËx Ü«∂`«<å
WO^Œ∞ˆH<å h=Ù KÕ¿ã ѨÓ[Åhfl `«áÈ^èŒ<å IIZO^Œ∞II
=<≥fl=<≥fl z<≥flb#∞ ~¸ qÖÏã¨O
K«O^Œ=∂=∞ z#flÉ’=Ù ~¸ „ѨHÍâ◊O
x<ÕflÅ∞"åh bÅÖË~å
Hõ<åfl~° Hõ#~å UÅ∞HÀ~å IIZO^Œ∞II
JO^Œ~åx qO^Œ∞ÃÑ·# Pâ◊ÖËÖÏ
á⁄O^Œ∞QÀ~°∞ z#fl^•x á⁄O^Œ"ÕÖÏ
JO^•Å~åÜ«∂ JO^Œ~å~å, P#O^Œq∞kÜÕ∞ JO^Œ∞HÀ~å IIZO^Œ∞II
('q„Ѩ<å~åÜ«∞}—-1954)
'ã¨fi~°ãæ =‘ ∞—Ö’ ~°[x ~°zOz# 'FǨϟ `«áÈ^è<Œ å ã¨∞O^Œ~å— KèåÜ«∞Å∞ nxÖ’ HõxÑ≤™êÎ~Ú.
P áê@Ö’ 'Hõ#~åx ã¨fi~°=æ Ú#ÔH· Hõ#∞=¸ã≤ `«Ñ"¨ ∞Õ Å <À~Ú?— J<Õ Jaè=ºH˜Î D áê@Ö’x
z=i K«~°}OÖ’ Ѩ^•Å =∂~°∞Ê`À HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. J~Ú<å ™⁄QÆÃã·# Z`«∞ÎQÆ_», 'Ü«∂`«#—,
'x<ÕflÅ∞"å_»∞—, 'Hõ<åfl~° Hõ#~å—, 'UÅ∞HÀ~å— "≥Ú^ŒÖˇ·# Ѩ^Œ„ѨÜ≥∂QÍÅ∞, ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#
JO`«º„áêã¨Å∞.. D áê@#∞ =∞iO`« Ü≥∞`«∞Î# xeáê~Ú. JÅu JÅu Ѩ^•Å`À
J#ÖÏÊ~åúxfl ã¨∞ÊùiѨOKÕ¿ã D w`«O ã¨=Ú„^•Å J<Õ „u"Õ}˜Ö’ JO`«~°fiiÎx J~Ú#
=∞ÖÏ¡k "åi ã¨~°ã¨fif „Ѩ"åǨÏ=∞x "Õ@∂i Jaè„áêÜ«∞O8. H©~°"å}˜ ~åQÆOÖ’ ™êÅ∂i
~å*Ëâ◊fi~°~å=Ù ~°ã¨~°=∞ºOQÍ ã¨fi~°Ñ¨~°K«QÍ ÉèÏ#∞=∞u QÆà◊OÖ’ =∞^èŒ∞~°OQÍ qxÑ≤Oz#
Dw`«O Ѩ@¡ =∞‰õΩ¯=`À ã¨Ow`« „Ñ≤Ü«Ú_≥·# t=â◊HÎ̃ ^Œ`«Î `«# ‰õΩ=∂~°∞_çH˜ D ~åQÆO
¿Ñ~°∞ ÃÑ@∞ìH˘<åfl~°@. J`«<Õ <Õ\ ˜ „Ѩ=ÚY ã¨Ow`« ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ ZO.ZO. H©~°"å}˜ 9
4. ™êH© : =∞^Œ# =∞<ÀǨÏ~° ã¨∞O^Œ~° <ås
=∞^èŒ∞~° ^Œ~°ã≤‡`« #Ü«∞# K«HÀs
=∞O^ŒQÆ=∞# l`« ~å[=∞~åm
<å@º=∞Ü«¸s, J<å~üHõb, J<å~üHõb, J<å~üHõb...
Ѩšq : ~å[âıY~å, hÃÑ· "≥∂A f~°ÖË^Œ∞~å

8. H˘=∞‡ H˘=∞‡HÀ ã¨<åfl~Ú - 70= ѨÙ@.

9. rq`«"∞Õ ã¨Ñ¶¨Å=Ú - Ô~O_»= ã¨OѨÙ\˜ - ѨÙ@ 79
`≥Å∞QÆ∞ ã≤hˆQÜ«∞Hõ=ÙÅ K«i„`« 67
 ~å[™ê# ÜÕ∞Å~å
J<å~ü : =∞#ã¨∞ xÅ∞= h^Œ∞~å
=∞=∞`« =∂ã≤áÈ^Œ∞~å
=∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# ÉÏ^èŒ~å
=∞~°Ñ¨Ù ~å^Œ∞~å II~å[II
HÍx^•# HÍ#∞~å
Hõ#∞Å<≥·# HÍ#~å
L™êÎ^£ : *ÏQÆ∞¿ãÜ«∞ <ÕÅ~å
"ÕQÆ ~å=^ÕÅ~å
W^ŒÌ~°∂ : KÕ~°~å~°, KÕ~°~å~°, KÕ~°~å~° ! II~å[II
(J<å~°¯e - 1955)
J<å~°¯e `«# „Ñ≤Ü«Ú_»∞ Ü«Ú=~å[x `≥eã≤ J`«#∞ JO^Œ#O`« Z`«∞ÎÖ’ =Ù<åfl `«#
„¿Ñ=∞#∞ "≥#‰õΩ¯fã¨∞HÀ ÖË#h, `«##∞ KÕ~°nÜ«∞=∞x ã¨b"£∞H˜ J<åºÑ¨^Õâ◊OQÍ qxÑ≤OKÕ
D áê@ ÉèÏ=O`À#∂, ã¨O^Œ~°ƒùO`À#∂ xq∞`«ÎO ÖˉõΩO_® D <å\˜H© =∂~°∞"≥∂QÆ_®xH˜
™êÇ≤Ï`«ºO`À áê@∞ ã¨Ow`«O, QÍ#O ‰õÄ_® HÍ~°}ÏÅ∞.
"≥·.Ü«∞ãπ. ~å[âıY~°Ô~_ç¤ =ÚYº=∞O„uQÍ =Ù#fl HÍÅOÖ’ D áê@ Ѩšq `«~°K«∞QÍ
Ѩ„uHõÅÖ’ HõxÑ≤OKÕk. ã¨ÉèÏ "ÕkHõÅÃÑ· qxÑ≤OKÕk.
5. J`«#∞ : F zQÆ∞~å‰õΩÅÖ’ zÅHõ=∂‡
z#fl=∂@ q#~å==∂‡
P"≥∞ : F =∞~°∞=∞Öˇ¡ÅÖ’ =∂=Ü«∂º
=∞Oz=∂@ ÃãÅg=Ü«∂º
J`«#∞ : ѨÙ#flq∞ "≥<≥flÅ yeyO`«Å‰õΩ
ѨÓz# =∞Öˇ¡Å =ÚiáêÅ∞
h z~°∞#=Ùfi‰õΩ ã¨iHÍ==∂‡
P"≥∞ : Z=~°<åfl~À D =∂@
qO@∞<åfl#∞ h <À@
`≥e㑠ѨeH˜# qÅ∞"Õ<å★
J`«#∞ : =ÅKÕ HÀ=∞e =Ü«∂º~åʼnõΩ

★ =∞#(ã¨∞)Ö’ =∂@ : ã¨QÆ@∞ <åÜ«∞‰õΩ_ç áê„`«‰õΩ ™êÇ≤Ï`«ºÑ¨Ù qÅ∞=Å∞ `≥Å∞™ê?

Jx <å~ÚHõ „ѨtflOK«_»O J^Œ∞ƒù`«OQÍ ÖË^Œ∂! - ÉÏÅ∞
`≥Å∞QÆ∞ ã≤hˆQÜ«∞Hõ=ÙÅ K«i„`« 68
 `«ÅKÕ =∞#ã¨∞Å uÜ«∞º^Œ<åʼnõΩ
HõÅ"å qÅ∞=Å∞ ÃãÅgÜ«∞
P"≥∞ : ÃÑ· "≥∞~°∞QÆ∞ňH „Éèí=∞Ѩ_»HõÜ«∂º
=∞#¿ã =∂Ü«∞x ™⁄QÆã¨Ü«∂º
QÆ∞}"Õ∞ `«~°∞QÆx ^èŒ#=∞Ü«∂º (^˘OQÆ~å=Ú_»∞-1955)
zQÆ∞~å‰õΩÅ ÖÏO\˜ Ѩ^•Å`À PǨ¡^ŒHõ~°"≥∞ÿ# Jaè=º‰õΩÎÅ`À ™êy# D áê@Ö’
‰õÄ_® =∞ÖÏ¡k "åi â‹·e HõxÑ≤ã¨∞ÎO^Œx "Õ@∂i Jaè„áêÜ«∞O. ã¨Ow`« ™êÇ≤Ï`åºÅ∞
[q∞eQÍ ™êy ѨÙ#flq∞ "≥<≥flÅ yeyO`«Å#∞ HõeyOKÕ D áê@ ZѨÊ\˜H© Ѩi=∞oOKÕ
=∞~°∞=∞Öˇ¡Ñ¨Ù"Õfi! '^˘OQÆ~å=Ú_»∞— z„`«OÖ’ 'J#∞~åQÆ=Ú qi¿ã<å—.. 'JO^ŒK«O^•Å
™⁄QÆã¨i"å_»∞...— "≥Ú^Œ\ ˜ Ô~O_»∞ ™ê÷<åÖ’¡ xeKÕ Q˘Ñ¨Ê áê@Å∞ J<åfl~°∞ Éèí.~å.QÀ.10
„áêK«∞~°ºO „áêuѨkHõQÍ <Õ#∞ D áê@#∞ ¿Ñ~˘¯<åfl#∞. P =∂@H˘¿ãÎ '^˘OQÆ~å=Ú_»∞—Ö’
Q˘Ñ¨Êáê@ HÍx ^Õk?
6. P"≥∞ : Ǩ~Ú Ç¨~ÚQÍ P=∞x ™êÔQ
™ÈÜ«∞QÍÅ QÆ#"À~¸ ã¨MÏ Ç¨~Ú ã¨MÏ
J`«#∞ : bÅQÍ ‰õΩ~°∞Å∞ QÍeH˜ =ÓQÆ
W^ŒÌ~°∂ : Hõey# `«ÅѨÙÅ =ÅѨÙÅ∞ ˆ~QÆ
TyáÈ=Ù =∞k LÜ«∂ºÅQÍ [OáêÅQÍ
P"≥∞ : U"≥∂ U"≥∂ `«\ ˜Å¡uHõ "Õ∞"≥∞~°∞ѨÙ
- "≥∞ÿ=∞~°¿Ñ"≥∂ !
J`«#∞ : "≥Ú~ÚÅ∞~åA ^Œi =Úiã≤# ^Õ"≥∂ !
W^ŒÌ~°∂ : =ÅѨ٠H“yÅ∞Å "åe™Èe
TyáÈ=Ù =∞k LÜ«∂ºÅQÍ [OáêÅQÍ IIǨ~ÚII
J`«#∞ : Hõ#∞=∂ =Ü«∂ºi âß~°^ŒÜ«∂q∞x K«O^Œ=∂=∂
K«∂_»∞=∂ K«O^Œ=∂=∞...
P"≥∞ : =QÆÅ `«∂ÖË q~°Ç≤Ï}∞Å
J`«_»∞ : =∞#ã¨∞# "≥∂ǨÏ=Ú ˆ~Ѩ٠#QÆ=ÙÖÏ ? IITyII
J`«_»∞ : Hõ#∞QÆ= `«xÜ«∞QÍ, „Ñ≤Ü«∞`«=∂
HõÅ∞=Å∞ qiÃã#∞QÍ !

10. '=∞~À#∂@ Ѩ^ŒÇ¨~°∞¡— - 97= ѨÙ@.

`≥Å∞QÆ∞ ã≤hˆQÜ«∞Hõ=ÙÅ K«i„`« 69
 P"≥∞ : K≥Å∞==Ú Hõ#∞Q˘#
=∞# ™ê#O^Œ <å\ϺÅ∞ ¿ãÜ«Ú<À~Ú...
('ã¨∞=~°‚ã¨∞O^Œi—-1957)
Ǩ~Ú Ç¨~ÚQÍ =∞kx LÜ«∂ºÅ [OáêÅÅ∂¿Ñ ã¨Ow`« ™êÇ≤Ï`«º ™ÈÜ«∞QÍÅ`À
Ѩ~°∞QÆ∞Å∞ fã≤# D áê@ XHõ ^•H˜Δ}Ï`«º ã¨Ow`« ^Œ~°≈‰õΩxH˜ (Pk<å~åÜ«∞}~å=Ù)
`˘e™êiQÍ *ÏfÜ«∞ ѨÙ~°™ê¯~åxfl JOkOz# `«\ ˜Å¡uHõ. D áê@Ö’ Hõq`åã¨Ê~°≈,
=∂@Å á⁄OkHõ =∞ÖÏ¡k "åix QÆ∞~°∞Î KÕ™êÎÜ«∞x Éèí.~å.QÀ. Jaè„áêÜ«∞O.11
7. ã‘`å~å=ÚÅ HõÖϺ}O K«∂`«=Ú ~å~°O_ô -
N ã‘`å~å=ÚÅ HõÖϺ}O K«∂`«=Ú ~å~°O_ç
1. K«∂K«∞ "å~°Å‰õΩ K«∂_» =ÚK«Û@@
ѨÙ}ºÑ¨Ù~°∞+¨μʼnõΩ ^èŒ#ºÉèÏQƺ=∞@
ÉèíHÎ̃Ü«Ú‰õΩÎʼnõΩ =ÚHÎ̃ „Ѩ^Œ=∞@
ã¨∞~°Å∞#∞ =Ú#∞Å∞#∞ K«∂_» =`«∞Î~°@
2. ^Œ∞~°̊#HÀ\˜x ^Œ~°Ê=∞_»OK«QÆ
ã¨[˚# HÀ\˜x ã¨O~°HΔ̃OѨQÆ
^è•~°∞}˜ âßOux ™ê÷Ѩ# KÕÜ«∞QÆ
#~°∞_≥· ѨÙ\˜ì# ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=Úx IIHõàϺII
3. ^Œâ◊~°^èŒ~åA ã¨∞`«∞_≥· "≥Åã≤
H“t‰õΩÜ«∂QÆ=Ú ~°HõΔ} *Ëã≤
[#‰õΩx ã¨ÉèíÖ’ ǨÏ~°∞qÅ∞ qiz
*Ï#H˜ =∞#ã¨∞ ÔQez# ~å=Úx IIHõàϺII
4. ã≤i HõÖϺ}Ѩ٠ÉÁ@∞ì#∞ ÃÑ\˜ì
=∞}˜ÉÏã≤Hõ=Ú#∞ #∞^Œ∞@#∞ Hõ\ ˜ì
áê~å}˜x áê^•Å‰õΩ Éˇ\ ˜ì
ÃÑo¡‰õÄ`«∞Ô~· "≥Åã≤# ã‘`å... IIHõàϺII
ã¨OѨOy #∂<≥#∞ ‰õΩ~°∞Å#∞ ^Œ∞qfi
™⁄OѨÙQÆ Hõã¨∂Îi <å=∞=Ú niÛ
K≥OѨ ["åk K«∞Hõ¯#∞ ÃÑ\˜ì
ÃÑo¡H˘_»∞ÔH· "≥Åã≤# ~å=Úx... IIHõàϺII

11. 116 Q˘Ñ¨Ê `≥Å∞QÆ∞ ã≤x=∂áê@Å∞ - 56= ѨÙ@.

`≥Å∞QÆ∞ ã≤hˆQÜ«∞Hõ=ÙÅ K«i„`« 70
 *Ï#H˜ ^Àã≤@ ÔHOѨÙÅ „áÈ"≥·
~å=Úx ^Àã≤@ hÅѨÙ~åâ‹·
P}˜=Ú`«º=ÚÅ∞ `«ÅO„ÉÏÅ∞QÍ
t~°=ÚÅ "≥∞~°ã≤# ã‘`å~å=ÚÅ IIHõàϺII
(ã‘`å~å=∞HõàϺ}O-1961)
ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O #∞Oz D áê@ ã¨=Ú„^•Å HõÅOÖ’ Ѩ_ç =Ú`«º"≥∞ÿOk. `≥Å∞QÆ∞<å@
™êO„Ѩ^•~ÚHõ q"åǨÅ∞ [iy#O`«HÍÅO D áê@ qxÑ≤ã¨∂Î<Õ =ÙO@∞Ok. z=i
K«~°}ÏxH˜ P^è•~°O 'N~å=∞ Hõ~å‚=∞$`«O— Ö’x â’¡Hõ=∞x =ÚO^Õ K≥ѨÙÊH˘<åflO.
8. J=∂‡... J=∂‡...
[#h t=HÍq∞h... [Ü«∞â◊√Éèí HÍi}˜
q[Ü«∞~°∂Ñ≤}©... [#h t=HÍq∞h
J=∞‡=Ù h"Õ JdÅ[QÍʼnõΩ
J=∞‡Å QÆ#fl J=∞‡=Ù h"Õ
h K«~}° =ÚÖË #q∞‡u#=∂‡
â◊~°}=Ú HÀiu#=∂‡... Éèí"åx II[#hII
h^Œi#∞<åfl `˘ÅQÆ∞ÉèíÜ«∂Å∞
h^ŒÜ«∞=Ù<åfl HõÅ∞QÆ∞[Ü«∂Å∞
x~°`«=Ú =∂‰õΩ h_»QÆ xÅp
[Ü«∞=Ú hÜ«∞"Õ J=∂‡... Éèí"åh II[#hII
('#~°Î#âßÅ— - 1963)
Dáê@ g∞^Œ 'J=∞‡ÅQÆ#fl Ü«∞=∞‡ =ÚQÆ∞~°=∞‡Å =¸ÅѨÙ@=∞‡—... J<Õ áÈ`«#
Ѩ^Œº„ѨÉèÏ=O =ÙOk. „Ѩã¨#fl"≥∞ÿ# â‹·eÖ’ JO`«º„áêã¨Å`À ÉèíHÎ̃~°ã¨ x~°ƒù~°OQÍ ™êy# D
~°K«# JѨÊ\˜ #∞Oz WѨÊ\˜ =~°‰õΩ Z<Àfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ „áê~°÷<åw`«OQÍ qxÑ≤™ÈÎOk.
WÖÏ =¸_»∞ ^ŒâßÉÏÌʼnõΩ ÃÑ·QÍ z„`«~°OQÍxfl „ѨÉèÏq`«O KÕã≤# ã¨=Ú„^•Å
"≥OHõ@~åѶ∞¨ "åKå~°º#∞ `≥Å∞QÆ∞ ã≤hQˆ Ü«∂ʼnõΩ '‰õΩÅѨu—QÍ ã¨OÉèÏqOK«_®xfl JOwHõiOK«x
"å~°∞O_»~∞° . PÜ«∞# ã¨ÇϨ K«~∞° xQÍ ¿Ñ~˘¯#fl =∞ÖÏ¡k ~å=∞Hõ$+¨â‚ ߢãÎ≤ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀÉ’ÜÕ∞
=ÚO^Œ∞ ã¨=Ú„^•Å, =∞ÖÏ¡k Hõ=ÙÅ JÉè^Ë OŒ QÆ∞iOz "Õ@∂i ã¨∞O^Œ~~° å=∞=¸iÎ U=∞<åfl~À
K«∂^•ÌO.
't=ˆHâ◊=ÙÅ UHõ`åfixfl Pkâ◊OHõ~°∞Å #∞Oz uHõ¯# =∞ǨHõq =~°‰õΩ JO^Œ~°∂
H©iÎOKå~°∞. ǨÏiǨÏ~°∞Å J^≥· fi`åxfl "å‰õΩ¯, J~°÷=Ú J<åfl_»∞ Hõq‰õΩÅ QÆ∞~°∞=Ù HÍo^•ã¨∞.
u~°∞Ѩu "ÕOHõ@Hõ=ÙÅ∞, H˘Ñ¨Ê=~°Ñ¨Ù Hõ=ÙÅ∞ ZO`« JÉèË^ŒHõq`å ã¨fi~°∂ѨÙÖ’ =∞# ™êÇ≤Ïf
K«i„`« K≥|∞`«∞Ok. J@∞=O\˜ JѨÙ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# ÉèÏ= ã¨O|O^èŒO, Jq<åÉèÏ= ã¨O|O^èŒO
`≥Å∞QÆ∞ ã≤hˆQÜ«∞Hõ=ÙÅ K«i„`« 71
ѨÓAºÅ∞ N ã¨=Ú„^•Å ~åѶ¨∞"åKå~°∞ºÅ "åin, N =∞ÖÏ¡k ~å=∞Hõ$+¨‚ âߢã≤ÎQÍin!-
^ÕǨ`«‡Å =O\˜k "åi ™êÇ≤Ïf ™êǨÏK«~°ºO12!
ã¨=Ú„^•Å QÆ∞iOz WO`« K≥Ñ≤Ê# `«~åfi`« z=iÖ’ =∞ÖÏ¡k QÆ∞iOz ~åÜ«∞_»O-
"≥ÚÅ¡~å=∂Ü«∞}OÖ’ ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ ~å=∞ÅHõ;}∞Å#∞ =i‚ã¨∂Î -
hÅ"Õ∞Ѷ¨∞KåÛùÜ«∞ É’Å∞ ^ÕǨÏ=Ú"å_»∞
^èŒ=àÏ|˚ Ѩ¢`«Î<Õ„`«=ÚÅ "å_»∞...
... Wxfl QÆ∞}=ÚÅ ~°∂Ñ≤OѨ<≥ã¨QÆ∞"å_»∞
=~°∞㨠™œq∞„u |OQÍ~°∞ =<≥fl"å_»∞13
J#_»O =O\˜^Õ !
áê#QÆÖò áê~°∞¯Ö’ =∞ǨÉ’kè
- ã≤h Hõq‰õΩÅQÆ∞~°∞=Ù =∞ÖÏ¡k
(17-6-1905 - 12-9-1965)
=∞ÖÏ¡k ~å=∞Hõ$+¨‚âߢã≤Î Hõ$ëê‚ lÖÏ¡ =∞zbѨ@flOÖ’ [x‡OKå~°∞.
a.U. =~°‰õΩ JHõ¯_Õ K«k"å~°∞. `«~åfi`« =∞„^•ã¨∞Ö’ ã¨O㨯 $`åO„^è•ÅÖ’ Z"£∞.U. Ѩ\ÏìÅ∞
ѨÙK«∞ÛH˘<åfl~°∞. #ÅÉèˇ·H˜ ÃÑ·QÍ ÉèÏ+¨efl JÉèíºã≤Oz J<ÕHõ âߢ™êÎÅÖ’ áêO_ç`åºxfl
ã¨OáêkOKå~°∞.
ѨÙ~å}O ã¨∂iâߢã≤ÎQÍi JÅ∞¡_»∞. ã¨OѨ#fl ‰õΩ@∞O|OÖ’ ѨÙ\˜ì<å ÖËq∞x ‰õÄ_®
ѨÓiÎQÍ J#∞ÉèíqOKå~°∞. Pã≤Î ÖÏ"å^ÕgÅÖ’ ZO`À áÈQ˘@∞ìH˘x |O^Œ~°∞ q_çz
H˘O`«HÍÅO QÆ∞O@∂~°∞Ö’ =Ù<åfl~°∞. QÆ∞O@∂~°∞Ö’ áê=ÚÅáê\˜ "≥OHõ@ Hõ$+¨‚Ü«∞ºKÒ^Œi
#_ç¿Ñ '^Õâßaè=∂x— Ѩ„uHõÖ’ LѨã¨Oáê^Œ‰õΩx L^ÀºQÆO KÕâß~°∞.
24-3-45# =∞„^•ã¨∞Ö’ J_»∞QÆ∞ÃÑ\Ïì~∞° . áê#QÆÖò áê~°∞¯Ö’ ѨQÅÆ O`å XHõ K≥@∞ìh_»
#∞O_Õ ~åu|Å¡g∞^Œ ‰õÄ~˘Ûx P„t`«∞ʼnõΩ =∞^Œ#âßGO #∞Oz =∞O„`«âßGO =~°‰õΩ
É’kèOKÕ"å~°∞. ZO^ŒiHÀ ã¨O^ÕǨÏx=$uÎ KÕ¿ã"å~°∞. =~°ú=∂# ã≤hHõ=ÙÖˇO^ŒiHÀ
ã¨ÅǨÅxKÕÛ"å~°∞. P ã¨÷ÖÏxH˜ NN 'ѨH˜Δf~°÷O— Jx <å=∞Hõ~°}O KÕâß~°∞. JHõ¯_»
ã¨=∂"Õâ◊=∞ÜÕ∞º `≥Å∞QÆ∞ "å~°O^ŒiH© =∞ÖÏ¡k =∞Ǩ=∞Ǩϟáê^蕺ܫÚ_»∞. =∞ǨHõq NN
Ãã`· O« `«##∞ ã≤h~°OQÍxH˜ ѨiK«Ü∞« O KÕã#≤ QÆ∞~°∞`«∞Å∞ºÅ∞ =∞ÖÏ¡k "å~°x K≥ÑC¨ H˘<åfl~°∞.
™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ K«`∞« ~°∞‡Y∞Å∞, Ö∫H˜HOõ QÍ JO`«~∞° ‡Y∞Å∞ J~Ú# =∞ÖÏ¡k ~å=∞Hõ$+¨â‚ ߢãÎ≤
=∞„^•ã¨∞Ö’ ã¨=Ú„^•Å P„â◊Ü«∂xfl á⁄Ok PÜ«∞#‰õΩ J`«ºO`« PѨÙÎÅÜ«∂º~°∞. KåÅHÍÅO
PÜ«∞# ã≤h~°OQÆOÖ’ J*Ï˝`« ~°K«~Ú`«QÍ =Ù<åfl~°∞. „ѨuÉèÏ"åi 'z#flHÀ_»Å∞— (1952)
12. H˘=∞‡H˘=∞‡HÀ ã¨<åfl~Ú - 68= ѨÙ@.
13. "≥ÚÅ¡ ~å=∂Ü«∞}=Ú - ã¨∞O^Œ~°HÍO_» - 102= Ѩ^ŒºO
`≥Å∞QÆ∞ ã≤hˆQÜ«∞Hõ=ÙÅ K«i„`« 72