PROJEKT

TEMA: NDOTJA AKUSTIKE DHE NDOTJA E AJRIT

LENDA: QYTETARI
KLASA: X9
PUNOI: MARKELA RAMA
SERIN BUSHATI
GRUPI NR.2: LUIS SHIMA
MARKELA RAMA
NIKOLETA JAKU
SAMANTA VALIASI
SERIN BUSHATI
1- NDOTJA AKUSTIKE
Ndotja e zhurmës është zhurma shqetësuese me ndikim të dëmshëm në veprimtarinë e
jetës njerëzore ose të kafshëve. Burimi i zhurmës në natyrë në mbarë botën është
shkaktuar kryesisht nga makinat dhe sistemet e transportit , motorët e automjeteve
motorike dhe trenat . Zhurma në natyrë përmblidhet me fjalën zhurmë mjedisore .
Planifikimi i dobët urbanistik mund të shkaktojë ndotje të zhurmës, ndërtime industriale
dhe banimi mund të rezultojnë me ndotje të zhurmës në zonat e banuara. Problemet e
dokumentuara që lidhen me zhurmën e mjedisit urban kthehen deri në Romë të lashtë .
Zhurmat nga rrugët dhe faktorët e tjerë urbanë mund të zbuten nga planifikimi urban dhe
dizajnimi më i mirë i rrugëve . Një matës i nivelit të zërit , një mjet bazë në matjen e zërit.
Ndotja e zhurmave ndikon në shëndetin dhe sjelljen. Zhurma e padëshiruar mund të
dëmtojë shëndetin psikologjik. Ndotja e zhurmës mund të shkaktojë hipertension , nivele të
larta të stresit, tringëllimë në veshët , humbje të dëgjimit, shqetësime gjumi dhe efekte të
tjera të dëmshme. Reagimi ndaj zhurmës
Zëri bëhet i padëshiruar kur ndërhyn ose me
aktivitete normale të tilla si gjumi, biseda,
ose prish ose pakëson cilësinë e jetës.
Ekspozimi kronik ndaj zhurmës mund të
shkaktojë humbjen e dëgjimit të zhurmës .
Meshkujt më të vjetër të ekspozuar ndaj
konsiderueshme zhurmës në punë të
shfaqur më shumë në mënyrë të
konsiderueshme reduktuar ndjeshmërinë e
dëgjimit se sa kolegët e tyre jo-ekspozuar,
edhe pse dallimet në dëgjimin rënie
ndjeshmëri me kohën dhe të dy grupet janë
të padallueshëm nga mosha 79.Një krahasim
i Maaban fiseve, që ishin parëndësisht të
ekspozuar ndaj transportit ose zhurmës
industriale, në një popullsi tipike amerikane
tregoi se ekspozimi kronik në nivele mesatarisht të larta të zhurmës mjedisore kontribuon
në humbjen e dëgjimit. Nivelet e larta të zhurmës mund të rezultojë në efekte
kardiovaskulare dhe ekspozimi ndaj niveleve të moderuar të larta gjatë një periudhe të
vetme tetë-orëshe shkakton një rritje statistikore në presionin e gjakut prej pesë deri në
dhjetë pikë dhe një rritje në stres , dhe vasoconstriction duke çuar në rritjen e presionit të
gjakut vuri në dukje më sipër, si dhe për rritjen e incidencës së sëmundjes së arteries
koronare . Më pak e adresuar është se si njerëzit përshtaten me zhurmën subjektive. Në të
vërtetë, toleranca për zhurmën shpesh është e pavarur nga nivelet e decibelit. Sidoqoftë,
hulumtimi i muzikës së Murray Schafer ishte novator në këtë drejtim. Në punën e tij
simbolike, ai bën argumente bindëse se si njerëzit lidhen me zhurmën në një nivel subjektiv
dhe se si subjektiviteti i tillë kushtëzohet nga kultura.Ai gjithashtu vë në dukje se tingulli
është një shprehje e fuqisë dhe si e tillë, kultura materiale (p.sh., makina të shpejta ose
motoçikletat Harley Davidson me tuba pas shitjes) kanë tendencë që të kenë motorë më të
lartë jo vetëm për arsye sigurie, por për shprehje të fuqisë duke dominuar në tingujt e
tingujve me një tingull të veçantë. Hulumtime të tjera kyçe në këtë fushë mund të shihen në
analizën krahasuese të Fong-it të ndryshimeve të tingujve midis Bangkok, Tajlandë dhe Los
Anxhelos, Kaliforni, SHBA. Metodologjia e hulumtimit të Fong-it u modelua pas Schafer-it,
dhe gjetjet e hulumtimit tregojnë se jo vetëm që shëmbjet e zërit janë të ndryshme, por ato
gjithashtu tregojnë qartë nivelin e zhvillimit urban në zonë; që do të thotë, qytetet në
periferi - në Immanuel Wallerstein - flasin - do të kenë pamje të ndryshme nga ato të
qyteteve në thelb. Një burrë mban veshjet e veshëve për mbrojtje nga ndotja e zhurmës,
1973. Edhe një sallë provë e shëndoshë mund të zvogëlojë ndotjen e zhurmës. Artikulli
kryesor: Zvogëlimi i zhurmës Zhurma e rrugës mund të reduktohet duke përdorur
barrierat e zhurmës , kufizimin e shpejtësisë së automjeteve, ndryshimin e sipërfaqes së
rrugës, kufizimin e automjeteve të rënda , përdorimin e kontrolleve të trafikut që rrjedhin
nga automjeti të qetë për të reduktuar frenimin dhe përshpejtimin, dhe projektimin e
gomave. Një faktor i rëndësishëm në zbatimin e këtyre strategjive është një model
kompjuterik për zhurmën e rrugës , që është i aftë të trajtojë topografinë lokale ,
meteorologjinë , operacionet e trafikut dhe lehtësimin hipotetik. Kostot e ndërtimit të
zbutjes mund të jenë modeste, me kusht që këto zgjidhje të kërkohen në fazën e
planifikimit të një projekti rrugor.
Zhurmat e aeroplanëve mund të reduktohen duke përdorur motorët më të qetë .
Zhvendosja e shtigjeve të fluturimit dhe pistës kohore të ditës ka përfituar banorët pranë
aeroporteve.
Zhurma industriale është adresuar që nga viti 1930 nëpërmjet ridizenjimit të pajisjeve
industriale, montimeve të montuara dhe pengesave fizike në vendin e punës. Në vitet e
fundit, Blerja e programeve dhe iniciativave të ngushta kanë lindur në një përpjekje për të
luftuar ekspozimet ndaj zhurmës profesionale. Këto programe nxisin blerjen e mjeteve dhe
pajisjeve më të qeta dhe inkurajojnë prodhuesit për të dizajnuar pajisje më të qeta.
Instituti Kombëtar Amerikan për Shëndetin Profesional ka krijuar një bazë të dhënash të
pajisjeve industriale me nivele decibel të vërejtura.
Statusi ligjor [ redakto tekstin burimor ] Artikulli kryesor: Rregullimi i zhurmës Deri në
vitet 1970 qeveritë e kishin tendencën të shihnin zhurmën si një "shqetësim" dhe jo një
problem mjedisor.
Shumë konflikte në lidhje me ndotjen e zhurmave trajtohen nga bisedimet ndërmjet
emetuesit dhe marrësit. Procedurat e shkallëzimit ndryshojnë nga vendi, dhe mund të
përfshijnë veprime në lidhje me autoritetet lokale, në veçanti policinë.
2- EFEKTET E NDOTJES AKUSTIKE
1. Problemet me Dëgjimin: Çdo zhurmë e padëshiruar, që veshët tanë nuk janë ndërtuar për ta
filtruar, mund të shkaktojë probleme brenda trupit. Veshët tanë mund të marrin një gamë të
caktuar të tingujve pa u dëmtuar. Zhurma të tilla që vijnë nga tokmaku, brirët, makineritë,
aeroplanët dhe madje edhe automjetet, mund të jenë shumë të larta për gamën tonë të dëgjimit.
Ekspozimi i vazhdueshëm ndaj niveleve me tinguj të lartë të zhurmës mund të rezultojë lehtë në
dëmtimin e timpanit tonë të veshit dhe humbjen e dëgjimit. Ato reduktojnë gjithashtu ndjeshmërinë
tonë për tingujt, që veshët tanë e marrin në mënyrë të pandërgjegjshme, për të rregulluar ritmin e
trupit tonë.
2. Çështjet shëndetësore: Ndotja e tepërt e zhurmës në zonat e punës të tilla si zyrat, vendet e
ndërtimit, baret, nga kembanat e kishave
dhe atopalantet e xhamijave, zhurmave
madje edhe në shtëpitë tona, mund të
ndikojnë në shëndetin psikologjik.
Studimet tregojnë se shfaqja e sjelljeve
agresive, çrregullimit të gjumit, stresit të
vazhdueshëm, lodhjes dhe hipertensionit
mund të jenë të lidhur me nivele të larta
të zhurmës. Këto nga ana tjetër mund të
shkaktojnë më vonë edhe probleme më të
rënda dhe kronike shëndetësore në jetë.
3. Çrregullime të gjumit: Zhurmat e larta
mundet me siguri ta pengojnë modelin
tuaj të fjetjes dhe mund të çojnë në
acarim dhe situata të pakëndshme.
Mungesa e një gjumi të mirë natën, mund
të çojë në probleme që lidhen me lodhje
dhe performanca juaj mund të ndikohet
në zyrë, si dhe në shtëpi me familjaret.
Eshtë e rekomanduar për të marrë një
gjumë të thellë e te plote, për t’i dhënë trupit dhe mendjes suaj pushimin dhe qetesine e duhur.
Prandaj kur hoxha e ndez atopalantin në 5 te
mëngjezit dhe ta prish gjumin duke pellitur
arabisht 5 here ne dit nuk eshte normale, por
eshte sjellje qe shkel jo vetem te drejtat tuaja
ligjore por demton edhe shendetin tuaj!
4. Çështjet kardiovaskulare: Nivelet e presionit
të gjakut, sëmundjet kardio-vaskulare dhe
problemet e zemrës, të lidhura me stresin janë
në rritje. Studimet sugjerojnë se zhurma me
intensitet të lartë shkakton tension të lartë të
gjakut dhe rrit normën e rrahjeve të zemrës
dhe kjo prish rrjedhën normale të gjakut.
Sjellja e tyre në një nivel të menaxhueshëm varet nga ndotja prej zhurmave dhe të kuptuarit se si ne
i trajtojmë ato.
5. Shqetësime me Komunikimin: Zhurma me decibel të lartë mund të krijojë probleme dhe nuk
mund të lejojë që dy njerëz të komunikojë lirisht. Kjo mund të çojë në keqkuptime dhe ju mund të
keni vështirësi për të kuptuar personin tjetër. Zhurmat e vazhdueshme të mprehta mund t’u japin
dhimbje koke të rënda dhe të prishin ekuilibrin tuaj emocional.
6. Efektet për jetën e egër: Jeta e egër përballet me më shumë probleme se sa njerëzit me ndotjen
akustike, pasi ata janë më të varur nga tingujt. Kafshët e kanë më të zhvilluar ndjeshmërinë për
dëgjimin se sa ne, pasi mbijetesa e tyre varet nga kjo. Efektet e këqia të zhurmave të tepruara fillojë
në shtëpi. Kafshët reagojnë në mënyrë më agresive në familjet, ku ka zhurmë të vazhdueshme. Ata
bëhen të çorientuar më lehtë dhe përballen me shumë probleme të sjelljes. Në natyrë, kafshët mund
të vuajnë nga humbje e dëgjimit, gjë që i bën ato një pré e lehtë dhe i çon drejt uljes së numrit të
tyre. Të tjerat mund të bëhen joefektive në gjueti, duke prishur ekuilibrin e ekosistemit.
Speciet që varen nga thirrjet çiftëzuese për t’u riprodhuar nuk janë shpesh në gjendje për të dëgjuar
këto thirrje, për shkak të teprimit me zhurmat. Si rezultat, ata nuk janë në gjendje për t’u
riprodhuar dhe shkaktojnë rënien e numrit të tyre. Të tjerët kërkojnë valët e zërit për jehonë – për
të gjetur rrugën e tyre, kur emigrojnë. Shqetësimi i sinjaleve të tingujve të tyre do të thotë se ata
humbin lehtë dhe nuk emigrojnë kur duhet. Për të përballuar rritjen e zhurmave rreth tyre, kafshët
janë duke u bërë më të zhurmshme, gjë që mund të shtojë edhe më tej nivelet e ndotjes. Kjo është
arsyeja pse të kuptuarit e ndotjes akustike mund të na ndihmojë ne për të ulur ndikimin që ai ka në
mjedis.
Sa për tani, nuk ekzistojnë shumë zgjidhje për të zvogëluar ndotjen e akustike. Në një nivel
personal, të gjithë mund të ndihmojë në reduktimin e zhurmës në shtëpitë e tyre, duke ulur
volumin e muzikës e radios dhe televizorit. Dëgjimi i muzikës, me kufje është gjithashtu një hap i
mirë përpara. Heqja e altoparlantëve publike është një mënyrë tjetër me të cilën ndotja akustike
mund të kundërshtohet.
Një planifikim më i mirë urban, mund të ndihmojë në krijimin e zonave 'Pa-Zhurma', ku zhurmat
nga boritë dhe ndotjes industriale nuk tolerohen. Kjo vjen vetëm kur ka kuptueshmëri të plotë për
ndotjen akustike, dhe mund të marrim hapa të mëtejshëm për ta çrrënjosur atë plotësisht.
3- STUDIME
Tek fëmijët, ndotja akustike mund të ndikojë negativisht aftësitë e tyre për të lexuar dhe mësuar. Në
ato klasa me ndotje akustike nxënësit tregojnë përformancë më të ulët në krahasim me studentët e
klasave të tjera të së njëjtës shkollë ku nuk ka ndotje akustike.Organizata Botërore e Shëndetësisë
bëri studim dhe konstatoi se: Tek fëmijët, ndotja akustike mund të ndikojë negativisht aftësitë e tyre
për të lexuar dhe mësuar. Në ato klasa me ndotje akustike nxënësit tregojnë përformancë më të ulët në
krahasim me studentët e klasave të tjera të së njëjtës shkollë ku nuk ka ndotje akustike.

STATISTIKA – NIVELI I ZHURMAVE NE QYTET ME TE MEDHA

 Tirana regjistron 71.1 decibel nga 55 (norma e lejuar nga BE )

 Durresi regjistron 64.2
 Fieri regjistron 62.9
 Shkodra regjistron 64.8
 Vlora regjistron 64.1
 Saranda regjistron 63.9
 Korca regjistron 62.7

 VLERAT E INTENSITETIT TE ZHURMAVE NE DISA RASTE

Aeroplani ne ulje rreth 50m larg 140dB

Aeroplani ne fluturim rreth 300m larg 120dB
Trafik shume I dendur I automobilave 90dB
Zhurma ne mesdite 70dB
Intesiteti I zerit gjate bisedimit 50-60dB
Intesiteti I zerit ne biblioteke 40dB
Intesiteti I zhurmave ne pyll 30dB
 Intesiteti I zhurmes ne laboratore te akustikes 10dB

4-NDOTJA E AJRIT
Ndotja e ajrit (apo ndotja atmosferike) është një lloj i ndotjes i karakterizuar nga një ndryshim i
nivelit të cilësisë së pastërtisë së ajrit.
Degradimi i ajrit zakonisht është rezultat i kombinimit të një kokteji ndotës i cili përbëhet nga
grimcat, apo substanca të tjera tek të cilat shkalla e përqendrimit dhe zgjatja e pranisë është e
mjaftueshme për të prodhuar një efekt toksik apo ekotoksik.
Organiza botërore e shëndetësisë (OBSH) e konsideronte përgjegjëse në vitin 2012 për afro 7
milionë vdekjeve të parakohshme në vit, sidomos në vendet me nivel të ulët dhe të mesëm të
të ardhurave, veçanërisht në Azi, , më shumë se gjysma e tyre kanë ndodhur për shkak të ndotjes së
brendshme (shtëpiake, sidomos në kuzhinë nga stufat me qymyr, dru apo lëndën djegëse biomasë ),
dhe gati gjysma nga ndotja jashtme .
Kombet e bashkuara kanë  caktuar në vitin 1979, Konventën ndërkufitare mbi ndotjen e ajrit në
distancë të gjatë. OBSH vlerëson se ulja e shkallës së grimcave ajrore nga 70 deri në 20 µg⋅m−3 do të
ulë vdekshmëritë e shkaktuara nga ndotja e ajrit prej 15 %.
 5- PASOJAT E
NDOTJES SE
AJRIT
2.4 milionë njerëz vdesin
çdo vit si rezultat i ndotjes
së ajrit, ndër të cilët vetëm 1.5 milionë vdekje i atribuohen ndotjes së ajrit në vende të
mbyllura, që pretendohet të kenë ajër të pastër. Ky është raporti vjetor i OBSH-së,
Organizata Botërore e Shëndetësisë, mbi cilësinë e ajrit në botë, ndotjen dhe pasojat e tij
mbi njeriun. Fakte të tilla tronditëse e vënë botën përballë një sfide globale, siç është ndotja
e mjedisit që më së shumti shkaktohet nga shtimi i dioksidit të karbonit CO2.
Dioksidi i karbonit është identifikuar si faktori më i fuqishëm i ndotjes së ajrit në botë dhe
për rrjedhojë sjellë numrin më të lartë të vdekjeve nga kanceri i mushkërive. Ajri që ne
thithim çdo ditë është i ndotur nga një përzierje substanciale, e padukshme, që shkakton
kancerin në mushkëri. Kështu, sipas statistikave vjetore të OBSH-së, 223 000 njerëz në vitin
2010 kanë vdekur si pasojë e kësaj sëmundjeje. Krahas saj, një numër i lartë sëmundjesh
lidhen drejtpërdrejt me ndotjen e ajrit, si: sëmundjet e zemrës, , sëmundjet e mushkërive,
astma, pneumonia, bronkiti, alergji të frymëmarrjes, dhimbje koke, migren etj. Në zonat
urbane nivelet e PM-së janë më të larta. Ekspozimi i tepërt ndaj grimcave të larta të PM-së
rrit rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare dhe probleme me frymëmarrjen, po ashtu edhe
kancer në mushkëri. Ndotësit e ajrit mund të jenë grimca pluhuri, kimikate apo materiale
biologjike, të cilat kanë efekte mbi organizmin e njeriut, mjedisin apo atmosferën.

Ne edhe pse jemi një ndër vendet më të vogla të Ballkanit, në sipërfaqe dhe numër, kemi
koeficientin më të lartë të ndotjes mjedisore, dhe kjo vjen si shkak i një kaosi total
gjithpërfshirës, që na identifikon më së miri nga shumë vende të tjera të botës. Problemet
kryesisht lidhen me infrastrukturën e rrugëve, ka rrugë të pashtruara pa fund, me
aktivitetet ndërtimore të pakontrolluara, me rritjen e shpejtë të numrit të automjeteve
gjatë ketyre viteve të fundit, me gjeneratorët me naftë dhe mbi të gjitha, nga mungesa e
hapësirave të gjelbëra dhe shkatërrimi ditë pas dite i atyre ekzistuese. Pra, neqoftëse në
mbarë botën përballë sfidave ekologjike po flitet dhe po konkretizohen plane mjedisore në
favor të shtimit të parqeve apo hapësirave të gjelbëra, ne ende vazhdojmë të veprojmë në
kah të kundërt. Jemi në një progression të zhdrejtë me natyrën, veten edhe botën sepse po
vazhdojmë ende të sulmojmë natyrën, dhe qytetari shqiptar me sa duket po vazhdon të
vuajë pasojat e një tranzicioni kombëtar që nuk po mbaron kurrë!Përballë këtyre treguesve
alarmmantë botërorë le të bëjmë një analizë të thjeshtë të situatës sonë mjedisore për të
kuptuar më mirë se kush është shkaktari kryesor i ndotjes së ajrit në vendin tonë dhe cila
është gjendja aktuale. A duhet të shqetësohemi dhe të ndërmarrim iniciativa të
menjëhershme apo problemi nuk është koherent?!
Le të fillojmë thjesht të flasim për problemin, të kuptojmë rëndësinë e edukimit mjedisor
dhe rolin e tij në shoqëri. Të ndërgjegjësohemi se edhe ne mund të ndryshojmë. Të mos të
vazhdojmë të bëhemi shkak i shkurtimit të jetëgjatësisë sonë në pavetëdije. Duhet që të
flasim për atë që askush nuk dëshiron të flasë dhe që ende nuk po flet, le të mos humbim
më kohë sepse….Jeta është shumë e shkurtër për të pritur shumë gjatë!