Klinička anatomija respiratornog sistema

Anatomija respiratornog sistema

 Glavni cilj respiratornog sistema: Nesmetana razmjena gasova
organizma i vanjske sredine.
 Respiratorni sistem čine sljedeći organi: nos, larynx, disajni putevi
(dušnik, bronhije koje se granaju do nivoa alveola, pluća i plućna
maramica, grudni koš sa mišićima, nervni sistem te plućni krvotok).
Fiziologija respiratornog sistema
 Plućna ventilacija (inspirium- aktivan proces: ekspirium-pasivan proces)
 Distribucija gasova
 Membranska difuzija- kroz alveolarno-kapilarnu membranu
 Plućni krvotok
Simptomi i bolesti disajnih organa
Opšti simptomi:
 Kašalj
 Iskašljavanje i sputum
 Hemoptzije i hemoptoje
 Bol u grudima
 Cijanoza centralna
 Stridor
 Maljičasti prsti
Dijagnostičke procedure
 Anamneza
 Fizikalni pregled (oblik grudnog koša), broj respiracija (12-16), tip disanja
i disajni fenomeni
 Spirometrija
 Gasne analize
 Laboratorij, alergološka i imunološka ispitivanja
 Radiološka ispitavanja
 Endoskopije
 Punkcija pleure
Spirometrija
 Otkriva poremećaje ventilacije
 Spirogram- grafički prikaz
  Obuhvata sljedeće parametre: disajni volumen, inspirijumski rezidualni
volumen (IRV), ekspirijumski rezidualni volumen (ERV), rezidualni
volumen (RV), vitalni kapacitet (VC), totalni plućni kapacitet (TPC),
forsirani eskpiratorni volumen (FEV)
 Bronhodilatacijski testovi
 Bodi pletizmografija
Poremećaji ventilacije
 Opstruktivni- nastaje zbog smanjenja protoka vazduha (emfizem,
hronična opstruktivna bolest pluća (HOBP), astma) snižen FEV 1
 Restriktivni- smanjenje kapaciteta pluća (fibroza, atelektaza, resekcije),
poremećaji pleure i grudnog koša- snižen VC
 Mješoviti
Uloga pluća i acidobazna ravnoteža
 Hipoksemija- predstavlja smanjenje parcijalnog pritiska O2
 Hiperkapnija- predstavlja porast parcijalnog pritiska CO2
 Saturacija krvi O2 kod mladjih 95%, sa staoršću taj postotak opada
 Parametri acidobaznog statusa su: kiselost pH, parcijalni prisitak CO2
(PaCO2), HCO3 i bazni eksces
Radiološka ispitivanja
 Radioskopija
 Radiografija
 Tomografija
 Bronhografija
 CT
 HNMR
 Scintigrafija
Bolesti respiratornih puteva
 Influenza
 Rinitis
 Sinuzitis
 Laringitis
 Traheitis
 Bronhitis
Hronična opstruktivna bolest pluća
  HOBP predstavlja hroničnu ireverzibilnu bolest pluća sa ograničenim
protokom vazduha kroz disajne puteve
 Može biti blaga HOBP (FEV1 preko 70%), umjereno izražena (FEV1 od
50% do 70%) i teška (kada je FEV1 ispod 50%)
 Dijeli se na hronični bronhitis, emfizem pluća i hronični bronhiolitis
Hronični bronhitis
 Etiologija- infekcije, pušenje, aerozagadjenje, deficit alfa 1-antitripsina
 Oblici hroničnog bronhitisa- simplex, mukopuruilenta i opstruktivni HB
 Klinička slika i znaci- kašalj, iskašljavanje, hemoptizije, gušenje, cijanoza,
bačvast grudni koš
 Komplikacije- pneumonija, emfizem, brohniektazije
 Terapija- bronhodilatatori, ekspektoransi, antibiotici, mirovanje, vježbe
disanja, klimatsko liječenje
Emfizem pluća
 Karakteristika- gubitak elastičnosti alveola, redukcija kapilara,
progresivno smanjenje respiratorne membrane
 Etiologija- idiopatski ili kao posljedica hroničnog bronhitisa,
bronhiektazije ili genetske sklonosti
 Klinička slika- dispneja, kašalj, zamor, cijanoza, bačvasti grudni koš zbog
povećanog RV
 Komplikacije- opterećenje desnog srca, hronično plućno srce
Bronhijalna astma
Hronična zapaljenska bolest imunoalergijske prirode (T limfociti, mastociti i
eozinofili) uz spazam traheobronhijalnog stabla, edem sluznice i hipersekrecija
mukusa
Dijeli se na:
 Atopijska- alergijska (povećanje IgE)
 Endogena- reakcija na infekcije, zagadjenja, zamor
Klinička slika- otežano disanje, gušenje, kašalj sa oskudnim sekretom, sviranje
u grudima
Astmatični status
 Produženi astmatični napad koji traje do 24h uz izraženu dispneju, kašalj,
cijanozu, tahikardiju i febrilnost
 Terapija- bronhodilatatori (beta agonisti) u obliku spreja i infuzije,
kortikosteroidi, kiseonik, vježbe disanja, masaža i klimatsko liječenje
Bronhiektazije
Trajna irevezibilna oštećenja bronhija srednjeg i malog promjera sa
proširenjem lumena (donji lobusi i mnogo češće lijevo)
 Etiologija- urodjene i stečene (astma, hronični bronhitis i infekcije)
 Klinička slika- hronični kašalj i iskašljavanje obilnom sputuma, dispneja,
hemoptizije, maljičasti prsti, bačvast grudni koš
 Ispitivanje- bronhioskopija, bronhologija i analiza sputuma
Pneumonije
 Bakterijska pneumonija- klinička slika- febrilnost, kašalj, iskašljavanje,
dispneja, cijanoza. Najteža forma je lobarna pneumonija.
 Virusna (atipična) pneumonija- lakša klinička slika
 Sekundarna pneumonija- hipostatska, toksična, aspiraciona
 Dijagnoza- laboratija i RTG snimci
Apces pluća
Ograničeno gnojno zapaljenje plućnog parenhima (staphilococ, Streptococ, E
coli i drugi anaerobi)
 Klinička slika- teško opšte stanje, febrilnost, malaksalost, bolovi, kašalj
sa iskašljavanjem na puna usta
 Komplikacije- empijem pleure, sepsa
 Terapija- antibiotici, drenaža i hirurško liječenje.
Tuberkoloza pluća
 Izazivač- myobacterium (1882 Kochov bacil), unosi se respiratornim
putem, rjedje digestivnim i kožom.
 Faktori koji pogoduju nastanku bolesti: novorodjenčad i stariji,
nepravilna ishrana, zamor, trudnoća, laktacija, dijabetes
Oblici TBC:
 Primarni kompleks
 Postprimarna TBCa (fibrokazeozna i fibrozna)
 Milijarna TBC
Primarni kompleks- TBC
 Prodorom bacila u pluća dolazi do alveolitisa (primarni afekt) odakle se
širi do lokalnih limfnih nodusa- primarni kompleks
 Klinička slika- opšti simptomi: umor, febrilnost, preznojavanje, gubitak
apetita i tjelesne mase, kašalj, iskašljavanje, hemoptizije
 Tok bolesti- spontano izliječenje ili egzacerbacija (postprimarna TBC)
  Dijagnoza- laboratorija, sputum, citologija i bakteriologija, LOW
(spirometrija) , PSR (infekcija respiratornog sistema), PPD (kožni test sa
tuberkulinom) , RTG i endoskopija
 Terapija- izoniazid, rifampicin, pirazinamid, streptomicin, etambutol,
mirovanje, vitamini, kineziterapija, klimatsko liječenje.
 Preventiva- BCG vakcina
Sarkoidoza pluća
 Sarkoidoza je hronična, sistematska granulomatozna bolest vjerovatno
autoimune etimologije
 Zahvaćeni su: pluća, limfni nodusi, jetra, slezena, koža, oči, kosti
 Akutna faza- febrilnost, mialgije, limfadenopatija, kožne i očne promjene
 Subakutna faza- hilusna limfadenopatija, febrilnost, artralgije
 Hronični tok (progresivni): HRI, kožne promjene i limfadenopatija
 Dijagnoza- RTG pluća, Kveimov test
Tumori pluća
 Klinička slika- kašalj, iskašljavanje hemoptizije, bolovi, febrilnost,
dispneja, promuklost, disfagija, bol u ramenu (pancoast)
pareneoplastični sindrom (neurološki, reumatski, endokrini i
hematološki poremećaji)
 Dijagnoza- RTG, CT, MRI, endoskopija, punkcija izliva, laboratorija
 Podjela-
 Benigni: tumori su rijetki (adenomi bronha, fibromi, hamartomi, lipomi
pluća)
 Maligni tumori (karcinomi)- 1. planocelularni karcinom (60%), 2.
Mikrocelularni karcinom (20%), 3. Adeno-karcinom (do 20%), 4.
Karcinom velikih ćelija
Plućna tromboembolija
 Infarkt pluća (PTE)- nastaje zbog nagle opstrukcije plućne arterije ili
njenih grana embolusom (iz desne komore, nogu, male zdjelice, kod
porodjaja i preloma)
 Klinička slika- u zavisnoti od grane koja je opstruisana, retrosternalni
bol, dispenja, cijanoza, kašalj, hemoptizije, gubitak svijesti
 Dijagnoza- RTG pluća, scintigrafija, EHO Dopler, EKG
 Terapija- kiseonik, antikoagulati, antibiotici
Pleuritis
  Nastaje najčešće sekundarno, u sklopu pneumonije, apscesa ili
pneumotoraksa
 Pleuritis sicca (febrilnost, bol, kašalj)
 Pleuritis exudativa (dispneja, cijanoza, tahikardija, TBC)
 Empijema pleure (febrilnost, dispneja, preznojavanje)
 Pleuritis adhesiva (probadi, bolovi)
 Dijagnoza- RTG, punkcija pleure i laboratorija
Pneumotoraks
 Akutno stanje otežanog disanja zbog prodora vazduha u pleuralni
prostor
 Dijeli se na: 1. spontani (ventilni)- nepoznate etiologije pri udahu ulazi
vazduh i ostaje zarobljen; 2. vještački- prilikom povrede parijetalne
pleure iglom spolja; 3. traumatski- kod povreda
 Dijagnoza- fizikalni pregled, RTG pluća
 Terapija- evakuacija vazduha, antibiotici, zbrinjavanje povrede