Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 85

swl sqwrvW, mhInw ju l weI 2011

PwauNfr cyArmYn qqkrw


sR I mwn sM q bwbw virAwm isM G jI mhwrwj
cyArprsn 1. √øÍ≈Á’∆ 2
(sM q mwqw bIjI) rxjIq kO r jI, rqvwVw swihb
2. bwrwmwhw 4
SUBSCRIPTION - ⁄≥Á≈ - (Á∂Ù)
√≈Ò≈È≈ ‹∆ÚÈ ’≈Ò Î∆ ’≈Í∆ 3. gurU CyvyN pwqSwh qy BweI swDU rUpw 21
B@@/- B@@@/- B@/-
BH@/- B@H@/- (For outstation cheques) 4. BweI BgIrQ jI nUM bRhmigAwn dw aupdyS 27

Postal Address for 'ATAM MARG' Enquiry, 6. ikv kUVY qutY pwil 45
Money Order, Cheque and drafts in India :
ATAM MARG MAG. VISHAV G. R. M. 5. bM d gI nwmw 53
CHARITABLE TRUST, Ratwara sahib,
P.o. Mullanpur Garibdas, Distt. Mohali - 140901 6. sqvMq kOr 58
SUBSCRIPTION FOREIGN («ÚÁ∂Ù)
7. auqSwh BrpUr sihj mwrg 60
Annual Life
U.S.A. 50 US$ 500 US$ 8. ishq r`iKAw igAwn 63
U.K. 30 $ 300 $
Aus. 80 $ 800 $
Europ 50 Euro 500 Euro √øÍr’ Èß. rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï
Postal Address for 'ATAM MARG' Enquiry, Money
Awqm mwrg mYgzIn - IDAGBADCIA, 79
Order, Cheque and drafts from foreign to :
rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï - @AF@ñBBEE@@A
VISHAV GURMAT ROOHANI MISSION gu. rqvwVw swihb ivKy AKMfpwT buikMg sbMDI - 9417214386
CHARITABLE TRUST prÓ √«Â’≈rÔØ◊ Ï∆‹∆ dy syvwdwr - 0172-2266315, IDAGBADCHA
Gurdwara Ishar Parkash, Ratwara Sahib (Near Ï∆. ¡À‚ ’≈Ò‹ IDAGBADCHB
Chandigarh) P.O. Mullanpur Garibdas, Teh. Kharar, Ï≈Ï≈ r≈«‹øÁr «√øÿ √Ã∆ Ó≈È ¶◊r IDAGBADCH@
Distt. S.A.S. Nagar (Mohali) 140901, Pb. India. ¡≈‚∆˙ Ú∆‚∆˙ Ò≈«¬ÏÃ∂r∆ IHGBHADCHE, IDAGBADCHE
Exemption U/S 80-G upto 31.03.2012 vide L. No. ◊πr» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ «Ú«Á¡≈ Ó≥Ár rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï @AF@-BBEE@@C
√ø ګr¡≈Ó «√øÿ ÓÀÓr Ø ∆¡Ò ÍÏ«Ò’ √’±Ò @AF@-BBEE@@D
CIT-II/CHD/80G/TECH/245/2008-09/823 ‹rÈÒ IDAGBADCHD
Registration Under Foreign Contribution (Regula- ¡≥«ÓàÏ≈‰∆ √’≈¬∆ ‡∆.Ú∆. √À‡∂Ò≈¬∆‡ ⁄ÀÈÒ @AGF Â∂ √ø ӑ≈r≈‹
tion) Act 1976 R.No.115320023 √ø Ï≈Ï≈ Ú«r¡≈Ó «√øÿ ‹∆ rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï Ú≈«Ò¡ª Á≈ ’∆rÂÈ
«ÈÓÈ ¡È∞√≈r ‘À -
Awqm mwrg mY g jIn nw imlx qy Aqy mhWpu r KW v` l o N
pR k wiSq ikqwbW mM g vwau x leI sM p rk nM . - r √Ú∂r∂ A@.@@ Ú‹∂ ÂØ∫ AA.@@ Ú‹∂ º’
¡ÀÂÚ≈r
Head Office INDIA- (M) 94172-14391, 9417214379, √ØÓÚ≈r Ù≈Ó G.@@ Ú‹∂ ÂØ∫ Ù≈Ó H.@@ Ú‹∂ º’
Ô±.’∂. √Ó∂∫ ¡È∞√≈r √π«‰¡≈ ‹≈ √’Á≈ ‘ÀÕ
0160-2255002, Fax - 0160-2255009
Ï≈Ï≈ ‹∆ Á∂ ’∆rÂÈ ˘ Í»r∂ «ÚÙÚ «Ú⁄ www.amritbani.com ÂØ∫
U.S.A. - Baba Satnam Singh ji Atwal √π«‰¡≈ ‹≈ √’Á≈ ‘ÀÕ ¡≈͉≈ √Óª Ô±.’∂. √Ó∂∫ ¡È∞√≈r «ÈrË≈r ’rØÕ
Phone and Fax : 408-263-1844 ‹≈r r Â≈ - ¡≈ÂÓ Ó≈r
r ◊ √«Ír
r∆ ’r r⁄»¡Ò √≈«¬ø«‡«Î’ ¡À˜»’∂ÙÈÒ
Bhai Kuldeep Singh Sher Gill ⁄Àr∆‡∂ÏÒ ‡rr√‡, Ô±.’∂.
Phone : 408-230-8319
Bhai Parmjit Singh Sandhu - Cell: 07788389135 ÍÃ’≈Ù’ Á∂ √Ì ‘º’ r≈÷Ú∂∫ ‘ÈÕ
Canada - Bhai Sarmukh Singh Pannu
Phone - 604-433-0408 «ÍÃø‡r, ÍÏ«ÒÙr Â∂ ¡À‚∆‡r Ï≈Ï≈ hrpwl «√øÿ rqvwVw
England - Bibi Gurbax Kaur /Jagtar Singh Jagi swihb È∂ “¡≈ÂÓ Ó≈r◊” ‹À ¡≈Î√À‡ «ÍÃø‡r˜, I@E
Phone : 0121-200-2818 «¬ø‚√‡r∆¡Ò ¬∂r∆¡≈, Î∂˜-B, ⁄ø‚∆◊Û∑ ÂØ∫ ¤ÍÚ≈ ’∂
Fax : 0121-200-2879, Raj Mobile : 07968734058
Óπº÷ ÁÎÂr “¡≈ÂÓ Ó≈r◊”, rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï, ‚≈’÷≈È≈
For more information please visit us on internet at:- ÓπÒªÍπr ◊r∆ÏÁ≈√, «‘√∆Ò ÷rÛ, «˜Ò≈ ¡À√.¬∂.¡À√
'Awqm mwrg' Email : atammarg1@yahoo.co.in julweI, 2011
1
http:# www.ratwarasahib.org, http # www.ratwarasahibmedia.org
È◊r (ÓØ‘≈Ò∆) Í≥‹≈Ï ÂØ∫ ÍÃ’≈«Ù ’∆Â≈Õ
sM p wdkI
Awqm mwrg mwisk rUhwnI piqRkw dy bwnI sMq dI DrqI qy kr idqw jwvy[ ij`Qy hux AMgITw swihb SSoBq
mhwrwj jI dw gurduAwrw rqvwVw swihb ivKy dyS hY[ Awp jI ny AsQwn nUM KUbsUrq bxwaux leI AnykW
ivdyS dIAW sMgqW v`lNo 17 jUn nUM srIrk jnm idhwVw Awmly, bhyVy, mOlsrI, inMm, iqRvYxIAW (inMm,ip`pl Aqy
bhuq hI SrDw auqSwh DUMm-Dwm dy nwl mnwieAw broty nUM iek`Tw lgwauxw) lgweIAW ndI dy kMFy qy jmoey dy
igAw hY[ drKq lgwey gey qW jo brswqI ndI jo ik AwSrm dy nwl
ies KuSIAW Bry idn nUM bhuq v`fw mhwn siqsMg lMGdI hY ijs dw sbMD sRI ikRSn mhwrwj Aqy kYroN pwfvW
sMmyln dy rUp AMdr rqvwVw swihb dI piv`qr DrqI ivKy nwl hY[ AnykW qrW dy Pu`l bUty mOsm dy ih`swb nwl iKV ky
bhuq hI SrDw, ipAwr siqkwr Aqy auqSwh pUrbk vwqwvrx nUM Su`D piv`qr bxwauNdy hn[ keI ieho ijhy bUty
mnwieAw igAw hY[ AMimRq vyly qoN hI sMgqW drbwr swihb hn jo rwq smyN suMgdIAW Cfdy hn[ hr svyr ie`k nvHW
Aqy qpo AsQwn kutIAw AMdr Aqy qpo bx drKqW Q`ly cwA auqSwh ihrdy AMdr pYdw krdI hY[ inrMqr 1986 qoN
bYT ky dyS, kwl, vsqU qoN aupr auT ky inj nwm AnMd nUM DMn swihb sRI gurU gRMQ swihb jI dI bwxI dw AKMf jwp,
smwDI AsiQq ho ky mwxnw SurU kr idqw sI[ keI idn sRI jpujI swihb dy jwp, vwihgurU mMqr dy jwp, mUl mMqr
pihlW hI XwqrU rUhwnIAq dw AnMd mwnx vwsqy dySW dy jwp ho rhy hn[ svyry 3.00 vjy vwihgurU mMqr dy lMmI
ivdySW qoN phuMc cuky sn[ 17 jUn vwly idn mhWpurSW dy hyk nwl jwp SurU ho jWdy hn[ Awsw pUrIAW krn vwlI
pRaupkwrI kwrjW nUM Xwd kIqw igAw[ v`K-v`K sMpRdwie dy Awsw jI dy vwr dy kIrqn nwl smwpqI huMdI hY[
swDU sMq dy ivcwrW dw kyNdrI Bwv mhWpurSW dy praupkwrI Awaux vwlI pnIrI dy aujvl Biv`K vwsqy Aqy
jIvn aupr hI kyNdirq huMdw sI ikauNik gu. rqvwVw ijMdgI hr p`K nUM pUrw krn vwsqy sMgqW dy sihXog nwl
swihb dI DrqI ivKy mhWpurSW ny Awpxy jIvn dI swrI mhwn auprwly kIqy jw rhy hn[ sI.bI.AYs.eI. nwl sbMDq
inj kmweI sPlI kIqI hY[ hspqwl skUl kwljW msijdW kyNdrI borf dIAW klwsW dy nqIjy S`q-pRqI-Sq Aw rhy
mMdrW gurduAwirAW, sVkW dI kwrsyvw kwrjW ivc sB qoN hn[ ipMfW nwl sbMDq ividAwrQI ijnHW dy mwpy vI bhuqy
pihlW mhWpurSW ny Awpxw inj Pwrm jmIn vyc ky pVHy ilKy nhIN hn ibnHW itauSnW qoN sI.bI.AYs.eI. borf
Xogdwn pwieAw Aqy aunHW dy ies qrHW prYktIkl jIvn id`lI nwl sbMDq 95% q`k nMbr AMgryjI Awid iviSAW
qoN syD lY ky aunHW dy srIr qoN bwAd vI dySW ivdySW dIAW iv`c pRwpq kr rhy hn[ ieh swrw kuJ koeI AidRS SkqI
ipAwr vwlIAW sMgqW Awpo Awpxw Xogdwn pw rhIAW dy nwl ho irhw hY[ mhWpurSW Aqy bIjI dI ASIrvwd kMm
hn[ Ajoky smyN iv`c mhWpurSW dy jIvn swQI prm pUjX kr rhI hY[
siqkwrXog bIjI dy ASIrvwd nwl trst dy swry Adwry ies idn sMgqW ny sMq mhwrwj jI dy pRapu kwrW
sPlqw pUrvk clwey jw rhy hn[ jo vI pRymI iek vwrI nUM Xwd kridAW aunHW dy pwey pUrinAW dy aupr clx
ies piv`qr DrqI dy drSn krdw hY, aus nUM ies DrqI dI pRiqigAw kIqI hY[ ivSv gurmiq rUhwnI imSn
dI iKc sdw hI bxI rihMdI hY[ cMfIgVH dI cmk-dmk cYrItybl trst dy bwnI mhWpurSW ny Awpxw swrw
dI dunIAW qoN iek pwsy ht ky pI.jI.AweI-mu`lWpur qn-mn-Dn gurduAwrw eISr pRkwS rqvwVw swihb
grIbdws-issvW rof qy ieh AsQwn hr ie`k Awaux ivKy lw idqw [ iehnW mhwn kwrjW dy iv`c mhWpurSW
vwly nUM rUhwnI jIvn hulwrw pRdwn krdw hY[ piv`qr dy jIvn swQI prm pUjX siqkwrXog bIjI dw pUrw
SWqmeI AsQwn ij`Qy trst dy bwnI mhWpurSW ny AwpxI pUrw sihXog irhw hY[ dUr idRStI dy mwilk mhWpurSW
piv`qr ijMdgI dy AwKrI pl ies AsQwn qy gujwry hn[ ny pRaupkwr dy kwrj inrMqr jwrI r`Kx vwsqy
trst dy bwnI mhWpurKW ny srIr dw piriqAwg krn qoN cYrItybl trst bxw ky pUrI rUp ryKw iqAwr kr
pihlW bcn kIqy ik myry srIr dw sskwr rqvwVw swihb idqI sI[ gurbwxI pRcwr nwm bwxI nwl joVn vwsqy

'Awqm mwrg' julweI, 2011


2
Awqm mwrg mwisk piqRkw ihMdI, AMgryjI pMjwbI iv`c hyT mhWpurKW dy lVIvwr ivcwr Aw rhy hn[ 'BweI
rqvwVw swihb qoN pRkwiSq ho ky sMswr dy kony kony BgIrQ jI nUM bRhm igAwn dw aupdyS' iDAwn nwl
iv`c rUhwnI sMdyS dy rhI hY[ ipCly 17 swl Awqm pVHn nwl swfy AMdr vI pRkwS krn dI smrQw r`Kdw
mwrg dw smW bhuq hI sunihrI smW irhw hY[ ies hY[ 'bMdgI nwmw' vwihgurU jI dI bMdgI iebwqd krn
smyN AMdr ieh hr mhIny inrMqr lwieP mYNbr, dIAW AnykW jugqIAW drsw irhw hY[ 'sqbMq kOr'
slwnw mYNbrW qoN ielwvw hornW q`k vI rUhwnI mMjlW isrlyK hyT risk bYrwgI mhWpurS BweI swihb BweI
qYA krn dw rsqw drswauNdw irhw hY[ AnykW hI vIr isMG jI dw ieiqhwsk lyK is`KI mwrg dy qp
gurbwxI dy gUhJ iviSAW nUM CohdIAW pusqkW pRkwiSq qiqKSw vwly kTn Gwlxw ivcoN Aqy ibKVy pYNfy nUM
ho cukIAW hn[ smyN smyN sMgqW dw ies pRaupkwrI qYA krn dI jugq drswaux vwlw lVIvwr lyK Cp
imSn nUM pUrw krn dw inrMqr sihXog rqvwVw irhw hY[ 'auqSwh BrpUr sihj mwrg' isrlyK hyT
swihb trst nUM pRwpq ho irhw hY[ sMswr-su-pRis`D mhwn krm XogI fw. svwmI rwm jI
hr pUrnmwSI rYx sbweI dw AlOikk smwgm dw lyK fw. bIbI qijMdr kOr jI v`loN hr mhIny
gurduAwrw eISr pRkwS rqvwVw swihb ivKy sMgqW dy Anuvwd krky Cpdw Aw irhw hY[ fw. svwmI rwm ny
ihridAW dy aupr ` AwpxI Aim`t Cwp Cfdw jw irhw rqvwVw swihb vwly mhWpurSW dy piv`qr hsqkMvlW
hY[ dySW ivdySW dIAW hjwrW sMgqW pUrnmwSI dI rwq rwhIN jOlI grWt dyhrwdUn ivKy mYfIkl kwlj dI
rqvwVw swihb smwgwm iv`c hwjrI BrdIAW hn[ iSlwinAws krvw ky ipAwry mhWpurSW dy ipAwr nUM
cMdrmW dIAW irSmW AMdr ruq Anuswr jVIAW bUtIAW Amr kr idqw hY[ iesy qrHW dI imswl sMq Aqr
pw ky AdBu`q drgwhI pRSwd KIr dw iqAwr huMdw isMG msqUAwxy vwilAW dI hY ijnHW dy rwhIN aus smyN
hY[ Xog AiBAws dy nwl inrog kwieAw gurmMqr dy ky N drI mM q rI mdn mo h n mwlvIAw ny ihM d U
cikqsw dI vI vrqoN kIqI jWdI hY[ pUrnmwSI dI XUnIvristI bnwrs dy iv`c sMsikRq kwlj dw nINh
rwq gurU gRMQ swihb pwqSwh dI hjUrI iv`c jwg ky p`Qr msqUAwxy vwly mhWpurSW qoN rKvwieAw sI[
jo AnMd sMgqW nUM pRwpq huMdw hY, aus nUM SbdW dy 'ishq ivigAwn' isrlyK hyT ilKy lyK nUM pVH ky
iv`c rUpmwn krnW bhuq hI muSikl kMm hY[ ies pQ prhyj nUM Awpxy jIvn iv`c kmw ky rog rihq
leI pUrnmwSI dy SuB Avsr dw lwhw pRwpq krn inrog jIvn ApxwieAw jw skdw hY[
vwsqy jrUr hI gurduAwrw rqvwVw swihb drSn dyx 8 Agsq idn dy 10 vjy qoN 4.00 vjy q`k
dI ikRpwlqw kro jI[ gurbwxI kIrqn siqsMg mhWpurSW dy jIvn swQI prm pUjX siqkwrXog bI.jI.
gurmMqr AiBAws auprMq pRSwd Ckx dy nwl lw- dw 94vW srIrk jnm idhwVw gu. eISr pRkwS rqvwVw
ielwj ibmwrIAW qoN Cutkwrw pRwpq ho ky rog rihq swihb ivKy mhwn gurmiq smwgm rwhIN mnwieAw
jIvn pRwpq huMdw hY[ jw irhw hY[ ies mhwn gurmiq smwgm iv`c swDU
ies mhIny dI ipAwrI rUhwnI piqRkw swvx sMq Aqy dySW ivdySW dIAW sMgqW huMm-huMmw ky phuMc
mhIny sMgrWd pRQwey Dur kI bwxI dI ivcwr mhWpurSW rhIAW hn ies leI Awp AwE hornW nUM ilAw ky
dy AnuBv rwhIN kIrqn ivcwr dy nwl SurUAwq lyK gurU Gr dIAW KuSIAW pRwpq kro jI[ mhWpurSW dy
rwhIN kIqI geI hY[ BweI swDU Aqy BweI rUpy dI pym
R jnm idhwVy aupr Aiq ADuink lMgr iemwrq dI
gwQw pVH ky gurU pRqI SrDw ivSvwS, BgqI krn kwr syvw SurU kIqI geI hY[ ies leI kwr syvw
vwly ikMny gux swfy AMdr pVH pRvyS krngy Aqy gurU iv`c Xogdwn pwaux dI ikRpwlqw krn jI[
ipAwr auqpMn ho ky nwm rs iv`c ibrqI ilv lIn (--------)
ho jwvygI[ 'ikv kUVy qutY pwil' kUV dI idvwr ikvyN
tuty Aqy pRmwqmw nwl myl ikvy hovy ies isrlyK

'Awqm mwrg' 3 julweI, 2011


swvix dI sMgrWd
sM q virAwm isM G jI
bwnI iv. gu . rU . imSn

Swn.......................................[ iPlwsPIAW pVH lE, ikMnIAW hI qIrQ Xwqrw kr


lE[ pMjwh vwrI qusIN hymkuMt swihb jw AwE, hzwr
siqnwmu sR I vwihgu r U ,
vwrI hzUr swihb jw AwE, nhIN imtdw, jw ky dyK
DM n sR I gu r U nwnk dy v jIE mhwrwj!
lE[ Pyr qW kihE ik bwbw jI! JUT boldw hY[ iehdw
fM f au i q bM d n Aink bwr srb klw smrQ]
rsqw hI hor hY imtwaux dw, ieh rsqw nhIN hY[
AM g - 256
iPrq iPrq pR B AwieAw ijhVI swnUM szw iml rhI hY -
pirAw qau srnwie] keI jnm Bey kIt pqMgw ]
nwnk kI pR B by n qI ApnI BgqI lwie] keI jnm gj mIn kurMgw ]
AM g - 289 keI jnm pMKI srp hoieE ]
Dwrnw - pR B sB ikCu qy r w jI, keI jnm hYvr ibRK joieE ] AMg - 176
mY ikCu nwhI-mYN ikCu nwhI[ hux qW swnUM AYvyN hI lgdI hY g`l, jdoN gDy
bxy hoey sI, Bwr c`uikAw hoieAw sI, pwxI nhIN sI
mY nwhI pRB sBu ikCu qyrw ]
pIx nUM idMdw koeI, grmI pYNdI sI bhuqI, aus vyly
eIGY inrgun aUGY srgun
dw hwl dyK lE kI hoxw hY[ jIv Awqmw qW EhI hY
kyl krq ibic suAwmI myrw ] 1 ] rhwau ]
auh qW k`pVy bdldI hY[ ku`qy bx ky bdldI hY, s`p
ngr mih Awip bwhir Puin Awpn
bx ky bdldI hY, mhwrwj kihMdy ie`k jnm nhIN,
pRB myry ko sgl bsyrw ]
keI jnm[ kIVy, mkOVy hI bxdy qury Awey[ keI jnm
Awpy hI rwjnu Awpy hI rwieAw
hwQI hI bxdy qury Awey[ ikMnIN vwrI pMKI hI bxI
kh kh Twkuru kh kh cyrw ] 1 ]
gey hW, swFy s`q l`K iksm dy pMKI, auh ikqy ie`k
kw kau durwau kw isau blbMcw
vwrI QoVHI nw bxy ny, bxdy hI qury Awey hW[ AYnI
jh jh pyKau qh qh nyrw ]
vwihgurU dI imhr hY, AYnw imhrbwn hY ik swnUM ipClw
swD mUriq guru ByitE nwnk
imil swgr bUMd nhI An hyrw ] AMg - 827 Bu`l jWdw hY[ ijhVw Awh jIvn iv`c vI kirAw hY,
auh vI Bu`ilAw hoieAw hY[ jdoN AsIN imhnqW krdy
swDsMgq jI! g`j ky bolxw siqnwm sRI vwihgur[U sI, aumId hI nhIN sI ik kdy ies drjy 'qy phuMc
dUr-drwz qoN Awp swvx ijsnUM swaux vI AwKdy ny, jwvWgy[ kwrW iv`c vI cVH jwvWgy[ kdy koeI siq sRI
ies mhIny dy sB qoN pihly Su`B idhwVy dI hwzrI Akwl vI bulw dyvygw[ auh Bu`l igAw swnUM, auh nhIN
Brn vwsqy, SrDw Brosy dy nwl, sYNkVy iklomItrW 'qoN Xwd hW[ A`j vwlw Xwd hY ik mYN bhuq v`fw bx
c`l ky ie`Qy phuMcy EN[ vwihgurU quhwfw jo sPr hY, igAw[ Awh rOlw-r`pw ijhVw hY ieh swnUM jMmx mrn
Xwqrw hY ausnUM lyKy iv`c lwvy, swvx dy mhIny dy bwry dy gyVy iv`c leIN iPrdw hY[ swry smJdwr hoN, quhwfy
AwpW ivcwr krnI hY[ jo Sbd AwpW piVHAw hY, iDAwn 'c koeI Anjwx nhIN[ nw bIbIAW 'c, nw BweIAW 'c,
dyxw myrI bynqI v`l[ jy ieh smJ iv`c Aw jwvy g`l bVI is`DI ijhI hY[ mYN qW ieh dyKdw huMdw hW
pihlI hI lweIn - 'mY nwhI pRB sBu ikCu qyrw ]' ik jy positive mind dy nwl AsIN g`l nhIN lYNdy,
AYnI hI hY g`l ies qoN izAwdw nhIN hY, koeI AYsy qusIN gurduAwry Awey EN, mweI! kI ie`Qy Awaux dw
ArQ nhIN mYN kr irhw ik bVy AOKy ArQ ny jW jI Pwiedw hY? ik`fI dUroN c`ly EN, svyr dy c`ly hoey EN,
mYN bVI iPlwsPI kihMdy EN[ ie`k g`l gurU mhwrwj bwirSW dy ivcIN lMG ky Awey, pwauNty swihb v`l dsdy
kih rhy ny, 'mY nwhI pRB sBu ikCu qyrw ]' iehdy ny ik bhuqw hI mINh peI igAw hY[ nwrwiexgVH dy
mukwbly 'qy swfy AMdr ies qoN ivprIq aultw inScw kol jw ky hitAw hY, ikauN Awey EN, qusIN AYnI Kycl
visAw hoieAw hY[ auh inScw ieh hY ik hy pRBU! mYN ikauN Jldy EN? koeI sbk imldw hY, koeI cIz lY ky
hW, sB kuC myrw hY[ jy ieh lweIn imt jwvy qW jWdy EN? swnUM Awpxy mksd dw vI nhIN pqw[ TIk
muV ky jMmx mrn dy gyV iv`c hI nhIN Aw skdw[ hY, swfy sMskwr koeI AYsy ny, swnUM leIN iPrdy ny[
huxy hI sPr imt skdw hY, AYsy vyly, ie~Qy hI bYTy[ sujwg ho ky nhIN g`l krdy, ijMnW icr sujwg ho ky
pr imtdw nhIN hY ikMnw hI zor lw lE, ikMnIAW hI

'Awqm mwrg' julweI, 2011


4
iksy g`l nUM nhIN kIqw jWdw[ g`l dw nqIjw h`Q nhIN huMdI, hoS-hvwS gwieb huMdy ny auhdy, auh ie`k dm
AwieAw krdw[ su`q AinMdy ijhy qury iPrdy hW[ kwm ibrqI 'c Aw igAw ik hYN! AYnI sun`KI lVkI,
CotIAW-CotIAW g`lW swfy mn ivc vsIAW hoeIAW ny[ ieh qW myry kol hoxI cwhIdI hY[ pRSwdw Ck hty,
lyikn ieh nhIN pqw ik AsIN ikauN jWdy hW? kI auh ijs vkq auhnUM ivdw krn igAw guris`K[ auhny
mqlb hY swfy Awaux dw? ieh nhIN soc AwauNdI ik ip`Cy htw id`qy swry ik mYN iehdy nwl g`l krnI hY[
mYnUM qW kroVW hI swl ho gey, Btkdw iPrdw hW, kihMdw dyK is`Kw! mYN rwjw hW ie`Qy dw qYnUM pqw hY?
ieh qW ikqy suKwlI g`l hY ik bMdw bixAw hoieAw qYnUM vI qy qyry swry t`br nUM mYN mwr skdw hW, ku`t
ieho ijhI hwlq iv`c Aw jwvy, Awh huxy hI mYN ie`Qy skdw hW, grIb bxw skdw hW[ auh kihMdw hW[
bYTw sI suxdw sI, BweI hrpwl isMG kihMdy sI ik kihMdw, pr mYN ieh kMm nhIN kr skdw, D`ky nwl
gurU dsvyN pwqSwh mwlvy 'c gey hoey ny, auQy ie`k vI mYN qyrI lVkI iljw skdw hW, qUM sMmqI nwl AwpxI
GogV mwr id`qw[ mhwrwj dy hr bwx dy nwl svw lVkI myry kol ilAw[ bVw Bwrw svwl Aw igAw,
qolw sonw l`igAw huMdw sI[ auh ies krky huMdw sI gYrq vwlw sI guris`K, bMdgI krn vwlw, auhny ikhw
ik ijhdy swfw bwx l`gy, auhdw Blw ho jwvy[ ikvyN iehdy nwloN cMgw qW mr jwxw hI TIk hY[ auh lVkI
huMdw Blw? gurU dy h`QW nwl CoihAw hoieAw bwx jdoN ny jdoN ipqw dy qOr bdly hoey dyKy, ichrw dyiKAw,
iksy dy lgdw hY auh pihlI g`l qW ieh krdw hY kihx l`gI, ipqw jI! Awpxy Gr A`j sMgq nUM pRSwdw
ik auhdy swry pwp nwS kr idMdw hY ie`k vI nhIN sI qusIN KuS hoxy cwhIdy sI, auhdI QW dy auqy quhwfy
bcdw[ ieh bVI BwrI ikRpw sI aunHW dI[ dUsrw ieh ichry dy auqy AYsy nkS auBr Awey ijvyN mhwn icMqw
sI ik auhdw imRqk srIr ruly nw, svw qolw sonw 'c qusIN cly gey huMdy EN? iehdI qW AwpW nUM KuSI
A`j ikMnw mihMgw hY[ jy iksy dw ikRAwkRm krnw hovy hoxI cwhIdI sI[ koeI jvwb nw id`qw, lVkI bVI
qW dyK lE mhwrwj pUrw Krcw idMdy sI ik ieh ruldw smJdwr sI[ Pyr pu`iCAw, Pyr pu`iCAw[ sMgq ivdw
nw iPry iehnUM Krcw vI dy idE[ AgwhW vI nw ruldw kr id`qI, Pyr pu`iCAw ik ipqw jI! mYnUM d`so, quhwfy
iPry, ikauNik swfy h`QoN ieh mwirAw igAw[ auh GogV AMdr bhuq gihrI icMqw hY, kihx l`igAw, bytw! mYN
mwr id`qw, nwl sI dwn isMG vgYrw[ auh mhwrwj dI kI krW[ myrI ie`zq dw svwl Aw igAw, ie`k pwsy
ikRAw nUM jwxdy nhIN sI, ikauNik nvyN-nvyN is`K bxy rwjw hY, ie`k pwsy auhdI mUVH m`q hY[ ie`k pwsy auh
sIgy[ pihly ijhVy is`K sI jW qW auh ShId ho gey[ sB kuC kr skdw, AwpW nUM aujwV skdw hY jy mYN nw
qkrIbn ShId hI ho gey sI, QoVHy hI bcy sI[ auh g`l mMnIN[ mwr vI skdw hY, zbrdsqI vI kr skdw
J`t bol auiTAw ik vwh mhwrwj jI! qusIN qW GogV hY[ kihMdI, AYsI ikhVI g`l hY? is`K kihx l`igAw
mwr id`qw[ mhwrwj kihMd,y hW GogV mwr id`qw[ ivcwr ik auhny qyry bwry ikhw hY ik AwpxI lVkI nUM myry
vwlw ie`k isMG sI, s`cy pwqSwh! iehnUM bolxw nhIN kol Byj, mYN ikvyN Byj dyvW[ kihx l`gI ik ipqw jI!
AwauNdw[ ikRpw krky swnUM auh gupq g`l d`so ik auh qusIN iPkr nw kro, mYN Awpy clI jwvWgI[ mYnUM AwpxI
GogV ikauN mwirAw? ie`zq r`Kx dw Awp pqw hY[ kihMdy, bytw! auh jwhl
mhwrwj kihMdy, ipAwirE! ieh ie`k sO ie`k bhuq hY[ kihMdI, qusIN nw ipqw jI iPkr kro[ mYN
jnm pihlW rwjw sIgw[ ieh rwjw mhWpurSW dw is`K quhwnUM dwg nhIN l`gx idMdI koeI vI[ mYN bMdgI kIqI
sIgw[ ie`k grIb is`K sI auhdy mn 'c AwieAw ik hY bcpn qoN, nwm jipAw hY[ myrI ibrqI 'c koeI
mYN guris`KW nUM bulw ky Awpxy Gr iv`c jo jl pwxI vI igrwvt nhIN AweI A`j q`k[ mYN sqI hW[ qusIN
mYN Ckw skdw hW, myrI qwkq 'c hY, mYN auh kr myrw iPkr nw kro, myrI ie`zq myrw siqgurU r`Kygw[
lvW, rwjw cMgw sI, auhnUM jw ky bynqI krI ik auh clI jWdI hY ausny ikhw ik mYN Aw geI, d`so kI
mhwrwj! myry Gr A`j smwgm hY, guris`K iek`Ty ho krW[ auhny AwpxI g`l kih id`qI[ auh kihMdI, cMgw
rhy ny qusIN vI drSn dy idE[ jo jl pwxI myry qoN mYN k`lH nUM iqAwr ho ky AwvWgI[ myrw k`lH nUM ieMqzwr
srygw auh mYN syvw iv`c hwzr krWgw[ rwjw kihx krIN[ dUsry idn clI geI[ ausny rwjy nUM smJwieAw
l`igAw ik cMgw beI, mYN AwvWgw[ auh jd AwieAw, ik rwjn! rwjy mW ipau huMdy ny, qYnUM vwihgurU ny bVI
guris`K aus vyly lMgr vrqw irhw sI[ ieMqzwm kr au~cI pdvI 'qy ilAWdw hY[ Awh mwVy kMm nw soc[
irhw sI[ aus dI lVkI sI ATwrHw-aunHIN swl dI, AsIN qyry bwl-b`cy hW, irAwieAw b`cy huMdI hY[ ieh
bhuq suMdr sI, auh bVy ipAwr nwl pRSwdw vrqwA glq g`l nw soc[ auh hitAw hI nw, auh nwl kihx
rhI sI[ rwjy ny jd aus vl dyiKAw; pYsy dI, mwieAw l`gI ik qUM kwmXwb nhIN hoxw ies g`l dy AMdr[
dI ivhu cVHI huMdI jd bMdy nUM auhnUM Akl nhIN jdoN ausny zbrdsqI auhdI bWh PV leI, auhny dUjy
h`Q iv`c zihr sI ausy vyly inGl leI[ kihx l`gI,

'Awqm mwrg' 5 julweI, 2011


rwjn! qUM gMdw kMm kirAw hY, gMdgI Kwx dI nIq srp join vil vil AauqrY ] AMg - 526
DwrI hY qUM jwh, sO jnm qUM GogV bxyNgw[ s`p dw vI iml jWdw hY, sUr dw vI iml jWdw
hux sO jnm auhdy gurU dsvyN pwqSwh vyly mu`ky[ hY, vysvw dw vI iml jWdw hY, BUqW dw vI iml jWdw
sqI dw bcn sI auh tl ikvyN skdw sI[ mr jWdw hY[
sI GogV bx jWdw sI, mr jWdw sI Pyr GogV bx ie`k BUq mYnUM imilAw piVHAw iliKAw sI, bhuq
jWdw sI[ GogV gMdw huMdw hY, ies dI Kurwk gMdI piVHAw hoieAw mOlvI sIgw auh sulm y wn nwauN sI auhdw[
huMdI hY[ aus vyly drKq dy su`ky mu`F 'qy bYTw sI, gurU mYN ikhw sulymwn! ieh d`s ik quhwfI AbwdI ikMnI ku
mhwrwj ny bwx mwirAw[ hY? mYnUM auh ig`l swihb kihMdw huMdw sI[ kihMdw,
gurU mhwrwj ny ieh swrI iviQAw d`sI[ kihx ig`l swihb! qusIN ikMny ku hoN? mYN ikhw, AsIN hYgy,
l`gy, rwjy ny puMn dwn qW bhuq kry sI, kuC mhWpurSW jd 90 kroV qoN hyTW sI AwbwdI[ mYN ikhw, c`l ie`k
dI sMgq dw Pl vI iehnUM imlxw sI[ ies krky Arb lw lY[ kihMdw iehnUM iqMn sO nwl guxW kr idE,
aus lVkI dw jo bcn sI, sO jnm GogV bxn dw[ mYN ikhw ieh qW ho igAw qIh Krb[ kihMdw qIh
auh pUrw ho igAw qy AsIN iesdy ijhVy pwp kIqw Krb AsIN pRyq hW[ swnUM ie`k mnu`K, iqMn sO AsIN[
hoieAw sI, auh mwP kr idqw ikauNik iehny Bog Awh swfI igxqI hY[ mYN ikhw, rihMdy ik`Qy EN? kihMdw
ilAw[ Awh swrw swfw hI ipAw hoieAw hY ij`Qy jIA krdw
hY auQy rihMdy hW[ mYN ikhw, Pyr vI kuC mwVw motw qW
so ieh mYN bynqI ies krky krI hY ik ik`Qy d`s? kihMdw kwhdw d`sxw hY frngy lok jy AsIN ds
rwjw, ik`Qy gMdgI Kwx vwlw GogV[ jdoN jIv Awqmw id`qw[ AsIN icMbVdy hW, ijvyN cmig`dV icMbVy huMdy
iehdy iv`c ijhVw rihMdw hY nw, srIr C`fdw hY, auh ny, AYs qrHW mwVy-mwVy puAwieMt nUM icMbV ky bYTy rihMdy
ikqy gYb iv`c nhIN rul jWdw ik auqy jw ky rul igAw hW[ swnUM hukm nhIN hY ik AsIN quhwnUM kuC kih skIey[
ikqy, pqw hI nhIN[ AsIN ausy nUM kihMdy hW jW qW swnUM koeI bMnH ky vwV
ikQhu aupjY kh rhY kh mwih smwvY ] dyvy, jW aus nwl swfw koeI lYxw dyxw hovy[ Pyr PVdy
AMg - 1193 hW[ nhIN qW AsIN dunIAW nUM mwr dyeIey[ pr swfw
mhwrwj jI nUM svwl kirAw ik ieh jIv AwauNdw vs nhIN cldw ij`Qy pRmySr dw koeI nwm jpdw[ auQoN
ik`QoN hY, rihMdw ik`Qy hY, ik`Qy cilAw jWdw hY jd AsIN n`T jWdy hW[ jmdUq vI n`T jWdy ny, AsIN vI
mr jWdw hY[ mhwrwj jI ny ikhw - dOV jWdy hW[ so AYs qrHW jUnW hI jUnW ny lyKw p`qw
jIA jMq siB Ksm ky kauxu kImiq pwvY ] kOx kr leygw dunIAW 'c kOx jMimAw hY ijhVw swirAW
AMg - 1193 dw lyKw kr deygw[ mhwrwj kihMdy, 'jIA jMq siB
Ksm ky kauxu kImiq pwvY ]' clo ijMnW ku swnUM pqw
ieh AYny jIv jMq ny jy AwpW igxIey qW iesy
hY AYnw ku lY lE[ Awh ku`qy ib`ly, dyKdy hW AwpxIAW
planet dy auqy ie`k Arb swfI AwbwdI hox vwlI hY
A`KW dy nwl ienHW swrIAW jUnW dy iv`c AwdmI nUM Gum M xw
QoVHy idnW 'c[ ie`k Arb dw ikhVw lyKw joKw lw
pYNdw hY[
laU? Pyr jUnW ny, ie`k-ie`k jUn l`KW-l`KW iksm dI
hY[ swFy s`q l`K iksm dy pMCI ny, ie`k-ie`k iksm sMq kY dUKin iqRgd join ikrmwie ] AMg - 279
ijhVI hY auhdy 'c l`KW kroVW ny[ ieh KrbW-KrbW ijhVw sMqW nUM duKI krdw hY, qMg krdw hY auh
cilAw jWdw hY, mhwrwj kihMdy, ipAwirE! AYinAW qW krI jWdw hY pr sMq duKI nhIN huMdy[ ieh vI
dI kImq kOx pw ky d`sy[ kwgz vI AYny nhIN bxy jy Prk hY, aunHW dy AMdr AYnw AnMd huMdw hY, AYnw KyVw
swrI dunIAW dy kwrKwny vI c`l pYx, kwgz bxweI huMdw hY -
jwx, qW vI swrI dunIAW dy hwl ilKy jw skdy[ ies nwnk Bgqw sdw ivgwsu ]
krky krmW dy ihswb nwl AwauNdw hY jIv cilAw suixAY dUK pwp kw nwsu ] AMg - 2
jWdw hY[ ieQoN jw ky Awpxy krmW dy ihswb nwl ausnUM auh sdw hI iKVy rihMdy ny, gurU pMjvyN pwqSwh
k`pVw imldw hY, auhnUM srIr imldw hY ijhVw iPrdw nUM mIAWmIr ny ikhw ik s`cy pwqSwh! qusIN q`qI qvI
hY GuMmdw auhnUM jIv Awqmw kihMdy ny, jo mirAw nhIN 'qy bYTy EN, pwxI 'c aubwl id`qy[ swrI dunIAW nUM ie`k
krdw[ iehnUM k`pVw imldw hY, ikho ijhw iml jWdw Purny nwl Kqm kr skdy EN, qusIN ienHW nUM nhIN srwp
hY[ mhwrwj jI ny d`isAw vI hY - dy skdy? mhwrwj kihMdy, mIAWmIr! kIhdy nwl krIey?
AMiq kwil jo lCmI ismrY AYsI icMqw mih jy mrY ] ieQy ds vwihgurU qoN ibnW koeI hor hYgw?

'Awqm mwrg' julweI, 2011


6
Awpy pwvku Awpy pvnw ] jwrY Ksmu q rwKY kvnw ] kryNgw kI[
AMg - 329 cwir pwv duie isMg guMg muK qb kYsy gun geIhY ]
paux pwxI bYsMqr mwih ] aUTq bYTq Tygw pirhY qb kq mUf lukeIhY ]
cwir kuMt dh idsy smwih ] AMg - 294 AM g - 524
kihMdy, AsIN suKmnI swihb 'c d`isAw hY ik sotI mwrnI hY PVwk dy ky ik au~T Eey[ h`l nUM
paux iv`c vI EhI hY, pwxI iv`c vI EhI hY, bYsMqr joV ilAw qW sotIAW mwrI jwxIAW ny[ auhny ikhVw
iv`c vI EhI hY[ jy q`qy pwxI, dyg dy iv`c swnUM bol ky d`sxw hY ik myry sotI nw mwr[ jy d`sy vI qW
aubwlw dy id`qw, aus iv`c vI EhI sIgw, hor qW ikhVw EhdI koeI prvwh krdw hY[ Pyr kihMdy qUM
koeI hY nhIN sI[ hux ieh q`qI qvI 'qy ibTweI bYTy Awpxy Awp nUM ik`Qy lkoeyNgw[ vwihgurU dw nwm jpx
ny, A`g vI auh Awp hY, qvI vI Awp hY, kOx kIhdy krky bYl ho igAw[ swrw idn vx iv`c iPrdw hYN,
auqy bYTw hY, kOx kIhnUM srwp dyvy[ ieh idRStI qyrw pyt Br nhIN huMdw[ kbIr swihb kihMdy jy qUM
mhWpurSW dI hoieAw krdI hY dunIAW nUM ie`h g`l myrw ikhw mMn lYNdw -
smJ 'c nhIN AwieAw krdI[ so auh sdw iKVy rihMdy
hir ibnu bYl ibrwny hueIhY ] Pwty nwkn
ny, mhwrwj kihMdy, jy koeI duKI krdw hY aunHW nUM,
tUty kwDn kodau ko Busu KeIhY ] 1 ] rhwau ]
ku`iqAW dy isr 'c ijhVy kIVy pYNdy ny auh bxdw hY
swro idnu folq bn mhIAw Ajhu n pyt AGeIhY ]
-
jn Bgqn ko kho n mwno kIE Apno peIhY ]
sMq kY dUKin iqRgd join ikrmwie ] AMg - 279 AMg - 524
ikrm bxdw hY, Pyr dUjw - aus vyly AsIN kihMdy sI ik nwm jpo-nwm jpo,
ijs kY AMqir rwj AiBmwnu ] jy mMn lYNdy cMgw sI, A`j dyK qYnUM ieh jUnI pRwpq ho
so nrkpwqI hovq suAwnu ] AMg - 278 geI[ ieh sMswr ny ies qrHW hI cldw hI rihxw hY
jo AiBmwn krdw hY auh pihlW qW nrk k`tg y w, ieh rukdw nhIN hY[
Pyr aus qoN bwAd ku`qw bx ky quirAw iPrygw[ so drgwh dy kMfw l`igAw hoieAw hY, kMipaUtr
ieh ijhVw c`kr hY nw swDsMgq jI, ijhVw swfy l`igAw hoieAw hY ij`Qy ie`k dm inkl Awauxw hY -
mUhry pVdw pw id`qw pRmySr ny, swnUM pqw nhIN lgdw
nµgw dojik cwilAw qw idsY Krw frwvxw ]
ik jwxw ik`Qy hY, beI kI bxygw, ieh ie`k bVw
kir Aaugx pCoqwvxw ] AMg - 471
Bwrw DoKw hY[ AsIN mwieAw dy Asr iv`c Awey hoey,
mnu`K jwmw Dwrn krky ies g`l nUM smJx dw Xqn ausy vyly nvW kpVw iml jwxw hY[ pihlW-pihlW
nhIN krdy, A`j dw idn dyKdy hW pihly vI Bu`l ieh dyKdw hY ik Awh kI iml igAw mYnUM? Pyr AwdI
gey swnUM, ipCly vI Bu`l gey, ijhVy Awauxgy, auh ho jWdw hY, so mhwrwj kihMdy ieh g`lW AsIN Bu`l
swnUM ic`q cyqw nhIN hY ik Pyr bxygw kI[ mhwqmw gey, swnUM pqw nhIN ik swfw Cutkwrw ikvyN hovy?
AwvwzW idMdy ny ik ipAwirAw! qUM nwm jp lY[ jy Cutkwry dI mYN bynqI pihlW kr id`qI ik jy koeI
qYnUM srIr mwVw iml igAw, Pyr qW qUM c`kr 'c pY ieh smJ lvy ijhVI pihlI Dwrnw pVHI hY -
igAw, Pyr pqw nhIN ikhVy vyly qyrI vwrI Awvy, Dwrnw - pRB sB ikCu qyrw jI,
Pyr nwm qW jp nhIN hoxw, ies qrHW Purmwn krdy mYN ikCu nwhI-mYN ikCu nwhI[
ny - mY nwhI pRB sBu ikCu qyrw ] AMg - 827
Dwrnw - gUMgw mu`K ho igAw, Pyr ikvyN nwm jpyNgw[ ie`k lweIn hY iehdy swry ArQ smJ jwE,
hux do pYr imly hoey ny, kihMdy Pyr cwr pYr iehdy ault hY swfw ik mYN hYgw, sB kuC myrw hY,
iml jwxgy, pwty hoey pYr, Pyr ie`k v`fI g`l kI myrI zmIn hY, myrw Gr hY, myry pSU ny, myry b`cy ny
hoeygI, do isMg vI iml jwxgy, lMmw mUMh iml jweygw, myry irSqydwr ny, myrw-myrw mukdw hI nhIN, myrw dyS
mUMh ho jweygw gUMgw, rMBx qoN ibnW koeI g`l nhIN qUM hY, myrw Plwxw hY Drm hY; ikMnw hI krI jwE myrw-
kih skyNgw[ Pyr qYnUM ivhlw nhIN bYTx dyxw, qyrw myrw[ mhwrwj kihMdy -
n`k pwV ky n`Q pw id`qI jwxI hY qy kMDy dy auqy qyry jb lgu myrI myrI krY ] qb lgu kwju eyku nhI srY
pMjwlI qy hl iK`cx vwsqy, kMDw p`k jwxw hY qyrw, ]
Pyr qYnUM Kwx nUM AYnw kuC nhIN imlxw, grIb dy kol
jdoN myrI-myrI imt jWdI hY, Pyr kI huMdw hY?
Aw igAw, kuC nhIN imlxw[ AYauN qW d`s ik Pyr qUM

'Awqm mwrg' 7 julweI, 2011


jb myrI myrI imit jwie ] ny ieh 25 pRikRqIAW dy bxy hoey ny[ srIr pMj q`q
qb pRB kwju svwrih Awie ] AMg - 1161 dw bixAw hoieAw hY[ ieh Anwqmw hY? kihMdw, hW
Pyr ieh hY ik ijhVw myrI-myrI imtx qoN bwAd jI[ mhwrwj kihMdy, dy dy[
ijhVw AslI hY auh iehdy 'c rih jWdw hY[ pRmySr hux qyry kol kI rih igAw?
Awp hI iehdy iv`c rihMdw hY ieh aupr JUTw pVdw
ipAw hoieAw hY[ iPlwsPI dI g`l hY, bhuq vwrI mYN socI jWdw hY, mhwrwj kihMdy, iehdy Q`ly ie`k
d`sI hY sMgq dy AMdr[ gurU nwnk pwqSwh dy pws sUKSm srIr hor hY, auhdy 'c pMj pRwx ny, sqwrHW
jdoN Awp JMfy bwFI dy pws gey, ieMdrsYn AwieAw, q`qW dw bixAw hoieAw hY[ soc ky kihx l`igAw ik
rwjw suDrsYn dw auh Bwxjw sI[ mhwrwj kihMdy, qYnUM mhwrwj! auh vI mYN dy id`qw[ mhwrwj kihMdy, hux
kI cwhIdw hY ieMdrsYn? kihMdw, mhwrwj! mYnUM siq, dyK qyry kol kI rih igAw? swrw nhIN id`qw qUM[
icq, AnMd dy iv`c pRvyS kr idE[ mYnUM bRhm AnMd kihMdw, nhIN mhwrwj! swrw dy id`qw[
cwhIdw hY[ bRhm AnMd kihMdy ny iehdw nwauN hY[ AnMd
kihMdy, qUM Purnw kr irhw hYN? Purnw krnw qW
qW dunIAW dy ivc byAMq hI ny[ rotI vDIAw iml
mn dw Drm hY, mn sUKSm srIr dw ih`sw hY, qUM
geI kihMdw AnMd Aw igAw, koeI iPlm dyK leI
mn qW mYnUM id`qw hI nhIN hY[
kihMdw AnMd Aw igAw[ ieh ivSy AnMd khwauNdw hY[
Pyr A`gy AnMd dIAW iksmW bhuq ny, AwKrI AnMd smJo swDsMgq jI! ies g`l nUM zrw, QoVHI ijhI
ijhVw hY auhnUM bRhm AnMd kihMdy ny[ kihMdw, mYnUM AOKI hY[ soc-soc ky auhny ikhw ik mhwrwj! mYN mn
auh cwhIdw hY? mhwrwj! kihMdy, Pyr iehdI qW vI id`qw[ ijhny mn id`qw mhwrwj ies qrHW Purmwn
ipAwirAw! d` C xw pihlW dy x I pY N dI hY [ kihM d y , krdy ny -
mhwrwj! myry qoN jo kuC lYxw hY lY lE[ kihMdy, qUM Dwrnw - mn vyc dy gurW nUM Awpxw,
ijhVI sB qoN au~qm cIz hY auhdI mMg krI hY[ kwrj qyry rws hoxgy[
auhdy leI ijhVI rukwvtW ny qYnUM pweI bYTIAW, qUM mnu bycY siqgur kY pwis ]
piVHAw iliKAw hYN, Swsqr piVHAw hoieAw, vyd piVHAw iqsu syvk ky kwrj rwis ] AMg - 286
hoieAw hYN kihMdw sB suixAw hoieAw hY[ lyikn mYN
is`Dw Pwrmulw hY[ pr ieh g`lW ho nhIN skdIAW,
phuMc nhIN skdw auQoN q`k[ mhwrwj kihMdy, Pyr qUM
ijhVIAW mYN kih irhw hW swDsMgq jI! g`lW is`DIAW
jwxdw hYN nw Awqmw kI hY qy Anwqwmw kI hY, iehdw
hI ny[ nw AsIN mn vyc skdy hW, nw srIr vyc
inrxw kr[ kihx l`gy, mhwrwj! Awqmw qoN bgYr jo
skdy hW, nw AsIN kih skdy hW ik myrw kuC nhIN
kuC vI hY, ijhnUM AsIN jwx skdy hW, suMG skdy hW,
hY[ auh AsIN gw-gw ky sB kuC kih lYNdy hW[ lyikn
Coh skdy hW, taste kr skdy hW, sprS lY skdy
pRYktIklI nhIN AsIN kih rhy, ikqy BulyKw lg jwey
hW, jo swfI soc iv`c Aw skdw hY, swfI bu`DI iv`c
ik bwbw jI s`cIEN kih irhw hY - 'mY nwhI pRB sBu
Aw skdw hY[ auh sB Anwqm hY, auh Awqmw nhIN
ikCu qyrw[' ij`dx ieh g`l ho jWdI hY Pyr auh pRmySr
hY[ dyKo, AsIN ik`Qy bYTy hW, mhwrwj kihMdy, PzUl
bx jWdw hY, Pyr auhdy 'c Ar vwihgurU 'c koeI Prk
cIz hY nw, kihMdw hW jI[ ieh kihMdy dy dy swnUM[ jo
nhIN rihMdw[
kuC qyry kol hY dy dy[ aus vyly swvDwn hoieAw, A`KW
mIcIAW, cUlI C`f id`qI[ mhwrwj kihMdy kwhdI cUlI bRhm igAwnI kau Kojih mhysur ]
C`fI hY[ kihMdw, mhwrwj! myrIAW byAMq koTIAW ny, nwnk bRhm igAwnI Awip prmysur ] AMg - 273
bzwr bxy hoey ny, mYN rwjy dw Bwxjw hW[ bhuq kuC mhwrwj kihMdy, Purnw kirAw hY qUM?
hY, Dn dOlq, hr cIz myry kol hY Sihr dy iv`c[
ieh mYN swrI sMklp krky quhwfy crnW 'c Bytw krnI kihMdw hW jI[
hY[ mhwrwj kihMdy, hux qyrI mwlkI qW nhIN iehdy kI kirAw sI?
auqy rhI? AsIN cwhy grIbW nUM vMf dyeIey swrI? kihMdw
kihMdw, mYN AwhI kirAw sI ik mYN koTIAW vgYrw
hW mhwrwj[ myrI koeI mwlkI nhIN iehdy auqy[ kihMdy,
vyc id`qIAW[
hux dyK qyry kol hor kI rih igAw? soicAw, Awh
srIr hY myry kol[ mhwrwj kihMdy, Pyr ieh vI kihMdy, mn qW qyrw dOiVAw hY[
Anwqmw hY? pMjW q`qW dw bixAw hoieAw hY, Awqmw swfw vI mn dOVdw hY, kihMdy ny jI pwT iv`c
qW hY nhIN ieh[ 25 pRwikRqIAW A`KW, n`k, kMn ijhVy myrw jIA nhIN lgdw, mn bhuq dOVdw hY[ sB kuC

'Awqm mwrg' julweI, 2011


8
PVw dE gurU nUM, Awpxy kol r`Ko hI nw, JgVw hI hY -
Kqm ho jweygw, mn dy idqw, sB kuC dy id`qw[ mn haumY eyhw jwiq hY haumY krm kmwih ]
suQrw qW hY nhIN, mYlI cIz hY - haumY eyeI bMDnw iPir iPir jonI pwih ]
min mYlY sBu ikCu mYlw qin DoqY mnu hCw n hoie ] AMg - 466
AMg - 558 jUnIAW dy iv`c GuMmdw iPrdw hYN ipAwirAw -
ikMnw mYlw hY? - Dwrnw - jMmdw qy mrdw hY haumY dw bMinHAw
jnm jnm kI iesu mn kau mlu lwgI ho i eAw[
kwlw hoAw isAwhu ] haumY eyhw jwiq hY haumY krm kmwih ]
KMnlI DoqI aujlI n hoveI haumY eyeI bMDnw iPir iPir jonI pwih ]
jy sau Dovix pwhu ] AMg - 651 AMg - 466
kroVW jnmW dI mYl bdbUdwr l`gI peI hY[ gurU ku`l sMswr 'c koeIE hI hY -
kihMdw hY ik ieh mYnUM dy dy[ gurU dy kMm nhIN hY
hYin ivrly nwhI Gxy PYl PkVu sMswru ]
quhwfw mn[ auh quhwnUM bcwauxw cwhuMdw hY ieh gMdw AMg - 1411
mMdw ijhw ie`Qy r`K dy swfy crnW 'c[ auh ie`k idRStI
kotn mY nwnk koaU nwrwienu ijh cIiq ]
nwl suQrw krky dubwrw quhwnUM moV dyxgy[ suQrw mn
AMg - 1427
ijhVw hY auhnUM aunmn kihMdy ny, nwauN bdl jWdw hY
auhdw[ bVw qkVw ho ky ikhw ik jI mYN mn vI dy kroV bMdy 'coN mhwrwj ny AMdwzw lwieAw hY ik
id`qw[ Pyr KVHw irhw[ ie`k ho skdw hY kroV ivcoN[ pr ie`k kroV nhIN
mhwrwj ny ikhw, 'kotin' ikhw hY, kootin dw mqlb
hux b`uDI Aw geI auQy, bu`DI lg geI icqvnI huMdw hY, ikMinAW kroVW ivcoN ie`k hY[ hux ihMdosqwn
krn[ inrxw krn l`g geI ik mn vI dy idqw, Dn dI AbwdI 95 kroV phuMc geI, ho skdw hY do dwn
vI, auQy ies qrHW hY, auQy Plwxw hY iDmkw hY, gurU cwr, pMj rihMdy huMdy ny hmySw ik pMj vwihgurU dy
swihb ieMqzwm ikvyN krngy auhdw[ ipAwry sMswr iv`c rihMdy ny qW ik sMswr cldw rhy[
mhwrwj kihMdy, Awh kI krdw hY? ikauNik sMswr swijAw hI pRmySr dy ipAwirAW vwsqy
hY -
hux qUM inrxw kr irhw hYN?
sMq hyiq pRiB iqRBvx Dwry ] AMg - 224
kihMdw hW[ sMqW vwsqy sMswr dI rcnw krI hY, krI qW sMqW
kihMdy inrxw krnw Drm huMdw hY bu`DI dw, ieh vwsqy sI pr -
Awqmw hY? kihMdw, nhIN jI Anwqmw hY[ kihMdy, mYN kbIr DrqI swD kI qskr bYsih gwih ]
qYnUM ie`k vwrI ikhw hY ik Anwqmw swrI mYnUM dy dy[ AMg - 965
auhny bu`DI vI dy id`qI[ hux Pyr KVHw hY icqvnI krI cor Aw ky bih gey iehdy auqy[ corW nUM sum`q
jWdw hY ik bu`DI vI geI, mn vI igAw, jwiedwd vI dyx vwsqy pRmySr ByjI jWdw hY sMqW nUM ik qusIN jwE,
geI, srIr vI igAw[ mhwrwj kihMdy, hux kI kr qusIN Plwxy QwauN jwE[ ieh vI EhdI Kyf hI hY jy
irhw hYN qUM? AMdrlI jwxdy sI[ kihMdy hux qUM icqvnI auh cwhy qW ie`k sikMt 'c is`Dy kr dey swirAW nUM[
kr irhw hYN, icqvnI krnw ic`qr dw Drm huMdw hY, iek AYtm bMb igirAw bhuq hY, swry vwihgur- U vwihgurU
ieh vI swnUM dy dy[ smJ Aw geI, ic`q vI dy id`qw[ krngy, ausy vyly hox lg jweygw[ pr pRmySr vI ies
so sB qoN AOKI cIz rih geI ijhVI AsIN dy hI qrHW krdw nhIN hY, auh vI Kyf hI kr irhw hY,
nhIN skdy[ nw gurU nUM dy skIey nw r`b nUM dy skIey[ ByjI jWdw hY sMqW nUM ik qUM jwh, qUM jwh[ so ies
dy nhIN skdy, auh kihMdy qYnUM swrIAW g`lW qoN Cufw qrHW swDsMgq jI! mhwrwj ny ikhw AslI cIz qW qUM
dyvWgw, kihMdw, nhIN[ auh kihMdy auh mUl hY du`KW leIN bYTw hYN[ auh mYnUM dy dy[ jy bRhm AnMd lYxw hY
dw[ ijhVI cIz AsIN qyry qoN mMgxI hY[ qYnUM Krwb qUM[ jd auhny ieh g`l khI qW auhny AwpxI hoNd dy
krdI iPrdI hY[ qUM Btkdw iPrdw hYN[ auh cIz lY id`qI[ ieMdrsYn ijhnUM kihMdy sI auh PVw id`qw mhwrwj
lY ijhny qYnUM PiVAw hoieAw hY, auh mMgdw hY[ kihMdy, dy crnW 'c, Awp Kqm ho igAw[ hux jdoN Kqm
qYnUM lgdw hY nw ik mYN hYgw, kihMdy hW jI[ kihMdy hoieAw, Pyr kI hoieAw?
ieh dy dy swnUM, mYN hYgw[ ieh AhM Bwv dy dy, mYN dy
ijau jl mih jlu Awie Ktwnw ]
dy swnUM ijhVI qyry kol sWBI bYTw hYN, ieh mYN kwrn

'Awqm mwrg' 9 julweI, 2011


iqau joqI sMig joiq smwnw ] mYN kihMdw jy koeI bMdw huxy smJ jwey, auhdw huxy hI
imit gey gvn pwey ibsRwm ] jnm mrn Kqm ho jWdw hY[ auh bx kI jWdw hY,
nwnk pRB kY sd kurbwn ] AMg - 278 pRmySr bx jWdw hY[ pr ieh possible nhIN hY
aus vyly Awqm joq ijhVI swry prIpUrn hY, swDsMgq jI g`l[ iehdy vwsqy -
ausy vyly pRq`K ho geI[ pVdw hI mYN dw pwieAw kbIr inrml bUMd Akws kI
hoieAw hY, auh pRq`K hoeI auhdI smwDI l`g geI, pir geI BUim ibkwr ]
auhdI hoNd hI Kqm ho geI[ auh smwDI 'c cilAw ibnu sMgiq ieau mWneI hoie geI BT Cwr ]
igAw, AwpxI hoNd gvw ky swrw kuC Bu`l igAw[ kyvl AMg - 1375
pRmSy r dw AnMd rih igAw siq, icq, AnMd[ vwihgurU mhW joqI dy nwloN iehny qoV ilAw 'mYN' dw c`kr
dw rUp bxw id`qw[ iqMn GMty lMG gey[ mhwrwj ny dy ky[ auh pRm Awpy qoN inj Awpw bx igAw[ ieh
Pyr smwDI qoN jgwieAw, kihMdy lY ieMdrsYn qUM bRhm bxI hoeI hux kihMdy, byAMq isAwxy l`gy hoey ny[ ieh
AnMd dy drSn krny sI, auh qYnUM krw id`qy AsIN[ suAwh bx geI B`T dI[
Awh qyrI mYN AsIN qYnUM moVdy hW, pr DoKw nw KweIN,
kbIr inrml bUMd Akws kI lInI BUim imlwie ]
ieh qyrI hY nhIN AYvyN bnwautI cIz hY[ smJ ilAw,
Aink isAwny pic gey nw inrvwrI jwie ]
qyrw auh srUp hY ijhVw qYnUM hux idKwieAw hY[ Awpxy
AMg - 1
srUp dI siQqI iv`c itikAw rhI, muV ky jIv nw
bx jweIN[ ies mYN ny bxw dyxw hY[ swrw rOlw gOlw ij`dx qoN sMswr bixAw hY, irSI-munI mhWpurS
AhM dw hY, sB qoN pihlW bhuq vwrI mYN d`isAw hY, iehnUM dsdy hI AwauNdy ny lyikn iehnUM k`F nhIN sky,
jdoN isRStI rcI pRmySr ny, pihlW mUl pRwikRqI rcI, kwmXwb nhIN hoey[ koeI ie`k A`Dw bcw ilAw bcw
ieh iPlwsPI dI g`l hY, Awm smJ 'c Awaux vwlI ilAw, swry qW nhIN nw bcw sky, ik swrI dunIAW nUM
g`l nhIN hY, ik Awm bMidAW dy smJ iv`c Aw jwvy, qwr id`qw[ pr aunHW nUM cu`k ky rsqy 'qy pw idqw ik
muSkl hY[ auh mUl pRwikRqI dy iv`c iqMn gux sI rjo hOlI-hOlI c`ly c`lo, vwrI Aw jweygI[ Pyr ieh ijhVI
gux, qmo gux qy sqo gux[ iehdy iv`c sB qoN pihlW AwpxI inrml bUMd hY, jIvn q`q hY, cyqn q`q hY,
ijhVw Bwv hY auhdy 'c pRkwS PVn dI SkqI hY cyqn q`q dy iv`c rilAw hoieAw qW hY, mYN bxw ky
pRwikRqI[ Awpxw ijhVw idmwg hY auh pRwikRqI hI hY qW k`t id`qw auhnUM[ qyrI Bwvnw ny k`t id`qw[ mYN Kqm
g`lW PV irhw hY PtwPt[ hY qW jVH ieh kuC vI kr dy[
nhIN hY[ iehdy 'coN cyqn joq inkl jwey, iehnUM jwl iehnUM 'nwm' AwKdy ny ijhVI mYN swrI g`l krI
idMdy ny kihMdy iksy kMm dw nhIN irhw ieh[ hux sB hY nw hux q`k, ijhVI phuMc hoeI hY, ij`Qy jw ky
g`lW PV irhw hY[ ieh pRkwS gRihx kr lYNdw hY, pRmySr qoN ibnW hor koeI idsdw nhIN hY, qW Awp vI
hoS gRihx kr lYNdw hY jd iehnUM hoS AweI, ieh pRmySr qW sB pRmySr[ jdoN gurU nwnk pwqSwh scKMf
Anyk kx ny, pRmwxU ny pRwikRqI dy kroVW, ArbW, KrbW gey[ auQy swkwr rUp iv`c pRmySr imly[ bcn vI hoey
ikMny hI igx lE, aus qoN izAwdw[ auh hr kx dy auQy[ ieh vI AwdyS hoieAw ik qUM jw ky ijhVw kMm
iv`c hoS AweI, hr kx dy iv`c Aw igAw I am, mYN AsIN ikhw hY auh qUM kirAw nhIN[
hW-mYN hW-mYN hW[ 'mYN hW' AwieAw iehnUM mih q`q
mhwrwj kihx l`gy ik quhwfI ijhVI mirXwdw
kihMdy ny, ic`q bx gey, ic`qW ny ausy vyly pMj cIzW
hY, jd q`k gurU Dwrn nhIN kr skdw EnIN dyr q`k
pYdw kr leIAW - Sbd, sprS, rUp, rs gMd[ iehnUM
kr nhIN skdw[ mYnUM sMswr dy auqy gurU l`B nhIN
qn mwqrw kihMdy ny[ aunHW qn mwqrw qoN pMj ivSy
sikAw[
pYdw ho gey, pMj sQUl BUq pYdw ho gey[ isRStI ho
geI swrI, ijauN Q`ly nUM mihkmw c`ilAw, igAwrHW bIjau sUJY ko nhI bhY dulIcw pwie ] AMg - 936
ieMdrIAW ho geIAW, d`s auh qy mn smyq[ sMswr l`iBAw nhIN mYnUM koeI ieho ijhw[ ies krky mYN
bx igAw[ hux back to source jweIey, qW swfw quhwnUM gurU Dwrn AwieAw hW -
Cutkwrw hoxw hY[ AsIN Ps gey iehdy iv`c, 'mYN' Awid AMiq eykY Avqwrw[
drAsl koeI cIz nhIN hY, iek Bwv hI hY ik mYN soeI gurU smiJXhu hmwrw[ kbXo bwc bynqI cOpeI
hW[ ieh Bwv hI C`fxw hY[ ieh Bwv C`fy[ auh Sbd,
keI mUrK AwdmI kihMdy ny gurU nwnk dw gurU
ijhVI d`sI hY mYN huxy Dwrnw, 'mY nwhI pRB sB ikCu
sMq ryn sI[ jdoN Krw sOdw kirAw auhny gurU nwnk
qyrw'[ pVHn nUM qW AsIN bVy Awrwm nwl pVH lYNdy hW[
ny[ iehI kirAw ik auhdw mMqR ilAw[ gurU nwnk jdoN

'Awqm mwrg' julweI, 2011


10
lY ky gey rwSn, aus vyly sMq dy kol gey, kihMdy auh Kudw nUM mMnx vwly zubwnI-zubwnI g`lW krdy sI,
mhWpurSo! rwSn qW mYN lY AwieAw vIh rupey dw, vIh Kudw pCwixAw nhIN sI aunHW ny[ jy pCwx lYNdy Pyr
rupey ikhVw aus vyly dy QoVHy sI, vIh nUM do sO nwl crKVIAW 'qy nw cwVHdy, bMd-bMd nw k`tdy, pCwixAw
guxW kr lE[ cwr hzwr ruipAw bixAw A`j dw[ nhIN sI, ie`k g`l kihx vwsqy bxweI hoeI sI aunHW
sMqW dI mMflI v`fI sI, aunHW ny ikhw ik kwkw! AsIN ny[ ienHW dI Bwvnw sI, auh bhuq au~cI Bwvnw sI[
hux sB kuC kr lvWgy, hux qUM jwh[ bwAd iv`c AwpxI gurmiq ny srkl dy id`qw ik ijhVIAW
swDUAW ny puiCAw ik auh rwSn lY ky AwieAw, qusIN SkqIAW ny ienHW A`f-A`f nw kro, ivSnUM jI dI
KVHn nhIN id`qw[ audoN hI kih id`qw ik jwh[ kihMdy, SkqI vI pRmySr dI SkqI hY, bRhmw dI, iSv jI
sMq jnoN! auhdy iv`c AYnw jlwl qy qyz sI ik mYN dI SkqI, hor vI ijMnIAW SkqIAW ny dyvI dyviqAW
sihn nw kr sikAw[ sih nhIN sI skdw mYN au~cy dIAW sB pRmySr dIAW SkqIAW ny[ auhdIAW hI
QwauN bYTw sI[ jW qW mYN auhdy crnW 'c bYT jWdw, AnMq SkqIAW ny, izAwdw JgiVAW 'c nw pvo[ qusIN
Pyr quhwnUM swirAW nUM myry auqy iglwnI AwauxI sI ik Akwl purK kol phuc M ,o ijhVw ienHW swirAW dw mwlk
swfw gurU ie`k b`cy dy crnW 'c bih igAw[ ies hY, auhnUM mMno, auh hY <, jdoN inrMkwr ny, ijhVw
krky mYN sitiaution bcwaux vwsqy ibhqr smiJAw Awpy hI Awp hY sB kuC, jdoN auhny Awkwr Awpxw
ik qUM jwh[ hux auh gurU bx igAw? pVH ky qW dyKo Al`g bxwieAw, auhdw nwauN ipAw eykMkwr -
pihlW swKI, sMq ryn sI aunHW dy gurU[ mhwrwj kihMdy, inrMkwru Awkwru hoie eykMkwru Apwru sdwieAw[
myrw gurU ijhVw hY - BweI gurdws jI, vwr 26/3
AprM p r pwrbR h mu prmy s ru nwnk gu r u imilAw so e I jIau ] pwrwvwr qoN bwhr ijhdw koeI AMq nw pw
AM g - 599 sikAw[ hux ie`Qy QoVHw ijhw Prk pY igAw, swfw
mYnUM qW gurU pRmySr imilAw[ Akwl purK dy hI 'qy pihly SwsqrW dw[ auh ieh hY, auh kihMdy eISvr
swnUM lV lwieAw hY[ Sbd kI hY? Akwl purK dw hoieAw[ auh eISvr nUM krn kwrn smr`Q nhIN
rUp hY[ cyqn SkqI hY[ so ieQy phuMcxw swfw mMqv igxdy, auh kihMdy auhnUM pRwikRqI dI loV sI[ mwieAw
hY - pihlW hI sI, auhny ijhVw eISvr hoieAw auhny
mY nwhI pRB sBu ikCu qyrw ] mwieAw dI shwieqw dy nwl sMswr rc id`qw[ ikauNik
eIGY inrgun aUGY srgun auh srb klw smr`Q[ gurU mhwrwj kihMdy ies qrHW
kyl krq ibic suAwmI myrw ] AMg - 827 nhIN BweI hY, ieh qW -
gurU nwnk swihb ny ikhw ik s`cy pwqSwh! qyry eykMkwrhu sbd Duin EAMkwr Akwru bxwieAw[
swkwr drSn qW mYN kr ley, hux mYnUM Awpxy AslI BweI gurdws jI, vwr 26/3
drsn krw[ kihMdy, A`gy c`l[ mhwrwj ij`Qy suMn mMfl hux eykMkwr ny sMswr dI rcnw ikvyN kIqI, gurU
dy ivcIN, ijQy qmo gux pRDwn hY auQy ho ky, jd A`gy dsvyN pwqSwh kihMdy ny -
inrwkwr dy dyS iv`c phuMcdy ny, auQy Akwl purK ny pRQm EAMkwr iqn khw[
jd drSn id`qy, kI dyKdy ny koeI cIz vI ie`Qy sB qoN pihlW ijhVw Sbd aucwrn hoieAw, auh
vwihgurU qoN ibnW qW hY hI nhIN[ Awp vI dyiKAw EAMkwr dw hoieAw -
Awpxy Awp nUM ik ieh vI vwihgurU, swrw ie`Qy Awp
hI hY, dUsrw ie`Qy hYeI koeI nhIN[ aus qoN bwAd Pyr EAMkwir bRhmw auqpiq ]
ijs vkq gurU nwnk Awey scKMf 'c aus vyly aunHW ny EAMkwru kIAw ijin iciq ]
Awpxw srUp id`qw - EAMkwir sYl jug Bey ]
EAMkwir byd inrmey ] AMg - 930
< siq nwmu krqw purKu inrBau inrvYru
Akwl mUriq AjUnI sYBM gur pRswid ] swrI rcnw iehnUM EAMkwr nUM nwm kihMdy ny,
ieh nwm SkqI hY, nwm Dun hY ies nwm qoN swry
kihMdy hy nwnk! Awh aupdyS qUM krnw hY jw ky, jIv jMqU KMf bRihmMf jo vI hY auh nwm qoN hoey ny[
sMswr nUM d`sxw hY ik nw qW mYN dyvqw hW[ sMswr Bu`l
igAw, koeI iSv jI nUM mMndw hY, koeI bRhmw nUM mMndw nwmY hI qy sBu ikCu hoAw .................]
hY, koeI ivSnUM jI nUM mMndw hY, ihMdosqwn qW swrw hI AMg - 753
Bu`ilAw hoieAw sI[ bQyrw AOrMgzyb nUM muslmwnW ny so auh dy id`qw gurU mhwrwj ny, Akwl purK ny
zor lwieAw ik dyviqAW nUM nw mMno, Kudw nUM mMno, pr gurU mhwrwj nUM, mUlmMqR dy id`qw[ kihMdy ny mUlmMqR

'Awqm mwrg' 11 julweI, 2011


dw pwT kro koeI CotI g`l QoVHI hY[ ieh auhI mUlmMqR mYN dsdw hW auh hor ny[ gurU nwnk swihb ny ikhw
hY ijhVw Akwl purK ny gurU nwnk swihb nUM id`qw ik -
hY[ jy swnUM Bwv smJ Aw jwvy AsIN eykMkwr dy iv`c Awid scu jugwid scu ]
cly jWdy hW[ hux kih hy nwnk! hux qUM iehdy nwl hY BI scu nwnk hosI BI scu ] 1 ]
AwpxI bwxI rc ky lw[ hux gurU nwnk swihb ijhVIAW
hy pRBU! qUM Awp hI hYN, ie`Qy hor koeI hY nhIN[
A`KW nwl dyK Awey sI, ijhVw inrMkwr dw rUp, hux ijhVI Kyf cldI hY auh AsIN mMndy nhIN ik
inrwkwr dy drSn kry sI swkwr qoN bwAd, auh sI
vwihgurU Awp hI hY, jy swnUM igAwn ho igAw vydWq
ie`Qy, hor koeI nhIN Awpy hI Awp hY[ aunHW ny ikhw,
dw, AsIN kihMdy hW - 'AhM bRhmAsvI, Anhl h`k
hy pRBU - bgo, mYN hI Kudw hW[ Kudw nUM nhIN AsIN kihMdy, srIr
Awid scu jugwid scu ] dy iv`c ijhVw mYN hY auhnUM kihMdy hW, auh Pyr dyK
hY BI scu nwnk hosI BI scu ] AMg - 1 lE szw ikMnIAW imlIAW aunHW nUM[ ikRSn mhwrwj ny
qUM sIgw pihlW vI hor auQy koeI nhIN, Xùg bxn ijs vkq ikhw ik mYN pwrbRhm pRmySr hW, aus vyly
jdoN kwl bxwieAw, ausy vyly vI qUM hYN hor koeI nhIN ikRSn mhwrwj srIr nUM nhIN sI kih rhy jo AslI
AwieAw, nw pRikRqI AweI hY, nw koeI mwieAw AweI g`l kr rhy sI[ myrI pRwikRqI, myrI mwieAw dy swmHxy,
hY, qUM hI qUM hYN[ qUM ie`k qoN Anyk ho ky byAMq rUp mYN kMm kr irhw hW Ehly ho ky[ auh ikRSn nhIN
Dwr ley - sIgy, aunHW ny aus vyly bRhm dI bwq krI hY[ AsIN
eyk mUriq Anyk drsn kIn rUp Anyk] nhIN kr skdy ikauNik swfI mYN nhIN tu`tI, Ajy low-
Kyl Kyl AKyl Kyln AMq ko iPr eyk] jwpu swihb est drjy 'qy bYTy hW[ qr`kI qW swfI, Ajy AsIN
mY N lws AY N jsl (AmrIkw 'c) igAw, au Q y pihlw hI A`Kr nhIN smiJAw -
auqirAW nUM ie`k jgHW iliKAw hoieAw <, ieMgilS Awid scu jugwid scu ]
iv`c iliKAw hoieAw God is one. AsIN ikhw pVHy hY BI scu nwnk hosI BI scu ] AMg - 1
ilKy bMdy ny, nvyN QwauN Awey hW, koeI bVy K`t igAwnI ies qoN pihlW mUlmMqR nhIN smiJAw[ AwpW aus
vI bYTy huMdy ny, mYN ikhw koeI nhIN AwpW qW s`c bolxw qrHW bVy igAwnI bxy iPrdy hW, kQwkwr bxy iPrdy
hY, koeI gl pY jwey qW pY jwey[ mYN ikhw, quhwfw hW, kuC nhIN pqw l`igAw swnUM, AYvyN lokW nUM DoKw idMdy
ijhVw kMD 'qy iliKAw hoieAw hY nw ieh glq hY hW, Awpxy Awp nUM DoKw idMdy hW[ mhwrwj kihMdy, ijvyN
ipAwirE! ies qrHW nhIN, ieh AnrQ nw kro[ qusIN qylI dw bld GuMmdw hY, ies qrHW pYV 'c GuMmI jWdw
pRdysW 'c Awey hoey EN[ mYnUM Awh dunIAW dy iv`c d`s hY[ iehnUM Kopy l`gy hoey ny pqw hI nhIN lgdw[ smJ
idE, quhwfy isAwxy ijhVy bYTy EN ik ieQy do kOx 'c nhIN AwauNdw iehdy, ikauN nhIN AwauNdw[ ikauNik
ny? koeI d`s idE, swrI sMgq 'coN[ beI jI PlwxI iehny swDn nhIN koeI kirAw, gurU nhIN Dwrn kirAw[
cIz do ny[ ie`k m`J lY lE auhdy nwl dI dUjI nhIN 'gur pRswid' iliKAw hoieAw hY ie`Qy, gurU ijMnI dyr
hY[ ie`k pMCI lY lE, auhdy nwl dw dUjw nhIN hY, q`k nhIN Dwrn krdw, nhIN iehnUM pqw lgdw, g`lW
mnu`K lY lE, auhdy nwl dw dUjw nhIN, auh ie`ko ie`k dw igAwnI ijMnw jIA krdw hY bx jwvy, XQwrQ
hY sB[ r`b vI ie`k hY, r`b nUM kOx kihMdw hY do ny[ igAwnI nhIN hY mu`K igAwnI nUM mhwrwj ny ikhw hY
jd AsIN ie`k hW virAwm isMG hor koeI hY hI nhIN[ murdw hY -
k`F ky idKw idE swrI dunIAW 'coN jy koeI l`B jwvy[ Aiq suMdr kulIn cqur muiK i|AwnI DnvMq ]
ieh qW AwhI hY[ mYN ikhw, swrI dunIAW hI ie`k hY[ imrqk khIAih nwnkw ijh pRIiq nhI BgvMq ]
iek`ly r`b nUM qusIN kI vifAw id`qw ik ie`k hY r`b[ AMg - 253
g`l suxo iDAwn nwl[ mYN ikhw, ieh nhIN ie`Qy hI jy ipAwr nhIN vwihgurU nwl ipAw hoieAw, kihMdy
swrI iPlwsPI ijMnI vI hY nw swrI gurU gRMQ swihb mirAw hoieAw bMdw hY[ so swnUM qW jIvn vI nhIN
dI, jdoN koeI iliKAw jWdw hY auQy ivSw pihlW iliKAw imilAw Ajy[ bVy-bVy igAwnI sMq bxy iPrdy ny[ swry
jWdw hY, qusIN kwgz Byjdy EN srkwr nUM auQy ilKdy ikqy lw lE mYN bVI koiSS krI hY, mYN qW Awp hI
EN, ivSw[ pusqk dy iv`c iliKAw jWdw hY ik iehdy nhIN hYgw dUijAW nUM kI kihxw hY[ sMq mhwrwj jI
iv`c kI pVHn nUM quhwnUM imlygw[ gurU gRMQ swihb dw (sMq eISr isMG jI rwVw swihb vwly) mYnUM imly sI,
ivSw kI hY? iehnUM pVH kOx skdw hY? kOx AiDkwrI ijhVI AvsQwvW dI mYN g`l krdw hW, auh sB sIgIAW
hY[ do cIzW ie`Qy hI AwauNdIAW ny, ArQ qW qusIN aunHW kol[ ikauNik myrw bcpn qoN hI qrkSIl mn hY[
pVHdy EN byAMq, ieh ArQ hor ny, ieh ArQ ijhVy koeI g`l mYN mMnI hI nhIN ijMnW icr myry qjrby 'c

'Awqm mwrg' julweI, 2011


12
shI nhIN auqrdI[ AYvyN nhIN lokW dy khy khwey 'qy virAwm isMG ho igAw[ pihlW myrw nwauN koeI hor
mMinAw[ mYN qW mhwrwj kol jWdw hI nhIN sIgw, 17 sI[ pr mYnMU keI swl bwAd vI ausy nwauN nwl bulwauNdy
swl dI aumr sI[ mYN dyK ilAw ik aunHW ny bVy sohxy rhy[ mYN ikhw ieh kih idMdw hW ik igAwrHW swl
k`pVy pwey hoey ny, AgwhW dw mYnUM vI igAwn nhIN sI myrw ieh nwauN hY, pMj-Cy swl pihlW hor sI[ pr
Ajy, mhWpurSW ny qwV leI ieh g`l, auh AMdr jw auh nwauN qW myrw hY, qusIN mYnUM pu`iCAw hY ik qUM kOx
ky bih gey, swfy mwqw jI au~T ky Awey, kihMdI qUM hYN? dUjw mYN soicAw ik jy mYN pMgq 'c bYTw huMdw hW,
drSn krn AwieAw hYN qUM drSn kr lY? mYN ikhw, mYnUM pu~Cdy ny qUM kOx hYN, mYN AwpxI zwq dsdw hW,
kr ley bwhroN AwauNidAW dy[ auh Pyr AweI qIjI hnHyry iv`c Aw ky jy mYN drvwzw KVkwauNdw hW ik qUM
vwrI AweI[ mhwrwj kihMdy, mwqw! kI g`l bwr-bwr kOx hYN qW mYN nwauN dsdw hW ik mYN Plwxw hW[ hnHyrw
auTdI hYN, kihMdI muMfw myrw hY qW cMgw jI, AMdr hoieAw huMdw qy mYN swmHxy KVHdw hW, qusIN pu`Cdy qUM kOx
nhIN Aw irhw[ kihMdy, jwh ilAw[ auh myry nwloN iqMn hYN mYN kihxw jI muMfw hW mYN, lVkw hW[ hux cwroN
cwr guxW qkVI hoxI hY, mur`ibAW vwilAW dI DI sI, g`lW nhIN hW mYN[ qusIN mYnUM pu`Cdy EN qUM kOx hYN? mYN
auhdy mwqw ipqw dI DI sI, auhdy mwqw ipqw ny m`J ikhw, ies jnm dw mYN quhwnUM d`s hI id`qw[ ieh mYN
id`qI hoeI sI, ievyN ijvyN huMdw hY j`tW dy GrW 'c, so nhIN sI myrw nwauN sI[ hux vI myrw nwauN hY, pihly
mYnUM mwirAw Jtkw 'qy iK`c ilAw, iek K`fw ijhw sI jnm 'c myrw nwauN hrnwm isMG sIgw[ aus qoN pihly
dIvwr 'c, mYN auhdy 'c h`Q pw ilAw[ auhny Pyr jnm dw mYnUM pqw hY, mYnUM nwauN dw nhIN pqw ik kI
mwirAw Jtkw, mYN iK`c nw hoieAw[ kihMdI, hrwmI 'c sIgw[ mYN ikhw, qusIN ies qrHW lw lE, BOxI nUM pu`TI
ikMnW zor hY[ auhny Pyr mwirAw qkVI ho ky Jtkw, GuMmw lE, mYN ikhw mhwrwj! hux auQy phuMc gey ijQy
k`F ilAw auhny[ lY ky sMqW dy clI geI[ mYN ikhw, pihly idn myrI hoNd hoeI hY[ mYnUM ieh nhIN d`sxw
qUM hux myrI bWh qW C`f dy[ swry lok dyKxgy[ AwauNdw, myrI hoNd zrUr hoeI hY iksy nw iksy idn
mYN igAw jw ky mhwrwj jI nUM nmSkwr krI[ mYN myrI hoNd hoeI hY, mYN bixAw hW[ mYnUM nwauN nhIN
KVHw sI[ mhwrwj ny dyiKAw myry vl, qW kihMdy qUM AwauNdw, mYN skUl 'coN pVH ky AwieAw hW, mYN kdy suxI
kOx hYN? mYN cu`p[ auQy bhuq sMgq bYTI sI, mYnUM kihx nhIN ieho ijhI g`l[ mhwrwj kihMdy, bih jw[ nyqr
l`gy, in`ikAw! qUM jvwb ikauN nhIN idMdw? mYN ikhw bMd kr ley[ 45 imMt KolHy hI nw[ sMgq swrI hYrwn
idMdw hW[ ie`k imMt bwAd mhwrwj jI ny Pyr ikhw ho geI ik Awh muMfw kI Aw igAw, swry bcn rih
ik qUM kOx hYN? mYN Pyr cu`p[ swry h`s pey[ Awps gey swfy[ mYN vI auvyN hI bYTw irhw[ mhwrwj kihMdy,
iv`c krn l`g gey ik lY iehnUM ieh nhIN pqw ik nyqr KolH[ sMgq nUM kihMdy, Awh muMfy 'qy qusIN h`sdy
mYN kOx hW[ mhwrwj kihMdy, KwmoS! quhwnUM nhIN pqw sI, A`j pihly idn swnUM suhwgx dw suhwgx nwl
ik g`l kI ho rhI hY? mhwrwj bhuq gMBIr ho gey[ myl hoieAw hY, rMfIAW hI imlI jWdIAW sI hux q`k[
ie`k dm hI aunHW dy nyqr ijhVy sI auh bhuq rs cwhy b`cw hY ieh[ iehny iPlwsPI nhIN pVHI, koeI
iv`c Aw gey[ jlwl iv`c Aw gey[ myry vl dyKx vI nhIN d`s skdw ies svwl dw jvwb[ qIh swl
l`g gey[ iqMn imMt lMG gey[ dI aumr sI mhwrwj jI dI aus vyly[ mYnUM kihx l`gy,
kwkw! iehnUM koeI vI nhIN d`s skdw[ pr iehdw
hux iqMn imMt koeI ie`Qy koeI KVHw rhy qW swry nwauN r`iKAw igAw hY iehnUM jIv Awqmw kihMdy ny[
kihxgy ik lY d`sdw hI nhIN ieh ik mYN kOx hW[ qYnUM hor suKwlw dsdy hW AsIN auh ijhVw qUM pihly
Pyr Awvwz AweI ik kwkw! qYnUM puiCAw hY ik idn qoN QoVHw ijhw AgwhW dyKy, jd qUM hY nhIN sI
qUM kOx hYN, dsdw nhIN? aus vyly pRmwqmw hI sI, aus vyly vwihgurU hI sI hor
koeI nhIN sI[ Awpy hI Awp sI[ auhdy iv`coN jd hoNd
mhwrwj kihMdy, cu`p, quhwnUM nhIN pqw, KwmoS[ kwiem hoeI, iek Gyrw bx igAw mYN dw qy iehnUM
mhwrwj mYnUM kihx l`gy ik d`isAw nhIN? jIv Awqmw kihx l`g gey[ hux qUM AYs qrHW kr,
jIv prHy kr dy, Awqmw hYN qUM[ pihly idn hI igAwn
mYN ikhw, mhwrwj! mYnUM d`sxw nhIN AwauNdw ik
dy id`qw[ auh myry vI AMdr cilAw igAw[ mYN Pyr
mYN kOx hW[ auh swrI sMgq h`s peI[ mhwrwj kihMdy
Gr AwieAw, AwauNdw hI qur igAw[ msqUAwxy cilAw
ikvyN nhIN d`sxw AwauNdw? mYN ikhw, mhwrwj! jy qW
igAw, auQoN ijauN quirAw AgwhW Cy mhIny nw muiVAw
mYN Awpxw nwauN dsdw hW, qW virAwm isMG hW[ iqMn
jw ky jMgl ijhy 'c bih igAw mwnsw vl[ auh srUp
cwr swl myrw bcpn 'c nwauN hor vI hY[ AMimRq mYnUM
Aw igAw swmHxy ik mYN qW hW hI nhIN[ myrI qW mnOq
Ckw id`qw sI iqMn swl dy nUM[ myrw nwauN aus vyly qoN
hI glq hY ieh qW Awqmw hY swry Awqmw hY[

'Awqm mwrg' 13 julweI, 2011


bRhmu dIsY bRhmu suxIAY eyku eyku vKwxIAY ] qoN gVvw PV ilAw[ kihMd,y koeI nhIN swfy nwl jweygw
Awqm pswrw krxhwrw pRB ibnw nhI jwxIAY ] quhwfy ivcoN[ Dmot dy koloN nihr lMGdI hY, nihr 'qy
AMg - 846 cly gey[ AgwhW mhwrwj qury gey sweIPn qoN, auQy
ieh qW vwihgurU Awp hI KylH irhw hY[ Cy mhIny sohxw QwauN Aw igAw[ kihMd,y Awh QwauN bYTx nUM sohxw
bwAd mhwrwj ipMf Awey, auQy Aw ky aunHW ny pu`iCAw hY[ mYN ikhw, hW mhwrwj[ myry kol kuC nhIN sI ivCwaux
ik auh ik`Qy igAw, aunHW idnW 'c Bly idn sI koeI nUM, aunHW kol vI kuC nhIN sI[ AsIN Gwh 'qy hI bih
tolHx nhIN sI jWdw huMdw[ mYN bYTw sI sO mIl 'qy[ gey[ kihMdy, hux ds ik`Qy sI qUM? mYN ikhw mhwrwj!
mwnsw qoN prHy, jvwrky ipMf hY aus qoN prly pwsy ie`k quhwfy koloN mYN msqUAwxy cilAw igAw[ msqUAwxy qoN
iqkox ijhI sI, ie`k sUAw ieDr jWdw sI, ie`k dUjy kwly kI kmwl pur cilAw igAw, auQy ie`k sMq smSyr
pwsy jWdw sI, auQy bVy it`by sI aufwr dy, auQy krIr isMG qpIAw sI, auh fyF vjy auTdw huMdw, k`pVw myry
au~gy hoe,y aunWH krIrW dy iv`c mYN bYTdw sI, ie`k tweIm kol vI nhIN sI, k`pVw myry kol vI nhIN sI[ poh dw
rotI Kw lYxI[ mhwrwj AMqr iDAwn hoey, mYnUM jw imly, mhInw sI, sONdw mYN vI nhIN sI, pwlw qW lgdw sI,
imly ikvyN, myrI surq cVHI hoeI sI aus vyly mYN Akwl nINd ik`QoN Aw jweygI[ mYN ikhw, BOry 'c bih jWdw
ausqiq pVH irhw sI surq dy nwl[ aunHW ny ie`k dm sI auh vI, mYN vI bih jWdw, nwm jpdy sI[ bwAd
k`t id`qI, surq ie`k dm Q`ly Aw geI[ hYrwn ho iv`c mYN idVuvy dy it`ibAW 'c jw ky nwm jpdw rihMdw,
igAw mYN ik ieh kI ho igAw[ dUjI vwrI mYN Pyr auh mYnUM tolHdw rihMdw ik rotI qW Kw jwieAw kr[
surq cwVH leI, aunHW ny Pyr k`t id`qI, myrI nbz qyz Pyr mYN ikhw ik ieh mYnUM rotI nUM roz kihMdy ny, mYN
ho geI bhuq izAwdw, idl myrw D`k-D`k krn igAw, qIh-cwlI mIl A`gy qur igAw, mwnsw qoN prHy lMG ky
mYN ikhw ieh kI ho igAw[ mYN ikhw, mYnUM koeI iK`c mYnUM auQy ie`k iJVI ijhI psMd AweI, auhdy 'c bih
irhw hY[ kOx iK`c irhw hY, iehdw mYnMU pqw nw l`igAw[ igAw, iqMn mhIny auQy bYTw irhw[ h`s pey mhwrwj
bwrHW v`jx 'c kuC imMt sIgy, mYN auQoN hI myry kol jI[ mYN ikhw, mhwrwj jI! qusIN mYnUM iKicAw sI?
koeI cIz qW hY hI nhIN sI[ ie`k kCihrw huMdw, ie`k kihMdy hW[ mYN ikhw, sO mIl qoN mYnUM AYs qrHW iK`c
prnw huMdw[ kuVqw Do leIdw sI, mYlw ho jWdw sI[ ilAw ijvyN r`sw pw ky iK`cIdw hY[ mYN ausy vyly qur
bhuqw pswrw ijhVw hY nw ieh qMg krdw hY[ myry ipAw[ ieh g`l mYN qW quhwnUM d`sI hY AYfI v`fI ik
kol hI sI kCihrw vI prnw vI[ auh mYN l`k nwl aus aumr 'c auh iblkul pUry sI, bRhm igAwnI sI,
bMinHAw, ijauN mYN dOiVAw, auQNo do FweI mIl hoxw stySn pUrn aunHW nUM igAwn sI[ Pyr iek`ly g`lW dy igAwnI
auQoN dOiVAw hI AwieAw[ auQy Aw ky g`fI cVH igAw, nhIN sI, pUrn srb SkqImwn sIgy, mYnUM dyK lE
bwbU nUM mYN ikhw, myry kol svw hI ruipAw sI, hor auQy bYTy nUM iK`c ilAw[ myry iv`c vI kuC hoxw hI hY
pYsy nhIN sIgy[ mYN ikhw svw ruipAw lY lY mYnUM g`fI mYN AYnw qp kirAw sI[ lyikn aunHW ny ie`k dm iK`c
'c ibTw lY[ auh vI koeI Blw lok sI, auhny bwkI ilAw ijvyN r`sw pw ky iK`cIdw hY[
pYsy vI mYnUM PVw id`qy qy itkt vI dy id`qw[ ku`p Aw so mYN qW kihMdw hW ik sMq hryk sMq nhIN huMdw
ky mYN auqr igAw, bVI kwhlI nwl, ijvyN sMgl pw ky ipAwirE! ieh g`l bhuq hI AOKI hY[ nwm Dr lYNdy
mYnUM koeI iKcdw hY, is`Dw hI mYN ipMf Aw igAw[ aunHW ny Plwxw isMG, sMq Plwxw isMG[ nw ikhw kro, BweI
idnW 'c pYdl c`lx dI bhuq pRYkits sI, AYvyN hI swihb kih id`qw, bhuq hI vDIAw A`Kr hY[ BweI
qury jWdy sI sB ik Awh ds koh hY, Awh pMdrw koh swihb vI AOKw hI hY khwauxw[ mYN qW A`j q`k Awpxy
hY[ igxdw hI nhIN sI koeI, qur jWdy sI[ jdoN mYN Awp nUM srdwr hI khwieAw hY, ie`Qy hI mYnUM sMq
AwieAw qW mYnUM ie`k bRwhmx imilAw cyq rwm, auh kihx l`g gey swry[ so ies krky ijhVI ieh g`l
kihx l`igAw, E virAwm isAW A`j qYnUM ik`QoN dyK hY nw, mhwrwj ny ikhw ik swrI aumr dy iv`c Awh
ilAw, AsIN qYnUM ikMny icr qoN dyiKAw hI nhIN, qUM pqlI ijhI lkIr hY mYN dI jy qW iehnUM t`p igAw
ik`Dr cilAw igAw sI[ kihMdw, rwVy vwly sMq Awey qW, qW ij`q igAw[ jy moh mwieAw ny qYnUM t`px nw
hoey ny, mYN ikhw ik`Qy ny? kihMdw, dIvwn l`igAw hoieAw id`qw qW Pyr jnm Aglw lYxw pvygw qYnUM[ hux AYnI
hY aunHW dw[ mYN Gr qW ik`Qy jwxw sI, mYN is`Dw dIvwn g`l mYN qW bynqI krI hY -
'c cilAw igAw[ mhwrwj jI ny nyqr KolHy mYnUM kihMdy
mY nwhI pRB sBu ikCu qyrw ] AMg - 827
ie`Qy hI bih jw, mUhry hI[ mYN auQy hI bYT igAw[
dIvwn dI smwpqI hoeI kihx l`gy, A`j swfy nwl suxn nUM AsIN sux lYNdy hW, gw lYNdy hW, kQw
iksy ny nhIN jwxw[ mYnMU kihMdy gVvw qUM PV lY, ArdlI kr lYNdy hW, Goty lw lYNdy hW, dUijAW dIAW g`lW not
krky d`sI jWdy hW, pr Awp qW AsIN mYN iv`c KVHy

'Awqm mwrg' julweI, 2011


14
hW[ so ies krky ies g`l nUM smJxw cwhIdw hY, bhuq vDIAw[ mYN ikhw, suixAw sI[ kihMdy hW, hW[
ijMnW icr ieh smJ iv`c nhIN AwauNdI, EnW icr quhwnUM l`g igAw pqw[ mYN ikhw kI hoieAw sI? kihMd,y
ieh jMmx mrn dw c`kr Kqm hI nhIN hoxw kdy[ Bgvn Awey Qy, aunHW kw rUp AOr Qw, Awp kw rUp
AYvyN ArdwsW krdy hW ik mhwrwj! iehnUM AwpxI AOr hY[ jo dUD vgYrw lyqy hYN aun kw rUp AOr hY,
drgwh iv`c vwsw idE[ mhwrwj kihMdy, jy drgwh aun kw rUp AOr Qw[ mYN ikhw, Bgvn sI? auh qW
iv`c vwsw lYxw hY, AYnw suKwlw nhIN hY drgwh dy fwkU sI[ kihMdy, AYsy mq bolo, Bgvn Qy[ kihMdy,
iv`c vwsw lYxw[ auhdw vI quhwnUM AsIN d`s idMdy hW aunHW ny ikhw ik jo kuC qyry pws hY dy dy, mYN ikhw,
ik drgwh 'c kOx vsdw hY[ kihMdy - Awp kw hI hY sB kuC[ mYN qo khIN qwlw nhIN lgwqw,
AM q ir gu r u AwrwDxw ijhvw jip gu r nwau ] AMg - 517 drvwzy KùlH ny, Bgvn jo cwhIey ly lo[ kihMdy, Bgvn
ijhVw hr vkq pRmySr dI AwrwDxw krdw hY, ky hwQ myN sotI QI, vo muJy mwrny lg gey[ bhuq
Bu`l ky vI nhIN Bu`ldw kdy[ ijhbw dy nwl vwihgurU- ipAwr kIAw Bgvn ny[ aunHW ny ieh nhIN ikhw ik
vwihgurU, rwm-rwm, A`lwh-A`lwh, hr vkq krdw hY[ mwirAw mYnUM[ kihMdy bVw ipAwr kIAw muJy[ mYny khw
auQy ieh nhIN ik kOx hY kOx nhIN, auQy jWdw hI auh Bgvn! Awh Awp ny drSn dIey[ mYN ikhw, sMq ijhVy
hY ijhVw kOx imtw dyvy[ ijhdy mn 'c ieh hY ik iksy nUM pqw hI nhIN, ieh qW cOQy pd 'c rihx
mYN Plwxw hW, auh nhIN jWdw drgwh dy ivc[ drgwh vwly sMq ny[ ijhVw cor qy swD nUM bRhm pCwx jwvy,
iv`c auhI jWdy ny ijhVy purify huMdy ny[ s`p qy Syr nUM bRhm pCwx jwvy, auh phuMicAw hoieAw
huMdw hY[ mYN AMdr vVn l`igAw, kihMdy AMdr Bgvn
nyqRI siqguru pyKxw sRvxI sunxw gur nwau ] pVy hYN aun ko Kycl nw hoey[ jd mYN AMdr dyiKAw
AMg - 517 auQy s`p ipAw is`Dw hI lMmw[ mYN ikhw, iehdI idRStI
hux ieh g`l swirAW nwloN AOKI hY, siqgurU hY qW s`cmu`c hI bVw BwrI pUj mhwqmw hY[ mYN ikhw,
vwihgurU dw rUp - sMq jI! ieh ie`Qy ipAw rihMdw hY, qy qusIN ik`Qy pYNdy
smuMdu ivroil srIru hm dyiKAw EN? kihMdw mYN vI XhIN so jwqw hUM, mYN ikhw Bgvn!
iek vsqu AnUp idKweI ] kuC nhIN khqy Awp ko[ kihMdy, nhIN, kBI CwqI pr
gur goivMdu guoivMdu gurU hY Aw jwqy hYN kbI myry swQ so jwqy hYN[ mYN ikhw, jdoN
nwnk Bydu n BweI ] AMg - 442 svyry auTdy EN Pyr kI huMdw hY? kihMdy mYN Awvwz dyqw
hux iehdw Byd gurU qIsry pwqSwh ny KoilHAw, hUM, Bgvn! Ab mYny Awp kw Bjn krnw hY, Awp
kihMdy - QoVHw myry ko auTny do[ kihMdy, auh bol sux ky pwsy ho
jWdw hY, Pyr mYN hOlI-hOlI dyKdw hW ik ikqy pYr Q`ly
eyhu ivsu sMswru qum dyKdy
nw Aw jwey[ mYN hYrwn rih igAw auhdI ibrqI dyK
eyhu hir kw rUpu hY hir rUpu ndrI AwieAw ]
ky ik lE AYvyN hI rihMdw hY JONpVI dy iv`c, mhwqmw
AMg - 922
isry dw hY, phuMicAw hoieAw[
ijDr vI quhwfI ingHw jWdI hY, pRmySr hI pRmySr
hY, KulIH AW A`KW nwl drSn hud M y ny[ swrI cIz, smùcqw ijMnI dyr q`k ieh ibrqI nhIN nw AwauNdI EnI
ijhnUM smSt kihMdy ny vwihgurU hY[ iehnUM iblkul dyr q`k kuC nhIN bxdw[ g`lW nwl igAwnI nhIN
s`c jwxI, pr jdoN A`f-A`f kr lYNdy hW, ivASt bxdw-
Pyr aunHW dw nwauN hY, drKq drKq hY, m`J m`J hY, glI hau sohwgix BYxy kMqu n kbhUM mY imilAw ]
s`p s`p hY, AwdmI-AwdmI hY[ jy sm`c u w iksy dw inScw AMg - 433
huMdw hY, mhwrwj kihMdy - g`lW dy qW AsIN bRhmigAwnI hW pr ieh
eyhu ivsu sMswru qum dyKdy AvsQw nhIN AweI kdy[ ijQy AsIN ieh kih dyeIey-
eyhu hir kw rUpu hY hir rUpu ndrI AwieAw ] mY nwhI pRB sBu ikCu qyrw ] AMg - 827
AMg - 922 ieh AvsQw nhIN AwauNdI, jdoN q`k AvsQw Byd
ndir Aw igAw swnUM pRmySr dw rUp hI[ g`lW nhIN AwauNdw, EnIN dyr q`k AvsQw nhIN huMdI[ ieh
dw igAwnI nhIN auQy phuMc skdw[ bhuq muSkl hY[ mYN krI hY bhuq au~cI g`l[ so Awp Awey EN swry
ie`k mhwqmw sI ij`Qy swfy Pwrm sI[ mYnUM pqw l`igAw swvx dI sMgrWd mnwaux vwsqy, ieh jd AsIN hyTW
ik fwkUAW ny mwirAw hoxw[ mYN auQy igAw[ auh qoN l`gIey qW jw ky g`l bxdI hY, auqoN-auqoN igAwn
kbIrpMQI sI[ mYN ikhw, sMq jI! kI hwl hY? kihMdy, ikMnW hI kr lE, ikauNik igAwn nhIN AwauNdw kdy
vI aupwSnw bgYr[ aupwSnw dy byAMq Byd ny, ie`k
'Awqm mwrg' 15 julweI, 2011
AMqrMg hY ie`k bihrMg hY, AMqrMg dy iv`c vI byAMq jIvn bx cu`ikAw hY, mYN rwm nUM Bu`lxw nhIN cwhuMdw,
Byd ny, sMqW ibnW nhIN pqw lgdw[ ijhVy krky lMGy iek sikMt vI[ kihMdy, ikMnw ku icr? kihMdy -
hoey ny aunHW nUM pqw hY, auh dsdy ny hOlI-hOlI tIcrW jb lgu qwgw bwhau byhI ]
vWgx dsdy ny ik qUM AYs qrHW c`l, AYs qrHW c`l[ qb lgu ibsrY rwmu snyhI ] AMg - 524
aupwSnw kdy vI nw AweygI krm ibnW[ krm dI soJI
auh qW myrw jIvn hY, jy mYN nwl dy iv`c Dwgw
nhIN AwauxI kdy nwm ibnW[ nwm nhIN imlxw guru ibnW[ pw ky PUk dy nwl iK`cdw hW, sUtw mwr ky, kihMdy
gurU qoN g`l cldI hY, gurU 'c jw ky Kqm huMdI hY[ so
myrw rwm qW igAw kihxw[
ies krky jy igAwn q`k phuMcxw hY, pihlW hyTW qoN
c`lxw pYxw hY, gurU Dwrn krnw pYxw, gurU kol hY nwm[ hux dyKo ie`Qy swfw ik`fw Prk hY, AsIN swrw
ibnu siqgur nwau n pweIAY buJhu kir vIcwru ] idn Bu`ly rihMdy hW[ auh kihMdy, jy mYN AMdr nUM sUtw
nwnk pUrY Bwig siqguru imlY suKu pwey jug cwir ] vI mwr dyvW, qW vI mYnUM rwm Bu`l jWdw hY[ Prk hY
AMg - 649 nw bhuq izAwdw[ qW hI sMq auhnUM kihMdy ny -
gurU imldw hY aus qoN swnUM mMqr imldw hY, mMqr ijnw swis igrwis n ivsrY hir nwmW min mMqu ]
dI pyr AsIN kmweI krdy hW[ ieh kmweI krnI sB DMnu is syeI nwnkw pUrnu soeI sMqu ] AMg - 319
qoN AOKI hY, gurU nwnk pwqSwh nUM mwqw jI ny ikhw, sMq dI pdvI r`b vrgI huMdI hY, AYvyN sMq-sMq
pu`qr! bwhroN AwieAw hYN koeI g`lW bwqW qW suxW[ bhuq rOlw pYNdw hY[ ieQy qW QoVHw hI pqw lgdw hY,
mhwrwj auhnUM kihMdy ivhl nhIN hY mwqw, kihMdy ikauN? bwhr jw ky pqw lgdw hY AmrIkw, kYnyfw, hor dySW
kihMdy AsIN nwm iv`c rihMdy hW[ pRmySr 'c rihMdy 'c jw ky ik Plwxw sMq AwieAw hY, Plwxw AwieAw
hW, kI g`lW krnIAW ny[ kihMdy, qusIN jy g`lW kr hY[ tYlIPon krI jWdy ny BweI! mYN quhwfy ielwky dw
lENgy Pyr kI hoeygw[ mhwrwj kihMdy jIvn swfw hY - hW, mYnUM AYfrys idE mYN ikMny vjy AwvW[ Awpy hI
AwKw jIvw ivsrY mir jwau ] AMg - 9 jWdy ny ibn bulwey[ vwijAW 'qy A`f rupeIey, GrW 'c
jw ky A`f, isrpwau Al`g lYNdy ny[ kI krnw hY pYsw?
AYauN pVH lE -
Dwrnw - AwKw jIvw ivsry mr jwvW[ gurduAwrw bixAw qW sPlw hY jy iehdy iv`c
ijau mCulI ibnu pwxIAY ikau jIvxu pwvY ] nwm jpx Awaux[ jy fMfy KVkwaux vwly Aw jwx swfy
bUMd ivhUxw cwiqRko ikau kir iqRpqwvY ] ip`CoN[ Pyr d`so AYnw Dn lwieAw hY, kI hY, mYN qW
nwd kurMkih byiDAw snmuK auiT DwvY ] lwauNdw nhIN sI huMdw, mYN kihMdw sI iehdy nwloN cMgw
Bvru loBI kusm bwsu kw imil Awpu bMDwvY ] qW skUl KolH lE, b`cy pVHngy, hspqwl KolH lE,
iqau sMq jnw hir pRIiq hY dyiK drsu AGwvY ] ibmwrW dw ielwj hoeygw[ iehdy 'c mental bMidAW
AMg - 708 dw ielwj hoxw hY, pr ieh Awps iv`c haumY ie`Qy
hI Aw ky bhuqI juVdI hY, auhdw swPw auh lwauNdw
mwqw! nwm pRBU dw AYsw hY auh jIvn hY, ijhdy
hY, auhdw auh lwauNdw hY[ kdy dyiKAw hY gurduAwirAW
iv`c nwm dI kxI nhIN hY - 'c golIAW cldIAW ny[ ieh qW sPlw hY jy ie`Qy
Aiq suMdr kulIn cqur muiK i|AwnI DnvMq ] bMdgI krn vwly Awaux[ nwm jpwaux, klwsW lwaux
imrqk khIAih nwnkw ijh pRIiq nhI BgvMq ] nwm jpwaux dIAW[ gurbwxI pVHwaux, s`cI qrHW nwl
AMg - 253 aunWH nUM bxwaux swirAW dy sWJy[ Pyr hud
M w hY[ so mhwrwj
auh qW mirAw hoieAw hY, jIvn hI nwm hY mwqw[ kihMdy ipAwirE! jy sB qoN AOKw dunIAW jy koeI kMm
kbIr swihb kihMdy ny ik mW ny aulWBw id`qw ik hY ienswn swry kMm kr leygw, DrqI dy Q`ly cilAw
shylIAW myry nwl g`l krdIAW ny, drwxIAW-jTwxIAW jweygw[ surMgW 'c bYTy auh kwnW 'c bYTy kolW pu`t rhy
nwl, kihMdI dyKo, Awh kbIry ny kI kMm PiVAw hY[ ny[ kihMdy, fUMGI ikMnI hY? do mIl hY jI[ ie`k kwn
swrw kMm swfw buxnw qxnw iehny iqAwg ky swrw r`b dy iv`c dirAw dw pwxI Pt igAw swrI hI Br geI[
nwl pRIq pw leI[ kihMdw, rwm nwl myrw qW ipAwr Kqrw ikMnw hY zbrdsq[ AsmwnW 'c cly jwxgy,
ipAw hoieAw hY[ kihMdI ieh kI Klweygw, b`cy ny smuMdr dIAW qihAW iv`c cly jwxgy[ Xu`D kr lYxgy,
GrvwlI hY, iehnUM puCo qW shI, auh kihx l`g,y kbIr! pr kI mzwl hY ik bYT ky vwihgurU dw nwm jp
iehdI g`l qW mW dI TIk hY[ b`cy ny, pwlxy ny, qUM lYx[ nhIN jp skdw ikauNik mn swDxw pYNdw hY -
rwm-rwm khI jWdw hYN[ auh kihMdw, mwqwvo! rwm myrw mmw mn isau kwju hY mn swDy isiD ho i e ]
mn hI mn isau khY kbIrw mn sw imilAw n ko i e ]

'Awqm mwrg' julweI, 2011


16
AMg - 342 sI ausnUM ik qUM SrDw krIN ik mhwrwj dsvyN pwqSwh
pihlI qW g`l hYgI ik ieh nhIN nwm jpdw Aw gey[ SrDw dy nwl mYN mMinAw, jy aunHW dw hI
ijMnI dyr q`k gurmuK dI sMgq nhIN huMdI[ ijhnUM sMq iDAwn Dr ky nwm jipAw jwvy Pyr ik`fI v`fI pdvI
kihMdy ny, sMq hY nhIN[ hux JgVw qW ie`Qy hI mu`k pRwpq hovy[ so ies qrHW swDsMgq jI! attitude of
igAw ik hux krIey kI? koeI sMq pdvI dw imly qW mind hY, iehnUM iDAwn dyvo[
auh nwm jpwvy[ auhdy ibnW jp nhIN hud M w, lgn lgdI mmw mn isau kwju hY mn swDy isiD hoie ]
hI nhIN hY[ lgn lgdI hY ik bwbw jI swfw muMfw mn hI mn isau khY kbIrw mn sw imilAw n koie
pws nhIN hoieAw jI, lVkI dw ivAwh nhIN hoieAw ]AMg - 342
jI, auQy lVweI ho geI jI, auh qlwk idMdw hY jI[ mn nUM swD lY, mn swD ilAw bwl-b`icAW 'c
kwrobwr KVH igAw jI[ iek AwieAw kihMdw jI, myrI rih[ bwl-b`icAW 'c khygw ik jI myry 'qy qW moh
m`J dy Qx bMd ho gey[ mYN ikhw ik mYN fwktr hW mwieAw pY geI[ mhwrwj kihMdy, qYnUM jugq ds idMdy
ik jw ky KolH dUM? kihMdw qusIN AwpxI SkqI nwl hW, moh mwieAw nhIN pYNdI[ ieh vwihgurU ny qYnUM
KolH idE[ KulH qW gey ivcwry dy[ mYN FMg d`s id`qw Amwnq id`qI hY sB pwlx vwsqy[ ienHW dy ipAwr
ik pMj isMGW nUM pRSwdw Ckw ky Ardws krw lY[ mYnUM ivc nw PsIN, ienHW nUM vDIAW tryinMg dy ky cMgy b`cy
ieh inScw hY ik ij`Qy pMj isMG hoxgy, gurU swihb bxw[ ieh qyrI syvw igxUM, ieh qUM syvw kr pirvwr
dw bcn hY ik pMjW dy iv`c mYN hovWgw[ hux mhwrwj dI, bRhm rUp smJ ky[ Pyr nhIN qUM Psdw[ kMm qW
ies bcn nwl bMnHy hoey ny, cwhy iksy ny s`c ilK krnw hY -
idqw cwhy iksy ny ikvyN ilK idqw[ mhwrwj ny Awp
nwnk siqguir ByitAY pUrI hovY jugiq ]
vI iliKAw hY -
hsMidAw KylµidAw pYnµidAw KwvMidAw
pMQ Kwlsw KyqI myrI] krON sMBwlin mYN iqs byrI[ ivcy hovY mukiq ] AMg - 522
SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 5642 kihMdy jugqI huMdI hY gurU kol, kwrobwr krdw
aunHW ny pMjW nUM ikhw hY ik ijhVy pMj ny, cMgy hoieAw Pyr lMG jWdw hY[ pr sMq dI sMgq ibnW
isMG pMj CWt lY[ ies qrHW krIN qrIkw mYN qYnUM d`s nhIN lMGdw[ sMq hox cwhIdw hY koeI[ Ardws huMdI
idMdw hW, hr cIz dI jugq huMdI hY, jdoN auh Awauxgy hY[ sMq nhIN imldw ijMnW icr Bwg nhIN jwgdy[
qUM aunWH dy crn DoeIN, qUM ies qrHW nw smJI ik Plwxw pUrb krm AMkur jb pRgty
isMG Aw igAw, Plwxw Aw igAw[ qUM gurU dsvyN pwqSwh ByitE purKu risk bYrwgI ]
dw rUp smJ ky syvw krIN, ies qoN G`t qyrw inScw imitE AMDyru imlq hir nwnk
hoieAw qyrI m`J dy Qx nhIN KulHxy[ jnm jnm kI soeI jwgI ] AMg - 204
mYnUM Pon AwieAw ik jI isMG qW Aw gey, pYr mYN quhwnUM qrIkw dsdw hW ik sMq qW nhIN imldy[
nhIN DuAwauNdy, mYN ikhw ieh vI sm`isAw hY[ mYN ikhw qusIN gurU gRMQ swihb 'qy inScw ilAwE[ iehnUM pRq`K
qUM AYs qrHW kih ik mhwrwj mYN quhwfy crn nhIN rUp iv`c smJo ik ieh gurU nwnk swihb ny[ jy AsIN
DoNdw, pr qusIN myrI bynqI mMn ky Awh ijhVw pwxI gurU nwnk swihb q`k vI phuMc jweIey[ bhuq hI
dw brqn (t`b) r`iKAw hY iehdy iv`c dI lMG AwE vDIAw hY[
ikRpw krky[ bwAd iv`c qUM auh jl aunHW nUM iplw
AMqir guru AwrwDxw ijhvw jip gur nwau ]
dyeIN[ mYN ikhw ikMnIAW m`JW ny? kihMdw jI s`q A`T
nyqRI siqguru pyKxw sRvxI sunxw gur nwau ]
m`JW k`lH hI ilAWdIAW sI, k`lH du`D dIAW bwltIAW siqgur syqI riqAw drgh pweIAY Twau ]
Br-Br du`D id`qw aunHW ny[ A`j du`D dw ie`k kqrw
khu nwnk ikrpw kry ijs no eyh vQu dyie ]
vI nhIN id`qw[ mYN ikhw, nzr l`g geI? kihMdw, jI
jg mih auqm kwFIAih ivrly kyeI kyie ]
hW jI swry lok iek`Ty hoey hoey sI[ mYN ikhw, ienHW
AMg - 517
dI nzr qoV dyxgy isMG, aunHW dy cUly 'c khw leIN ijhdw ipAwr gurU nwl rl igAw, drgwh 'c
ik mhwrwj! iehdIAW m`JW KUb du`D dyx[ khw ilAw QW iml jWdw hY auhnUM[ AYs qrHW nhIN imldw ik
aus ny, Pyr Pon AwieAw ik jI swrIAW ny bVw du`D swrI aumr JUTIAW gvwhIAW id`qIAW, BweI jI! ny kr
id`qw hY hux[ id`qI Ardws ik jI, s`cy pwqSwh iehnUM drgwh iv`c
hux dyKo, kMm qW AsIN clwauxy ny, ieh vI cldy QW idE[ iblkul nhIN[ AsIN qW isMG nUM ikhw ik
rihx[ pr ieh dyKo ik kMm ikauN cilAw? mYN ikhw Awh Ardws nhIN krnI, iehnUM ieh krnI hY ik

'Awqm mwrg' 17 julweI, 2011


s`cy pwqSwh qUM ikRpw kr, AYqkIN qW ieh Bu`l igAw, hoeIAW ny[ aunHW q`k phuMcx vwsqy bjr kpwt lw id`qy
jy iehdy iv`c ksr hY qW iehnUM mnu`K jwmw dy dy[ -
Awh qW AsIN kr skdy hW[ auhdw qW hukm fwhFw AMdir kot Cjy htnwly ]
hY[ ijMnHW dI mYN mr geI auhI myrI drgwh 'c AwauNdy Awpy lyvY vsqu smwly ]
ny[ AsIN ikvyN vV jweIey[ bjr kpwt jVy jiV jwxY
ie`k vwrI bwbw nMd isMG jI dy pws ie`k pRymI gur sbdI Kolwiedw ] AMg- 1033
Pu`l lY igAw iksy dy, auh isMG AYs qrHW krdy sI gurU dw Sbd hI ausnUM KulHwauNdw hY[ so crnW
ik ijhVy aunHW dy pRymI sI, jy koeI cVHweI krdw sI, kmlW dy nwl ijhdw ipAwr pYNdw hY auh iKVdw hY[
Pu`l pwaux qoN pihlW bwbw jI kol lY jWdw sI[ mnu qnu rqw sc rMig ieko nwmu ADwru ]
SkqISwl bwbw jI sI auh Pu`l lY ky Ardws krdy AMg - 134
sI ik s`cy pwqSwh! qyrI is`KI 'c irhw hY, qusIN iehdy hux s`c dy nwl ijhVw ipAwr krygw, r`iqAw
auqy imhr kro[ auh ie`k Awpxy BweI dy lY igAw igAw auhdw, auhnUM AwDwr hud M w hY 'nwm' dw kyvl 'nwm'
ijhVw SrwbI kbwbI cwhy AYb sI aus iv`c[ bwbw dw AwDwr -
jI! ieh quhwfw is`K sIgw, AwauNdw sI sMgq 'c[ bwbw
jI ny Pu`l PVy, AMqr iDAwn hoey, AOh mwry vgwh so jIivAw ijsu min visAw soie ]
ky[ auh kihMdy, duStw! mYnUM vI JwV puAw id`qI drgwh nwnk Avru n jIvY koie ]
'coN[ s`c d`s kOx hY? kihMdw jI myry BweI dy sI[ jy jIvY piq lQI jwie ]
kihMdy ikhVy dy, ijhVw SrwbI sI? kihMdw, hW jI, sBu hrwmu jyqw ikCu Kwie ] AMg - 142
mYN qW ikhw ik auhdw Blw ho jweygw[ mhwrwj ny qW AYnI g`l kih id`qI ik hrwm Kw
rhy ny ijhVy nwm qoN ibnW Kw rhy ny[ so AOKw hY
AYs qrHW nhIN huMdw ik drgwh 'c iksy nUM vI nwm[ ic`q dIAW hwlqW huMdIAW ny[ ieh iPlwsPI dI
QW idvw idE[ drgwh 'c QwauN auhnUM hI imldw hY, g`l hY, ie`k qW huMdI hY mUVH AvsQw[ ieh pYdw huMdI
ijhVw drgwh dy lwiek huMdw hY, qKq 'qy ausy nUM hY kwm, kRoD, loB, moh, AhMkwr, eIrKw, inMidAw, Awsw
ibTwauNdw hY vwihgurU ijhVw qKq dy lwiek huMdw hY[ AMdysw, vwSnwvW qoN pYdw huMdI hY[ ieh r`b dy rwh 'qy
so ies qrHW dy nwl Awpxw jIvn sMBwlo[ cldI hI nhIN[ zor lw lE qusIN vI[ swry ikauN nhIN
hux swvix dI sMgrWd dy iv`c mhwrwj ny bVw ies rwh 'qy cldy, ikauNik mUVH AvsQw 'coN lMG rhy
hI swnUM sbk id`qw hY[ auh ieh id`qw hY - ny, nIc AvsQw nUM mUVH AvsQw kihMdy ny[ aunHW bMidAW
swvix srsI kwmxI dI mhW nIc AvsQw huMdI hY[ ijhVIAW Su`D SkqIAW
crn kml isau ipAwru ] AMg - 134 ny ausnUM gurU dy dr q`k nhIN Awaux idMdIAW[ siqsMg
iehdy iv`c iKV jWdw hY bMdgI krn vwlw, iehdy 'c vI EhI AwauNdy ny ijnHW dy Bwg iv`c iliKAw huMdw
ArQ AMdrly qW hor ny, auprly hI mYN quhwnUM krky hY, dUjw Aw hI nhIN skdw[
dsdw hW[ ijhdw crnW kmlW nwl ipAwr pY igAw, i bnu Bwgw sqsM g u n lBY ibnu sM g iq mY l u BrIjY jIau ]
auh iKVdw hY[ dUjw murJwieAw hoieAw rhygw sMswr AM g - 95
dy AMdr[ ieh mUVH AvsQw bhuqy bMidAW dI sO iv`coN smJ
lE A`sI bMidAW dI mUVH AvsQw hY[ ieh qmo guxI
nwnk Bgqw sdw ivgwsu ]
bMdy huMdy ny, qmo gux pRDwn huMdw hY ienHW iv`c[ sqo qy
suixAY dUK pwp kw nwsu ] AMg - 3
rjo gux dibAw hoieAw huMdw hY[ dUsrI ies qoN bwAd
BgqW dy mn iv` c Ky V w hI Ky V w hu M d w hY [ huMdI hY iehnUM iSvd AvsQw kihMdy ny[ auh huMdI hY
ivgisAw huMdw hY ikauNik nwm jipAw huMdw hY[ KyVw ik kdy qW sqo aupr Aw igAw pRkwS, qmo gux ny
auhdy AMdr huMdw hY ijhdw crn kmlW dy nwl ipAwr Pyr d`b ilAw[ kdy jIA krdw hY Drm kmweIey, kdy
ipAw huMdw hY[ ijhdw ipAwr hI nhIN ipAw, ibrqI jIA krdw hY C`f pryH, AYvyN hI vkq Krwb krWgy[
hI nhIN lgdI, auh AMdr KyVw ikvyN Aweygw[ ieh kdy jIA krdw hY ik dwn kr dyeIey, kdy kihMdy hY
ibrqI dw vI svwl hY, ikauN nhIN lgdI, ieh AMdr ik AYvyN pYsy Krwb krWgy[ ieh ijhVw swfy AMdr
Kojxw pYNdw hY, ieh g`lW ny lMmIAW-cOVIAW, beI AMdr ic`q hY auhdI AvsQw hY[
kUV-kbwV vI swfy bhuq BirAw ipAw hY[ vwihgurU ny
ijhVIAW cMgIAW-cMgIAW cIzW ny auh sWB ky r`KIAW qIsrI AvsQw hoieAw krdI hY ivKiSpq, auhdy
AMdr sqo gux pRDwn huMdw hY, rjo gux dibAw hoieAw

'Awqm mwrg' julweI, 2011


18
hud
M w hY, pr AYnw nhIN dibAw hud M w, auhdy 'c vwSnwvW imiQAw igAwn hoieAw krdw hY[
pYdw kr idMdw hY ik AwpW ies qrHW krIey, Plwxw
cOQI hoieAw krdI hY inMdrw ibrqI[ inMdrw
krIey, auhnUM iK`c lYNdw hY Q`ly[ Awp pRDwn ho jWdw ibrqI ausnUM kihMdy ny Bjn krn l`igAw hY[ AYs
hY, sqo gux nUM Q`ly d`b lYNdw hY[ pr auh siqsMg
qrHW d`s id`qw ik qUM rIVH dI h`fI is`DI r`KIN, srIr
'c zrUr Aweygw[ bwxI vI pVHygw, nwm vI jpygw,
iblkul iF`lw C`f dyeIN[ bYTIN ies ihswb nwl ik
bYTygw vI[ pr auhdy AMdr ie`ko AvsQw itkI hoeI AYvyN nw gofy, pYr ihlweIN jweIN[ Bjn krdy krdy
nw hox krky ihldw juldw rihMdw hY hr vkq[ ies
iehnUM lgdw hY ik myry 'c iekwgrqw Aw geI, pr
qoN bwAd huMdI hY cOQI iekwgr AvsQw, ic`q dI[
huMdI nINd hY, iehnUM quMdrw nINd kihMdy ny, ieh Bjn
auh huMdI hY ik Bjn krn l`g gey AsIN[ bYTy hW, nhIN krn idMdI[ swDUAW nUM vI AwauNdI hY, sB nUM
iehdy iv`c swrw Bu`l gey ik hux qW nwm jpxw hY[
AwauNdI hY[ auh kihMdy ny bVw AnMd AwieAw, auhdy
ic`q iekwgr ho igAw, vwSnw koeI nw AweI[ ie`Qy
'c AnMd vI bhuq hY, lyikn hYgI nINd iehnUM inMdrw
sqo gux pRDwn ho ky auhdw pRkwS pYNdw huMdw hY ic`q ibrqI kihMdy ny[ so ie`k huMdI hY isimRqI ibrqI[
'qy[ ies qoN bwAd huMdI hY inru`D AvsQw, inr`uD
auh huMdI hY ik ijhVI k`lH cIz lMG geI auh A`j
AvsQw 'c kyvl nwm huMdw hY, jy iDAwn Drdy EN
Xwd AwauxI hY muV ky Pyr, Bjn krn vyly Xwd AwauNdI
gurU nwnk swihb dw kyvl gurU nwnk swihb dw hY ik mYN auQy igAw sI, auQy Plwxw imilAw auhny
iDAwn hoeygw, Awp nhIN hoeygw[ ieh pMj ic`q dIAW
myrw Awh nw kirAw ieh nw kirAw, krdw Bjn hY
hwlqW hox krky, AsIN mzbUr hW, pqw nhIN mUVH
iPrdw isimRqI dy ivc[ ienHW pMjo ic`q dIAW hwlqW
AvsQw 'c hoeIey, iSvd 'c hoeIey, viSpq 'c dy ivcoN iekwgrqw qy inrùD do ny TIk, bwkI ijhVIAw
hoeIey[ ieh imhnq krnI pYNdI hY[ Pyr ny ibrqIAW,
ny Q`ly nUM lwhuMx vwlIAW ny, qW nhIN AsIN nwm jp
ibrqIAW dw bhwA ijvyN dirAw cldw hY, mn dy
skdy[ ikauNik hor byAMq cIzW peIAW ny ijhVIAW
AMdr, ic`q dy AMdr AYaNu vihMdw hY, hr vkq vihMdw AiV`kw lwauNdIAW ny[ sMq dsdy ny qrIkw ik hOlI-
hY[ byAMq ibrqIAW ny, kdy koeI vwSnw Aw geI,
hOlI cilAw c`l, Awihsqw-Awihsqw qUM ienHW nUM ij`q
kdy koeI Aw geI, vwSnwvW nwm nhIN jpx idMdIAW
leyNgw[ hux mhwrwj kihMdy, ijhdw ipAwr igAw,
iblkul, ieh motIAW-motIAW ny Dn vwSnw, pu`qr AwDwr ho igAw nwm dw -
vwSnw, lok vwSnw, Swsqr vwSnw, AnuSTwn vwSnw;
vwSnwvW dw koeI AMq nhIN, ieh dirAw cldw hY[ mnu qnu rqw sc rMig ieko nwmu ADwru ]
ieh dirAw cldw hoieAw vwSnwvW dw iehdIAW pMj AMg - 134
AvsQwvW huMdIAW ibrqIAW dIAW[ iehdy iv`c cMgIAW swnUM AwDwr nhIN hY, AwDwr ho jwvy Pyr qW hr
vI huMdIAW ny mwVIAW vI huMdIAW ny[ vkq hI AwdmI nwm jpdw hY[ so mhwrwj kihMdy -
ibiKAw rMg kUVwivAw idsin sBy Cwru ]
pihlI pRmwx ibrqI huMdI hY, ieh pRmwx Cy
AMg - 134
pRkwr dy huMdy ny[ Pyr huMdI hY ivprjy, ieh imiQAw
igAwn huMdw hY[ AslI dw igAwn nhIN huMdw, JUTw ijhVy qUM ipAwr dy iv`c ipAw hoieAw hYN, sMswr
igAwn huMdw hY, Awpxy mn nwl bxwieAw hoieAw[ dy ipAwrW 'c, ieh sB kUV ny, ieh koeI vI qyry
auhnUM ivprjy kihMdy ny[ auh ieh huMdw hY ik hY qW nwl nhIN jwxy[ iklw bxw lY, jo bxwauxw hY bxw lY,
ie`Qy pRmySr swry, pr swnUM idsdw hI nhIN, AsIN qW qyry nwl qW kuC nhIN jwxw, qUM ikauN iviSAW dy iv`c
Awp hI bxy hoey hW ieh ibrqI hY[ ieh ibrqI ipAw hoieAw hYN[ guzwrw kr, swvDwn ho ky kr, kmweI
nhIN tu`tdI[ zor lw lE, ijMnW lgdw hY iksy dw[ kr swvDwn ho ky[ fùb nw auhdy iv`c[ nwm dI, AMimRq
qIsrI hoieAw krdI hY ivklp, auh ieh huMdI hY bUMd dI qlwS kr[ ijhnUM pI ky qUM sdw vwsqy Amr
ik hY qW ieh cyqn, pr ieh Awpxy Awp nUM jVH ho jweyNgw[ auhnUM mhwrwj kihMdy, qYnUM nhIN l`BxI[
srIr Pyr smJI jWdw[ iehdy 'c Brm bixAw rihMdw hir AMimRq bUMd suhwvxI imil swDU pIvxhwru ]
hY[ peI qW r`sI hY hnHyry 'c, s`p dw Brm bixAw AMg - 134
ipAw hY[ peI is`p hY auhnUM cWdI dw Brm bixAw sMqW nUM imly ky qYnUM AMimRq dI koeI soJI AweygI[
ipAw hY, AslI cIz nUM nklI smJxw ieh ivklp AMimRq qyry AMdr hY -
ibrqI hoieAw krdI hY[ purS nUM kihxw ik ieh
Gr hI mih AMimRqu BrpUru hY
bMdw cyqn hY[ ieh qW cyqn hYgw hI iehnUM ieh
mnmuKw swdu n pwieAw ]
ikauN kihxw ik ieh bMdw cyqn hY[ ies qrHW ieh

'Awqm mwrg' 19 julweI, 2011


ijau ksqU r I imrgu n jwxY BR m dw Brim Bu l wieAw ] hr vkq pRmySr dw nwm ijsdy mu`K qoN inkldw hY,
AMg - 644 auhnUM ipAwrw lgdw hY ieh swvx dw mhInw[ dUsrw
ijvyN imrg nUM nhIN pqw myry nyPy dy AMdr ksqUrI ieh hY ik mwns jnm dw ausy nUM AnMd AwauNdw hY,
hY, iesy qrHW swnUM nhIN pqw ik swfy AMdr AMimRq ijhVw bMdgI krdw hY, auhnUM swvx smJ lE -
hY[ mhwrwj kihMdy, qyry AMdr hY - so ies qrHW ijhVIAW bynqIAW Awp nUM kIqIAW
nau iniD AMimRqu pRB kw nwmu ] geIAW ny, kuC bhuq AOKIAW sI[ kMm dI g`l smJx
dyhI mih ies kw ibsRwmu ] dw Xqn krIey, smJ ky c`lIey aus 'qy[ swDsMgq
suMn smwiD Anhq qh nwd ] jI! bVI dyr ho geI, ikMny swl ho gey mYnUM ie`Qy
khnu n jweI Acrj ibsmwd ] AMg - 293 Awey nUM, 1978 'c AwieAw sI[ pihlW mYN siqsMg
ieh qUM sMqW nUM iml ky pI lY - Coty-Coty krdw sI, qkrIbn 1980 qoN lgwqwr c`l
rhy ny[ so ienHW siqsMgW dw pUrw-pUrw lwhw auTwE,
vxu iqxu pRB sMig mauilAw sMmRQ purK Apwru ] q` q dI g` l AwpW krdy hW, qr` k I kro , ijvy N
AMg - 134 ividAwrQI kihMdw hY ik myrw iemiqhwn ho igAw,
ijMnW KyVw idsdw hY ieh cyqn joq dy krky qYnUM cOQI 'c, dsvIN 'c, bwrHvIN 'c, mYN bI.ey kr leI,
KyVw idsdw hY, nhIN ie`Qy kuC vI nw hovy, auh jdoN AYm.ey kr leI, mYN pI.AYc.fI kr leI, hux fI.ilt
AMdr AwdmI dy AwauNdw hY ieh vI iKV jWdw hY[ kr irhw hW[ mhwrwj kihMdy, ieh vI cwtswl hY
hir imlxY no mnu locdw krim imlwvxhwru ] siqsMg ijhVI hY, klwsW ny ieh[ ienHW klwsW 'c
AMg - 134 tIcr ijhVw hY auhnUM bVw muSkl hY, tIcr ie`k
swfy ijhVy SuB krm ny, inSkwm krm bx huMdw hY, pVHn vwlw koeI dUsrI dw hY, koeI A~TvIN
jwxgy, Pyr AsIN aupwSnw 'c jwvWgy, aupwSnw nUM ij`q dw hY, koeI dsvIN dw, koeI pI.AYc.fI dw hY[ auhnUM
ky AsIN igAwn 'c jwvWgy, igAwn dI AwKrI AvsQw swirAw nUM pVHwauxw pYNdw hY, sMq mhwrwj (sMq eISr
mhWpurSW dI ikRpw dy nwl 'gur pRswid' dy nwl tu`tdI isMG jI rwVw swihb vwly) kihMdy huMdy, ie`k idn
hY qW BweI ipAwirAw! qUM iml skyNgw pRmySr nUM - pRoPYsr bYTy sI mhwrwj kihx l`gy, qusIN ikhVI klws
lYNdy EN? kihMdy, AYm.ey dI[ kihMdy, bI.ey dI nhIN
ijnI sKIey pRBu pwieAw hMau iqn kY sd bilhwr ]
lYNdy? kihMdy nw swfw ruqbw au~cw hY[ AsIN AYm.ey nUM
AMg - 134
pVHwauxw hY[ pI.AYc.fI vwly nUM kihMdy ik qUM AYm.ey nUM
AsIN bilhwr jWdy hW ijnHW ny Awh ibiKAw sMswr nhIN pVHwauNdw? auh kihMdw nw jI, mYN qW pI.AYc.fI
'c rih ky vwihgurU nUM pw ilAw[ pVHwauNdw hW[ mhwrwj jI h`s pey[ swry kihx l`gy,
nwnk hir jI mieAw kir sbid svwrxhwru ] kI g`l? mhwrwj kihx l`gy, swfy ijhVy ividAwrQI
AMg - 134 huMdy ny auh pihlI qoN lY ky pI.AYc.fI q`k dy huMdy ny[
hy vwihgurU jI qUM ikRpw kr, ieh q`q mhwrwj kihMdy, swirAW nUM sbk dyxw pYNdw hY[ pihlI qoN lY
dsdy ny ik Sbd ijhVw hY gurU dw, ieh sMvwr idMdw ky AKIrlI q`k dyxw pYNdw hY[ mhwrwj jI dy qusIN
hY swrIAW cIzW nUM[ ieh svwrnhwr hY 'vwihgurU' mMqr bcn suxo, cOQy pd dy bcn hoxgy, swKI gnkw dI
ijhVw quhwnUM imilAw hY, hux kihMdy ieh mhInw vDIAw suxwauxgy[ gnkw dI swKI pihlI jmwq vwilAW vwsqy,
kIhnUM lgdw hY, ieh suhwvw ikvyN l`gy, swnUM ikauN auqly bcn auh advance students vwsqy huMdy ny[
suhwvw nhIN lgdw[ ikauNik AsIN icMqw dy, aupwSnw dy so AwpW ny ijhVy bcn kry ny, ienHW nUM ihrdy 'c
Gyry hoey hW[ ieh sohxw lgdw hY pVHo ipAwr nwl - Dwrn krn dw Xqn kro[ ieh irkwrf hoey-hoey ny
iPlmW lY lE, typW lY lE, ilKq iv`c Aw rhy ny[
Dwrnw - ijhVy vwihgurU vwihgurU jpdy,
sWB kr r`Ko[ 'Awqm mwrg' mYgzIn ikauN clwieAw
ipAwrw swvx lgdw[
hY? mYnUM pqw sI ik ieh bhuq v`fw kMm hY, hux
so ies qrHW dy nwl mhwrwj ny isDWq d`isAw hukm dy iv`c ieh Aw igAw ik ijhVw irkwrf kIqw
hY - hoieAw hY auh ilKq rUp iv`c kr idE[ jy kihMdy
swvxu iqnw suhwgxI ijn rwm nwmu auir hwru ] EN ik mYN qW jwxdw nhIN pVHn, Awpxy b`icAW vwsqy
AMg - 134 lY ky r`K lY[ qyry b`icAW nUM jIvn dwn iml jweygw[
soJI Aw jweygI[ qyry qoN nhIN pVH huMdw nw pVH, lY ky
ijhny rwm dy nwl dw gl iv`c hwr pw ilAw,
(bwkI pMnw 62 'qy)

'Awqm mwrg' julweI, 2011


20
gurU CyvyN pwqSwh nwl BweI swDU Aqy BweI rUpw dI pyRm gwQw
sM q virAwm isM G jI
bwnI iv. gu . rU . imSn[

Swn.......................................[ jy suKu dyih q quJih ArwDI duiK BI quJY iDAweI


]
siqnwmu sR I vwihgu r U ,
DM n sR I gu r U nwnk dy v jIE mhwrwj! jy BuK dyih q ieq hI rwjw duK ivic sUK mnweI ]
fM f au i q bM d n Aink bwr srb klw smrQ] AMg - 757
AM g - 256 su`K qy duK dI smwn AvsQw, dohW AvsQw 'c
iPrq iPrq pR B AwieAw mYN qyrw iDAwn krW[ jy mYnUM rotI Kwx nUM nw imly,
pirAw qau srnwie] k`pVw pihnx nUM nw imly, mkwn rihx nUM nw imly
nwnk kI pR B by n qI ApnI BgqI lwie] qW mYN kdy vI Xwcnw nhIN krdw ik mYnUM dyh, mYnUM
AM g - 289 rotI vI dyh, mYnUM k`pVy vI dyh, myrI pihlI mMg
Dwrnw - pRIqm myrw ipAwrw, qyry drSn ny[ mYnUM ieh dy[ mYN r`ijAw hI rhW, AYvyN
koeI Awx ky imlwvy[ hI, bgYr Bu`K dy ivcy hI qy jy du`K hY mYN auhnUM su`K
krky mMn lvW[ qn mn k`t-k`t ky Arpx kr dyvW,
koeI Awix imlwvY myrw pRIqmu ipAwrw
iehdI kImq dyx vwsqy[ p`KW PyrW, pwxI FovW qy mYN
hau iqsu pih Awpu vycweI ] 1 ]
hor swDUAW dI syvw krW[ mYN grIb Aw ky qyry duAwry
drsnu hir dyKx kY qweI ]
'qy Fih ipAw[ bKS lY ieh qyrI vifAweI hY,
ik®pw krih qw siqguru mylih
ikauNik qUM bKSxhwr hYN, bKS idMdw hYN[ so bVI
hir hir nwmu iDAweI ] 1 ] rhwau ]
locw hY mn dy AMdr, iksy-iksy dy au~TdI hY[ bwkI
jy suKu dyih q quJih ArwDI
sMswr ijhVw hY auh qW mwieAw ny jwilAw ipAw hY
duiK BI quJY iDAweI ] 2 ]
-
jy BuK dyih q ieq hI rwjw
duK ivic sUK mnweI ] 3 ] dwvw Agin bhuqu iqRx jwly
qnu mnu kwit kwit sBu ArpI koeI hirAw bUtu rihE rI ] AMg - 384
ivic AgnI Awpu jlweI ] 4 ] koeI hrw bUtw hY, nhIN qW swirAW dw mn
pKw PyrI pwxI Fovw mwieAw ny jwl id`qw hY[ drSn dI locw iksy-iksy
jo dyvih so KweI ] 5 ] mn dy AMdr auTdI hY[ mhwrwj kihMdy, kurbwn jWdy
nwnku grIbu Fih pieAw duAwrY hW AsIN -
hir myil lYhu vifAweI ] AMg - 757 ijsu jn kau pRB drs ipAwsw ]
swDsMgq jI! g`j ky bolxw siqnwm sRI vwihgur[U nwnk qw kY bil bil jwsw ] AMg - 266
kwrobwr sMkocdy hoey Awp gurU drbwr 'c phuMcy EN, bilhwr hW ausdy ijhVw ies kljug dy iv`c
bynqI kIqI hY ik koeI, any body, ijsnUM mYN imlxw vwihgurU dy drSnW dI locw krdw hY qy QW-QW 'qy
cwhuMdw hW, jo myrw ipAwrw hY, auhnUM koeI imlw dyvy, pu`Cdw iPrdw hY ik mYnUM d`so qW shI iks qrIky dy
imlwaux dI kImq mYN dyx vwsqy iqAwr hW[ ikauNik nwl qusIN pRBU dI pRwpqI kIqI hY -
myry mn dy AMdr locw hY - 'drsnu drsnu hir dyKx kY Dwrnw - mYnUM d`isE suhwgx seIE
qweI]' au s y pws by n qI hY - ' ik® p w krih qw ikvyN qusIN rwivAw rwm ipAwrw[
siqguru mylih hir hir nwmu iDAweI ]' qy mYN
pu`C irhw hY aunHW suhwgxW nUM, aunHW swDUAW dy
Awpxw jIvn iks qrHW dw bxwvW, jy su`K vI hY mYnUM
kol jw ky bynqI kr irhw hY jigAwsU ik ipAwirE!
id`qw hoieAw[ byAq M suK hY kwrW ny, koTIAW ny, ibznsW
mYnUM rsqw idE[ qusIN iks qrHW dy nwl pRmySr dI
bVIAW c`l rhIAW ny, zmInW-jwiedwdW, bVy Ahudy ny
pRwpqI kr leI[ ijhnUM mYN ipAwr krdw hW, qusIN
qW vI hy pRB!U mYN qyrw hI iDAwn krW[ qYnMU hI iDAwvW[
ausy nUM ipAwr krdy EN[ quhwnUM iml igAw mYnUM Ajy
jy Blw
imilAw nhIN hY[ ikhVw nuks hY myry iv`c? mYnUM pqw
du`K Aw jwvy qW vI mYN qyrw hI iDAwn krW, qYnUM hI
l`g jwvy ik Awh nuks hY qW mYN nuks dUr krW[
iDAwvW EnW hI ipAwr krW -

'Awqm mwrg' 21 julweI, 2011


ikhVy gux ny Dwrn krn 'qy ijhdy nwl pRmySr quhwnUM k`pVw pihinAw hoieAw hY auh mhWbdbUdwr hY, dUr-
pRwpq ho igAw[ mYN mn vI dyx nUM iqAwr hW, qn vI dUr q`k ies dI bdbU jWdI hY, ikvyN Bwvygw ijhnUM
dyx nUM iqAwr hW, Dn vI dyx nUM iqAwr hW, pr qUM imlxw cwhuMdw hYN, auh qW bhuq sv`C hY suMdr hY,
koeI imlw dyvy, koeI[ koeI jn[ ikauNik sOdw bVw ipAwrw hY auh kdy kOVw nhIN boldw, sdw hI bKisMd
mihMgw hY[ bVw muSkl hY[ gurU mhwrwj dI g`l nUM hY - 'sdw sdw sdw dieAwl[' auhnUM qUM ieh colw pw
mMnxw[ ikauNik AsIN suxn vwsqy iqAwr nhIN hW[ iksy ky ikvyN imlyNgw? ikauNik colw qyrw mwieAw dy rMg
dy AMdr locw nhIN, pUrI kImq dyx vwsqy koeI vI nwl rMigAw ipAw hY[ iehdy iv`c ipAwr dw rMg nhIN
iqAwr nhIN hY[ AsIN kihMdy hW ik dyKo koeI qW nhIN hY, mwieAw dw rMg hY, iehdy 'c qyrI mYN-mYN hY, qyrI
kihxw hYgw[ AsIN qW kihMdy hW ik swfy iv`coN koeI myrI-myrI hY[ inMidAw dy rMg dw pwh id`qw hoieAw,
imlw idE[ bwkI cwhy r`b nUM imlwaux dI smr`Qw hI vYr dw, ivroD dw, eIrKw dw rMg hY, kwm, kRoD, loB,
r`K dyx[ AsIN nhIN aunHW dI g`l suxnI[ ieh dIvwr moh, AhMkwr pMj bdbUdwr cIzW iehdy iv`c mrIAW
bxweI hoeI hY ie`k bVI BwrI ijhVI qoVnI hI AOKI hoeIAW ib`lIAW peIAW ny[ Awsw AMdySw ieh cIzw
hY[ locw nhIN hY, ipAwsw ipAw hY AwdmI[ kihMdw iehdy iv`c peIAW ny qy iehdy nwl AYnw, iks qrHW
koeI myry mUMh 'c pwxI pw idE, koeI vI[ auh kihx dy nwl myl ho skdw hY, jd bdbU hI AYnI mwrdI
l`igAw ik myrI qW jwq bVI CotI hY, myrw qW qUM hY[ auh ipAwrw hY, auh ies coly nwl nhIN qYnMU imlxw,
prCwvW nhIN lYNdw ipAwirAw! rivdws jI kihMdy[ myry ieh qW bdlxw pYxw hY[ mwieAw dw colw pRmySr q`k
aupr qW qUM ikMqU krdw hYN[ ikvyN qYnMU pRBU iml jweygw? nhIN imlwieAw krdw[ mwieAw ignorance nUM, Bu`l
kihMdw, AYs vyly nhIN mYN ikMqU krdw[ mYnUM AwpxI jwn nUM, AividAw nUM, ienHW nUM AwiKAw jWdw hY jW haumY
bcwaux dw svwl hY[ mYN pRBU nUM imlxw hY, koeI vI dw nwm lY lE, ie`ko hI g`l ho jwieAw krdI hY[
imlw idE, ijhdw jIA krdw hY - jdoN q`k qyry AMdr mYN Bwv kwiem hY, qUM Al`g Awpxy
koeI jnu hir isau dyvY joir ] AMg - 701 Awp nUM jwxdw hYN vwihgurU qoN[ ieh colw pihn ky
koeI vI bMdw, sMswr dy AMdr pRmySr nUM imlwaux nhIN r`b nUM iml huMdw-
vwlw hovy, mYN auhnUM qn vI dy dyvW, Dn vI dy dyvW, pihlw mrxu kbUil jIvx kI Cif Aws ]
mn vI dy dyvW qy mYN idn rwq bYrwgI ho ky auhdy hohu sBnw kI ryxukw qau Awau hmwrY pwis ]
ip`Cy quirAw iPrW[ pr imlw dy, ijhnUM mYN imlxw AMg - 1102
cwhuMdw hW[ myrI ipAws buJw dy, ipAws l`gI hoeI hY, auhnUM imlx vwsqy hor cIzW cwhIdIAW ny[ qUM
koeI vI buJw idE[ bVw v`fw Gyrw hY gurU mhwrwj sohxw iSMgwr bxw ijhdy nwl auh iK`c Kw jwvy[ AYsw
dw, 'koeI jnu hir isau dyvY joir ]' ikauNik pRmySr qyrw iSMgwr hoxw cwhIdw hY, ijhdy nwl auh isMGwSn
nUM imlxw swfw pRm mnorQ hY[ jd bMdw lkIrW 'c C`f ky qur pvy[ auh iSMgwr hY ipAwr dw[
Aw jWdw hY, srklW 'c Aw jWdw hY, Pyr ieh g`l sRI rwm cMdr jI, jMglW dy AMdr, m`D pRdyS dy
nhIN kihMdw, ikauNik g`l Kqm ho jWdI hY[ locw nhIN
iv`c iblwspur dy nyVy pMcvtI dy iv`c rih rhy sI[
l`gI hoeI, ipAwsw kihMdw hY ik myry mUMh 'c pwxI pw auQy rwvx AwieAw qy auhny bhuq mwieAw dy Clwvy
ky myrI jwn bcw idE[ cwhy rvIdws jI bcwaux cwhy
kry ie`k sony dw hrn bxw ky nTw id`qw[ sIqw jI
kbIr jI bcwaux, cwhy sDnw bcwvy, pr mYnUM bcw dw mn pRyirAw igAw qy auh kihx l`gI rwmcMdr jI
idE, pwxI pw ky mUMh iv`c[ ievyN hI ijhnUM p`kI
nUM ik qusIN ieh hrn zrUr lY ky AwE myry kol[
jigAwsw hY, idn rwq ijhdy nYxW 'coN nIr jWdw hY, ikhw vI aunHW ny ik ieh qW mwieAwvI hrn hY, kdy
auhnUM imlw idE koeI vI rihm krky[ kihMdy, jw ky
hrn vI sony dw huMdw hY? ieh qW iksy rwkSS ny
p`uC suhwgxW nUM[ mwieAw PYlweI hY[ rwj gwE, iqRA gwE, bwl gwE,
jwie puChu sohwgxI vwhY iknI bwqI shu pweIAY ] bRwhmx gwE iqMn hoieAw krdy ny ieh ip`Cy nhIN
AMg - 722 h`itAw krdy[ bwr-bwr kihx 'qy sRI rwmcMdr jI
myry iv`c ikhVw nuks hY, ijhdy krky mYnUM pRBU kihx l`gy, l`Cmx! ijhVy ie`Qy dy lok ny, ijnHW nUM
nhIN imldw[ aus vyly aunWH ny d`isAw pVHo ipAwr nwl- AsIN Asur kihMdy hW, aunHW dw ie`Qy bVw zor hY, jwdU
Dwrnw - qyry colw nw kMq nUM Bwvy, tUxy bhuq kuC auh jwxdy n qy qUM ies qrHW krI
mwieAw vwly rMg rMigAw[ rwKI krIN sIqw jI dI qy mYN ies hrn nUM PV ky
suhwgx d`sdI hY ik ipAwirAw! qyrw ijhVw ilAwauNdw hW[ rwmcMdr jI A`gy cly jWdy ny, auh hrn

'Awqm mwrg' julweI, 2011


22
gwieb ho igAw qy au~cI Awvwz iv`c aus rwkSS ny kihx l`gy, hnUMmwn! AYsw kr qUM lMkw dy iv`c
Awvwz id`qI ik hy l`Cmx mYN mwirAw igAw, mYN jwh, auQy dyK iksy QW dy auqy sIqw jI jIauNdI hY jW
mwirAw igAw[ CyqI Aw myry kol[ iqMn vwrI gUMjvIN cVHweI kr geI hY? iks QW 'qy hY, pUrI Koj krky
Awvwz AweI, sIqw jI ny ikhw ik kI ho igAw rwm AweIN? hnUm
M wn jWdw hY lMkw 'c, qlwS kr ilAw ausny[
jI nUM? qusIN CyqI jwE[ auh kihx l`igAw ik mYnUM sIqw jI nUM rwmcMdr jI dI muMdrI inSwnI vjoN id`qI,
hukm hY ik mYN ieh QW nhIN C`fxw[ auhny ikhw ik aus vyly vwps ijs vkq AwauNdw hY, ieh ieMqzwr
Brw mdd mMgdw hovy qy qusIN jwvoN nw? auh kihx kr rhy ny iehdw[ hr roz ieDr nUM dyKdy ny ik kdoN
l`igAw ik ieh Cl hY, kpt hY, kOx hY dunIAW dy hnUMmwn Aweygw, kdoN koeI Kbr ilAweygw[ aus vyly
iv`c A`j ijhVw aunHW nUM mwr skdw hY, jW du`K dy puiCAw -
skdw hY? bwr-bwr kihx 'qy ijs vkq ausny ikhw ''AOh hnUmwn! kihE rGubIr! kuC suD hY sIA
ik mYN Pyr srwp dyvWgI[ aus vyly lCmx jI ny rwmkwr kI iCq mwih?''
k`F id`qI[ kihx l`gy ik kuC pqw l`igAw ies DrqI dy
qwqI vwau n lgeI pwrbRhm srxweI ] auqy sIqw jI dw?
cauigrd hmwrY rwm kwr duKu lgY n BweI ]
AMg - 819 kihx l`gy -
pRmySr dw nwm lY ky qIr dy nwl, Awly-duAwly ''hY pRB, lMk klMk ibnw bsih rwvx bwg ky
Gyrw bxw id`qw ik iehdy iv`c koeI ie`l-blw nhIN mwhI[''
vVygI, koeI rwkSS nhIN vVygw, qyrI rwKI ies rwmkwr hY mhwrwj! klMk Ajy q`k auhnUM koeI nhIN
ny krnI hY[ q`qI vw nhIN qYnUM l`gxI ikauNik cOigrd l`igAw[ rwvx dy bwg iv`c drKqW Q`ly rihMdI hY[
qyry rwm kwr k`F id`qI geI hY[
kihx l`gy -
aus vyly Awp jWdy ny, A`gy rwm jI muVy AwauNdy ny,
''jIvq hY ? ''
kihMdy auh Cl sIgw[ qUM ikauN Aw igAw? kihx l`igAw,
mhwrwj! mYnUM qW sIqw jI ies qrHW ikhw hY mYN qW Aw ''kihby hI ko nwQ[''
igAw[ kihx l`gy, bVI glqI hoeI[ aunHW dI rwKI kOx AYnw ku mYN kih skdw hW ik jIauNdI qW hY pr
krygw? kihMdw, mYN kwr k`F AwieAw[ kihMdy, auh Cl kihx vwsqy hI hY[
kpt nwl bwhr k`F lYxgy auhnUM[ ieMny nUM ip`Co rwvx ''so mr ikau N nw geI hmry ibCrwhI[''
AwieAw, BIK mMgdw hY, swDU dw vys DwirAw hoieAw hY[ auh mrI ikauN nw myry ivCVn 'qy, auh qW rih
auh 'kwr' qoN bwhr nhIN inkldI, auh kihMdw kwr qoN nhIM skdI sI, auh qW jIauNdI hI qW sI, jy myry nwl
bwhr Aw ky dyh[ AKIr kihx l`igAw ik mYN srwp dy sI[ kihx l`gy -
dyvWgw[ aus vyly BIiKAw dyx vwsqy Awp ny ie`k kdm
kwr qoN bwhr r`K ilAw, ausy vyly rwvx ny sIqw jI nUM ''pR w n bsY pg pM k j mih,
cu`k ilAw qy AwpxI lMkw nUM lY gey[ iksy nUM nhIN pqw jm Awvq hY pr pwvq nwhI[''
ies g`l dw[ ies qoN bwAd jdoN auh Awey hYrwn ho nhIN mhwrwj! auhdy ijhVy pRwx ny sIqw jI dy,
gey, auhdI qlwS SurU ho geI[ bVI dUr q`k sRI rwm auh quhwfy crnW iv`c vsdy ny[
cMdr jI qy lCmx jI jWdy ny, ikqy vI sIqw jI nhIN jm lYx vwsqy AwauNdy ny aunHW nUM pr pRwx nhIN
imldI, AKIr kuC kMnW 'c so peI ik lMkw dw jo rwjw l`Bdy[
hY auh c`uk ky lY igAw, aus vyly hnUMmwn nUM rwmcMdr jI
so ipAwr dI bwq hY swrI[ mhWpurS kihx l`gy,
ny lMkw 'c ByijAw ik qUM sIqw dI Kbr lY ky Aw, ikauNik
ipAwirAw! pRmySr nhIN imldw ipAwr qoN ibnW[
auhdw jIauNdw rihxw bVw muSkl hY, auhdI AvsQw hI
AYsI hY - swc khuM sun lyhu sBY ijin pRym kIE
iqn hI pRB pwieE[
ijau mCu l I ibnu pwxIAY ikau jIvxu pwvY ]
bU M d ivhU x w cwiqR k o ikau kir iqR p qwvY ] ieh ijhVw qUM colw pihinAw hoieAw hY nw
nwd ku r M k ih by i DAw snmu K au i T DwvY ] mwieAw, Bu`l dw, Awpxy Awp nUM bxweI jWdw hY, mYN
Bvru lo B I ku s m bwsu kw imil Awpu bM D wvY ] hW, mYN hW[ ieh mYN qW hY nhIN ieh qW hY pRmySr[
iqau sM q jnw hir pR I iq hY dy i K drsu AGwvY ] JUTI rUh ApxweI hoeI hY, jo s`cI rUh hY aus vl
AM g - 708 qyrw iDAwn q`k nhIN hY[ jd q`k qUM s`c dI pCwx

'Awqm mwrg' 23 julweI, 2011


iv`c nhIN AwauNdw[ EnIN dyr q`k pRmySr dw nhIN pqw sgly dUK pwxI kir pIvw DrqI hwk clweI ]
l`gdw ikauNik mwieAw dw colw pihinAw hoieAw hY[ AMg - 147
iehdy iv`c durgMDW hI durgMDW ny swrIAW - vYr, auhnUM qUM ipAwr kr ies qrHW dy nwl[
ivroD, kwm, loB, DRoh[ eIrKw iehdy iv`c hY, Cl
iehdy iv`c, kpt iehdy iv`c hY, DoKy iehdy iv`c ny jo ikCu kry so Blw kir mwnIAY
- ihkmiq hukmu cukweIAY ] AMg - 722
iehu qnu mwieAw pwihAw ipAwry lIqVw lib rMgwey ijhVI Awh iv`c Aw jWdI hY nw Akl, iehnUM
] qUM cu`k dy -
myrY kMq n BwvY colVw ipAwry ikau Dn syjY jwey ] jw kY pRyim pdwrQu pweIAY qau crxI icqu lweIAY ]
AMg - 722 AMg - 722
lbu dy rMg iv`c rMigAw hoieAw colw ieh myry auhdy crnW nwl ic`q lw ky r`Ko[
ipAwry nUM nhIN BwauNdw[ Bwvy ikvyN? kihx l`gy, ipAwr
shu khY so kIjY qnu mno dIjY AYsw prmlu lweIAY ]
dw qUM iSMgwr kr lY qy pRmySr dy Adb iv`c Aw jw[
AMg - 722
jdoN ieh iSMgwr kr leyNgw, qW qYnUM pRmySr dy ipAwry
dy drSn hoxgy - jo kuC kihMdw hY, auh kuC kro[ AYsw iSMgwr
lwE, AYsI spray kro ik qn qy mn auhdy Arpx
Dwrnw - BY qy ipAwr dw iSMgwr bxw lY,
kr id`qw[ jo kuC kihMdw hY auh kro -
imlxw jy qUM rwm ipAwry nUM[
kihx l`gy, BY dw ijhnUM Adb kihMdy ny, iehdw
ey v khih so h wgxI BY x y ienI bwqI shu pweIAY ]
qy ipAwr dw iSMgwr bxw lY[
AM g - 722
r`b nUM imlx dIAW rihqW Awh cwr lweInW dy
ieAwnVIey mwnVw kwie kryih ]
iv`c gurU mhwrwj ny ilK id`qIAW[ AKIr dy auqy Awp
AwpnVY Gir hir rMgo kI n mwxyih ]
swrI g`l dw incoV k`Fdy kihMdy ny -
shu nyVY Dn kMmlIey bwhru ikAw FUFyih ]
BY kIAw dyih slweIAw nYxI Bwv kw kir sIgwro ] Awpu gvweIAY qw shu pweIAY
AMg - 722 Aauru kYsI cqurweI ] AMg - 722
jdoN ipAwr dw iSMgwr ho igAw qy Adb dIAW ieh Awp hI swfy rukwvt bxI hoeI swfy qy
islweIAW ho geIAW - vwihgurU dy iv`c[
qw sohwgix jwxIAY lwgI jw shu Dry ipAwro ] Bgq rivdws jI kihMdy ny ik jdoN q`k AsIN
AMg - 722 sIgy, r`b nhIN AwieAw nyVy[ jdoN AsIN Awpxy Awp
ijhVw mwlk hY auhny auhnUM ipAwr krnw SurU nUM k`F id`qw, aus vyly pRmySr iml igAw[
kr dyxw hY[ lyikn iehdy iv`c Awpxw Awp nhIN hud M w[ jb hm hoqy qb qU nwhI Ab qUhI mY nwhI ]
ij`Qy ipAwr tu`tdw hY dunIAWdwrI dw vI[ AiBmwn Anl Agm jYsy lhir mie EdiD
hovy ie`k dy iv`c, pVdw pwvy, auh ipAwr nhIN hoieAw jl kyvl jl mWhI ] AMg - 657
krdw[ ij`Qy mYN hY swfI, ij`Qy swfI haumY hY auQy hux qW qUM hI rih igAw -
ipAwr nhIN hoieAw krdw[ dunIAWdwrI dy iv`c vI kbIr qUM qUM krqw qU hUAw muJ mih rhw n hUM ]
iehI AsUl hY- jb Awpw pr kw imit gieAw jq dyKau qq qU ]
jwie puChu sohwgxI vwhY iknI bwqI shu pweIAY ] AMg - 1375
AMg - 722 so ies qrHW dy nwl Awpw gvwauxw pYNdw hY, jdoN
mhwrwj dunIAWdwrI dI imswl idMdy ny[ kihMdy, q`k Awpw nhIN guAw huMdw, EnIN dyr q`k pRmySr nhIN
iehdw jvwb lYxw hY? kihMdy - pRwpq hoieAw krdw[ jo ipAwr dI h`d hY auhdy iv`c
jo ikCu kry so Blw kir mwnIAY mYN Bwv nhIN hoieAw krdw[ ipAwr idMdw hI idMdw
ihkmiq hukmu cukweIAY ] AMg - 722 hY, lYNdw nhIN kdy vI, kuC nhIN mMgdw, koeI wish
nhIN krdw koeI desire nhIN krdw, ienHW qoN au~qy
cwhy du`K idMdw hY, cwhy su`K idMdw hY, Blw krky
ipAwr mMgdw hY isrP[
mMn lE[ jy du`K dy iv`c aulWBy dyxy SurU kr id`qy,
su`K dy iv`c KuSIAW mMn leIAW, Pyr nhIN g`l bixAw mnsUr ie`k bhuq sUPI pIr hoieAw hY, auhny
krdI- Awpxy ivcwr ilKy ny kivqwvW ilKIAW ny, iehnUM k`tVW

'Awqm mwrg' julweI, 2011


24
ny PV ky sUlI 'qy cwVH id`qw sI ikauNik ieh s`c hIxw ijhVw hY ijhnUM kdy ipAwr AwieAw hI nhIN -
boldw sI, Anhl-h`k-bgo (AhM bRhmAsmI) pRmySr ibrhw ibrhw AwKIAY ibrhw qU su l qwnu ]
ie`Qy swry hI hY, myrI ijhVI jwq hY ieh pRmySr hY[ PrIdw ijqu qin ibrhu n aU p jY so qnu jwxu mswn ]
smJ 'c nw AweI auh kihx l`gy ik ieh srIrk AMg - 1379
rUp iv`c kihMdw hY, ijs qrHW ikRSn mhwrwj nUM bhuq auh qW mswx hoieAw krdy ny ijnHW dy AMdr
Bu`lV bMdy kih idMdy ny ik jI, auh Awpxy Awp nUM ipAwr dI rO nhIN rumkdI kihMdy auhdw jIvn kuC
r`b khwauNdy sI, bRhm khwauNdy sI[ auh bRhm ibrqI nhIN hoieAw krdw[ murdw hoieAw krdw hY ies qrHW
'coN ho ky boldy sI, jIv Bwv dy iv`coN nhIN sI g`l pVH lE -
krdy AsIN[ jIv Bwv dy bMdy bRhm Bwv nUM smJ nhIN
sI skdy[ so aunHW dy vI k`tV ijhVy sI aunHW ny nw Dwrnw - imrqk khIey nwnkw,
smiJAw[ ausnUM sUlI 'qy cwiVHAw[ v`ty mwry, sMg swr imrqk khIey nwnkw[
kIqI[ sB ny v`ty mwry koeI nw Sihr dy iv`c C`ifAw ijh pRIq nhI BgvMq[
ijhVw v`tw nw mwry auhdy[ lhU luhwn hoey nUM cu`k ky Aiq suMdr kulIn cqur muiK i|AwnI DnvMq ]
sUlI 'qy cwVH id`qw[ auh pRmySr dy nwl g`l krdw imrqk khIAih nwnkw ijh pRIiq nhI BgvMq ]
kihMdw hY ik hy pRBU! mYN qYnUM ipAwr krdw hW, mYN AMg - 253
qYnMU s`cw ipAwr krdw hW, jy mYN qYnMU ies krky ipAwr pMj isPqW ie`k bMdy dy iv`c hox AwKrI h`d q`k
krdw hW ik mYN nrkW qoN frdw hW qW mYnMU swrI izMdgI dIAW[ jy auhdy AMdr ipAwr dI rO nhIN rumkdI kihMdy
jd q`k qyrI kwienwq kwiem hY, mYnUM nrkW dy iv`c au h qW mu r dw srIr hY [ ikau N ik pR m y S r Awp inrw
su`t dy[ mYN nrkW dy iv`c hI sVdw rhW[ hy A`lwh ipAwr hox krky, auh AwpxI isRStI nUM idMdw hI idMdw
qwlw! jy mYN qYnUM ies krky ipAwr krdw hW ik mYnUM hY[
bihSq imly qW bihSqW nUM A`g lw dy[ mYnUM SkqI dydw dy lYdy Qik pwih ] AMg - 2
dyh ik mYN bihSqW swrIAW nUM A`g lw AwvW[ jy mYN ieh vI hr vkq kihMdw rihMdw hY dy dy, swrI
qYnUM ies krky ipAwr krdw hW ik myrIAW vwSnwvW izMdgI iehdI dy dy Kqm nhIN huMdI[
pUrIAW hox, hy A`lwh qwlw myrI vwSnw kdy nw pUrI
AwKih mM g ih dy i h dy i h dwiq kry dwqwru ] AMg - 2
krIN[ jy mYN ies vwsqy ipAwr krdw hW ik myrw
pirvwr vDIAw rhy, suKI rhy[ qW myry pirvwr nUM auh idMdw hI rihMdw hY, pr ausnUM ie`k Bu`K dsdy
d`uKW dy iv`c pw dy, jy mYN qYnUM ies krky ipAwr krdw ny-
hW ik myrw srIr su`KI rhy qW hy A`lwh qwlw mYnUM goibMd Bwau Bgiq dw BuKw[
AYsw du`K dy ik ijhVw izMdgI Br hty nw[ mYN qW ipAwr dw Bu`Kw hY, ij`Qy ipAwr dy nwl auhnUM
qyrI zwq nUM ipAwr krdw hW ikauNik auh bhuq ipAwrI koeI bulwauNdw hY, auQy ausy vyly hwzr ho jwieAw krdw
zwq hYN, qUM inrw hI ipAwr hYN - hY[
jqR qqR idsw ivsw huie PYilE Anurwg] jwpu gurU Gr dy AMdr ie`k ieiqhws dy iv`c izkr
swihb AwauNdw hY, gurU CyvyN pwqSwh mhwrwj dw[ Awp frOlI
qUM qW swry sMswr dy AMdr ipAwr dw rUp Dwrn jMgl dy iv`c invws r`K rhy ny[ nyVy hI ie`k ipMf
krky PYilAw hoieAw hYN, mYN qYnUM ipAwr krdw hW, hY, aus ipMf dy AMdr koeI gurmuK ipAwrw rihMdw hY,
myrI kwmnw koeI nhIN hY, kyvl mYN qYnUM ipAwr krdw pirvwr rih irhw hY[ auQy guris`K jo hY BweI Awkul
hW[ so ieh jo ipAwr dI bwq hoieAw krdI hY iehdy nwm dw hY qy ijs vkq vr pRwpq ho geI lVkI[
iv`c mMgxw nhIN hoieAw krdw[ dyxw hI dyxw hoieAw aunHW idnW iv`c ieh irvwz hoieAw krdw sI ik
krdw hY, lYxw nhIN hoieAw krdw[ koeI cIz nhIN bRwhmx nUM jW nweI nUM ienHW nUM ByijAw krdy sI bVy
mMgdw ipAwr vwlw[ mhwrwj kihMdy, auhdy AMdr jIvn isAwxy sI ieh, g`lbwq nwl jwx lYNdy sI ik ieh
dI rO rumkdI hY, ijhdy AMdr ipAwr hY, ijhdy AMdr Gr ikho ijhw hY, swfy jzmwnW dw Gr ikho ijhw
ipAwr nhIN hY, auh murdw srIr ny swry - hY[ ieh Pyr imlwp krw idAw krdy sI, irSqy krw
so jIivAw ijsu min visAw soie ] idAw krdy sI jy nw hovy nhIN krwieAw krdy sI[
nwnk Avru n jIvY koie ] Awpxy vloN pUrI qs`lI nwl krdy sI[ so BweI Awkul
jy jIvY piq lQI jwie ] ny ienHW nUM bulwieAw, bulw ky rupeIAw id`qw kihx
sBu hrwmu jyqw ikCu Kwie ] AMg - 142 l`gy, qusIN hux jwE, AwpxI lVkI jo hY vr Xog ho
ijhVw kihMdw hY ik mYN jIauNdw hW, auhdI qW cu`kI hY qy jldI SwdI ho jwvy[ koeI cMgw Gr dyKo
nwm qoN bgYr roz pq lih rhI hY, ies qrHW ipAwr ij`Qy lVkI jw ky Awpxw guzwrw cMgw kr sky, Bu`KI
jo hY AwdmI dy AMdr auh qW hY jIauNdw[ ipAwr qoN nw mry qy cMgw iezqdwr Gr hovy[ so ijs qrHW dw
aunHW ny ikhw auh tolHdy iPrdy ny[ toldy-toldy ie`k

'Awqm mwrg' 25 julweI, 2011


ipMf quglwxI hY, mwlvy iv`c[ aus QW 'qy jw ky dyiKAw bhuq APsos 'c rihx l`g geI[ AKIr SwdI dw
Gr bVw cldw iPrdw, bMdy bVy SrIP[ psMd Aw igAw idn Aw igAw[ ivAwh ho igAw[ folI dy iv`c ausnUM
lVky nUM rupeIAw dy Awey EQy qy Aw ky vDweIAW ibTw id`qw, auhnUM hor koeI icMqw nhIN ie`k icMqw hY
id`qIAW[ kihx l`gy, jzmwn vDweIAW bhuq sohxw ik gurU CyvyN pwqSwh mhwrwj AsIN Awp dy crnW dy
Gr l`iBAw hY[ lVkw AYsw hY ijvyN r`b ny ivhlw BOry hW[ Pyr imlwp myrw ho skygw ik nhIN ho skygw
bYT ky bxwieAw huMdw hY[ kihx l`gy ipAwirE! ie`k mYN qW jIauNdI mwrI geI[ ikRpw kr myry auqy, bKS
g`l mYN Bu`l igAw sI ik jo myrw Gr hY auh gurU Gr dy, jy myry mwVy krm ny qW vI bKS dy[ folI swJry
nwl juiVAw hoieAw hY[ aus vyly gurU Gr nwl bhuqy hI, ikauNik pYdl jwieAw krdy sI, dUr dy pYNfy huMdy[
nhIN sI juVy hud
M ,y QoVyH juVy hud
M [y bwkI ijhVI mijErtI AMimRq vyly hI qur pYNdy sI[ so aus ipMf dy au~cy ipMf
sI auh kIhdy nwl juVI huMdI auh srvr nwl juVI qoN v`fw gwauN ijhnUM kihMdy sI auQoN folI quglwxI nUM
huMdI[ pIr Aihmd sI, ijhnUM srvrIAW kihMdy sI[ qurI, GoiVAW 'qy brwq cVHI jWdI hY qy ip`Cy khwr
auhdy nwl juVy huMdy, auh krwmwqI pIr sI[ auQy sMg folI nUM leIN jWdy ny qy ijs vkq frOlI AwieAw qW
lY ky jwxw[ swl dy iv`c do vwrI vI jwxw, ie`k vwrI bIbI dy kMn iv`c Awvwz peI, bhuq ipAwrI Awvwz[
vI jwxw qy auQy kbr nUM m`Qy tyk ky Awauxw, irvwj pCwx geI ik ieh qW hrI dw js ho irhw hY qy
ieh huMdw ik ijvyN dyg bxwauNdy hW Bog lvwauNdy hW, myry qW siqgurU jI ieQy Awey hoey ny ieh qW frOlI
ies qrHW ie`k rot bxwieAw jWdw sI svw mx dw, ipMf Aw igAw[ phu-Putwlw hoieAw-hoieAw hY, aus
svw mx Awtw lY ky pwQIAW jwlIAW jWdIAW, auh vyly mn iv`c locw l`gI ik hy pRBU! hux qUM mYnUM drSn
DrqI grm kIqI jWdI, auhdy auqy r`K ky Pyr muV ky dyh, mYN qyry drSn krW[ Awpxy kMgx lwhy[ lwh ky
A`g jwlI jWdI[ auh keI auNgl motw huMdw fblrotI ijhVy khwr leIN jWdy sI aunHW nUM dy ky kihx l`gI
vWgx[ jd auh p`k jWdw sI pUrI qrHW nwl Pyr auhnUM ik vIro! Awh folI QoVHI dyr vwsqy qusIN roko mYN gurU
k`F ky Ardws huMdI sI pIr dI ik qUM pihlW Bog dy drSn krky ie`Qy AwauNdI hW, myry siqgurU ie`Qy
lw[ aus vyly AsIN ikrpwn Pyrdy hW, auhdy jo eyjMt Awey hoey ny[ ausy vyly aunHW ny folI DrqI 'qy r`K
sI BrweI FolH vjwaux vwly auh ie`k pwisEN c`k v`Fdy id`qI ijhVI brwq sI auh A`gy qurI jWdI hY[ ipMf
sI mUMh nwl[ auh mUMh nwl k`t ky KWdy sI aus qoN lMG geI[ ieh bIbI kwhlI nwl glIAW 'coN huMdI
bwAd AYauN smJdy sI ik pIr nUM Bog l`g igAw, qW hoeI auQy phuMcI ij`Qy gurU CyvyN pwqSwh mhwrwj bYTy ny
Pyr auh vMifAw jWdw sI ieh srvrIAW dI rIq sI[ qy kIrqn ho irhw hY, aus vyly crnW 'qy jw ky sIs
bgYr bxwey A`Dy muslmwn sI ieh lok[ aunHW dIAW invwieAw bhuq hI vYrwg kirAw[ ies qrHW dy Bwv
rhu-rIqW krdy sI, swrw pMjwb iehdy iv`c hI sI[ pRgt ho rhy ny -
is`KI bhuq G`t sI, iksy-iksy ipMf dy iv`c huMdw, Dwrnw - qyry ibnW nw jgq auqy koeI,
mwJy iv`c gurU mhwrwj gurU pMjvyN pwqSwh rhy, qIsry ijhVw myrw du`K k`t dey[
pwqSwh rhy, cOQy rhy, dUsry rhy, gurU nwnk swihb iks hI koeI koie mM\u inmwxI ieku qU ]
rhy[ lyikn AMimRqsr dIAW jVHW q`k, qrn-qwrn dIAW ikau n mrIjY roie jw lgu iciq n AwvhI ]
jVHW q`k srvrIAW dw vwsw hoieAw krdw sI[ swry AMg - 792
dw swrw ipMf srvrIAW dw ie`k do is`K hoieAw krdy pwqSwh -
sI[ so ies qrHW dy nwl aunHW dI rhu-rIq kbrW nUM
m`Qy tykxy gurUAW dy kdy Bu`l ky vI nhIN sI AwauNdy[ dUjw nwhI koie ijsu AwgY ipAwry jwie khw ]
so puiCAw ik auh guris`K ny? kihx l`gy, ieh qW AMg - 660
nhIN AsIN pu`iCAw[ kihMdy, Pyr kuC dyiKAw hoxw hY[ ikRpw kro, mhwrwj ny dyiKAw b`cI hY qy huxy-
kihMdy, dyiKAw qW ieh sIgw ik aunHW dy Gr iv`c huxy iehdy Pyry hoey hoxy ny qy iks qrHW dy nwl ieh
ie`k mukwm ijhw bxwieAw hoieAw sI, auQy dIvy drbwr 'c Aw geI? mhwrwj jI ny AMqriDAwn ho ky
jgwauNdy ny, vIrvwr nUM qy swnUM AYs qrHW lgdw sI ik swrI g`l BWp leI[ aus vyly kihx l`gy, bytw! duKI
auh Gr srvrIAW dw sI[ pr kihx l`gy, jjmwn nw ho, qUM BweI Awkul dI lVkI nhIN, myrI vI lVkI
ieh qW TIk hY, pr cldw purzw bhuq hY Gr[ rotI hYN[ myrI b`cI hYN qUM[ auDrly pwsy brwq iv`c kihx
bhuq imlygI qyrI lVkI nUM, bMdy bVy SrIP ny[ l`gy folI ik`Qy rih geI[ BweI swDU nUM ByijAw ik
qYnUM ikhw sI folI dy nwl AweIN, pqI sI auhdw, auh
kihx l`gy ik glqI ho geI[ lVkI nUM vI pqw ijs vkq tolHdw AwieAw, pu`iCAw! auh kihx l`gy,
l`g igAw auhny ikhw ik bVw mwVw kMm hoieAw ik ik auh qW gurU dy drSn krn geI hY, Awh rsqy
myrw inScw gurU dy crnW 'c hY qy ienHW ny mYnUM kbrW geI hY[ gurU mhwrwj dI hzUrI 'c phuMcdw hY, drSn
nUM m`Qy itkwauxy ny[ gurU dy Awaux nhIN dyxw muV ky krdy swr aus vyly Asr hoieAw[
qoV dyxw hY mYnUM[ myrw qW jIvn hI brbwd ho igAw,
'cldw...........['

'Awqm mwrg' julweI, 2011


26
BweI BgIrQ jI nUM bRhm igAwn dw aupdyS
sM q virAwm isM G jI
bwnI iv. gu . rU . imSn[

(lVI joVn leI dyKo, meI AMk, pMnw - 20) krdw[ AMimRq dI Dwr qW vrs rhI hY pr jy boql
dw mUMh Q`ly is`Dw nhIN hY, Awly-duAwly ih`lI jWdI hY,
Swn.......................................[
Pyr auhdy iv`c AMimRq dI bUMd nhIN ipAw krdI[ iesy
siqnwmu sR I vwihgu r U , qrHW bKiSSW qW Akwl purK qoN ho rhIAW ny -
DM n sR I gu r U nwnk dy v jIE mhwrwj! keI koitk jg Plw suix gwvnhwry rwm ]
fM f au i q bM d n Aink bwr srb klw smrQ] AMg - 546
AM g - 256
pr swfI ibrqI jo hY m`Qw tykx vwilAW nUM
iPrq iPrq pR B AwieAw
pirAw qau srnwie] dyKx vwlI, ieDr-auDr dyKx vwlI, Purny krn vwlI
nwnk kI pR B by n qI ApnI BgqI lwie] auh Pyr pUrI qrHW smJ nhIN sikAw krdI[ so ieh
AM g - 289 ie`k ivcwr lgwqwr c`l rhI hY[ ijhVy pRymI pihly
Dwrnw - Awp mu k q mo h y qwry jI, dIvwnW iv`c Awey ny[ aunHW nUM pqw hY ik ip`Cy kI g`l
AY s y gu r W qo N bl bl jweIAY [ ho rhI sI[ sMKyp dy iv`c ie`k lwhOr dy AMdr pRymI
nwrwien nrpiq nmskwrY ] rihMdw sI[ auhdy mn iv`c bVI KuhwieS sI ik mYN
AYsy gur kau bil bil jweIAY iksy qrHW aus pd nUM pRwpq krW, ijhdy bwry swDU
Awip mukqu moih qwrY ] 1 ] rhwau ] mhWpurS ieSwrw krdy ny ik sB qoN sRySt pd sMswr
kvn kvn kvn gun khIAY AMqu nhI kCu pwrY ] dy AMdr auh hY ijsnUM AibnwSI Kym kihMdy ny qy myry
lwK lwK lwK keI korY ko hY AYso bIcwrY ] 1 ] ihrdy 'c qW Ajy SWqI AweI nhIN[ koeI ksr hY[ so
ibsm ibsm ibsm hI BeI hY lwl gulwl rMgwrY ] gurU nwnk pwqSwh ny AYsw kOqk ricAw ik ie`k pRymI
khu nwnk sMqn rsu AweI hY grIb hY, kihx l`igAw ik pwqSwh! myry kol ivAwh
ijau cwiK gUMgw muskwrY ] AMg - 1302 krn dw smwn nhIN, lVkI juAwn huMdI jw rhI hY,
kwrobwr sMkocdy hoey Awp gurU drbwr 'c phuMcy ijs Gr dy AMdr lVkI juAwn hovy, isr dy auqy
E[ icq ibrqIAW iekwgr kro, nyqrW dy nwl gurU duSmx hovy, krzw dyxw hovy qy ibmwrI hovy[ cwr qrHW
srUp dy drSn kro[ kMnW dy nwl bwxI srvx kro[ dy bMidAW nUM nINd nhIN AwieAw krdI[ golIAW Kw ky
mn ivc inmrqw Dwro [ SrDw Dwro [ ic` q iv` c vI nINd msW hI AwauNdI hY[ pwqSwh! myry mn dy
iekwgrqw Dwrn kro[ bu`DI dy nwl ivcwr kro, AwpxI AMdr bhuq klpnw iCVI hoeI hY[ Bjn nhIN mYN kr
ividAw, AwpxI jwx-pCwx, Awpxw igAwn QoVHI dyr skdw, koeI ikirAw krm nhIN mYN kr skdw[ myry
vwsqy gurU mhwrwj dy crnW 'c Arpx kr idE[ KwlI auqy ikRpw kro qy mYN Awp dw dwnI suBwA suixAw hY
ho ky jdoN bYTWgy qW pUrw-pUrw rs Aweygw[ ik Awp vMfdy hI jWdy EN, vMfdy hI jWdy EN, lYNdy
nhIN iksy qoN[ qyrW-qyrW kih ky DVIAW dIAW DVIAW
gurU CyvyN pwqSwh mhwrwj nUM guris`KW ny pu`iCAw aultwauNdy jWdy EN[ qyrW qoN kdy cOdW nhIN huMdw[ ikRpw
ik pwqSwh! kIrqn vI suxdy hW, rwgW iv`c vI suxdy kro myry vI ic`Ty qwr idE[
hW, auN\ kQw vI suxdy hW[ pr swfy auqy Asr ikauN
nhIN huMdw? mhwrwj kihMdy, pRymIEN, dohIN pwsIN Prk gurU mhwrwj ny BweI BgIrQ nUM bulwieAw kihMdy
huMdw hY[ cOdW gux bkqy ivc cwhIdy ny, cOdW gux AYauN kr ilK lY smwn, ilst bxw leI[ ilst bxw
suxn vwly iv`c cwhIdy ny[ jdoN 28 qwrW ie`k dUjy leI[ lwhOr cilAw jwh, pr ie`k rwq qoN v`D nhIN
nwl rl jWdIAW ny[ Pyr pUrw-pUrw lwB pRwpq hoieAw rihxw[ so iesy qrHW hukm mMn ky jdoN igAw, BweI
krdw hY[ jy bkqw pUrw hovy, sroqw ijhVw hY auhdI mnsuK auQy dw cMgw vpwrI, auhdy kol jw ky swry
ibrqI ijhVI hY auh ieDr auDr n`TI iPrdI hY[ smwn dI ilst ilKweI qy nwl ieh ikhw ik ie`k
hor auhdy AMdr nwsqkqw hY[ smJx dw Xqn nhIN cUVw cwhIdw hY[ auh kihx l`igAw, pRymIAW! hor qW
krdw ik kI boilAw jw irhw hY[ bu`DI nwl auhdI sB kuC huxy hI iqAwr hY[ ie`k GMty dy AMdr-AMdr
ivcwr nhIN krdw[ kihMdy, Pyr Asr nhIN hoieAw mYN qol idMdw hW[ ie`k qW qUM kuvyly AwieAw hYN, QoVHI

'Awqm mwrg' 27 julweI, 2011


dyr nUM idn idn iCp jwxw hY qy rwq nUM koeI kMm tykdw hY[ kihMdy, dwxw ie`k hovy qW kuC pYdw ho skdw
nhIN hoxw, cUVw bxn nUM do idn l`gxy ny[ aus leI hY[ jdoN ivSvwS ibKirAw hoieAw hY dwl qW jMimAw
do rwqW qYnUM ie`Qy rihxw pYxw hY[ BweI BgIrQ kihx nhIN krdI[ so dwl vrgw mn ho igAw, byAMq dyvI-
l`igAw, syT jI! mYN ie`k rwq qoN v`D nhIN rih skdw, dyvqw, byAMq kbrW mVHIAw mswxIAW, pqw hI nhIN
jy mYN rhW qW myrw jnm mrn ivgV jweygw[ hYrwn ikMinAW ku nUM mMnx l`g igAw, hux kIhdy nwl ipAwr
ho igAw, cONk auiTAw[ kihx l`igAw, hYN! jy iksy pweygw AYinAW 'coN[ ipAwr qW hmySw ie`k nwl huMdw hY[
hwkm dw nOkr hovy, qW ieh kih skdw hY ik myrw ie`k nwl pY jwey swry sMswr nwl pY jWdw hY[
jnm ivgV jweygw[ nOkrI 'coN k`F id`qw jwvWgw[ pr ieku sjxu siB sjxw ieku vYrI siB vwid ]
ieh jnm-mrn, lok-prlok dovyN kihMdw hY, prlok AMg - 957
ivgwVn vwlw kOx hY A`j sMswr 'c[ kihx l`igAw, so BweI BgIrQ ny ikhw, BweI mnsuK jI! myry
qUM nvwb dw nOkr hY dOlq KW loDI dw[ kihMdw, nhIN[ siqgurU vI iehI bwq kihMdy ny ik s`c nhIN id`s
auhdw huMdw mYnUM koeI iPkr nhIN sI[ do rwqW dIAW irhw iksy QW 'qy -
vI iqMn rih lYNdw mYnUM koeI bwq nhIN sI[ kihMdy
kil AweI kUqy mUMhIN Kwju hoAw murdwru gusweIN[
Pyr, koeI hY AYsw sMswr dy AMdr ijhdI hukm AdUlI
krn dy nwl jnm-mrn ivgV jwvy[ kihMd,y hW, sMswr k`q
u y mUh
M IN Aw geI qy mrIAW hoeIAW cIzW, by h`kIAW
dy AMdr gurU nwnk pwqSwh jo Awp ikrq krdy ny, cIzW ijhVIAW ny auh mnu`K dI Kurwk bx geI Kwj bx
modI dw kMm kr rhy ny qy nwl dI nwl sMswr dw igAw, qy kI cyl,y kI gur,U kI igAwn dyx vwly, kI pVHwaux
auDwr kr rhy ny, aunHW dw hukm hY ik ie`k rwq qoN vwly kihMdy swry hI ih`l gey ny qy swry hI hnHr
y y iv`c D`ky
v`D nhIN rihxw[ kihx l`igAw ik AYsw hY koeI? jw ky h`Q pYr mwr rhy ny, iksy nUM koeI rwh nhIN l`B
lyikn mYN qW Koj krky Q`k igAw hW, kihx vwly hI irhw[ dUsrw jo Swsk hY mOky dw, hkUmq krn vwlw,
imldy ny, rihxI vwlw koeI nhIN imldw[ ijhVw kuC kihMdy aunHW ny lb qy pwp dw burkw pihn ilAw[ lb dy
mUMh 'coN kih irhw hY, auhdy 'qy pihrw dyx vwlw koeI nwl sB kuC kihMdy ny ik swfy hI p`ly Aw jwvy[ ieh
nhIN imldw[ jdoN mYN nyVy ho ky dyKdw hW, pwKMf hY, grIb hY cwhy ikMnw hI grIb hY, zmIn gihxy Dry, Awp
mwieAw dw lwlc hY, DoKw hY, Pryb hY, Cl hY, inrw gihxy hov,y bwl-b`icAW nUM gihxy kry pr swfI jo mukr`r
ByK hY qy mYN qW koeI dyiKAw nhIN[ kihx l`gy, BweI kIqI hoeI irSvq hY auh iehnUM dyxI hI pvygI[ cwhy
mnsuK jI! jdoN dyK lENgy pqw l`g jweygw[ kihMdy, ikMnw hI hY[ hux vI iesy qrHW hI hY swDsMgq jI, bhuqw
nhIN myrw mn nhIN mMndw ik A`j kljug dy AMdr vI Prk nhIN[ aus qoN vI izAwdw hY A`jk`lH[ zmwnw hyTW nUM
koeI hY AYsw ijhVw s`cw hovy[ kihx l`gy, pRymIAW! quirAw jw irhw hY[ ie`k b`cw pVHdw hY, nMbr lYNdw hY,
myry siqgurU vI ies qrHW Purmwn krdy ny - nOkrI vwsqy jWdw hY[ audws ho jWdw hY ik myry mW-bwp
grIb ny, mYnUM qW pVHwieAw vI dUsirAW ny pYsy dy-dy ky
Dwrnw - swry kUV dw ho igAw vrqwrw,
hY[ kwkw! audws ikauN hYN? kihMdy jI, auh qW pMjwh hzwr
s`c vwlw kwl pY igAw[
rupey mMgdy ny[ nMbrW nUM dyKdy hI nhIN, igxdy hI nhIN
sic kwlu kUVu vriqAw kil kwlK byqwl ] hn[ l`K ruipAw mMgdy ny, dwKl hox vwsqy jWdw hY[
bIau bIij piq lY gey Ab ikau augvY dwil ]
pihlW kihMdy ny skUlW kwljW vwly ik l`K ruipAw ilAw,
jy ieku hoie q augvY ruqI hU ruiq hoie ]
fwktrI 'c r`K lvWgy[ l`K ruipAw ilAw, ieMjnIAirMg
nwnk pwhY bwhrw korY rMgu n soie ]
'c r`K lvWgy[ aus dyS dw bxygw kI ij`Qy pYsy nwl hI g`l
BY ivic KuMib cVweIAY srmu pwhu qin hoie ]
nwnk BgqI jy rpY kUVY soie n koie ] cldI hY ij`Qy kwblIAq nUM koeI pu`C hI nhIN irhw[
AMg - 468 A~DogqI hoieAw krdI hY[ mhwrwj kihMdy, AYsI ADogqI
jd vD jwvy, Pyr Acyqpuxw Aw jWdw hY[ Acyqpuxw Awaux
mhwrwj kihMdy, BweI sMswr dy AMdr klU Awaux dy
dy nwl kihMdy Pyr KuAwrI SurU ho jWdI hY[
nwl kUV dw vrqwrw ho igAw ieh byqwl, BUqnw ho igAw
bMdw[ AsUl qoN bwhr ho igAw, nw smwj dI bwq mMndw Ago dy jy cyqIAY qW kwiequ imlY sjwie ]
hY, nw Drm dI mMndw hY, nw mW-bwp dI mMndw hY, nw hor AMg - 417
iksy dI mMndw hY, byqwlw ho ky GuMm irhw hY[ ivSvwS cir`qr ih`l jWdw hY kOm dw qy mhwrwj kihMdy,
ibKr igAw, kdy iksy nUM m`Qy tykdw hY, kdy iksy nUM BweI! Swsk vI ijhVw hY BweI lbu dw rUp bx igAw[
(bwkI pMnw 37 'qy)

'Awqm mwrg' julweI, 2011


28
sMq mwqw bIjI rxjIq kOr jI
trst rqvwVw swihb cyArprsn
sMq mwqw bIjI jI dy piv`qr pwvn srIr dw jnm 8 Agsq Awpy Awip Awp hI Awpy sBu Awpn Ky l u idKwDw ]
1918 ipMf dwaudpur (nyVy KMnw) ijlw - luiDAwxw (pMjwb) ipqw pwieE n jweI khI BWiq ry pR B u nwnk gu r imil
sMq bwbw hIrw isMG jI dy Gr mwqw hrnwm kOr dI kuK qoN hoieAw lwDw ]4] AM g - 1204
[ Awp jI dy srIrk sM q BweI
jnm qo N 8 swl hIrw isM G jI
pihlW AKM f dwaudpurIey vwly
kIrqnI jQy dy nwl dy isrly K hy T
sbMDq Awp dy ipqw rMgly s`jx pusqk
bwbw hIrw isMG jI iv` c jo mhwn
ny AgMmI bcn kIqy krm XogI AKMf
ik Dmo t ies kIrqnI jiQAW dy
jQydwr krqwr isMG bwnI BweI swihb
jI dy Gr iek bKSI rxDIr isMG jI
rUh dy srIr ny jnm dy bcn iesy
lYxw hY Aqy swfy Gr mhIny dI Awqm
ipMf dwaudpur b`cI mwrg piqR k w
dy srIr iv`c bKSI iv`c AMikq hn [
rUh dw pRkwS hoxw
hY[ aunHW dovW srIrW smy N dy
dw jnmW-jnmW dw irqI irvwj
sbM D cilAw Aw Anuswr CotI aumr
irhw hY Aqy Aaux dy iv`c hI Awp
vwly smyN dy iv`c vI jI dw ivAwh sMq
dovyN srIrW dw sMjog mhwrwj sMq bwbw
prm siqkwrXo g sM q mwqw rxjIq kO r jI trst dy bwnI jIvn swQI sM q virAwm isMG jI
gRihsq AwSrm dw mhwrwj rqvwVw swihb vwilAW dy jnm idn qy sM g qW nU M ASIrvwd bKiSS
iliKAw hoieAw hY nwl ho igAw [
[ sM q W dy bcn 13 swl dI aumr
At`l hoieAw krdy hn :- iv` c hI Awp ny sO h ry Gr Dmo t iv` c jw ky swirAW dI syvw
sMBwl krky bhuq
inis bwsu r
hI ipAwr siqkwr
niKAqR
pRwpq kIqw [ jdoN
ibnwsI riv
18 swl dI Br
ssIAr
jvwnI iv` c sM q
by n wDw ]
mhwrwj Gr bwr
igir bsu D w
C`f ky isMD iv`c
jl pvn
22-22 GM t y qp
jwiego ieik
krdy sn aus smyN
swD bcn
Awp ny vI isMD
AtlwDw ]
iv`c jw ky bIbIAW
AM f ibnwsI
nUM gurmuKI pVHw ky
jy r ibnwsI
gurbwxI pVHn dI
au q Bu j sy q
syD idqI [ iek
ibnwDw ]
vwrI sMq mhwrwj
cwir ibnwsI
ny 9 mhIny
Ktih 17 jU n vwly idn dy S W ivdy S W qo N phu M c IAW sM g qW rqvwVw swihb ivKy mhWpu r KW dy jIvn
swQI prm siqkwrXo g bIjI dy drSn krdIAW ho e IAW[
lgwqwr under
ibnwsI ieik
ground BOry iv`c
swD bcn
qp krn dw sMklp kIqw qW Awp ny aunHW nUM jo syD idqI
inhclwDw ]
mhWpurSW dy kQn Anuswr ies qrHW hY -
rwj ibnwsI qwm ibnwsI swqku BI by n wDw ]
idR s itmwn hY sgl ibnwsI ieik swD bcn AwgwDw ] "AwpW pujwrI bx ky iksy A`gy h`Q nhIN krny hn

'Awqm mwrg' 29 julweI, 2011


igRhsq AwSrm iv`c rihMdy hoey gurU nwnk mwrg nUM dIAW dwqW dy BMfwry bKiSS kIqy hn AYsIAW bKiSSW nUM A`KrW
Apxw ky dwqw pd iv`c rUpmwn krnW
iv`c bKiSS vwly bhuq hI muSikl
h`Q nwl dwn krnw kMm hY [
hY [ sMq mwqw jI
hu x vI
dI slwh nUM mn ky
Awp jI dI
Awp PO j iv` c
ASIrvwd nwl
BrqI ho gey aus
gu r du A wrw eISr
auprMq isvl iv`c
pR k wS rqvwVw
srivs krdy hoey
swihb ivKy Awey
AwKr dy iv`c KyqI
swDU mu s wPrW nU M
bwVI Pwrm
jwqI qy AmIr-
clwauNdy hoey dwqw
grIbI dy ivqkry
pd iv` c hI
qoN ibnW sB nUM
ivcrdy rhy hn [
AM n , bsqr qy
Awp jI pU j w dy
irhwieS du A wrw
Dwn nUM Awpxy Gr
hr pR k wr dI
AMdr nhIN pRvyS
shUlq dy ky suK
krn idMdy hn jo
bKSIS ho rhy hn
vI in`j dI loV hY
[ DM n DM n sM q
auh AwpxI ikrq
m h w r w j
kmweI iv`cNo hI pUrI
s` c KM f vwsI sR I
kIqI hY [ Awp dI rqvwVw swihb dy bwnI mhWpurKW dw invws ASQwn rqvwVw swihb ivKy ijQy bYT ky Awp mwn sM q bwbw
hI pR y r nW SkqI
virAwm isMG jI
mhWpurSW dI ijMdgI dy hr Kyqr dI sPlqw dw rwj hY [
mhwrwj dI piv`qr crn Soh pRwpq rqvwVw swihb AnykW hI
ijMdgI dy hr Kyqr iv`c Awp jI ny swrI ijMmyvwrI Awpxy auqy
kwrj clwey jw rhy hn[ Awp ny Awpxy kr kMvlW duAwrw qy
leI hY Pwrm
DMn DMn swihb sRI
clwau N dy ho e y
klgIDr dsmy S
mhWpurS qW nwm
ipqw gu r U go i bM d
AiBAws kmweI
isM G jI piv` q r
krdy jW siqsMg
nwm qy ApRYl 2001
rwVw swihb vwly
iv`c "gurU goibMd
mhWpurSW dy krdy
isMG ividAw mMdr
krwauNdy jgHw jgHw
skUl" AYPIlIeytf
dy au q y ivcrdy
(sI.bI.AYs.eI.
rihMdy sn [ bIjI
id`lI) dw audGwtn
Pwrm dw kM m
krky ropV dy ipCVy
nOkrW qoN AwpxI
ielwky nUM ie`k v`fI
dy K ry K hy T
AlISwn iemwrq
krvwau N dy rihM d y
bxw ky skUl dI
sn [ siqsM g
sQwpnw kIqI[
iv` c vI swrw
mhWpurKW dI dUr
pR b M D Awp hI
idRStI rMg ilAweI
dyKdy sn [ jdoN
[ skUl KulHy nUM 10
ko e I SrwbI
swl hI hoey hn
siqsMg iv`c Aw
ik ies pCVy
jWdw qW Awp
ielwky dy b`cy 95%
ipAwr nwl aus prm siqkwrXo g bIjI 17 jU n rqvwVw swihb phu M c x qy bY N f bwjy nwl sM g qW svwgq krdIAW ho e IAW
nMbr lY ky A`lg
nUM A`gy iljw ky
A`lg iviSAW iv`c pVweI iv`c A`gy Aw rhy hn[ A`j ies
ibTwauNdy sn ipAwr nwl hI A`gy qoN jIvn bdl idMdy sn ijvyN
imSn nwl sbMDq skUlW iv`c hjwrW b`cw ies ielwky ivcoN
ik mwqw loeI jI ny kohVI rwjy dy rog nUM dUr kIqw sI [ Awp
Aw ky duinAwvI ivdIAw dy nwl nwl jo rqvwVw swihb dw
ny ikMinAW hI loVvMdW dIAW loVW dI pUrqI krdy hn duD p`uq
rUhwnI njwrw hY aus dw AnMd mwx irhw hY[ hjwrW dr`Kq ijnW

'Awqm mwrg' julweI, 2011


30
iv`c mOlsrI, AOlw, bhyVw, AMb, AWvlw, inMm, ip`pl, broty, BMfhu hovY dosqI BMfhu clY rwhu ]
BMfu muAw BMfu BwlIAY BMif hovY bMDwnu ]
so ikau mMdw AwKIAY ijqu jMmih rwjwn ]
BMfhu hI BMfu aUpjY BMfY bwJu n koie ]
nwnk BMfY bwhrw eyko scw soie ]
ijqu muiK sdw swlwhIAY Bwgw rqI cwir ]
nwnk qy muK aUjly iqqu scY drbwir ]
AMg - 473
aujwV jMgl bIAwvwn nUM Abwd krn vwsqy Awp jI ny
AwpxI pUrI SkqI rqvwVw swihb AsQwn qy lgw id`qI hY[
AnykW kwr syvw AsQwn qy clweIAW geIAW jigAwsU BoirAW

17 jU n nU M lM g r dw ie` k idR S

jwmx, inMbU, jmoAw, twhlI, Arjn, ASokw, AmrUd, byr, kyly,


stIvIAw, hldI, jVHI bUtIAW, ckrsIAw Awid drKq lgw ky
AwSrm AMdr AwksIjn dI mwqrw, vwqwvrx nUM Su`D piv`qr
r`Kx vwsqy lgwey gey hn[ mhWpurKW ny mwrbl lgwaux dI
bjwey gurduAwrw swihb dy duAwly bhuq sohxy pwrk bxwey hn
ijnHW iv`c bYT ky rUhwnI AnMd dIAW JrnwhtW mihsUs huMdIAW

17 jU n nU M bIbIAW lM g rW iv` c

vWg nwm bwxI dI mihk lYx vwsqy lgwqwr Awaux l`gy ij`Qy
pihlW jMgl byly, srkVw sI aus nUM sMgqW dy sihXog nwl
pu`tx leI sMgqW ny Awpxw Xogdwn Awpxy trYktrW trwlIAW
rWhI syvw krky pwieAw[ AsQwn qy Awp jI dI dyK ryK hyT
idn dugxI rwq dUxI cOgxI qr`kI ho rhI hY[ AwSrm dy nwl

17 jU n nU M gu r -Sbd lM g r Awqm-mwrg dI mY N bris` p


Aqy pu s qkW pR w pq krdIAW ho e IAW sM g qW

hn[ mhWpurKW ny ies BUmI dw kx kx nwm jp ky piv`qr


kIqw hoieAw hY[ 1986 iv``c rqvwVw swihb AsQwn dw
piv`qr nINh p`Qr mhWpurKW ny Awpxy kr kMvlW duAwrw kIqw
qW aus qoN bwAd nINh p`Qr iv`c sMq mwqw jI qoN cWdI dw is`kw
rKvwieAw sI ies Byd nUM siq purSW ny prgt krdy hoey ikhw
sI ik ijs Gr iv`c jnm lYx vwlI b`cI nUM jI AwieAW ikhw
jwvygw Aqy iesqrI jwqI dw v`D qoN v`D siqkwr kIqw jwvygw
aus Gr iv`c kdy vI Dn dOlq l`CmI dI Gwt nhIN AwauNdI hY 17 jU n nU M gu r U ky lM g rW iv` c sy v wdwr sy v w iv` c q` q pr
[ gurU swihb dw vI Purmwn hY -
BMif jMmIAY BMif inMmIAY BMif mMgxu vIAwhu ] l`gdI ndI dw vhwA pUry jor nwl lMGdw hox krky ies dI

'Awqm mwrg' 31 julweI, 2011


protection vwsqy Awp jI dI dUr idRStI hox kwrn ndI dy drIAwau ]
kMFy qy AnykW drKq jmoey lgvwey qW jo ndI dw pwxI AwSrm BY ivic Agin kFY vy g wir ] BY ivic DrqI dbI
v`l nw Aw sky[ iek vwr mhWpurS Awpxy pirvwr iv`c Bwir ]
AmrIkw gey hoey sn[ ieh g`l 1988 dI hY ik mINh bhuq jor BY ivic ieM d u iPrY isr Bwir ] BY ivic rwjw
nwl Aw igAw AYnI jor nwl vwrS peI ik ndI Awpxy h`d bMny Drmu du A wru ]
FwhauNdI rqvwVw swihb AwSrm v`l nUM v`DdI Aw rhI sI BY ivic sU r ju BY ivic cM d u ] ko h kro V I clq n
Anumwn lgwieAw igAw jy eys qrHW pwxI cVHdw igAw qW rwq AM q u ]
nUM AwSrm iv`c Aw vVygw, mhWpurKW nUM AmrIkw tYlIPon kIqw BY ivic isD bu D su r nwQ ] BY ivic Awfwxy
igAw mhWpurKW ny bcn kIqw ik pMj isMG dyg bxw ky Ardws Awkws ]
kr ky AwE qy bynqI kro ik ieh jgHW C`f idqI jwvy Aqy ndI BY ivic jo D mhwbl sU r ] BY ivic Awvih jwvih
Awpxy ru`K prHW nUM moV lvy[ mhWpurKW dy bcn muqibk pMj pU r ]
isMGW ny dyg bxw ky Ardws kIqI [ rwq rwq iv`c hI ndI ny sgilAw Bau iliKAw isir ly K u ] nwnk inrBau
Awpxw ruK prHW nuUM moV ilAw Aqy v`fy v`fy p`Qr AwSrm vwly inrM k wru scu ey k u ] 1 ] AM g - 464
pwsy lgw geI [ ikauNik gurU pwiqSwh dw Purmwn hY - iesy qrHW ies sMprdwie dy auprly swDU sMqW nwl GtnW
BY ivic pvxu vhY sdvwau ] BY ivic clih lK vwprdIAW Aw rhIAW hn - bwbw krm isMG jI dy AsQwn
hoqI mrdwn ivKy ie`k vwr ijsdy kMFy Awp jI dI irhwieS sI

sM q bwbw hrpwl isM G jI nM g l ielwky dy ipM f B` t o N ivKy j` Q y smy q kIrqn

ipM f B` t o M ivKy sM g qW d
'Awqm mwrg' julweI, 2011
32
aus 'klpwxI' nwmI nwly iv`c bwrSW dy idnIN phwVI ielwky AMg - 1382
iv`c vrKw hox krky bVw hVH Aw igAw[ dirAw Awpxy iknwry hjUr dw hukm sux ky jdoN BweI lwl isMG jI ny ies qrHW
Fwh ky h`dW qoN bwhr vgx l`g ipAw[ swry pwxI hI pwxI ho kIqw qW 'BY ivic pvxu vhY sdvwau' dy mhWvwk Anuswr Bu`Ky
igAw[ hw-hw kwr m`c geI fyry dy AMdr vI pwxI clw igAw[ Syr vwgUM Sukdw dirAw ie`k dm Q`ly bih igAw Aqy pihlW
lMgr dy brqn qy hor smwn pwxI iv`c qrn l`gw[ aus smyN vwgUM nIvW ho ky clx l`gw[
lWgrI ny dOV ky guPw iv`c bYTy pRmySr nwl juVy r`bI nUr dy pws
Awpy hI pR B u rwKqw Bgqn kI Awin]
Aw ky Arj kIqI, ''grIb invwj ! dirAw iv`c bVw jordwr
jo jo icqvih swD jn so ly q w mwin] AM g -817
hVH Aw igAw hY[ pwxI nwl fyry dw nukswn ho irhw hY Awp
BweI swihb BweI dieAw isMG jI qoN c`lI ieh sMprdwie
ikRpw kro[" au`Dr mrdwn dy bjwrW iv`c vI jl iPr irhw sI[
iv`c iek qoN iek cVHdI klw vwly mhWpurK hoey isrmOr rqn
lokW dI AvwjweI bMd ho geI sI[ aus smyN bwbw jI ny Coty sMq
swihb BweI idAw isMG jI, pihly rqn bwbw soBw isMG jI, dUjy
BweI lwl isMG jI nUM hukm kIqw ik ieh brn dyvqw gurU GroN
rqn bwbw swihb isMG jI bydI aUnw, qIsry rqn swihb bwbw
pRSwid lYx AwieAw hY[ jwE kuJ ku nkdI mwieAw bwdwm
Bwg isMG jI kurI, cOQy rqn bwbw bIr isMG jI nOrMgwbwd, pMjvyN
pqwsy qy imSrI dw pRSwid dirAw dI Bytw kr idau[ Aqy nwl
rqn bwbw mhwrwj isMG jI, CyvyN rqn bwbw rwm isMG jI, s`qvyN
ieh bcn AwKxw :
rqn sMq bwbw krm isMG jI hoqI mrdwn, A`TvyN rqn sMq Aqr
kMDI vhx n Fwih qau BI lyKw dyvxw]
isMG jI mhwrwj ryrU swihb, nOvyN rqn sMq eISr isMG jI mhwrwj
ijDir rb rjwie vhxu iqdwaU gMau kry]

sMq bwbw hrpwl isMG jI lwiebRyrI dw audGwtn krdy hoey[

dww TwTW mwrdw iek` T


'Awqm mwrg' 33 julweI, 2011
rwVw swihb smyq sMq ikSn isMG jI mhwrwj qoN vroswie sMq smyN iv`c hI l`KW hI pRymIAW ny iv`DI pUrvk AimRq Ck ky is`KI
mhwrwj sMq bwbw virAwm isMG jI Aqy mwqw jI rqvwVw swihb mMfl iv`c pRvyS kr ilAw [ sMq mwqw jI dw mhWpurSW dy siqsMg
vwly ies sMpRdwie iv`c khxI krnI dy sUry 'sUr bIr bcn ky qoN bwAd bhuq hI isDw spSt bIbIAW pRQwie aupdyS kivqw
blI' mhWpurK hoey SkqIAW ijnHW dy crnW iv`c Awm hI hoieAw rwhIN huMdw sI [ Awp jI gurU gRMQ swihb nUM mMnx dI pRyrnW dy
krdIAW sn[ rhy hn[
sM q ieh iek
mhwrwj dy nwl bhuq v`fI sPlqw
Awp ny jdo N sI ijs dy is`ty v`joN
ro p V ijly H iv` c ienHW nUM is`KI nwl
pR c wr ArM i BAw AY q nw ipAwr
ieh g` l W Awm ho i eAw ik
su x n nU M mhWpu r KW nU M
imldIAW sn[ smwgmW iv` c
bhu q smy N dI Swml ho x vwly
bwq hY jdo N pR y m IAW leI
rqvwVw swihb 1000X240 Pu`t dy
vwly mhWpurK sRI mhwn pM f wl hr
mwn 108 sM q swl lwau x y pey [
eISr isM G jI 300x180 Pu t dy
mhwrwj (rwVy gu r U go i bM d isM G ividAw mM d r sInIAr sY k M f rI skU l dy b` c y 17 jU n nU M Sbd
ivSwl pMfwl lMgr
swihb vilAW) kIrqn rwhIN inhwl krdy ho e y [ Ckx vwilAW leI
pws 1973 iv`c lwau x y pey ijQy
gey qW aunHW ny hukm kIqw ik iek l`K rupeIAw aunHW vloN lY ky, iek GM t y iv` c 18000 qo N v` D pR y m I lM g r Ck jWdy sn [
vIfIE iPlmW rwhIN latest scientific media dI vrqo N krky (mhWpurKW dI clweI pRpwtI Anuswr hux vI ieh smwgm Awaux
gurmiq isDwqW nUM pRcwrn dw jqn kro[ mhWpurSW ny iqMn vwrI vwlI imqI 28, 29,30 Aqy 31 AkqUbr nUM rqvwVw swihb dI
AwigAw krI pr AYfI v`fI rkm jo A`j dy Gto-Gt 30 l`K mhwn qpo BUmI aupr mhWpurKW dI brsI dy rUp iv`c mnwey jWxy
dy brobr hY, lyx hn[ ijs iv` c
qoN sMkoc kIqw Aqy mhWpu r KW nU M
rqvwVw swihb ipAwr krn vwly
vwly mhWpurKW ny AnykW dyS ivdySW
ikhw k my r I qoN pRymI rqvwVw
kmweI iv` c hI swihb phuMc rhy
brkq pw dyvo, mYN hn[ swfy ko l
bhu q I Psl eImy l tY l IPo n ,
au g wvW, imhnq mo b wiel PY k s
krW Aqy au s rwhIN sny h y Aw
ivcoN Dn bcw ky rhy hn, aunHW dI
Awp dw hu k m dy K ry K Xo g
kmwvW[ sM q irhwieS dw
mhwrwj jI rwVw pR b M D rqvwVw
swihb vwly bRhm swihb kM p lY k s
lIn ho gey, smW sM q virAwm isM G mY m o r IAl pbilk skU l rqvwVw swihb dy b` c y 17 jU n nU M Sbd AM d r hI kIqw
lM G dw igAw kIrqn rwhIN inhwl krdy ho e y [ igAw hY , qW jo
1986 iv` c pU r y sM g qW cwr idn
13 swl lMG jwx ipCoN pihlI vIifE iPlm bxI lgwqwr v`K dy smgwm dw pUrw pUrw lwhw auTwieAw jw sky [ smwgwm dw
v`K gurmiq dy gUVH isDWqw nUM CohdIAW iPlmW iqAwr kIqIAW pRogrWm AMimRqvyly 3.00 qoN SurU ho ky rwq 11.00 vjy q`k huMdw
geIAW[ iPlmW nUM sohxIAW KUbsUrq, cMgI idK bxwaux iv`c bIjI hY[ ijs iv`c AMimRqvyly 3.00 vjy qoN 4.00 vjy q`k trst dy
dw hI Xogdwn hY [ ienHW iPlmW dw AYqnw pRBwv ipAw ik ivdySW bwnI mhWpurKW duAwrw d`sI jugq Anuswr kysyt lgw ky svws
iv`c vsdy Aswfy vIr, b`cy gurU nwnk isDWqW vl nUM pRyirq ho rwhIN ismrn krvwieAw jWdw hY[ 4.00 qoN 6.00 vjy q`k Awsw
gey Aqy gu r U gR M Q swihb jI dy drswey mwrg nU M ApxwA ky jI dI vwr dy kIrqn, 7.00 vjy DMn DMn swihb sRI gurU gRMQ swihb
AiDAwqm mwrg qy clx l`gy[ SrwbW-kbwbW Aqy hor kurIqIAW jI kQw, auprMq 8.00 vjy qoN sMq smwgwm SurU ho jWdw hY[ ijs
dw idRVHqw nwl iqAwg krky gurmiq dy DwrnI huMdy gey[ QoVy ijhy ivc v`K v`K sMpRdwie dy swDU sMq mhwqmw Awpxy AnuBvI kIrqn

'Awqm mwrg' julweI, 2011


34
pRvcnW rwhIN sMgqW nUM inhwl krdy hn[ Swm 4.00 vjy idn hI Aw igAw [ ivSv gurmiq rUhwnI imSn dy AwdrSW ivc iksy
dy idvwn dI smwpqI dI Ardws auprMq 5.00 vjy rihrws, sRI mjHb, sMpRdw, iksy rjsI pwrtI nwl, nw hI ih`q Aqy nw hI Aihq
sUrj pRkwS gRMQ dI kQw, mhWpurKW dy vIfIE kYsyt rwhIN pRvcn dI nIqI nUM muK rK ky aus muqwibk kMm huMdw irhw hY[ AsIN srbq
auprMq audwsI sMpRdwie Awn m`qW dy swDU sMq sUPI, FwfI sMgqW dw Blw cwhuMdy hoey A`gy vDdy gey Aqy iksy nwl vI AsIN con-
nUM inhwl krdy hn Aqy 11.00 vjy smwpqI dI Ardws kIqI frontation iv`c nw Awey[ ieko Awqmw swirAW iv`c pRIpUrn smJ
jWdI hY [ ieh smwgm ky ies dw pRkwS hnHyirAW
1000X240 dy vMfy pMfwl ihridAW ivc PY l wau x w,
iv` c mnwieAw jWdw hY [ ieh swfw AwdrS hY [
smwgwm durwn 24 GMty gurU jdoN 1993 ivc pitAwlw,
ky lM g r Aqu ` t vrqdy ropV, PqihgVH swihb dy
rihMdy hn[ A`KW dw PrI ipM f hVH W dI mwr iv` c
mY f Ikl kY N p lgwieAw Awey qW au s smy N ivSv
jwxw hY ijs iv`c loV vMd gu r miq rU h wnI imSn dy
pR y m IAW nU M lY n s, AY n kW mYNbrW ny Gr-Gr iv`c jw
Aqy A`KW dy PrI EprySn ky loVINdIAW vsqW, vsqr
kIqy jwxy hn[ iesy qrW Aqy hor AnykW cIjW nwl
dy h rwdU n jO l I grWt qo N shwieqw kIqI[ sku l dy
fw. svwmI rwm jI dy b` i cAW nU M nvy N isirE
hwsiptl qoN fwktrW dI pusqkW, vrdIAW, bUt lY
tIm ny Aau x w hY jo ik ky idqy, skUlW nUM disin-
l` K W ru p ey dIAW PrI fect krw ky sPYdI krweI,
dvweIAW sMgqW nUM cYkAp igry ho e y mkwnW nU M mu V
krky dvweIAW dy x gy [ ) au s wirAw [ ies mM q v
ieh iek au q Swh sI jo leI imSn v`loN aus smyN
au n H W sM g qW iv` c pY d w 70 l`K rupey, ibnW iksy
ho i eAw ijhVy 1986 qo N qoN pRsMsw ley, loVvMdW leI
pihlW qmwkU bIjdy sn, Krc kIqy , Any k W hI
jrdy ivc qmwkU KWdy sn, lVkIAW ijnHW dy dwj hVH
Srwb pINdy sn Aqy s`pW, gey sn, au n H W dIAW
BUqW-pRyqW, dr`KqW nUM m`Qy SwdIAW leI 30 sUt, 31
tykdy sn; qWqrI lok ienHW BWfy , 4 ibsqry , Awtw,
nUM KUb lùt rhy sn pr jdoN KMf Aqy loVINdIAW vsqW
gurmiq dw pRkwS hoieAw, hr iek nUM dy ky kIqy gey
au s smy N ieh pKM f W dI [ ies qrHW inSkwm syvw
KylH krn vwly lok Awpxy dw Bwv gu r miq dy
Awp hI ro p V, bnU M V , DwrnIAW iv` c pR v y S kr
rwjpu r w, AM b wlw, igAw [ ieh imSn Awpxy
pitAwlw Aqy PqihgVH dy AwdrSW dI pR w pqI leI
ielwky ivcoN Alop ho gey idn rwq A`gy vDdw igAw
Aqy ieh su c ` j w qy Aqy AiDAwqmvwd dy guVH
sicAwr jIvn idR S tI SwhgVH , ijlH w pIlIBIq (XU . pI.), ivKy sM q bwbw hrpwl isM G jI, iviSAW qy ADwirq 45 dy
go c ry ho x l` i gAw[ nSy BweI dlbIr isM G dy gR i h ivKy sM g qW nU M kIrqn du A wrw inhwl krIb ihMdI AMgryjI Aqy
C`fx nwl jnqw dI ishq auqy bhuq cMgw Asr ipAw[ pRspr pMjwbI iv`c pusqkW CwpIAW geIAW[ ienHW pusqkW dI AYnI iKc
imlvrqx dw Bwv, syvw krn dI lwlsw nwl iek bVw inroieAw peI ik 13000 hjwr pusqkW 1996 dy smwgm iv`c iqMn idn
BweIcwrw hoNd iv`c AwieAw[ ielwky dy lokW dI AwriQk hwlq iv`c hI sMgqW pws phuMc geIAW[ A`j ienHW pusqkW dI mMg
nSy C`fx nwl pltw Kw geI, bhuq sohxI KyqI Aqy Dairy farm- sMswr AMdr bhuq v``D cukI hY cwhvwn mhWpurKW dy ipAwry dySW
ing hox l`gI[ b`cy pVHweI-ilKweI iv`c Awpxw qwx lwaux lgy ivdySW iv`c bYTy ienHW pusqkW nUM Awp pVH ky DMn DMn swihb sRI
Aqy iehI ielwky ijnHW nUM backward smJ ky koeI pRcwrk ienHW gurU gRMQ swihb jI dy gUVH isDWqW qoN jwxUM ho rhy hn [ Agy hor
QwvW qy AwieAw nhIN sI krdw; A`j ieh AgWh-vDU hox dy pRqIk gurU nwnk nwm lyvw sMgqW iv`c vMf rhy hn[ ApRYl 1995 dI
njr Awaux lgy hn [ ipMfW-ipMfW iv`c Awsw jI dI vwr dy SuB ivswKI nUM sMq mwqw jI dy kr kMvlW rwhIN irlIj kIqw Awqm
kIrqn krn vwly, AwpxIAW hor Dwrimk ikRAwvW inBwaux vwly mwrg mYgjIn ijs iv`c AnuBvI mhWpurSW dy lyK jo dvYq rihq
pYdw ho gey Aqy iek qrHW nwl ienHW ielwikAW ivc ienklwb sn Aqy aunHW ivdvwnW dy lyK, ijnHW dy AMdr gurmiq dw pRkwS

'Awqm mwrg' 35 julweI, 2011


hY, Cwpy jWdy hn [ byAq M p`qr sBnW sMsQwvW v`lNo iesdI pRss
M w pRvcnW dI kIqI hY ijs dI dyx AsIN nhIN dy skdy[
iv`c AswnUM puj rhy hn ikauNik AnuBvI ivdvwnW, mhWpurSW smyN dI njwkq nuUM smJdy hoey v`D rhy iBAwnk rogW dI
dy siq dI Koj iv`c ilKy lyK ies iv`c pRkwiSq huMdy hn [ rokQWm vwsqy srb`q dy Bly leI ivSv gurmiq rUhwnI imSn
rwjinqk au l JxW Aqy cYrItybl trst v`loN sMq
sMprdwiek vKyrivAW qoN mwqw bIjI rxjIq kOr jI
AsIN iblku l inrly p dy ASIrvwd nwl ies
rih ky gurU gRQ
M swihb jI swl jnvrI 2009 qo N
dy isDWqW Aqy gurmiq pUrnmwSI dI rwq nUM nvW
nwl myl KWdy ieiqhwsk pRgo rWm clwieAw igAw hY[
lyK pwTkW dI syvw iv`c ijs iv`c AXurvYd dy su-
Cwpy jWdy hn [ ijnHW lyKW pR i sD vY d my G nwQ jI
qoN koeI Brm pYdw hovy, PPVy BweI ky qoN phuMc ky
koeI vihm auqpMn huMdw sM g qW nU M AXu r vY i dk
hovy, rwg-dvYS dw koeI cM d rmW dI irSmW iv` c
jjbw jwgdw hov,y auh lyK jVH I AW bU t IAW du A wrw
ies mYgjIn ivc AMikq drgwhI pRSwd dy rUp iv`c
nhIN huMdy [ swfw jo pRm iqAwr kIqI KIr CkweI
AwdrS hY, ijs dy cwnxy jWdI hY Aqy AsQwn dy
iv`c AsIN Awpxy lkS syvwdwr bwbw hrpwl isMG
v`l nUM vD rhy hW[A`j jI du A wrw gu r mM q r
jdoN ieh mYgjIn Awpxy cikqsw du A wrw nwm
sqwrvyN swl iv`c pYr rK AiBAws krvwieAw jWdw
irhw hY [ AsIN sMswr dy hY [ ijnHW dw nqIjW dyKx
swry ivdvwnW, ly K kW, nUM imilAw ijhVIAW ibrD
Anu B vI mhWpu r SW dy mweIAW nyVy dy ipMfW ivcoN
crnW iv`c bynqI krdy hW qur ky rqvwVw swihb nhIN
ik auh Awpxy sulK y AswnUM Aw skdIAW sn auh Awpxy
Byjx, jo Aswfy aupr ilKy Awp cl ky Awau x lg
AwdrS dy Prym iv`c pUrI peIAW hn [ dmy dy, Sugr
qrHW nwl iP`t AwauNdy hox dy Aqy Any k W iBAwnk
[ Adwrw Awqm mwrg rogIAW dy rqvwVw swihb
AMqm s`c iv`c pUrw XkIn pU r nmwSI qy Aw ky d` s y
r`Kdw hY [ ies s`c dI pRhj y muqwibk rog t`t
u rhy
pRwpqI leI ilKy lyKW dw hn [
pUrI qrW snmwn krdy hW sM q bIjI ivSv
[ sMpRdwiek vKyvyN rwjsI gu r miq rU h wnI imSn
aulJxW, KMfn-mMfn qoN cY r Ity b l trst dy
aucy auT ky Aswfw isDWq cyArprsn ijnHW nUM mwx
hY - pR w pq hY ijnH W dy pqI
ibsir geI sB qwiq pR m y S r vI iek sM q ,
prweI ] jb qy mhwrwj rqvwVw swihb dy
swDsM g iq mo i h pweI bwnI Aqy ipqw vI sM q
] nw ko bYrI nhI BweI hIrw isMG daudpurIey
ibgwnw sgl sM i g (BweI swihb BweI rxDIr
hm kau bin AweI ] isMG jI ny AwpxI ijMdgI
AM g - 1299 iv`c iksy nUM sMq nhIN sI
ies mY g jIn dI phu M c iliKAw ikauNik auNnHW ny
bwhrly dySW Aqy Bwrq isDw gurU gRQ M swihb jI qoN
vrS dy swirAW sUibAW vwihgurU mMqr dI pRwpqI
qWeIN hY[ kIqI sI [ Awpny iek
lµgru clY gur sbid pR y m pu r I APjl gVH (XU . pI.) ivKy sM q bwbw hrpwl isM G jI pusqk ''rMgly s`jx'' ilKI
hir qoit n AwvI bwbw bIr isM G jI dy AsQwn qy au n H W dy brsI sbM D I ijs iv`c prm siqkwr
KtIAY ] smwgm smy N kIrqn du A wrw inhwl krdy ho e y [ Xog bIjI dy ipqw nUM sMq
BweI hIrw isM G nwl
AMg - 967 sMbD
o n kIqw hoieAw hY[) sMq mwqw bIjI jI dI rihnumweI hyT
Bwrq vrS dy AMdr Aqy bwhrly dySW dy AMdr bYYTy mhWpurKW rqvwVw swihb clwey jw rhy hn [
nUM ipAwr krn vwly ipAwr krn vwly AnykW mYNbr Awqm sMgqW pRqI bynqI hY ik prm siqkwrXog bIjI dw piv`qr
mwrg dy bxw ky Adwrw Awqm mwrg iv`c hr mhIny hI Byj jnm idhwVw rqvwVw swihb ivKy imqI 8 Agsq nUM bhuq DUm M -
rhy hn[ DMn DMn swihb sRI gurU gRQM swihb jI dy guVH isDWqw Dwm gu. rqvwVw swihb nwl mnwieAw jwxw hY ijs iv`c KIr
dw pRcwr pRswr Awqm mwrg rwhIN lgwqwr ho irhw hY[ mwl pUiVAW dw lMgr Aqu`t vrqygw[ Awp AwE qy hornW nUM
rqvwVw swihb dy bwnI mhWpurKW ny prm siqkwrXog bIjI ilAwE jI [
duAwrw sMcwlq krky jo bKiSS Awqm mwrg rwhIN swnUM (-----)

'Awqm mwrg' julweI, 2011


36
(pMnw 28 dI bwkI)
ie`k rwjw bx igAw qy pwp vwlw rwjw bx igAw[ vwilAW nUM, bolx vwilAW nUM igAwnI kihMdy ny[ vwjy
lbu vwlw vzIr bx igAw[ ijhVy bwkI dy ny, nYb ny, vjwauNdy ny qy iSMgwr bxwauNdy ny, nwtk krdy, rUpDwrIey
mqYihq kMm kr rhy ny[ srdwr ny, kihMdy JUT srdwr bxdy ny, rwsW pwauNdy ny[ au~cI-au~cI kUk-kUk ky gwauNdy
bx igAw, AwPIsr bx igAw[ ijhVy vzIr ny iek ny, Awqm rs dI koeI pRBU dI bwq nhIN gwauNdy[ joiDAW
Awm bx gey, reIAq ijhVI hY ieh swrI AigAwnI dIAW g`lW krdy ny, lVweIAW dIAW JgiVAW dIAW,
ho geI, ienHW nUM koeI pqw nhIN hY swfw AiDkwr kI APswdW dIAW; Awh gw rhy ny[ d`so ik`QoN SWqI Aw
hY, AsIN ik`Qy KVHnw hY, swfw kI Prz hY qy rwjy dw jwvy[ bwkI ijhVy dUsry ny, auh hu`jqW dy ivc pey
kI Prz hY, Awpxy Prz qoN ieh cor ho geI[ kihMdy, hoey ny, ihkmqW dy iv`c pey hoey ny, grk hoey hoey
swry hnyHrw hI hnHyrw ho igAw qy AYs qrHW dy nwl ny, pRm
y w BgqI dw ikqy nwm-inSwn nhIN irhw qy ijhVy
Purmwn krdy ny - Awpxy Awp nUM khwauNdy ny ik AsIN rUhwnI rwh dsdy
Dwrnw - lbu pwp dw rwj jg ho igAw, hW, mhwrwj kihMdy, auh qW bwhr hI bwhr rih gey,
kUV iskdwru bixAw[ AMqrmuK ibrqI nhIN iksy dI vI ho rhI -
lbu pwpu duie rwjw mhqw kUVu hoAw iskdwru ] iliK iliK piVAw ] qyqw kiVAw ]
kwmu nybu sid puCIAY bih bih kry bIcwru ] bhu qIrQ BivAw ] qyqo livAw ]
AMDI rXiq igAwn ivhUxI Bwih Bry murdwru ] bhu ByK kIAw dyhI duKu dIAw ] AMg - 467
igAwnI ncih vwjy vwvih rUp krih sIgwru ] ByK krIN iPrdy ny, iksy ny koeI ByK bxwieAw
aUcy kUkih vwdw gwvih joDw kw vIcwru ] hoieAw hY, iksy ny koeI[ Awm smwj dy nwloN v`Kry
mUrK pMifq ihkmiq hujiq sMjY krih ipAwru ] nzr AwauNdy ny[ mhwrwj kihMdy, iehdy 'c kI hY, jy
DrmI Drmu krih gwvwvih mMgih moK duAwru ] k`pVy nhIN pihndw pRm y IAW, grmIAW 'c qYnMU Dup
` l`gg
y I,
jqI sdwvih jugiq n jwxih Cif bhih Gr bwru loA l`gygI[ srdIAW dy AMdr qYnUM pwlw l`gygw[ TMF
] sBu ko pUrw Awpy hovY Git n koeI AwKY ] dy nwl jy ju`qI nhIN pwauNdw, qyry pYr Trngy, kMfy
piq prvwxw ipCY pweIAY qw nwnk qoilAw jwpY ] l`gxgy, kMkr, p`Qr l`gxgy[ iehdy nwl qyrI rUhwnI
AMg - 468 mUhwnIAq qW koeI nhIN bxdI[ rUhwnIAq qW jd qUM
kihx l`gy, BweI mnsuK! TIk hY, qyrw AnuBv AMdr Awpxy pRmySr nUM jd qk nhIN dyKdw, bwhroN qW
vI TIk hY[ myry siqgurU vI iesy qrHW kihMdy ny ik kuC vI nhIN imlxw, dyhI nUM du`K idMdw hYN ByK kr-
BweI! kwl pY igAw[ pRmySr dy rsqy 'qy koeI c`l kr ky[ ies qrHW Purmwn krdy ny -
nhIN irhw, nw rwjw c`l irhw hY, nw prjw c`l rhI Dwrnw - dyhI du`K dyvyN E,
hY[ Drm dy cwr pYr huMdy ny, cwroN hI tu`t gey ny[ krky qUM ByK gwPlw - 2, 2.
rwjw hoieAw krdw hY, qIrQ hoieAw krdw hY, ivdvwn ByK krky inhcw ho igAw ik pRmySr swfy auqy
Swsqr hoieAw krdw hY[ ivdvwn purS qy Swsqr qy ies ByK nwl KuS ho jweygw[ ikMny ku ByK ny ihMdosqwn
swDU sMq huMdy ny[ kihMdy, hr QW dy auqy imlwvt Aw dy AMdr, iek mhMq gxySw isMG jI hoey ny[ aunHW ny
geI, rwjw Awpxy Drm qoN ih`l igAw, prjw Awpxy igxqI krn qoN bwAd ieh iliKAw ik mYN swrI igxqI
Drm qoN ih`l geI[ qIrQ dUiSq ho gey[ pwp hoxy qW nhIN kr sikAw, pr ijMny mYN igxy ny, QW-QW 'qy
SurU ho gey qIrQW 'qy, koeI auhdI piv`qrqw kwiem jw ky auh 39 hzwr 200 ByK hY dunIAW dy AMdr[
nhIN rhI[ jo Drm Swsqr ny auhdy ArQW dy AnrQ swry kihMdy ny swfw Awh ByK Dwr lE, iehdy nwl
krky mrzI dy muqwibk kr id`qy[ kihx l`gy, lbu pRmySr iml jweygw[ koeI kihMdw hY kMn pVvw lE,
rwjw bx igAw qy vzIr hY auh pwp bx igAw[ ijhVy koeI kihMdw hY ies qrHW dw iqlk lvw lE[ koeI
hkUmq krn vwly ny aunHW swirAW ny JUT dw burkw kihMdw hY ieho ijhI kMTI pw lE, koeI kihMdw hY
pihn ilAw[ ijhVy vzIr ny, nYb ny kihMdy auh vI AYs rMg dy pIly k`pVy pw lE, koeI kihMdw nIly k`pVy
AwpxI kwmnwvW dy ADIn ho gey[ ijhVI reIAq hY pw lE, koeI kihMdw hY, ic`ty k`pVy pw lE[ koeI
auh AMnHI ho geI[ nw pRmySr dw pqw hY, nw Awpxy kihMdw hY rotI nhIN KwxI, koeI kihMdw hY, ju`qI nhIN
AiDkwrW dw pqw hY qy AMnHI hoeI nUM koeI rwh nhIN pihnxI, koeI kihMdw hY ik DrqI 'qy nhIN sOxw, koeI
l`B irhw[ igAwnI purS ijhVy n`cx vwly, nwtk krn kihMdw hY kuC nhIN DrqI 'qy ivCwauxw, koeI kihMdw
vwly aunHW nUM igAwnI kihMdy ny, igAwnI auh huMdw hY hY Gr 'c nhIN rihxw, koeI kihMdw hY Gr rihxw hY[
ijhnUM bRhm dI ivcwr dw inrxw hovy[ hux n`cx koeI kihMdw hY qIrQW dw, dirAwvW dw pwxI pIxw hY,

'Awqm mwrg' 37 julweI, 2011


ie`k ByK hY ie`Qy? mhwrwj kihMdy byAMq ny, koeI mnsuK nUM kihx l`gy ik pRymIAW! ByK dw zor
kihMdw hY AMnH nhIN Kwxw, Plwxy sMqW ny qW jI pMj hY, qyrw vI ksUr nhIN[ pr AYN nw kih ik s`c dw
swl qoN AMnH nUM mUMh nhIN lwieAw[ iehdy 'c vf`qx kwl pY igAw[ s`c dw nhIN kwl ipAw, s`c kwiem
kwhdI hY, ieh qW pRwx AMnH iv`c ny, hor kuC KWdw hY qy myry siqgurU ieh kihMdy ny ik su`K ausnUM pRwpq
hoxw ikauNik ByK hY ieh[ Plwxy mhwqmw jI auh qW huMdw hY, ijhnUM pUrw siqgurU iml jwvy -
BUMJy hI sONdy ny[ mMjy 'qy vI nhIN sONdy, bwhr hI sON Dwrnw - auho su`K pwauNdy ny,
jWdy ny[ auh qW jI swbx nwl k`pVw vI nhIN DoNdy[ imldw hY siqgur ijnHW nUM[
nwhudM y vI nhIN hn, ds-ds idn[ Awh AsIN XogqwvW siqguru Byty so suKu pwey ] AMg - 468
sMqW dIAW k`F leIAW kljug dy AMdr[ mhwrwj kihMdy ikauN su`K dI pRwpqI huMdI hY ikauNik gurU dy kol
- swry du`KW nUM dUr krn dw ielwj huMdw hY[ auh kI
iliK iliK piVAw ] qyqw kiVAw ] huMdw hY? pRmySr dw nwm[
bhu qIrQ BivAw ] qyqo livAw ] hir kw nwmu mMin vswey ]
bhu ByK kIAw dyhI duKu dIAw ] nwnk ndir kry so pwey ]
shu vy jIAw Apxw kIAw ] AMg - 467 Aws AMdysy qy inhkyvlu haumY sbid jlwey ]
AwpxI dyhI nUM du`K id`qw, iksy ny qW nhIN qYnUM AMg - 468
du`K id`qw, k`pVy qyry lwhy qW nhIN iksy ny[ jy Aws qy AMdySw do drvwzy jVHy hoey ny r`b dy
rwjsQwn jw ky grmIAW dy iv`c, grm kot pweIN rsqy 'c -
iPry, iksy ny qW nhIN qyry puAweI[ jy srdIAW dy
duKu drvwjw rohu rKvwlw Awsw AMdysw duie pt jVy
AMdr iSmly jw ky mlml dw pweIN iPry colw, iksy
] mwieAw jlu KweI pwxI Gru bwiDAw
ny qW nhIN puAwieAw[ kihMdy, jI ienHW nUM pwlw hI sq kY Awsix purKu rhY ] AMg - 877
nhIN lgdw[ mhwrwj kihMdy -
Awh ijhVw drvwzw hY r`b dy rsqy nUM jwx vwlw,
AMnu n KwieAw swdu gvwieAw ] ijsnUM dsvW duAwr kihMdy ny auhdy mUhry bjr kpwt
bhu duKu pwieAw dUjw BwieAw ]
ny, Awsw qy AMdysw dy[ mhwrwj kihMdy, jdoN gurU iml
bsqR n pihrY ] Aihinis khrY ] AMg - 467
jWdw hY, ies qoN inhkyvl ho jWdw hY, au~cw inkl
nhIN vsqr pihndw kihMdy kihr mOsm dw jWdw hY qy haumY ijhVI hY auhnUM vwihgurU dw Sbd
shwr[ c`up kr igAw ik mYN qW bolxw nhIN[ zubwn jwl idAw krdw hY[ ieh swrw pirvwr haumY dw hY,
qW pRmySr ny id`qI sI, mon qW jd hoxw hY jd haumY ie`k nukqw hY[ bhuqw v`fw ivsQwr nhIN hY
igAwn hoxw hY, gurU iml jwxw hY[ iehdw, lyikn ieh bIj hY, ijvyN bohV dw bIj huMdw
moin ivgUqw ] ikau jwgY gur ibnu sUqw ] hY, bhuq hI Cotw huMdw hY, KsKs dy dwxy nwloN vI
pg aupyqwxw ] Apxw kIAw kmwxw ] AMg - 467 Cotw huMdw hY[ ivsQwr ikMnw hY auhdy bIj dy AMdr,
ju`qI nhIN jI pwauxI hY, mhwrwj kihMdy qYnUM iesy qrHW ieh ie`k nukqw hY, ieh mihrm sIgw,
iksy ny mzbUr qW nhIN nw kirAw[ kMfy lgdy ny aurdU dw A`Kr hY mihrm, jy hyTW nukqw l`g jwvy qW
k`FI jwh[ muzrm bx jWdw hY[ ie`k nukqy dw Prk hY swrw hI,
Alu mlu KweI isir CweI pweI ] kihMdy aus haumY dy nukqy ny iehnUM pRmySr dy nwloN
mUriK AMDY piq gvweI ] AMg - 467 qoV ky duKI kr id`qw[ ieh jy haumY dw nukqw tu`t
AKIr 'qy PYslw idMdy ny ik mUrKw! You are jwvy, nwm jpx dy nwl Pyr kI huMdw hY, swrw sMswr
blind and fool. kihMdy, AwpxI p`q gvw leI qUM[ hI Awpxw ho jWdw hY[ pqw hI nhIN lgdw ik mYN
AslI g`l kI hY kihMdy - sMswr hW ik sMswr mYN hW[ ivcy hI Gul iml jWdw
hY, koeI vI burw nhIN idsdw -
ivxu nwvY ikCu Qwie n pweI ] AMg - 467
mn myry ijin Apunw Brmu gvwqw ]
nwm dw qW qYnUM pqw nhIN l`igAw, ienHW g`lW iqs kY BwxY koie n BUlw ijin sglo bRhmu pCwqw ]
ny qW iksy lyKy 'c nhIN pYxw, QwauN nhIN pYNdIAW[ AMg - 610
rhY bybwxI mVI mswxI ] ie`k nukqy ny hI iehnUM muzrm bxwieAw hoieAw
AMDu n jwxY iPir pCuqwxI ] AMg - 468 hY, auh nukqw auf igAw Pyr Awpy hI Awp ho jWdw

'Awqm mwrg' julweI, 2011


38
hY[ so ies qrHW mhwrwj kihMdy haumY ijhVI hY iehnUM imldw hY[ nwm dI Koj iv`c iehnUM cwhy AMimRq kih
Sbd jlwauNdw hY[ pr ieh Sbd imldw ik`QoN hY, lE, cwhy nwm kih lE g`l ie`ko hI hY[ ikauNik
ik`QoN imldw hY ikqy koeI dukwn qW hY nhIN[ lyikn mhwrwj ny AYsw Purmwn kirAw hY ik iehI 'nwm'
gurU mhwrwj ny ieSwrw kr id`qw - AMimRq hY -
ijsu vKr kau lYin qU AwieAw ] sMqsMig AMqir pRBu fITw ]
rwm nwmu sMqn Gir pwieAw ] AMg -283 nwmu pRBU kw lwgw mITw ]
Pyr mu`l kI dyxw cwhIdw hY jI iehdw[ pYsy tky, sgl simgRI eyksu Gt mwih ]
Gr bwhr, mhwrwj kihMdy nhIN, hMgqw qy mmqw dy dy Aink rMg nwnw idRstwih ]
iehdy bdly[ ijhVw I and my hY nw, iehnUM hvwly nau iniD AMimRqu pRB kw nwmu ]
kr, ieh bhuq BYVI cIz hY[ AYnI gMdI cIz nUM sMswr dyhI mih ies kw ibsRwmu ] AMg - 293
Awpxy kol r`KIN bYTw hY, nhIN qW ieh r`b bx jwvy Awh dyhI 'c hY AMimRq nwm qW[
jy ieh do cIzW Awpxy ivcoN k`F dyvy[ iPr Prk nhIN suMn smwiD Anhq qh nwd ]
irhw krdw - khnu n jweI Acrj ibsmwd ] AMg - 293
kbIr qUM qUM krqw qU hUAw muJ mih rhw n hUM ] AYnw AnMd hY, AYnI APur AvsQw hY ik auh
jb Awpw pr kw imit gieAw d`sI hI nhIN jw skdI -
jq dyKau qq qU ] AMg - 1375 iqin dyiKAw ijsu Awip idKwey ]
mYN ikayNu sIgw, hMgqw nUM kol r`KIN bYTw sI, jdoN nwnk iqsu jn soJI pwey ] AMg - 293
hMgqw qy mmqw C`f id`qI[ Pyr bwkI kI rih igAw, ijhdy auqy ikRpw kr id`qI auhny dyK ilAw qy
kihMdy mYN mr geI[ kihMdy, 'mYN mUAw Kudw hUAw[' Pyr ausy nUM soJI ho geI ies g`l dI[ so ieh nwm
qW bwkI kuC vI nw irhw, pRmySr pihlW vI pRmySr ijhnUM AMimRq nwm kihMdy ny iehnUM Kojdw iPrdw hY,
hY- swrw sMswr Kojdw iPrdw hY[ ieh h`Q nhIN AwieAw
Awid pUrn miD pUrn AMiq pUrn prmysurh ] krdw ies qrHW Purmwn hY -
AMg - 705 Dwrnw - ibnW gurW qoN nwm nhINEN imldw,
pihlW vI EhI sIgw qy Awh pswry ivc vI Koj hwrI dunIAW[
EhI hY qy AMq iv`c vI EhI hY, Awh mYN qUM ik`QoN bx ibnu siqgur nwau n pweIAY buJhu kir vIcwru ]
gey[ kihMdy haumY ny bxw id`qy - AMg - 649
haumY ivic jgu aupjY purKw ivcwr kr lE, pUry siqgurU qoN bgYr nwm dI
nwim ivsirAY duKu pweI ] AMg - 946 pRwpqI nhIN huMdI, lyikn pUry Bwg dI vI condition
nwm nUM Bu`l igAw, ieh ijhVw igAwn sI iesnUM hY, pUry Bwg hox siqgurU ikvyN imldw hY[ mhwrwj
B`ul igAw[ ieh ijhVw igAwn sI iesnUM Bu`l igAw kihMdy-
ik ieh swry hI ie`ko hI hY, dUjw nhIN hY - nwnk pUrY Bwig siqguru imlY .....................]
paux pwxI bYsMqr mwih ] AMg - 649
cwir kuMt dh idsy smwih ] pUry Bwg bxn -
iqs qy iBMn nhI ko Twau ] ijn msqik Duir hir iliKAw
gur pRswid nwnk suKu pwau ] AMg - 294 iqnw siqguru imilAw rwm rwjy ] AMg - 40
kihMdy gurU dI ikRpw nwl igAwn nUM ihrdy 'c
siqgur syvY ligAw kiF rqnu dyvY prgwis ]
vsw ky prm suKI ho jw, pr ieh imldw nhIN hY[
AMg - 40
jdoN q`k nwm nhIN imldw, EnW icr ieh nhIN imldI,
hux nwm dw mu`l kI dyxw hY, pihlW hI kih id`qw nwm rUpI rqn auhdy kol hoieAw krdw hY, auh
mhwrwj ny ik nwm lYxw hY qUM? kihMdy hW[ swfy qW pRkwS kr idMdw hY k`F ky jdoN Aiq dieAwl huMdw
AYvyN hI igxqI krI jWdy ny ik AYinAW nUM AMimRq hY, bwkI nhIN imldw -
Ckw id`qw, AYinAW nUM Ckw id`qw[ AYnw ssqw qW nhIN isD swiDk nwvY no siB Ko j dy Qik rhy ilv lwie ]
nwm imldw pRymIEN! nwm qW bhuq AOKw hY[ bhuq AOKw ibnu siqgu r iknY n pwieE gu r mu i K imlY imlwie ]
imldw hY, izMdgI 'c jy ikRpw ho jwvy pUrI qW nwm AMg - 60

'Awqm mwrg' 39 julweI, 2011


bgYr gurU qoN nwm nhIN pRwpq hoieAw krdw[ so krMt nhIN hY, cwrj nhIN hoeI[ so srIr cwrj huMdw
ies qrHW Purmwn krdy ny - hY 'nwm' dy nwl[ jy 'nwm' dy nwl srIr cwrj nhIN
ijsu vKr kau lYin qU AwieAw ] hoieAw qW kihMdy ny murdw hY[ mhwrwj ny vI murdw
rwm nwmu sMqn Gir pwieAw ] AMg - 283 hI ikhw hY iesnUM[
mu`l kI dyxw hY mhwrwj? kihMdy - so mhwrwj kihMdy hMgqw qy mmqw C`f dy[ Pyr
BweI qUM sMqW dI sMgq kr -
qij AiBmwnu lyhu mn moil ] AMg - 283 ijQY nwmu
sqsMgiq kYsI jwxIAY ] ij QY eyko nw mu vKwxIAY ]
'AiBmwn' iksnUM kihMdy ny, hMgqw qy mmqw nUM, AMg - 72
Awh do cIzW C`f dy[ bwr-bwr izkr AwauNdw hY ij`Qy nwm dI ivcwr huMdI hY, nwmIAW dI ivcwr
iehdw- huMdI hY, nwm dI mihmw dI ivcwr huMdI, pRmySr dI
pihlw mrxu kbUil jIvx kI Cif Aws ] ivcwr huMdI hY, auh BweI siqsMg huMdw hY[ aunHW sMqW
hohu sBnw kI ryxukw qau Awau hmwrY pwis ] dI sMgq kr -
AMg - 1102
lwid Kyp sMqh sMig cwlu ]
hMgqw qy mmqw ieh ijMnW icr qyry kol ny, qUM Avr iqAwig ibiKAw jMjwl ] AMg - 283
kihMdw hYN ik mYN jIauNdw hW, r`b dy Gr nhIN jIauNdw[
ijhVy zihrIly jMjwlW 'c qUM PisAw ipAw hYN,
r`b dy Gr jIauNvyNgw, jdoN do cIzW qyry kolo Cu`t
aunHW nUM C`fx dw Xqn kr, jdoN ieh cIz qyry kol ho
jwxgIAW[ Pyr r`b dy Gr izMdgI Aw jweygI[ Pyr
jweygI[ qUM sMswr qoN jwvyNgw, ie`Qy sMswr 'c vI qYnUM
prm jIvn qYnUM iml jweygw[ jdoN q`k qyry kol hMgqw
DMn-DMn hoeygI[ jdoN ie`QoN jweyNgw drgwh dy AMdr,
qy mmqw ny qUM mirAw hoieAw hYN[ jdoN hMgqw qy mmqw
ijMnIAW mMzlW QweIN lMG ky jweyNgw, qyrw siqkwr hI
nw rhI Pyr nwm ihrdy 'c vs jWdw hY[
huMdw cilAw jweygw[
so jIivAw ijsu min visAw soie ]
DMin DMin khY sBu koie ]
nwnk Avru n jIvY koie ] muK aUjl hir drgh soie ] AMg - 283
jy jIvY piq lQI jwie ]
sBu hrwmu jyqw ikCu Kwie ] AMg - 142 mu`K aujlw ho jweygw drgwh dy AMdr[ ikauNik
nwm dw vpwrI hY pr mhwrwj kihMdy, APsos! bYTx,
kihMdy, ieh qW hrwm KWdw hYN, jIauNdw nhIN hY[
suxn vwly purS, swfI Awh g`l 'qy XkIn nhIN
ieh qW ie`k mSIn hY, ijvyN c`kI 'c dwxy pweI jwE,
ilAwauNdy, idRVHqw 'c nhIN AwauNdy, Xqn nhIN krdy
Awtw su`tI jWdI hY, AYs qrHW qyry 'c pdwrQ pYNdy ny
ik ik nwm dw Dn iek`Tw kr leIey[ su`iqAW dI
pRymIAW! vDIAw qoN vDIAw kImqI qoN kImqI ivStw
rwq lMG jWdI hY[ g`lW kridAW dw idn lMG jWdw
bxw-bxw su`tI jWdw hYN[ qyry nwloN qW pSU cMgy ny,
hY[ KWidAW-pINidAW dw lMG jWdw hY qy kihMdy Aiq
mhwrwj kihMdy, gobr lYNdy ny gaU dw cauNky ilpdy ny
kImqI ijhVw srIr pRwpq hoieAw hY, auh iehdy h`QoN
auhdy nwl, rotI bYT ky auQy KWdy ny[ auh piv`qr
igixAw hY, kuC cMgw hoxw qW hI ilipAw jWdw hY[ inkl jWdw hY -
qyry KwDy hoey pdwrQW nUM qW koeI dyKdw vI nhIN, mUMh Dwrnw - qyrw jnm Amolk hIrw,
Qu`kW pYNdIAW ny[ Awp hI n`k v`t ky lMG jWdw hY[ kOfIAW dy BwA jWvdw[
AYho ijhw bxw id`qw[ so ieh jIauNdw nhIN hY, mirAw rYix gvweI soie kY idvsu gvwieAw Kwie ]
hoieAw hY, mSIn hY do qrHW dI izMdgI huMdI hY, ie`k hIry jYsw jnmu hY kaufI bdly jwie ] AMg - 156
qW ijhVI qurdI iPrdI mSIn hY iehnUM izMdgI kihMdy
hW, glqI dy nwl[ ieh izMdgI nhIN hY, mhwrwj kihMdy AYnw kImqI srIr, bgYr nwm qoN mhwrwj kihMdy
ieh mirAw hoieAw hY[ ie`k murdw auh huMdw hY, ijhdy kaufI dy bdly jw irhw hY[
AMdroN cyqn klw inkl jWdI hY srIr 'coN, Pyr srIr iehu vwpwru ivrlw vwpwrY ]
hrkq nhIN krdw[ ie`k murdw auh huMdw hY ijhdy 'c nwnk qw kY sd bilhwrY ] AMg - 283
nwm krMt nhIN huMdI[ swrI dunIAW jwxdI hY ik bYtrI nhIN sMswr ies g`l nUM sux ky mMndw, ikauNik
dukwn 'qy peI hovy, auhnUM kihMdy ny bYtrI dyeIN BweI[ mn nhIN mMndw[ jdoN q`k mn swQ nhIN idMdw, qd
mYN stwrt kr lvw kwr[ auh kihMdw BweI, myrI bYtrI q`k koeI g`l nhIN bxdI[ so ies qrHW -
qW dead hY, kihMdy Ajy qW qyrI dukwn 'coN vI nhIN
isD swiDk nwvY no siB
bwhr geI[ Pyr dead ikauN hY, kihMdy iehdy ivc

'Awqm mwrg' julweI, 2011


40
Kojdy Qik rhy ilv lwie ] AMg - 650 Dwrnw - AMq vwsw nrkW iv`c hovy,
is`D vI, swiDk vI, dyvqy vI, munI vI, nwm nUM ByK nw idKweIN gwPlw[
Kojdy iPrdy ny[ ByK idKwieE jgq ko logn ko bs kIn[
ibnu siqgur iknY n pwieE ByK krnw Awpxy Awp nUM DoKw dyxw[ ByK krn dy
gurmuiK imlY imlwie ] AMg- 650 nwl sMswr nUM DoKw[ kihMdy ie`Qy qW DoKw dy leyNgw[
lokW nUM vs kr ilAw lyikn -
jy qW gurU iml igAw qW, qW nwm dI pRwpqI ho
jWdI hY[ jy imilAw nhIN Pyr nhIN[ gurU vI koeI Cotw AMq kwl kwqI kitE bwsu nrk mo lIn[
motw nhIN - so ies qrHW dy nwl kihx l`gy, BweI mnsuK!
Gr mih Gru dyKwie dyie myry siqgurU qW swP-swP g`lW kihMdy ny[ auh kihMdy
so siqguru purKu sujwxu ] AMg - 1291 ny ikrq kro, vMf Cko qy nwm jpo[ iksy nUM nhIN
Awh srIr dy AMdr pRmySr dw qy myrw Gr idKw kihMdy Gr bwr C`f ky cly jwE[ iksy nUM nhIN kihMdy
dyvy[ auh siqgurU huMdw hY[ pihlW mMqr imldw hY gurU ik ies iksm dy k`pVy pihn lE[ auh qW ijhny
qoN, mMqr qoN iPr haumY dw nukqw dUr huMdw hY[ jdoN pihny ny -
nukqw dUr ho jwey Pyr kihMdy nwm iml jwieAw krdw Gir Gir mIAw sBnW jIAW bolI Avr qumwrI ]
hY - AMg - 1191
vwihgurU gurmMqR hY jip haumY KoeI] auh qW tokdy ny ienHW cIzW nUM ik nw kro ieh
BweI gurdws jI, vwr 13/2 g`lW[ kihx l`igAw, BweI BgIrQ! TIk hY[ qyrIAW
vwihgurU mMqR iml igAw auhny haumY dw nwS krnw g`lW mYnUM cMgIAW vI bhuq l`gdIAW ny, iK`c vI mYnUM
hY, jdoN haumY dw nwS ho igAw, Pyr nwm dI pRwpqI pwauNdIAW ny[ pr mYN d`s krW kI, ikauNik mYN swrI
ho jwxI hY[ mMqR vwsqy vI mhwrwj ny ikhw hY - izMdgI DoKy hI KWdw irhw hW[ kihMdy ie`k XogI imilAw,
auhny mYnUM ieh g`l ik dyK pRymIAW! ir`DIAW-is`DIAW
gur mMqR hIxs´ jo pRwxI iDRgMq jnm BRstxh ]
qwkqW bVI A`CI cIz huMdI hY, lok mgr lg jWdy
AMg - 1356
ny[ kwrobwr AYnw c`l jWdw hY ik ihswb-ikqwb nhIN
ijnHW nUM mMqR hI nhIN hwly q`k imilAw gurU qoN, rihMdw, qwkqW AMdr Aw jWdIAW ny lyikn auh lYx
gurU Gr 'c pMj ipAwry idMdy ny ijnHW nUM iehI nhIN vwsqy kuC swDnw krnI pYNdI hY[ kihMdy, auhny mYnUM
imilAw kihMdy iDrkwrXog hY aunHW dw jnm[ iBRsitAw h`T Xog dI ikirAw d`s id`qI[ mYN h`T Xog vI krdw
hoieAw jnm hY[ sO vwrI iP`tymUMh - irhw[ kihMdy iks qrHW? kihMdy Cy c`kr hoieAw krdy
kU k rh sU k rh grDBh ny rIVH dI h`fI 'c[ iehdy Awly-duAwly do nwVIAW qW
kwkh srpnh quil Klh ] AMg - 1356 jWdIAW ny, ieVw qy ipMglw[ ivcwly ie`k nwV hY AwTy
kùq,y ib`l,y gDy, s`p, kwauN dy brwbr auhdw jIvn dI Skl bxwauNdI jWdI hY, auhnUM suKmnw nwVI kihMdy
hY[ piVHAw iliKAw hY, cwhy pYsy vwlw hY, kuC hY cwhy, ny[ auhdy iv`c Cy QW dy auqy bMd hY, auQy mws dIAW
ikauN Ajy q`k auhnUM gurmMqR nhIN imilAw[ botIAW ny[ auhdy hyTly pwsy ie`k BucMgw nwVI hY auQy
kuMflnI hY, ielYktRwink hY swry srIr dI[ jy auh ih`l
so ies qrHW dy nwl ByKW dy nwl nhIN kuC vI
pvy, jwg pvy su`qI peI kihMdy swrIAW hI SkqIAW,
bxdw swDsMgq jI, ikMny hI Dwr lE, nw mn nUM SWqI
AMqrjwmqw, pRyrnw SkqIAW sB Aw jWdIAW ny[ kihx
Awvy[ ieh qW SWqI EdoN AwauxI hY jdoN nwm dI pRwpqI
l`gy, pihlW qW aunHW ny mYnUM krm krwey DoqI, nyqI,
hoeygI qy ies nwm dI ijhVI cwbI hY auh gurU kol
bsqI, qRwtk, kpwlI, BwTI[ kihMdy ieh kI huMdw hY?
sONpI hoeI hY -
ijs kw igRhu iqin dIAw qwlw kuMjI gur saupweI ] kihMdy, DoqI auhnUM kihMdy ny cwr auNgl dI lIr
Aink aupwv kry nhI pwvY ibnu siqgur srxweI ] huMdI hY, pMdrW h`Q lMmI, swFy bweI Pu`t; kihMdy auhnUM
AMg - 205 pwxI 'c iBauN lYNdy ny[ auh AMdr jw ky imhdy 'c lY
ijMnW icr gurU dI Srn iv`c nhIN AwauNdw, cwbI jwxI hY, Pyr iK`c lYxI hY[ imhdw swP ho jWdw hY[
nhIN imldI, ies qrHW Purmwn krdy ny - Pyr ikirAw huMdI hY[
Dwrnw - kuMjI ipAwirAw! imldI pUirAW gurW qoN[ nyqI - ie`k ig`T dw sUq dw forw huMdw hY, iehdy
nwl n`k nUM swP krIdw hY[ qIsrI huMdI hY bsqI -

'Awqm mwrg' 41 julweI, 2011


pwxI 'c bYT ky, pwxI AMdr iK`c ky mlmUqr muAwP qoN bwAd Pyr AwigAw c`kr 'c jWdy hW, ij`Qy dovyN
krIdw hY[ Pyr ie`k huMdw qRwtk ieh iek ikRAw; ie`k A`KW qy n`k dI jVH hY[ ie`Qy kihMdy AsIN Aw ky Pyr
nukqw lw lYxw hY, auhdy auqy EnIN dyr A`K nhIN JmkxI iehnUM qoVdy hW qy iehdy iv`c do p`qIAW huMdIAW ny qy
ijMnW icr A`KW 'coN pwxI Aw ky id`sxw bMd nw ho rMg bdl jWdw hY, ic`tw rMg ho jWdw hY qy puT ` w iehdw
jwvy[ kihMdy, jdoN qRwtk is`D ho jWdw hY, SkqI Aw vI mUMh huMdw hY[ aus qoN bwAd kihMdy iqRkutI 'c jWdy
jWdI hY[ cOQI huMdI hY kpwlI; kihMdy auh zor-zor hW, auQy ie`k hzwr p`qI dw Pu`l huMdw hY iehdy 'c
nwl ijvyN DONkxI cldI hY, AYauN Awpxy pyt nUM clweI swrIAW ir`DIAW-is`DIAw SkqIAW hoieAw krdIAW ny[
jwxw hY, AMdr nUM bwhr nUM[ swfy vI AYsI ikRAw krdy ie`Qy Aw ky jigAwsU Bu`ldw hY, ikauNik bhuq mnohr
ny bhuq swry[ 'vwih' kihx vyly zor nwl iK`cdy ny, cIz hY, SkqIAW hI SkqIAW ny ie`Qy[ kihMdy ie`Qy
gurU kihx l`gy zor nwl d`bdy ny[ mhwrwj ny qW bhuq ic`tw rMg huMdw hY ies qoN A`gy jy lMG jwvy gurU dI
sihj nwl - ikRpw nwl, kihMdy dsvW duAwr AwauNdw hY[ dsvW duAwr
mn myry suK shj syqI jip nwau ] AMg - 44 qwlU dy hyTW hY qy ie`k hzwr pMKVI dw ic`ty rMg dw
su`K nwl jpo, srIr dw pqw hI nw l`gy[ ieh Pu`l hY qy ie`Qy suMn hY, Purnw koeI nhIN hY ijsnUM suMn
qW mkYnIkl cIz ho jWdI hY[ vwihgurU mkYnIklI nhIN mMfl vI kihMdy ny dsvW duAwr vI kihMdy ny qy qIsrI
vs AwauNdw, auhdy vs Awaux dy qW Byq hI hor ny[ A`K vI kihMdy ny, qIsrw iql, ibAMn A`KVIAW vI
CyvIN huMdI hY BwTI, kihMdy jIB nUM lMmI krky, A`KW dy kihMdy ny, bVy nwauN r`Ky hoey ny ies AsQwn dy[ ie`Qy
auprly pwsy q`k lY jwxw[ kihMdy BweI! ienHW 'coN qW lweIt hI lweIt hoieAw krdI hY qy mhwrwj ny vI
koeI vI pRmySr nUM imlx vwlI cIz[ ieh qW ie`k ies qrHW Purmwn kIqw hY -
ikRAw ijhI qUM d`sI hY[ kihMdw Pyr AsIN iehdy nwl nau drvwjy kwieAw kotu hY dsvY gupqu rKIjY ]
pRwx rokdy hW[ 42 vwrI EAMkwr dw mMqr AMdr nUM bjr kpwt n KulnI gur sbid KulIjY ]
swh lY ky, 84 vwrI rokdy hW qy 42 vwrI Pyr hOlI- Anhd vwjy Duin vjdy gur sbid suxIjY ]
hOlI bwhr nUM k`Fdy hW[ iehdy nwl do imMt swh ruk iqqu Gt AMqir cwnxw kir Bgiq imlIjY ]
jWdw hY[ Pyr iesnUM vDweI jWdy hW, vDweI jWdy hW[ sB mih eyku vrqdw ijin Awpy rcn rcweI ]
roz dI pRYkits nwl ikMny-ikMny imMt swh rukx l`g AMg - 954
jWdw hY[ kihMdy Pyr auhdw pRYSr rIVH dI h`fI ij`Qy vwhu vwhu scy pwiqswh qU scI nweI ] AMg -
Kqm huMdI hY auQy pwauNdy hW[ auhdy pwaux dy nwl 947
auh QW grm ho jWdw hY[ grm ho ky auh ijhVw kihx l`g,y BweI mnsuK ies g`l qoN gurU mhwrwj
in`kw ijhw surwK hY auh Ku`lH jWdw hY[ BucMgw nwVI dw vI jvwb nhIN idMdy[ lyikn Awp dw rsqw hor hY[
mUMh prHy ht jWdw hY qy auQoN dI swh iv`c vV jWdy AsIN mUlDwr c`kr qoN nhIN c`ldy svws nhIN AsIN
ny[ Pyr kihMdy auQoN zor nwl prYSr pwauNdy hW[ pihlW iek`Ty krdy, ikauNik swfy mhwrwj ieh kihMdy ny ik
qoVdy hW, auhnUM mUlDwr c`kr kihMdy ny[ kihMdy, idsdw dsvyN duAwr 'c jy suAws phuMc gey qW vI mn dI
vI hY kuC? kihMdy hW Pyr AMdr id`sx lg jWdw hY[ mYl nhIN dUr hoieAw krdI[ ieh jogI roz SrwbW
pRYktIkl AnuBv hY ieh[ Anumwn vwlI bwq nhIN mYN pINdy ny, ir`DIAW is`DIAW 'c msq ny, ieh haumY 'c
kr irhw[ kihMdy, cwr pMKVIAW huMdIAW ny, rMg huMdw B`ul jWdy ny, prmpd 'c phuMcdy nhIN hYgy[ vwSnwvW
hY pIlw, pu`Tw mUMh huMdw hY Pu`l dw, hyTW nUM mUMh huMdw ienHW dI kwiem rihMdIAW ny, mn nUM cu`p nhIN krw
hY aupr nUM mUMh nhIN huMdw[ kihMdy jdoN auh c`kr qoV skdy[
ilAw Pyr dUsrw hoieAw krdw svwiDSTwn c`kr[ auh cupY cup n hoveI jy lwie rhw ilv qwr ]
Cy pMKVIAW dw huMdw hY lwl rMg huMdw hY auh vI mUDw AMg - 1
hMudw hY[ qIsrw Pyr nwBI dw c`kr huMdw hY, iehnUM mn dIAW vwSnw dUr nhIN kr skdy -
mxIpUrk c`kr kihMdy ny, ds iehdy ivc p`qIAW BuiKAw BuK n auqrI jy bMnw purIAw Bwr ]AMg - 1
huMdIAW ny, nIlw rMg idsx lg jWdw hY[ cOQw ihrdy eIrKw rihMdI hY, swVw rihMdI hY, kihMdy dsvyN
dy kol ij`Qy kaufI hY, ies QW 'qy QoVHw ijhw aupr duAwr 'c vI jw ky mn inrml nhIN huMdw, jy svws
huMdw hY c`kr[ ij`Qy CwqI juVdI hY Awps iv`c[ kihMdy nwl lY ky jwvy[ gurU mhwrwj ies qrHW nhIN krdy
iehdy iv`c bwrHW pMKVIAW huMdIAW ny qy rMg sony rMgw mnsuK[ ieh vI nhIN kihMdy ik ieh hY nhIN QwauN[
ho jWdw hY Pu`l[ Pu`l ie`Qy vI mUDw hI hY[ kihMdy ies iqRkutI dw vI izkr krdy ny -

'Awqm mwrg' julweI, 2011


42
iqRkutI CUtY dsvw dru KUl@Y ......] AMg - 1123 vrS dy [ ijnH W ko l pU r y AiDkwr sI, viSSt,
lyikn ies qrHW nhIN auh Sbd surq dw mwrg ivSvwim`qr vgYrw qy hor v`fy-v`fy irSI ieh ivcwr
ApxwauNdy ny[ Sbd nUM surq nwl bMnH ky ijs puAwieMt krdy sI qy iSvjI mhwrwj Aw gey[
qy vI phuMcxw hY auQy dw iDAwn Dr ky Bjn krdy kihMdy, ''kI krdy EN?''
ny, ic`q nUM iekwgr krdy ny[ jdoN iekwgrqw v`D jWdI kihMdy, ''cMgw hoieAw mhwrwj qusIN Aw gey[''
hY aus vyly auh inSwn Ku`lH jwieAw krdw hY[ Sbd kihMdy, ''qusIN hux d`so?''
surq nwl mn inrml ho jWdw hY[ ivkwr Kqm ho kihx l`gy, ''kI g`l ivcwr cldI hY?
jWdy ny[ so ies qrHW dy nwl kihx l`gy, mhwrwj vI kihMdy, ''mhwrwj! ieh ivcwr c`l rhI hY ik
rsqw dsdy ny - 'nau drvwjy kwieAw kotu hY dsvY sUKSm ikMnw sUKSm hY, cyqn ijhVw hY[ kihMdy, iehdw
gupqu rKIjY ] bjr kpwt n KulnI gur sbid KulIjY AMdwzw qW koeI l`g nhIN skdw[ kihMdy, nw mhwrwj!
] ' ieh bjr kpwt ijhVy Awsw AMdysw dy jVHy hoey ikRpw krky d`so? kihMdy, ''qusIN jwxdy hI hoN, swry
ny ieh KulHdy nhIN, pr gurU dy Sbd dy iv`c jdoN AnuBv vwly EN[ kihMdy nhIN mhwrwj! ijhVI quhwfy
surq itk jWdI hY, surq iv`c Sbd itk jWdw hY mu`K qoN jo g`l hY nw auh authority bx jWdI hY[
dovyN ie`k dUjy 'c bMnyH jWdy ny, iekwgrqw Aw jWdI hY, ikRpw krky d`so[ aus vyly kihx l`gy, pRymIE! im`tI
Pyr kihMdy auh mukwm KulH jwieAw krdw hY, ikMnw ijhVI hY, im`tI qoN d`s guxW sUKSm hY pwxI[ ds
suKwlw rsqw hY[ nw nyqI krnI, nw DoqI, nw kpwlI, mx pwxI hovy, ie`k mx im`tI auhdy 'c Gul jWdI hY
nw qRwtk krnw, nw BwTI krnI, n bsqI krnI, AYnw qy im`tI qoN sO guxW sUKSm hYgI A`g[ A`g qoN sO guxW
igRhsqIAW kol smW ik`Qy hY[ ieh qW ivhly bMidAW sUKSm hvw hY, A`g nzr AwauNdI hY, lyikn hvw nzr
dw kMm hY, QW hovy ikqy invyklw rotI pwxI dw iPkr nhIN AwauNdI[ hvw dy nwl grd rl jwvy, Pyr nzr
nw hovy, Kurwk hovy pUrI qW ikqy jw ky AwdmI ies AwauNdI hY, drKqW dy p`qy ih`lx lg jwx, kihMdy ny
AvsQw 'c phuMc skdw hY, nhIN qW phuMc nhIN sikAw ik sO mIl 'qy hvw c`lI sI auhny drKq qoV id`qy[
krdw[ so ieh qW mhwrwj ny, gurU nwnk pwqSwh ny auh mihsUs qW huMdI hY, nzr qW nhIN AwauNdI[ srIr
dyK ilAw, lyikn Awp sB dy ByqI ny, ieh nhIN ik nUM cu`k-cu`k mwrdI hY[ Force hYgI auhdy iv`c, lyikn
aunWH ny kirAw nhIN, sB kuC krky dyK ilAw[ rsiqAW dyKI nhIN jWdI[ ikauNik bhuqI sUKSm ho geI[ im`tI
dy qjrby kry ny[ suKwly qoN suKwlw rsqw swfy vwsqy nwloN ie`k lwK guxW sUKSm hY[ kihMdy, hvw qoN kroV
aunHW d`isAw[ ies qrHW dy nwl gurU dy Sbd dy nwl guxW sUKSm AwkwS hY, hvw qW mihsUs vI ho jweygI,
bjr kpwt KulHdy ny[ kihMdy jdoN KulH jWdy ny, mhwrwj AwkwS mihsUs hI nhIN huMdw ijhnUM space kihMdy ny,
kihM d y - ' Anhd PV hI nhIN hud M w[ lyikn qwxw swrw auhny qixAw hoieAw
vwjy Du i n vjdy gu r sbid su x IjY ]' Anhd hY[ hvw qW mu`k jWdI hY QoVHy mIl jw ky, kuC mIl
nwd vjdw hY Sbd iv`c[ iek`lw nhIN v`jdw, Sbd aupr jwE, vIh ku mIl hvw Kqm ho jWdI hY[ phwVW
nwl gUMjdw hY[ iek`ly dw kI Pwiedw hY, nwm nwl 'qy jwE AwksIjn gYs Kqm ho jWdI hY, dm cVHn
cldw hY[ Sbd gurU dw id`qw hoieAw nwl rihMdw hY l`g jWdw hY, lyikn AwkwS swry PYilAw hoieAw hY[
ikauNik Sbd hI kUMjI hY A`gy qoN A`gy KolHdy jwxy ny kihMdy, AwkwS nUM qW hux AYauN kro ik iehnUM ie`k
drvwzy[ jdoN ieh sux ilAw Pyr aus qoN bwAd kihMdy rweI mMn lE, hux A`gy is`kw bxw lE AwkwS dw ik
- 'iqqu Gt AM q ir cwnxw kir Bgiq imlIjY rweI dy dwxy dy brwbr, auhdy mukwbly 'qy 40 hzwr
]' Pyr pRkwS hY auQy[ auhdy 'c Pyr ijhVw mhWsUKSm mIl fUMGw, cwlI hzwr mIl cOVw, cwlI hzwr aucw,
q`q hY - ijhnUM sumyr prbq kihMdy ny, ienHW dohW dI ijMnI
sUCm qy sUCm kr cIny insbq hY, ie`k rweI dy dwxy dI qy ausdI, kihMdy,
ibRDn ibRD bqwey] Anumwn vwsqy AwpW cyqn dI ieh kih skdy hW, lyikn
BUm Akws pqwl sBY sij ieh vI glq hY ikauNik sUKSm qoN vI sUKSm hY
eyk Anyk sdwey[ Sbd hzwry pwqSwhI 10 ij`Qy igxqI imxqI nhIN phuMcdI[ so ijhVw Aiq
auh ikMnw Cotw hY koeI AMdwzw hI nhIN lw skdw[ sUKSm hY, auh ids jWdw hY -
bRhm dw cyqn ijhVw vwihgurU hY, auh ikMnw bwrIk iqqu Gt AM q ir cwnxw kir Bgiq imlIjY ] AMg - 954
hY koeI iesdw AMdwzw nhIN lw skdw[ jdoN cwnx ho igAw AMdrlw, pRkwS ho igAw,
ie`k vwrI swry hI mhwqmw bYTy ies g`l dI realization qy AnuBv dw Pyr kI idsygw -
ivcwr kr rhy ny[ v`fy-v`fy mhWpurS ijhVy sI, Bwrq sB mih eyku vrqdw ijin Awpy rcn rcweI ]

'Awqm mwrg' 43 julweI, 2011


AMg - 954 zkwq dyxI; ieh sB qoN sRySt hY[ AsIN ie`k A`lwh
swirAW dy AMdr EhI vs irhw hY[ 'mYN' dw hI qwlw nUM mMndy hW[ ievyN mhwrwj byAMq Drm ny Bwrq
rOlw hY, 'mYN' dw muzrm bx jWdw hY[ jdoN 'mihrm' vrS 'c[ Awp ikRpw krky d`so, AsIN qW kihMdy nhIN
bx jWdw hY, vwkPkwr bx jWdw hY Pyr mYN nhIN rihMdI, hW, ikauNik Awp ny swnUM inmrqw dw rwh d`isAw hY,
Pyr kihMdy - mukwbly dw rwh nhIN d`isAw[ AsIN nhIN kihMdy ik
soeI iPir kY qU BieAw jw kau khqw Aauru ] AsIN bhuq cMgy hW[ ikauNik Awp ny qW pihlW hI
AMg - 1369 swfw rsqw rok id`qw -
Ab mnu aulit snwqnu hUAw ] AMg - 327 hm nhI cMgy burw nhI koie ] AMg - 728
mn ny AwpxI AslI Dur Koj leI[ hYrwn ho kbIr sB qy hm bury hm qij Blo sBu koie ]
igAw ik mYN ijhnUM r`b-r`b kihMdw sI, ieh qW inklI ijin AYsw kir bUiJAw mIqu hmwrw soie ]
hI nhIN kuC g`l[ Awh qW ieh r`b hI sI ijhVw mYN AMg - 1364
FUMfdw iPrdw sI, iehdI qW g`l hI hor inklI[ so pwqSwh! swnUM qW qusIN ausy lweIn 'qy KVHw id`qw
mhwrwj kihMdy, auh Pyr ids jWdw hY - ij`Qy Awpxy Awp nUM AsIN cMgw hI nhIN smJdy[ swnUM
vwhu vwhu scy pwiqswh qU scI nweI ] AMg - 947 ieh d`so ik Pyr ikhVw sRySt Drm hoieAw[ mhwrwj
mnsuK nUM kihx l`gy ik gurU mhwrwj denial kihMdy -
(ienkwr) nhIN krdy, ieh cIzW vI TIk ny, pr ieh srb Drm mih sRyst Drmu ]
rsqw bhuq AOKw hY, igRhsqIAW qoN hox vwlw nhIN, hir ko nwmu jip inrml krmu ] AMg - 266
kwrobwrI bMidAW qoN hox vwlw nhIN, pRwxwXwm Coty qoN krm inrml hox qy hrI dw nwm jpdw hovy[
SurU ho ky GMitAW q`k jWdw hY Pyr[ AYnw kOx kr kihx l`gy, BweI mnsuK! ieh ijhVy qUM krmW dI
leygw, idmwg dy AMdr grmI ho jweygI[ auh grmI g`l krdw hYN, gurU mhwrwj vI ieh kihMdy ny ik jy
hux dw bMdw qW sih hI nhIN skdw[ krm mwVy ny qyry nwm ny nhIN kuC krnw[ krm vI qUM
hux qW mwVw ijhw vI d`s idE, mYnUM fr lgdw nwl bxw, jy inMidAw krdw hY, eIrKw, cuglIAW krdw
rihMdw hY ik jy iqMn vwrI mYN kihnw qW vI fr lgdw hYN, ie`k pwsy qUM bwxI pVHdw hYN, kI kr ilAw qUM? qUM
hY ik iehdw idmwg qW hY nhIN, KwDw ipAw hY[ qW Q`ly auqr AwieAw -
bRhmcrIAw iehdy 'c nhIN hY[ Kurwk iehdI nhIN hY, inMdw BlI iksY kI nwhI mnmuK mugD krMin ]
Awcwr iehdw A`Cw nhIN, ivhwr iehdw A`Cw nhIN, muh kwly iqn inMdkw nrky Goir pvMin ]
puSwk iehdI A`CI nhIN, iKAwl swry hI gMdy hoey pey AMg - 755
ny[ Kurwk swrI gMdI hoeI peI[ jIv qW ie`k quirAw suKmnI swihb piVHAw hoieAw kI krygw[ qUM qW
iPrdw hY ie`k AYvyN Prz krky, iehdy iv`c kuC nhIN Gor nrkW v`l nUM jw irhw hYN pRymIAW, ikauNik SuB
hY swh s`q Gux l`g igAw iehnUM[ ieh nwm ikvyN gux nhIN Dwrn kry[ so kihx l`gy, AihMsw, siq,
jp leygw, nw ibrqI itky, nw bYT sky inclw ho ky, corI nw krnI, bRhmcrIAw Dwrn krnw, DIrj, iKmw,
nw koeI AnuBv ho sky[ kihMdy ieh nhIN, mhwrwj ny dieAw qy ic`q nUM koml r`Kxw, im`Tw bolxw, Alp
bhuq suKwlw rsqw ilAWdw hY[ Awhwr krnw, su`c r`KxI, piv`qr rihxw kihMdy ieh
mnsuK kihx l`igAw, BweI BgIrQ! mYnUM ie`k qW Xm ny[ qp, dwn, sMqoK, Awsqk bu`DI, pUjw,
hor mhwqmw imly aunHW ny mYnUM rwj jog bwry d`isAw, inSkwmqw, pwKMf dw iqAwg, vrq r`Kxw ieMdirAW
kihMdy auh kI huMdw hY? rwj jog[ rwj jog hY qW dw, A`KW dw, n`k dw, kMn dw; dUjw vrq nhIN dUjw
bhuq sohxw, auhdy 'c ds Xm huMdy ny, ds nym huMdy qW mYfIkl vwsqy huMdw hY ik srIr over loaded ho
ny[ cir`qr bxwieAw jWdw hY pihlW[ kihMdy Pyr igAw, iehnUM ie`k idn dm idvw lE[ Kurwk ie`ko
mhwrwj vI iehI kihMdy ny - hI KWdy jWdy EN, ie`k idn Pl kw lE, qWik change
ivxu gux kIqy Bgiq n hoie ] AMg - 4 over ho jwey[ vrq ies vwsqy nhIN huMdw ik iehdw
gurU pMjvyN pwqSwh nUM pùiCAw, pwqSwh! ihMdU Drm koeI rUhwnI sbMD hY, nw ieh qW srIr nUM svsQ
vwly kihMdy ny ik ihMdU Drm, qIrQW nUM mMnxw, dwn r`Kx vwsqy mhwrwj kihMdy ny[ AMn nUM C`fx leI nhIN
krnw, vrq r`Kxy, hor dyvI dyviqAW dI pUjw krnI, kihMdy, AMn nUM qW kihMdy ny -
idn-iqauhwr dI pUjw krnI[ ieh swry sRySt ny[ AMnu n KwieAw swdu gvwieAw ] AMg - 467
ieslwm vwilAW nUM pu~Co auh kihMdy ieh qW kuPr hY, 'cldw.........['
ieslwm dw jo qrIkw pMj nmwzW pVHnIAW, rozy r`Kxy,

'Awqm mwrg' julweI, 2011


44
ikv kUVY qutY pwil?
sM q virAwm isM G jI
bwnI iv. gu . rU . imSn[
(lVI jo V n leI dy K o , jU n AM k , pM n w - 41 ) khhu suhwgin shIAau ] AMg - 700
bhuqy bMidAW 'c qW g`l hI nhIN huMdI, bcn suxdw qW hW mYN A`lw qwlw bwry lyikn mYnMU sMds
y rw
hI nhIN huMdw[ ijhVI gupq g`l krnI hY, kdy nhIN dy idau ik ikvyN imldw hY -
krdw[ jy nwl idAW nUM kih idau ik prHy cly jwE, ko khqo sB bwhir bwhir ko khqo sB mhIAau]
mYN g`l krnI hY qW g`usy ho jWdy ny qy kihMdy ny ik AMg - 700
swnUM kwhnUM nwl ilAwieAw sI jy iek`ly ny hI imlxw koeI kihMdw hY, bwhr hI hY vwihgurU; s`qvyN
sI? hux nyVy Aw igAw[ nyVy ho ky pihlW qW iKAwl Awsmwn qy rihMdw hY, qy ieh kudrq ivc nhIN vsdw;
AwieAw ik Awhw......hw......AYny sohxy, AYny sun`Ky, koeI kihMdw hY ik AMdr hI rihMdw hY[
ieh qW inrw nUr jw mujsmw bYTw hY[ drSn iK`c
brnu n dIsY ichnu n lKIAY
pwauNdy ny - mhWpurSW dy, hryk dy AMdr cly jWdy ny[
suhwgin swiq buJhIAau] AMg - 700
iK`c pY geI, J`ilAw nhIN jWdw Jlkwrw - gurU dSmyS
ipqw dy drSnW dw[ lyikn nwl AiBmwn Aw igAw ''mYnUM shI g`l d`so ikRpw krky ik A`lw qwlw
QoVHw ijhw[ mn ivc kihx l`igAw, mYN vI pIr hW; dw myl ikvyN huMdw hY?''
jy mYN jw ky crn PV ley, Pyr kI hoeygw? myry murId ''bùDU Swh! A`lw qwlw dw myl! ijvyN idn qy rwq
mYnUM ieh g`l kihxgy ik AYfw v`fw pIr ho ky ihMdU dw huMdw hY[''
dy crnW qy if`g ipAw, isjdw krdw hY[ bdnwmI
hoeygI qy bVw ieh qW AnrQ ho jweygw, ienHW dI hYrwn ho igAw ik idn qy rwq qW kdy imldy
SrDw tu`t jweygI[ ieh g`l fob idAw krdI hY - hI nhIN jd idn AwauNdw hY, rwq nhIN rihMdI; iehdw
myl kI hoieAw? myl qW auh huMdw hY jd doie rihx
kbIr isK swKw bhuqy kIey kyso kIE n mIqu] - rwq vI rhy qy idn vI rhy[ socx l`g igAw[
cwly Qy hir imln kau bIcY AtikE cIqu] mhwrwj kihMdy -
AMg - 1369
''ikvyN hY?''
bhuqy cyly bxw ley, aunHW dw hI iPkr pY igAw
- k`pVy lIVy dw[ imlxw qW r`b nUM sI, iek`ly bYT ''s`cy pwqSwh! ikvyN myl hovy?'' AMdr ieh g`l
ky bMdgI krnI sI, pr hor hI kuJ bx igAw[ kr leI sI ik rwq qy idn dw myl qW huMdw hI
nhIN[
so auhny hor hI kuJ bxw idqw[ mn ivc iKAwl
Aw igAw ik jy iek`lw AwauNdw qW jdy hI iml jWdw ''ijvyN qUM smJdw hYN, auvyN ijvyN hI[''
r`b[ nyVy Aw igAw pr mn ivc iKAwl Aw igAw
Pyr hYrwn ho igAw pr hux kih nhIN skdw
ik m`Qw nhIN tykxw, h`Q imlwauxw hY[ nyVy Aw ky ikauNik cyly nwl ny[ mYN jy ieh g`l kih idqI qW
h`Q imlw ilAw[ mhwrwj kihMdy, ''bYTo pIr jI, ikvyN ieh kihxgy ik swfy pIr nUM qW pqw hI nhIN ies
Awey?'' kihx l`gy, ''gurU jI, mYN bhuq dyr dw iek g`l dw[ Pyr kihx l`igAw -
svwl h`l krn dI koiSS ivc hW qy auhdw h`l qusIN
kr idau['' ies qrHW bynqI krdw hY - ''mhwrwj, rwq jd AwauNdI hY qW idn nhIN huMdw
Dwrnw - mYnUM d`isE suhwgx shIE, qy jd idn cVHdw hY qW rwq Kqm ho jWdI hY; myl
ikvyN qusIN rwivAw rwm ipAwrw - 2, 2. ikvyN hoieAw?''
''mhwrwj, mYN A`lw nUM imlxw cwhuMdw hW - ''ievyN ijvyN jd idn cVHnw hY, rwq ny mùk jwxw
myro suMdru khhu imlY ikqu glI ] hY[''
hir ky sMq bqwvhu mwrgu hm pICY lwig clI ] Ajy vI g`l smJ 'c nhIN AweI[ Pyr kihx
AMg - 527 l`igAw, ''mhwrwj, mYN smiJAw nhIN[ ikRpw krky smJw
mYnUM d`s idau qusIN - idau[''
dyhu sMdysro khIAau ipRA khIAau ] ''bu`DUSwh! ieh jdoN qk mYN huMdI hY nw, ieh qW
ibsmu BeI mY bhu ibiD sunqy hYgI rwq; jd idn cVH jWdw hY, r`b Aw jWdw hY[

'Awqm mwrg' 45 julweI, 2011


aus vyly 'mYN' nhIN rihMdI[ aus vyly pRmySr hI pRmySr Dn ipr kw iek hI sMig vwsw...........]
rih jWdw hY[ Awh myl hoieAw krdw hY['' AMg - 1265
''Pyr mhwrwj, AsIN rUh nhIN hW?'' ''Pyr mhwrwj, idsdw ikauN nhIN?''
''rUh qW hYgy pr qUM JUTI rUh nUM rUh kihMdw hYN[ ''ieh JUTI 'mYN' bxweI bYTw hYN[ ieh 'mYN' nUM C`f
JUT nUM PVIN bYTw hYN qy s`cI rUh nUM nhIN qUM pCwx dy, ieh JUTI hY[ ausy vyly kMD tu`t jweygI[''
skdw[ r`b qW qyry AMdr rihMdw hY[ auh JUTI rUh ......................ivic hau m Y
BIiq krwrI]
ijhVI qyrI bx geI, ijhVI JUTI 'mYN' bxweI bYTw AMg - 1263
hYN, ieh bx geI haumY nw, pr Asl ivc ieh hY ''krwrI hY, C`f nhIN huMdI, zor lw lau[''
nhIN[ Amr vyl dI ijvyN jVH nhIN huMdI, ieh kyvl
guir pUrY haumY BIiq qorI jn nwnk imly bnvwrI]
byrI dy Awsry jW drKq dy Awsry vDdI Pu`ldI hY[
AMg - 1263
iesy qrHW ieh bùDI dy Awsry 'mYN' vDdI hY[ Pyr iehny
kuJ dw kuJ bxw idqw[ ijhVw AMqSkrn hY ijhdy ''pihlW qW 'mYN' pYdw huMdI hY, pIr jI! iehdy
ivc mn huMdw hY, bu`DI huMdI hY, ic`q huMdw hY, AhM- nwl iek hor ibmwrI AwauNdI hY, auhnUM 'myrI' kihMdy
Bwv huMdw hY; auhdy ivc jIv viSSt huMdw hY[ ijhVw ny; iek 'mYN' bx geI, iek 'myrI' bx geI -
auhnUM dyKx vwlw huMdw hY, swKI huMdw hY, qy qUM swKI jb lgu myrI myrI krY]
hYN[ qUM idKx vwlI cIz nhIN, quM dyKx vwlw hYN['' qb lgu kwju eyku nhI srY] AMg - 1160
ies qrHW dy nwl smJwauNdy ny[ kuJ vI nhIN bxdw jd qWeI 'myrI-myrI' krdw
''mhwrwj! mYN smiJAw nhIN['' hY[ AYnw hI nhIN, jd kihMdw hY - mYN krdw hW, mYN
dwn idMdw hW, mYN Plwxy dI mdd krdw hW, mYN Plwxy
''dyK BweI, qYnUM is`DI g`l smJwauNdy hW - moty dI mdd kIqI hY; Pyr kI hoeygw? jy auh mdd dw
A`KrW ivc[ auh ieh hY ik r`b qW rihMdw hY qyry jvwb nw dyvy, Pyr gu`sw, kroD vDdw hY ik mYN auhdy
nwl, pr iek kMD bxw leI qUM Awpy hI[ ausnUM nwl ieh Blw kIqw, auhny iek nhIN mhwrwj kihMdy,
mhwrwj JUT dI kMD kihMdy ny['' is`Dw ny pu`iCAw sI ijMnw icr ieh kihMdw hY ik 'mYN krdw hW, EnW icr
- iehnUM szw imldI rihMdI hY[ ies qrHW Purmwn krdy
ikv sicAwrw hoeIAY ikv kUVY qutY pwil] AMg - 1 ny -
hy nwnk! ieh d`s ik JUT dI kMD, ijhVI hY Dwrnw - ipAwry jI, jb ieh jwny,
nhIN, pr bx geI; ieh ikvyN tu`ty? keI pRymI kihMdy mYN ikCu krqw - 2, 2.
ny ik JUT dI vI kMD bx jWdI hY? cIz hovy nw, qy qb lg jMmdw mrdw rihMdw - 2, 2.
hovy vI[ roz dyKdy ho qusIN - sVk dy auqy g`fI clwE, dSmyS ipqw kihx l`gy, bu`DU Swh! ieh ibmwrI
mINh dw nwm inSwn nw hovy, jyT dw mhInw hovy; dUroN l`g geI mnu`K nUM - iek 'mYN' dI, iek 'myrI' dI[
ievyN lgdw hY ijvyN bwirS peI huMdI hY[ drKqW dy ieh ijhVI 'mYN' hY, ieh rsW-ksW ivc lY jWdI hY[
prCwvyN sVk ivc nzr AwauNdy ny[ bIkwnyr ivc cly Pyr ieh kihMdw hY - 'mYN kirAw, mYN kirAw, mYN
jwE, auQy jw ky rVy mYdwnW ivc dyKo[ ipAws l`gI kirAw', iehdw nqIjw kI huMdw hY? kRoD AwauNdw hY jy
hovy, ieauN lgdw hY ik A`D ku PrlWg qy, A`Dy ku auhdw bdlw nw imly[ hr kMm krn qoN bwAd ieh
iklomItr qy AgwhW AOh dyKo dirAw cldw hY[ drKqW kihMdw hY ik mYN nykI krI hY, mYnUM ieh p`uCdy hI
dy prCwvyN DrqI ivc idsdy ny, pr hY qW nhIN[ nhIN[ isAwxy bMdy qW ieh kihMdy ny - 'nykI kr dirAw
mhwrwj kihMdy, ievyN ijvyN ieh ijhVI 'mYN', hY, myN fwl[' syvw jy krnI hY, inrmwx ho ky kr[ gurdvwrw
b`s ieh hI kMm krdI hY ik cIz AslI hY nhIN, jy bxwauxw hY, inrmwx ho ky syvw kr[ jy iksy ny
BulyKw pw C`fdI hY[ ieh qyry Aqy r`b dy ivc BulyKw k`F id`qw, Pyr AOKw huMdw iPryNgw[ syvw smJ ky kr[
pw ky, ijhVw r`b qyry kol rihMdw hY, nwl rihMdw hY, jd 'mYN' smJ ky kryNgw, 'myrI' smJ ky kryNgw, Pyr
auhnUM idsx nhIN idMdI[ ies qrHW Purmwn krdy ny - Ps jweyNgw -
Dwrnw - r`b qyry E, AMdr vsdw - 2, 2. jb lgu jwnY muJ qy kCu hoie ]
kMD haumY dI idsx nw dyvy - 2, 2 qb ies kau suKu nwhI koie ]
''pIr jI, r`b nUM imlxw cwhuMdw hYN? r`b qW dUr jb ieh jwnY mY ikCu krqw ]
qb lgu grB join mih iPrqw ] AMg - 278
nhIN hY, qyry iblkul nwl rihMdw hY '' -

'Awqm mwrg' julweI, 2011


46
kihMdy, AYs qrHW qW nhIN r`b imldw[ ieh 'mYN' jwxdw hW qy mYnUM jy iejwzq hovy qW mYN KylH idKwvW[
Aqy 'myrI' qW prmySr nwloN qoVdI hY[ jd ieh bwr- rwjw kihx l`igAw, jwdUgr! KylH dyKidAW qW swnUM
bwr, 'mYN-mYN-mYN-mYN' krdw hY, Pyr ieh r`b qoN dUr ho bhuq smW lMG igAw, pr koeI AYsw jwdU idKweIN
jWdw hY, Pyr JUT dy nwl ipAwr pY jwdw hY iehdw[ ijhdy nwl idl vI l`gy qy isiKAw vI Awvy[ kihMdw,
JUT nwl ipAwr pYx dy nwl, ijhVw r`b nwl rihMdw A`Cw mhwrwj[ QoVHI dyr bwAd kihMdw, mhwrwj! myry
hY, auh ic`q-cyqy vI nhIN AwauNdw, Bu`l jWdw hY - nwl myrI iesqrI hY, ieh dyKo ikMnI suMdr hY[ mYnUM
Dwrnw - qYnUM ivsirAw krqwr, bVw fr rihMdw hY, jy ieh iek`lI rhI, pqw nhIN
kUVy nyhuM lg ky - 2, 2. dunIAW dy mn ivc ikho ijhy BYVy iKAwl Awaux[
iehdI rwKI dw koeI bcn idE, Pyr mYN quhwnUM iek
mhwrwj kihMdy, ''JUT cIz nwl ipAwr pw ky,
AYsw KylH idKwvWgw ik mYN svrg dy dyviqAW nwl jw
pIr jI, r`b Bu`l igAw[ 'mYN' vI qyrI JUTI, 'myrI' vI
JUTI['' ky Xu`D krWgw qy ijhVy dyvqy mYN mwrWgw, auh mYN Q`ly
su`tdw jwvWgw, qusIN drSn kr ilau[
''mhwrwj! iek rwjw rwj krdw hY - mkwn bxy
rwjw kihx l`igAw, ''jwdUgr! dyK, AsIN bcn
hoey ny, prjw rih rhI hY; dyS bixAw hoieAw hY,
ivc bMdy rihMdy ny; sonw hY qy iehdy ip`Cy lV lV idMdy hW ik ieh swfI Drm dI DI hoeI, qUM iPkr
dunIAW mrdI hY, ruipAw pYsw hY, bYNk bYlYNs ny, nw kr['' kihMdw, ''mhwrwj! rwijAW dy bcn dw koeI
byeImwnI T`gI krdy ny, irSvqW lYNdy ny, bsqr pihndy ieqbwr nhIN huMdw[ sB isAwxy bMdy ieh kihMdy ny,
ijMny vI dunIAW ivc AklmMd ny, auh ieh kihMdy ny
ny; mhwrwj! ieh swrw kUV hI hY?''
ik rwjw ijhVw huMdw hY, auhdw bcn nhIN koeI vI
''hW, bùDUSwh! ieh sB JUTI hY[ drAsl hY nhIN huMdw[ auhdw qW ihq huMdw hY qy vkq lMGwaux vwsqy
ieh[ eyQy jo kuJ vI nzr AwauNdw hY, ijhVIAW g`lW g`l krdw huMdw hY[''
qUM kihMdw hYN, auh sB JUT ny['' ies qrHW PurmwauNdy
gurU dsvyN pwqSwh ny, ijs vyly srsw ivcoN lMGdy
ny -
sI, aus vyly ieh bcn isMGW nUM d`isAw sI pr ilKx
Dwrnw - rwjw prjw qy kUV sMswr hY, vwilAW ny ault-pult ilK idqw[ bcn ieh d`isAw
kUV eyQy mMfp mwVIAW - 2, 2. sI ik isMGo! jy rwjw AYnIAW sOhW sugMDW Kwvy ik
kUVu rwjw kUVu prjw kUVu sBu sMswru ] lwlHw hovy guV dw, auhdy ivc bWh lvyV lvy, Pyr
kUVu mMfp kUVu mwVI kUVu bYsxhwru ] auhnUM iqlW dy Fyr ivc dy dyvy; ijMny iql lg jwx,
kUVu suienw kUVu rupw kUVu pYn@xhwru ] jy eynIAW sOhW vI Kwvy rwjw, qW vI rwjy dw ieqbwr
kUVu kwieAw kUVu kpVu kUVu rUpu Apwru ] nw kry ikauNik rwjw Awpxy ihq dyKdw hY; auh bcn
kUVu mIAw kUVu bIbI Kip hoey Kwru ] dw p`kw nhIN huMdw[ auh qW rwjpUq rwjy sI ijhVy
kUiV kUVY nyhu lgw ivsirAw krqwru ] AMg - 468 bcn dy p`ky sI; hryk rwjw nhIN hoieAw krdw AYsw[
''bu`DUSwh! iehI rOlw pY igAw[ mnu`K ny JUT nwl rwjy nUM ihq ipAwrw hoieAw krdw hY, ikauNik rwjw
ipAwr pw ilAw, ijhVw hY hI nhIN[ ijhVw hwzr iek`lw nhIN huMdw, auhdy mgr dyS huMdw hY; dyS dw
nwzr hY qy ikqy vI nhIN jWdw, auhnUM Bu`l igAw - ihq dyKdw hY[ bcn-bgYrw qW auhnUM kuC vI nhIN
'kUiV kUVY nyhu lgw ivsirAw krqwru]'' hYrwn ho igAw[ huMdw, Aihdnwmy kuC nhIN huMdy; jdoN jIA kry, qoV
''mhwrwj! ieh qW nzr AwauNdw hY sB kuC[ h`Q skdw hY[ ieh qW qkiVAW dy huMdy ny, mwiVAW dy
lweIey, koTIAW nUM h`Q lgdw hY; du`K hovy, du`K mMndy nhIN huMdy[ iek iDr mwVI ho jwvy, qW dUjI iDr bhwny
hW; koeI pu`qr DI guzr jwvy qW du`K mMndy hW; Aw lw ky AOh mwrU Aihdnwmw qoV ky[ jd doie iDrW
jwvy qW KuSI nwl auCldy iPrdy hW; ieh kI muAwmlw qkVIAW hox, Pyr auhnUM kihMdy ny ik TIk hY swfw
hY Pyr?'' Aihdnwmw hoieAw hoieAw hY, smJOqw hoieAw hoieAw
''ieh kUV dw AfMbr ricAw hoieAw hY[ swry hY[
JUT hI JUT psirAw hoieAw hY['' so gurU dsvyN pwqSwh nUM AnMdpur swihb dy ikly
mhwrwj ny ies dy sbMD ivc iek bwq ilKI dy AMdr Awty dI gaU bxw ky, qy kurwn SrIP bhuq
hY - dsm gRMQ ivc[ iek vwrI iek rwjy dy pws ie`zq dy nwl mhwrwj dy pws Byjy qy nwl iek ic`TI
koeI mdwrI Aw igAw, ihpnotweIz krn vwlw bMdw AOrMgzyb dI ilKI hoeI sI ik qusIN iklw C`f jwau;
Aw igAw qy auhny Aw ky rwjy dI jY bulweI[ kihMdw, rOlw AYnw hI hY, hor v`D rOlw nhIN hY[ mOj nwl swry
mhwrwj! mYN jwdUgr hW qy mYN bhuq iksm dy jwdU BwrqvrS ivc ivcr ky Awpxy Drm dw, siq dw

'Awqm mwrg' 47 julweI, 2011


pRcwr kro qy iklw C`f idau[ gurU mhwrwj kihMdy, aus vyly BweI mwn isMG qy swihb AjIq isMG -
ienHW dw ieqbwr nw kro[ isMG vI is`Dy sIgy, duK vI dohW ny rsqw roikAw - 500 isMGW dy nwl, qy eyDr
bhuq sIgy; Cy mhIny ho gey sI, drKqW dIAW iC`lW gurU mhwrwj srsw dy kMFy qy phuMc gey[ aunHW ny auQy
lwh ky pIh pIh ky Kw gey sI, p`qy sB aubwl aubwl Awsw jI dI vwr dw kIrqn SurU kr idqw[ bwirS
ky pI gey sI; Kwx nUM kuC nhIN irhw[ bhuq zor nwl hoeI, k`pVy iB`j gey[ srdw cVH igAw,
so ieh swm, dwm, dMf, Byd - ieh rwjy dy bhuq dUr q`k mIlW ivc PYl igAw[ kMFy qy rukxw pY
hoieAw krdy ny[ pihlw ipAwry hoieAw krdw hY, Pyr igAw - idn cVHy qweIN[
swm huMdw hY, Pyr Byd huMdw hY ik P`ut pw idau, ienHW EDroN aunHW ny h`lw kr idqw qy ijhVy gRMQ gurU
nUM do ih`isAW ivc kr idau; itkwA lau, itkwA ky mhwrwj ny 102 ilKwrI lw ky Anuvwd krwey sI -
pwV idau[ Pyr hoieAw krdw hY dMf; jy hor iksy v`fy-v`fy gRMQ, iek-iek gRMQ dy do l`K pONf idqy sI
qrHW kwbU nhIN AwauNdy, Pyr szw dyxI SurU kr idau[ - mohrW ijnHW nUM kihMdy sI aus vyly[ mMgl kvI nUM
ieh rwijAW dy cwr hiQAwr huMdy ny[ jd C`fx gey sI qW do sO GoV svwr nwl ByijAw
sI[ rweypur dI rwxI fr geI ik pqw nhIN duSmx
gurU mhwrwj kihMdy, pRymIEN! ieh cwr hiQAwr
ny[ hux ieh Byd vwlw hiQAwr vrq rhy ny ik Pu`t ciVHAw Aw irhw hY[ auh ic`tw JMfw idKw ky kihx
pw dyeIey[ AKIr hOlI-hOlI mhwrwj ny idKw vI idqw[ l`igAw ik mhwrwxI swihbW, mYN qW gurU goibMd isMG
aunWH ny dUjI ic`TI ilK idqI ik mhwrwj! ijhVw quhwfw dw kvI hW[ mYnUM AYnw ienwm idqw hY ik do sO bMdy
nwl Byjy ny myry[ puSqW dI grIbI dUr kr idqI, s`q
smwn luitAw hY, aunHW ispwhIAW nUM AsIN suspend
puSqW qWeIN AmIr kr id`qw[ AYnw-AYnw mhwrwj ny
kr id`qw, pkVH ley ny qy hux szw imlUgI[ qusIN
Dn KricAw sI, ieh ijhVy gRMQ ny purwxy, ienHW dw
ikRpw krky iklw C`f idau[ mhwrwj kihMdy, ieh dUjw
DoKw ho irhw hY[ lyikn isMG Aw gey ies g`l ivc[ Anuvwd krwaux vwsqy - rwmwiex, mhWBwrq, swry hI
AKIr eyQoN q`k g`l Aw geI, AYnI g`l vD geI ik SwsqR, swry hI purwx qy iek gRMQ ricAw sI ArbI,
Pu`t pY geI[ kihMdy, mhwrwj! iklw C`fxw cwhIdw hY[ PwrsI, sMsikRq sB ivcoN k`F ky, qy auhdw nW sI
'ividAwDr gRMQ' auh nON mx dw sI - iek`lw hI,
AsIN quhwfy is`K hW, quhwfw Blw cwhuMdy hW[ mhwrwj
AYnw Bwr sI auhdy[ ieh swry gRMQ mhwrwj g`ifAW
kihMdy, iblkul glq hY, swfw Blw qusIN ikhVI g`l
ivc cwhuMdy ho? cMgw, jy qusIN jwxw cwhuMdy ho, swfy auqy l`dIN jWdy ny ik clo jy Dn igAw, ieh qW muV
vloN Cut
` I hY, pr ieh kwgz ipAw gyt dy auqy iliKAw ky nhIN imlxy, rupeIAw qW Pyr vI Aw jwvygw pr
hoieAw, auhdy auqy dsKq krI jwau[ auqy kI iliKAw ieh h`Q ilKqW nhIN imlxIAW[ auh aus jMg dy AMdr
aunHW dy h`Q Aw geIAW[ kuC qW dirAw pwr kridAW
hoieAw sI - 'AsIN qyry is~K nhIN, qUM swfw gurU nhIN['
dy fu`b gey, kuC aunHW ny pwV idqy, A`g ivc jwl
dsKq krky cly gey qy auhqoN bwAd Pyr QoVHy idqy[ mUrK bMdy huMdy ny, ijnHW nUM ieh pqw nhIN huMdw[
ijhy isMGW ny g`l krI, mwqw jI nUM ikhw ik mwqw aus vyly mhwrwj ny PurmwieAw ik dyiKAw isMGo! qusIN
jI, hux mOkw hY; aunHW nUM qW kuC nhIN ikhw, auh qW Aw gey nw DoKy ivc[ rwjw jy hzwrW ksmW vI Kwvy
swry lMG gey[ mhwrwj kihMdy, aunHW nUM qW lMGx dy qW vI rwjy dw ieqbwr nhIN krIdw ikauNik rwjy nUM
idqw, jd AwpW inklxw hY, audoN hI aunHW ny mgr pY ihq ipAwrw huMdw hY, qwkq ipAwrI huMdI hY[ auhnUM
jwxw hY[ ieh vI aunHW dI cwl hY, nw qusIN cwl ivc iksy dw ihq nhIN huMdw, Awpxw ihq ipAwrw huMdw hY[
Awau[ s`q idn hor Tihro, quhwfy swry hI duK dUr ho
jwxy ny, iek nhIN rhygw[ lyikn aus vyly QoVHy hI so ies qrHW auh mdwrI kihx l`igAw - jwdUgr,
rwjn! rwjy dy bcn dw koeI ieqbwr nhIN hoieAw
sIgy ijnHW ny mMnI[ mwqw jI vI kwhly pY gey[ mhwrwj
krdw[ myrI iesqRI suhxI-sun`KI hY[ ikqy AYsw nw hovy
kihMdy, cMgw, jy prmySr dw hukm ievyN hI hY qW
ik qusIN mihlW ivc pw lvoN, mYN mr jwvW jW mYnUM nw
Bwxw ievyN hI vrqygw[
dyvoN moV ky[ rwjw kihx l`igAw ik nhIN[ vzIr vI
so mhwrwj jI ny jd iklw C`ifAw; pqw lg kihx l`gy, prjw vI kihx l`gI ik swfw jo rwjw
igAw, lu`t nUM pY gey ik byAMq Dn hY ienHW kol[ hY, ieh qW dyviqAW vrgw hY[ ieh jo bcn kr
mhwrwj ny nON kroV rupeIAw aus vyly dw; jdoN iek dyvy, pUrw inBwauNdw hY[ qUM jwdUgr, iPkr nw kr[
rupeIey dy swFY cwr mx p`ky Coly AwieAw krdy sI; kihMdw, TIk hY, mYN KylH krdw hW, quhwfy qy mYN ieqbwr
dirAw ivc su`t idqw sI - sqluj ivc; sB cIzW krdw hW[ aus vyly aus ny iek gyNd k`FI, v`fw swrw
A`g lw ky jwl idqIAW sI[ auh lu`t nUM pY gey qy golw k`iFAw qy aupr nUM su`t idqw[ dyKdy-dyKdy auh

'Awqm mwrg' julweI, 2011


48
aupr nUM hI quirAw jWdw hY qy AKIr auhny Jtky mwr aus qoN bwAd AYny nUM kI dyKdy ny jwdUgr ny Aw
ky dyiKAw ik vzn sihMdw hY qy auqy nUM cVHnw SurU ky ikhw, rwjn! jY ho Awp kI, jY ho Awp kI[ hYrwn
kr idqw[ ho gey ik ieh qW Aw igAw, hux kI hoaU? iehdy
Gr vwlI qW sqI ho geI[ auhny aus vyly ikhw,
auqy cVH ky Awvwz mwrI ik mYN svrg lok ivc
phuMc igAw rwjn! mYN hux ieMdr nUM cYilMj kr idqw[ ''mhwrwj! myrI pqnI nhIN nzr Aw rhI?'' cu`p krI
auhny myry nwl lVn vwsqy vrux dyvqw iqAwr kirAw bYTy ny[ kihMdw, ''boldy ikauN nhIN qusIN, jvwb idE[
hY[ Pyr auhny AYlwn kr idqw ik vrux dyvqy nwl ik`Qy geI? rwjy ny Awpxy mihlW ivc Byj idqI
hovygI['' sB ny ikhw, ''nhIN jwdUgr, auh qW sqI ho
myrI lVweI SurU ho geI[ T`k-T`k dI Awvwz sux rhI
geI, auQy nhIN geI['' auh kihx l`igAw, ''nhIN, AMdr
hY, Sw Sw dI Awvwz sux rhI hY[ aus qoN bwAd
hY, mYnUM pqw hY swrw, myrI Awvwz auhdy qweIN phuMc
auhny AYlwn kirAw ik mYN vrux dyvqw mwr ilAw qy
auhdw isr quhwfy drSnW vwsqy Byj idqw[ pwxI hI rhI hY, mYnUM sux rhI hY auhdI Awvwz, hwl-pwhirAw
pwxI ho igAw jd isr igirAw hyTW Aw ky[ mukt kr rhI hY[ quhwnUM nhIN sux rhI?'' kihMdw, ''ik`Qy hYN
l`igAw hoieAw hY sIs qy, bhuq vDIAw hY[ sB ny qUM?'' kihMdI, mYnUM rwjy ny s`q qwly lw ky bMd kirAw
hoieAw hY AMdr['' hYrwn ho gey ik auh qW sqI ho
ikhw ik dyKo ik`fw bhwdr hY, qy ieh dyvqw, ijhnUM
geI sI, Awh kOx boldw hY? qwly KolHy, drvwzy KolHdy
'vrx dyvqw' kihMdy ny; ikMnIAW SkqIAW vwlw hY,
gey[ AKIr inkl AweI[ kihMdw, ''rwjn! AYnw mwVw
jwdUgr ny mwr ilAw[ AS-AS krn lg gey qy kihx
l`gy ik ieh jwdUgr nUM qW AsIN jrnYl bxwauxw hY kMm? ikMnw JUTw hYN, ikhnUM sqI kr idqw auQy?'' swry
AwpxIAW POjW dw[ AYnw bhwdr! auhny Pyr AYlwn kr kihx l`gy ik swfw idmwg ih`l igAw jwdUgr! swnUM
idqw ik bwdSwh, myry nwl hux AgnI dyvqw lVn kuC nhIN pqw lgdw ik ieh ho kI irhw hY?
vwsqy Aw irhw hY[ T`k T`k qlvwrW dI Awvwz suxweI aus qoN bwAd auhny KylH smwpq kr idqw qy
dy rhI hY, qIrW dIAW AwvwzW suxweI dy rhIAW ny, kihx l`igAw, ''rwjn, myrw ienwm! KylH cMgw l`igAw
'mwr lE-mwr lE' dIAW AwvwzW suxweI dy rhIAW quhwnUM?'' kihMdy, ''jwdUgr! KylH qW kmwl dw l`igAw,
ny[ aus qoN bwAd auhny AYlwn kirAw ik mYN AgnI pr swfI smJ 'c nhIN Aw irhw[ swnUM ieh d`s ik
dyvqw mwr ilAw qy auhdw sIs hyTW su`t id`qw[ is`iKAw kI hY iehdy ivc['' kihx l`igAw, ''mhwrwj,
iesy qrHW pMj s`q dyvqy auhny mwr ky Q`ly su`t is`iKAw ieh hY ik mYN ikqy igAw nhIN hW, ikqy mYN
idqy[ swry auNglIAW mUMh ivc leI bYTy ny[ kuC fr dyviqAW nwl nhIN liVAw, iksy dyvqy dw mYN isr
gey, kuC kihMdy ny ik bhuq bhwdr hY, kmwl hY nhIN su`itAw pr quhwnUM nzr AwauNdw irhw hY[ mYN
jilAw nhIN hW qy nw koeI myrI pqnI sI[ mYN pihlW
iehdI bhwdrI[ Aijhw mnu`K qW A`j qweIN nhIN
vI iek`lw sI, hux vI iek`lw hI hW; ieh qW mYN
suixAW[ pihlW rwjw ipRQU hoieAw sI siqjug ivc[
iek KylH idKwieAw hY[ mYN iek mwmUlI bMdw hW qy mYN
auhny jw ky dyviqAW nwl X`D
u kirAw sI, auprly mMflW
ivc igAw sI - mMgl qy igAw hoxw hY[ auQy vI quhwnUM pRq`K krky idKw idqI g`l swrI[ ijhVw Akwl
AwbwdI huMdI hY[ auhqy bwAd ieh hI dyiKAw hY A`j[ purK, vwihgurU, inrMkwr hY, auh srb klw smr`Q hY,
kRoVW bRihmMf iek iKAwl nwl pYdw kr idMdw hY[ mYN
aus qy bwAd auhny Awvwz idqI ik hux ieMdr vI iek iKAwl nwl Awh swrw kuC pYdw kirAw sI,
Awpxy AsqR SsqR nwl lY ky lVweI vwsqy Aw irhw quhwnUM ihpnotweIz kr ilAw sI swirAW nUM[ ieh myrw
hY[ aus qoN bwAd Pyr auhny ikhw ik ieMdr myry qy hI iKAwl c`l irhw sI['' kihx l`igAw, ''mYN iek
BwrU hY, myrI bWh k`tI geI[ bWh Q`ly igr geI Aw Alp`g jIv hW, mYN ikho ijhw KylH kr ky idKw idqw
ky, l`q igr geI, DV igr igAw, isr igr igAw[ quhwnU[M ieh sMswr AYsy qrHW iek KylH hY, iehdI hsqI
APsos ho igAw swirAW dy mnW ivc ik ik`fw sUrmw[ koeI nhIN hY -
qy AYfw sUrmw mr igAw AKIr nUM[ kwhnUM ienHW bwjIgir jY s y bwjI pweI ] nwnw rU p By K idKlweI ]
dyviqAW nwl Xu`D idKwauxw sI[ auhdI Gr vwlI nUM sWgu au q wir QM i m@ E pwswrw ] qb ey k o ey k M k wrw ]
pqw l`igAw jo ivcy bYTI sI[ auhny roxw SurU kr AMg - 736
idqw ik mYN qW sqI hoxw hY[ AKIr PYslw hoieAw
icKw icx idqI geI qy auhny Awpxy pqI dy AMg pihlW vI mYN iek`lw sI, hux vI iek`lw hW[
iek`Ty krky godI ivc r`K ley qy Awp icKw qy bYT iesy qrHW inrMkwr vI ie`k hY -
geI[ A`g lw idqI, auh sqI ho geI[ isvw TMFw ho Awid pUrn miD pUrn AMiq pUrn prmysurh]
igAw[ AMg - 705

'Awqm mwrg' 49 julweI, 2011


ApnI mwieAw Awip pswrI Awpih dyKnhwrw ] swrw JgVw Kqm ho jWdw hY[
nwnw rUpu Dry bhu rMgI sB qy rhY inAwrw ]
AMg - 537 ''ieh ho ikauN igAw?''
kihMdw, ieh JUT dw swmwn mYN quhwnUM idKwieAw ''ieh mwieAw pY geI qyry auqy, pRmySr dI
hY[ AYsy qrHW sMswr dy AMdr - ''kUVu rwjw kUVu prjw mwieAw pY geI[ auhny 'haum'Y pw idqI qy qUM qW pRmS
y r
kUVu sBu sMswru] kUVu mMfl kUVu mwVI kUVu bYsxhwru] dI AMS sIgw, Awpxy Awp nUM Bu`l igAw[ qYnUM hux
kUVu suienw kUVu rUpw kUVu pYnxhwru] kUVu kwieAw kUVu pqw hI nhIN irhw, ik qUM kOx sI -
kpVu kUVu rUpu Apwru] kUVu mIAw kUVu bIbI Kip hoey Dwrnw - mn qUM joiq srUp hYN,
Kwru]' swrw sMswr Kp ky KuAwr ho igAw[ 'kUiV kUVy Awpxw mUl pCwx - 2, 2.
nyhu lgw ivsirAw krqwru]' Pyr hux kI kirAw jwvy[ mn qUM joiq srUpu hY Awpxw mUlu pCwxu] AMg - 441
kihMdy, Pyr s`c nUM pCwxo[ ies qrHW Purmwn krdy ny-
ies g`l qy jy swfw ivSvwS Aw jwvy, AYnI ku
Dwrnw - kIhdy nwl E, krW dosqI 2, 2. g`l smJ lvy, swfw siqsMg ivc Awauxw sPl ho
ipAwry sB j`g clxhwr - 2. jwvy[ pr ikMnw hI kr lau, ieh g`l swfy idmwg
eyk iSv Bey eyk gey, eyk Pyr Bey, ivc nhIN bYTdI; siqsMg cwhy swrI aumr suxI jwau[
rwm cMdR ikRSn ky Avqwr BI Anyk hYN] swfw iek irSqydwr sI - cwcw swfw[ swfy ipMf
bRhmw Aru ibSn kyqy byd AO purwn kyqy, isMimRiq rwmwiex dw smwgm hox l`g igAw[ auh frwmw qW
smUhn kY huie huie ibqwey hYN] nhIN sI huMdw, auh kivqw pVH-pVH ky suxwauNdy sI[
mondI mdwr kyqy AsunI kumwr kyqy auh swrI rwmwiex sux ky mYnUM kihMdw, iek g`l qW
AMsw Avqwr kyqy kwl bs Bey hYN] d`so[ mYN ikhw - ''cwcw! qUM rwmwiex sux leIN?''
pIr AO ipkWbr kyqy gny n prq eyqy BUm hI qy
hoiekY Pyry BUm hI imley hYN]qÍpRswid kibq (Akwl ''hW, sux qW leI, pr mYnUM pqw nhIN l`igAw
au s qiq) ik auh sIqw kOx sI['' ''rOlw qW swrw hI sIqw dw
sI auhdy ivc[''
kihMdy, AYfy v`fy v`fy, supnw bx gey[ 16 kroV
Krb swl iSv jI dI aumr hY, 16 l`K Krb swl ''auh mnu`K sI?''
bRhmw jI dI aumr hY[ eyny v`fy-v`fy kUV bx gey qy ''Pyr suixAw kI hY qUM?''
AsIN ikhVy bwg dI mUlI hW BweI -
iksu nwil kIcY dosqI sBu jgu clxhwr]
''mYnMU qW ieh hI l`igAw ik ijhVw Awpxw gvWFI
AMg - 468 hY nw sIqw, auh mnu`K hY[ ies sIqw dw pqw nhIN
l`igAw ik ieh AwdmI sI jW AOrq?''
ieh kUV im`Tw lg igAw swnUM[ iehdy nwl, jd
qoN sMswr bixAw hY, EdoN qoN hI pUrW dy pUr fu`bdy hI so ieh g`l ivc fUMGw nw jwx krky swfw mn
cly jw rhy ny; qrdw auh hY ijhVw ies JUTI 'mYN' nUM ikqy hor hI rihMdw hY qy swnUM pqw nhIN lgdw ienHW
C`fdw hY[ ieh ipAwrI lgdI hY, bhuq ipAwrI lgdI g`lW dw ik AsIN hW kI? jy AsIN AYnw hI smJ
hY[ kihMdw hY, 'mYN' C`f dyvW, Pyr myry bwl-b`cy kI leIey, siqsMg ivc Awauxw swfw sPl ho jwieAw
kihxgy? mYN t`br qoN v`Krw ho jwvW! fr lgdw hY[ krdw hY[
kihMdy, t`br qoN v`Kry nhIN hoxw, qYnUM r`b bxw idAWgy, so gurU mhwrwj kihMdy, qUM Awpxw Awp pCwx lY;
r`b - ieh g`l s`cI hY, bwkI JUT hY[ JUT nwl lg ky, jy
soeI iPir kY qU BieAw jw kau khqw Aauru] AsIN kihMdy hW ik b`cy JUT ny, mkwn JUT ny; swfw
AMg - 1369 idl Gtdw hY ik hYN! b`cy JUT ny! mYN qW ienHW nUM s`c
qUM r`b bx jweyNgw - smJdw hW[ mhwrwj kihMdy, qUM v`ifAW-v`ifAW dIAW
kbIr qUM qUM krqw qU hUAw muJ mih rhw n hUM ]
imswlW lY lY - eyk iSv Bey eyk gey, eyk Pyr
jb Awpw pr kw imit gieAw jq dyKau qq qU ]
Bey , rwm cM d R ikR S n ky Avqwr BI Any k hY N ]
bRhmw Aru ibSn kyqy byd AO purwn kyqy, isMimRiq
AMg - 1375
smU h n kY hu i e hu i e ibqwey hY N ] mo n dI mdwr
kihMdy, Awpy nUM imtw dy[ 'mYN' qy 'myrI' dw JgVw kyqy AsunI kumwr kyqy AMsw Avqwr kyqy kwl bs
hY swrw hI[ ieh do cIzW nUM jo qUM AYs qrHW mMn leyN Bey hYN] pIr AO ipkWbr kyqy gny n prq eyqy
ik mYN qW hI nhIN, AYvyN mYN bixAw iPrdw hW; Pyr BUm hI qy hoiekY Pyry BUm hI imley hYN]qÍpRswid

'Awqm mwrg' julweI, 2011


50
kibq (Akwl ausqiq) d`s qW shI, auh ik`Dr ikhw '..............kwFhu kwFhu ho e I]' (AM g -
gey? jy auh s`cy huMdy, ikauN jWdy? 478) clo clo, c`ko c`ko; Pyr supnw tu`t igAw, muV
PrIdw ikQY qYfy mwipAw ijn@I qU jixEih ] ky nhIN AwauNdw[ supny dI cIz kdy vwips AweI hY?
qY pwshu Eie lid gey qUM AjY n pqIxoih ] jd mYN pVHdw huMdw sI, iek khwxI sI - iek
AMg - 1381 koeI imrwsI sI[ auhny b`krI r`KI hoeI sI qy keI
dyK! pVdwdw hYgw qyrw? ikQy cilAw igAw? auh vwrI Gr ivc kihxw ik b`krI vyc dyeIey, vyc dyeIey
jy s`c huMdw qW rihMdw! s`c qW hmySw hI rihMdw hY[ s`c pr Gr vwlI nhIN sI vycx idMdI[ auh kihMdw sI
auhnUM kihMdy ny ijhVw kdy JUT nw bxy, iCpy nw[ ijhVI vycxI hY[ ijhVI g`l idmwg dy ivc pY jwey - bhuqI
cIz ivc bdlI ho jwvy, auh JUT hoieAw krdI hY; s`c vwr, auhdw supnw Aw jWdw hY[ iehdy supny dy ivc
nhIN hoieAw krdI[ Pyr AsIN dyKdy hW ik ieh kI ho gwhk Aw igAw[ gwhk kihMdw -
igAw? swieMsdwnW nUM pqw lg igAw, kwPI dUr qWeIN ''mIr swihb! b`krI vycxI hY?''
phuMc gey[ auh kihMdy, nhIN E nhIN loko! ieh g`l hor
hY ijhVI nzr AwauNdI hY; ieh qW iek pRikRqk ikRAw ''hW[''
hY, SklW bxweIAW hoeIAW nzr AwauNdIAW ny[ kihMdy, ''ikMny pYsy lYxy ny?''
Pyr hY kI? kihMd,y iehdy Q`ly SkqI hY swry dy; This is
all manifestation of energy. SklW bxIAW hoeIAW ''pUry pMj['' jd pMj rupey bhuq huMdy sI[ pMj
ny ijvyN smuMdr dy ivc lihrW Aw geIAW, bulbly Aw mx kxk AwauNdI sI jd[
gey , au n H W dIAW SklW bx geIAW, ievy N ijvy N ieh ''iek rupeIAw lY lY[ nwl mYN r`sw vI lYxw hY[''
SkqI ny SklW bxw leIAW[ ieh swieMsdwn phuMc qW
gey kwPI aucy, pr Ajy hyTW rih gey ikauNik AYnrjI ''mYN r`sw nhIN dyxw pMj lY ky vI[''
ivc ieh qwkq nhIN hY ik Awpy hI bxw lvy - SklW, ''mYN r`sy qoN bgYr ikvyN lY ky jwauN?''
AMnHIN cIz hY[ auhnUM qrqIb dyx vwlI koeI cyqn SkqI
cwhIdI hY[ ''hor dy dy Pyr pYsy[''
mhwrwj kihMd,y auh Sbd hY - 'EAMkwr'; pihlW ''mYN pMj nhIN dyxy[ Awh PV ie`k[''
iek sI, Pyr EAMkwr ho igAw[ ieh EAMkwr, cyqn auhdI jyb ivc pwauNdw hY qy AYny nUM auh EDr
purS hY[ ieh cyqn purS dw iek Purnw cl ipAw nUM iK`cdw hY, auh EDr nUM iK`cdw hY qy AKIr auhny
qy sB kuC Awpy hI bx igAw; jo kuC vI hY[ iek D`kw ijhw mwirAw, kihMdw, ''C`f C`f, ieh PV
qoN Anyk ho igAw[ khI qW jWdy ny, ieh JUT ikvyN rupeIAW qyry h`Q qy r`K id`qw['' cWdI dy rupeIey huMdy
ho skdw hY? kMDW nUM h`Q lwauNdy hW qW swfy h`Q sI[ jd Q`ly nUM Jtkw ijhw l`igAw, auhdI jwg Ku`lH
lgdy ny[ jo kuJ jwgidAW nUM idsdw hY, supny ivc geI[ mMjy qy ipAw hY, aucI aucI hwkW mwrn lg
qW swnUM idsdw hI nhIN[ mhWpurK kihMdy, nhIN, qYnUM igAw[ kihMdw, ''E pRBw, E pRBw, ieko rupeIAw dy
BulyKw l`g igAw; hY ieh vI supnw[ ijhVw supnw jw, lY jw ieh b`krI, rupeIAw dy jw['' Gr vwlI nUM
lYNdw hYN, rwq nUM, auh vI supnw hY; auh supnw GVI jwg Aw geI[ kihMdI, ''qUM kI krI jWdw hYN, rupeIey
dw hY, ieh supnw 50-60 swl dw; hn ieh dovyN hI nUM b`krI vycdw hYN? auh kihMdw, ''msW msW gwhk
supny, qy supny nwl qyrw icq ligAw hoieAw hY[ AYs Awey sI, qUM nTw idqy[''
qrHW Purmwn krdy ny -
mhwrwj kihMdy, AYsy qrHW hI sMswr ny supny nwl
Dwrnw - lw ilAw mUrKw, icq nwl supny dy - 2, ic`q lwieAw hoieAw hY -
2.
supny syqI icqu mUriK lwieAw ]
supny syqI icqu mUriK lwieAw] AMg - 707 ibsry rwj rs Bog jwgq BKlwieAw ]
mhwrwj kihMdy, ieh supnw hY - sMswr, ijhVw AMg - 707
qUM lY irhw hYN[ AsIN iehnUM s`cw mMn ilAw[ mhwrwj rwjw bx igAw supny ivc, qy Pyr kI huMdw hY;
kihMdy - jwg Aw geI[ rwj, Bog sB ivsr gey[ supny dy
qY swcw mwinAw ikh ibcwir] AMg - 1187 ivc Pyr ikvyN vwps Awaux?
swnUM d`s qW shI, ikhVI ivcwr hY qyry kol, iek BVBUMjw sI - iksy Sihr ivc[ auhdy mn
ijhdy nwl qUM iehnUM s`cw mMndw hYN? supny nUM vI koeI ivc ieh iKAwl irhw krdw sI ik jy ikqy rwjw
s`cw mMndw hY? kihMdy, mUrK bMdy ny iehdy nwl ic`q Awvy, mYN dyKW ik auh ikvyN rotI KWdy ny, ikvyN bYTdy
lw ilAw[ supnw tu`t jWdw hY, ij`dx cwr BweIAW ny ny, ikvyN sONdy ny, ikvyN KylHdy ny, ikvyN g`lW krdy ny[

'Awqm mwrg' 51 julweI, 2011


dyiKAw nhIN sI kdy[ iek vwrI Kbr Aw geI ik srUp nUM Bu`l ky, vwihgurU nUM Bu`l ky supny ivc rul
rwjy dw auQoN jlUs lMGxw hY qy rihxw vI ies ipMf gey - 'supny syqI icqu mUriK lwieAw[ ibsry rwj
dy nyVy hI hY[ kYNp lg gey qy iehny vI iPr iPr rs Bog jwgq BKlwieAw]' rwj dy rs, Bog ivsr
ky iek drKq dyK ilAw ik ies drKq qy bYT ky gey[ hux jwg ky roNdw hY ik mYN qW rwjw sI[
mYN dyKUMgw[ drKq qy dUr bYT igAw[ ingHw qyz sI; Awrjw geI ivhwie DMDY DwieAw]
auh kYNp dy ivc rwjy nUM iPrdy nUM, rwxIAW dy nwl pUrn Bey n kwm moihAw mwieAw]
bYTy nUM, rotI KWdy nUM, sB dyK irhw hY[ iehdy mn ikAw vycwrw jMqu jw Awip BulwieAw] AMg - 707
ivc sMskwr p`kw ho igAw[ p`kw ieh ho igAw ik jy so ies qrHW dy nwl mhwrwj kihx l`g,y ''b`D u S
U wh!
mYN rwjw bx jwvW qW mYN vI ievyN ijvyN krW[ myrI qW ieh g`l qW bhuq CotI hY[ ieh JUTI 'mYN' nUM C`f dy;
izMdgI kuC nhIN[ AYvyN hI hY[ ijhVw sMskwr AwdmI ies 'mYN' ny swrI dunIAW fob idqI['' ies qrHW kihMdy
dy AMdr p`k jwvy - bwr-bwr AiDAws dy nwl, ijvyN
ny -
'mYN' bx gey AwpW ik 'mYN virAwm isauN, mYN Plwxw
isauN, mYN iDmkw isauN, mYN Plwxy ipMf dw, mYN Plwxy Dwrnw - kUV imTw lg ky,
ipMf dw, mYN iek rwjw, swfw dys - ieh p`k igAw f`ub ky gey pUrW dy pUr - 2, 2.
swnUM[ iehnUM AiDAws kihMdy ny[ bwr-bwr isimRqI dy kUVu imTw kUVu mwiKau kUVu foby pUru]
nwl iek g`l p`k jWdI hY[ iek gwhk Aw igAw, nwnku vKwxy bynqI quDu bwJu kUVo kUVu] AMg - 468
ausny dyiKAw ik BVBUMjw iek sMdUkVI nwl l`igAw ''bu`DUSwh! ies qrHW sMswr JUT nUM PV ky fu`bdw
ipAw hY, h`Q r`iKAw hoieAw hY - sMdUkVI dy auqy[ jw irhw hY[ iek vwihgurU s`cw hY[ auhnUM ieh jwxdw
gwhk ny Awvwz idqI, E BVBUMjy, iek pYsy dy cny nhIN hY, JUT dy nwl ipAwr pweI bYTw hY[ b`s, rOlw
dyh[ iesy g`l dw hY qy ies JUT qoN Cfwaux vwlw sMswr
ivc koeI nhIN hY; kyvl gurU hY -
eyDr kI ho irhw hY ik ieh supny ivc iek
rwjw bx igAw, ikMnIAW rwxIAW ivAwh leIAW[ aunHW Dwrnw - gur ibn fubdI jwvy,
qoN rwjkumwr ho gey, vzIr Aw gey, qKq qy bYTw hY, dunIAW gur ibn fu`bdI jwvy - 2, 2.
sunihrI mwlW pweIAW hoeIAW ny, hIry jvwhrwq dIAW nwnk mnmuiK AMDu ipAwru]
mwlW pweIAW hoeIAW ny, dsqwr bMnHI hoeI hY - rySmI, bwJu gurU fubw sMswru] AMg - 138
cOr ho irhw hY, mu`TI-cwpI ho rhI hY, rwxIAW h`Q AYnw hnHyrw, AYnw ibKVw swgr ikhw hY mhwrwj
bMnHIN KVHIAW ny qy KUb hukm dy irhw hY[ aus vyly ny - ies g`l nUM[ g`l CotI hY; swrI ivcwr ie`k
iehdI godI ivc rwjmumwr bYTw Kyld H w hY, auhnUM ipAwr g`l qy AtkI KVHI hY ik JUTI 'mYN' ny swnUM Psw ilAw[
kr irhw hY[ pMj Cy AwvwzW mwrIAW[ auh suxdw qW ijhVy r`b nUM AsIN imlx Awey hW -
sI pr supnw AYnw p`kw sI, iehny ikhw ik iksy Dn ipr kw iek hI sMig vwsw
BVBUMjy nUM jgwauNdw hoxw hY[ iesdI GrvwlI auT ky ivic haumY BIiq krwrI]
Aw geI, auh sI bhuq kOVI[ iehny l`q mwrI auhdy, guir pUrY haumY BIiq qorI jn nwnk imly bnvwrI]
kihMdI, auTdw hYN ik nhIN? auh iek dm auiTAw qy AMg - 1263
kihMdw, myrw rwjkumwr ik`Qy hY, myrIAW rwxIAW ik`Qy pUrw gurU iml jwvy, auh haumY nUM qoV idMdw hY[
ny? rox l`g igAw - aucI-aucI; myrw rwjkumwr ik`Qy Py r kI hu M d w hY , ................jn nwnk imly
igAw? mUrCq ho igAw[ bnvwrI]''
auh ijhVw gwhk sI, auh isAwxw sI; kihMdw, so bu`DUSwh ny svwl kirAw, ''s`cy pwqSwh! ieh
bIbI! iehnUM koeI supnw Aw irhw sI; ieh supny ivc 'mYN' C`fIey ikvyN?'' hux ikauNik smW iejwzq nhIN idMdw,
rwjw bixAw hoieAw sI qy qUM iehnUM jgw idqw; bVI Agly pRogrwm qy ivcwr krn dI koiSS krWgy ik
mwVI g`l krI, mYN vI mwVI g`l krI[ iehny jgw 'mYN' ikvyN C`fI jWdI hY[ ijhVw kuC bu`DUSwh ny gurU
idqw qy kihMdI, hoxw hY rwjw[ cMgI qrHW jgw idqw; mhwrwj qoN pu`iCAw, auh swfy vwsqy vI ausy qrHW hY[
kihMdI, auTdw hYN ik nhIN? auh auT ky A`KW mlx ieh koeI khwxI nhIN hY, ieh qW qrn dw iek rsqw
l`g igAw qy kihMdw, ieh kI ho igAw, myrI rwxI hY ijhVw mhwrwj ny bVw hI sOKw ausnUM smJw ky
ikQy geI? kihMdI, ikhVI rwxI qyrI, ikhVw rwjkumwr d`isAw[ so ieh Agly pRogrwm ivc mhwrwj ny jy
qyrw? Xwd nhIN AwauNdw[ isr ihlwieAw, pwxI ilAw krwieAw qW auhdy ivc hor ivcwr krWgy[
ky A`KW ivc pwieAw; kihMdI, hwly qYnUM surq nhIN
AweI, hwly rwjy dy iKAwl ivc viVAw hoieAw hYN[ AnMd swihb, gur sqoqr, Ardws, hukmnwmw[
iesy qrHW dy nwl AsIN vI, swDsMgiq jI, Awpxy ******

'Awqm mwrg' julweI, 2011


52
bMdgI nwmw
ArQwq
s`c dI pRwpqI dy swDn
B weI swihb rGbIr isM G 'bIr'

igAwn dI pihlI AvsQw tihkdw qy ichry qy rOxk AwauNdI jWdI hY[ iesy qrHW
AiBAwsI dIAW Awpxy AMdroN Pu`t-Pu`t ky inkldy rs
ismrn dI qIjI AvsQw ivc mn PurinAW, qy AnM d nU M mwx ky keI vwrI Ku S I iv` c cWgW
iKAwlW, sMklpW, ivklpW, rwvW qy inSicAW Awid inkldIAW jWdIAW hn, KyVy ivc imauNdw nhIN, svwd-
sB dy boJ nUM isroN lwh ky hOlw Pu`l ho, iek QW qy svwd hoeI jWdw hY[ ausnUM ivSvwS Aw jWdw hY ik
Afol Klo jWdw hY, ies AvsQw ivc mn aus qwlwb myrI bwhrI FUMf sB glq sI, myry AMdr hI scweI
dI qrHW inrml lgdw hY, ijs ivc hvw dy Klo jwx dw somw mOjUd sI, mYN hux ies nUM l`B ilAw hY, ieh
nwl lihrW auTxIAW bMd ho geIAW hox[ ies AvsQw hux myrI mlkIAq hY, jd jIau kro mYN dunIAW dI
bYiTAW sB qoN pihly AiBAwsI nUM ieh smJ AwauNdI qpS ies TMfy cSmy qy Aw ky buJw skdw hW[ ausnUM
hY ik jo kuJ l`Bxw hY mYnUM AMdroN hI l`Bygw, myrI iek Awsrw iml jWdw hY, qs`lI qy hOslw Aw jWdy
bwhr dI Btkxw Kqm ho geI hY[ hn[
ivxu kwieAw ij hor QY Dnu Kojdy sy mUV byqwly ]
AMg - 309 igAwn dI dUjI AvsQw
mn myirAw AMqir qyrY inDwnu hY ies qoN mgroN AiBAwsI nUM pqw lgdw hY ik mYN
bwhir vsqu n Bwil ] AMg - 569 srIr nhIN blik srIr ivc rihx vwlI srIr qoN
sB ikCu Gr mih bwhir nwhI ] Alihdw cIz hW[ hux qk Awpxy Awp nUM jo mYN srIr
bwhir tolY so Brim BulwhI ] AMg - 102 mMndw irhw hW, ieh myrI glqI sI[ ieh h`Q, pYr,
su`KW dI Bwl ivc Btkxw, prySwn Aqy inrws isr, l`qW, sB myrIAW hn, pr mYN h`Q, pYr, isr,
mn, hux mihsUs krdw hY ik ausnUM hux s`cw rsqw l`qW nhIN hW[ pihly pihl ieh g`l bVI AcMBw mwlUm
l`Bw hY[ ies AvsQw ivc mn Awpxy Awp ivcoN, huMdI hY Aqy AiBAws dy vkq qoN mgroN Pyr pihlI
rs qy AnMd dIAW gupq lihrW auTdIAW mihsUs krdw g`l ik mYN srIr hW s`c BwsdI hY, pr roz AiBAws
hY[ msqI ivc ltbOrw hoieAw AiBAwsI dyKdw hY ivc bYT ky jd AiBAwsI nUM ieho iek swr qy spSt
ik AYsw AnMd ausnUM duinAwvI qjrby ivc kdI nsIb qjrbw huMdw hY ik vwSnwvW sMkocx nwl jW Purny bMd
nhIN hoieAw[ ausnUM XkIn Aw jWdw hY ik mYnUM TIk hox nwl mYN iek bVI brIk qy pqlI ijhI cIz bx
rsqw iml igAw hY[ hux mn dI bwhrlI koiSS qy ky ies srIr ivc Afol bYTw hoieAw hW, qW aus nUM
Bwl Kqm Aqy AMdrlI koiSS qy Bwl SurU huMdI hY[ Xkin Aw jWdw hY ik mYN qy myrw srIr do Al`g-
ieh Awqmk sPr dI pihlI mMizl hY, pihlw pVwau Al`g cIzW hW, swry AMg myry hukm Anuswr ihldy
hY[ mn AwpxIAW ibrqIAW joV ky Awpxy AMdr JwqI juldy qy kMm krdy hn, swrw srIr myrI qwibAw hY,
mwrnI isKdw hY[ iesnUM BwvyN smJ kuJ nhIN AwauNdI ieh iek mSIn hY jo myry hukm jW ieSwry qy cldI
ik myry AMdr kI vrq irhw hY, pr KuS fwhFw huMdw hY, mYN jo jIA cwhy, ies qoN kMm lY skdw hW[ ijs
hY[ ijvyN ipAwsy AwdmI nUM bVIAW t`krW mwrn mgroN qrHW motrkwr dw clutch dbwieAW ieMjx dy phIAW
ryigsqwn ivc cSmw l`B pvy, qd auh pwxI pI pI dw sbMD tu`t jWdw hY, iesy qrHW mYN Awpxy iKAwl
AwpxI ipAws buJwaux ivc jut jWdw hY[ ausnUM ieh rUpI kl`c nUM jd bMd kr dyvW, myrw qy myry srIr dw
socW nhIN AwauNdIAW ik ieh cSmw ieQy ikauN hY? koeI quA~lk nhIN rihMdw, Alihdw Alihdw ho jWdy
ies dw somw ik`Qy hovygw? ies dw pwxI ikDr jw hn[ jd ies g`l dw XkIn ho jwvy qW su`qy is`D hI
irhw hY? aus dI pihlI koiSS pwxI imlx auqy KuS AiBAwsI dw Awpxy srIr nwl auh pihlw AMnHw moh
hox qy ipAws nivrq krn dI huMdI hY[ ijauN-ijauN nhIN rihMdw, auh ieMj mihsUs krdw hY ik ieh srIr
KuSk qy POlIAW pYNdy mUMh ivc TMFy qy im`Ty pwxI dy myrw hY, mYN srIr nhIN hW[
Gu`t lMGx, iqauN-iqauN aus dIAW A`KW KulHdIAW, idl jd hor AiBAws p`ky, AiBAwsI mihsUs krdw

'Awqm mwrg' 53 julweI, 2011


hY ik dunIAW dy ijqny ienswn, hYvwn, pirMdy hn, ikauNik ieh qjrbw myry AnuBv qy nyqrW ny
ieh swry myry srIr vWg Awpxy AMdr rihx vwlIAW dyiKAw sI, ies dI gvwhI bwhr dI koeI cIz nhIN
rUhW dy mkwn hn, sB srIrW ivc myry vrgIAW rUhW sI idMdI[ h`Q lwieAW p`Qr, drKq, myz, kursI sB
rihMdIAW hn[ hux auh Awpxy bwl b`cy iesqRI nUM sKq qy AsQUl lgdy sn, ies vwsqy ikMnw icr mYN
srIr krky nhIN mMndw, sgoN aunHW srIrW ivc Awpxy ies Byd dy cMgI qrHW smJx vwsqy pRwrQnw krdw
vWg rihx vwlIAW rUhW dyKdw hY[ izMdgI dw swrw irhw[
BulyKw eyQy Kqm ho jWdw hY[ A`KW KulHdIAW hn qy
AwKr myry h`Q ivc sr auilvr lwj dw iek
Awpxy Awly duAwly sB rUhW dw mylw dyKIdw hY[ ijs
lyK AslIAq qy zwihrw Skl iksy qrHW AwieAw,
qrHW puqlIAW qwr dy Awsry qurdIAW, iPrdIAW,
ijs nwl mYnUM ies Awqmk scweI dy smJx ivc
n`cdIAW hn, ausy qrHW Awqmw dy Awsry ku`l jIv
bVI mdd imlI[ Awp ilKdy hn -
jMq hrkq krdy, dOVdy B`jdy idsdy hn, bVw qmwSw
mwlUm huMdw hY[ Philosphers have always sought reality
and striven to dive down into appearance, in
igAwn dI qIjI AvsQw the search for it, and would not be very much
ies qoN mgroN AiBAwsI Awpxy cwr cuPyry AMdr surprised if they found it very different from
bwhr iek sUKm SkqI rvI hoeI, PYlI hoeI, TwTW what it superficially looks like.........Thus it was
mwrdI AnuBv krdw hY Aqy Awpxy Awp nUM ies qwkq found that the atoms, were not, seperate in-
dy smuMdr ivc iek nukqw jW lihr pRqIq krdw dividual entities, having no common proper-
hY[ ties of family relationship but that they were
members of a family and were built up of
jd AiBAws hor p`k jwvy qW AiBAwsI nUM ieMj
same ingredients in fixed proportion, so that
nzr AwauNdw hY ik auh SkqI kyvl jwndwr cIzW
the fundamental constituents of the physical
ivc hI nhIN rvI hoeI blik by-jwn cIzW; drKqW,
world was not the fundmental constituent of
phwVW, mkwnW Awid swrI pRikRqI ivc vI ieho SkqI
the physical world was not the meterial atom
dIAW Tos hwlqW hn[ jd myry qy ieh hwlq AweI,
as had been thought but was the unit of
qW mYN bVw hYrwn huMdw sW[ ijs cIz dw mYN iDAwn
electric charge. Thus arose the elecric theory
krdW, auh sUKSm hwlq ivc myry swmHxy Awx KloNdI
of matter. Absolutely contrary to all superfi-
sI[ fbl ie`tW, ijnHW nwl mkwn bxwey jWdy hn,
cial appearance. We learnt that all the atoms
plMG ij`fw lMmw cOVw rUp bxw ky myry swmHxy Aw Klox
were related, to each other they were all
Aqy mYnUM swP idsy ik ies dy sB z`ry hvw dy bxy
composed of the same things, namely posi-
hoey hn Aqy auhI swry bRihmMf ivc PYlI SkqI ies
tive and negative electricity and that the dif-
ie`t dy zry-zry hoeI hY[ hr iek z`rw AnykW hvw
ference between the chemical atoms could
dy Coty-Coty z`irAW dw bixAw hoieAw hY[ iksy phwVI
be explained by the number and pattern in
dw iDAwn kIiqAW phwVI lqIP qy sUKSm Skl ivc
which these two elements were mingled.
Asmwn ij`fI aucI bx ky A`KW swmHxy Aw jWdI sI[
Thus the whole compiexity of external nature,
pihloN DUMeyN dy AMdr ieho SkqI rvI hoeI mwlUm hovy[
the landscapes and every thing that could
mYN iksy nwl ieh g`l fr dw mwrw nhIN sW krdw,
due to the grouping of arrangements of im-
ikauNik pihly pihl jd mYN ie`k im`qr nwl ies
mense numbers of two fundamental entites
iksm dIAW g`lW kIqIAW qW aus ny h`s ky AwiKAw
known as the proton and electron, A
- QoVHI jyhI ksr rih geI ey! mYN pu`iCAw kwhdy
revolutionnary change, this of most signifi-
ivc? AwKx l`gw - qyry pwgl hox ivc[ pr mYnUM
cance, a kind of reality not the least sug-
idl ivc kuJ AYsI pRqIq Aw geI sI ik 'jil
gested by appearance of things and yet un-
Qil mhIAl pUirAw rivAw ivc vxw[ gurvwk pVHdw doubtedly true of the whole material world.
qy DMn gurU nwnk, DMn gurU nwnk AwKdw AwKdw by-
Kud ho jWdw sW[ iPlwsPr hmySw AslIAq l`Bdy Awey hn Aqy
ies dI FUMf ivc zwihrw Skl dI qih AMdr goqw

'Awqm mwrg' julweI, 2011


54
lgwx dI koiSS krdy rhy hn Aqy auh AslIAq nUM pRxvY nwnku bynqI qU srvru qU hMsu ]
zwihrw Skl qoN iblkul vKrw krky izAwdw hYrwn nhIN kaulu qU hY kvIAw qU hY Awpy vyiK ivgsu ]
huMdy...ies qrHW pqw cilAw ik prmwxU (z`ry) v`Ko-v`K AMg - 23
cIzW nhIN hn, ijnHW dw Awps ivc koeI sMbMD jW ies qo N A` g y cl ky AiBAwsI Awpxw swry
vwsqw nw hovy, sgoN ieh ieko t`br dy mYNbr hn Aqy bRihmMf dw ies sUKSm SkqI rwhIN At`l irSqw
ieko vsq dI kws imkdwr dy bxy hoey hn, ies vwsqy mihsUs krdw hY[ auh dyKdw hY, AYsI koeI jgHw ho
idRStmwn sMswr dI buinAwd pdwrQk pRmwxU nhIN, ijhw hI nhIN skdI, ijQy auh hovy qy aus dy nwl ieh
ik pihly smiJAw jWdw irhw hY, blik ibjlI dI sUKSm SkqI nw hovy[ ijs qrHW bulbulw pwxI qoN v`Krw
iQaUrI mMnI jwx l`gI, jo ik zwihrw Skl sUrq dy nhIN ho skdw, ikrn qy sUrj kdI v`Ko-v`K nhIN kIqy
iblkul ault lgdI hY[ swnUM pqw l`gw hY ik swry jw skdy, ausy qrHW AiBAwsI qy swrw bRihmMf Awps
pR m wxU A W dw Awps ivc sbM D hY Aqy jmH W qy nPI ivc ies sUKSm SkqI dy rwhIN hmySw qoN hI juVy
ibjlI dy bxy hoey hn Aqy ienHW prmwxUAW dw Awps hoey hn[
ivc Prk, aunHW ivc nPI-jmHW ibjlI dy v`Ko-v`Kry
qrIikAW ivc v`D Gt imlwvt krky pRqIq huMdw hY[ ies qoN A`gy AiBAwsI dyKdw hY ik auh Kud
ieMj swry idRStmwn sMswr dI guMJl, sB idRStmwn ies mhwn SkqI dy swgr ivc iek nukqw hY Aqy
nzwry, swfy srIrW smyq Aqy hr iek cIz jo dyKI jw sB jIv jMq phwV Awid ies sUKSm SkqI dy by-
skdI hY, sB dw kwrn do vsqW dy Awps ivc AnykW Sumwr nukqy hn[ swry bRihmMf dw pRbMD, swry prpMc
qrIikAW dw myl sI[ ieh do cIzW hn pRotwn Aqy dI Kyf ieko ies sUKSm SkqI dy Awsry cl rhI
ielY k tR w n[ ieh iblku l mu F lI qy AiqAM q zrU r I hY[ ieh SkqI srb-ivAwpk hY, koeI jgHw iKAwl
qbdIlI hY Aqy AYsI scweI hY, ijs dI zwihrw Skl ivc nhIN Aw skdI jo ies SkqI qoN KwlI hovy[ A`g,
sU r q qo N ku J pqw nhIN cldw, pr Asl ivc sB pwxI, hvw, im`tI, AwkwS ivc ieho sUKSm SkqI mOjd U
pdwrQk sMswr sbMDI bgYr S`k SuBy dy pUrn scweI hY[ hY[
jh dyKau qh sMig eyko riv rihAw ]
ies lyK dy pVHn qoN pqw cilAw ik ijhVI Gt Gt vwsI Awip ivrlY iknY lihAw ]
swieMs dI pihlI iQaUrI sI ik pRikrqI Coty Coty jil Qil mhIAil pUir pUrn kIt hsiq smwinAw
prmwxUAW dI bxI hoeI hY, aus ivc bVI qbdIlI ] Awid AMqy miD soeI gur pRswdI jwinAw ]
Aw cukI sI[ swieMsdwnW ny prmwxUAW dy A`gy AnykW bRhmu psirAw bRhm lIlw
ih`sy krky vyiKAw hY Aqy auh ies g`l dy kwiel goivMd gux iniD jin kihAw ]
ho gey hn ik prmwxU AnykW pRotwn qy ielYktrwn dw ismir suAwmI AMqrjwmI
bixAw hoieAw hud M w hY[ ieh pRt
o wn qy ielYktrwn ibjlI hir eyku nwnk riv rihAw] AMg - 458
sUKSm lihrW hn[ 1832 ivc AmrIkw dy swieMs- byjwn cIzW ivc ieh SkqI gupq hwlq ivc
vyiqAW ny ielYktrwn dy Coty ih`sy krky aunHW dy nwm mOjUd hY Aqy jwndwr cIzW ivc ieh SkqI Gt gupq
inaUtrwn riKAw hY Aqy is`D kr id`qw hY ik ieh hwlq ivc hwzr hY, pr AiBAwsI nUM Awpxy Awp
jo pRikrqI nzr AwauNdI hY, Asl ivc ibjlI jW AMdr ieh SkqI pRgt rUp jW zwihrw zhUr idsx
ies qoN hor iksy sUKSm SkqI dI bxI hoeI hY[ ies lg jWdI hY[ ies SkqI dw mn ivc pRkwS ho jWdw
ivcwr ny ik ieh bRihmMf, SkqI qoN aupijAw hY, myry hY[
AMdrly AnuBv dy nyqrW nwl vyKy qjrby nUM iblkul
sB mih joiq joiq hY soie ]
p`kw kr id`qw[ hux hyTly gurvwk dI scweI nUM iksy
iqs dY cwnix sB mih cwnxu hoie ]
hor rMg iv`c nzr Awaux l`gI - gur swKI joiq prgtu hoie ] AMg - 13
Awpy rsIAw Awip rsu Awpy rwvxhwru ]
Awpy hovY colVw Awpy syj Bqwru ] 1 ] guru pUrw ByitE vfBwgI mnih BieAw prgwsw ]
rMig rqw myrw swihbu riv rihAw BrpUir ] 1 ] AMg - 609
rhwau ] Awpy mwCI mCulI Awpy pwxI jwlu ] igAwn dI cO Q I AvsQw
Awpy jwl mxkVw Awpy AMdir lwlu ] 2 ]
ies dy mgroN AiBAwsI nUM gurbwxI ivcoN AglI
Awpy bhu ibiD rMgulw sKIey myrw lwlu ]
rihnumweI vwsqy ieh ieSwry imldy hn -
inq rvY sohwgxI dyKu hmwrw hwlu ] 3 ]

'Awqm mwrg' 55 julweI, 2011


puhp miD ijau bwsu bsqu hY mukr mwih jYsy CweI ] (e) AiBAws p`kx nwl A`gy cl ky AiBAwsI
qYsy hI hir bsy inrMqir Gt hI Kojhu BweI ] 1 ] ieh pRqIq krdw hY ik swrw bRihmMf aus dy Awpxy
bwhir BIqir eyko jwnhu iehu gur igAwnu bqweI ] AM q hkrx AM d r hI hY , au h au s dy AM d r dIAW hI
jn nwnk ibnu Awpw cInY imtY n BRm kI kweI ] qsvIrW hn, aus dy Awpxy iKAwlW dw rUp hn[ eyQy
AMg - 684 phuMc ky AiBAwsI ivc bVI BwrI qbdIlI AwauNdI hY,
mn qUM joiq srUpu hY Awpxw mUlu pCwxu ]
aus dw nukqw ingwh ault jWdw hY[ pihly swry bRihmMf
mn hir jI qyrY nwil hY gurmqI rMgu mwxu ]
nUM s`cw smJdw hY Aqy Awpxy AMdrly AMdr sbMDI kuJ
mUlu pCwxih qW shu jwxih
mrx jIvx kI soJI hoeI ] AMg - 441 nhIN sI jwxdw, hux Awpxy AMqhkrx AMdr ricAw
hoieAw bRihmMf s`q pRqIq krdw hY Aqy bwhr jo kuJ
hux AiBAwsI AwpxI Koj dw ruK bdldw hY[
idsdw hY, ausnUM auh Awpxy AMdr dw prCwvW smJdw
AwpxI swrI surq Awpxy Awp auqy itkWdw hY, Awpxy
hY[
Awp nUM dyKxw qy pCwnxw ArMBdw hY[ ieh AiBAws
dw dUjw moV huMdw hY[ igAwn dI pihlI AvsQw ivc dunIAW dw drAsl koeI hsqI nw rKxw iek
AiBAwsI s`c dI Bwl bwhr C`f ky Awpxy AMdr SurU AYsw nqIjw hY, ijQy phuMc ky Akl bVy c`kr KWdI
krdw hY, ausnUM soJI huMdI hY ik AMqr qyry inDwn hY Aqy kuJ ivc leI AiBAwsI nUM bVy SMky ivc pw
bwhr vsq nw Bwl[ pr cOQI AvsQw ivc AiBAwsI idMdI hY[ aus dw jmWdrU suBwv, aus dy bwhr dy nyqr,
Awpxy AMdry AMdr nUM smJxw qy pCwnxw SurU krdw aus dI Akl sB idRStmwn dunIAW dI hsqI dw hoxw
hY, kuJ icr mgroN qk ausnUM kuJ pqw nhIN lgdw, swbq krdy hn, pr jd auh AiBAws ivc bYTy qW
pr cMgy ghu nwl dyiKAW kuJ icr mgroN ausnUM ieh bwhr dI sB rcnw iKAwl hI iKAwl AMdrlw prCwvW
pRqIq huMdw hY ik aus dw Awpxw Awp jo ik pihly hI prCwvW, DoKw, Pryb Aqy As`q idsdw hY[ AiBAwsI
smuMdr ivc iek nukqw pRqIq huMdw sI Asl ivc bVw hYrwn huMdw hY, ausnUM ies kOqk dI smJ nhIN
bVI AcMBw cIz hY[ auh swry rvI hoeI sUKSm SkqI AwauNdI[ jy AMdr XkIn Awvy vI qW bwhroN ies g`l
dIAW swrIAW inSwnIAW Awpxy Awp ivc Coty pYmwny dI gvwhI qy pRVo qH w ikqoN nhIN imldI[ eyQy Pyr gurbwxI
qy mOjUd dyKdw hY[ ausnUM XkIn Aw jWdw hY ik ijs bVI shwieqw krdI hY[ gurbwxI ivc bhuq jgHw qy
qrHW pwxI dI bUMd Aqy pwxI dy swgr dI AslIAq ies dunIAW nUM suPnw, imiQAw, mwieAw, JUT krky
iek huMdI hY, ausy qrHW ausdy Awpxy Awpy Aqy dunIAW iliKAw hY[
ivc rvI hoeI SUKSm SkqI dI buinAwdI AslIAq iehu jgu DUey kw phwr ]
iek hY, 'swgr mih bUMd, bUMd mih swgr[' qY swcw mwinAw ikh ibcwir ] AMg - 1187
(A) ies qoN A`gy AiBAwsI nUM ieh pRqIq huMdw mweI mwieAw Clu ]
hY ik swry bRihmMf sUKSm rUp ivc Awpxy AMdr jd iqRx kI Agin myG kI CwieAw
jI cwhy, mOjdU dyK skdw hY[ jo kuJ ausnUM A`KW KoilHAW goibd Bjn ibnu hV kw jlu ] AMg - 717
bwhr pRikrqI dI dunIAW ivc idsdw hY, auho hI, BBw Brmu imtwvhu Apnw ]
auh jd jIA cwhy Awpxy Awp AMdr dyK skdw hY[ ieAw sMswru sgl hY supnw ]
'jo bRihmMfy soeI ipMfy[' Brmy suir nr dyvI dyvw ]
Brmy isD swiDk bRhmyvw ]
cMn, sUrj, isqwry, Asmwn, ipRQvI swrw sMswr Brim Brim mwnuK fhkwey ]
aus dy AMdr iKAwl dI Skl ivc mOjUd hY[ ijs duqr mhw ibKm ieh mwey ]
qrHW hnyHrI rwq smyN hvw dy ruk jwx nwl isqwirAW gurmuiK BRm BY moh imtwieAw ]
dw prCwvW iksy qlwb jW lok ivc ieMj jwpdw hY, nwnk qyh prm suK pwieAw ] AMg - 258
ijvyN do AkwS hn - iek isr qy iek pYrW ivc,
iesy qrHW Kloqy hoey mn ivc, ies AvsQw dw ijau supnw Aru pyKnw AYsy jg kau jwin ]
AiBAwsI, swrI isRStI dw prCwvW dyKdw hY[ do sMswr ien mY kCu swco nhI nwnk ibnu Bgvwn ]
Bwsdy hn[ iek A`KW KulHx qy Aqy dUjw A`KW mItx AMg - 1427
qy[ jg rcnw sB JU T hY jwin ly h u ry mIq ]
kih nwnk iQru nw rhY ijau bwlU kI BIiq ]AM g - 1429

'Awqm mwrg' julweI, 2011


56
eys jgHw phuMc ky myrIAW smJ Aqy rOSnI vwsqy different times and by different methods
kIqIAW ArdwsW dw iPr Pl inkilAw[ keI ikqwbW reached the same conclusion.
qy lyK kudrq vloN myry qk phuMcwey gey, ijnHW qoN
myrw SMkw nivrq huMdw igAw Aqy myrI gurU nwnk dyv ''The world is maya, is illusion'' says
dy crnW ivc SrDw prp`k huMdI geI[ BwvyN mYN hux Shankra Charya (The Indian Philosopher)
vI ies dunIAW nUM BulyKy ivc smJdw rihMdw hW, pr It is world of Shadows, not of realities''
jd AiBAws ivc bYTdw hW, ieh BulyKw dUr ho jWdw says Plato (The Greek Philospher)
hY[ Ajy ieh dSw p`kI nhIN, pr sMswr dy supnw jW
iKAwlI hox ivc, jW s`c nw hox ivc myrw SMkw nhIN It is appearance only, not the thing in it-
irhw[ self,'' says Kant (The German Philosopher)
ies msly sbMDI ijsny vDyry Koj krnI hovy, aulQw
ausnUM jrmnI dy mShUr iPlwsPr fwktr pwl fsn 1. jo kuJ idRStmwn sMswr ivc nzr AwauNdw
dI pRis`D ikqwb dI AYlImYNts AwP mYtwiPzks (The hY, dyS, kwl qy kwrn dI h`d ivc, iesdy ault AslI
elements of Metaphysics) zrUr pVHnI cwhIdI hY[ cIz (r`b) ienHW iqMnW dI bu`DI dIAW hwlqW, (ijnHW qoN
ies ivc ivdvwn fwktr ny kYNt Aqy aus dy Swigrd dunIAW bxI hoeI hY) dI h`d qoN Awzwd hY[
sopnhwr mShUr jrmn iPlwsPrW dIAW ies sbMD
ivc KojW dw izkr kridAW hoieAW bVIAW p`kIAW 2. jd mYN bwhr q`kdw hW, mYN hr cIz dyS,
qy Atu`t dlIlW dy ky is`D kIqw hY ik jo idRStmwn kwl qy kwrn dy zrIey dyKdw hW, jd mYN AMdr dyKdw
swnUM nzr Aw irhw hY, ieh swrw swfI bu`DI qoN pYdw hW, mYN aus nUM q`kdw hW, jo dyS, kwl, kwrn iqMny
hoieAw hY[ swfI bu`DI dI hsqI nwl hI iesdI hsqI bu`DI dIAW hwlqW qoN Awzwd, AslI cIz (r`b) hY,
kwiem hY Aqy bu`DI nwl hI Kqm ho jWdI hY[ ies ijs qoN prHy hor kuJ vI nhIN[
dI AslIAq iblkul kuJ nhIN[ ieh isDWq QoVyH lPzW 3. dyS, kwl qy kwrn in`gr scweIAW nhIN, kyvl
ivc ieMj hY - swfI bu`DI dIAW AwrzI hwlqW dy nwm hn, ijs qoN
1. All that belongs to the phenominal Av`S nqIjw ieh inkldw hY ik dunIAW, ijQoN q`k
world lies in bounds of space time causality ik dyS ivc PYlI hoeI hY, kwl ivcoN lMG rhI hY Aqy
(forms of our intellect only), the thing-in-itself kwrn dy AsUl nwl b`JI peI hY, auQoN q`k ieh kyvl
(God) is on the other hand free from these myrI b`uDI dw pRBwau jW prCwvW hY, hor kuJ nhIN[
intellectual forms (space, time, causality) in 4. mShUr ihMdusqwnI, XUnwnI qy jrmn iPlwsPr
which the world is built up. v`Ko-v`K simAW qy v`K-v`K socx dy qrIikAW nwl
2. '' If I look outward, I see everything ie`ko hI nqIjy qy phuMcdy rhy hn -
through the medium of space, time, causal- 1. sM s wr sB mwieAw hY [ imiQAw hY [
ity. If I look within, I perceive that which ex- SMkrwcwrIAw, ihMdusqwnI iPlwsPr AwKdy hn[
ists independently of these intellectual froms-
2. ieh du n IAW AslIAq dI nhIN, blik
the thing-in-itself (God) beyond which there is
prCwivAW dI rcI hoeI hY[ plyto, XUnwnI iPlwsPr
nothing.''
AwKdy hn[
3. Space, time and causality are not ob-
3. ieh dunIAW kyvl rUp-rMg hY, AslIAq nhIN[
jective realities but only subjective forms of
kYNt, jrmn iPlwsPr AwKdy hn[
our intellect and the unavoidable conclusion
is this, that the world as for as it is extended sRI rwm cMdr jI dy gurU viSSt munI jI ny vI
in space, running on in time, ruled through- aunHW nUM aupdyS kridAW hoieAW AwiKAw sI ik -
out by causality, in so for, is merely a ieh jgq Bwsdw hY, so vwsqv ivc kuC auqpq
sepresentation of my mind and nothing be- nhIN hUAw, Aivcwr krky Bwsdw hY, ivcwr kIey sy
yond it. nivrq ho jwqw hY[ jYsy AMDyry myN r`sI mYN srp Bwsqw
4. The famous indian, Greek and Ger- hY, so Brm hY[ jb roSnI myN dyKIey r`sI myN sy srUp
man philosophers, in different times and by Bwv dUr ho jwqw hY, qYsy Aivcwr krky jgq Bwsqw
hY, AOr ivcwr sy lIn ho jwqw hY[
******
'Awqm mwrg' 57 julweI, 2011
sqvMq kOr
BweI swihb BweI vIr isM G

(lVI joVn leI dyKo, jUn AMk, pMnw - 54) l`Dw isMG dI swrI aumr dI AiBlwKw hI ieho
drSn sn; ienHW drSnW ivc smweI hI ho jwey, ieho
kWf qy e IvW aus dI mMg sI pr pMjwb dy kTn hwlwq qy prdySW
aus smyN ijs dy hwl AsIN ilK rhy hW pMQ ny ivcoN A`pVnw kTnweIAW sn jo sdw rokdIAW rhIAW,
AwpxI ies jQybMdI cI mirXwdw - gurmqy dy Awsry pr A`j iksy AmrI imhr ny swrIAW k`t ky prHy s`t
hI Swndwr kwmXwbIAW pweIAW qy QoVHy, grIb qy idqIAW hn qy dyKo jigAwsU dw pujwrI-mn Awpxy
cuPyirEN du`KW ivc iGry hoey hox qy bI qbwh hoxoN pUjX dy rcnW nUM pRwpq ho igAw hY, hW Awibd Awpxy
bcy, vDy, Puly Ply qy jgq dI syvw krdy rhy[ mwbUd dy kdmW qy isr is`t ky Awpxy idl dI
'AwpwnuCwvr' Bytw isjdy ivc pyS krky ivsmwdI rMg
swfI kQw dI lVI ijQy ku pu`jI hY pMQ aus ivc by-su`D ho irhw hY[
smyN Pyr AOkVW ivc sI[ Aihmd Swh dy Pyr hmlw
krn dIAW p`kIAW KbrW imlIAW sn, EDr mrh`itAW Awgw KW - hW jI, Awgw KW dy vlvly Acrj
dw pMjwb ivc Aw psrnw qy aunHW dIAW pMjwb ivc dI h`d t`p gey hn, ies zmIn auqy AwsmwnI suMdrqw
kwrvweIAW kws qv`jo dIAW muQwj sn, dohW qwkqW dw Jwkw ausny kwsnUM if`Tw Xw kdy iKAwl bI kIqw
dy tkrwau ivcoN pMQ nUM slwmq r`Kxw sI qy auh swry sI; auh KUbsurqI dw bu`kw aus dw Awpxw sI, pr
bMdobsq krny sn[ ienHW qoN v`Kry pMQ dy Awpo ivc aus qoN Ku`s cu`kw sI bcpn ivc hI[ hW ijs qoN
dy koeI mwmly sn, ijnHW dI dur`sqI kyNdrI j`QybMdI inrw aus dw srIr ivCuiVAw sI pr ijs qoN aus dw
dy bMnH nUM mnzUr sI[ ies leI gurmqw s`idAw igAw[ mn, iKAwl, SrDw, ipAwr swry Axjwxy hI ivCoV
cwr cuPyry qoN dUly Aw juVy, gurmqw l`g igAw[ qRY idqy gey sn, qy hW ijs dI soJI ibjlI dy ilSkwry
idn ho cùky sn ik ieh smwgm roz lgdw sI[ PzUl vWgUM qy aus ilSkwry vWfUM jo BwdoN dI msXw dI kwlI
JgVy vkq nhIN sn lY rhy, pr mwmly bhuqy qy nwzuk rwq Gtw dy Cwey AMDkwr ivc ibn grjy, ibn boly
sn[ hW, A`j gurmqw l`g irhw sI, qRY idn dI rozwnw Acwnk kuMd pvy, Aw peI sI[ hW auh ApUrb Jwkw
bYTk ivc pMQ dy ies iek`T ny swrw kuC nij`T aus leI auh AdBu`q nzwrw hor hI hor Asr r`Kdw
ilAw sI[ A`j cOQw idn sI, in`ky in`ky mwmly qih sI[ drSn krdy swr aus dy nYx Jmkxw Bu`l gey,
ho rhy sn ik ijnHW ivc pMQ qoN ivCuVAW dI sMBwl mUMh A`ifAw igAw, h`Q doie au~cy ho qlIAW isr dI
ho rhI sI, TIk ies vyly l`Dw isMG, Awgw KW, mweI syDy mMdr v`l ho geIAW qy kuC plW ivc hI AYauN
qy sqvMq kOr A`pVy[ Awp hux swry KwlseI ilbws q`kdw q`kdw sqvMq vWgUM isjdy ivc Fih ipAw[ bwkI
ivc sn[ rhI AMmW sWeI jI, hW jI, auh is`KI mMfl ivc
plI, is`K pRIqmW nUM ipAwr krn vwlI, is`KI vlvilAW
jd ienHW nUM sRI drbwr swihb jI dy srovr sRI nwl BrpUr, AwpxI pRIqmW dI AwKrI vsIAq nUM isry
AMimRqsr dy iknwry Aw ky hirmMdr swihb jI dy cwVHn ivc virHAW b`DI j`Pr jwlx vwlI, mOq q`k
drSn hoey, cOhW dy idl Acrj qoN Acrj huMdy dIAW KwKW ivc pY pY ky inklI pRymx, aus ipAwr
ibsmwd dy Jlky ivc invyN; cwry s`cy isjdy (nmskwr) kùTI ny jd Awpxy Brm mMdr dy drSn kIqy, inrwsqw
ivc piv`qr DrqI qy pY geI[ sqvMq kOr, krVIAW qoN peI inrwSqw dy mgroN jd A`j Awsw pUrn sUrj
kYdW, sYNkVy kohW dIAW duSqr vil`KW ivc s`tI geI q`ikAw qW Sukr qy ipAwr nwl GuldI GuldI aus
sqvMq nUM kdy Aws ho skdI sI ik muV Awpxy ipAwry KUbsUrqI dy smuMdr dy crnIN F`T ky jw peI Gul ky
hrI jI dy mMdr dy drSn kr skygI? A`j dyKo aus ijvyN jw pvy brP pwxIAW ivc[ cwry pey hn, isjdy
Axif`T pr pUrw qolx vwlI SkqI dI imhr nwl, ivc pey hn Aswr, pr mdmsq iksy rMg ivc,
A`j q`ko aus bzurg pMQ dy ipAwr dw sdkw jo Awpxy iksy AMdrly iqRKy Bwv ivc fub` y hoe[y pey rho suhixEN!
ie`k-ie`k tukVy nUM swry ijMnw ipAwr krdw hY, sqvMq iesy AMdrly dy Bwv ivc pey rihxw, hW ies jIvn
leI AsMBv sMBv ho igAw hY, Anhoxw A`KW A`gy dw ieho lwhw hY jy[ ieho suAwd hY jy, jo hornW suAwdW
vrq irhw hY[ ies drSn ny AMdrly aumwh, ipAwr, dy mgr Awpxy Bulwvy pw pw leI iPrdw hY[ ieh
vYrwg, cwau, Sukr dy BwvW nUM aurfwau dy ky iksy AYsI suAwd hY jo A`j is`Dw quhwnUM l`Bw hY, hW pey rhy[
rMgx ivc cwiVHAw hY ik aus ny rs rUp krky iksy
rs swgr dI pYrIN pw id`qw hY[ smW lMiGAw qW AwpxI cwly, pr ivsmwd msq

'Awqm mwrg' julweI, 2011


58
mnW nUM cldw BwisAw nhIN[ hux au~Ty, kuC icr bwAd
bwaurIAW vwlw bwbw jI kihMdy hn[ is`KW ivc qW QW
au~Ty, Sukr Sukr ivc Bry srovr dy iknwry bih gey[
aucI qy hn, pr bloicsqwn, gznI, kMDwr, kwbl,
pr QoVHI dyr bwAd kI dyKdy hn ik ip`T ip`Cy iek
jlwlwbwd, KYbr qy qIrwh jgHw jgHw ienHW nUM pIr krky
isMG sUrq KVHI hY[ sqvMq ny q`ikAw, ghu kIqI, J`t
mMnx vwly AnykW hI muslmwn hn[ suK hovy qW ieh
pCwx ilAw ik ieh jbHy vwly isMG jI qW auho
Awpxy eykWq vwsI bMdgI dy rs ivc mgn rihMdy hn,
bwaurIAW vwly dwqw jI hn, hW auho gurmuK hn jo
jdoN mOj Aw jwvy qW ies rUp ivc iPr tur ky kwrj
kwbl ivc sqvMq dw pwr auqwrw kr Awey sn, jo
isry cwVH lYNdy hn[ SqrUjIq isMG jI dy pirvwr dI
ik swry is`K kYdIAW nUM l`B Awey sn, jo sqvMq qoN
Bwl ivc bVw jqn kIqw swny, pr Qhu nhIN swny
kwbl ivCuVy sn, aunhW ny Ajy hor kMm krny sn,
l`gw[ qW bI ieh ikhw krdy sn ik SqrUjIq isMG
pr dyKo auh swry kMm krky ienHW qoN pihly dyS ApVy
dy pirvwr dw koeI bMdw A`jy jIauNdw APgwinsqwn
hn[ pMQ ivc gurmqw l`gx vwlw sI qy auh Awpxy
au~cy rUhwnI jIvn krky fwFy ipAwr nwl pMQ ivc ivc hY[ hux dyKo ienHW dI lweI bUtI sqvMq kOr ies
snmwny jWdy sn, aunHW dw gurmqy ivc A`pVnw zrUrI pMQk cMd dI tukVI nUM nwl lY AweI hY[
sI[ nw fwk, nw ryl, nw qwr pr Pyr ienHW AnGV Awp hux cOhW nUM nw lY ky gurmqy dy dIvwn v`l
ispwhIAW dI jQybdM I dw iKAwl krnw ik APgwinsqwn Awey[ rsqy ivc rok sI qy 'gupqbolw' jwxy qy d`sy
bI J`r gupq Kbr pu`j geI ik gurmqw hY qy isMG ibnW AMdr jwxw kTn sI, jo gurmuK jI ny cOhW nUM
jI jldI qoN jldI A`pV jwx[ d`s idqw sI ik A`j dw bolw 'rjqpx' hY[ pihrydwrW
isMG jI sqvMq nUM A`f iljw ky rsqy dw swrw nUM jo qRY itkwixAW qy hoxgy kMn ivc rjqpx kih
hwl p`uiCAw, jo aus ny kih suxwieAw[ hux sqvMq dyxw qy myry mgr qurI Awauxw[ so iesy qrHW hoieAw[
kOr qoN isMG jI nUM pqw l`igAw ik ieh nOjvwn pihrydwr cOhW nUM dyK ky fwFI iq`RKI ingHw pwauNdy sn
sihjDwrI lgdw SqrUjIq isMG dw bytw hY Ar ieh Ar kuC S`k krdy jwpdy sn pr gupqbol sux ky
muSklW qy AsMBv hoxIAW ivcoN bc, in`qr ky Pyr iTTMbr jWdy sy qy Pyr gurmuK jI dw ieSwrw q`k ky
Awpxy Gr AwieAw hY qy is`KI KUn dI pivqrqw dw inrsMs lMG jwx idMdy sn[ jdoN AMdr dIvwn ivc
iek nmUnw bx ky AwieAw hY[ solW sqwrW vrHy gYr gey qW igAwnI Grbwrw isMG jI Sbd dI kQw smwpq
mq, gYr isiKAw ivc pl ky bI ies nUM Awpxy Asly kr cuky sy, hux smwpqI dw Ardwsw hI bwkI sI ik
dI suD pWidAW swr Awpxy Asly vl pltidAW iek gurmuK jI ny Ardwsw krn qoN pihlW cbUqry qy KVo
iCn dyr nhIN l`gI[ ieh soc ky auh Afol nwm r`qw ky g`j ky siq sRI Akwl dw jYkwrw gjwieAw qy Pyr
ihrdw dRv igAw, A`KW ivc A`QrU Br Awey, nYx au~cy pMQ nUM vDweIAW idqIAW[ Kwlsw jI! A`j auh vDweI
ho gey, DMn gurU nwnk! DMn gurU nwnk dI AMdr Dun hY ik ijs pr swry pMQ dw KUn s`cy pRym qy KuSI dw
cl peI Ar koeI A`DI GVI AgMm ivc guMm rih ky auCwlw Kweygw qy auh mMglW vwlI g`l ieh hY ik
nYx Ku`lHy, jIv ny iPr ikhw - ipAwry SqrUjIq isMG dw bytw l`B ipAw hY Aqy A`j
DMn gurU nwnk klgIAW vwlw dwqw qUM DMn! qUM pMQ dy crnW ivc Aw igAw hY qy nwl bIrqw dI
DMn!! qUM DMn!!! swihb sRI gurU goibMd isMG qUM DMn! qUM dyvI sqvMq kOr kYdW dy bMDn k`t kt` ky is`KI, Srm,
DMn!! qUM DMn!!! Drm kys qy bMdgI slwmq lY ky Aw geI hY[ ieh
Kbr ies qrHW dy auCwly vwlI peI ik mwnoN ipAwrW
Pyr sqvMq ny Awgw KW nUM ienHW dy pyS kIqw qy dI ibjlI ivCoVy dy KlvwiVAW qy pY ky ausnUM piv`qr
aus nUM d`isAw ik ieh gurmuK jI hn, dwqw jI hn, AlWby dw nUr lw geI[ siq sRI Akwl dy jYkwirAW
pMQ ivc aucy mMny Awqm rsIey rqn hn - nwl aus gupq mMfl dw AwkwS gUMj auiTAw[ jd cu`p
ieh jd BweI AOkV pvy qW AwpxI mOj Anuswr hoeI qW gurmuK jI ny sqvMq kOr nUM AwiKAw ik Awpxw
Awpw vwr ky duSqr kMmW ivc Aw inqrdy hn, Ar hwl suxwvy[ sqvMq kOr ny Awpxy duKVy, AwpxI is`KI
kwmXwb huMdy hn[ keI bolIAW dy ivdvwn hn, rihMdy surq nwl duKiVAW dy mukwbly qy sWeIN dIAW imhrW
ibhMgm ibrqI ivc hn[ Aksr jd iksy muihMm qy qy Pyr gurmuK jI dI ipAr Cuh qy nwm dwn nwl jI
jwx qW kys KulHy C`f ky ivcrdy hn[ jdoN dUr QWeIN auTx dI mgrlI isr bIqI qy Awgw KW dy imlx dI
muslmwn DrqIAW ivc kMm krdy iPrdy hn qy lokIN g`lbwq kih suxweI[
ienHW dy KulHy ltkdy GuMgrXwly kysW nUM ienhW dy cMdn 'cldw...........[''
'cldw...........[
ichry dy audwly lpytW mwrdy q`kdy hn qW ienHW nuM

'Awqm mwrg' 59 julweI, 2011


auqSwh BrpUr sihj mwrg
(PATH OF FIRE AND LIGHT) Vol. 1
fw. svwmI rwm jI
Anu v wdk fw. qy i jM d r mlho q rw

jdoN suAws AMdr krdy hW qW 'pRwx' AMdr lY ky huMdw hY[


jWdy hW jdoN suAws bwhr k`Fdy hW auh 'Apwn' hY ijMny Xogw AMdr jwgx dy iqMn pRqK` pRmwx hn, jwgxw,
vD pRwx AMdr lY ky jWdy ho EnI hI v`D pRwx SkqI
supny, supinAW rihq nINd ienHW dw kwrx v`K-v`K
jIvn SkqI AMdr jWdI hY[ Awm qOr qy swfI suAws qwpmwn ijs qy ieMdRIAW kMm krdIAW hn auh hn
lYx dI Awdq kwPI ksUqI, ivDI ivr`uD auKVI huMdI hY ieh swrIAW idl dy dOry qy inrBr hn[ sMsikRq ivc
iesy kwrx PyPiVAW dI giq vI inXmq nhIN rihMdI
iesnUM sadhamatita kihMdy hn[ jdoN ieVw nwVI dw
ijs krky idl qy pRBwv pYNdw hy, ijs dw Asr is`Dw nkwrwqmk pRBwv isKr qy phuMcdw hY, skwrwqmk qy
idmwg qy ikauNik idmwg nUM KUn is`Dw idl qoN jWdw hY kwbU pw lYNdw hY aus smyN idl qy cyqnqw sON jWdI hY[
ies qrHW nwl swry srIr dI ikRAw qy Asr pYNdw hY,
jdoN ipMglw pUry jobn qy phuMcdI hY ieMdRIAW dI ikRAw
swrI ikirAw ASWq hud M I hY[ ijhVw XogI Awpxy suAwsW AMdr dy soD nwl myl nhIN KWdI AMdr dy q`qvW nwl
nUM AMdr bwhr krn qy pUrI qrHW nwl kwbU pw lYNdw hY iekimk nhIN huMdI qW swrIAW ikRAw jwgrx huMdIAW
ausdI ishq iblkul TIk rihMdI hY, auh AiDAwqmk
hn, kudrq dw inXm inAMqrx hY ienHW donW dw
SkqIAW pRwpq kr lYNdw hY[ AiBAws dy isKr qy inAMqrx, grm TMFy dw[ jdoN XogI pRwx SkqI vrq
phuMcx vwlw suAwsW nUM AMdr lY jwx, bwhr k`Fx qy ky mMqr SkqI vrq ky Awpxy ihrdy dw qwpmwn
pUrw inAMqrx r`K ky aus dw AnMd mwxdw hY[
gqISIl kr lYNdw hY Pyr auh AwpxI Xogqw Anuswr
pRwxwXwm kridAW sB qoN mh`qvpUrx g`l ieh pRxwm pRwpq kr lYNdw hY[
hY ik svwsW nUM pUry iDAwn nwl dyK[o suAwsW dI pRK
y xw
bu`D dy AnuAweI, boDI kihMdy hn ik vDyry sOx
ies krky zrUrI hY ies qrHW krn nwl pUry isstm nwl AiDAwqmk auqSwh Kqm ho jWdw hY iek do
qy iek qrHW dw dbwA bxdw hY, ieh dbwA swDwrx
rwq nINd dy pRBwv A`gy nw Jukxw nINd nUM twl lYx
suAws ikRAw qoN v`D huMdw hY, ieh krn leI vDyry
nwl, qwkq imldI hY, SkqI pRwpq huMdI hY kdI-kdI
hvw AMdr lYxI huMdI hY, qW jo aus dw pRBwv kuJ dyr jwg lYxw, rwq nUM cOksI kr lYxI kwPI lwBvMd hY[
leI bixAw rhy[ AMdr suAws lYx dw dyr q`k pRBwv
swnUM pOVI dr pOVI nINd, Awls, prySwnI aulJx, loB
rhy ies dI rySo 1:60 hY, ies krky ijhVw s`jx
lwlc Aqy moh nUM Kqm krnw cwhIdw hY[ ienHW dy
lMmw qy fUMGw swh lYNdw hY ies qrHW iek imMt krdw nwl hI iblkul KwlIpx, Gbrwht dw sMvyd vI Kqm
hY aus dw Asr iek GMtw rihMdw hY[ ies qrHW dy
krnw cwhIdw hY[
AiBAws dw smW 24 imMtW dw disAw igAw hY, 24
imMt hr 24 GMty bwAd ijs nwl pUrw dbwA bixAw pRwxwXwm dI inpuMnqw pRwpq krky nINd GtdI hY,
rhygw bhuq swry lok idn ivc do vwrI 15 imMtW srIr dw mlmUqr Gtdw hy[ ijs qrHW nwl sON ky supny
leI krdy hn[ Bwv svyry qy Swm[ lYNdy hoey srIr siQl ho jWdw hY, BRmxSIl ho jWdw
hY iesy qrHW swDk pRwxwXwm qoN bwAd srIr hlkw
sONdy smyN, jwgdy smyN mn AMdr bhuq swry bdlwA
Pu`l mihsUs krdw hY[ ausnUM kdI psInw nhIN AwauNdw
AwauNdy hn hnyHrw huMidAW hI srIr swvDwn huMdw hY aus dw vIrj AMimRq bx jWdw hY[ auh swry rogW qoN
swrIAW skwrwqmk iek`TIAW ho jWdIAW hn, pUrI mukq ho jWdw hY, audwsI mukq ho jWdw hY[ aus dy
kudrq ie`k ho jWdI hY[ swrIAW ieMdRIAW sON jWdIAW
jIvn ivc jIvn SkqI nw vDdI hY nw GtdI hY[
hn, bwhr dw koeI vI sMskwr, koeI vI pRBwv bwhroN jdoN swDk eyQy q`k phuMc jWdw hY Pyr auh AwpxI
nhIN pYNdw[ iblkul SWq nINd AOsqn kyvl koeI swFy swDnw Gtw skdw hY ibnW iksy kSt bdprhyzI kr
igAwrHW imMt dI huMdI hY[ bwkI dw smW qW kyvl
skdw hY[ Bojn G`t vI Kw skdw hY, v`D vI, jy cwhy
p`iTAW dw jW mwnisk ikRAw hY[ nINd dw pRBwv pUrw qW nw vI Kwvy[
iek nSy dI qrHW huMdw hY, pUry mn qy nINd dw kbzw

'Awqm mwrg' julweI, 2011


60
pRwxwXwm krky qusIN ies AvsQw qy phuMc skdy pihlW pihl ijs ijs qrHW kuMBk dw smW vDw
ho ijQy qusIN ibnW KwDy, pIqy ibnW hvw dy jI skdy jwvygw, srIr grm hudM w jwvygw, psInw AwauNdw jwvygw,
ho, qusIN aupr hvw ivc vI auT skdy ho[ mn iblkul ies psIny nUM swP nhIN krnw cwhIdw, pUMJxw nhIN
SWq ho jWdw hY, AnMdmeI ho jWdw hY[ mwnisk cwhIdw[ ies psIny nUM srIr ivc ml ky sukw dyxw
SkqIAW, AiDAwqmk SkqIAW jwgRq hud M IAW hn[ ijs cwhIdw hY[ ies qrHW krn nwl srIr dI SkqI vDdI
qrHW nwl DwqU ivcoN ASuDqw jlweI jWdI hY iesy qrHW hY, aus qoN bwAd ieSnwn kr lYxw cwhIdw hY[ kuJ
nwl ieMdRIAW dIAW qru`tIAW nUM pRwxwXwm krky PUikAw smW pw ky ieh psInw Awauxw Kqm ho jwvygw[ ivc
jWdw hY[ pRwxwXwm nwl srIr dI AgnI vDdI hY, ijhy Aw ky ijs qrHW hI aunqI hovygI suAwsW qy kwbU
AgnI vDx nwl Bojn CyqI hzm huMdw hY, jdoN Bojn ho jWdw hY[ srIr kMbx lg pYNdy hY ij~Qy bYTy hovo
cMgI qrHW hzm ho jwvy qW Kwxy dw rs vD jWdw hY, auh jgHW vI ih`lx lg pYNdI hY[
rs vDx nwl srIr dIAW DwqW Bwv ip`q vwd, kP qIsrI AvsQw qy phuMc ky siQrqw Aw jWdI hY,
vD jWdy hn, ienHW dy vDx nwl igAwn vDdw hY, suAws iblkul itk jWdy hn[ jigAwsU auh sB kuJ
smJ vDdI hY, bu`DI vDdI hY[ ies qrHW dy nwl sOKI qrHW krn lg pYNdw hY ijhVw dUsirAW nUM AOKw
qru`tIAW dw nwS huMdw hY[ lgdw hY, AsMBv lgdw hY[ auh SkqISwl ho jWdw
suAws ikRAw cwr pRkwr dI hY, pihlI qyz hvw hY[ duK drd qoN aupr auT jWdw hY[ ieh ho skdw
dI qrHW qyz-qyz dUsrI htkory lY lY ky swh lYxw swh hY ik ausnUM keI qrHW dI BRWqI ho skdI hY[ ieh
Pu`lxw qIsrw Bwvuk ho ky swh lYxw cOQw hY Su`D suAws nwVI qMqU dI auqyjnw krky ho skdI hY[ jdoN nwVI
ikRAw[ pihlIAW iqMn ikRAw ivc ieksurqw nhIN hY[ qMqU pUrI qrHW nwl swP ho jWdw hY pUrI qrHW inXmq
qyz hvw dI qrHW suAws audoN khy jWdy hn jdoN suAwsW rUp ivc kMm krn lg pYNdw hY[ ie`h BRWqIAW Kqm
nUM AMdr bwhr kridAW Awvwz AwauNdI hovy, Aglw ho jWdIAW hn mn vDyry ivvykSIl ho jWdw hY, buD
` Imwn
hY jdoN suAws auKVy hox tu`t ky Awaux, hvw lYx dI ho jWdw hY[ v`K-v`K qrHW dIAW JlkW icMnH ijnHW qy
Kycl krnI pvy, Pyr ivc hY ibnW iksy Awvwz dy mYfItySn kIqI jWdI hY ieh kyvl pRkwr dw pRXn
pr koeI smwnqw nhIN, koeI ieksurqw nhIN, imswl huMdw hY[ ies dI koeI mh`qqw nhIN huMdI[ swrIAW
vjoN suAws CyqI AMdr kr ilAw, bwhr nhIN k`iFAw[ JwkIAW, swrIAW klpnwvW, BRWqIAW hor ies pRkwr
AMq ivc hY Su`D suAws ikRAw auh SWq hY, inXmq dIAW cIzW nUM dUr kr dyxw cwhIdw hY, iek gMBIr
hY, iekswr hY, kudrq nwl imlI hY[ iek sur hY jigAwsU qW igAwn dI Bwl ivc hY, mwnisk AsMql u qw
Bwv ihrdy dI iek DVkn nwl cwr vwrI suAws AMdr ivc nhIN nw koeI byqukIAW JlkIAW dyKx leI auh
krny iek vwrI bwhr krnw, cwr vwrI ihrdy DVkx sB kuJ kr irhw hY, jdoN jigAwsU pRwxwXwm dI aucI
nwl[ AvsQw pRwpq kr lYNdw hY qW siq aus dw ihrdy
v` K -v` K pR k wr dy ku M B - au n H W dy pR B wv pRkwSmwn kr idMdw hY[

Hath Yoga Pradipika pusqk AMdr A`T pRkwr pRwxwXwm krdy jdoN isr ivcoN koeI AwvwzW
AwauNdIAW hn aus dw kwrx huMdw hY ik KUn dw dOrw
dy kuMB idqy gey hn, ijnHW nwl idl dI gqI SkqISwl
jdoN KUn nwVIAW qoN aupr isr qy jWdw hY AwvwzW
huMdI hY, hvw KUn dy nyVy AwauNdI hY, v`K-v`K gYs Adlw
bdlI huMdI hY, PyPiVAW qy dbwA pYdw huMdw hY, jykr AwauNdIAW hn qW ikqy nw ikqy koeI rukwvt hY koeI[
jdoN ies qrHW hovy AiBAws hOlI kr dyxw cwhIdw hY,
PyPiVAW AMdr koeI soijS hovy auh TIk huMdI hY[
Kwxw pIxw sMquln krnw cwhIdw hY, AiBAws vDyry
pwqWjlI AMdr cwr qrHW dy kuMB d`sy, pihlw hY kro pr hOlI kro QoVHI-QoVHI dyr leI kro[ ieh koeI
babya kumbhaka ies ivc suAws PyPiVAW qoN hwnIkwrk icMnH nhIN hn pr Pyr vI cOks rihxw
bwhr k`F ky roikAw jWdw hY[ dUsrw hY abbyantara AvSk hY[ hOlI-hOlI AwvwzW GtdIAW jwxgIAW ijs-
ies ivc suAws PyPiVAW dy AMdr roikAw jWdw hY[ ijs qrHW nwVIAW Su`D huMdIAW jwxgIAW[ A`gy cl ky
PyPiVAW nUM pUrI qrHW hvw nwl Br ky[ qIsrw qy cOQw AwvwzW EdoN hI suxngIAW jdoN vDyry dbwA hovygw
kevala kumbhaka qIsrI pRkwr kridAW jykr vDyrw prYSr hovygw[
jigAwsU cwhy auh suAws rok skdw hY, ibnW iksy
ijsnUM pUrw suAws rokxw ikhw jWdw hY jo ik
srIrk koiSS dy[ cOQI pRkwr dy AMdr bhuq vwrI
suAws AMdr bwhr krn qoN bwAd hI suAws roikAw swFy qyrHW imMtW leI huMdw hY jo Pyr smwDI dw rUp lY
jWdw hY[ rok ky r`Kx dw koeI jqn nhIN kIqw jWdw lYNdw hY[ ikhw jWdw hY jdoN qusIN 10 imMt leI kuMB
lge lYNdy ho audoN ieMdRIAW iblkul isQl ho jWdIAW
ijvyN ik qIsrI pRkwr ivc kIqw jWdw hY[

'Awqm mwrg' 61 julweI, 2011


(pMnw 20 dI bwkI)
hn[ Bwvy N ieh AsM B v lgdw hY pr hO l I-hO l I r`KI jwh[ byAMq bx jwxw hY iltrycr, tolHdy iPrnw
AiBAws krn nwl srIr G`t AwksIjn nwl vI kMm hY dunIAW ny ie`k idn ik 'Awqm mwrg' l`B jwey[
kr lYNdw hY ikauNik srIr dy AMdr dI gqI m`TI pY ikauNik iehdy iv`c swrw hI q`q hY[ bcn auh ny
jWdI hY[ jdoN koeI jogI Awpxw suAws fyF GMty leI ijhVy ikqoN l`Bdy nhIN hn[ hY bhuq suKwly krky d`sy
bMd kr lYNdw hY, auh ies sMswr dIAW swrIAW hoey[ ipMf dI bolI 'c d`sy hoey ny, koeI ivAwkrx
pRwpqIAW kr lYNdw hY[ jdoN suAws 21 imMt 30 sikMtW nhIN iehdy 'c, koeI AOKw Sbd vriqAw hI nhIN[
leI rok lYNdy hW mn SWq ho jWdw hY[ ieh AvsQw ijvyN mYN hux boldw hW iesy qrHW boilAw hoieAw hY[
iekwgr ho ky mMqr jpx nwl vI Aw jWdI hY[ jdoN so ieh nhIN pVH huMdw r`K lE[ kMm izAwdw hY r`K
lE, buFwpy 'c Aw ky pVH lYxw[ ieh sdw hI nvW
suAws do GMty 42 imMtW leI rok ley jWdy hn Pyr
rihxw hY, gurbwxI kdy purwxI nhIN hud
M I, ieh gurbwxI
qusIN smyN dI h`d pulwV dI h`d t`p ky prwcyqnw dI dw ArQ hY ieh ikvyN purwxw ho jweygw[
AvsQw qy phuMc jWdy ho[
so ies krky, hux Aw igAw mIfIAw, pihlW
jdoN jigAwsU pdm Awsn ivc bYT ky DrqI qoN nhIN sI sWB huMdIAW[ gurU nwnk swihb vyly jy huMdw
aupr auT jWdw hY audoN ikhw jWdw hY aus ny vwXU ieh swrw isstm, irkwrf ho jwxw sI swrw[ jo bcn
is`DI pRwpq kr leI hY Bwv aus dw pRwxW 'qy kMtrol kry sI lMmy cOVy sB irkwrf hoxy sI[ pr hux qW
ho igAw hY[ ieh pRwpq huMidAW hI igAwn pRwpq ho swieMs ny bhuq qr`kI kr leI, sB kuC Aw igAw[
jWdw hY[ jdoN q`k ieh is`DI pRwpq nhIN huMdI AiBAws Awh Cotw ijhw kMmipaUtr hY, qusIN tolHxw hY gurU gRMQ
jwrI r`Kxw cwhIdw hY, swry inXm cMgI qrHW nwl dyKxy swihb dw koeI Sbd, auQy auh command dy idE,
cwhIdy hn, pUrw-pUrw AnuSwsn r`Kx dI loV hY[ inrMqr ausy vyly ijMny gurU gRMQ swihb 'c Sbd ny sB k`F ky
lgwqwr AiBAws krn nwl AiBAwsI swrI pRwikRqI PtwPt ds idMdw hY[ swfy nwloN qW auh hI vDIAw
qy kwbU pw lYNdw hY, swry jwnvrW qy ieQoN qk ik Syr hY[ swfy qW bwxI Xwd hI nhIN huMdI, auhdy pqw nhIN
ikvyN swrw gurU gRMQ swihb Xwd hY[ iehdy iv`c hI
vI aus dy hukm AMdr ho jWdy hn[
vyd Br idE, auh vI auhnUM Xwd hY[ iehdy 'c kurwn
sB qoN pihlW pRwxwXwm dw audyS hY lhU ivc SrIP Br idE auh vI auhnUM Xwd hY, ies qoN A`gy
AwksIjn pYdw krnI Pyr ies g`l dw iDAwn r`Kxw k`F ilAw ieMtrnYt, Asmwn 'c cwVH id`qw[ qusIN jw
ik auh SkqI ijhVI AwksIjn nwl pYdw hoeI auh nhIN skdy jy iksy siqsMg 'c, AwpxIAW iPlmW cVHIAW
ivArQ nw ho jwvy[ dUsrw audyS hY srIr dw AMdr hoeIAW ny ieMtrnYt 'qy[ glwsko qoN mYnMU tYlIPon AwieAw
dw gMd v`D qoN v`D bwhr su`txw[ iesy krky ieh ik AsIN 'Awqm mwrg' pVHdy hW, kihMdy ie`k g`l
zrUrI hY ik qusIN v`D qoN v`D suAws AMdr lvo, rok bhuq vDIAw hY, AsIN ikhw kI hY? auh kihMdy, jdoN
AsIN kMm 'qy jWdy hW, dovyN fwktr sIgy pI.AYc.fI.
ky r`Ko Pyr C``fo qW jo AMdr dIAW gYsW dw pUrw-pUrw swieMs dy, auh kihMdy AsIN ausy vyly command dy
cMgI qrHW nwl imSrn ho sky, Adlw bdlI ho sky[ idMdy hW, quhwfIAW iPlmW AwauxIAW SurU ho jWdIAW
qIsrw audyS hY swrI pRxwlI qy dbwA bixAw rhy, ny, nwly qW qsvIrW AwauNdIAW ny, nwly Sbd Aw irhw
nwl hI AMdr qy bwhr dy dbwA pRYSr ivc sMquln hY[ rihMdy ik`Qy ny, nw mYN aunHW nUM jwxw, nw auh mYnUM
bixAw rhy[ jdoN ieh sMql u n pUrI qrHW nwl nw r`iKAw jwxn[ Sbd ik`Qy q`k phuMc igAw[ so irkwrf kr
jwvy qW nwVI qMqU, mn, p`Ty ienHW swirAW auqy ies rhy hW AsIN 'Awqm mwrg' 'c[ bwkI ieh mIfIey dy
dw pRBwv pYNdw hY, srIr kMbx lg pYNdw hY, mn idmwg iv`c kr rhy hW, iehdw ieh hY ik ieh bhuqw dyr
pUrI qrHW nwl kMm krn qoN rih jWdw hY[ ies dI nhIN rihMdw, hux AsIN nvIAW ilAWdIAW ny sIfIAW
qrjIh audwhrx iek mrqbwn nwl kIqI jw skdI ik do sO swl nw imtx ieh[ do sO swl vwsqy Br
hY jykr mrqbwn A`Dw hI BirAw hovy jykr qusIN ausnUM idE ieh typW, nhIN qW juV jWdIAW ny, imt jWdIAW
cu`ko qW auh ihlygw Awvwz AweygI[ pr jdoN auh ny[ so ieh Aglw smW jo Awaux vwlw hY, auhnUM lwhw
mrqbwn BirAw hovy, GVw BirAw hovy qW koeI Awvwz hI lwhw hY hr pwsoN pr kljug vI ds guxW qyz ho
ky Aw irhw hY[ AsIN kihMdy hW nwm vl l`g, auh
nhIN AwauNdI[ iesy qrHW srIr jdoN pUry pRYSr ivc kihMdw nhIM l`gx dyxw, zor lw lE ijMnw lwauxw hY,
hovy, dbwA ivc hovy qW quhwfy AMdr idRVHqw, auqSwh, dohW dw JgVw hY[ vwihgurU jwxy hux ikhnUM Byjygw[
ie`Cw SkqI huMdI hY[ pRwxwXwm dw cOQw audyS hY ivcwrW ijhVw mMqr hI mwr ky sB Su`D kr deygw[ AYny ku
qy kwbU pUrn AvsQw qy phuMc ky suAws iblkul SWq bcn pRvwn krnw vwihgurU jI kw Kwlsw vwihgurU jI
ho jWdy hn, suAws suSmnw rwhIN isr nUM jwx lg kI Pqih[
pYNdy hn ij`Qy ivSv jIvn igAwn dI pRwpqI huMdI hY
AnMd swihb, gur sqoqr, Ardws, hukmnwmw
eyQy phuMc ky jIvn audyS dI smJ pY jWdI hY[
(------)

'Awqm mwrg' julweI, 2011


62
ishq r`iKAw igAwn
vYd myG nwQ is`D (PPVy BweIky vwly)
AwXurvyd BISg AwcwrIX[
dhIN qMdrusqI leI vrdwn - mu ` K sy v wdwr - sM q go i bM d dws, AwXu rvyd syvw sMsQw, DUrI[
mobweIl nM. 98156-07803
dhIN ie`k poSitk Kurwk hY[ ieh hr mOsm ivc
qwkqvr iqRpqI kwrk TMFI pyX hY[ irVkI l`sI ivc
sB GrW ivc vrqI jWdI hY[ AwXurvyd Anuswr dhIN
du`D dI bjwey icknwht G`t huMdI hY[ l`sI dhIN ivc
rucI kwrk, Bu`K vDwaux vwlI hY[ dhIN nwl srIr
Anyk pRkwr dy rogW nUM dUr krn dy gux hn[ AwXurvyd
ivc qrwvt pYdw huMdI hY, pwcn SkqI vDdI hY[
ivc ies nwl mMdAgnI (Bu`K nw lgnI) AWqVIAW
jykr koeI ivSYlw Bojn KwDw jwvy dhIN zihrIly mwdy
dI kmzorI, mroV, dsq, sMgRihxI Awid dw ielwj
nUM dUr krdI hY[ idl idmwg nUM qwkq dyx vwlI
kIqw jWdw hY[ dhIN srIr ivc jIvn DwqUAW nUM
Aqy pyt dy rogW leI bhuq hI guxkwrI hY[ AMqVIAW
vDwauNdI hY[ ies nwl SukrwxU qwkqvr huMdy hn[ dhIN
dI sPweI krn ivc mdd krdI hY[
srIr ivc PwlqU crbI nUM Gtwaux ivc shwiek huMdI
dhIN ivc du`D dy swry gux mOjUd rihMdy hn[ jo hY[
kItwxU du`D ivc huMdy hn grmI nwl vD ky du`D nUM
sO gRwm dhI ivc qulsI dy 30 p`qy rgV ky,
KtweI ivc bdl idMdy hn[ dùD ivc kudrqI qy im`Tw
pw ky 30 idn pIx nwl kYNsr dI pihlI styj nUM
suAwd huMdw hY jo KtweI ivc bdl jWdw hY[ pr
roikAw jw skdw hY[ dhIN dI lgwqwr vrqoN nwl aumr
du`D ivcoN pRwpq gux ijvyN icknweI, ivtwimn ey-bI,
ivc vwDw huMdw hY[ dhIN ivc iek ieho ijhw q`q hY
pRotIn, kYlSIAm cUnw, PwsPors Awid mOjUd rihMdy
ijhVw KUn iv`c kYlystrol nUM Gtw ky idl dy dOry nUM
hn[ ieh qwkqvr Kurwk hox dy bwvjUd vI motwpw
nhIN vDwau N dI[ ivigAwnIAW Anu s wr dhIN ivc rokdw hY[ kYlystrol iek icknw crbI vwlw pdwrQ
rswiexk q`q bhuq mwqrw ivc huMdy hn ijvyN pRotIn, hY ijhVw idl dIAW nwVIAW ivc rukwvt pYdw krdw
ivtwimn sI ijhy q`q vI pRwpq hn[ grmIAW dI hY[ Bojn qoN bwAd dhIN kYlystorwl nUM GtwauNdI hY[
ru`q iv`c dhIN dI irVkI hoeI q`kr (l`sI) iek idl dy rogIAW nUM dhIN KwxI cMgI hY[ purwqn zmwny

(«¬ÊØ∫ ’º‡ ’∂ Ì∂‹Ø ‹∆)


Ï∂ÈÂ∆ ‘À «’ ‹∂ ¡≈Í ‹∆ ‘π‰ º’ ¡≈ÂÓ Ó≈r◊ Í«Âz’≈ Á∂ ÓÀ∫Ïr È‘ƒ ω∂ ª «¬√ Î≈rÓ ˘ Ìr ’∂ ÓÀ∫Ïr«ÙÍ ÍÃ≈Í ’rÈ Á∆ «¥Í≈ÒÂ≈
’rØ ‹∆Õ ‹∂ Â∞ √ ƒ Í«‘Òª ÓÀ ∫ Ïr ‘Ø ¡Â∂ «r«È¿± Ú Ò Á≈ √Óª ¡≈ «◊¡≈ ‘À ª Â∞ √ ƒ «¬√ Î≈rÓ ˘ Ìr ’∂ ⁄À ’ Á∂ È≈Ò Ì∂ ‹ Ø ‹∆Õ
ikrpw krky cYk jW bYNk frwPt "Vishav Gurmat Roohani Mission charitable Trust" dy nW qy ByijAw jwvy jI[
MEMBERSHIP FORM X ÈÚƒ ÓÀ∫Ïr«ÙºÍ «rÈ∆¿»ÚÒ Ò≈¬∆Î ÓÀ∫Ïr«ÙÍ
Order from for back Issus
ÿ þýüûúù ÿ ÷ö÷õôýó ‹ÈÚr∆ È≈Ó/Name ......................................................................................
SUBSCRIPTION (dy
dyS) ÎrÚr∆
√≈Ò≈È≈ ‹∆ÚÈ ’≈Ò Î∆ ’≈Í∆ Ó≈r⁄
ÍÂ≈/Address ...................................................................................
B@@/- B@@@/- B@/- ¡ÍÃÒ
À ............................................................................................
280/- 2080/- Ó¬∆
SUBSCRIPTION ivdyS ‹»È ............................................................................................
Annual Life ‹πÒ≈¬∆
..................................Pin Code......................................
U.S.A. 50 US$ 500 US$ ¡◊√Â
U.K. 30 $ 300 $ √ÂøÏr Phone......................... E-mail :......................................
Aus. 80 $ 800 $ ¡’±Ïr ÓÀ ∫ ......................rπͬ∂ ÓÈ∆¡≈r‚r/ÏÀ∫’ ‚r≈·/⁄À ’
Europ 50 Euro 500 Euro ÈÚøÏr
Èß........................«ÓÂ∆.........................r≈‘ƒ Ì∂‹ «‘≈ ‘ªÕ
Á√øÏr

ATAM MARG MONTHLY MAGAZINE Á√÷Â................................


Gurdwara Ratwara Sahib, P.o. Mullanpur Garibdas, Distt. S.A.S. Nagar (Mohali) Pin - 140901 (Pb.) India
Phone : 0160-2255002, Fax : 0160-2255009, Email : atammarg1@yahoo.co.in, www.ratwarasahib.org

'Awqm mwrg' 63 julweI, 2011


ivc dhIN dI isr Dox leI vI vrqoN kIqI jWdI sI[
ies nwl kys kwly sMGxy mulwiem qy lMby huMdy hn[
gu . rqvwVw swihb ivKy mhWpu r SW dy
dhIN dI TMFI mlweI A`KW dIAW plkW qy lyp krn siqsM g pR o g rwm sbM D I
nwl A`KW dI jlx, grmI GtdI hY[ kbz qoN Cutkwrw mhIny dy hr AYqvwr nUM idn dy smyN 1.00 vjy
pwaux vwsqy dhIN dI irVkI l`sI roz pIxI cwhidI qoN 4.00 vjy q`k [
hY[ ies ivc rgVI hoeI jvYx pweI jw skdI hY[ sMgrWd - 16 julweI, idn SnIvwr
ijsnUM vweI drdW dI qklIP hovy auh pIsI hoeI suMF
(svyry smyN 5.30 vjy qoN 8.30 vjy q`k)
cutkI pw ky pI skdw hY[ ijsny vzn vDwauxw hovy
auh dhIN ivc Cuhwrw, Kopw, iksims, bdwmigrI, nmwSI- 14 julweI
cVHdI pUrnmwSI weI, idn vIrvwr
ipSqw, icrONjI, imlw ky lgwqwr pIvy CyqI hI vzn (smW - Swm 7.00 rwq 1.00
vD jwvygw[ vjy q`k rYx sbweI kIrqn)
myG hrbl cwh (ishq leI vrdwn, hwnI jrUrI sUcnw - hr pUrnmwSI qy A`DI Bytw nwl Awqm
rihq) myG hrbl cwh kudrqI jVHIAW-bUtIAW dw mwrg mYgzIn dy slwnw mYNbr bxwey jWdy hn Aqy
imSrn hY[ ieh svwidSt sugiM Dq, cusqI PurqIdwiek, drgwhI pRSwd AwXurvYidk KIr hr iek pUrnmwSI nUM
hwzmydwr, kMT suDwrk, bu`DI vrDk, rkq suDwrk, rwq 1.00 vjy rqvwVw swihb ivKy vrqweI jWdI hY[
motwpw, pyt gYs, idl, idmwg, bl`f prYSr, KWsI,
nzlw Aqy mDUmyh (SUgr) dy mrIzW leI AiqMAq AMimRq sMcwr - hryk pUrnmwSI nUM gurdvwrw eISr
lwBkwrI hY[ myG hrbl cwh dy rozwnw syvn nwl srIr pRkwS rqvwVw swihb ivKy rwq nUM 8.00 vjy huMdw hY[
ivc rogW pRqI lVn dI SkqI vDdI hY Aqy Anyk inrml fyrw ihrdwpur KyVI - hr mhIny dy AwKrI
pRkwr dIAW ibmwrIAW qoN bcwA rihMdw hY[ (pUry pirvwr Sincrvwr nUM svyry 10.00 qoN 1.00 vjy q`k dIvwn
dI qMdrusqI leI vrdwn hY) sjdy hn[
*********
«ÚÙÚ ◊πÓ«Â ð»‘≈È∆ «ÓÙÈ ⁄À∆‡∂ÏÒ ‡º√‡ CB. Ì◊Ú ◊∆Â≈.............Õ A@@/-
Á∂ Ï≈È∆ √ø Ï≈Ï≈ Ú«¡≈Ó «√øÿ ‹∆ ÚºÒØ∫ «Ò÷ ¡Â∂ 33. ¡ÈßÁÓ¬∆ ‹∆ÚÈ ‹≈⁄ E@/-
34. ͺÂ’≈ Á∂ ÍÃÙÈ? Ó‘ªÍπÙª ÚÒØ∫ ¿∞Â 25/-
ÍÃ’≈«Ù Íπ√Â’ª jo ik rqvwVw swihb auplb`D hn[ 35. ¡È∞ÌÚ∆ ÍÃÚ⁄È E@/-
Í≥‹≈Ï∆ «‘øÁ∆ 36. «Ù∆¡ª ÓπÈ∆¡ª Á≈ ÏÑӫ◊¡≈È CE/-
A. √π«Â √Ï«Á Ó≈◊ E@/ G@/- 37. ¡≥ÁÒ∆ ÷Ø‹ AC@/-
B. «’Ú ’±ÛÀ Â∞‡À Í≈«Ò D@/- CE/- 38. «√Ó ’‘ª È‘ƒ ACE/-
C. Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ -√ºÂ Ì≈◊ª «Ú⁄ AEE/- BCE/- 39. »‘≈È∆ ÍÃÚ⁄È CE/-
D. «’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À -1 C@/- CE/- 41. “√∂Ú≈ «√ÓÈ ‹π◊Â∆¡ª” AE@/ñ
E. «’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À -2 F@/- FE/- 42. “Ó≈È∞º÷ ÂÈ Á≈ ÍÃÔØ‹È” AF@/ñ
F. «’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À - 3 A@@/- A@@/- 43. “ÔØ◊≈ ¿∞Í ÒÀ’⁄”, C@/ñ
G. ‘ØÚÀ ¡ÈßÁπ ÿ‰≈ BE/- C@/- 44. “’Ó ÏøËÈ ÂØ∫ Óπ’Â∆” :- C@/ñ
H. ⁄¿∞ÊÀ Í‘« √Ï≈‘ ’À EE/- F@/- 45. jIvn ju g iq 300/-
I. √π«Â¡ª ¿∞Í‹À ⁄≈¿∞ D@/- D@/-
English Version Price
A@. Ï≈Ï≈‰∆¡ª ’‘≈‰∆¡ª E@/- E@/-
AA. √Ï «Íá ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ A@/- A@/- 1. Baisakhi (ÚÀ√≈÷∆) Rs. 5/-
AB. ¡≥«ÓàÎπ‘≈ A@/- A@/- 2. How Rend The Veil of Untruth («’Ú ’±ÛÀ Â∞‡À Í≈«Ò) Rs. 70/-
AC. ¡◊≥Ó ¡◊Ø⁄ Á≈ Ó≈◊ F@/- G@/- 3. Discourses on the Beyond-1 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -1) Rs 50/-
AD. Íπ≈ÂÈ ‡∆’≈ - ‹Íπ‹∆ √≈«‘Ï A@/- AE/- 4. Discourses on the Beyond -2 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -2) Rs. 50/-
AE. ¡Ó ‹Øª AE/- AE/- 5. Discourses on the Beyond -3 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -3) Rs. 50/-
A6. «‘Ó≈Ò∆¡≈ Á∂ √øª Á∂ √ø◊ «ÈÚ≈√ A@@/- 6. Discourses on the Beyond -4 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -4) Rs. 60/-
AH. ¡Ó ◊≈Ê≈ A@@/- A@@/-
7. Discourses on the Beyond -5 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -5) Rs. 60/-
AI. ËÓ ÔπË ’∂ ⁄≈«¬ E@/-
8. The way to the imperceptible (AgMm Agocr dw mwrg) Rs. 80/-
B@. Í«ÚÂ ÍÀ∫‚≈ BE/-
BA. Ì◊ Íë‘Ò≈Á A@/- A@/- 9. The Lights Immortal (Amr joqW) Rs. 20/-
BB. ÚÀ√≈÷∆ A@/- 10. Transcendental Bliss (cauQY pihr sbwh kY) Rs. 70/-
BC. ≈‹ ÔØ◊ D@/- 11. How to Know Thy Real Self-(Vol-1) («’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À) Rs. 80/-
BD. √≈‹È ⁄Ò∂ «Í¡≈«¡≈ A@/- A@/- 12. How to Know Thy Real Self-(Vol-2) («’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À) Rs. 80/-
BE. ¡«ÏÈ≈√∆ ‹Ø Ì≈◊-A I@/- I@/- 13. How to Know Thy Real Self-(Vol-3) («’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À) Rs. 110/-
BF. ¡«ÏÈ≈√∆ ‹Ø Ì≈◊-B I@/- I@/- 14. The Dawn of Khalsa Ideals Rs. 10/-
BG. »‘≈È∆ ◊πÒÁ√Â≈ -A F@/- F@/- 15. A Glimpse of His Holiness - Baba ji Rs. 5/-
BH. »‘≈È∆ ◊πÒÁ√Â≈ - B F@/- F@/-
AF. Divine Word Contemplation Path’, (√π«Â √Ï«Á Ó≈◊) Rs.150/–
BI. √ø Â∞Ó≈∂ Â∞Ó∂ ÍÃ∆ÂÓ E@/-
17. The Story of Immortality (¡Ó ◊≈Ê≈) Rs 260/–
C@. ¡≥«ÓàÏ⁄È √≈Ë ’∆ Ï≈‰∆ H@/-
CA. ◊π» ¡ÓÁ≈√ Í√∆¡À E@/- 18. Why Not thy Contemplate the Lord ? (ismrq
ismrq khw nhIN ? ?) Rs 200/–

'Awqm mwrg' julweI, 2011


64
English Section
Guru Amar Das - Abode of Bliss
Sant Waryam Singh Ji
English Translation: Prof. Beant Singh

(English Translation of “Guru Amar Das Satguru (True holy Preceptor) has come
Parsiye” in series.) into the world to remove the sorrows and
When the latter got free from work, sufferings of the people, and he says that–
he asked Mardana, “Dear brother! tell me ‘The whole world in suffering is involved.’
P. 954
what business you have with me; you are È≈È’ Áπ ÷ ∆¡≈ √Ìπ √ø √ ≈π ®
sitting silent.”
You come with me to him. But tell me
Mardana said, “O seth (richman)! I the cause of your suffering and grief.”
haven’t come to purchase any commodity.
The richman said, “I am at a loss to
I have come to talk to you in private.” The
understand what to tell you. My wife had
richman took Mardana in the adjoining
fallen ill. During her illness, she said to me
room. Seating him on a bedstead, he said,
– ‘What comfort are you giving me now?
“Brother Mardana! tell me what you have
The moment my funeral pyre becomes
to say to me”. Mardana said, “O richman!
cold, you will take a second wife. Woman
my holy preceptor, Satguru Nanak Sahib
does sit all her life in the memory of her
says – ‘None in the world is happy and
dead husband, but man never does so. He
contented. If there is anyone who is living
marries again after the death of his wife.’
in joy and peace, he is a lover and
So I did such a deed by which she might
worshipper of God. But I am under the
be convinced that I could never marry
illusion that a rich man having huge
again. But contrary to our fears, she
mansions, beautiful vehicles, numerous
recovered, and after her recovery she
obedient servants and thriving business
forgot everything. Now before my eyes, she
and trade is happy and contented. But my
enjoys herself with other men. But I cannot
True Guru says – ‘No Mardana! richmen
do anything except watch helplessly. So,
do not have access to the place where
Bhai Mardana! such is my grief that I
abides joy and peace. Maya (material
cannot describe it to anyone. These
wealth) never affords joy; it brings pain
mansions, orchards, parks and fountains do
and suffering.’ Kindly tell me – what is the
not give me any pleasure and happiness.”
reality?”
At this, Bhai Mardana said, “Then
No sooner did Mardana utter these
accompany me to Guru Nanak Sahib.”
words, the richman started weeping
Both the rich man and his wife came into
bitterly. Mardana was surprised to see his
Guru Sahib’s presence.
unhappiness, and amount of sorrow he
was keeping buried in his heart. Mardana Guru Sahib advised them, “O rich
comforted him and said, “Seth Ji! my man! you are talking about yourself, but in

‘Atam Marg’ 65 July, 2011


fact, the entire world that falls within the sphere. Death continues upto this sphere.
sphere of time and death, whether they are Beyond this starts the deathless or timeless
angelic souls, or human beings, are spheres – Saram Khand (Realm of spiritual
involved in suffering. The denizens of endeavour), Karam Khand (Realm of Divine
‘swarg’ (Paradise) and Indra-lok (Abode of Grace), Sach Khand (Realm of Truth or
God Indra and other gods) are unhappy. Eternity). So Guru Sahib said, “Look! God
Our world is called ‘Mrityu-Lok’ (region of Indra, even though he was one thousand
death) because here man comes only to times happier as compared with men, yet
die. He lives here for a short period and he became so deluded in sensual desires,
then departs. It is called ‘Karma-Bhoomi’ that –
(Realm of action). If man does some good ‘Seeing Saint Guatam’s wife Ahalya’s beauty,
deeds, he goes to a nice place, but, if he Indra was stricken with lust for her.
does evil deeds, he goes to a bad place. If For ravishing another’s wife, he was cursed to
receive a thousand marks of vulva on his body
we do virtuous deeds still further, we
for which he had to repent.’
obtain the first sphere or region which is Bhai Gurdas Ji, Var 10/18
called ‘Gandharav Lok’ (Abode of celestial ◊Ø Â Ó È≈« ¡«‘«Ò¡≈ «Â√ÈØ Á∂ « ÷ «¬ø Á z ÒØ Ì ≈‰≈Õ
musicians). Í ÿ« ‹≈«¬ √≈Íπ ÒÀ ‘Ø « ¬ √‘√ Ì◊ Í¤Ø Â ≈‰≈Õ
They whose desire is for paradise,
He went wrong for a woman. The
obtain this sphere –
saint cursed him to receive a thousand
‘Charity and alms that one gives allege to the
Righteous Judge.’ P. 1414
marks of vulva on his body. As a result, he
Íπ ø È Á≈Èπ ‹Ø Ï∆‹Á∂ √Ì ËÓ ≈«¬ ’À ‹≈¬∆® could not show his face to anyone. Then he
They obtain joy and comfort which is wept a lot over his folly.
hundred times that of a king with a vast ‘Indra had to wail, as with thousand marks of
infamy was he branded;
empire. Those who atain to the sphere
Persuram wailed as powerless he returned
above this – ‘Dev Gandharb Lok’ (Abode of home.
the god’s and their musicians) obtain joy Ajai had to wail as horse-dung he had to
and comfort which is ten thousand times swallow that he gave in charity.
that of a temporal king. In ‘Pitar Lok’ On such as these falls chastizement from the
Divine Portal.
(Abode of the dead forefathers) this joy
Rama wailed when exiled,
becomes ten lakh times. In ‘Swarag Lok’ And thought of separation from Sita and
(paradise) it becomes ten crore times and Lakshman.
in ‘Indra Lok’ (Abode of Lord Indra), it is Ten-headed Ravana wailed on losing Lanka –
one thousand crore times that of a king on He who by beating a hand-drum eloped with
Sita.’ P. 953-54
the earth.
√‘ø √  Á≈È Á∂ «¬ø Á z π Ø ¡ ≈«¬¡≈®
Guru Sahib says that above the Indra Í√ ≈Óπ Ø Ú À ÿ« ¡≈«¬¡≈®
Lok, joys and comforts continue increasing ¡‹∂ √π Ø Ú À Ì∆«÷¡≈ ÷≈«¬®
¡À √ ∆ Á◊‘ «ÓÒÀ √‹≈«¬®
in Karamdev Lok, Ajaandev Lok, Pajapat Lok,
Ø Ú À ≈Óπ «È’≈Ò≈ Ì«¬¡≈®
Brahm Lok, Shiva Lok, and last comes √∆Â≈ Ò÷Ó‰∞ «Ú¤∞ « Û ◊«¬¡≈®
Baikunth Dhaam (Paradise), the eleventh Ø Ú À Á‘«√π ¶’ ◊Ú≈«¬®

July, 2011 66 'Atam Marg’


«‹«È √∆Â≈ ¡≈Á∆ ‚¿∞  » Ú≈«¬® Ø Ú «‘ «’ÍÈ √ø ⁄ «‘ ËÈ∞ ‹≈«¬®
Guru Sahib makes mention of the high Í≥ « ‚ Ø Ú «‘ «◊¡≈È∞ ◊Ú≈«¬®
Ï≈Ò∆ Ø Ú À È≈«‘ ÌÂ≈π ®
and mighty who had to wail like this – È≈È’ Áπ ÷ ∆¡≈ √Ìπ √ø √ ≈π ®
‘Wailed the Pandavas who were turned into Ó≥ È ∂ È≈¿∞ √Ø ¬ ∆ «‹«‰ ‹≈«¬®
labourers.’ P. 954
He, who imbibes faith in the Name
Ø Ú «‘ ͪ‚‘ ̬∂ Ó‹»  ®
Divine, who accepts the Name as true,
Pandavas cried when they were
shall be victorious in the world –
obliged to work like labourers. Bhima
‘No other ritual avails.’ P. 954
became a cook; Arjuna became a eunuch ¡¿∞  ∆ ’Ó È Ò∂ ÷ À Ò≈«¬®
and started teaching dance; Nakul and
The rest are just wasting their energies
Sehdev started looking after cattle and
in idle pursuits.
horses, and Yudhishtra started teaching
‘I have seen the world to be such a gambler
dice-game. At that time, they all wept
That, though forgetful of the Name, it seeks
secretly – happiness.’ P. 222
‘Wailed the Pandavas who were turned into ¡À √ ≈ ‹◊π Á∂ « ÷¡≈ ‹» ¡ ≈∆®
labourers- √«Ì √π ÷ Ó≈◊À È≈Óπ «Ï√≈∆®
Those who in the Lord’s presence had passed So, the essence of the entire discourse
their days.
Janmeja wailed as he was gone astray;
is that if we become forgetful of God,
A single lapse turned him a sinner. become alienated from Him, and love and
Sheikhs and other categories of the holy in devotion for the Name Divine does not
Islam wail, awaken in us, then there is no joy and
Lest to them in the last hour should suffering peace. The whole world repeats ‘Rama,
befall.
Kings wailed as they got their ears pierced,
Rama’ (God’s Name) mechanically but
from door to door begging.’ P. 954 devotion for the Name arises in the heart
Ø Ú «‘ ͪ‚‘ ̬∂ Ó‹»  ® of a rare person. Everybody utters
«‹È ’À √π ¡ ≈Ó∆ ‘Â ‘Á» « ® ‘Waheguru, Waheguru’ (God), but Guru
Ø Ú À ‹ÈÓ∂ ‹ ≈ ÷π « ¬ ◊«¬¡≈® Sahib says –‘O man! without the mind’s
¬∂ ’ ∆ ’≈«‰ Í≈Í∆ Ì«¬¡≈®
absorption in the Name, you are yet
Ø Ú «‘ √∂ ÷ Ó√≈«¬’ Í∆®
¡≥ «  ’≈«Ò ÓÂ∞ Ò≈◊À Ì∆Û® outside, you haven’t gone within. Learn
Ø Ú «‘ ≈‹∂ ’ø È ÍÛ≈«¬® the art of going within the Name; i.e.
ÿ« ÿ« Ó≈◊«‘ Ì∆«÷¡≈ ‹≈«¬® getting absorbed in it; try to go within the
Bharthari wailed, and so did wail Name.
Gopichand. – ‘All repeat God’s Name:
‘The miser weeps when his amassed wealth But mere utterance brings not attainment of
parts company with him. God.’ P. 491
The learned man weeps when his learning fails ≈Ó ≈Ó √Ìπ ’Ø ’‘À ’«‘¡À ≈Óπ È ‘Ø « ¬®
him. Guru Sahib says that one has to
The young bride bemoans her lord’s absence. believe in the Name. The state of believing
Saith Nanak: The whole world in suffering is
is a different stage. First stage is that of
involved.
Such alone in the end triumph, as to the holy listening to the Name; then is the stage of
Name are attached.’ P. 954 believing; then comes the stage of lodging

‘Atam Marg’ 67 July, 2011


the Name within and last is the stage of Refrain: Diseased does one become,
attaining to the Name. So, there are four When forgotten is the beloved
Lord…
stages. These are called inner meanings.
Ë≈È≈ - Ø ◊ ∆ ‘Ø ‹≈¬∆ÁÀ ,
Therefore, as long as we do not believe in Ìπ Ò Á≈ ‹Á ≈Ó «Í¡≈≈ -B, B.
and accept the Name – it will sound rather Ìπ Ò ÁÀ ‹Á ≈Ó «Í¡≈≈ -B, B.
strange because we do talk about Ø ◊ ∆ ‘Ø ‹≈¬∆ÁÀ , .............. -B.
meditating on the Name, reflecting on the Guru Sahib has counted four serious
Name, and listening to the Name, but ailments or diseases –
believing in and accepting the Name is ‘One malady is alienation or separation from
something new we have heard about. But God, another is hunger.
Guru Sahib has been teaching us right Still another is torment of Yama’s (Death’s)
from the very beginning – minions aggressive.
Another pain is the disease that rushes to grip
‘Inexpressible is the state of faith; the body.
Whoever attempts this, shall in the end regret Thou simple-minded physician, seek not these
his rashness. to treat.’ P. 1256
This state pen and paper cannot record, Áπ ÷ π Ú∂ ¤ Ø Û ≈ «¬’π Áπ ÷ π Ì» ÷ ®
Nor cogitation its secret penetrate. «¬’∞ Áπ ÷ π √’ÂÚ≈ ‹ÓÁ»  ®
The great immaculate Name of God «¬’∞ Áπ ÷ π Ø ◊ π Ò◊À Â«È Ë≈«¬®
May only be realized by one ÚÀ Á È ÌØ Ò ∂ Á≈» Ò≈«¬®
Whose mind in faith is firm-fixed.’ P. 3
‘The pain of separation from the Lord brings
Ó≥ È ∂ ’∆ ◊«Â ’‘∆ È ‹≈«¬® torment to the body.
‹∂ ’Ø ’‘À «Í¤À ͤ∞  ≈«¬® Brother: Therefore is not your treatment
’≈◊«Á ’ÒÓ È «Ò÷‰‘≈π ® efficacious?’ P. 1256
Ó≥ È ∂ ’≈ Ï«‘ ’«È Ú∆⁄≈π ® ÁÁπ ‘Ø Ú À Áπ ÷ π ‘À √∆®
¡À √ ≈ È≈Óπ «Èø ‹ È∞ ‘Ø « ¬® ¡À √ ≈ Á≈» Ò◊À È Ï∆®
‹∂ ’Ø Ó≥ « È ‹≈‰À Ó«È ’Ø « ¬®
None is cured with medicines,
First comes the state of listening to the howsoever hard you may try by visiting
Name Divine, then that of believing in it. the hospital. If one ailment gets cured,
As long as the faith in the Name does not another happens to afflict man, and this
come to be imbibed in the heart and mind, process continues endlessly. It is because
man’s doubt or illusion is not dispelled. So, we have not reached the root cause of all
the basic rule is that we become afflicted ailments and sufferings. The medicine
with maladies – cures only on the surface and does not go
‘By forgetting the Lord all the ailments cling to the root cause. Guru Sahib tells us the
to man.’ P. 135
root cause of all maladies -
ÍÓ∂ √  Â∂ Ìπ « Ò¡ª «Ú¡≈Í«È √Ì∂ Ø ◊ ®
‘Men forgetful of the Lord in pleasures has
‘Man forgetful of the Lord in pleasures has involved himself.
involved himself. Thereby is the body with maladies infected.
Thereby is the body with maladies infected.’ The blind mind to chastisement is subject.
P. 1256 Thou simple-minded physician, seek not these
÷√Óπ «Ú√≈« ’∆¬∂ √ ÌØ ◊ ® to treat.’ P. 1256
ª Â«È ¿∞ « · ÷ÒØ ¬ ∂ Ø ◊ ® ÷√Óπ «Ú√≈« ’∆¬∂ √ ÌØ ◊ ®
So such is the edict – ª Â«È ¿∞ « · ÷ÒØ ¬ ∂ Ø ◊ ®

July, 2011 68 'Atam Marg’


ÓÈ ¡≥Ë∂ ¿∞ «ÓÒÀ √‹≈«¬® Getting free, he asked, “Tell me! what
ÚÀ Á È ÌØ Ò ∂ Á≈» Ò≈«¬® brings you here?”
Sovereign Guru Nanak Sahib was then
Mehta Kalu told him everything. “For
just sixteen-seventeen years old. For the
a long time, Nanak Ji has neither been
past two-three months he had been lying
speaking nor eating anything. We do not
on the cot without speaking and eating
know what has happened to him. Secretly,
anything. Sometimes, whenever he felt
I have been doing everything to ward off
like, he would go outside to the place
any evil spirit clinging to him.” The Vaid
where some saint or holyman was praying said, “There is nothing to worry about. I
to have a glimpse of him. Going to him shall come tomorrow and examine him. He
and after giving him Divine light and will be all right with a few medicinal
understanding, he would return and lie on powders. Let him remain on empty
the cot again. stomach, so that I may be able to check his
One day Bebey Nanaki (Guru Sahib’s pulse.”
sister) entreated him intently, “Dear So next day, the Vaid came. Seeing
brother! today, if you don’t eat anything, I him from a distance, Mehta Kallu Ji
will also stop taking food.” It was because received him respectfully. A stool was
she loved her brother and those who love, placed near Guru Sahib’s cot. Vaid Ji sat
feel for the beloved ones. So Guru Sahib on the stool. Mehta Ji said, “It is here that
would occasionally put something in his he is lying. Now you may examine him.
month. His health became weak. People We get tired of calling him, but he gives
started saying, “Look! he is the only son of no reply.”
his parents. Perhaps, some evil spirit or
At that time, Vaid Ji called him by his
ghost has clung to him, or may be, he is
name – ‘Nanak, O Nanak!’ He observed
under the influence of some demon. Why
that Guru Sahib was not making any
don’t they get him treated from anyone?”
answer. Removing the cloth sheet from
One day, people said to Laloo Ji, “Advise
him, he caught his wrist. Putting his arm
your brother to get his son treated.” He out, Guru Sahib sat up and asked, “Vaid Ji!
came and said, “Respected brother! people what are you doing?”
are expressing different kinds of opinions
about Nanak’s health. Are we short of He said, “Nanak Ji! I am examining
money? Get him treated from a physician.” your health what you are suffering from –
Mehta Kallu Ji got up at once and went to flatulence, or excess of heat or something
Vaid Hardas Ji, who was a well-known else. I shall give you medicinal powders
accordingly. A few powders will cure you
physician of the area. He was the Raj-Vaid
fully, and you will become hale and
(king’s or court physician). When the Vaid
hearty.”
saw him coming, then out of respect for
him he placed a stool and said, “Mehta Ji, Guru Sahib said, “Vaid Ji! why are you
please have a seat. After disposing of the wasting your time?” This is what he
patients, I shall talk to you.” said –

‘Atam Marg’ 69 July, 2011


‘The physician was sent for to prescribe a Know they not any place before their love’s
remedy. Seizing my arm, he felt my pulse. meeting.
The simple physician knew not that the pain So ever and ever are they moving.’
was in the heart.’ P. 1279 Bhai Vir Singh Ji
ÚÀ Á π ÏÒ≈«¬¡≈ ÚÀ Á ◊∆ Í’«Û „ø „ Ø Ò ∂ Ϫ‘® √∆È∂ «÷º ⁄ «‹È∑ ª È∂ ÷≈Ë∆ ˙ ’ ¡≈Ó È‘ƒ
ÌØ Ò ≈ ÚÀ Á π È ‹≈‰¬∆ ’’ ’Ò∂ ‹ ∂ Ó≈«‘® Ï«‘øÁ∂Õ
Guru Sahib said, “Vaid Ji! I am not «È‘π ø Ú≈Ò∂ ÈÀ ‰ ª ’∆ ȃÁ ˙ «ÁÈ∂ ≈ ͬ∂
Ú«‘øÁ∂Õ
suffering from any malady that you can «¬’Ø Ò◊È Ò◊∆ Ò¬∆ ‹ªÁ∆ ‘À ‡Ø  ¡Èß Â ¿∞ È ∑ ª Á∆
diagnose. How many diseases do you know Ú√ÒØ ∫ ¿∞  ∂ Óπ ’ ≈Ó È ’Ø ¬ ∆ √Ø ⁄≈Ò Í¬∂ «È «‘ø Á ∂ Õ
about?” Guru Sahib said, “I am in love with
He said, “Nanak Ji! I know the cure the Lord.”
for all the maladies mentioned in medical Refrain: There is a pang in my heart;
books. Besides, I also know the cure for all This the simple physician knows
other ailments related with them.” Guru not ….
Ë≈È≈ - Ó∂  ∂ ’’ ’Ò∂ ‹ ∂ Ó≈«‘,
Sahib said, “How many are the principal
ÌØ Ò ≈ ÚÀ Á È≈ ‹≈‰Á≈ -B, B.
ailments?” ÌØ Ò ≈ ÚÀ Á È≈ ‹≈‰Á≈ -B, B.
He said, “Sir! they are ninety-nine.” Ó∂  ∂ ’’ ’Ò∂ ‹ ∂ Ó≈«‘,............. -B.
Guru Sahib said, “I am not suffering from He said, “Vaid Ji! in your medical
anyone of these maladies.” The Vaid was book, there is nothing which can cure my
overcome with devotion because he had ailment because my cure lies in meeting
already heard how Guru Sahib had taught and uniting with the Lord, and this union
the Hindu Pandit, Shastri (well-versed in is not obtained through any medicine.”
scriptures) and the Syadd (Muslim Cleric) At the same time, Guru Sahib posed
who taught Persian and Arabic. He this question to him: “Vaid Ji! are you hale
thought, “Today it is my turn to learn and hearty?” Hearing this, the Vaid was
medicine from Guru Nanak Sahib.” The frightened and feared that Guru Sahib
Vaid was overcome with faith and would derive some serious conclusion.
devotion.
He said, “Nanak Ji! according to health
So he said, “O Sovereign! then kindly I am healthy; all the three elements of
tell me what is the matter with you? Why ‘vai’ (flatulence), ‘pit’ (bile) and ‘kuff’
are you lying in this manner?” (phlegm) are present in me in equal
Guru Sahib said, “Vaid Ji! I am not measure. Man falls ill if there is decrease or
suffering from some physical or worldly increase in any element. So I am all right.”
ailment. I am stricken within my self by a Guru Sahib said, “What to speak of
powerful devotional longing.” you, there is none in the world who can
‘Sit not idle those who, in their heart, have be called perfectly healthy. You do not
intense yearning. know that all the maladies arise in the
Day and night in their eyes flows love’s
slumbering.
mind. If the mind is healthy, then the
On an endless march urges them, one sole body too is healthy. If the mind is not
longing. healthy, then the body can never be in

July, 2011 70 'Atam Marg’


sound health.” mind is a very serious disease. So, if the
mind is infected with disease, then the
Somebody has recently written a letter
body too is stricken with disease.” Guru
to me from America which corroborates
Sahib said, “Except the Guru (Perfect Holy
the above. He watched a film in which
Preceptor), the rest of the world is
maladies were being discussed. He wrote:
suffering from various ailments.” Diseases
“A doctor has made an experiment in
have been divided into various types –
America which proves that if man
‘On man is cast the malady of egoism.
becomes mentally satisfied and he imbibes
The elephant by the malady of lust is
perfect faith that he is not sick, then he is subdued.’ P. 1140
fully cured.” ‘¿∞ Ó À Ø ◊ π Ó≈Èπ ÷ ’¿∞ Á∆È≈®
’≈Ó Ø « ◊ ÓÀ ◊ ´ Ï«√ Ò∆È≈®
Guru Sahib had already told us that if
The elephant suffers from the malady
the mind is not healthy then the body
of lust. In order to trap him, a paper she-
does not remain healthy. Just reflect over
elephant is put up and the pit is covered
this. If a man’s mind is in the grip of
with a roof of straw. The elephant comes
anxiety, he will not digest anything he
for the she-elephant and falls into the pit.
eats. All his cells will start getting
There he is kept hungry and thirsty. Then
destroyed. In our body there are
after subduing him, he is taken out.
215000000000 cells. If man is overcome with
‘By the malady of sight are moths destroyed.’
lust or anger, his body becomes infected P. 1140
with disease – «Áz √ «‡ Ø « ◊ Í«⁄ Óπ ¬ ∂ ÍÂø ◊ ≈®
‘As borax melts gold, lust and wrath waste the When the earthen lamp is lit, many
body away.’ P. 932 moths come and get burnt to death.
’≈Óπ ¥Ø Ë π ’≈«¬¡≈ ’¿∞ ◊≈ÒÀ ®
‘By the malady of listening to sound is killed
«‹¿∞ ’ø ⁄ È √Ø ‘ ≈◊≈ „≈ÒÀ ®
the deer.’ P. 1140
Guru Sahib said, “If the mind is È≈Á Ø « ◊ ÷«Í ◊¬∂ ’∞  ø ◊ ≈®
healthy and disease-free, then the body too In olden times, deer used to be caught
will be in sound health. If the mind is and killed by ringing the bell. Charmed by
infected with disease, then the body can the sound, the deer straightaway fell into
never be healthy.” the hunter’s trap.
The vaid (physician) said, “True ‘All creatures that are visible are by maladies
Sovereign! I haven’t followed what you gripped.
The True Guru (Holy Preceptor), God-united
have said. Kindly tell me – does the mind
alone from malady is immune.’ P. 1140
too become diseased or unhealthy?” ‹Ø ‹Ø Á∆√À √Ø √Ø Ø ◊ ∆®
Guru Sahib said, “The mind is very Ø ◊ «‘ Ó∂  ≈ √«Â◊π  π ‹Ø ◊ ∆®
sick. If the body falls ill, then nothing is All the world that is visible is stricken
the matter; at the most the body is got rid with various diseases, whether one is a
of. But if the mind becomes ill, then severe king, or a poor man, or a rich person.
punishments do fall to man’s share. He Except the Guru, all others are infected
suffers pains and torments. Sickness of the with maladies –

‘Atam Marg’ 71 July, 2011


‘By the malady of taste is the fish caught.’ guidance no way goes the malady.’ P. 1141
P. 1140 Ø ◊ ∂ ÓÂ≈ Ø ◊ ∂ ‹ÈÓÀ ®
«‹‘Ú≈ Ø « ◊ Ó∆È∞ ◊à « √¡≈ÈØ ® Ø ◊ ∂ «Î« «Î« ‹Ø È ∆ ÌÓÀ ®
The fish is afflicted with the malady of Ø ◊ Ïø Ë ‘È∞ Â∆ È Í≈ÚÀ ®
«ÏÈ∞ √«Â◊π  Ø ◊ π ’«‘ È ‹≈ÚÀ ®
the tongue. Putting some food on the
hook, it is lowered in water. The fish So, here has Guru Sahib finally
devours the food alongwith the hook, for pronounced his verdict that unless and
which she has to die. until man receives the ‘Gur-mantar’
(Guru’s initiatory chant or formula) by
‘By the malady of smelling is the humming-
bee destroyed.’ P. 1140 adopting the Guru (Holy Preceptor), and
Ï≈√È Ø « ◊ ÌÚπ «ÏÈ√≈ÈØ ® attains to the holy Word by practising the
The malady of smelling proves to be Guru’s chant, and rises from the ‘Shabad’
the humming-bee’s undoing. (holy Word) region to the region of the
‘By the malady of attachment is the whole Divine Name, his malady is not cured –
world gripped.’ P. 1140 ‘Without the True Guru’s (Holy Preceptor’s)
‘∂  Ø ◊ ’≈ √◊Ò √ø √ ≈≈® guidance no way goes the malady.
Guru Sahib says that the whole world To whomsoever is the Supreme Being gracious,
is bound by the malady of attachment, and Grasping by the arm, from malady frees.
Snapped are bonds …’ P. 1141
thus entangled, it continues to suffer pain
«ÏÈπ √«Â◊π  Ø ◊ π ’«‘ È ‹≈ÚÀ ®
and torment.
Í≈Ïà ‘ «Ó «‹√π ’∆È∆ Á«¬¡≈®
‘In the malady of Three qualities do evils Ï≈‘ Í’«Û Ø ◊ ‘π ’«„ Ò«¬¡≈®
increase.’ P. 1140 ± ‡ ∂ Ïø Ë È ................®
«Âz « Ï«Ë Ø ◊ Ó«‘ ÏË∂ «Ï’≈≈®
Here, Guru Sahib has again stated as
Bound in the Three Modes of Maya –
to when the bonds of the world are
rajogun (passion, emotion), tamogun (dark
snapped. He says that bonds are broken
and evil), satogun (virtuous and noble) -
when man obtains the company of a
the whole world is slumbering totally perfect holy man –
forgetful of its true goal or purpose of life ‘Snapped are bonds, as is holy company found.
– Saith Nanak: The Guru my malady has
‘The world is asleep in Three Modes and annulled.’ P. 1141
doubt, and in slumber its night (life) passes » ‡ ∂ Ïø Ë È √≈Ë√ø ◊ π Í≈«¬¡≈®
away.’ P. 920 ’‘π È≈È’ ◊π «  Ø ◊ π «Ó‡≈«¬¡≈®
«Â‘∆ ◊π ‰ ∆ √ø √ ≈π Ìà « Ó √π  ≈ √π « Â¡≈ À « ‰ The vaid (physician) said, “O Nanak!
«Ú‘≈¬∆® kindly explain this in a little detail. I have
He departs from the world after not been able to understand what you
wasting his entire life, caught in this have said because I have heard this for the
malady – first time. I do not know what it is.”
‘Man in malady is born, in malady dies.
Guru Sahib said, “Look! the mind
Gripped in malady, through numerous births
wanders. suffers from not just one disease. It is full
One bound in malady, no poise finds. of maladies which lead to serious
Without the True Guru’s (Holy Preceptor’s) consequences.” The tongue is just four-

July, 2011 72 'Atam Marg’


fingers long. If it is used to recite God’s in slander – (a very rare person escapes
Name – Ram-Ram, Allah-Allah, Waheguru- slandering). Then, Guru Sahib says –
Waheguru – then the chains of Yama’s ‘The slanderer washes the filth of many births
agents are severed. of others and reaps the fruit of his own acts.’
‘If thou contemplate the One Lord with total P. 380
concentration of mind, ‹ÈÓ ‹ÈÓ ’∆ ÓÒπ ËØ Ú À Í≈¬∆ ¡≈͉≈ ’∆Â≈
Thou shalt not fall into Death’s noose.’ Í≈ÚÀ®
Akal Ustat He is condemned to horrible hells.
¬∂ ’ «⁄ «‹‘ «¬’ «Ë¡≈«¬˙® ‘He has no peace here and no room in God’s
’≈Ò Î≈√ ’∂ Ï∆⁄ È ¡≈«¬˙® Court. He is tormented in the city of death.’
‘One of foul tongue from the Divine Portal is P. 380
cast off. ¬∆‘≈ √π ÷ π È‘∆ Á◊‘ „Ø ¬ ∆ ‹Ó Íπ «  ‹≈«¬
The mouth of such a one is spat upon. Í⁄≈ÚÀ®
The foul of tongue is reputed foolish,
And receives shoe-beating as punishment.’ What a big punishment does he
P. 473 receive! He has shelter neither here, nor in
«Î’≈ Á◊‘ √‡∆¡À Óπ « ‘ Êπ ’ ≈ «Î’∂ Í≈«¬® God’s Court. He is taken to the city of
«Î’≈ Ó»  ÷π ¡≈÷∆¡À Í≈‰≈ Ò‘À √‹≈«¬® death, where he is tormented –
Guru Sahib says that, “He who is ‘The slanderer his life wastes to no purpose.’
harsh-tongued receives punishment in P. 380
God’s Court. Man speaks harshly and «Èß Á «’ ¡«‘Ò≈ ‹ÈÓπ ◊Ú≈«¬¡≈®
arrogantly. He considers himself big and Guru Sahib says, “What do the
important and regards the other as poor. slanderers gain, after all, by wagging their
But he is ignorant and foolish. He does not four-finger long tongue?” Holy
know that the same Lord God abides in congregation! why is a slanderer blamed so
him as well as in the other person. The much? By slandering, he creates doubts in
same soul lives in all. He speaks rudely the minds of others. The slandered man’s
due to his ignorance. Secondly, it is the person comes under suspicion. If a
fault of the tongue which speaks ill of slanderer slanders a holy man, and he may
others and indulges in slander.” Guru Sahib be having faith and good may possibly be
has described slander or backbiting as a due to come to him, then no good will
very serious failing. Slander or backbiting ever come to him. He wastes his life in
finds detailed mention in Sri Guru Granth vain, because he creates doubts. So, the
Sahib. Such is the Guru’s edict – Guru’s edict is –
‘It is not good to slander anyone. The foolish ‘The slanderer his life wastes to no purpose.
apostates alone do it. He cannot succeed in anything,
The faces of those slanderers are blackened And in the hereafter finds no resting-place.’
and they fall into the horrible hell.’ P. 755 P. 380
«Èß Á ≈ ÌÒ∆ «’√À ’∆ È≈‘∆ ÓÈÓπ ÷ Óπ ◊ Ë ’ø « È® «Èß Á «’ ¡«‘Ò≈ ‹ÈÓπ ◊Ú≈«¬¡≈®
Óπ ‘ ’≈Ò∂ «ÂÈ «Èß Á ’≈ È’∂ ÿØ «  ÍÚø « È® Í‘π « ⁄ È √≈’À ’≈‘» Ï≈ÂÀ ¡≈◊À ·¿∞  È Í≈«¬¡≈®
If the four-finger long tongue is (... to be continued)
misused, it continues slandering – first
arises jealousy and then does man indulge

‘Atam Marg’ 73 July, 2011


Why not contemplate the Lord?
Sant Waryam Singh Ji
English Translation: Prof. Beant Singh

(Continued from P. 83, issue June, 2011) do guard duty.” He was reminded
repeatedly, but he insisted on doing guard
But I do not delude them. The rest of duty and asked for a rifle.
the world I have deluded and made
When he continued insisting, they
unconscious. Lost in a trance is the world
brought him a soldier’s uniform. Behind a
except the saints. So much has the world
cover, he removed his royal dress and put
been entranced that man does not know
on the soldier’s uniform and holding a rifle
who he is. When he is asked, he says, “I
in his hand started marching – left-right,
am what you see standing before you.”
left-right – doing guard duty. When he had
Maharaj Ji (Sant Ishar Singh Ji, been marching on his beat in this manner
Rarewaley) used to narrate a story that for two hours, he came to himself. He
once there was a king. Another king’s looked at the soldier’s uniform that he was
bodyguards accompanied him. A huge feast wearing. He looked at his rifle and the
was held. At the party, the king drank bandolier round his neck. He looked
heavily. When his Prime Minister noticed around himself. The Minister realized that
that he was in a highly inebriated state, he the king had regained consciousness. He
said to the other king, “Your highness! our came and saluted him obsequiously and
king may do something unseemly; he may said, “Your highness! kindly give me your
abuse you even. Therefore, it is better that rifle. You are not a soldier, you are the
you permit us to take him away, because king, the ruler of this place. Please remove
he has forgotten himself. He is not in his the soldier’s uniform and put on your
senses.” The Minister was wise, and so royal robes.” He had come to his senses.
seating the king in a carriage, he brought He removed the soldier’s uniform and put
him within the borders of his own on his royal dress. He felt ashamed of
kingdom. The palace was also closeby. At himself. He said, “Mr. Minister! how did
the palace, sentries were doing guard duty. this happen?” The Minister submitted,
All round the palace, soldiers were moving “Your highness! you had taken excessive
about. When the king reached there and drink, and drink makes man forget himself.
watched the sentries doing guard duty He does not remember anything –
marching from one end to other end, he ‘Man then distinguishes not between what is
asked, “Who are they?” He said that he right and what is wrong,
would also perform guard duty. The Officer And so from the Lord is pushed away.’
Incharge said, “Sir! you are the king. It is P. 554
¡≈͉≈ Í≈«¬¡≈ È Í¤≈‰¬∆ ÷√Ó‘π Ë’∂ ÷≈«¬ÕÕ
our duty to guard the palace and not
yours.” But he said, “I am no king. I must Man does not distinguish between

July, 2011 74 'Atam Marg’


what is his and what is another’s. From the Ó≈«¬¡≈ ‘Ø ¬ ∆ È≈◊È∆ ‹◊«Â ‘∆ Ò͇≈«¬ÕÕ
Divine Portal he is pushed away. So, sir, at «¬√ ’∆ √∂ Ú ≈ ‹Ø ’∂ «Â√ ‘∆ ’¿∞ «Î« ÷≈«¬ÕÕ
that time, I had brought you from there. ◊π  Óπ « ÷ ’Ø ¬ ∆ ◊≈Û± «Â«È Ó«Ò Á«Ò Ò≈¬∆
Coming here you said, “I want to do Í≈«¬ÕÕ
È≈È’ √∂ ¬ ∆ ¿∞ Ï ∂ «‹ √«⁄ ‘∂ «ÒÚ Ò≈«¬ÕÕ
sentry duty.” We could not disobey you.
We requested you repeatedly, “Sir, you are Barring the Gurumukhs/Guruward
the king, your soldiers are on sentry duty.” persons, she is going to devour the rest.
But when you were adamant, we brought Only the Gurmukhs (Guruward person)
this uniform which you put on. Now who have received the boon of God’s
remove this uniform.” The king said, “I Name and attained to the realm of Divine
was deluded too much, I forgot everything. knowledge, crush her and attach her to
“So Guru Sahib says, “In this way, this their feet. They are not bewitched by her.
‘jeev’ is a soul-prince, a progeny of God – Only they are saved – ‘Saith Nanak: Such
‘My soul, thou art the embodiment of Divine
alone are saved as to holy truth are singly
Light, so know thy origin.’ devoted.’
P. 441 As regards the rest, Guru Sahib says –
ÓÈ Â± ≥ ‹Ø «  √» Í π ‘À ¡≈͉≈ Ó» ´ ͤ≈‰∞ Õ Õ
‘To the wet heap of molasses comes the fly on
But he has fallen into such a delusion wing.’ P. 1097
that he has forgotten his own exalted «◊Ò∆ «◊Ò∆ Ø ‚ Û∆ Ì¿∞ Á ∆ Ì«Ú Ì«Ú ¡≈«¬ÕÕ
image and origin and says – ‘I am this
Wet molass is lying. The flies come
physical form standing before you.’ He
flying to it again and again –
never admits what he truly is. He is God’s
‘Whoever on it settles is caught: those with
progeny, His special creation or species. good fortune recorded on forehead alone
You may say that man’s relationship with escape.’ P. 1097
God is as that of the wave with the sea. «◊Ò∆ «◊Ò∆ Ø ‚ Û∆ Ì¿∞ Á ∆ Ì«Ú Ì«Ú ¡≈«¬ÕÕ
The wave is a form or image of the sea. That which sits on it, gets caught. It
Similarly, man is God’s image but has been can never escape. Molass will stick to its
deluded by Maya (Mammon). Maya-poison wings; then how can it fly? Guru Sahib
has affected him, and he has become says – ‘Whosoever sits on Maya; whosoever
unconscious. Such is the Guru’s edict – falls in love with Maya, will find it
Refrain: Being a she-serpent Maya has bit- difficult to get out of its hold. A holyman
ten the apostates … may extricate him out of the coils of Maya;
Ë≈È≈ - Ó≈«¬¡≈ ‘Ø ’∂ È≈◊‰∆ ÒÛ ◊¬∆, otherwise, man has no hold over himself.
ÓÈÓπ ÷ Ï≥ « Á¡ª Á∂ - B, B.
Therefore, due to the ‘upadhi’ (psychic
‘Maya (Mammon), the she-serpent is holding ailment) of Maya, man remains troubled
the world in her coils, and agitated. He suffers from three
Gobbling up whosoever serves her.
Some God-directed (Guruward) person ailments – adhi, biyadhi, upadhi – mental,
removing her poison, crushing her, to his feet physical and psychic. Man is suffering.
attaches her. Three are the big maladies or sufferings –
Saith Nanak: Such alone are saved as to holy ‘adhiatmik’ (spiritual), adhibhootak (suffering
truth are singly devoted.’ P. 510 caused by creatures) and ‘adhivedik’

‘Atam Marg’ 75 July, 2011


(suffering received from the gods). ‘Adhi’ this world, five evils have been troubling
are mental ailments; ‘biyadhi’ are physical man-word, touch, pleasure, beauty, scent.
ailments; ‘biyadhi’ are psychic ailments – Five thieves are clinging to him – rule,
picking up a quarrel with others, entering wealth, beauty, caste, youth. Two she-
into litigation and wrangling. Day and demons, hope and fear are devouring him
night, five thieves spoliate man – day and night. Five torments are troubling
‘Five are the robbers lodged in this body– him not allowing him even a single sigh of
Lust, wrath, avarice, attachment, egoism. relief. So, it is not one or two persons, the
The ‘amrita’ (nectar) they plunder – this the whole world is held in their grip and is
egoist realizes not. wailing –
At the last, none shall attend to his wailing
and shrieking; i.e. come to his rescue.’P. 600 Refrain: The whole world is in distress, O
«¬√π Á∂ ‘ ∆ ¡≥ Á « Í≥ ⁄ ⁄Ø  Ú√«‘ Nanak ……..
’≈Óπ ¥Ø Ë π ÒØ Ì π ÓØ ‘ π ¡‘≥ ’ ≈≈ÕÕ Ë≈È≈ - Áπ ÷ ∆¡≈ √Ì √≥ √ ≈, È≈È’ Áπ ÷ ∆¡≈,
¡≥ « ÓÃ Â π ¨‡«‘ ÓÈÓπ ÷ È‘∆ Ï» fi «‘ È≈È’ Áπ ÷ ∆¡≈ - B, B.
’Ø « ¬ È √π ‰ À Í» ’ ≈≈ÕÕ ‘Indra had to wail, as with thousand marks of
These five thieves do not let the ‘jeev’ infamy was he branded.
(man, soul) approach the Name Divine. Persuram wailed, as powerless he returned
Such a vast treasure of true wealth is lying home.’ P. 953
√‘≥ √  Á≈È Á∂ «¬≥ Á à Ø ¡ ≈«¬¡≈ÕÕ
within man, but the five thieves do not let Í√ ≈Óπ Ø Ú À ÿ« ¡≈«¬¡≈ÕÕ
man approach it. They continue plundering
Guru Sahib has referred to the high
him –
and mighty, who had to weep and wail–
‘All the sisterhood [the five senses are meant,
‘Ajai had to wail as horse-dung he had to
herein called saheli (sister-friends)] in their
swallow that he gave in charity.
respective pleasures are involved, oblivious of
On such as these falls chastisement from the
their home.
Divine Portal.
Five robber-thieves,
Rama wailed when exiled,
In this deserted city are engaged in robbery.
And thought of separation from Sita and
From these robbers neither father nor mother
Lakshman.
can save:
Ten-headed Ravana wailed on losing Lanka –
Neither friend nor brother.
He who by beating a hand-drum eloped with
These robbers by offers of wealth or exercise
Sita.
of wisdom are not restrained;
Wailed the Pandavas who were turned into
By keeping holy company alone are these evil-
labourers –
doers subdued.’ P. 182
Those who in the Lord’s presence had passed
√◊Ò √‘∂ Ò ∆ ¡ÍÈÀ √ Ó≈Â∆ÕÕ
their days.
«◊à ‘ ¡Íπ È ∂ ’∆ ÷Ï« È ‹≈Â∆ÕÕ
Janmeja wailed as he was gone astray.
Óπ √ È‘≈ Í≥ ⁄ χÚ≈∂ Õ Õ
A single lapse turned him a sinner.
√» È ∂ È◊« Í∂ ·◊‘≈∂ Õ Õ
Sheikhs and other categories of the holy in
¿∞ È Â∂ ≈÷À Ï≈Íπ È Ó≈¬∆ÕÕ
Islam wail,
¿∞ È Â∂ ≈÷À Ó∆Â∞ È Ì≈¬∆ÕÕ
Lest to them in the last hour should suffering
Á«Ï «√¡≈‰Í È≈ ˙«¬ ‘Â∂ Õ Õ
befall.
√≈Ë√≥ « ◊ ˙«¬ Áπ √ ‡ Ú«√ ‘Ø Â ∂ Õ Õ
Kings wailed as they got their ears pierced,
If one gets the company of the holy, from door to door begging.
then are these evil-doers destroyed. So, in The covetous wail as the wealth they hoard;

July, 2011 76 'Atam Marg’


Pandits wail whose learning has forsaken (regarding the sight and the viewer as one),
them; abhinevesh (agitation born out of the fear of
The young bride bemoans her Lord’s absence. death), rag (love) dwesh (enmity). These
Saith Nanak: The whole world in suffering is
bodies will pass away; we will needlessly
involved.’ P. 953-54
¡‹À √π Ø Ú À Ì∆«÷¡≈ ÷≈«¬ÕÕ suffer wandering into existences.
¡À √ ∆ Á◊«‘ «ÓÒÀ √‹≈«¬ÕÕ Sometimes we will fall into dog existence
Ø Ú À ≈Óπ «È’≈Ò≈ Ì«¬¡≈ÕÕ and live with the master’s collar round our
√∆Â≈ Ò÷Ó‰∞ «Ú¤π « Û ◊«¬¡≈ÕÕ neck; sometimes we will be born as ox
Ø Ú À Á‘«√π Òø ’ ◊Ú≈«¬ÕÕ suffering the farmers club, and sometimes
«‹«È √∆Â≈ ¡≈Á∆ ‚¿π  » Ú≈«¬ÕÕ
shall we become horses carrying riders on
Ø Ú «‘ ͪ‚Ú Ì¬∂ Ó‹»  ÕÕ
«‹È ’À √π ¡ ≈Ó∆ ‘Â ‘Á» « ÕÕ our back.” Therefore, Guru Sahib says,
Ø Ú À ‹ÈÓ∂ ‹ ≈ ÷π « ¬ ◊«¬¡≈ÕÕ “Understand this, and do the task for
¬∂ ‘ ’∆ ’≈«‰ Í≈Í∆ Ì«¬¡≈ÕÕ which we have come into the world –
Ø Ú «‘ √∂ ÷ Ó√≈«¬’ Í∆ÕÕ Refrain: This is your turn to meet the Lord.
¡≥ «  ’≈«Ò ÓÂ∞ Ò≈◊À Ì∆ÛÕÕ Ë≈È≈ - «¬‘Ø Â∂  ∆ Ú≈∆ ¡À , ◊Ø « Ï≥ Á «ÓÒ‰∂ Á∆
Ø Ú «‘ ≈‹∂ ’≥ È ÍÛ≈«¬ÕÕ - B, B.
ÿ« ÿ« Ó≈◊«‘ Ì∆«÷¡≈ ‹≈«¬ÕÕ
‘With the gift of human incarnation granted to
Ø Ú «‘ «’ÍÈ √≥ ⁄ «‘ ËÈ∞ ‹≈«¬ÕÕ
thee,
Í≥ « ‚ Ø Ú «‘ «◊¡≈È∞ ◊Ú≈«¬ÕÕ
Now is thy opportunity to have union with
Ï≈Ò∆ Ø Ú À È≈«‘ ÌÂ≈π Õ Õ
È≈È’ Áπ ÷ ∆¡≈ √Ìπ √≥ √ ≈π Õ Õ the Lord.
Nothing else shall avail thee:
Guru Sahib says – ‘Then who is In holy company on the Name immaculate
happy?’ meditate
‘Such alone in the end triumph as to the holy In achieving the end of liberation thyself
Name are attached.’ P. 954 engage.’ P. 12
Ó≥ È ∂ È≈¿∞ √Ø ¬ ∆ «‹«‰ ‹≈¬∂ Õ Õ Ì¬∆ Í≈Í«Â Ó≈È∞ ÷ Á∂ ‘ π  ∆¡≈ÕÕ
Guru Sahib has told us the cure to all ◊Ø « Ï≥ Á «ÓÒ‰ ’∆ «¬‘ Â∂  ∆ Ï∆¡≈ÕÕ
the sorrows and sufferings. The utterance ¡Ú« ’≈‹ Â∂  À «’ÂÀ È ’≈ÓÕÕ
«Ó´ √≈Ë √≥ ◊ «Â Ì‹π ’∂ Ú Ò È≈ÓÕÕ
he had made at the very outset -
√≥ ‹ ≈«Ó Ò≈◊π ÌÚ‹Ò ÂÈ ’À Õ Õ
‘The Lord, of Himself created His ownself and
assumed He Himself the Name.’ P. 463 People say, “Sir, this we read daily.”
¡≈Í∆ÈÀ ¡≈Íπ √≈«‹˙ ¡≈Í∆ÈÀ «⁄˙ È≈¿∞ Õ Õ “Then”, says Guru sahib, “have you
He who believes in that Name of the become impudent and obstinate that the
Lord, triumphs - teaching does not go home to you? Don’t
‘Such alone in the end triumph as to the holy you ever feel frightened and worried,
Name are attached. because your life is passing day by day?
No other ritual avails.’ P. 954 ‘Day by day and watch by watch, life draws
Ó≥ È ∂ È≈¿∞ √Ø ¬ ∆ «‹«‰ ‹≈¬∂ Õ Õ to a close and the body withers away.
Death is walking around like a hunter and a
The rest depart from the world
butcher. Say, what way should man adopt to
defeated. For this reason, Guru Sahib tells escape?’ P. 691
us – ‘Dear brothers! you are caught in these «ÁÈ Â∂ Í‘ Í‘ Â∂ ÿ∆¡ª ¡≈Ú ÿ‡À ÂÈ∞
torments – ‘avidya’ (ignorance), ‘asimita’ ¤∆‹ÀÕÕ

‘Atam Marg’ 77 July, 2011


’≈´ ¡‘∂  ∆ «ÎÀ Ï«Ë’ «‹¿∞ ’‘‘π ’ÚÈ «Ï«Ë involvement in Maya –
’∆‹ÀÕÕ ‘The creation bearing hue and feature is not
That day of departure from the world lasting;
is now round the corner – it has come, and Unreal is the entire expanse of creation.’
P. 999
yet you have made no spiritual gain. What
ÏÈ∞ «⁄‘È∞ È≈‘∆ «’¤∞ ⁄È≈
will you do then? Then, will you meditate «Ó«Ê¡≈ √◊Ò Í√≈≈ÕÕ
on the Name in the next birth? When you
Guru Sahib is revealing a secret. He
have not done anything now, what will
says, “The entire expanse of creation that
you do in the next birth?’
you see is unreal and illusory; it is nothing
‘Whatever thou hast to do, now is the best but an illusion –
time for that,
‘Saith Nanak: When this play He terminates,
Otherwise thou shalt not be ferried across,
the Sole Supreme Being alone abides.’ P. 999
thou shalt repent afterwards.’ ̉«Â È≈È’∞ ‹Ï ÷∂ ´ ¿∞ fi ≈À ÂÏ ¬∂ ’ À ¬∂ ’ ≥ ’ ≈≈ÕÕ
P. 1159
‹Ø «’¤∞ ’«‘ √Ø ¬ ∆ ¡Ï √≈π Õ Õ when the play is ended –
«Î« ͤÂ≈‘π È Í≈Ú‘π Í≈π Õ Õ ‘After playing the world’s play and the play
of its doom, God Himself alone is left in the
Whatever you wish to do, you should end.’ Jaap Sahib
do it now. Man says, “Sir, time left now is ÷∂ Ò ÷∂ Ò ¡÷∂ Ò ÷∂ Ò È ¡≥  ’Ø «Î« ¬∂ ’ ÕÕ
short.” Guru Sahib says, “It is not a matter Then what will happen? Endless is the
of time. If you cultivate faith and devotion creation fashioned. One is going to hell,
in your mind – ‘Such alone in the end another is going to heaven. The wheel of
triumph as to the holy Name are attached.’ (P. ‘karma’ (deeds) starts, and bound by his
954) If you develop faith in the efficacy of deeds, man comes and goes –
the Name Divine, you will win the game
‘Bound by desires, he comes and goes.’
of life. The Name is immaculate and Ú≈ÙÈ≈ ÏË≈ ¡≈ÚÀ ‹≈«¬ÕÕ
perfect; the Name is within you and Man is bound by desire. Desire does
without you; everything has emanated not die. God has started this play; He has
from the Name; whatever you see has rolled the ball which knows no stopping.
come into existence out of God’s Name- Similarly, God has rolled ‘jeevs’ (men or
power. Name-power is perfect and souls) into the world who have fallen into
immaculate. So reach that holy Word. Let deeds spontaneously. If ‘ego’ dies, then
your mind be ever focused on the holy does man find deliverance from deeds. It is
Word. Above the hymn is the Word ‘Ek ‘haumein’ (ego) which has made us
Onkar’ (One Formless Lord). Read Gurbani different persons –
by keeping your mind or eyes constantly
‘By egoism, man’s individuality fixed: involved
fixed on ‘Ek Onkar’, and practise Name- in egoism in actions he engages.’ P. 466
meditation by keeping your eyes riveted ‘¿∞ Ó À ¬∂ ‘ ≈ ‹≈«Â ‘À ‘¿∞ Ó À ’Ó ’Ó≈«‘ÕÕ
thereon. You are an image of God; you I am so and so; he is so and so. In
have come out of God and shall merge in fact, he does not recognize himself. He
Him. In between, whatever pain and never says, “I am God’s Light; I am not a
anguish you are suffering is due to your physical body; I am not ‘praan’ (life-breath);

July, 2011 78 'Atam Marg’


I am neither mind, nor intellect, nor we gain understanding and realization of
conscience; I am not ‘I’.” “Well! if you are the Name, we can get rid of Maya. But we
not ‘I’, who or what are you?” He says, “I don’t understand the Name; Name is the
am nothing – Guru-bestowed mystic chant, the holy
‘I am nothing, everything is Thine, O Lord. Word. It is through the holy Word that we
Here Thou art the Absolute Lord and there the reach there. It is by practising it that we
Related One. reach the Name which fills everybody’s
Betwixt the two, Thou playest Thy play, O within, due to which regions and universes
my Lord. are visible to us. Guru Sahib says, “That
Thou Thyself art within the city (of the body)
Name is of ‘Truth’; ‘Truth’ is God. So
and Thyself without it as well.
Thou, O my Lord, abidest everywhere.
Name is God, Truth is also God, and this
Thou Thyself art the king and Thyself the creation is His play, which He Himself
subject. plays in various colours and forms –
At one place Thou art the Lord and at another ‘All spots to the Lord belong,
the slave.’ P. 827 Whatever the abode in which He keeps any,
ÓÀ È≈‘∆ ÍÃ Ì √Ìπ «’¤∞ Â∂  ≈ÕÕ such is its name.’ P. 275
¬∆ÿÀ «È◊π È ¿∞ ÿ À √◊π È Í≈Ïà ‘ Ó ’∂ √◊Ò∂ ·≈¿∞ Õ Õ
’∂ Ò ’ «Ï«⁄ √π ¡ ≈Ó∆ Ó∂  ≈ÕÕ «‹Â∞ «‹Â∞ ÿ« ≈÷À ÂÀ √ ≈ «ÂÈ È≈¿∞ Õ Õ
È◊ Ó«‘ ¡≈«Í Ï≈‘« Îπ « È ¡≈ÍÈ God Himself does everything –
ÍÃ Ì Ó∂  ∂ ’Ø √◊Ò Ï√∂  ≈ÕÕ ‘The Lord Himself is able to act and cause
¡≈Í∂ ‘∆ ≈‹Èπ ¡≈Í∂ ‘∆ ≈«¬¡≈ others to act.
’‘ ’‘ ·≈’∞  π ’‘ ’‘ ⁄∂  ≈ÕÕ Whatever pleases the Master, that ultimately
If this idea does not go home to you, comes to pass.
God has extended Himself in endless waves.’
you will continue taking birth and dying. P. 275
The idea that God is within you should ¡≈Í∂ ’È ’≈ÚÈ ‹Ø ◊ π Õ Õ
abide in your mind and heart. You should ÍÃ Ì Ì≈ÚÀ √Ø ¬ ∆ Îπ « È ‘Ø ◊ π Õ Õ
remain truly absorbed in the Name Divine. Í√«˙ ¡≈«Í ‘Ø « ¬ ¡È Â≥ ◊ ÕÕ
Separating yourself from God, don’t make God has manifested Himself in
a separate existence for yourself. There is innumerable waves, in countless living
no difference between God and you. You beings.
abide in God, and He abides in you – ‘Beyond reckoning are the Lord’s doings.
‘In each self does He abide; each self in Him Such is the understanding to any imparted,
is contained.’ P. 279 Is the light within him.
ÓÈ Ó«‘ ¡≈«Í ÓÈ ¡Íπ È ∂ Ó≈«‘ÕÕ Himself is the Lord Creator beyond mortality.’
P. 275
In the mind abides God, and the mind Ò÷∂ È ‹≈«‘ Í≈Ïà ‘ Ó ’∂ ≥ ◊ ÕÕ
is in God. Then what is left outside? This ‹À √ ∆ Ó«Â Á∂ « ¬ ÂÀ √ ≈ Í◊≈√ÕÕ
is the illusion of Maya that man suffers Í≈Ïà ‘ Ó ’Â≈ ¡«ÏÈ≈√ÕÕ
from. This has broken him– Now in the living beings, it is God
‘It is God’s Name that can destroy Maya.’ who has imparted understanding. Some
Ó≈«¬¡≈ ’≈ Ó≈È ‘«È≈Ó ‘À Õ Õ have ‘tamoguni’ (evil, undesirable, dark)
The Name Divine can destroy Maya. If understanding; in some it is ‘satoguni’

‘Atam Marg’ 79 July, 2011


(noble and virtuous); in some it is ‘rajoguni’ Other than the Sole Supreme
(passionate and emotional), while some are Being behold they nothing in the universe.
Saith Nanak: Such are the characteristics of
above thee three attributes or modes of
the God-enlightened.’
Maya. Guru Sahib says that God is not P. 272
inimical – Ó«È √≈⁄≈ Óπ « ÷ √≈⁄≈ √Ø « ¬ÕÕ
‘Ever, ever and ever is He merciful or gracious. ¡Úπ È Í∂ ÷ À ¬∂ ’ √π «ÏÈ∞ ’Ø « ¬ÕÕ
Those contemplating Him, saith Nanak, find È≈È’ «¬‘ Ò¤‰ Ïà ‘ Ó«◊¡≈È∆ ‘Ø « ¬ÕÕ
bliss.’ P. 275 ‘Gods like Shiva themselves quest after the
√Á≈ √Á≈ √Á≈ Á«¬¡≈ÒÕÕ God-enlightened.
«√Ó« «√Ó« È≈È’ ̬∂ «È‘≈ÒÕÕ Saith Nanak: The God-enlightened with the
‘Ever, ever and ever is He merciful or gracious. Supreme Being Himself are at one.’
Those contemplating Him, saith Nanak, find P. 273
bliss.’ P. 275 Ïà ‘ Ó«◊¡≈È∆ ’¿∞ ÷Ø ‹ «‘ Ó‘∂ √ π  ÕÕ
√Á≈ √Á≈ √Á≈ Á«¬¡≈ÒÕÕ È≈È’ Ïà ‘ Ó«◊¡≈È∆ ¡≈«Í ÍÓ∂ √ π  ÕÕ
«√Ó« «√Ó« È≈È’ ̬∂ «È‘≈ÒÕÕ So, we were the Lord’s princes. By
Therefore, you should remember Him, aligning with Maya (Mammon) after
and reach His abode. When you abide becoming ‘jeevs’ (men, sentient beings),
there, it is called the ‘Abode of bliss’, how badly we are suffering and feeling
‘God’s Mansion’, then Guru Sahib says – distressed and troubled, and are wandering
‘Nanak is the slave of him, who by searching into existences! Guru Sahib says –
the Lord’s Name obtains this Home of His.’ ‘Remember –
P. 1291 ‘With the gift of human incarnation granted to
√ÏÁπ ÷Ø « ‹ «¬‘π ÿπ Ò‘À È≈È’π Â≈ ’≈ Á≈√π Õ Õ thee,
He who, after searching God’s Name Now is thy opportunity to have union with
comes to abide here which is called ‘His the Lord.
Home’ – Nothing else shall avail thee:
In holy company on the Name immaculate
‘He, who shows the Lord’s abode within man’s meditate.’ P. 12
mind home, ̬∆ Í≈Í«Â Ó≈È∞ ÷ Á∂ ‘ π  ∆¡≈ÕÕ
He alone is the omnipotent and omniscient ◊Ø « Ï≥ Á «ÓÒ‰ ’∆ «¬‘ Â∂  ∆ Ï∆¡≈ÕÕ
True Guru (Enlightened holy Preceptor).’ P . ¡Ú« ’≈‹ Â∂  À «’ÂÀ È ’≈ÓÕÕ
1290 «Ó´ √≈Ë √≥ ◊ «Â Ì‹π ’∂ Ú Ò È≈ÓÕÕ
ÿ Ó«‘ ÿπ Á∂ ÷ ≈«¬ Á∂ « ¬
√Ø √«Â◊π  π Íπ  ÷π √π ‹ ≈‰∞ Õ Õ Attend the company of the holy and
Holy congregation! he who comes to meditate on the Name –
abide here becomes God Himself – ‘In achieving the end of liberation thyself
engage.’ P. 12
‘What are they like, who forget not the Name? √≥ ‹ ≈«Ó Ò≈◊π ÌÚ‹Ò ÂÈ ’À Õ Õ
They are like the Lord, know that there is
absolutely no difference between the two.’P . Don’t have a fickle mind; make a firm
397 and strong determination that you are
«‹È≈ È «Ú√À È≈Óπ √∂ «’È∂ « ‘¡≈ÕÕ going to achieve the end of liberation,
Ì∂ Á π È ‹≈‰‘π Ó» « Ò √ª¬∆ ‹∂ « ‘¡≈ÕÕ come what may –
‘The holy Lord is in their mind and on their ‘In achieving the end of liberation thyself
tongue; engage.

July, 2011 80 'Atam Marg’


In Maya attachment is thy life going waste.’ Ë≈È≈ - ’Ø ¬ ∆ È≈¿∞ ∫ È≈ ‹≈‰∂ Ó∂  ≈,
P. 12 ◊π  » ‹∆ √Ì Â∂  ∆ Ú«‚¡≈¬∆ ¡À -B, B.
√≥ ‹ ≈«Ó Ò≈◊π ÌÚ‹Ò ÂÈ ’À Õ ‘As art Thou forgotten, all become foes;
‹ÈÓπ «ÏÊ≈ ‹≈ ≥ « ◊ Ó≈«¬¡≈ ’À Õ Õ
When borne in mind, all turn our helpers.
Your life is passing in your love for Holy Lord! inaccessible, of impenetrable
and involvement with Maya. Later, nothing mystery,
will be of any avail. None other can I behold with power to do this.
When borne in mind, ever art Thou gracious –
Waheguru Ji Ka Khalsa What are these poor people of the world?
Waheguru Ji Ki Fateh.
What may we dub evil or good,
Ú≈«‘◊π  » ‹∆ ’≈ ÷≈Ò√≈ When all creation is Thine own?
Ú≈«‘◊π  » ‹∆ ’∆ Ϋ‘Õ Thine is the support, Thine the prop –
By help of Thy arm dost Thou preserve us.
Whoever has Thy grace, to him no dishonour
Chapter - X comes.
Whatever pleases the Lord, in that lies our joy
Such a helper is the Lord’s and exaltation.
Name Thou art all-wise, ever gracious –
In absorption in Thy Name have I felt joy.
To Thee I make supplication:
Invocation: True and Supreme is God’s Name. Thine is this life and body.
Blessed is Sri Guru Nanak Dev Ji. Saith Nanak: All honour given to me is Thine;
√«ÂÈ≈Ó √à ∆ Ú≈«‘◊π  » None even knows my name.’ P. 383
Ëø È √à ∆ ◊π  » È≈È’ Á∂ Ú ‹∆˙ Ó‘≈≈‹® Âø ± «Ú√«‘ ª √Ìπ ’Ø Ò≈◊» ⁄∆«Â ¡≈Ú«‘ ª
√∂Ú≈®
‘Prostrate salutation and obeisance I make ¡Úπ È ’Ø ¿ ± Á» ‹ ≈ √» fi À √≈⁄∂ ¡Ò÷ ¡Ì∂ Ú ≈®
many a time before the Omnipotent Lord, the ⁄∆«Â ¡≈ÚÀ ª √Á≈ Á«¬¡≈Ò≈ ÒØ ◊ È «’¡≈
Possessor of all powers. Ú∂⁄≈∂®
Reach me Thy hand, O Lord and save me from Ïπ  ≈ ÌÒ≈ ’‘π «’√ ÈØ ’‘∆¡À √◊Ò∂ ‹∆¡ Â∞ Ó ∑ ≈ ∂ ®
wavering, says Nanak.’ P. 256 Â∂  ∆ ‡∂ ’ Â∂  ≈ ¡≈Ë≈≈ ‘≈Ê Á∂ « ¬ ± ø ≈÷«‘®
‚ø ‚ ¿∞ «  Ïø Á È ¡«È’ Ï≈ √Ï ’Ò≈ √ÓÊ® «‹√π ‹È ¿± Í « Â∂  ∆ «’Í≈ «Â√ ’¿∞ «ÏÍπ È
‚Ø Ò È Â∂ ≈÷‘π ÍÃ Ì » È≈È’ Á∂ ’« ‘Ê® ’Ø ¬ ∆ Ì≈÷À ®
‘After wandering and wandering, O Lord, I ˙‘π √π ÷ π ˙‘≈ Ú«‚¡≈¬∆ ‹Ø ÍÃ Ì ‹∆ Ó«È Ì≈‰∆®
have come and entered Thy sanctuary. ± ø Á≈È≈ ± ø √Á «Ó‘Ú≈È≈ È≈Óπ «ÓÒÀ ø ◊ π
O Master, Nanak’s prayer is: Ó≈‰∆®
Attach me to Thy devotional service.’ Â∞ Ë π ¡≈◊À ¡Á≈«√ ‘Ó≈∆ ‹∆¿∞ «Í≥ ‚ ∞ √Ìπ Â∂  ≈®
«Î «Î ÍÃ Ì ¡≈«¬¡≈ Í«¡≈ ¿∞ √È≈«¬® ’‘π È≈È’ √Ì Â∂  ∆ Ú«‚¡≈¬∆ ’Ø ¬ ∆ È≈¿∞ È ‹≈‰À
È≈È’ ’∆ ÍÃ Ì Ï∂ È Â∆ ¡ÍÈ∆ Ì◊Â∆ Ò≈«¬® Ó∂≈®
Refrain: None even knows my name,
‘If Thou say so, I would cut off my head and
Guru Ji, all honour given to me is
offer it to Thee, O my Friend.
Thine.
Mine eyes long for Thee. When shall I see Thy
vision, O Lord?’ P. 1094 Ë≈È≈ - ’Ø ¬ ∆ È≈¿∞ ∫ È≈ ‹≈‰∂ Ó∂  ≈,
± ø ⁄¿∞ √‹‰ ÓÀ « ‚¡≈ ‚∂ ¬ ∆ «√√π ¿∞  ≈«® ◊π  » ‹∆ √Ì Â∂  ∆ Ú«‚¡≈¬∆ ¡À -B, B.
ÈÀ ‰ Ó«‘ø ‹ ∂ Â√Á∂ ’«Á Í√∆ Á∆Á≈π ® Refrain: Thy Name shall come to my help,
Refrain: None even knows my Name; In times of difficulties, in times of
Guru Ji, all honour given to me is difficulties.
Thine. Ë≈È≈ - Â∂  ∆ È≈Ó È∂ √‘≈«¬Â≈ ’È∆,

‘Atam Marg’ 81 July, 2011


¡Ω ÷ ∆ Ú∂ Ò ≈-¡Ω ÷ ∆ Ú∂ Ò ≈-B, B. receives the fruit of as many ‘ashavmedh
‘Should anyone into extreme hardship be fallen yagyas ’ (Hindu ritual in which a horse is
Without succour from anyone; sacrificed) as the number of steps he takes
By foes pursued: by relatives deserted: to attend the holy congregation. After
All support fleeing and props from him falling coming here, when man listens to
– Gurbani-singing and explication and
Should he then the Supreme Being contemplate, participates in singing Guru’s hymns with
Not a whiff of hot air shall touch him.’
perfect concentration of mind and by
P. 70
restraining it from wandering outside, with
‹≈ ’¿∞ Óπ √ ’Òπ ¡«Â Ï‰À „Ø ¬ ∆ ’Ø « ¬ È Á∂ « ¬®
Ò≈◊» ‘Ø ¬ ∂ Áπ √ ÓÈ≈ √≈’ «Ì Ì«‹ ÷Ò∂ ® devotion, selflessness and faith and without
√ÌØ Ì‹À ¡≈√≈ ⁄π ’ À √Ìπ ¡√≈¿∞ ® any doubts in the mind, he receives
«⁄«Â ¡≈ÚÀ ˙√π Í≈Ïà ‘ Óπ Ò◊À È ÂÂ∆ Ú≈¿∞ ® unlimited fruit or reward –
Revered saintly congregation! loud be ‘Merit or reward of million-fold yagyas
(sacrifices) comes to those who listen to and
thy utterance – ‘True and Supreme is
sing God’s praises.’ P. 546
God’s Name.’ After briefly attending to ’¬∆ ’Ø « ‡’ ‹◊ ÎÒ≈ √π « ‰ ◊≈ÚÈ‘≈∂ ≈Ó®
your business, you have reached the Guru’s
This fruit of attending the
court. It is the age of Kalyuga (Dark age).
congregation of the holy cannot be
Making a supplication to the Fifth Guru
plundered by the agents of Yama (Death).
Sahib, the devotees asked him –
This fruit is equivalent to that of crores of
‘The rituals, religious rites and hypocrisies,
yagyas (sacrifices). If it were the fruit of
which are seen, them plunders Yama, the tax-
gatherer. ten or twenty sacrifices, Guru Sahib would
Sing thou the pure praise of the Creator, have made mention of it, but it is the ‘fruit
contemplating whom even for a moment, thou of million-fold ‘yagays’ (sacrifices) …’ (P. 546).
shalt be emancipated.’ P. 747 He who sings God’s laudations in the
’Ó ËÓ Í≈÷≥ ‚ ‹Ø Á∆√«‘ company of the holy receives the fruit of
«ÂÈ ‹Óπ ‹≈◊≈Â∆ ¨‡À ®
«ÈÏ≈‰ ’∆ÂÈ∞ ◊≈Ú‘π ’Â∂ ’≈ crores of yagyas.
«ÈÓ÷ «√Ó «‹Â∞ ¤± ‡ À ® ‘In Kaliyuga the holy act is chanting Divine
laudation.’ P. 962
In Kalyuga (Age of Darkness and evil)
’Ò Ó«‘ ¬∂ ‘ Ø Íπ ø È π ◊π ‰ ◊Ø « Úø Á ◊≈«‘®
the fruit of ritual actions and poses of
Singing God’s praises in holy company
piety, charities, holy pilgrimages and
is the greatest virtuous deed in Kaliyuga.
donations are looted by the agents of
Kaliyuga has no power or control over it,
Yama (God of death). O True Guru! is
though it has power over all other things.
there any such action the fruit of which is
not looted by Yama’s agents? In Kalyuga When the proud deity of Kaliyuga met
(Age of Darkness), is their any pious and Guru Nanak Sahib, he said, “Sir! it is my
virtuous deed the fruit of which is not rule and authority. In my rule and
plundered? Guru Sahib says, “There is such dominion, no virtuous deed is going to
a pious deed, the fruit and merit of which bear fruit. No holy deed, pilgrimage, fast
cannot be estimated by anyone, and that is and charity will bear fruit. I fear the place
attending holy congregation.” The devotee where God’s laudations are being sung. I

July, 2011 82 'Atam Marg’


cannot go there because your sway and the sun; otherwise, time remains the same.
glory rules there. I dare not come before There are no stages in it. So that time is
your awe-inspiring presence. Then how good –
should I be saved?” Guru Sahib said, ‘Fruitful is the time spent in remembering the
“Stand in the place where devotees’ shoes Lord;
are lying. I can give you this much Credited is it to our account.
Otherwise we have gained nothing in life;
freedom. Save yourself by sitting there.
It has only blue chambers, morning and
This is the greatest devotional worship – evening.’ Dr. Bhai Vir Singh Ji
‘In Kaliyuga singing of Divine laudation is the ¿∞ Ó  ˙‘≈ «Ú⁄ Ò∂ ÷ ∂ Á∂
supreme act. ‹Ø Ô≈Á √ª¬∆ «Ú⁄ ◊π ‹ ∂ ,
By the Master’s guidance with concentrated ÍÀ ∫ Á∆ Óπ ‹ ∂ Õ
meditation the Name Divine you utter. È‘∆∫ ª √≈˘ ‘≈√Ò ’∆ ‘À
Such a one saving himself, saves his forebears, «¬√ «Ú⁄ È∆Ò∂ ‘π ‹ ∂ , √ø fi Â∂ ΋∂ Õ
And honourably goes to his Divine abode.’P . If life is being fruitfully used and
1075-76
’Ò‹π ◊ Ó«‘ ’∆ÂÈ ÍË≈È≈® credited to God’s account then every time
◊π  Óπ « ÷ ‹Í∆¡À Ò≈«¬ «Ë¡≈È≈® is auspicious. All time is good. Earlier or
¡≈«Í ÂÀ √◊Ò∂ ’∞ Ò Â≈∂ past time is not ended. It may end in
‘« Á◊‘ Í«Â «√¿∞ ‹≈«¬Á≈® papers and offices, but in God’s home,
So the greatest virtuous deed in there is no division of time. Time is
Kaliyuga is singing God’s praises. The moving continuously. So, I had stated:
reward or fruit of singing God’s praises None comes to help in difficult times and
cannot be plundered or snatched by force. then only God’s Name comes to help. It is
Such is the reward that man saves not by coming to the company of the holy that
only himself but also twenty one of his we gain understanding about the Name
coming generations. One cannot go to such and what it is. We think that we have got
a holy gathering without good fortune. It the Name by receiving the Waheguru
is only when man is perfectly fortunate mantra, Ram mantra, Gobind mantra, Narayan
that he can come to the company of the mantra (chants of God’s Name). But you
true and the holy. First, the thought arises should take it as having gained entry only;
in man’s mind, then comes strength and attainment of the Name Divine is still very
courage, and thereafter, Guru Sahib gives far and distant. Many persons have the
him inspiration; it is only then that he is notion that they got the Name from such
able to come to the company of the holy. and such place. But the truth is that the
Otherwise, at places of immorality, people Name is revealed from within us. The
throng in large numbers. There are crowds Name exists in each one of us; we have
and crowds. But we hold weekly only to seek it –
congregations. Today, it is 6th of January. ‘The nine treasures and the Nectar are Lord’s
For us all years are the same. There is no Name;
new year or old year. Ever since the (... to be continued)
creation of the world, time has been the
same. Past, future and present are due to

‘Atam Marg’ 83 July, 2011


Vishav Gurmat Roohani Mission IMPORTANT NOTICE
Charitable Trust, U.S.A. FOR FOREIGN SUBSCRIBERS
For Atam Marg Publications Audio,
Video, CDs & DVDs For all enquiries about 'Atam Marg'
Contact : Baba Satnam Singh Ji Atwal viz. renewal, new membership, non-
Po. Box No. 32845, Sanjose,
CA - 95152, U.S.A. receipt of the magazine etc. and also for
Phone & Fax - 001-408-263-1844 procuring audios, videos & CDs; and
vgrmctusa@yahoo.com books authored by Sant Wary am Singh Ji,
please contact the following :
Atam Marg Organisation, New York
For Atam Marg Publications Audio, U. S. A.
Video, CDs & DVDs
P.O. Box. 190-167, BABA SATNAM SINGH JI ATWAL, SANJOSE
South Richmind Hill Phone & Fax - 001-408-263-1844
New York, 11419 vgrmctusa@yahoo.com
Tel : 718-322-2395 BHAI KULDIP SINGH - 408-230-8319

Atam Marg Spiritual Scientific CANADA


Educational Charitable Trust (U.K.) Mr. Parmjit Singh Sandhu
9 Elizabeth Rd., Walsall West Midlands Cell No. : 07788389135, TEL. NO. 604-593-2599
WS5 - 3PF U. K. Email:-pbkrj@yahoo.ca
For Atam Marg Publications S. Jasbir S. Ranu
Phone :- 604-589-9189
Audio, Video, CDs & DVDs
Contact : Mrs. Gurbax Kaur, ENGLAND
Mr. Jagtar Kulair BIBI GURBAKSH KAUR &
Tel : 0121 200 2818, Fax : 0121 200 2879 JAGTAR SINGH JI (JAGGI)
Voicemail : 08701654402 Phone - 0121-200-2818
Raj Mobile : 07968734058
Fax - 0121-200-2879
Email : info@atammarguk.com
Raj Mobile 07968734058
You will be pleased to know that For U.K. renewal of Atam Marg Magazine please
recitation by Sant Baba Waryam Singh Ji is forward cheque $ 30.00 payable to A.M.S.S.E.C.T.
being broadcast on Amrit Bani Radio Station, (U.K.) 9 Elizabeth Road, Walsall, West Midlands
Satellite Channel 0176 as per schedule given WS5 3 PF
below. This programme is sponsored by ‘Atam AUSTRALIA
Marg Spiritual Scientific Education Charitable
Trust’, U.K. BHAI JIWAN SINGH JI

Sunday 10.00 A.M. 11.00 A.M. Phone - 03-943-65865


Monday 7.00 P.M. 8.00 P.M. Fax - 03-943-65867

July, 2011 84 'Atam Marg’

You might also like