Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 86

'Awqm mwrg' 1 sqMbr, 2011

swl sqwrvW, mhInw sqM b r 2011 qqkrw


PwauNfr cyArmYn
sR I mwn sM q bwbw virAwm isM G jI mhwrwj 1. √øÍ≈Á’∆ 2
cyArprsn 2. bwrwmwhw 3
(sM q mwqw bIjI) rxjIq kO r jI, rqvwVw swihb
SUBSCRIPTION - ⁄≥Á≈ - (Á∂Ù) 4. dSmyS ipqw v`loN BweI inMgr nUM 4
√≈Ò≈È≈ ‹∆ÚÈ ’≈Ò Î∆ ’≈Í∆ aupdyS bKiSS krnw
B@@/- B@@@/- B@/- 5.. gurU CyvyN pwqSwh nwl BweI swDU 16
BH@/- B@H@/- (For outstation cheques) Aqy BweI rUpw dI pyRm gwQw
Postal Address for 'ATAM MARG' Enquiry,
6.. BweI mnsu`K jI qy rwjw iSvnwB 20
Money Order, Cheque and drafts in India :
ATAM MARG MAG. VISHAV G. R. M. 7. brsI qy ivSyS 29
CHARITABLE TRUST, Ratwara sahib,
P.o. Mullanpur Garibdas, Distt. Mohali - 140901
8. bMdgI nwmw 48
SUBSCRIPTION FOREIGN («ÚÁ∂Ù) 9. sqvMq kOr 55
Annual Life
10. auqSwh BrpUr sihj mwrg 59
U.S.A. 50 US$ 500 US$
U.K. 30 $ 300 $ 11. ishq r`iKAw igAwn 62
Aus. 80 $ 800 $
Europ 50 Euro 500 Euro √øÍr’ Èß. rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï
Postal Address for 'ATAM MARG' Enquiry, Money Awqm mwrg mY g zIn - IDAGBADCIA, 79
Order, Cheque and drafts from foreign to : rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï - @AF@ñBBEE@@A
VISHAV GURMAT ROOHANI MISSION gu . rqvwVw swihb ivKy - 9417214386
CHARITABLE TRUST AKM f pwT bu i kM g sbM D I -
Gurdwara Ishar Parkash, Ratwara Sahib (Near pr r ÔØ◊ Ï∆‹∆ dy syvwdwr -
prÓ √«Â’≈r IDAGBADCHA
Chandigarh) P.O. Mullanpur Garibdas, Teh. Kharar, Ï∆. ¡À‚ ’≈Ò‹ IDAGBADCHB
Distt. S.A.S. Nagar (Mohali) 140901, Pb. India. √Ã∆ Ó≈È ¶◊r r IDAGBADCH@
Exemption U/S 80-G upto 31.03.2012 vide L. No. ¡≈‚∆˙ Ú∆‚∆˙ Ò≈«¬ÏÃ∂r ∆ IHGBHADCHE, IDAGBADCHE
CIT-II/CHD/80G/TECH/245/2008-09/823 ◊πr » ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ «Ú«Á¡≈ Ó≥Ár rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï @AF@-BBEE@@C
√ø ګrr¡≈Ó «√øÿ ÓÀÓr Ø ∆¡Ò ÍÏ«Ò’ √’±Ò @AF@-BBEE@@D
Registration Under Foreign Contribution (Regula- ‹rr ÈÒ IDAGBADCHD
tion) Act 1976 R.No.115320023
jrU r I by n qI
Awqm mwrg mY g jIn nw imlx qy Aqy mhWpu r KW v` l o N dy S W ivdy S W iv` c Awqm mwrg dy pwTkW sbM D I
pR k wiSq ikqwbW mM g vwau x leI sM p rk nM . - by n qI hY ik kM i pau t rwisf isstm ho x krky mY g jIn
Head Office INDIA- (M) 94172-14391, 9417214379, swl bwAd Awpxy Awp bM d ho jWdw hY [ ikR p w krky
0160-2255002, Fax - 0160-2255009 po s t vwly ilPwPy qy Awpxy mY g jIn dI irinau v l fy t
U.S.A. - Baba Satnam Singh ji Atwal cY k krky mnIAwrfr bY N k frwPt jW mo b wiel nM b r
Phone and Fax : 408-263-1844 9417214391, 9417214379 qy sM p rk krky By t w By j
Bhai Kuldeep Singh Sher Gill skdy ho [ qW jo AwpI jI ko l Awqm-mwrg rU h wnI
Phone : 408-230-8319 piqR k w inrM q r inrivGn phu M c dI rhy [
Bhai Parmjit Singh Sandhu - Cell: 07788389135 ÍÃ’≈Ù’ Á∂ √Ì ‘º’ r≈÷Ú∂∫ ‘ÈÕ
Canada - Bhai Sarmukh Singh Pannu
Phone - 604-433-0408 «ÍÃø‡r, ÍÏ«ÒÙr Â∂ ¡À‚∆‡r Ï≈Ï≈ hrpwl «√øÿ rqvwVw
England - Bibi Gurbax Kaur /Jagtar Singh Jagi swihb È∂ “¡≈ÂÓ Ó≈r◊” ‹À ¡≈Î√À‡ «ÍÃø‡r˜, I@E
Phone : 0121-200-2818 «¬ø‚√‡r∆¡Ò ¬∂r∆¡≈, Î∂˜-B, ⁄ø‚∆◊Û∑ ÂØ∫ ¤ÍÚ≈ ’∂
Fax : 0121-200-2879, Raj Mobile : 07968734058
Óπº÷ ÁÎÂr “¡≈ÂÓ Ó≈r◊”, rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï, ‚≈’÷≈È≈
For more information please visit us on internet at:- ÓπÒªÍπr ◊r∆ÏÁ≈√, «‘√∆Ò ÷rÛ, «˜Ò≈ ¡À√.¬∂.¡À√
'Awqm mwrg' Email : atammarg1@yahoo.co.in sqMbr, 2011
http:# www.ratwarasahib.org, http # www.ratwarasahibmedia.org2
È◊r (ÓØ‘≈Ò∆) Í≥‹≈Ï ÂØ∫ ÍÃ’≈«Ù ’∆Â≈Õ
sM p wdkI
DMn DMn swihb sRI gurU goibMd isMG jI mhwrwj jI dy AwdyS muqwibk pMj ipAwirAW dy mu`KI j`Qydwr BweI
swihb BweI dieAw isMG swihbwn jI qoN c`lI Aw rhI pMRprw Anuswr ivSv gurmiq rUhwnI imSn rqvwVw swihb
dy bwnI s`cKMfvwsI sMq mhwrwj jI duAwrw syvw ismrn dIAW jugqIAW jo sIny bsIny ies sMpRdwie dy mhWpurSW
qoN clIAW Aw rhIAW sn nUM ilKq rUp dyx dI syvw 'Awqm mwrg' inrol mwisk piqRkw rwhIN ipCly sqwrW swl
cwr mhIny qoN inrMqr kIqI jw rhI hY[ DMn DMn swihb sRI gurU goibMd isMG jI dy 'dyg qyg jg mY doaU clY ]
rwK Awp muih Aaur n dlY]' mhWvwk nUM trst rqvwVw swihb v`loN Sbd lMgr clw ky pRYktIkl rUp idqw jw
irhw hY[
A`j q`k "Awqm mwrg" mYgjIn dI ivl`Kxqw rhI hY ik ies iv`c koeI vI ie`k A`Kr gurbwxI dy pRkwS
qoN bwhr nhIN pRkwiSq kIqw igAw hY[ Awaux vwly smyN dy iv`c vI ies mYgjIn nUM rwg dvYS qoN inrlyp r`K ky
AdvYq isDWq aup`r jwrI r`Kx dI pUrI-pUrI inrMqr koiSS jwrI r`KI jw rhI hY[ pRq`K nUM pRmwx dyx dI koeI
loV nhIN huMdI hY[ ies rUhwnI piqRkw nUM swry hI mjHbW sMpRdwvW dy jigAwsU pVH ky Awpxy jIvn AMdr AmlI
jwmW pihnw rhy hn[
28 qoN 31 AkqUbr q`k hr swl hI gurduAwrw eISr pRkwS rqvwVw swihb dI piv`qr pwvn BUmI aup`r
dySW ivdySW qoN jigAwsU Aw ky ies rUhwnI imSn dy bwnI mhWpurSW nUM SrDw dy Pùl ByNt kr ky AwpxI SrDWjlI
Arpn krdy hn[ s`cKMfvwsI sMq mhwrwj jI rqvwVw swihb vwilAW ny 17 jUn 1918 qoN lY ky 31 AkqUbr
2001 q`k ies mwq lok dI srIrk Xwqrw kIqI hY[ mhWpurSW dy srIr qoN bwAd aunHW dy jIvn swQI prm
pUjX siqkwrXog bIjI dI srpRsqI hyT ienHW cwr idnHW iv`c mhWpurSW dw brsI smwgm sMgqW bhuq hI SrDw,
ipAwr siqkwr nwl mnwauNdIAW clIAW Aw rhIAW hn[ pRaupkwrI mhWpurSW dy brsI smwgm smyN mYfIkl kYNp
lgw ky gurduAwrw eISr pRkwS rqvwVw swihb dI pwvn BUmI aup`r 'srb rog kw AauKd nwm' dy nwl AnykW hI
mrIjW nUM inrogI kwieAw cVHdI klW vwlw jIvn pRwpq huMdw hY[ ies brsI smwgm aup`r swDU sMq sbu`DI jIvI
gurU Gr dy kIrqnIey jogISvr Aqy hjwrW dI qwdwd iv`c jigAwsU dySW ivdySW qoN phuMc rhy hn[ ies leI
Awqm mwrg pwTkW dy crnW iv`c inmrqw sihq bynqI hY ik Awpo Awpxy nYiqk Prj nUM pihcwxdy hoey hux qoN
hI gurduAwrw eISr pRkwS rqvwVw swihb ivKy mhWpurSW dy dsvyN brsI smwgm aup`r phuMcx vwsqy iqAwrIAW
ArMB kr dyxIAW cwhIdIAW hn[ ivdySW iv`c bYTy mhWpurSW dy pRymIAW dy ipAwr Bry sMdySy phuMc rhy hn ik
aunHW v`loN hvweI jhwj dIAW itktW rqvwVw swihb phuMcx vwsqy bu`k krw leIAW geIAW hn[
swnUM Aws dy nwl pUrw-pUrw ivSvwS hY ik mhWpurSW dI pRyrnW SkqI muqwibk sMgqW ipCly swlW nwloN vI
v`D qoN v`D rqvwVw swihb ivKy phuMc ky mhwn siqsMg dw lwhw pRwpq krngIAW[ swry hI 'Awqm mwrg' dy
pwTk gurU pwiqSwh jI dIAW KuSIAW pRwpq krn vwsqy Sbd lMgr iv`c Xogdwn pwaux leI v`D qoN v`D mYNbr
bxwaux dI mhwn syvw krngy[ siqsMg smwgmW aup`r inSkwm pRymI AwpxI syvw gur-Sbd lMgr iv`c Byj ky
A`DI Bytw aup`r Awqm mwrg dy mYNbr bxwaux dI mhwn syvw inBwA rhy hn[ dySW ivdySW AMdr bYTIAW sMgqW nUM
ijQy ikqy vI ieh Awqm-mwrg mYgjIn phuMc irhw hY aunHW sMgqW dy crnW iv`c bynqI hY ik mhWpurKW dI dsvIN
brsI qy hr ie`k mYNbr A`gy hor 10-10 mYNbr bxwaux dI ikRpwlqw kro jI rqvwVw swihb vwly mhWpurK sMgq
iv`c Awm bcn kirAw krdy sn ik ijhVw vI ies gur-Sbd lMgr Awqm mwrg mYgjIn dy A`gy hor mYNbr
bxwaux dI syvw krygw SuB mno kwmnW pUrI hovygI jy inSkwm Bwv nwl syvw krygw qW nwm icq Awvygw Gr ivcoN
klHw klyS dUr ho jwxgy suKSWqI dw vrqwrw ho jwvygw[ gurU piqSwh jI swirAW nUM hI cVHdI klw nwm dwn dI
bKiSS krn Aqy v`D qoN v`D qn-mn-Dn krky syvw krn dw auprwlw bKiSS krn jI[ trst cyArprsn
sMq mwqw rxjIq kOr jI dy ASIrvwd nwl gurduAwrw eISr pRkwS rqvwVw swihb ivKy ivSwl lMgr hwl dI
iemwrq mhWpurKW dI brsI q`k bx ky kMplIt ho jwxI hY[ AnykW sMgqW dySW ivdySW qoN ies mhwn kuMB iv`c
qn-mn-Dn nwl ih`sw pw rhIAW hn[

'Awqm mwrg' 3 sqMbr, 2011


¡√π«È
¡√π«È ÍÃ∂Ó ¿∞Ó≈‘Û≈ «’¿∞ «ÓÒ∆¡À ‘« ‹≈«¬ÕÕ
Ó«È Â«È «Í¡≈√ Á√È ÿ‰∆ ’ج∆ ¡≈«‰ «ÓÒ≈ÚÀ Ó≈«¬ÕÕ
√≥ √‘≈¬∆ ÍÃ∂Ó ’∂ ‘¿∞ «ÂÈ ’À Ò≈◊≈ Í≈«¬ÕÕ
«Ú‰∞ ÍÃÌ «’¿∞ √π÷π Í≈¬∆¡À Á»‹∆ È≈‘∆ ‹≈«¬ÕÕ
«‹È∆ ⁄≈«÷¡≈ ÍÃ∂Ó √π √∂ «ÂÃÍ«Â ‘∂ ¡ÿ≈«¬ÕÕ
¡≈Íπ «Â¡≈«◊ «ÏÈÂ∆ ’«‘ Ò∂‘π ÍÃÌ» Ò«Û Ò≈«¬ÕÕ
‹Ø ‘« ’≥«Â «ÓÒ≈¬∆¡≈ «√ «Ú¤∞«Û ’«‘ È ‹≈«¬ÕÕ
ÍÃÌ «Ú‰∞ Á»‹≈ ’Ø È‘∆ È≈È’ ‘« √‰≈«¬ÕÕ
¡√» √π÷∆ Ú√≥Á∆¡≈ «‹È≈ Ó«¬¡≈ ‘« ≈«¬ÕÕ Í≥È≈ - 134-35
¡º√» Á∂ Ó‘∆È∂ Áπ¡≈≈ ◊π» ‹∆ ¿∞ÍÁ∂Ù ’Á∂ ‘È «’ ¡º√» Á∂ Ó‘∆È∂ «Ú⁄ «Ï‘π ’∞º‡∆ «Ï‘È Á∂ ÓÈ «Ú⁄ ÍÃ∂Ó ¿∞Ó«Û¡≈
«’ Ú≈«‘◊π» ˘ «ÓÒ∆¬∂Õ ‹«◊¡≈√» Á∂ ÓÈ Â∂ ÂÈ «Ú⁄ ÍÃÌ» ÁÙȪ Á∆ «Í¡≈√ Ò◊Á∆ ‘À, ⁄≈¡ ÍÀÁ≈ ‘π≥Á≈ ‘ÀÕ «¬‘ √Ì «÷º⁄
‹∆Ú ¡≥Á ’ÁØ∫ ÍÀÁ≈ ‘π≥Á∆ ‘ÀÕ «¬√ ÍÃ’≈ Á∆ «÷º⁄, ⁄≈¡, ¿∞Ó≈‘ Á∂ «Í¤∂ Ëπ ¡≥Á, «‹Ê∂ ÍÃÌ» Á∆ ¡≥√, ‹∆Ú-¡≈ÂÓ≈ Á≈ Ú≈√≈
‘À, ¿∞√ «Ú⁄ ‹ÁØ∫ ¡≈͉∂ Í»È ¡≈Í∂ (pure-self) Á∆ √Øfi∆ Á≈ ¡«‘√≈√ ‘π≥Á≈ ‘ÀÕ «¬‘ ¡«‘√≈√ ’∆ ‘À -
ÓÈ Â±≥ ‹Ø«Â √»Íπ ‘À ¡≈͉≈ Ó»´ ͤ≈‰ÕÕ Í≥È≈ - 441
ª ‹∆Ú, √«Â√≥◊∆¡ª, ◊π» «Í¡≈«¡ª, √≥ª ˘ Ï∂ÈÂ∆ ’Á≈ ‘À «’ ÓÀ˘ ‘∆ È≈Ò «ÓÒ≈Í ’≈ «Á¿∞Õ ‹«◊¡≈√» ˘ «¬‘ Í»È
«ÚÙÚ≈Ù ‘À «’ √≥Â, «‹È∑ª ˘ ÍÃÌ» √≈√-«◊≈√ «Ú√Á≈ È‘ƒ, ÍÃÌ» ÍÃ∂Ó Á∂ √‘≈¬∆ ‘È, ¿∞È∑ª Á∂∂ ⁄ȃ Òæ◊‰ È≈Ò ‘∆ ÍÃÌ» «ÓÒ≈Í
√≥ÌÚ ‘ÀÕ ◊πÏ≈‰∆ «Ú⁄ √≥ª-Ó‘ªÍπÙª Á∆ Ú«‚¡≈¬∆ Á≈ ÏÛ≈ Ú‰È ‘ÀÕ ¡√ƒ ’¬∆ Ú≈∆ ¡«◊¡≈ÈÂ≈ Ú√ √≥ª Á∆ «ÈøÁ≈ ’’∂
¡≈͉≈-¡≈Í √π¡≈È Á∆ Ï‹≈¬∂ ‘Ø ÓÀÒ ⁄Û∑≈ ÒÀ∫Á∂ ‘ªÕ ◊πÏ≈‰∆ Á≈ ’ÊÈ ‘À -
√≥Â≈ ’¿∞ Ó«Â ’ج∆ «ÈøÁ‘π √≥ ≈Óπ ‘À ¬∂’ØÕÕ Í≥È≈ - 793
√≥ √≥«◊ ¡≥« ÍÃÌπ ‚∆·≈ÕÕ Í≥È≈ - 293
ÍÃÌ» È∂ «¬‘ √≥√≈ ‘∆ √≥ª Á∂ «‘ √≈«‹¡≈ ‘À, Ì≈Ú ‹∆Ú Á≈ ‹∆ÚÈ ÓÈØÊ √≥ Ú≈Ò≈ ‹∆ÚÈ Ë≈È ’È≈ ‘ÀÕ ÍÃÌ», √≥ª
Á∂ √≥«◊ Ú√Á≈ ‘À Ì≈Ú √≥ª È∂ ÍÃÌ» ˘ Í≈ «Ò¡≈ ‘π≥Á≈ ‘ÀÕ Ï≈≈Ó≈‘ Á∂ ’Â≈ ◊π» ¡‹È Á∂Ú ‹∆ “◊Ø∫‚” ≈◊ «Ú⁄ «Ò÷Á∂ ‘È -
√ج∆ √≥Â∞ «‹ Ì≈ÚÀ ≈ÓÕÕ √≥ ◊Ø«Ï≥Á ’À ¬∂’À ’≈ÓÕÕ
√≥ ’À √≥«◊ Ï√À «ÁÈ∞ ≈«ÂÕÕ √≈«√ √≈«√ √≥‘ ÍëÂÍ≈«ÒÕÕ Í≥È≈ - 867
√≥ª Á∂ √≥◊, ÍÃÌ» ≥◊ ⁄Û∑Á≈ ‘ÀÕ √≥ª Ó‘ªÍπÙª Á∆ √≥◊ ’È È≈Ò ÍÃÌ» «Í¡≈ Íͺ’ ‘π≥Á≈ ‘À ¡Â∂ Áπ«È¡≈Ú∆ «Í¡≈
«Îº’≈ «Á√‰ Ò◊ ÍÀ∫Á≈ ‘ÀÕ ‹«◊¡≈√» ˘ «¬‘ «ÚÙÚ≈٠ω ‹ªÁ≈ ‘À «’ ÍÃÌ» Á≈ √π÷ ‘∆ ¡√Ò √π÷ ‘ÀÕ «¬√ Ò¬∆ ¡≈Í≈ Ì≈Ú «Â¡≈◊
’∂ Ï∂ÈÂ∆ ’È∆ ⁄≈‘∆Á∆ ‘À «’ ‘∂ ÍÃÌ»! √≈˘ «Ú¤«Û¡ª ˘ ÒÛ Ò≈ Ò¿∞Õ ‘¿∞ÓÀ Ø◊ Ú∆ √≥ª Á∆ √≥◊ ’È È≈Ò ‘∆ «Ó‡Á≈ ‘ÀÕ
◊π» ¡‹È Á∂Ú ‹∆ ◊¿∞Û∆ ≈◊ «Ú⁄ «Ò÷Á∂ ‘È -
√≥ ’À √≥«◊ «Ó«‡¡≈ ¡‘≥’≈πÕÕ «ÁÃ√«‡ ¡≈ÚÀ √Ìπ ¬∂’≥’≈πÕÕ Í≥È≈ - 189
√≥ª Á∆ √≥◊ ÍÃÌ» «ÓÒ≈Í Á≈ ͺ’≈ √≈ËÈ ‘ÀÕ √≥ª Á∂ √≥◊ «‹È∑ª È∂ ÍÃÌ» √ ⁄≈«÷¡≈ ‘À, ¿∞‘ Í»È ÂΩ Â∂ «ÂÃÍ ‘Ø ‹ªÁ∂
‘È, ¿∞È∑ª ˘ ‘« √ ¡≈¿∞‰ Â∂, ¿∞‘ ¡È-√ª Íë ªÿÁ∂ È‘ƒÕ ◊πÏ≈‰∆, ÍÃÌ» √ «Ú⁄ ≥◊∂ ‘ج∂ √≥ª Á∆ √≥◊ ’È Á≈
¿∞ÍÁ∂Ù «Á≥Á∆ ‘ÀÕ ◊π» ¡‹È Á∂Ú ‹∆ “Ó≈» ≈◊” «Ú⁄ Ú‰È ’Á∂ ‘È -
È≈È’ ’⁄«Û¡≈ «√¿∞ ÂØ«Û „»«„ √‹‰ √≥ ͫ’¡≈ÕÕ
˙«¬ ‹∆Ú≥Á∂ «Ú¤∞Û«‘ ˙«¬ Óπ«¬¡≈ È ‹≈‘∆ ¤Ø«ÛÕÕ Í≥È≈ - 1102
«‹È∑ª ‹∆Ú «¬√Â∆¡ª ¿∞Â∂ ÍÃÌ» È∂ ◊π» Áπ¡≈≈ «¥Í≈ ’’∂∂ ¡≈͉∂ È≈Ò «ÓÒ≈ «Ò¡≈ ‘À, ¿∞È∑ª ˘ «Î «Ú¤ØÛ≈ È‘ƒÕ ÍÃÌ»
«ÓÒ≈Í ¿∞Í≥ Á»¬∆ - ÁÚÀ Á≈ ÷≈ÂÓ≈ ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À; «Ú¤ØØ≤Û≈ ª «Î ‘؉ Á≈ √π¡≈Ò ‘∆ ÍÀÁ≈ È‘ƒ ‘π≥Á≈Õ ÈÁ∆, √Ó≥πÁ «Ú⁄
«ÓÒ’∂ ¡≈Í≈ Ì≈Ú «Ó‡≈ «Á≥Á∆ ‘ÀÕ «¬√ «ÓÒ≈Í Á∆ ÙÂ, ¡≈Í≈ Ì≈Ú Á≈ «Â¡≈◊ ‘ÀÕ ¡≈Í≈ «Â¡≈◊ ‘∆ È ’È≈ ÍÃÌ» «ÓÒ≈Í Á∂
√Â∂ «Ú⁄ √Ì ÂØ∫ Úº‚∆ π’≈Ú‡ ‘ÀÕ ◊π» ‹∆ «¬√∂ Ò¬∆ ’«‘ ‘∂ ‘È -
¡≈Íπ «Â¡≈«◊ «ÏÈÂ∆ ’«‘ Ò∂‘π ÍÃÌ» Ò«Û Ò≈«¬ÕÕ Í≥È≈ - 135
◊π» ‹∆ ÍÃÌ» ÍÃ∂Ó ˘ ¡«ÚÈ≈Ù∆ Á√Á∂ ‘ÈÕ ÍÃÌ» ‘∆ ‹∆Ú Á≈ ÷Ú≈Ò≈ ‘ÀÕ «¬√ Ò¬∆ ‹∆Ú Íë ¿∞ÍÁ∂Ù ‘À «’ ¡À√∂ «÷¡’
ÍÃÌ» Á∆ ÙÈ «Ú⁄ ‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ‘ÀÕ ÍÃÌ» ÙÈ «Ú⁄ ‹≈‰ Ú≈Ò∆ ‹«◊¡≈√» ‹∆Ú «¬√Â∆ ‘∆ √π÷ «Ú⁄ Ú√Á∆ ‘ÀÕ ÍÃÌ» ÙÈ Á≈ √π÷
‘∆ √Á∆Ú∆ √π÷ ‘ÀÕ ÍÃÌ» Á«¬¡≈ Á∂ Í≈Â Ï‰È Ò¬∆ ‹∆Ú ˘ ¡≈Í≈ Ì≈Ú «Â¡≈◊ ’∂ ÍÃÌ» ÙÈ «Ú⁄ ‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ‘ÀÕ ¡≈Í≈
«Â¡≈◊ Â∂ ÙÈ∆ ‹≈‰ Á≈ √Â≈ √≥ª, Ó‘ªÍπÙª Á∆ √≥◊ ÂØ∫ ÍÃ≈Í ‘π≥Á≈ ‘ÀÕ ◊π» ’ÊÈ ‘À -
ÓÀ Á«√‘π Ó≈◊π √≥Â‘Ø «’¿∞ ÍÃÌ» «ÓÒ≈¬∆¡≈ÕÕ
ÓÈ∞ ¡«Í‘π ‘¿∞ÓÀ ‹‘𠫬Â∞ Í≥«Ê ‹πÒ≈¬∆¡≈ÕÕ Í≥È≈ - 1098

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


4
dSmyS ipqw v`loN BweI inMgr nUM aupdyS bKiSS krnw
sM q virAwm isM G jI
bwnI iv. gu . rU . imSn[
siqnwmu sRI vwihgurU, nhIN bu`iJAw hwly q`k[ haumY dy mMfl dy AMdr GuMm
DMn sRI gurU nwnk dyv jIE mhwrwj! irhw hY[ Pyr mhwrwj ieh pwT kIqy hoey, kIrqn kry
fMfauiq bMdn Aink bwr srb klw smrQ] hoey, syvw krI hoeI, byAMq dwn kry hoey, KyclW shIAW
foln qy rwKhu pRBU nwnk dy kir hQ ] AMg - 256 hoeIAW; ieh sB ik`Qy jweygw? mhwrwj kihMdy, ieh
iPrq iPrq pRB AwieAw pirAw qau srnwie] jWdy ikqy nhIN ienHW dw byAMq Pl hY, qyry ihrdy dI
nwnk kI pRB bynqI ApnI BgqI lwie] AMg - 289 ijhVI mYl hY iehnUM inrml kr deygw ieh[ qyrw ic`q
Dwrnw - ipAwry jI sMsw myrw auqr igAw, l`gx lg jweygw bwxI 'c[ jy Blw ic`q lg ky vI
ipAwry jb qy drSn pwieAw[ mhwrwj swfy qoN g`l nw bu`JI geI? Pyr kihMdy qYnUM
swDsMgq jI, g`j ky bolxw siqnwm sRI vwihgurU[ bhuq lMmy smyN vwsqy qYnMU svrgW dw vwsw imlygw[ Coty
gurU mhwrwj dI Apwr ikRpw dy sdky, kwrobwr sMkocdy ijhy svrg vwsqy AsIN qrly lYNdy hW ik drgwh 'c
hoey gurU mhwrwj dy crnW 'c sSoBq hoey bYTy EN, Bwg jw ky koeI du`K nw imly[ AYsw nw hovy ik koeI QW nw
qoN bgYr siqsMg dI pRwpqI nhIN huMdI, AYsw swry imly swnUM qy Pyr D`kw id`qw jwvy[ kuC dyr EQy rhIey,
mhWpurSW dw mq hY, ik myrw sMsw auqr igAw drSn sùK SWqI nwl rhIey ikauNik auh Bog lok hY[ auh Pyr
krky, mhwrwj kihMdy iehdw hI JgVw hY, sMsw hI Coty vI hYgy, v`fy vI hYgy[ Awh ijvyN swfy dyS dy ivcoN
sMswr hY[ ie`k g`l smJ 'c AwauxI hY swfy, jy qW bwhr jWdy ny, pihlW in`ky-in`ky dySW 'c jWdy ny,
swrI izMdgI 'c Aw geI qW, qW AsIN ij`q gey, jy mlySIAW 'c cly gey, QweIlYNf, hor pryH bRhmw vl nUM
nw AweI qW nhIN ij`qy, auh ie`k smJ huMdI hY, ie`k A`gy inkl jWdy sI, jwpwn cly gey, eyDr Arb
bu`Jxw huMdw hY[ jy qW bu`J jwvy Pyr qW g`l bx jWdI kMtrIAW 'c cly gey, aus qoN A`gy jwx vwly hor A`gy
hY, nhIN qW swrI izMdgI Kpdw hY - v`D gey[ ietlI cly gey, PrWs 'c cly gey, bYlzIAm
nwnk lyKY iek gl horu haumY JKxw JwK ] 'c cly gey, nIdrlYNf, nwrvy, jrmn 'c cly gey;
AMg - 467 ijauN-ijauN A`gy nUM jWdy hW hor su`K vDdw hY Pyr
ieMglYNf cly gey[ auQy hor hI rUl ny, Bu`Kw hI nhIN
gurU mhwrwj kihMdy ny jy ie`k g`l bu`J igAw qW
mrdw koeI, suK` -SWqI hY jy hor vI A`gy cly gey, kwnyfw
bu`J igAw[ hux iehdy ivc bVIAW hI lMmIAW cOVIAW
cly gey, AwstrylIAw, AmrIkw 'c cly gey ieh phuc M
ivcwrW AwauNdIAW ny ik AsIN nyk kMm krdy hW, dwn
dy ihswb nwl hY[ ies AwSy nwl aunHW dySW 'c jWdy
idMdy hW, siqsMg krdy hW, pwT krdy hW, hor AnykW
hW ik EQy guzr sohxI hoeygI, gorimMtW dy kwnUMn
iksm dI shwieqw krdy hW, bImwr ho gey auhdI
vDIAw ny, eysy qrHW dy nwl svrg lok hY[ pihlW
qImwrdwrI krdy hW, ielwj nw ho skdw hovy pYsy iek`Ty
svrg gMDrB lok hoieAw krdw hY, ie~Qy dy rwj
krky idMdy hW, gurU ky lMgr clwauNdy hW[ ikMnw kuC ho
bwdSwh nwloN sO guxW su`K izAwdw hoieAw krdw, bVw
irhw hY sMswr dy ivc nykI vwly pwsy, swrI hI nykI
v`fw su`K hY, swfy kol qW bwdSwh dw hI su`K nhIN[
krdy hW, bdI nUM qW C`f idE[ auhdw qW sbMD nhIN
grIb AwdmI hW, pqw hI nhIN ik auh ikvyN rihMdy
hud
M w ienHW g`lW dw[ nykI dw sbMD hud M w hY ikauNik AsIN
ny, iks qrHW aunHW kol sB cIzW huMdIAW ny[ aus qoN
ies rsqy pey hoey hW[ hux mhwrwj jI ieh kihMdy
sO guxW izAwdw su`K dyv gMDrB lok 'c hoieAw krdw
ny ik -
hY[ aus qoN sO guxW izAwdw suK ip`qr lok 'c huMdw
Awvn Awey isRsit mih ibnu bUJy psu For ] hY[ iesy qrHW igxI jwE qusIN sO-sO guxW suK vDdw
AMg - 251 hY, ijhVw ieMdR lok hY 10 Krb izAwdw guxW su`K hY
jy qW bu`J ilAw qW, qW TIk hY nhIN qW pSU ie`Qy dy rwjy nwloN[ Pyr krm dyv lok hY, Ajwn dyv,
dw drjw hI rihMdw hY[ AYny pwT krky AYnw sB kuC pRjwpq lok hY[ Pyr purIAW Aw jWdIAW ny iqMn muKI
krky Pyr qr`kI nhIN huMdI, ieh g`l zrw smJx vwlI dyviqAW dI bhuq izAwdw qp kIqw hovy Pyr bRhm lok
hY[ auh kihMdy AsIN kdoN ikhw hY ik ieh sB ibrQy 'c jWdw hY[ Pyr iSv lok 'c cilAw jWdw hY[ AKIrlI
jWdy ny, pr AsIN ieh zrUr kihMdy hW ik haumY dy h`d hY bYkuMT Dwm, ie`Qy q`k AsIN cly jWdy hW[ Pyr
mMfl dIAW bwqW ny swrIAW[ ikauNik auhny hukm nUM ieh ibrQw qW nw hoieAw swfw, bwxI pVHI hoeI dwn
'Awqm mwrg' 5 sqMbr, 2011
kIqy hoey, syvw kIqy hoey[ mhwrwj kihMdy quhwnUM AsIN hY, auh jwixAw hoieAw hI hY, bu`JI hoeI g`l nhIN[
ie`k g`l smJwauNdy hW[ AsIN aus suK ` 'c quhwnUM iljwxw auh ikRSmw nhIN AwieAw jlvw nhIN vwpirAw[ jdoN
cwhuMdy hW ieh swry su`K iek`Ty kr lE, ieh AYs qrHW jlvw vwpr igAw aus vyly iek dm bMdw mhWpurS
smJ lE ik ieh ie`k bUMd hY smuMdr dI, swry su`K bx jweygw[ mnsUr ny ieh jlvw q`ikAw sI, A`KW
bYkuMT Dwm q`k qy ij`Qy AsIN iljwxw cwhuMdy hW auh nwl dyK ilAw s`c[ ruk nw hoieAw, au~cI bol ipAw
smuMdr hY su`K dw[ smuMdr hY su`K dw ie`k bUMd qy 'Anhl h`k bgo' 'Anhl h`k bgo' AhM bRhmAsvI;
smuMdr dw kI mukwblw hY so ies krky AsIN kihMdy iblkul s`c kih irhw sI, s`c BwieAw nw, bVIAW
hW - qklIPW ausnUM id`qIAW, ikMinAW dySW 'c, cIn q`k
nwnk lyKY iek gl horu haumY JKxw JwK ] cilAw igAw[ ij~Qy jw ky vsy auQoN Pyr k`F idqw[
AMg - 467 swDUpxu w iqAwg id`qw, igRhsqI ho igAw, sUq v`tx l`g
auh g`l nhIN AsIN bxw skdy, bhuq muSkl hY, igAw[ k`pVy buxn l`g igAw, C`f id`qw sB kuC[ auh
bVy AiBAws dI loV hY, pUrn q`q byqy mhWpurS dI AMdrlI scweI nUM d`b nw sikAw, iksy qrHW dbw ky;
sMgq dI hr vkq loV hY, Pyr auh sMgq nhIN kuC ikauNik s`c dyK ilAw sI, s`c nUM aus ny bol id`qw[
vI krdI, ijMnI dyr q`k mMndw nhIN[ mMnx dI loV hY, AKIr ivcwry nUM sUlI 'qy cVHnw ipAw, srIr dy tukVy-
kmwaux dI loV hY, ieh sMsw ipAw hoieAw hY mnu`K tukVy krw ley[ bVI Bwrw ausnUM torture dw swmHxw
dy mn ivc; ieh vwihgurU ny pw id`qw[ krnw ipAw[ ikauNik auhny lyKy ie`k g`l nUM pRgt kr
id`qw[ hux sMq nhIN krdy, auh AYs qrHW nhIN krdy
ijin ric ricAw puriK ibDwqY nwly haumY pweI ]
ik gwhk nhIN hY -
AMg - 999
ivxu gwhk gux vycIAY qau guxu shGo jwie ]
pihlw q`q haumY dw pw idqw, mhwrwj kihMdy,
AMg - 1086
ieh qW J`Kxw JwK hY ijhVw qusIN qury iPrdy EN[ auh
lyKy vwlI ijhVI g`l hY auh bVI AOKI hY ik lyKy vwlI dUjw ieh hY ik koeI ivrlw hI hY ijhny ieh
g`l kI hY? auh Akl nwl qW AwauNdI nhIN hY, pVHn g`l smJI hY swry nhIN smJdy ik swry sMq smJ
vwlw qW nyVy dI vI nhIN lMGdw AwdmI[ ieh ijhVy jwxgy[ hW, TIk hY, ByK vgYrw hYg,y Awpxw guzwrw krI
gUVH isDWq ny kmweI krky AMdroN pYdw huMdy ny, ieh jWdy ny, pYsw tkw Aw jWdw hY, lMgr vI clwauNdy ny,
ikqwbW vgYrW pVH ky nhIN, AwdmI iblkul nhIN jw sB kuC krdy ny[ lyikn phuMc vwlw nhIN koeI, koeI-
skdw EQy, auhdI surqI hI nhIN auQy phuMcdI[ bu`DI koeI hudM w hY phuc
M vwlw[ kihMdy ijhVw phuc M igAw auh
nhIN phuMcdI[ ieh qW swDn kry bYT ky[ mhWpurS dI Cupw lYNdw hY[ auh rOlw nhIN pwauNdw, rOlw pwieAw mnsUr
hovy sMgq auh nwl dI nwl d`sI jwvy, mhWpurS dI ny, sUlI 'qy cVHnw pY igAw[ bhuq AjIb qrHW dIAW
sMgq qoN bgYr nhIN auqr skdw[ pVHy ilKy swry gyVy bwqW ny ieh, so mhwrwj kihMdy ieh ijhVw SMkw hY
KWdy iPrdy ny[ nw mn iv`c ipAw hoieAw, ieh auqrdw nhIN[ Pyr swfy
mn ivc AwauNdw hY ik AsIN qW gurU nwnk swihb dI
ie`k lyK Awqm-mwrg mYgjIn iv`c id`qw sI AsIN drgwh iv`c cly jwxw hY, drgwh 'c cly qW jwvWgy
- lyikn auQy pIrIAf hY, beI BweI Ajy qYnMU igAwn nhIN
jb hm hoqy qb qum nwhI Ab qum hhu hm nwhI ] hoieAw, krm, aupwSnw, igAwn, ivigAwn; q`q byqy
AMg - 339 mhWpurS dw bcn nhIN hoieAw, ies krky qyry kIqy
Awh is`DIAW g`lW ny cwr[ jdoN AsIN sIgy, mYN hoey siqsMgW dw, bwxI pVHI dw Pl AsIN qYnUM idMdy hW
kihMdw sI mYN vI hYgw, EnW icr qUM nhIN AwieAw[ jd pr ipAwirAw Pyr muV ky mnu`K bxnw pYxw hY ikauNik
qUM Aw igAw, mYN mr igAw[ ik`fI v`fI g`l hY ieh[ qUM Xog iBRSt ieQy AwieAw hYN[ Xog iBRSt hYN, kirAw
Awh g`l iksy dI smJ iv`c nhIN AweI, ijhdy kol qW sB kuC[ lyikn qUM pUrw nw ho sikAw[ nwmdyv jI
jw ky AsIN kihMdy sI ik Awh lyK lY, auh kihMdw sI vrgw nw ho sikAw, kbIr swihb vrgw nw ho sikAw,
ik iehdy bwry qW pqw hI nhIN lgdw ik jIv dw kI rivdws jI vrgw nw ho sikAw[ ies krky ijhVI
Aisq`qÍ hY, ieh hY ik nhIN hY[ s`cI hY rUh ik JUTI AglI drgwh hY vwihgurU dI, auQy qYnMU QW nhIN imlxw[
rUh hY[ ieh prCwvw hY ik ieh kI hY? nhIN jd q`k lower level dI drgwh 'c qYnMU QW imlygw[ suK ` byAq
M
AwdmI AMdr jWdw, AMdrlI Koj nhIN krdw, ivvyk hoxgy, hzwrW swl qUM ie`Qy rih skdw hYN, lyikn jdoN
mMfl 'c ibrqI gey qoN bgYr ijhVw jwixAw hoieAw q`k qYnUM pUrn igAwn nhIN huMdw, jlvw nhIN q`kdw

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


6
Awqm SwKSwqkwr nhIN huMdw[ muV-muV ky qYnUM jMmxw rwq rihMdI huMdI hY[ Ajy qW hnHyrw ipAw hY bwhr,
mrnw pvygw[ ie`Qy hux do qrHW dy bMdy hudM y ny ieh ies gurU AMgd swihb nUM ikhw, k`pVy cu`k ley Dox dw
qrHW kihx qy ik mYN cilAw jwvWgw, cilAw qW jWdw mswlw lY ilAw[ pUrw hI inScw hY[ bwhr inkl ky
hY, inScw hY auhdw, surq rihMdI hY ausdI; pr auh kI dyKdy ny ik bwrHW v`jy ny idn dy[ Du`p inklI hoeI
Ajy bMDn nhIN t`uitAw, haumY dy mMfl qoN bwhr nhIN hY, k`pVy Do ky, sukw ky, qYhW lw ky lY Awey[ kihMdy,
inkl sikAw[ g`l Ajy smJ nhIN AweI, haumY dw lY AwieAw purKw[ kihMdw mhwrwj! Du`p bhuq sI[ sRI
nwS nhIN hoieAw, mhwrwj kihMd,y jy haumY dw nwS nhIN cMd kihx l`gy ik Awh cyly gurU nUM pqw nhIN kI
ho sikAw qW ipAwirAw! - hoieAw hY beI rwq peI hoeI hY, k`pVy Do ilAwieAw
haumY eyhw jwiq hY haumY krm kmwih ] kihMdw, sukw vI ilAwieAw[ gurU dw bcn siq krky
haumY eyeI bMDnw iPir iPir jonI pwih ] nhIN sI mMinAw aunWH ny, AwpxI Akl sI aunWH dy ivc[
AMg - 466 ie`QoN auh PylH ho gey[ ienHW ny gurU dy bcn nUM mMn
ijhVy qUM nyk krm kr irhw hYN, auh qUM kih ilAw, jd ieho ijhI siQqI hovy Pyr gurU guraupdyS
irhw hYN, mYN kr irhw hW, qyry nwl icMbV irhw hW[ suxwieAw krdw hY[ auh ikhVw suxwauNdw hY[ hux dy
auh icMbVy hoey qYnUM Pyr Pl dyxgy[ mwVy vI idMdy ny, pVHy hoieAW nUM qW pqw hI nhIN cwhy ijMnw jIA krdw
cMgy vI idMdy ny, hQkVI cwhy sony dI pihn lY, hIry hY ikqwbW pVH lE, ikauNik glq g`lW ho geIAW[
jvwhrwq l`gy hoey ny, iJliml-iJliml krdI hY, hY bhuq glq g`l ho geI, kljug Aw viVAw pRcwrkW
qW hQkVI hI, cwhy lohy dI pihn lY[ lohy dI h`QkVI dy mUMh ivc[ ikRSn mhwrwj nUM kihx l`gy, mhwrwj!
vI bMDn hY qy ieh vI bMDn hY, Awh g`l nUM AsIN hMs qW hYgw, vydW dy slok dohW PMGW 'qy au~kry hoey
smJ nhIN sky[ auhnUM drgwh dy ivcoN dubwrw Byj id`qw ny pr ieh kIVy mkOVy KWdw hY, swfI qW smJ qoN
jWdw hY ik jwh hux pUrw kr[ ilK id`qw jWdw hY auhdy bwhr hY g`l[ ikRSn mhwrwj ny ikhw ik iehny d`s
m`Qy 'c ik qYnUM gurU iml jweygw[ gurU dw bcn kmw id`qw ik kljug dy ijhVy pRcwrk hoxgy, aunHW dI bu`DI
leIN, gurU nUM pRsn
M kr leIN, ikauNik gurU qYnMU ie`k g`l bVI qyz hoeygI[ aunHW dIAW kUtySnW swrI dunIAW Br
d`sygw - dy mzhbW dIAW Xwd hoxgIAW[ pr Awp aunHW dw
jIvn ivSy ivkwrW qoN aupr nhIN hoeygw ikauNik aunHW
ijs no dieAwlu hovY myrw suAwmI
dy AMdr hnHyrw rhygw[ q`q byqy mhWpurS dI sMgq nw
iqsu gurisK gurU aupdysu suxwvY ] AMg - 306
hox krky hnHyry dIAW g`lW Awp krngy, hnHyry dIAW
auh dieAwl ho ky suxwauNdw hY, ijMnw icr nhIN g`lW sMswr nUM isKwauxgy[ auh cIzW vrq rhIAW ny,
dieAwl huMdw, cùp rihMdw hY, iblkul nhIN boldw, auh iksy nUM nhIN pqw ik 'gur aypdyS kI huMdw hY, mYN
kihMdw hY gwhk hI nhIN hY - ikMinAW nUM p`C
u cui` kAw hW[ ikauNik koeI sbjYkt PVdw
ivxu gwhk gux vycIAY qau guxu shGo jwie ] hI nhIN hY[ kihMdy, ies dw nhIN pqw lgdw[ mYN ikhw
gux kw gwhku jy imlY qau guxu lwK ivkwie ] ik AYs qrHW kro, pqw lwaux vwlw koeI lY AwE, auhnUM
AMg - 1086 isropw v`fw dyxw Cotw nhIN dyxw[ fyFw dy dyvWgy dUijAW
pqw huMdw hY mhwqmw nUM, sB dI ibrqI dw pqw nwloN[ ieh is`Dw hI A`Kr hY iehdy 'c hY kI[ kihMdy,
huMdw hY ik ieh ik`Qy ky AtikAw hoieAw hY[ auh qusIN d`s idE? mYN ikhw mYnUM d`sx dw AiDkwr nhIN
siqsMg krdw hY hOlI-hOlI auhnUM soJI pY jWdI hY, hY, mYnUM Ajy vwihgurU ny ikhw nhIN hY ik qUM d`s idAw
AMdr jd nwm dw bl hulwry mwrdw hY Pyr iek kr[ ies krky jy mYN Byq KoilHAw qW mYN gunhgwrW 'c
AvsQw AYsI AwauNdI hY ik jo bcn mhWpurSW dy mu`K KVH jwvWgw jw ky[ auh g`l dw hI nhIN pqw lgdw
qoN inkl jwvy, auhnUM iblkul s`c mMndy ny[ ikauNik Aswfw ijhVw ipClw ivrsw sI AsIN aus nwloN
gurU nwnk ny ikhw ik purKw dupihrw ho igAw, tu`t gey[ swDU, sMq Awm suBwivk g`lW kirAw krdy
qUM myry k`pVy Do ilAw[ pihlW igAw sRI cMd, auh kihMdw sI[ sMqW dI qW hux sMgq hI nhIN imldI[ nw sMq
mhwrwj kuC Awrwm vI kr lYx idAw kro[ qusIN qW itk ky bihMdw hY koeI[ n`Ty hI iPrdy ny, jigAwsUAW
s`qry-bh`qry huMdy jWdy EN? Ajy A`DI rwq hY, l`KmI nUM bVw AOKw hY, gurU nwnk pwqSwh ny, cwr audwsIAW
dws nUM ikhw auhny vI tu`tvW jvwb id`qw[ bwbw jI nUM krn qoN bwAd, Awp cu`p krky, it`k ky bYT gey ik
ikhw, bwbw jI bwhr gey, kihMdy mhwrwj! jdoN AsIN hux ie`Qy sMgq AweygI, Bjn bMdgI krngy, hux
hl joVn jWdy hW qW iqMgV cVHdw hud M w hY[ ie`k pihr pRYktIkl krwvWgy, ienHW qoN[ Pyr auh sMsw auqrdw hY

'Awqm mwrg' 7 sqMbr, 2011


ijhVw mhwrwj ny ikhw hY - hoieAw? kihMdw, Syr Aw igAw sI, quhwnUM suMGdw sI,
auqir gieE myry mn kw sMsw mYN qW drKq 'qy cVH igAw[ kihMdy ik`Qy ku AwieAw
jb qy drsnu pwieAw ] AMg - 1218 sI? kihMdw auQy[ kihMdy ieh ingHw huMdI hY, jy A`K dy
auh sMsw hI sMswr nUM duKI kr irhw hY, ijMnW icr koey iv`c auNglI dy lE, cMd do idsx lg jWdy ny[
sMswr idsdw hY, EnW icr sMsw hY g`lW nwl jy mYN kih jy kmzor ho jwvy, moqIAw ho jwvy, ie`k-ie`k blb dy
dyvW ik vwihgurU hY iblkul glq hY[ mYN mMinAw hI cwr-cwr id`sx lg jWdy ny, huMdw ie`ko hI hY, A`K 'c
nhIN, auqoN-auqoN bol ky bu`DI dy bl nwl g`l kr irhw Prk pY igAw[ ingHw 'c Prk pY igAw[ kihMdy, eyvyN
hW[ mMinAw sI BweI Gn`eIey ny[ bwbw Bwg isMG jI ny ipAwirAw! ijhVI AMdrlI soJI hY, auhdy 'c Prk pY
mMinAw, m`D pRdyS 'c gey hoey ny qy auQy Syr hI Syr ky lgdw hY ik Awh Syr hY, Awh s`p hY, Plwxw hY,
rihMdy ny, bhuq Syr pihlW vI bhuq Syr huMdy sI, hux cor hY, pr ieh swrw hI pRmySr hY, gurU nwnk swihb
vI auQy ku hI r`Ky hoey ny kwCwkwnHw dy jMglW 'c[ auQy hI ny, hor ie`Qy hY nhIN[ swnUM qW idisAw hI nhIN Syr[
hnHyrw hox l`igAw qW aus eyrIey dy ijhVy lok rihMdy ieh sMsw auqrn dI bwq hY pRYktIkl bwq hoieAw
sI kwhlI-kwhlI GrW nUM n`T rhy sI ik jMgl 'coN inkl krdI hY[ so -
c`lIey[ auh bYTw dyK ky sMqW nUM ik pwxI dy kMFy bYTw Twkur qum@ srxweI AwieAw ]
hY ie`Qy qW rwq nUM SyrW ny Aw ky pwxI pIxw hY[ ivcwrw auqir gieE myry mn kw sMsw jb qy drsnu pwieAw ]
bwl-XogI hY, 22 ku swl dI Awp dI aumr sI aus AMg - 1218
vyl[y ltbOrI dI hwlq 'c rihMdy hud M [y msq rihMdy hud
M ,y jdoN jlvw dyK ilAw, Pyr Anhl-h`k-bgo kihxw
pYdl hzUr swihb nUM jw rhy sI[ kihx l`g,y bwl XogI! hI ipAw ikauNik A`KW nwl dyK ilAw sI[ Pyr Bu`lx
Awh nyVy hI hY ipMf qUM auQy Aw jw[ nwly qW pRSwd dI g`l qW hY hI nhIN sI[ mnsUr irhw hI nw, auh
pwxI dI syvw krWgy qy ie`Qy nw bih ie`Qy qW Syr AwauNdy r`b hI bx igAw, pr au~cI bolx l`g igAw[ so ies
ny Kw jWdy ny bMdy nUM[ hor jwnvr AwauNdy ny bhuq, qrHW dy nwl AsIN sMgq 'c AwauNdy hW, g`l smJxI hY,
biGAwV AwauNdy ny[ auh kihMdy koeI g`l nhIN hY, bVw auhdy vwsqy qp dI loV hY, Bjn dI loV hY[ Awh
sohxw QwauN hY ieSnwn krn nUM jl hY[ koeI g`l nhIN, ijhVI bu`DI hY ieh bdl jwxI hY -
Syr mYnUM Syr nzr nhIN AwauNdw[ g`l smJI nw, dUjy kih kbIr buiD hir leI myrI
idn svyry hI Awey swry dyKx ik auh hYgw ik Kw buiD bdlI isiD pweI ] AMg - 339
ilAw[ hYrwn rih gey ik auh qW auvyN hI bYTw hY[ ijMnI dyr q`k bu`DI nhIN bdldI, EnI q`k TIk
keIAW ny ikhw ik A`j Syr nhIN AwieAw hoxw[ kihMdy hY krm krdw hY, qyry nyk ny[ qYnMU aucI qoN aucI drgwh
clo pYVW dyKIey, pYVW dyKIAW qW Syr Awly duAwly GuMmy iv`c QW imlygw[ aucy qoN aucw svrg imlygw[ suK` imlygw,
hoey, suMiGAw hoieAw[ kihMdy bwlXogI! qYnUM Syr ny ikauN ieh nhIN ik kIqw iksy dw gvwvy mhwrwj[ mhwrwj
nw KwDw? Awh dyK auhdIAW pYVW qy qYnUM ie`Qy KVH ky kihMdy iksy dw kIqw hoieAw mhwrwj Borw ijMnW vI
suMiGAw, auh kihx l`gy ik jy Bu`K l`gI hovy, qusIN GwilAw hoieAw AjweIN nhIN jWdw hY[ pr ieh ie`k
AwpxI bWh v`F ky Kw lENgy, kihMdy nhIN[ kihMdy, Pyr g`l Xwd r`Ky ik mYnUM svrgW vgYrW dI qW loV nhIN,
AwhI g`l hY[ kihMdy ieh swfI smJ 'c nhIN AweI, l`K swl rih ky Pyr Aweygw, kI pqw ikho ijhI dunIAW
kihMdy smJ 'c ieh hY ik ie`Qy jy qW mYN ieh kih hovy[ kroV swl rih ky Pyr Aw jweygw kI pqw ikho
dyvW ik mYN hI hW, hor koeI nhIN hY, ieh vI g`l s`cI ijhI dunIAw hovy[ nw, hux qW myry qoN ies jnm 'c
hY[ jy mYN kih dyvW qUM hIN hYN hor koeI nhIN qW mYN lMG nhIN hoieAw, hy pRBU! mYnUM CyqI dy ky jnm dy dy[
ik`QoN rih igAw[ kihMdy BweI, ie`Qy pRmySr hI pRmySr CyqI nwl hI koeI mhwqmw imlw dy, pUrn, Awpxy ipAwr
hY, gYr nhIN ies krky Awpxy Awp nUM kOx KWdw hY, vwlw[ mYN auhdI syvw krW[ mYN krm aupwsnw, igAwn,
SMkw auqirAw hoieAw sI auhdw[ ivigAwn dIAW AvsQwvW pRwpq krW[
bwbw jI msqUAwxy vwly Aw rhy ny, Syr swmHxy Aw ikRSn mhwrwj nUM puiCAw ik mhwrwj! ijhVy Xog
jWdw hY, syvwdwr n`T ky drKq 'qy cVHn dw Xqn iBRSt ho jWdy ny ieh jWdy ik`Qy ny, Ar ienHW dw kI
krdw hY[ Syr ny aunHW ny suMiGAw, suMG ky jMgl 'c Cwl hwl huMdw hY? ienHW dw qp ik`Qy cilAw jWdw hY?
mwrI, auh auvyN ijvyN jw rhy ny[ syvwdwr n`T ky kihMdy, Arjn! ijhVy lok Xog iBRSt ho jWdy ny, swry
imilAw[ kihMdw bwbw jI! bc gey A`j qW[ kihMdy kI lMGdy nhIN huMdy, lMGdy twvyN-twvyN ny[ izAwdwqr Xog

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


8
iBRSt huMdy ny ijhVy l`gy hoey huMdy ny ik rihMdy ny, auhdy ivcoN su`K dy idMdw hY vwihgurU[ bRhm
cwly Qy hir imln kau bIcY AtikE cIqu ] lok dy AMdr byAMq swl, hzwr swl, ds hzwr swl,
AMg - 1369 l`K swl, ds l`K swl, ieh koeI bMDyz nhIN hY[ auh
ic`q PV ilAw bwl-b`icAW ny, irSqydwrW ny PV Pyr jdoN sMswr dy iv`c AwauNdw hY, ijhVw auhny qjrbw
ilAw, dunIAW ny PV ilAw[ c`ly qW imlx sIgy pr hwsl kirAw, pVHweI krI hoeI hY rUhwnI, auh nhIN
rih gey ivcwly[ kihMdy aunHW dw hwl ieh huMdw hY ik nSt hoieAw krdI[ auh aus vyly qoN hI, bcpn qoN
srIr C`fx qoN bwAd jy aunHW dI ie`iCAw ieh hovy, hI SurU ho jWdI hY[ lok hYrwn ho jWdy ny ik ieh nw
AMq smyN dI vwSnw ik mYnUM hy pRBU! CyqI nwl Byj dy, piVHAw iliKAw hY, iehnUM g`lW ik`QoN Aw geIAW ieh[
myry qoN ies jnm iv`c qW hoieAw kuC nhIN[ nw ie`k auh pihly jnm dw Xog iBRSt hY[ ausnUM bcpn dy
jnm 'c huMdw hY, jnm-dr-jnm lYxy pYNdy ny[ DMny nUM iv`c hI lgn l`g jwieAw krdI hY, auh kihx l`gy
ho igAw, kihMdw mhwrwj! qusIN mYnUM qW CyqI dy ky Arjn! auhnUM Pyr muV ky qp vgYrw krn dI loV
drSn dy id`qy? Awh iqRlocn ny mYnUM ies rwh pwieAw nhIN hY ikauNik auhdy AMdr pihlW hI kirAw ipAw
hY iehnUM qusIN drSn hI nhIN idMdy[ kihMdy, DMinAW! hY, auhnUM Awpy hI pqw l`g jWdw hY, jdoN koeI bcn
mwx nhIN krIdw, myry drSn vI AsUlW nwl hI huMdy krdw hY[ auh pRgt ho jWdw hY[ auh ruikAw hoieAw
ny[ ieh vI ijhVw hYgw, Awh qYnUM idKwvW[ sO jnm ik`Qy sI, kihMdy igAwn iv`c ruikAw hoieAw sI, AwKrI
dw pVdw cu`k id`qw[ sO jnm qoN Bjn bMdgI qp kr mMzl 'c[ AwKrI mMzl 'c auhdy mn ny Ajy mMinAw
irhw hY[ bVy au~gr qp kr irhw hY, ikqy pu`Ty ltk nhIN sI[ jlvw nhIN sI dyiKAw, Awqm SwKSwqkwr
ky, pwxIAW 'c KVH ky, DUxIAW qwpdw hY ikqy sihj nhIN sI hoieAw[ g`lW nwl qW auh jwx igAw sI lyikn
qp kr irhw hY[ ikqy sqoguxI qp kr irhw hY[ ikqy swKSwqkwr nw hox krky auh AwKrI puAwieMt 'qy KVHw
rjo guxI qp kr irhw hY[ ikqy qmo guxI qp kr sI, vwl ijMnW hI Prk sI ijhnUM pwr krnw sI[ auh
irhw hY[ kihMdy Awh qUhM IN hY, dyK lY[ ik`fI v`fI iPlm nhIN kr sikAw, ds-ds jnm nhIN huMdw ieh[ ieh
hY[ kihMdw mhwrwj ieh qW sO jnm hY? kihMdy AYny qW bhuq hI AOKw hY swDsMgq jI[ gurU swihb pRgt
hI l`igAw hY[ auh qyrw ipClw pUrw kirAw hoieAw sI, krdy ny -
b`s ie`k puMAwieMt qoN irhw hoieAw sI[ auh puAwieMt bRhmu dIsY bRhmu suxIAY eyku eyku vKwxIAY ]
qUM SrDw dw hux pUrw kr ilAw qy g`l shI ho geI[AYN Awqm pswrw krxhwrw pRB ibnw nhI jwxIAY ]
nw soc ik mYnUM CyqI dy ky r`b iml igAw[ AMg - 846
lYkcr dyx vyly Aw jweygw, auN\ mwVw motw Aw
so Arjn nUM kihx l`gy ikRSn mhwrwj ik jy qW
jweygw, lyikn pRq`K rUp iv`c ieh pRgt nhIN huMdw -
auhdy mn iv`c locw hovy ik myry kIqy hoey krmW dw
mYnUM Pl iml jwey qW bRhm lok 'c cilAw jWdw hY kotn mY nwnk koaU nwrwienu ijh cIiq ]
is`Dw hY auQy ijhVy su`K ny auh KrbW-KrbW guxW AMg - 1427
izAwdw ny ies DrqI nwloN[ bVI dyr q`k hzwrW swl, kroVW bMidAW 'coN ie`k Swied l`B jwey, nhIN qW
l`KW swl aunHW su`KW nUM, BogW nUM Bogdw hY pr auhdw jo ie`Qy swrw rOlw gOlw mwieAw dw hI hY[ haumY dw JKxw
ipClw kIqw hoieAw qp hY auh nSt nhIN huMdw[ jy JwK hY[ ies krky swnUM bVI muSkl ho geI[ pr AYnw
auhny ies jnm dy AMdr Anhd SbdW dw mMfl pwr ho igAw ik swnUM gurU pUrw iml igAw[ gurU gRQ M swihb[
kr ilAw, pRkwS ijMny vI hYgy swry mMfl pwr kr ley[ iehdy huMdy lweIt nhIN swfI mu`kdI[ pr iehdy iv`c
dsvyN duAwr q`k vI jy auh phuMc igAw[ qW kihMdy hux rOlw pY igAw, ieh kihMdy ny ik gurU gRMQ swihb
dUjy jnm 'c Aw ky auhnUM ieh swDn krny nhIN pYNdy, nUM hI mMnxw hY AgwhW iksy nUM nhIN mMnxw[ nw iksy
auhnUM Awpy hI igAwn hud M w hY AMdrlw, Awpxy Awp hI[ dw siqkwr, nw koeI sMq huMdw, nw iksy qoN pu`Cx dI
jd koeI g`l krygw ie`k dm AvsQw auhdI Aw jWdI loV hY-
hY[ hYrwn huMdy ny lok ik iehny qp qW koeI kirAw gurU gRMQ swihb kihMdy qUM sMqW kol jwh[ auQy jw
nhIN, jp nhIN kirAw qy iehnUM igAwn ik`QNo Aw igAw[ ky hI qyrw kMm bxnw hY[ myrw rUp ny auh -
igAwn ipClw sWiBAw hoieAw vwihgurU gvwauNdw nhIN,
dws AinMn myro inj rUp ] AMg - 1252
stor ivc jmHW krky r`K idMdw hY[ ijhVy nyk kMm kry
ny aunHW dy Avzwny 'c AsIN roz kihMdy hW ik AsIN ijhVy myry bxy hoey ny aunHW dy kol jwh[
pwT kIqw hoieAw Awpxy Kzwny pRvwn krIN[ auh pey Kwlsw myro rUp hY Kws[

'Awqm mwrg' 9 sqMbr, 2011


Kwlsy mih hON krON invws[ srb loh gRMQ 'coN auh kih idMdw hY ik mYN Gr C`f ky cly jwxw hY[ jy
ijhVw Kwlsw hY auhdI pdvI ik`fI hY? kihMdy - qusIN mYnUM qMg kirAw qy Pyr mYN vwps nhIN Awauxw[
Kwlsw myrw siqgur pUrw[
juAwn hY mhwrwj, kmzor nhIN hY, pUry bl vwlw hY[
mhwrwj! kihMdy ieho ijhw b`cw, swfy kol ilAwE ausnU[M
auh pUrw siqgurU hY? hY kOx auh? - mhwrwj jI dy pws, AwieAw, crnW 'qy nmSkwr krI,
Awqm rs ijh jwnhI, so hY Kwls dyv[ mhwrwj kihM d y ikau N inM g rw! ieh qU M kI vqIrw
pRB mih mo mih qws mih rMck nwhn Byv[ AKiqAwr kirAw hoieAw hY Gr iv`c, SwdI qyrI hoeI-
srb loh gRMQ 'coN hoeI hY, nOjvwn hYN qUM[ nw koeI qUM kMm krdw hYN, nw
myry iv`c, Kwlsy dy ivc, qy vwihgurU dy iv`c Awpxy pirvwr dy iv`c gRihsqI jIvn dy iv`c dwKl
koeI Byd nhIN, auhnUM sMq kih lE, Bgq kih lE, hud
M w hYN[ kihx l`igAw, s`cy pwqSwh! ieh qW g`l koeI
guris`K kih lE, gurmuK kih lE, koeI hor nwau nhIN hY[ pr ieh hY ik mYN qyrI bwxI pVHI hY[ auhny
dy idE, ijhVw vI dyxw hY, auh qW pdvI hY[ kxk myry AMdr GwA pw id`qw[ mhwrwj auhdy nwl ies qrHW
nUM cwhy kxk kih lE, cwhy wheet kih, cwhy gMDm g`l krdy ny -
kih lE, cwhy gyhuM kih lE jW koeI hor nwauN r`K Dwrnw - ik`QoN l`igAw vYrwg inAwxI aumry,
lE[ kxk qW kxk hI hY[ Awh g`lW smJx vwlIAw pu`Cx dSmyS pwqSwh[
ny swfy jIvn iv`c[ ipCly ijhVy kIqy hoey krm ny
kihx l`gy, kwkw! ATwrHW swl dI qyrI aumr hY[
aunHW dw Pl bcpn iv`c hI ho jWdw hY[
ibrD ho gey Bog-Bog ky, aunWH dy mn iv`c bYrwg
gurU dsvyN pwqSwh dy kol sMgqW huMm huMmw ky
nhIN aupijAw, qyrI qW Ajy Kwx pIx dI r`uq hY, qYnUM
ivswKI nUM phuMc rhIAW ny[ ie`k dUr dyS qoN sMgq
bYrwg ik`QNo ho igAw? kihx l`igAw, s`cy pwqSwh! ieh
AweI, mhwrwj jI dw dIvwn l`igAw hoieAw, kIrqn
Awp hI jwxdy EN[ ikauNik qyrI jo bwxI hY ieh
ho irhw hY, auprMq gurU dSmyS ipqw jI ny Awpxy
ijauNdI jwgdI hY, koeI AYvNy hI nhIN hYgI ik pVH lE,
muKwribMd qoN Aiq aucy bcn suxwauxy SurU kIqy[ dIvwn
ieh qW pwqSwh bwx ny[ ies qrHW pVH lE -
dI smwpqI hoeI, QoVwH ijhw gurU mhwrwj bYTy qW ie`k
joVw pqI-pqnI gurU mhwrwj dy hzUr gl 'c p`lw Dwrnw - gurW ny myry E bwx mwirAw,
pw ky bVI hI SrDw nwl nmSkwr krky KVHy ho gey[ myry pY igAw klyjy Cyk[
gurU mhwrwj ny dyiKAw ik koeI AslI bMdy ny, koeI kbIr siqgur sUrmy bwihAw bwnu ju eyku ]
v`fI cIz cwhuMdy ny ieh[ aus vyly mhwrwj ny ikhw lwgq hI Buie igir pirAw prw kryjy Cyku ]
ikauN guris`Ko! kI g`l hY? kihMdy s`cy pwqSwh! Awp AMg - 1374
jI dI bKiSS dy nwl swfy Gr ie`k pu`qr hoieAw[ pwqSwh! qyrI bwxI bwx mwrdI hY[ gurU rUp ho
smyN dy irvwz muqwibk AsIN CotI aumr 'c hI bwrHW ky, bwxI dw rUp Dwr ky qUM bwx mwrdw hW[ pwqSwh!
ku swl dw ivAwh kr id`qw[ hux auh ATwrHW swl bwxI qW mYN roz pVHdw sI[ pr ie`k idn mYN bhuq
dw ho igAw[ bVw sohxw Kwndwn hY bVy SrIP bMdy iDAwn nwl pVHdw sI[ bwxI dw rUp hI hoieAw hoieAw
ny, ij`Qy iesnUM AsIN ivAwihAw hY[ Ar auh lVkI sI[ pwqSwh! AnMd swihb pVHdy hoey jdoN mYN ies quk
s`cy pwqSwh! bhuq hI suQrI hY, mirAwdw purSoqm 'qy phuMicAw -
hY, auhnUM pqw hY ik mW bwp dw, shury dw mYN ikvyN ey mn ipAwirAw qU sdw scu smwly ]
Awdr krnw hY[ ikvyN mYN ienHW dy pirvwr nwl eyhu kutMbu qU ij dyKdw clY nwhI qyrY nwly ]
vrqxw hY[ iks qrHW dy nwl Awpxy BweIcwry iv`c swiQ qyrY clY nwhI iqsu nwil ikau icqu lweIAY ]
Awpxy inXmW nUM kwiem r`KdI hoeI ny ie`zq pRwpq AYsw kMmu mUly n kIcY ijqu AMiq pCoqweIAY ]
krnI hY[ koeI nuks nhIN pwqSwh[ AsIN iesnUM bhuq siqgurU kw aupdysu suix qU hovY qyrY nwly ]
zor lw rhy hW ik qUM BweI igRhsqI ho jw qy aus khY nwnku mn ipAwry qU sdw scu smwly ]
lVkI nwl bol[ kihMdw nw[ mhwrwj swfw ikhw nhIN AMg - 918
mMndw[ swnUM vI nhIN bulwauNdw qy auhnUM vI nhIN pwqSwh! myry qoN A`gy nhIN Pyr AnMd swihb pVH
bulwauNdw[ kihMdy, kI krdw hY? kihMdy, mhwrwj! cu`p hoieAw[ roeI igAw mYN[ jdoN pVHW, myry qoN A`gy quk Awvy
krky bYTw rihMdw hY[ pqw nhIN Bjn krdw hY, pqw nw, myry swmHxy swKSwqkwr ho geI bwxI[ mYN kI dyKdw
nhIN kI krdw hY[ jd AsIN izAwdw kihMdy hW qW hW ik ijvyN ndI cl rhI hY, auh iksy QW qoN ryqw

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


10
cu`k lYNdI hY iksy QW C`f idMdI, auQoN hor cu`k lYNdI mhwrwj, nwm ny qW shwieqw krnI hY, ieh
hY, auhnUM A`gy lY jWdI hY[ mYN dyKdw hW ik ieh sMjog ijhVw pirvwr hY, ikMnw spSt iliKAw hY -
qy ivjog dI KylH ho rhI hY jIv AwauNdy, iek`Ty ho jWdy ey mn ipAwirAw qU sdw scu smwly ] AMg - 918
ny, hukm ho jWdw hY, A`f-A`f ho jWdy[ Pyr koeI iksy qUM hr vkq vwihgurU dI sMBwl kr, iehny qyry
nUM imldw nhIN, nw koeI jwx, nw koeI pCwx[ AYvNy JUTI nwl inBxw hY, ieh ijhVy kMm 'c qUM pY igAw[ nwm
klpnw krdw rihMdw hY hr vkq[ myrw Plwxw-myrw vI qyrw jWdw irhw, inqnym vI jWdw irhw[ ipAwr vI
Plwxw[ auhdy nwl swrw jIvn brbwd kr lYNdw hY jWdw irhw, sMq syvw vI jWdI rhI[ gurU dI syvw vI
Awpxw[ g`l koeI nhIN bxdI[ ijhVw cilAw igAw, jWdI rhI, siqsMg dy iv`c vI qUM phuMc nw sikAw[
muV ky AwauNdw hI nhIN[ AYvyN hI smW nSt krdw hY, ikauN nw phuMc sikAw ikauNik kutMb dy ivc, kutMb dy
mYnUM idRVH ho igAw ik ieh qW sMjog ivjog dI kwr kMmW ivc AYnw prc igAw ik qYnUM smW hI nhIN hY-
c`l rhI hY[ koeI iml jWdy ny koeI ivCV jWdy ny
eyhu kutMbu qU ij dyKdw clY nwhI qyrY nwly ]
pwqSwh! ikSqI dyKI mYN[ mYN dyiKAw ik bVy bMdy svwr
AMg - 918
ho ky Aw rhy ny, jdoN kMFy 'qy Aw gey koeI eyDr nUM
cilAw koeI EDr nUM[ AwhI hwl kutMb dw hY, iknwry ienHW 'coN ie`k ny vI qyry nwl nhIN jwxw -
Aw gey, ivCV gey swry, muV ky Aw ky koeI nhIN EQY hQu n ApVY kUk n suxIAY pukwr ]
imldw- EQY siqguru bylI hovY kiF ley AMqI vwr ]
juiV juiV ivCuVy ivCuiV juVy ] AMg - 1281
jIiv jIiv muey muey jIvy ] AMg - 1238 nwnk kciVAw isau qoiV FUiF sjx sMq pikAw ]
Eie jIvMdy ivCuVih Eie muieAw n jwhI CoiV ]
juV jWdy ny, ivCV jWdy ny, juV jWdy ny ivCV AMg - 1102
jWdy ny, Pyr kIhdw myl kIhdy nwl hud M w hY, koeI sMswr
ijhVw mirAw qo N bwAd swQ inBwau N dw hY ,
'qy irhw hI nhIN hY[ v`fy-v`fy mhWpurS hoey sMswr qoN
pwqSwh! Pyr mYnMU bYrwg ho igAw, mYN kI bolW ienHW nwl,
auh vI cly gey[ pMCIAW nUM mYN dyKdw hY AwauNdy ny auf
jy boldw hW ieh moNhdy ny, BulwauNdy ny qy qyrw Purmwn
ky, ie`k drKq dy auqy iek`Ty ho jWdy ny bVy sohxy,
hY -
iek`Ty boldy ny[ AMimRq vylw hud M w hY ausy vyly koeI ieDr
nUM, koeI EDr nUM jw irhw hY, Pyr muV ky imldy ny ik swiQ qyrY clY nwhI iqsu nwil ikau icqu lweIAY ]
nhIN imldy vwihgurU jwxy[ AMg - 918
ibrKY hyiT siB jMq iekTy ] hux qusIN kihMdy EN, pu`Cdy EN ik qyry nwl qW
ieik qqy ieik bolin imTy ] ienHW ny jwxw nhIN Pyr ic`q ikauN lwauNdw hYN qUM ienHW
Asqu audoqu BieAw auiT cly nwl[ ikauN Kpdw hYN, qUM qW AwieAw sI ies sMswr
ijau ijau AauD ivhwxIAw ] AMg - 1019 dy AMdr -
so ieh ic`q vwihgurU dy hwl l`gy qW, qW skwrQw Dwrnw - ieho qyrI bwrI hY, goibMd imlxy dI[
hY, ieh dunIAW dy nwl l`igAw hoieAw hY[ Pyr qyrI BeI prwpiq mwnuK dyhurIAw ]
mYN bwxI pVHdw hW, auh kihMdy ny ik ij`Qy ieh sbMDI goibMd imlx kI ieh qyrI brIAw ]
koeI vI nhIN jwxw qUM ienHW dy nwl ipAwr pw-pw ky Avir kwj qyrY ikqY n kwm ]
AOKw huMdw hYN qy jy ipAwr pwauxw hY vwihgurU nwl pw imlu swDsMgiq Bju kyvl nwm ] AMg - 12
lY[ jdoN vwihgurU nwl pY igAw, Pyr swirAW nwl hI Xw jug mih eykih kau AwieAw ]
pY jWdw hY[ ikauNik vwihgurU dy nwl ipAwr ipAw, jnmq moihE mohnI mwieAw ]
vwihgurU ny Awpxw rUp idKwauxw hY, Pyr qW auh swry grB kuMt mih aurD qp krqy ]
hI ipAwr, vwihgurU dw rUp nzr Awaux lg jWdw hY swis swis ismrq pRBu rhqy ]
- auriJ pry jo Coif Cfwnw ]
dyvnhwru mnih ibsrwnw ] AMg - 251
jh mwq ipqw suq mIq n BweI ] s`cy pwqSwh! so ieh kutb M u dy iv`c rl ky AwdmI
mn aUhw nwmu qyrY sMig shweI ] Ps jWdw hY qy qyrw ieh Purmwn hY -
jh mhw BieAwn dUq jm dlY ]
swiQ qyrY clY nwhI iqsu nwil ikau icqu lweIAY ]
qih kyvl nwmu sMig qyrY clY ] AMg - 264
AMg - 918

'Awqm mwrg' 11 sqMbr, 2011


qyrw hI hukm hY[ jy koeI khy ik jI ic`q lw ies qrHW mhwrwj! qusIEN hI Purmwn kIqw hY -
qyrI ifaUtI bxdI hY, auh kihMdw hY ik mYN qW AgwhW AYsw kMmu mUly n kIcY ijqu AMiq pCoqweIAY ]
lMGxw hY, burw Ps igAw mYN qW[ igRhsq dy inXm ny[ AMg - 918
purwxy zmwinAW dy AMdr jIvn dy hr moV dw inXm hux Aglw qusIN ikhw hY -
huMdw, auh syvw Bwv qy Drm nwl rlwieAw hoieAw sI
siqgurU kw aupdysu suix qU hovY qyrY nwly ]
ik mW bwp dI syvw krnI, bzurgW dI sMBwl krnI,
AMg - 918
auhdw Pl hY ik jy mW bwp nUM C`f ky qIrQW 'qy jWdw
hY, ATwhT qIrQ kr AwieAw[ BweI gurdws jI kihMdy aupdyS qyrw gurbwxI dy AMdr hY, iehny nwl jwxw
kI kirAw hY, GuMmxbwx l`gI hoeI sI, Gr mW-bwp nUM hY[ aupdyS ieh kihMdw hY ik vwihgurU dw nwm jp -
C`f idqw qUM, qyrI ifaUtI sI aunHW dI syvw krnI[ qyry Dwrnw - sws-sws dy gyVy jp lE vwihgurU[
Drm-krm nhIN l`gxy jy qUM aunHW nUM C`f ky dOiVAw swis swis ismrhu goibMd ]
iPrdw hYN[ jy qUM aunHW nUM C`f ky qp krdw hYN, kuC vI mn AMqr kI auqrY icMd ] AMg - 295
hwsl nhIN hoxw[ inXm hY izMdgI dw bxwieAw hoieAw, ismrau ismir ismir suKu pwvau ]
iehnUM hI Drm kihMdy sI[ ip`qrW dy vwsqy kuC dyxw, kil klys qn mwih imtwvau ] AMg - 262
pwT krwauxy, pUjw krwauxI ieh Drm huMdw hY, ip`qr pwqSwh! qyrw qW hukm hY ik svws-svws nwm
irx kihMdy sI[ mwipAW dw irx huMdw hY smwj dw irx jp[ pr jd AsIN igRhsq iv`c pvWgy, ic`q lwvWgy,
huMdw hY[ smwj dy iv`c kMm krnw hY[ jy zmIn hY Bu`l jwxw hY, svws-svws qW ik`Dry igAw[ jdoN nwm
production krnI hY, jy hor kMm krdw hYN qW auQy jpx bYTWgy, GMtw qW surq nUM iekwgr krn nUM hI lg
vI v`D ky kMm krnw hY lyikn Psxw iksy cIz 'c nhIN jweygw[ AYDr nUM n`iTAw, EDroN roikAw[ hirAw Avwrw
hY[ ijvyN mYnyjr huMdw hY ies qrHW kMm krnw hY swrw[ fMgr vrgw mn hY[ itkdw hI nhIN, pqw nhIN l`gx
ic`q nhIN lwauxw, ic`q lwauxw hor cIz huMdI hY[ kMm idMdw ik ikhVy vyly ik`Qy lY igAw auhnUM[ so pwqSwh!
krnw hor cIz huMdI hY[ gurU mhwrwj ny igRhsq nUM ies g`l qoN mYN frdw hW ik qyrw aupdyS ijhVw hY
CufwieAw nhIN hY pr ic`q lwaux qoN vrijAw hY[ auh nwm jpx dw hY qW krky mYN ies qrHW rihMdw
kihMd,y ic`q lwaux nwl kI hoeg y w, Bul
` jweyNgw qUM pRmS
y r hW, mhwrwj kihx l`gy, ipAwirE! iehnUM qusIN glq
dw nwm, qyry Xwd hI nhIN rihxw[ auh Coty moty ijhy nw smJo, b`cw quhwfw bhuq hI BwgSIl hY[ ieh
hI A`KW mUhry iPrI jwxgy[ aunHW 'c hI ricAw rhyNgw, ijhVI g`l socdw hY iblkul shI socdw hY[ qusIN
aunHW dy hI Purny Bjn iv`c Awauxgy[ Ps igAw qUM Awpxw lwhw dyKdy EN[ ieh qW s`cmu`c iesnUM bYrwg
ifaUtI qW dyh[ lyikn auhdy iv`c grk nw ho[ igRhsq hoieAw hoieAw hY -
dw kMm swrIAW ifaUtIAW dy[ eImwndwrI nwl swry kMm Dwrnw - su`qy iehdy E Bwg jwg pey,
kr, lyikn Ps nw iksy cIz iv`c[ ic`q ijhVw hY iehnUM ho igAw bYrwg mwieAw mohxI qoN[
vwihgurU nwl lw[ jd qyrw ic`q hrI dy nwm nwl l`g mwieAw mmqw mohxI ijin ivxu dMqw jgu KwieAw ]
igAw, h`QW pYrW nwl kMm krI jwh, h`QW pYrW nwl qUM mnmuK KwDy gurmuiK aubry
kMm krI jwh[ qUM Psdw hI nhIN hYN[ so mhwrwj! Awp ijnI sic nwim icqu lwieAw ] AMg - 643
ny A`gy Purmwn kirAw hY - kihMdy ipAwirE! ieh mwieAw mmqw mohxI ny
AYsw kMmu mUly n kIcY ijqu AMiq pCoqweIAY ] swry sMswr nUM Kw ilAw, bgYr dMdW qoN, pr ieh bicAw
AMg - 918 hoieAw hY, moh iv`c nhIN PisAw, s`c dI Koj iv`c
pirvwr ny nwl nhIN inBxw, iehdy vwsqy swrI hY[ s`c nUM pwauxw cwhuMdw hY[ kihx l`gy, inMgrw! dyK,
izMdgI KpI igAw, KipAw hI nhIN, byeImwnIAW vI cwhy qW igRhsqI bx jw, cwhy qW swDU bx jw[ dohW
krIAW ik mYN koTI qW pw jwvW, Awpxy pu`qrW nUM, nhIN g`lW dw koeI bhuqw Prk nhIN hoieAw krdw[ pr ieh
qW ieh kihxgy ik ieh qW AYvyN hI cilAw igAw[ huMdw hY ik dohW dy inXm ny[ aunHW inXmW dI pwlxw
koeI cMgy QW ivAwh qW kr dyvW[ ienHW dI koeI krnI cwhIdI hY[ kihMdy, AsIN qYnUM ie`k swKI suxwauNdy
jwiedwd bxw dyvW[ Pyr kI krygw, irSvqW leygw, hW ik ie`k mhwqmw sI bMdgI kirAw krdw sI[ AkwS
byeImwnIAW krygw, T`gIAW krygw, DoKy krygw, Awpxy ibrqI dw mwlk sI[ pRSwdw auhnUM Aw jwieAw krdw
vwsqy qW auhnUM pqw hY ik mYN cly jwxw hY lyikn sI[ ie`k vwrI AYsw hoieAw ik s`q idn lMG gey, koeI
AgwhW vwilAW vwsqy aunWH dI prwlbD bxwauNdw hY[ so pRSwdw hI nw AwieAw, pwxI pIeI gey, Sukr krky,

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


12
Bjn krI gey[ A`TvyN idn auhdy mn 'c AwieAw ik nhIN mYN KVH ky Aw igAw ik Bgvwn nrwz hY myry
mYN AOKw krdw hW dyv lokW nUM, mYnUM bYTw ibTwey nUM nwl qy auhny mYnUM nhIN rozI id`qI qy hux syT dw Gr
pRSwdw lY ky AwauNdy ny[ auh pRyrdy ny, pRyrnw krky ikhVI g`l nwl jwldy EN[ glqI Awp dI qy Gr
igRhsqI lok pRSwdw bxwauNdy ny, Pyr lY ky AwauNdy ny auhdw jwl idE[ kihMdy, jwE Bgvwn nUM kih idE[
qy mYN ie`Qy ivhlw bYTw KweI jWdw hW qy mYN aunHW nUM so kihMdy dyK jy swDU bxnw hY, AYho ijhI ibrqI
ikauN du`K dyvW[ aus vyly Awp bwxW pihinAw, kumMfl cwhIdI hY -
h`Q iv`c ilAw[ Awsx moFy auqy r`iKAw, swDU dw vys kbIr sB qy hm bury hm qij Blo sBu koie ]
hY qy jw ky ie`k syT dy lMgr c`l irhw sI, auQy KVH ijin AYsw kir bUiJAw mIqu hmwrw soie ]
gey, ivAwh ho irhw sI, aus qoN bwAd lMgr cl irhw AMg - 1364
sI[ grIb, gurby, loVvMd Aw ky pRSwdw Ckdy sI[ ieh Pyr ijhVw sMq hY-
KVHw irhw, mMgdw iksy qoN hY nhIN sI[ Swm pY geI,
kbIr sMqu n CwfY sMqeI jau koitk imlih AsMq ]
hnyHrw ho igAw, lMgr dI smwpqI hoeI, iksy ny nw
milAwgru BuXMgm byiFE q sIqlqw n qjMq ]
pui` CAw ik sMq KVHy ny[ ikauNik sMqW dy bwry ieh inXm
AMg - 1373
hY ik jy swDU hY qW igRhsqI k`piVAW 'c nw igRhsqIAW
dy dr 'qy jwvy[ aunHW ny igRhsqI smJ ky auhdw Awdr auh sIqlqw nhIN C`fdy, ie`k mhwqmw sI, aunHW
siqkwr nhIN krnw[ doS swDU nUM l`gygw ies g`l dw[ dy mn iv`c vYrwg hoieAw igRhsq dy ivcoN[ sB kuC
igRhsqI dy isr nhIN Awauxw ieh doS[ ikauNik auhny C`f Cfw ky swDU bx gey[ bhuq au~c kotI dy mhwqmw
bwxw hI nhIN pihinAw[ jy pUry bwxy iv`c jWdw hY, jy dI mMflI sI, auhdy nwl rl ky BRmx krnw SurU kr
igRhsqI nhIN sMBwldw, Pyr auhdw doS igRhsqI nUM idqw ikauNik ipCly simAW dy AMdr mhwqmw hOlI-hOlI
lgdw hY[ kihMdy, inMgrw! auh sMq vwps Aw gey, rwq Bwrq vrS dw dUr q`k Brmx krky aupdyS idMdy
nUM dyvgx Awey qy aunHW dy h`QW 'c imswlW ny, auh rihMdy sI[ lok sqo guxI sI, aupdyS suxdy sI, mMflIAW
kihx l`gy sMq jI! swfy nwl c`lo[ kihMdy, ik`Qy jwxw nUM rihx vwsqy QW idMdy sI qy jdoN cOmwsw AwauNdw, auh
hY? kihMdy, ijhVy syT ny quhwnUM pRSwdw nhIN nw id`qw, cwr mhIny itk ky siqsMg krdy sI, dUr-dUr qoN lok
ikMny GMty auhdy dr 'qy qusIN KVHy rhy EN, auhdy Gr Aw ky aunWH dy pRvcn suixAw krdy sI[ AYs qrHW sMswr
nU lwauxI hY, swnUM Gr d`s ik`Qy hY[ auTo swfy nwl c`l[o dw Blw hoieAw krdw sI[ auh mhwqmw ijhVy sI aunHW
sMq auT pey, nwl c`l pey, kihMdy iek imswl mYnUM dy ny ie`k tweIm pRSwdw Ckxw[ bwkI tweIm Bjn 'c
idE[ ie`k ny imswl aunWH PVw id`qI[ EnW ny kI kirAw guzwr dyxw[ ie`k bhuq v`fw syT auhnUM jd ieh pqw
ijs qoN imswl PVI sI auhdy ip`Cy dOV ley[ dUjy vl l`igAw ik gurU qoN bgYr nwm nhIN imldw, gurU qoN bgYr
nUM gey, auh vI ivcwrw dOiVAw[ auh kihMdy, sMq jI! gqI nhIN huMdI -
AsIN qW qyrI mdd vwsqy Awey hW[ syT ny AYnI ..........ingury kw hY nwau burw ] AMg - 435
Av`igAw kIqI hY auhdy vwsqy qUM g`l hI koeI nhIN ik gurU kIhnUM krIey, gurU AYho ijhw cwhIdw hY
krdw[ kihx l`gw, AY dyv gxo! quhwnUM pqw hY ik rozI ik myrI prK 'c pUrw auqry[ keIAW dy iKAwl huMdy
dyxw kIhdw Prz hY, syT dw Prz hY ik Bgvwn ivSnUM ny ik gurU qW bxwauxw hI hY qy bxweIey prK ky[ so
jI dw ijhny quhwnUM ByijAw hY? qy mhWpurSW dw qW mq syT ny, sMq mMflI Aw geI, aunHW ny Awpxy Awsx
ies qrHW kihMdw hY - drKqW Q`ly lw ley, drKq sMGxy sI, kol dI ie`k
Dwrnw - rozI idMdw hY p`Qr dy kIVy dy, CotI ndI cldI sI, ndI qoN pwr auh sMq cly gey,
qYnUM ikauN nw dyvy bMidAw[ ie`k drKq Q`ly aunHW ny Awsx Awpxw lw ilAw[ hux
kwhy ry mn icqvih jd pRSwdw AwieAw qW syT dy bMdy pu`Cdy ny ik ie`Qy
audmu jw Awhir hir jIau pirAw ] quhwfI mMflI 'c ikhVy-ikhVy sMq ny, swirAW ny ikhw
sYl pQr mih jMq aupwey ik ijhVy ndIEN pwr rihMdy ny, auh bVy au~c kotI dy
qw kw irjku AwgY kir DirAw ] AMg - 10 mhwqmw ny[ hr vkq Bjn 'c lIn rihMdy ny[ syT nUM
kihMdw mYnUM ieh d`so ik rozI auh syT idMdw hY jw ky d`isAw syT ny ikhw ik cMgw, prK kro auhdI[
ik Bgvwn idMdw hY[ Bgvwn nUM ibSMBr kihMdy ny, hryk pRSwdw bwkIAW nUM Ckw idE, auhdy kol jw ky ndI dy
dw pyt Brn vwlw[ rozI dyxw auhdI ifaUtI hY[ jy auh iv`c bwkI dy pRSwdy tukVy kr-kr ky pweI jwE, Pyr
syT nUM pRyrdw qW hI auh mYnUM kuC idMdw jd pRyirAw hI sMqW kol jw ky kho ik sMq jI! swnUM qW Xwd hI nhIN

'Awqm mwrg' 13 sqMbr, 2011


irhw ik qusIN ie`Qy bYTy EN[ AsIN qW bVI glqI pCwixAw nw quhwnU[M mYN qW kyvl quhwfy vwsqy hI BMfwrw
krI hY ie`Qy m`CIAW nUM pw id`qy pRSwdy[ bhuq suAwdU AYfw v`fw kirAw sI[ AYfw siqkwr quhwnUM hI mYN qW
Bojn bxy hoey sI[ C`qI pRkwr dy Bojn sI, im`Ty vI id`qw sI ikauNik qusIN bVy sMqoKI EN, pr ik`fI Bu`l
sI, K`ty vI sI[ bhuq rIJ dy nwl hlvweIAW ny pRSwdw ho geI swfy qoN[ kihMdy syT jI! koeI g`l nhIN hY[
iqAwr kirAw sI, sMq mMflI Ck ky bhuq pRsMn hoeI qusIN icMqw nw kro[ D`ky Du`ky mwrn nwl swnUM koeI g`l
hY[ rucI jgwE auhdI pRSwdy dy AMdr, Pyr dyKo kI nhIN lgdI ik TIk hY ivcwirAW qoN Bu`l ho geI[
bcn krdw hY, jw ky iesy qrHW kirAw, jdoN sMqW kol kihMdy, hux pRSwdy vrq gey, quhwfy vwsqy bicAw hI
gey, kihx l`gy, sMq kihMdy koeI g`l nhIN, myrI nhIN koeI, kihMdy koeI g`l nhIN[
prwlbD 'c jd hoeygw Awpy hI Aw jwxw hY, qusIN cOQw idn jd AwieAw[ aus vyly syT bYNf vwjy
kwhnUM iPkr krdy E AYnw[ kihMdy jI, syT swihb ny vjwauNdw Aw igAw[ auhny pwlkI lY AWdI, Aw ky
bVy nrwz hoxw hY[ kih idE syT swihb nUM[ bynqIAW krn l`g igAw ik mhwrwj pwlkI 'c bYTo,
dUsry idn Pyr Byj idqw, pihly idn vWg hI mYN gurU Dwrnw sI, pr mYnUM koeI gurU sIqldws nhIN
pRSwdw Pyr CkwieAw, auDrly pwsy pRSwdw lY ky gey[ sI l`Bdw, AgnI dws hI l`By sI[ mwVw ijhw iksy sMq
qW aunHW ny do CoilAW dIAW rotIAW aunHW kol bcIAW dw inrwdr kr idE, qVI-qMblI cu`k ky AOh jWdw hY[
hoeIAW, inry CoilAW dIAW[ Eho sMq jI! kihMdy swfy ieh sMq hY ik kI hY, AglI dws ny sIql dws ny[
qoN qW Pyr Bu`l ho geI[ quhwfy vwsqy qW AsIN pRSwdw bVw AOKw hY sMq bxnw[
r`iKAw hI nhIN hY[ Awh qW ku`iqAW nUM pwaux lweI so mhwrwj kihx l`gy, inMgrw! jy qUM sMq bxnw
ilAwey sIgy, Awh swfy kol bcy pey sIgy[ AYny nUM koeI hY qW ieho ijhw bx jw[ Pyr qUM Awp vI qryNgw qy
bnwautI mMgqw Aw igAw, syT dw ByijAw hoieAw, jdoN sMswr nUM vI qwr deyNgw[ mhwqmw dy AMdr bhuq SWqI
auh kihx l`gy ik koeI nw AsIN pwxI nw Kw lvWgy[ huMdI hY[ byAMq imswlW ny AYsIAW[ so ies qrHW dy nwl
mMgqw AwieAw, auh kihMdw mYnMU pRSwdw idE, auh kihMdy kihMdy jy igRhsqI bxnw hY auh vI AsIN qYnUM d`s idMdy
lY BweI, Awh qUM hI lY lY[ dUsrw idn vI Bu`iKAW dw hW[ Pyr qUM ies srIr nUM puMn dwn dw srIr bxw lY[
lMG igAw[ ies qrHW kihMdy ny -
qIsry idn sMqW vwsqy BMfwrw kIqw Gr[ swry sMqW Dwrnw - puMn dwn dw srIr bxw lY,
nUM bulwieAw, bYNf vwjy vjdy jWdy ny ienHW sMqW kol mwieAw jwx dwsI r`b dI[
vI syT AwieAw ik mhwrwj! do idn qusIN Bu`Ky rhy so igrhI jo ingRhu krY ] jpu qpu sMjmu BIiKAw krY ]
EN qy k`lH nUM BMfwry iv`c zrUr Awauxw hY iksy dw pRSwdw puMn dwn kw kry srIru ] so igrhI gMgw kw nIru ]
nhIN qusIN vrijAw hoieAw Kwxw[ bhuq mYN qndyhI nwl AMg - 952
pRSwdy iqAwr kry ny[ miTAweI vI krWgw, slUxy vI
krWgw, K`ty vI, im`Ty vI, pUry Bojn iqAwr krWgw, qusIN auh piv`qr igRhsqI hY ijhny Awpxw srIr puMn
idn pRSwdw nhIN CikAw, clo k`lH nUM Ck ky iqRpqI dwn dw bxw ilAw, nyk kmweI krdw hY, Gr iv`c
kr lYxw[ sMq kihMdy, koeI nw syT jI smW Aweygw, Awpxy pirvwr nUM pwldw hY, b`icAW nUM pVHwauNdw
vriqAw jweygw[ ilKwauNdw hY, lyikn hr vkq auhdy mn 'c rihMdI hY,
dsvMD gurU dy lyKy k`Fdw hY[ auhdw srIr hI puMn dwn
syT dy ijs vkq swry sMq Awey, bYNf vwjy vjdy dw hoieAw krdw hY[
hoey ilAWdy ny ieh sMq jd AwieAw, isKw id`qw mhWBwrq dy Xu`D dy AMdr jdoN krx zKmI ho ky
pihrydwrW nUM ik hor sB nUM AMdr lMG jwx dyxw, pr igr igAw[ DrqI 'qy ipAw hY, KUn dw bhuq C`pr
auhnUM nw lMGx dyxw qy D`ky mwr ky ip`Cy htw dyxw[ l`igAw ipAw hY Awly-duAwly, aus vyly ikRSn mhwrwj
jd sMq swry syT dI hvylI 'c vVn l`gy, DMn E ny dovyN h`Q aupr cu`ky[ kihMdy Arjn! A`j dwn dw
mhwrwj, DMn E qusIN, jd ienHW dI vwrI qW pihrydwr sUrj iCp igAw, kihMdy ikvyN mhwrwj? kihMdy dwnI nhIN
kihx l`igAw qUM ik`Dr nUM jWdw hYN? nwlidAW nUM ikhw koeI irhw s`c dw[ kihMdy, mhwrwj! swry hI AsIN dwnI
ik ieh vI swfy nwl dy sMq ny[ kihMdy, iehnUM sMq hW, pMjy Brw dwn idMdy hW, Pyr AsIN KWdy pINdy hW[
ikhVw kih deygw, D`ky mwry, pRSwdw id`qw hI nw[ aus kihMdy nhIN, TIk hY qusIN dwn idMdy EN, sUrj Cu`p
qoN bwAd jdoN ieh Aw igAw Pyr Awpxy AsQwn dy igAw, qusIN qwry qW hYgy, sUrj nhIN hYgw[ kihMdy Eh
auqy[ aus vyly syT jI Pyr Awey kihx l`gy, mhwrwj! kOx hY mhwrwj? kihMdy auh krx hY[ kihMd,y krx koeI
bVI Bu`l hoeI, ieh ijhVy swfy pihrydwr sI aunHW ny bhuq dwnI hY? kihMdy hW, AwE quhwnUM idKwauNdy hW[

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


14
rUp bdl ley, bRwhmx dw rUp ikRSn mhwrwj ny Awau N dw hW[ cilAw igAw qW ie` k mINgx cu ` k
bxw ilAw Aqy nwl lY ilAw Arjn[ auQy jw ky krx ilAwieAw[ aus sulGdI mINgx hyTW sùt idqI[ PtwPt
dy kol kihx l`igAw, kihx l`igAw ik krx jI! mYN Awpxw AwlHxw qoV ky Q`ly sut ` id`qw[ auhny ikhw, Sukr
qW bhuq Aws r`K ky AwieAw sI[ myry dil`dr dw nwS hY A`g vI Aw geI, lkVI vI CotI Aw geI[ aus vyly
jy iksy ny krnw sI qW auh qyry bgYr koeI nhIN sI BKw ilAw PUkW mwr-mwr ky[ v`fIAW l`kVW cug
kr skdw[ hux qW myry auqy dil`dr dI rwq pY geI[ ilAwieAw[ DUxI lw leI ik swrI rwq lMG jweygI[
kwlI hnHyrI rwq ho geI, ikauNik qUM hux c`ilAw hYN, auh kihx l`igAw ik dyK do Awpxy b`cy ny do AwpW
QoVHI dyr nUM qyry pRwx pMKyrU au~f jwxy ny, myrI lVkI hW, ieh AiqQI AwieAw hY iehdw doS kIhnUM l`gygw,
dI SwdI sI, mYN bhuq Aws r`K ky AwieAw sI, mYnUM AwpW nUM l`gygw[ beI mYN iehdy DUxy iv`c igrdw hW,
kuC dy[ kihx l`igAw, bRwhmx dyvqw! mYdwn-ey-jMg 'c ieh mYnUM BuMn ky Kw leygw, auh kihMdI qUM nw igr[
ipAw hW[ Awh myrw Dn`uK bwx ipAw, Ssqr pey ny, AwdmI qoN bgYr ijhVI iesqRI ho jWdI hY, auhnUM koeI
jy ienHW 'coN qYnMU kuC cwhIdw hY qW lY jw[ jy myry srIr mwx nhIN imldw, auhnUM koeI siqkwr nhIN imldw, auh
dI iksy h`fI dI, gurdy dI loV hY, idl dI loV, A`KW kuC vI nhIN kr skdI[ qUM qW b`icAW nUM sWB qy mYN
dI loV hY, auh qUM k`F skdw hYN pr myry kol hux igrdI hW[ auh kihx l`igAw dyK, AwdmI ijhVw hud M w
mwieAw qW hY nhIN mYN ik`QoN dyvW? nrwz ho igAw hY auh krmW dw SIl hud M w hY[ bwhr auh Syr hY, v`f- y
bRhwmx, kihMdw dwnI ho ky JUT boldw hYN[ qyry dMdW v`fy AOKy krm kr lYNdw hY pr Gr iv`c Aw ky qW
dy ivc sony dI prq cVHI hoeI hY[ kihMdw, hW myrI rotI vI nhIN lwhuMxI AwauNdI auhnUM[ b`icAW nUM pwlxw
Xwd qoN Bùl igAw sI[ AYs qrHW kro myry dMd BNn lE ieh qW qyrw hI kMm hY[ qUM rih[ ies qrHW g`lW bwqW
lY jwE[ auh kihMdy, AsIN nhIN BMnxy, Awp dy[ ijs krdy, kbUqr ny Cwl mwrI[ iSkwrI ny Sukr kIqw ik
vkq auh hOlI-hOlI ih`ilAw ie`k p`Qr ingHw pY igAw, lY beI Kwx nUM vI Aw igAw[ kbUqrI ny vI mwrI qy
ieMc-ieMc krky EDr nUM ruVHdw jWdw hY, srIr bhuq auh vI auhny BuMn ky Kw leI[ KWdy hI AMdr AYsw
Gwiel hoieAw-hoieAw, aus vyly jw ky p`Qr cùk ilAw jzbw auiTAw ik mnW! mYN mnu`K, pihlW ienHW ny A`g
jdoM au~cw auTw ky mwrn l`igAw, ikRSn mhwrwj ny ausy ilAWdI[ Pyr Awpxw AwlHxw hI qoV ky su`t id`qw myry
vyly h`Q PV ilAw auhdw qy nwl drSn id`qy, ivSnUM su`K dy vwsqy, Awpxy srIr hI dohW ny jlw ley qy
Bgvwn jI ny, kihx l`gy, ibvwn iqAwr bYTo iehdy mYN Kw ilAw[ iDRg hY mYnUM, mYN Kw ky hrwm krdw hY,
AMdr bYT[o rUh ijhVI sI C`f geI srIr[ kihMd,y ikauN vwihgurU dw mYN Bjn nhIN krdw, AYho ijhIAW g`lW
Arjn! d`s ieho ijhw koeI dwnI hY iehny qW srIr socdw sI, ausy vyly bvwn Aw gey[ rUhW aunHW dIAW,
hI dwn dw bxwieAw hY[ mhwrwj kihMdy jy igRhsqI dohW kbUqrw dIAW, mhwrwj kihMdy ausy vyly bvwnW 'c
bxnw hY qW igRhsqIAW dy iv`c igRhsqI ho ky audwsI bYT ky bYkuMT Dwm nUM cly gey[
rhIN[ bMdgI krIN, nwm jpIN[ syvw dy iv`c Awpxw so inMgrw! swDU bxnw hY qW auho ijhw bx,
jIvn ibqweIN[ jdoN syvw iv`c ibqweyNgw[ igRhsqI bxnw hY qW AYho ijhw bx[ hux dyK ikMny
ivic dunIAw syv kmweIAY ] isMG Awey hoey ny swfy kol[ ienHW ny Awpxy srIr dwn
qw drgh bYsxu pweIAY ] khu nwnk bwh lufweIAY ] kIqy hoey ny, Awpxw koeI ihq nhIN, koeI rwj nhIN
AMg - 26 lYxw AsIN, AsIN koeI jwiedwd nhIN bxw rhy[ AsIN
swry bcn suxy[ kihx l`igAw, pwqSwh! mYN dovyN grIb jnqw dy, ijnHW nUM duKI kIqw jw irhw hY, rwj
bcn sux ley[ kihMdy lY qYnUM hor dsdy hW - duKI krdw hY aunWH nU,M koeI vI personal AwzwdI nhIN
aunHW nUM[ nw auh mrzI nwl Bjn kr skx, nw auh
ie`k iSkwrI sIgw, iSkwr KylHx igAw, rwq pY koeI iSvwlw, idvwlw bxw skx, mMdr bxw skx, qoV
geI, srdI dw mOsm sI[ drKq dy Q`ly Aw igAw, id`qy jWdy ny, aunHW dI rwKI vwsqy, gaU grIb dI rwKI
kMbI jWdw hY, dMd vjdy ny[ auQy ie`k kbUqr-kbUqrI vwsqy -
kupq
o I dw AwlHxw sIgw[ ipCly jnm dw aunWH nUM igAwn
sI[ Xog iBRSt burI qrHW hoey hoey sI, koeI krm AYsw iqlk jM\U rwKw pRB `qwkw] kIno bfo klU mih swkw]
ipqw jI ny vI swfy ny jM\U qy gaU dI rwKI
ho igAw, ijhdw dMf aunHW nUM imilAw sI[ Awps iv`c
slwh krI ik AiqQI Aw igAw[ iehdy kol kuC nhIN vwsqy ik`fI v`fI kurbwnI kr idqI[ ieh dyK ikMny
Awey bYTy ny ienHW ny Awpxy srIr dwn iv`c idqy hoey
hY ik pwlw qW htweIey[ kbUqr kihx l`igAw ik mYN
ny ik ij`Qy jIA krdw hY lyKy iv`c lw lE[ kihMdw
jWdw hW, iksy A`g dy jldy dy ivcoN mYN kuC lY ky
s`cy pwqSwh! Pyr qW mYN igRhsqI nhIN bxnw[ mhwrwj

'Awqm mwrg' 15 sqMbr, 2011


ny aus dy mW-bwp nUM ikhw ik qusIN AYs qrHW kro, cOdW swl l`gy mMzl-ey-ieSk dy iv`c, auhny ipAwr
ieh quhwfy nhIN hY iP`t, ieh swfy kol C`f jwE, kirAw Awpxy murSd nwl, h`d qoN izAwdw[ ipAwr qoN
quhwnUM AsIN ie`k pu`qr hor dy idMdy hW, auhnUM pwlo- ibnW g`l nhIN cldI, ipAwr nUM krn vwsqy AsUl ny
ploso auhnUM qusIN ijho ijhw cwhuMdy EN, Eho ijhw ho -
jweygw[ jau qau pRym Kylx kw cwau ]
so ies qrHW dy nwl bwxI ijhVI hY, bwxI nUM isru Dir qlI glI myrI Awau ]
ivcwr ky, bwxI nwl idl lw ky AsIN lMG skdy hW[ iequ mwrig pYru DrIjY ] isru dIjY kwix n kIjY ]
hOlI-hOlI bwxI kihMdI hY ik qusIN nwm jpo, gurU vwly AMg - 1412
bxo bMdgI kro[ mhWpurSW ny inXm bxw id`qw ik Pyr auh ausy murSd dI syvw dy iv`c mMzl-ey-
ipAwirE! qusIN ikrqI bMdy EN, jy kuC nhIN kr skdy mwrPq r`b dw igAwn ausnUM pRwpq hoieAw, lyikn Ajy
qW FweI GMty bYT ky vwihgur-U vwihgur,U krI jwieAw kro, r`b dI pRwpqI nhIN hoeI[ igAwn pRwpq hoieAw ik
nhIN qW sMqW qoN puC
` lE auh d`s idMdy ny ik qUM ikhVw pRmySr swry prIpUrn hY[ ie`k nUr hI hY swry -
jwp krnw hY, ikvyN krnw hY, kI qrIkw hY[ lgn hYgI Avil Alh nUru aupwieAw kudriq ky sB bMdy ]
qW auh d`s idMdy ny, auh krnw SurU kr lE[ bwkI hY eyk nUr qy sBu jgu aupijAw kaun Bly ko mMdy ]
ik Awpxw smW bwl-b`icAW iv`c vI idE, ikrq iv`c AMg - 1350
vI idE, 24 GMty ny aunWH nUM vMf lE, dsvMD vI kmweI auhI hY hr QW dy auqy, ieh mwrPq dy iv`c jw
dw k`Fo, Awpxw smW vI dyvo[ ies qrHW AsIN kridAW ky smJ 'c Aw geI g`l[ aus qoN bwAd cOQI mMzl
hoieAW AsIN hOlI-hOlI qr`kI krWgy, qr`kI krdy-krdy Aw geI auhnUM vihdIAq kihMdy ny, ilv l`g jwxI,
nwm dIAW mMzlW lMG ky mhWpurSW dI sMgq iv`c, ijhVw ilvlIn ho igAw[ pMjvIN mMzl Aw geI, Awpxw Awp
swfy AMdr sMsw ipAw hoieAw hY, jdoN auh AvsQw Bu`lx l`g igAw ik auQy qW pRmySr hY[ CyvIN mMzl Aw
AweygI, audoN auh sMsy nUM pRq`K rUp iv`c dUr kr idMdy geI, mMzl-ey-nUr khwauNdI hY[ ivsmwd khwauNdI hY,
sI[ so gurU mhwrwj ieh kihMdy ny ik swfw sMsw auqr hYrwn khwauNdI hY[
igAw BweI ikauNik jd AsIN drSn kirAw jlvw
dyiKAw hY r`b dw[ ieh CyvIN mMzl vihdIAq dI dIp loA pwqwl qh KMf mMfl hYrwnu ] AMg - 1291
hoieAw krdI hY Bjn dI, ijhnUM jlvw dyKxw kihMdy ijhVI s`qvIN mMzl hY auh Awp nhIN AwieAw
ny qy hYrwn huMdw hY, mMzl-ey-hYrwn vI iesnUM kihMdy krdI, jy auhdy 'c gurU shwieqw kry qW AwauNdI hY,
ny[ ivsmwd dI mMzl vI kihMdy ny[ auh kd huMdw hY? nhIN qW nhIN AwieAw krdI[ ikauNik vwihgurU dw rUl
jdoN AMdrly pwsy pRgt huMdw hY, jlvw dyKdw hY auhdw[ hY, auhny gurU qW hI bxwieAw ik AwKrI mMzl 'qy qYnUM
vwihgurU dy drSn krdw hY, Pyr kI huMdw hY auh mdd krnI pYxI hY[
vwihgurU hr QW dy auqy idsx lg jWdw hY[ koeI bwhr jdoN bwby PrId ny Awpxw fylw k`F ky A`g lY
rihMdw hI nhIN auh Awpy hI idsdw hY ik Awpxy Awp AWdI, murSd ny prK ilAw ik hux pUrw hY[ aus vyly
hI hY, ieQy qW koeI hor hY hI nhIN[ aus vyly jdoN j`PI 'c lY ky 'hmw-Az-AoSq' do bcn khy, kpwt KulH
pRq`K dyK ilAw, drSn kr ilAw, Pyr kI hoieAw gey ausy vyly bwby PrId dy[ PrId Kqm ho igAw,
krdw hY, ijhVy mn dy AMdr Brm ny ieh swry Kqm srIr kwiem hY lyikn PrId kwiem nhIN hY[ bwkI kI
ho jwieAw krdy ny - rih igAw, AslIAq rih geI[ AslIAq hY pRmySr[
Dwrnw - ipAwry jI sMsw myrw auqr igAw, pdvI ik`fI pRwpq krI, gurU gRMQ swihb 'c gurU rUp
ipAwry jb qy drSn pwieAw[ ho ky bYTy ny[ ikauNik siqgur dI bwxI hY so ies qrHW
ies qrHW mYN ijhVI pihlW bynqI krI sI - ieh ijhVI mMzl hY ie`k qW Xog iBRStW dI hY, auhdy
nwnk lyKY iek gl horu haumY JKxw JwK ] AMg-467 iv`c AsIN lok c`l rhy hW[ pqw iksy cIz dw l`igAw
nhIN hY, tohW l`g geIAW, lyikn mMzl nhIN imlI[
iesy jnm 'c jy qW AsIN kr ilAw ieh kMm, auhdw iPkr hY ik kI hoeg y w? muV ky Pyr jnm hoeg
y w,
mMzl-ey-mksUd 'qy phuMc gey[ s`q mMzlW huMdIAW ny,
ikho ijhy Gr 'c pYdw ho jweIey, ikho ijhy hwlwq hox,
swry DrmW dy AMdr, iksy ny koeI nwauN r`iKAw hY, iksy
AYs jnm dy iv`c hI pMjwh QwauN 'qy igry hW, iqlk-
ny koeI r`iKAw hY[ lyikn auh swrIAW hI ie`k dUjy nwl iqlk igrdy hW[ Agly dy iv`c kI hoeygw[ kusMgIAW
imldIAW nhIN[ bwbw PrId nUM 24 swl l`gy mMzl-ey-
dw Gr l`B igAw, Srwb kbwb 'c pihlW hI auhny
qlwS dy ivc, FUMf dy iv`c[ jMglW dy iv`c FUMfdw sI[
pRivrq krw id`qw qy sMqW dy nyVy jwx hI nw id`qw Pyr
(bwkI pMnw 19 qy)
'Awqm mwrg' sqMbr, 2011
16
gurU CyvyN pwqSwh nwl BweI swDU Aqy BweI rUpw dI pyRm gwQw
sM q virAwm isM G jI
bwnI iv. gu . rU . imSn[

(lVI joVn leI dyKo, Agsq AMk, pMnw - 48) ivhlw ho ky, bYT ky krWgw, kdy ieh g`l suxI hY
auh vyly BùbW inkl geIAW iehdIAW, pwqSwh! ik ho skdI hY? ijhdy ihrdy 'c ipAwr vs igAw
AYfw idAwlU! AYfw ikRpwlU[ kihMd,y ipAwirAw! ij`Qy myrw auh qW ipAwr iv`c r`iqAw hI rihMdw hY, koeI kMm
is`K, myrw iDAwn Drdw hY mYN auQy hwzr huMdw hW[ so kry[
ieh jo dovyN sI ieh hr vkq gurU dw iDAwn ihrdy iesy qrHW dy nwl ieh ipau pu`qr sdw hI gurU
'c vsw ky r`Kdy sI[ dy ipAwr iv`c rihMdy ny, gurU dy iDAwn iv`c rihMdy
ny[ h`QW nwl, pYrW nwl kMm krdy ny, qurdy ny, jWdy
hr vkq gurU dI kIrqI mhwrwj nUM hwzr nwzr
ny l`kVW k`tdy ny lyikn iDAwn AYnw prp`k ho igAw
jwx ky hr vkq aunHW dI kIrqI dy iv`c rihMdy sI[
ik gurU A`KW qoN Ehly nhIN huMdw[ AYsw Purmwn hY
AYs qrHW juVy hoey Awpxw jIvn bqIq krdy ny, gurU
gurbwxI dy AMdr -
mhwrwj dy crnW 'qy iqMnoN jxy jw ky jdoN vI mOkw
imldw hY sIs invwauNdy ny, gurU mhwrwj AsIsW idMdy Dwrnw - ic`q r`KIey gurW dy nwly,
ny ipAwr pY igAw, gurU mhwrwj jI grmI dw mhInw, h`QIN pYrIN kMm krIey[
jyT dw mhInw, loA cldI hY, jyT qy hwVHw dw sMgm nwmw khY iqlocnw muK qy rwmu sMm@wil ]
hY DrqI qpI peI hY mwlvy dI, ryqw hI ryqw hI cwroN hwQ pwau kir kwmu sBu cIqu inrMjnu nwil ]
pwsy[ ikqy hryvweI nhIN nzr AwauNdI qy gurU mhwrwj AMg - 1376
ij`Qy Tihry hoey sI auQy Ks dy prdy lw ky Sorw vgYrw Awpxy ipAwry dy nwl ic`q hr vkq juiVAw
lw ky AYnI TMF kIqI hoeI sI ijvyN phwV iv`c rihMdy rihMdw hY, s`cw ipAwr ijs QW 'qy hY ie`k sikMt vwsqy
ny[ A`j ieh dovyN ipau pu`qr sdw dy muqwibk l`kVW vI auh B`uilAw nhIN krdw, so l`kVI v`F rhy ny, ds
v`Fx vwsqy jWdy ny qy auQy jw ky pwxI dw kUMnw nwl vj gey[ pwxI dI ipAws l`gI, pu`qr! ipAws bhuq
lY gey qy auqy ltkw id`qw[ ds v`j gey, aus vyly l`g geI[ QoVHw pwxI AwpW pI leIey, kuC dupihry pI
ipqw ny ikhw pu`qr! ikauNik auh dys AYsw sI mwlvy lvWgy qy kuC Pyr lOFy vyly vI kMm krnw hY aus vyly
dw ik pwxI nhIN sIgw auQy[ bhuq muSkl nwl pwxI pI lvWgy, ihswb nwl QoVHw-QoVHw pwxI ilAw qW ik
iksy toBy 'coN, jW mINh vyly pwxI ikqy iek`Tw kr lYNdy ipAws bu`J jwvy[
sI toey pu`t ky, auqoN ilp idMdy sI, bwhrlI hvw pYNdI pu`qr ny brqn cu`ikAw ik Awp vI pI lvWgw
nhIN pwxI Krwb nhIN sI huMdw, cwr-cwr, pMj-pMj qy ipqw jI nUM ilAw dyvWgw, ijs vkq auQy igAw,
mhIny[ so auhdy ivcoN pwxI Brdy sI, grmI dw mhInw h`Q lwieAw kUnM y nUM hYrwn ho igAw ik AYnw TMFw pwxI?
sI, mINh dI Aws r`KI hoeI, QoVHw-QoVHw pwxI rihMdw ikauNik ho hI jwieAw krdw hY loA nwl pwxI[ vwps
sI, auh pwxI lY ky kUMny 'c pw ky Awp ny drKq dy Aw igAw, ic`q iv`c AwieAw ik myrw siqgurU Awvy,
nwl tMg id`qw, bVI hI grm hvw c`l rhI hY, lU, qy AYnw TMFw pwxI pIvy qW myrI Bwvnw pUrI hov,y vwps
ipMfw swVdI jw rhI hY, ds v`j gey dohW nUM kMm Aw igAw ipqw ny ikhw ik pu ` q r pwxI nhIN
kridAW nUM qy Es vyly ipqw ny ikhw BweI s`DU ny, ilAwieAw?
kihMdy bytw rUpw! ipAws bVI l`gI hoeI hY, qYnUM vI
l`gI hoxI hY qy qUM AYs qrHW kr, pwxI ilAw AwpW kihx l`igAw, ipqw jI! pwxI Awpxy pIx vwlw
QoVHw-QoVHw pI leIey[ ikauNik swry idn dy iv`c EnW nhIN hY[
hI pwxI sI aunHW kol ijhVw idn Br pIxw sI[ so kihMdy, Krwb ho igAw?
ipAwr dy iv`c r`qy hoey, h`QW nwl kMm krdy ny lyikn
ic`q ik`Qy hY, ic`q gurU dy nwl l`igAw hoieAw hY[ kihMdy, nhIN bhuqw TMFw ho igAw[
ikauNik jo nwm jpxw hY koeI ivhilAW qoN nhIN jp Pyr?
huMdw ik ivhlw ho jwvW, koeI kMm nw mYnUM rhy ikauNik
kihMdy, ieh qW gurU CyvyN pwqSwh gurU hirgoibMd
iblkul iKAwl glq hY qy jy koeI khy ik mYN ipAwr
swihb dy pIx vwlw hY, auh pINdy ny AYsw pwxI[ AwpW

'Awqm mwrg' 17 sqMbr, 2011


qW ijho ijhw iml jWdw hY auho ijhw pI lYNdy hW[ ik`Qy gey?
ieh pwxI qW aunHW dy pIx vwlw hY, auh pwxI pIxgy krI pRym ny KYNc bfyrI[
qW AwpW pIvWgy[ ipqw vI ausy rws dw sI, auhdy mn suB kuC qXwg dIin iqs byrI]
'c KuSI AweI ik myry pu`qr dw ipAwr myry gurU nwl SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 3132
hY[ ausy qrHW nwl Pyr kMm 'qy l`g gey[ loA cldI
Awrwm C`f id`qw, plMG C`f id`qw, dupihrw ipAw
sI bhuq izAwdw, SurU ho cu`kI sI igAwrHW vjy qy
hoieAw sI -
pwxI dI ipAws qoN ibnW AwdmI nhIN sI k`t skdw,
rotI qoN bgYr Bu`Kw k`F lYNdw hY[ ipAws l`gI hovy qW kjiq SIGR hI zIn pvwXo[
jIB su`k jWdI hY, ip`Cy nUM muV jWdI, gl vl nUM clI SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 3132
jWdI hY qy jwn inklx vwlI ho jWdI hY[ qurMg (GoVw) mMgwieE, dwsW dw duK shwr nw
hoieAw, aus QW qoN qIh koh sIgy auh[ kihMdy ie`k
so ies qrHW krdy-krdy jdoN bwrHW v`j gey, swFy iCn dy iv`c qIh koh q`k phuMc gey -
bwrHW v`j gey, dovyN lMmy pY gey, hoS G`t geI[ ie`ko
hI g`l krI jWdy ny hy myry pwqSwh! qusIN pwxI pIENgy qIs kos phuMcy iCn mWhI[
qW AsIN pIAWgy[ ikRpw kro AYnw TMFw pwxI hY quhwfy hoie iqRKwqur ieq auq jWhI]
pIx vwlw[ AsIN kIt hW, jIv hW AsIN AYnw TNMFw SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 3132
pwxI pIeIey? qusIN pIvo Aw ky[ ipAwsy ho gey, kdy ieDr jWdy ny, kdy EDr jWdy
ny, BweI! koeI pwxI iplwE, koeI pwxI iplwE[ bhuq
aus vyly gurU mhwrwj jI bhuq TMFy QW ibrwj rhy
mYnUM ipAws l`gI hoeI hY, ikauN?
sI, qpS pY rhI sI[ h`d qoN izAwdw grmI sI[
mhwrwj ny cobdwr nUM ikhw ik swfy GoVy 'qy kwTI puAw Gt Gt ky AMqr kI jwnq
ky huxy ie`k dm ilAw[ hukm dI qwmIl ho geI, Bly bur kI pIr pCwnq[
swirAW ny dyiKAw, BweI ibDI cMd jI dyKdy ny ik Awpxy ipAwirAW dw du`K nhIN dyK skdy, Awp
mhwrwj dy GoVy 'qy ikauN kwTI pY rhI hY? pYNDy Kwn nUM ipAws lw leI[ vwr-vwr Awvwz AwauNdI hY ik
dyKdw hY ik kwTI pY rhI hY, ik`Dry jwxw hY? auhny BweI! koeI pwxI iplwE -
CyqI-CyqI Awpxy GoiVAW 'qy kwTIAW pw leIAW[ gurU bwr bwr bc bdn bKwny[
mhwrwj jI AwauNdy swr iek dm GoVy 'qy plwkI mwr hm ko lwgI iqRKw mhwny]
ky auqy bYT gey qy bYTdy hI GoVy nUM srpt duVw id`qw[ Koj rhy jl kqhUM n pwXo[
ieh vI ip`Cy dOVy, gurU mhwrwj dy[ pr hYrwn ho gey, jyT dupihry bhu qpqwXo]
gurU mhwrwj ik`Qy cly gey? DUV au~fdI hY aus qoN SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 3132
bwAd gurU mhwrwj idsdy koeI nhIN, cly ikQy gey? Kojdy iPrdy ny ikqoN pwxI nhIN l`Bdw[ ie`ko hI
AYauN pVH lE - Awvwz AwauNdI hY, koeI pwxI iplwE[ aus vyly surjIq
Dwrnw - hir jI C`f ky isMGwSn Aw gey, ho gey dovyN ipau pu`qr Awvwz suxdy swr ik qW swfy
bMnHy hoey s`cy ipAwr dy[ ipAwry dI Awvwz hY, pu`qr dOiVAw jw ky kUMnw lwh
Apuny syvk kI Awpy rwKY Awpy nwmu jpwvY ] ilAw[ kI dyKdw hY, gurU mhwrwj jI kol KVHy ny Aw
jh jh kwj ikriq syvk kI ky, ipqw vI au~T KiVHAw[ ikMnI KuSI hoeI aus vyly aunWH
qhw qhw auiT DwvY ] 1 ] dy mn iv`c koeI AMdwzw nhIN lw skdw[ dUjw nhIN
syvk kau inktI hoie idKwvY ] jwx skdw ies Byq nUM, EhI jwxdw hY ijhVw iehdy
jo jo khY Twkur pih syvku qqkwl hoie AwvY ] ivcIN lMGdw hY -
AMg - 403 Dwrnw - ijs qn l`gIAW soeI qn jwxy,
nyVy ho ky idKwauNdw hY, so ies qrHW Awp GoVy iksy dI l`gI kOx jwxdw[
'qy svwr hoey, BweI ibDI cMd ip`Cy ny hor v`fy-v`fy lwgI hoie su jwnY pIr ] rwm Bgiq AnIAwly qIr ]
mu`KI sI swry ip`Cy dOVy Aw rhy ny[ DUV aufdI nzr AMg - 327
AwauNdI hY lyikn hYrwn ho gey ik DUV aufdI sI hux EhI jwxdw hY ijhnUM l`gI huMdI hY, ijhVy ipAwr
nzr ikauN nhIN Aw rhI[ A`gy Aw ky dyiKAw ik GoVy dy iv`c aus vyly loc rhy sI ik swfw siqgurU Awvy
dy pYV ic`qr vI nhIN l`gy hoey[ gurU mhwrwj gey qW qy pwxI pIvy[ jdoN KuSI hoeI auhnUM vI EhI jwxdy ny,

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


18
hor nhIN iksy nUM, bwkI qW khwxI hI rih jWdI hY[ Dwrnw - pR I qm my r w ipAwrw,
gurU mhwrwj Awvwz dy rhy ny jMgl dy iv`c[ au~cI- koeI Awx ky imlwvy[
au~cI AwvwzW idMdy ny ik BweI swnUM ipAws l`gI hoeI koeI Awix imlwvY myrw pRIqmu ipAwrw
hY, swnUM ipAws l`gI hoeI hY[ swnUM pwxI nhIN ikqoN vI hau iqsu pih Awpu vycweI ] AMg - 757
iml irhw, swnUM pwxI iplwE[ Awpxw Awp aunHW dy crnW 'qy smrpx kr dyvW[
ikqoN nw pwxI l`iBAw, jdoN aunHW ny Awvwz suxI Awpxy kol kuC nw r`KW, nw qn r`KW, nw Dn r`KW nw
au~T ky dOVy, kI dyKdy ny ik gurU CyvyN pwqSwh mhwrwj mn r`KW, nw mYN nUM r`KW[ mYN auhdw hI ho jwvW, ijhVw
kUn
M w ij`Qy tMigAw hoieAw hY ausy QW dy kol KVHy AwvwzW mYnUM imlw dyvy[ so mhwrwj kihMdy ipAwirAw! jy qUM
dy rhy ny[ BweI rUpy ny pwxI lwh ilAw, Awvwz dI imlxw hY nw -
SkqI, drSnW dI Aws, BweI s`DU auhdw ipqw auQy Aw BY kIAw dyih slweIAw nYxI Bwv kw kir sIgwro ]
phuMcdw hY[ gurU mhwrwj jI ny jl CikAw qy nwl- qw sohwgix jwxIAY lwgI jw shu Dry ipAwro ]
nwl dI nwl khI jWdy ny ik - AMg - 722
jl AYso kib pIXo n Awgy[ so ieh vwrqw gur ieiqhws dI, ipAwr dI BrI
SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 3133 hoeI AwpW kQn kIqI hY, srvx kIqI hY[ so KuSk
A`j q`k kdy AYsw AsIN jl nhIN pIqw[ ikauN igAwn dy nwl pRBU nhIN imilAw krdw[ sB qoN suKwlw
nhIN pIqw? kdy iksy ny Bwvnw nwl swnUM iksy ny pwxI qrIkw mhwrwj ny Purmwn kIqw hY -
nhIN iplwieAw[ swcu khON sun lyhuM sBY ijn pRym kIE
iknhUM n dInis kir Anurwgy[ iqn hI pRB pwieE[
SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 3133 ipAwr vwlw ijhVw hY auhdI inSwnI huMdI hY -
pqw nhIN iehdy iv`c kI pwieAw hoieAw hY[ so sIny iK`c ijnHW ny KwDI E kr Arwm nhIN bihMdy[
aus vyly mhwrwj jI ny ipAwr bKiSAw, dohW nUM inhuM vwly nYxW kI nINdr E idny rwq pey vihMdy[
bRhmigAwn dI dwq bKSI, Awpxy nwl AByd kr ley[ ieko lgn lgI leI jWdI hY tor AnMq aunHW dI[
is`K gurU dy iv`c AByd ho ky gurU dw rUp bx igAw[ vsloN aury mukwm n koeI so cwl pey inq rihMdy[
dupihry Fl gey, BweI ibDI cMd, pYNDy Kwn qy hor juAwn BweI vIr isMG jI
swry, ausy jMgl iv`c Aw gey[ pRymw BgqI dy nwl pRmySr nUM imldy ny[ pRymw
jy koeI khy ik aunHW nUM ikvyN pqw l`igAw? aus BgqI dy nwl AigAwn dw nwS hud M w hY, pRmS
y r dy nwl
qrHW hI is`K nUM pqw huMdw hY ik myrw gurU ik`Dr hY? imlwp huMdw hY ijsnUM iPnwh-iPlw AvsQw kihMdy ny[
auh ikhVw AYvyN sIgy[ aus vyly mhwrwj kihx l`gy, AByd AvsQw pRmySr dw rUp bx jwxw, ipAwr hI
ibDI cMd! jy AsIN QoVHw ijhw dyr hor kr lYNdy, ie`k bxwauNdw hY[ igAwn nhIN bxwauNdw[ igAwn ijhVw hY
iCn nw AwauNdy, qW ienHW dohW dy pRwx pMKyrU auf jwxy auh bu`DI mMfl dI cIz hY[ jo AnuBv dw igAwn hY
sI[ ies krky AsIN qIh koh dw Pwslw, qIh koh dw auh AslI igAwn hoieAw krdw hY[ auhdy 'c bcn
mqlb hY s`T-s`qr iklomItr, AsIN ie`ko lWG 'c GoVy nhIN huMdy, auh pRq`K r`b hI bxwieAw huMdw hY, auhnUM
qoN pUrw krw ilAw[ ikauNik ienHW ny bcxw nhIN sI ies Brm nhIN rihMdw Pyr ik mYN Plwxw sI[
krky AsIN ienHW dy ipAwr dy iK`cy hoey ie`Qy phuMc gey mhwrwj jI kol Awauxw, kihxw mhwrwj! drSn
hW[ krn Awey hW quhwfy[ mhwrwj kihMd,y ijhdy qusIN drSn
krn Awey EN, auh qW bhuq swl ho gey, cVHweI kr
so AYsw jo gurU qy is`K dw ipAwr hY koeI imlw
igAw, iehdy 'c qW hor hI hY kuC[ rmz iksy ny
dyvo[
smJI hI nhIN[ iehI smJdy rhy ik mhwrwj ny ieh
koeI jnu hir isau dyvY joir ] AMg - 701 ikhw[ fUMiGAweI 'c nhIN koeI igAw ikauNik auQy auh
so ies qrHW jo ipAwr hY, ipAwr dy vs hoey- jIv ibrqI nhIN sI rhI, bRhmibrqI Aw geI, bRhm
hoey, jo gurU ny, vwihgurU jo hY auh ipAwr dy vs iv`c srUp Aw igAw, ijhVw AigAwn sI auhdw nwS ho
hY, mYN pihlW vI d`isAw sI qy Ardws krI AwpW, Pyr igAw[ hux kOx srIr 'c rihMdw hY? mhwrwj kihMdy
muV ky swry pVH lE - ie`k rihMdw hY -

'Awqm mwrg' 19 sqMbr, 2011


nwnk qrvru eyku Plu duie pMKyrU Awih ] kIqIAW ny[ iDAwn iv`c ilAwE so Awpxw jIvn jo
Awvq jwq n dIshI nw pr pMKI qwih ] AMg -550 hY auhnUM ies cwl 'qy clwE[ smW iejwzq nhIN idMdw,
rihMdw kOx hY? kihMdy s`cI mYN rihMdI hY, jdoN pqw nhIN ikhVy vyly Aw jwvy -
pCwx AwauNdI hY - nh bwirk nh jobnY nh ibrDI kCu bMDu ]
sBu Awqm rwmu pCwixAw Eh byrw nh bUJIAY jau Awie prY jm PMDu ]
qW ieku rivAw ieko Eiq poiq ] AMg - 254
ieku dyiKAw ieku mMinAw ieko suixAw sRvx sroiq ] g`l ivcwly rih jweygI[ isry phuMc nhIN skxw-
AMg - 309 glI hau sohwgix BYxy kMqu n kbhUM mY imilAw ]
auh qW ie`ko hI hY pRmSy r jdoN pCwx 'c Aw geI, AMg - 433
Awpxy Awp hY ie`Qy dUjw koeI hY hI nhIN[ ies qrHW g`lW dIAW suhwgxW AsIN rih jwvWgIAW, vwihgurU
pRYktIkl ijhVw igAwn hY auh qW huMdw hY igAwn, qW kdy imilAw hI nhIN hY[ so ies krky Ardws kro
ijhVw g`l dy nwl hY ieh igAwn nhIN huMdw, ieh qW ik s`cy pwqSwh! cMgy mMdy ijho ijhy hW siqsMg 'c
b`D igAwn khwauNdw hY[ iehdy iv`c bMdw ivkwrI ho AwauNdy hW, ikRpw kr[ Awpxw dIdwr bKS, Awpxy bxw
jWdw hY, qr`kI ruk jWdI hY[ ieh ijMnI dyr q`k ipAwr lY[ Awpxy bxw ky Awp hI iehdy 'c pRgt ho jw, mYN
dI mMzl iv`c nhIN lMGdw, ipAwr dI kuTwlI dy iv`c Awpxw qn vI, Dn vI qy mYN AwpxI mYN vI qyry crnW
nhIN Awpxy Awp nUM Fwldw, EnIN dyr q`k pRmySr dy 'c Byt kIqI[ muV ky nw myry kol Awvy[ swry pRm y I AnMd
drSn nhIN hoieAw krdy[ so ies krky jo bynqIAW swihb 'c bolo[
(------)
(pMnw 15 dw bwkI)
kI hoeygw? auh jnm AYsy Aw qW jWdy ny Pl vI nhIN huMdw, ikauNik cwbI nhIN l`gI -
Bogdw hY, lyikn Bjn kirAw hoieAw nhIN ikqy vI Dn ipr kw iek hI sMig vwsw
jWdw, auh Pyr iK`c lYNdw hY[ kiSS hY Bjn dI, smyN
ivic haumY BIiq krwrI ]
nwl iK`c leI[ auh Pyr muV ky auhdy swry hI pwp,
guir pUrY haumY BIiq qorI jn nwnk imly bnvwrI
swrIAW hI glqIAW mwP ho jWdIAW ny, pr lMGx
]
vwlw Pyr puAwieMt auvyN ijvyN rih jWdw hY[ kol jw
AMg - 1263
ky KVH jWdw hY r`b dy aupdyS dy[ ivvyk mMfl 'c
ijs kw igRhu iqin dIAw qwlw kuMjI gur saupweI ]
ibrqI jWdI hY[ ie`k pwsy pRmySr huMdw hY, ie`k pwsy
Aink aupwv kry nhI pwvY ibnu siqgur srxweI ]
ieh KVHw hY, iehdI hoNd nhIN imtdI, imtwauNdw nhIN
AMg - 205
hY, ikauNik ieh c`krW 'c pY jWdw hY[ sMq qW pY
jWdy ny fyirAW dy c`krW 'c ik pYsw Awvy, pYsw Awvy, siqgurU dI Srn igAw nhIN hY[ SMikAW dw
AYs qrHW pYsw Aweygw, AYs qrHW Aweygw[ PylH ho gey ihswb-ikqwb hI nhIN iehdy AMdr[ gurU Gr dy sMq
swry[ ijhVw hYgw iek`lw hI guPw 'c rihMdw hY[ auh au~cI kih nhIN skdy[ hOlI vI nhIN kihMdy, auh cu`p
sMgq nhIN imldI, igAwn nhIN vDdw, auh auQy hI ny, iksy jIv dw Bwg huMdw hY, auh ies cu`p dy ivcoN
auhdy 'c irDIAW-is`DIAW AYnIAW Aw jWdIAW ny, EhI g`l k`F lYNdw hY nhIN qW inkldI nhIN hY[ sMq AwauNdy
nhIN auhnUM itkx idMdIAW[ ieh qW koeI q`q byqw ny, pUry ho jWdy ny, qur jWdy ny, AgwhW vwilAW nUM lwB
mhWpurS koeI pUrw iml jwey[ Ar auhdy nwl 100% nhIN huMdw ikauNik aunHW dy sMsy dUr nhIN huMdy[ auh
ipAwr hovy[ auhnUM C`f ky hor iksy nwl ipAwr nw ikMinAW QwvW 'qy Psy rihMdy ny, nhIN huMdy clear; AYfy
hovy - sMskwr jV jWdy ny bcpn qoN auh pwr nhIN ho skdy[
so ies qrHW vwihgurU hI ikRpw kry, swDsMgq jI! qusIN
log kutMb sBhu qy qorY qau Awpn byFI AwvY ho ] swry qury hoey EN ies mwrg 'qy, mYN qW bcn kirAw
AMg - 657
hY ieh[ quro A`gy, iesy jnm 'c isM\x dw Xqn kro[
nhIN qW pRgt huMdw hI nhIN hY, sMq qy rwm dy ieh koeI nhIN hY ik ieh igRhsqI hY, ieh sMq hY,
iv`c koeI Byd nhIN hY[ sMq nUM mnw ilAw, r`b mMn ieh Gr-bwrI hY, Gr-bwrI hI lMG jWdy ny, pqw hI
igAw[ sMq hI nhIN mMinAw, r`b cu`p kirAw KVHw hY, nhIN rihMdw[ kbIr swihb kI sIgy[ igRhsqI sI pUry[
r`b qW kol hY sB dy, hryk dy kol hY[ pRgt ikauN fyF kroV bMdy nUM pwr lMGwieAw aunHW ny[ 150 swl dy
krIb aunHW dI aumr hoeI hY[ ies qrHW g`l nUM PVn
dw Xqn kro[ hux swry pRymI gur sqoqr, AnMd swihb
sqMbr, 2011
20 'c bolo[
'Awqm mwrg'

(-------)
BweI mnsu`K jI qy rwjw iSvnwB
sM q virAwm isM G jI
bwnI iv. gu . rU . imSn

Swn..............................................................[ AMdr ie`k hUk auiTAw krdI hY, drd auiTAw krdw
siqnwmu sR I vwihgu r U , hY, ivCoVy dw iKAwl AwieAw krdw hY[ pMCI, bnspqI,
DMn sRI gurU nwnk dyv jIE mhwrwj! cwhy pSU ny, cwhy pirMdy ny cwhy koeI hY, swirAW dy
fMfauiq bMdn Aink bwr srb klw smrQ] mn KuSI nwl auClx lg jWdy ny pr ie`k ibrhnI hY
foln qy rwKhu pRBU nwnk dy kir hQ ] ijsnUM imlwp nhIN huMdw Awpxy ipAwry dw -
AMg - 256 supnY AwieAw BI gieAw mY jlu BirAw roie ]
iPrq iPrq pRB AwieAw pirAw qau srnwie] Awie n skw quJ kin ipAwry
nwnk kI pRB bynqI ApnI BgqI lwie] AMg - 289 Byij n skw koie ]
Dwrnw - swvx AwieAw sKIey, Awau sBwgI nIdVIey mqu shu dyKw soie ]
morW ny rux Jux lwieAw - 2. AMg - 558
morI rux Jux lwieAw BYxy swvxu AwieAw ] nINd dI aufIk kIqI jWdI hY ik Swied dUr-
qyry muMD ktwry jyvfw iqin loBI loB luBwieAw ] drwz qoN swrIAW mirXwdw qoV ky, dUrIAW nUM qoV ky
qyry drsn ivthu KMnIAY Swied supny dy ivc Aw ky drSn dy dyvy qy AYnw
vM\w qyry nwm ivthu kurbwxo ] ibrhw jwgdw hY ik -
jw qU qw mY mwxu kIAw hY quDu ibnu kyhw myrw mwxo ] cUVw
qY swihb kI bwq ij AwKY
BMnu plµG isau muMDy sxu bwhI sxu bwhw ]
khu nwnk ikAw dIjY ] AMg - 558
eyqy vys krydIey muMDy shu rwqo Avrwhw ]
nw mnIAwru n cUVIAw nw sy vMguVIAwhw ] ijhVw qyrI g`l suxw dyvy, auhnUM kI id`qw jwvy?
jo sh kMiT n lgIAw jlnu sy bwhVIAwhw ] sIsu vFy kir bYsxu dIjY ivxu isr syv krIjY ]
siB shIAw shu rwvix geIAw AMg - 558
hau dwDI kY dir jwvw ]
AMmwlI hau KrI sucjI qY sh eyik n Bwvw ] sIs v`F ky auhnUM bYTx nUM QW bxw idqw jWdw
mwiT guMdweˆØI ptIAw BrIAY mwg sMDUry ] hY, bgYr isr qoN syvw kIqI jwvy, swrw hI AiBmwn
AgY geI n mMnIAw mrau ivsUir ivsUry ] AMg - 558 auhdy crnW 'c Bytw kIqw jwvy[ so swvx dw mhInw
cl irhw hY, bwirS qoN ibnW mn audws ho rhy sI,
Dwrnw - mY rovMdI sBu jgu runw, ruMnVy vxhu pMKyrU E[
KyqIAW audws ho rhIAW sI, grmI bhuq v`D rhI sI[
mY rovMdI sBu jgu runw ruMnVy vxhu pMKyrU ] A`j 100 nMbr vIfIE iPlm mhwrwj dI Apwr ikRpw
ieku n runw myry qn kw ibrhw dy nwl Awpxy swmHxy bx rhI hY[ so ip`Cy bhuq swrIAW
ijin hau iprhu ivCoVI ] ivcwrW hoeIAW qy ie`k ivcwr ADUrI c`l rhI sI[ so
supnY AwieAw BI gieAw mY jlu BirAw roie ] auh ivcwr sI ik gurU nwnk pwqSwh sulqwnpur modI
Awie n skw quJ kin ipAwry Byij n skw koie ] dw kMm rhy ny qy Awp dy pws koeI pRymI Aw igAw
Awau sBwgI nIdVIey mqu shu dyKw soie ] grIb[ ausny ikhw ik mhwrwj! lVkI juAwn ho geI
qY swihb kI bwq ij AwKY khu nwnk ikAw dIjY ] qy juAwn lVkI nUM bgYr ivAwihAW Gr r`Kxw smwj
sIsu vFy kir bYsxu dIjY ivxu isr syv krIjY ]ikau n dy qy aus vyly dy irvwjW dy muqwibk bhuq pwp igixAw
mrIjY jIAVw n dIjY jw shu BieAw ivfwxw ]
jWdw sI[ ijs Gr dy AMdr ATwrHW swl dI lVkI hovy
AMg - 558
aus Gr dw koeI KWdw pINdw nhIN sI[ so mhwrwj! myrI
swDsMgq jI! g`j ky bolxw siqnwm sRI vwihgurU[ lVkI vr pRwpq ho cu`kI hY, pr myry kol koeI pYsw
kwrobwr sMkc o dy hoey Awp gurU drbwr 'c phuc M y EN[ ijMny nhIN hY, ikRpw kro, myrI mdd kro[ pqw l`igAw sI
kdm koeI c`l ky AwauNdw hY, EnW hI EsnUM lwB pRwpq ik gurU nwnk pwqSwh sB dy kwrj rws kr idMdy ny[
hoieAw krdw hY[ swvx dw mhInw hY ies mhIny dy so Awp ny ikhw ik BweI! soj ilKwE jo cwhIdI hY[
AMdr jo ibrhI huMdw hY, ijsnUM imlwp nw hovy, ausdy swrw kuC ilKw idqw jo SihroN ilAwauxw sI[ BweI

'Awqm mwrg' 21 sqMbr, 2011


BgIrQ jI nUM, mlsIhW vwly nUM, jo kuC is`KI dy dwiery Anhq suMin rqy sy kYsy ]
iv`c Aw cui` kAw sI, ausnUM ieh kih ky ByijAw mhwrwj ijs qy aupjy iqs hI jYsy ] AMg - 943
ny ik jwh, auQy jw ky, smwn lY Aw[ pr ie`k rwq so AYsw BwieAw hoieAw syvk bx igAw[
qoN v`D nw TihrIN, jy ie`k rwq qoN v`D TihirAw qW hir ky syvk jo hir Bwey iqn@ kI kQw inrwrI ry ]
qyrI drgwh ivgV jweygI[ qyrw A`gw ivgV jweygw[ Awvih n jwih n kbhU mrqy pwrbRhm sMgwrI ry ]
hukm dy muqwibk auQy phuMicAw, swrIAW cIzW iml AMg - 855
geIAW, lyikn cUVw iqAwr nhIN sI qy BweI mnsuK
pUrn pd dI pRwpqI ho ky gurU nwnk pwqSwh nUM
jo v`fw vpwrI sI, so BweI BgIrQ nUM BweI mnsuK jI
sMdSy w Aw igAw ik ijs kMm dy vwsqy Awp nUM ByijAw,
ny ikhw ik BweI! ie`k do idn Tihrnw pvygw, cUVy
dunIAW dy iv`c byAMq AigAwn dy, Brm dy b`dl Cwey
vwsqy[ auh kihx l`igAw mYN Tihr nhIN skdw, ikauNik
hoey ny, iksy jigAwsU nUM koeI rsqw nhIN l`B irhw
mYnUM hukm nhIN hY ie`Qy Tihrn dw qy jy mYN Tihr
hY, AYnw izAwdw mq-mqWqr ho gey ny ik AwdmI Bul ` -
igAw, myrw A`gw ivgV jweygw[ ie`k dm cONk auiTAw,
BlweIAW iv`c pY ky duKI ho irhw hY[ koeI iksy dI
jigAwsU sI[
pUjw kr irhw hY, koeI iksy dI kr irhw hY[ jo
kihx l`igAw, hY koeI sMswr dy AMdr ijhdw swirAW dw krqw Drqw Akwl purK vwihgurU kroVW
hukm nw mMnx krky A`gw ivgV jwvy? qUM iksy bwdSwh bRihmMfW dw mwlk hY auhdy vloN swirAW dw iDAwn ruk
dw nOkr hYN? igAw[ iksy nUM nhIN pqw lgdw ik pRmS y r kOx hY, ik`Qy
kihMdw, bwdSwh dw hud
M w qW mYnMU koeI prvwh nhIN rihMdw hY, ikvyN auhdI pRwpqI huMdI hY[
sI[ so aus vyly gurU mhwrwj ny vyeIN ndI dy AMdr
Pyr iksy hor kwirMdy dw nOkr hYN? cuB
` I mwrI[ swirAW nUM ivdw kr id`qw[ kOqk rc idqw[
aus vyly BweI mnsuK! nYxW ivc jl hY, bhuq bYrwg
kihMdw nw[ mYN qW gurU nwnk pwqSwh dw ie`k hY, ibrhu hY, ikauNik ivCoVw bhuq AOKw hoieAw krdw
Adnw ijhw golw hW[ hY swDsMgq jI, ijhdw s`cw ipAwr huMdw hY, auhnUM
kihMdw, AYsw hY koeI ijhVw s`c dy rwh 'qy cldw ivCVnw bhuq AOKw ho jwieAw krdw hY[ jIA nhIN
hovy[ swrI bwqcIq hoeI qy ausny Awpxy swrw qjrbw, krdw, ie`k pwsy ipAwr hY, ie`k pwsy hukm hY[ hukm
nwm jpx dw, bwkI gurU nwnk pwqSwh dI jo rhu- mMnx dy iv`c kilAwx hY, ipAwr nUM Awpxy AMdr hI
rIq sI d`sI[ auhny ie`k g`l khI ik mYN cldw hW, smwA jwx dy iv`c byhqrI hY[ so hukm dy ADIn
cUVw GroN lY cldw hW, jy qW myrw priqAwvw pUrw mhwrwj jI dy pwsoN ivdw hudM w hY qy nwl Ardws krdw
inkl igAw, Pyr qW mYN idl dw sOdw auQy hI kr hY ies qrHW dy nwl pVHo swry -
Awauxw hY ikauNik mYN idl nUM leI iPrdw hW, hwly q`k Dwrnw - nw ivsro mhwrwj, hIey qy nw ivsro[
mYnUM koeI gwhk nhIN imilAw, ijhdy nwl vtw lvW[ kwm k®oD loB JUT inMdw ien qy Awip Cfwvhu ]
ijhdy crnW 'c Bytw kr dyvW[ so kihx l`igAw, ik ieh BIqr qy ien kau fwrhu
ieh g`l cMgI qW nhIN huMdI, pr qUM leI, ieh qW Awpn inkit bulwvhu ] 1 ]
mwmUlI bwqW huMdIAW ny[ ApunI ibiD Awip jnwvhu ]
so ies qrHW dy nwl jdoN sulqwnpur Awey, qW gurU hir jn mMgl gwvhu ] 1 ] rhwau ]
nwnk pwqSwh ny Purmwn kIqw ik BweI BgIrQ soj ibsru nwhI kbhU hIey qy
ilAwieAw, sOdw ivhwJ ilAwieAw hYN nwly ivhwJ ieh ibiD mn mih pwvhu ]
ilAwieAw hYN BweI mnsuK nUM? nwauN dw AMdr DwirAw guru pUrw ByitE vfBwgI
sI ik gurU nwnk myrw nwauN lY ky bulwaux qy myry AMdr jn nwnk kqih n Dwvhu ] AMg - 617
dI bwq d`sx[ ausy vyly BweI mnsuK crnW 'qy Fih bynqI krdw iqMn swl gurU nwnk pwqSwh dy pws
ipAw, gurU nwnk pwqSwh ny nwm dI dwq id`qI[ muV rih ky Awpxy kwrj iv`c jw Pyr lgdw hY[ mhwrwj
ky nhIN igAw, iqMn swl gurU nwnk pwqSwh dy crnW kihx l`g,y BweI mnsuK! jo is`K gurU dy nwl juV igAw,
'c, swrw ip`Cw Bulw ky, idn rwq Bjn bMdgI krky, gurU aus qoN kdy ivCiVAw nhIN krdw, hr vkq auhdI
AYsI AvsQw 'c phuc M igAw ijsnUM sihj smwD kihMdy sMBwl krdw hY[
ny[ suMn mMfl kihMdy ny - siqguru isK kI krY pRiqpwl ]

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


22
syvk kau guru sdw dieAwl ] AMg - 286 huMdw hY ik sMq su`qy pey ny[ jo pUrn mhwqmw ny auh
Awp bMdgI krIN, ijs QW jweyNgw Es QW aunHW su`qy nhIN hoieAw krdy[
nUM vI bMdgI krn lweIN[ ikauNik bMdgI krn vwly purS iek vwrI sMq mhwrwj jI (sMq eISr isMG jI
jy ie`k QW 'qy iek`Ty rihx qW EnW vwqwvrx qW Su`D rwVw swihb vwly) dy pws AYsw bcn c`ilAw, mhwrwj
ho jwieAw krdw hY[ jy dUr-drwz cly jwx, ij~Qy vI jI ny kudrqI Purmwn kr id`qw ik kihMdy BweI, AsIN
jwxgy, auQy hI sMgqW bxwieAw krdy ny[ rwq nUM sONdy nhIN huMdy, ikauNik mYN qih q`k jWdw huMdw
gurU nwnk pwqSwh ie`k ngr 'c gey, ngr sI g`l dI[ mYN ikhw, mhwrwj! qusIN mMjy 'qy qW pYNdy
vwilAW ny bYTx nw id`qw[ koeI QW nw id`qI, jl pwxI EN? kihMdy mMjy qy srIr huMdw hY swfw AsIN nhIN huMdy[
nw idqw qy ie`Qy q`k ikhw ik qusIN ie`Qy Tihr nhIN qusIN ik`Qy huMdy EN mhwrwj? kihMdy, dUr-drwz ij`Qy
skdy, drKq Q`ly vI nhIN bYT skdy, CyqI cly jwE koeI Xwd krdw hY iksy nUM supny 'c drSn idMdy hW,
ie`QNo gurU nwnk kihx l`g,y BweI! qusIN vsdy rho[ A`gy iksy dy jw ky kwrj is`D krdy hW[ iksy nUM iksy qrHW-
cly gey, auQy bVI syvw hoeI, ie`k qoN ie`k cVH ky syvw iksy nUM iksy qrHW[ ijho ijhIAW Bwvnw huMdIAW ny,
krdw hY, bMdgI krdy ny, nwm jpdy ny, jdoN Awp c`lx kihMdy swnUM jwgidAW dy nwloN jdoN AsIN Awrwm krky
l`gy qW AsIs id`qI ik qusIN BweI, aujV jwvo[ srIr 'coN inkldy hW, aus vyly bhuqw kMm huMdw hY[
qIsrw svwl mYN Pyr kr id`qw, mYN ikhw mhwrwj! srIr
mrdwnw hYrwn ho igAw, pwqSwh! myrI smJ qoN
Pyr ijauNdw ikvyN rihMdw hY? jdoN qusIN C`f ky cly gey[
bwhr dI bwq ho geI, ijnHW ny bYTx nhIN id`qw aunHW
qW aunWH ny bVy Byq dI g`l d`sI, auh kihMdy iek silver
nUM Awp jI ny AsIs id`qI ik vsdy rho[ ijnHW ny qn
code huMdI hY, ie`k qwr huMdI hY roSnI dI[ auh roSnI
mn Dn nwl syvw kIqI, aunWH nUM Awp ny ieh kih idqw
dI qwr dy nwl srIr ijhVw hY, auhdy nwl connec-
sihj suBwA ik au~jV jwE[ kihMdy, mrdwinAW! ij`Qy
tion l`igAw rihMdw hY[ ies krky sMqW mhWpurSW nUM
AsIN ikhw hY ik vsdy rho, auh bdbUdwr jIvn sn,
kdy Awvwz mwr ky jgwauxw nhIN cwhIdw[ hOlI-hOlI
bhuq bury jIvn sn, pRmySr qoN Bu`ly hoey, nwsqk,
ko e I cIz, AY s w ieM q zwm ho v y ijhdy nwl au h
swkq, bymK u , mnmuK; dunIAW Br dIAW buirAweIAW aunWH
Awihsqw-Awihsqw auh jwg pYx[ srIr iv`c Aw jwx[
dy iv`c smweIAW hoeIAW ny[ auh ies qrHW smJ lY
jy auh silver code tùt jwvy, qW auh Pyr bwhr rih
ijvyN CUq dI ibmwrI nUM AsIN ie`k QW 'qy bMd kr
jwieAw krdI hY[ so gurU nwnk pwqSwh mhwrwj dyKx
dyeIey[ auh CUq dI ibmwrI sI, ij`Qy ienHW ny jwxw sI
vwsqy ibrwjmwn ny[ qW aus vyly mwqw iqRpqw jI ny,
auQy nwsqkqw PYlwauxI sI[ bdAmnI PYlwauxI sI, by-
qulsW dwsI nUM ikhw ik qulsW! jwh mYN pRSwdw lwh
mirXwdw PYlwauxI sI[ ies krky AsIN ikhw ik qusIN
ilAw hY qy nwnk jI nUM bulw ky ilAw qy AOh swmHxy,
ie`Qy hI sImq rho[ bMd rho ie`Qy hI[
cwrpweI dy auqy ibrwjy hoey ny[ so auQy clI geI, jw
mrdwinAW! ij`QoN AwpW hux qury hW, ieh ie`k- ky dyiKAw, hONslw nw ipAw, gurU nwnk dy drSn kIqy
ie`k bMdy dy ivc qwkq hY, ij`Qy jweygw, auQy AwpxIAW hoey sI[ ijsny vI gurU nwnk dy drSn kr ley, auhnUM
sMgqW bxw leygw[ Awpxw Awlw-duAwlw kwiem kr Awpxy Awp hI igAwn ho jWdw sI[ ikauNik Awp Akwl
leygw[ s`c dw FMforw deygw, s`c dI soJI deygw[ so purK gurU rUp Dwr ky gurU nwnk rUp iv`c pRgt hoey-
mrdwinAW! AYsy bMidAW dw ie`k QwauN rihxw TIk nhIN hoey sI[ so ieh g`l nw cMgI smJ ky ausny crnW dy
huMdw, ieh dUr-drwz q`k PYl jwx, ies krky AsIN, AMgUTy dy nwl Awpxw msqk lw idqw ik ies qrHW
ieh jo au~jV jwE ikhw hY ieh iek vr id`qw hY dI Coh nwl jwg pYx[ msqk l`gx dI dyr sI,
ienHW nUM[ swDsMgq jI! ausy vyly jo bjr kpwt huMdy ny, qV`k
so ies qrHW dy nwl mhwrwj kihx l`gy, BweI dy ky KulH gey, Kuld
H y swr Agm ingm dI soJI ho geI[
mnsuK! ij`Qy jwvyN auQy sMgqW iqAwr krIN[ Awp bMdgI kI dyKdI hY ik gurU nwnk srIr iv`c nhIN hY gey
krIN gurU Gr dI rIq jo vI hY aus nUM pRclq krIN hoey ny[ gey ik`Qy ny? EDr mnsuK jhwz leIN jw irhw
qy pRmSy r dw Bui` lAW BtikAW nUM igAwn krweIN[ so ies hY, mwl BirAw hoieAw hY qy lMkw dy smuMdrW 'c ipAw
qrHW dy nwl BweI mnsuK Awpxy kwrobwr dy iv`c ruJ hoieAw hY, sMglwdIp[ auQy jw ky AYho ijhw jvwrBwtw
igAw, bhuq smW lMG igAw[ gurU mhwrwj pihlI audwsI AwieAw, ieho ijhIAW C`lW auTxIAW SurU ho geIAW ik
qoN vwps Aw gey[ ikMny swl lMGy, aus qoN bwAd ie`k pYr-pYr jhwz bryqy vl nUM vDdw jWdw hY[ mlwh zor
idn Awp sihj suBwA ibrwjy hoey ny[ dunIAW nUM BulK y w lw rhy ny, kuC nhIN bxdw[ aus vyly aunHW ny ikhw ik

'Awqm mwrg' 23 sqMbr, 2011


Swh jI! gurU pIr dw iDAwn kro, AYs vyly koeI nhIN GMty pRBU dw ismrn krnw, aus qoN bwAd jo bwxI
bcw skdw[ jy bryqy 'qy jhwz cVH igAw, mhIinAW iek`TI krky lY igAw sI[ auh swrI bwxI gw ky pVHnI
b`DI swnUM ienHW jMglW 'c BùKy iqhwey bYTxw pvygw[ aus jw vYsy pVHnI, aus qoN bwAd koeI kQw hoxI, EDrly
vyly BweI mnsuK nyqr bMd krdw hY, gurU nwnk dy lokW ny Aw ky bYT jwxw qy aus dI bolI dy AMdr aus
crnW 'c qW hr vkq hI rihMdw sI[ aus vyly swvDwn ny gurU nwnk isDWq nUM smJwauxw, qW ies qrHW aus
ho ky gurU dy pws ies qrHW dy nwl Ardws krdw hY[ qoN bwAd pRSwd vrqwauxw, dyg vrqwaux qoN bwAd Pyr
Dwrnw - byVy fu`bdy nUM pwr lMGw dy, iesny kMm kwr Awpxw SurU krnw qy Swm dy mOky Pyr
pYj r`KIN myrI mwlkw[ ies qrHW hrI js krnw, AwrqI pVHnI, kIrqn soihlw
sunhu ibnµqI Twkuru myry pVH ky Pyr ibrwjnw[ roz dw inqnym ies dw sI[
jIA jMq qyry Dwry ] ikauNik AMimRq vylw gurU mhwrwj ny bhuq sRySt rUhwnI
rwKu pYj nwm Apuny kI sPr vwsqy bhuq mddgwr igixAw hY, ijhVw AMimRq
krn krwvnhwry ] vylw KuMJw dyvy, aus qoN idn iv`c nhIN Pyr nhIN nwm
pRB jIau Ksmwnw kir ipAwry ] jpu hudM w, khI jwvy ijMnW jIA krdw hY h`T krI jwvy[
bury Bly hm Qwry ] rhwau ] lyikn nwm jpx dw vylw AMimRq vylw hI huMdw hY ies
suxI pukwr smrQ suAwmI bMDn kwit svwry ] qrHW nwl Purmwn krdy ny -
pihir isrpwau syvk jn myly nwnk pRgt phwry ] Dwrnw - AMimRq vyly E huMdI vrKw,
AMg - 631 BwgW vwilAW nUM AMimRq imldw[
pRgt ho ky mhwrwj jI ny byVy nUM bMnHy lw id`qw AMimRq vylw, pihr rwq rihMdI auTxw ieSnwn
jo auQl` -puQl
` smud M r 'c ho rhI sI, smudM r it`k igAw, krnw, Pyr pRBU dI Xwd iv`c iks qrHW bYTxw, swaux
byVw itk igAw qy AwpxI cwly sMglwdIp nUM c`l ipAw[ dy mhIny ppIhw boilAw krdw hY, auh svWqI bUMd dI
ieDr ieh KVHI kwPI dyr kOqk dyKdI rhI[ aufIk iv`c huMdw hY, jy swvx-swvx iv`c iml jwvy,
Awvwz AweI qulsW! jgwieAw nhIN nwnk jI nUM? qW, qW ipAws qoN bc jWdw hY jy nw imly qW auhdw
drd EhI jwxdw hY, so mhwrwj kihMdy, iesy qrHW
kihMdI, mW jI! mYN iks qrHW jgwvW?
ijhVw jigAwsU hY auh ppIhy vWgUM AMimRq vyly pukwr
ikauN? krdw hY, vwihgurU qoN aus dy nwm dI svWqI bUd M mMgdw
kihMdI auh qW smuMdr dy AMdr iksy guris`K dw, hY[ BwgW vwly ny ijhnUM ieh nwm AMimRq dI dwq pRwpq
ijsdw nwauN mnsuK hY auhdw byVw pwr lMGw rhy sI, ho jWdI hY[
jhwz fub` irhw sI[ mYN iks qrHW jgw idMdI[ Awp geI, bwbIhw AMimRq vylY boilAw qW dir suxI pukwr ]
jw ky Awvwz idqI[ QoVHw gu`sw Aw igAw[ bytw nwnk! AMg - 1285
hux qW Gr dy ijhVy dws dwsIAW ny auh vI mKOl pukwr suxI geI EsdI, aus vyly -
krn l`g gey, pihlW qW BweIcwrw krdw sI[ kihMdy, myGY no Purmwnu hoAw vrshu ikrpw Dwir ]
mwqw! kI mKOl kirAw hY quhwnUM iksy ny? Awh qulsW AMg - 1285
dwsI ny Awh g`l khI hY[ kihMdy, lY ieh qW msqwnI
jwE nwm dI JVI lw idE -
hY[ byby jI ny h`Q bMnH ley, vIr jI! iDAwn dyvo
grIbxI hY[ kihMdy, byby kmlI nhIN hoeygI, Ajr nUM iJim iJim vrsY AMimRq Dwrw ] AMg- 102
jr jweygI ikauNik iqRBvx dw igAwn ho igAw iesnUM, AMimRq dI Dwr iJim-iJim vrsxI SurU ho jWdI
bjr kpwt Ku`lH cu`ky ny, TIk hY AsIN is`K dw byVw hY -
lMGw rhy sI, pr ieh g`l pRgt nhIN sI krnI hau iqn kY bilhwrxY ijnI scu riKAw auir Dwir ]
cwhIdI[ nwnk nwmy sB hrIAwvlI gur kY sbid vIcwir ]
so ies qrHW kMFy jw l`igAw jhwz[ jw ky sohxy AMg - 1285
QW dy auqy ij`Qy mwrkIt sI, auQy Awpxy jhwz dw smwn so ies qrHW dy nwl AMimRq vyly jwgdw hY, Awp
lwh ilAw qy ausy qrHW dy nwl smwn ivkxy SurU ho gey[ nwm jpdw hY, ijMnW ku guris`KI dw mMfl iqAwr kIqw
Awp ny ie`k Qw invykly fyrw krky, guris`KI dI hY, auh swry AMimRq vyly iek`Ty ho jwdy ny[ nwm jpx
mirAwdw dy muqwibk AMimRq vyly jwgxw, pihr rwq dI ivDI d`sI hoeI hY[ iek`Ty ho ky nwm jpdy ny, Pyr
rihMdI ieSnwn krnw[ cONkVw mwr ky bYT jwxw, FweI idn cVH jWdw hY -

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


24
iPir cVY idvsu gurbwxI gwvY hI ihMdU Drm nUM mMnx vwly ny, boDI ny[ ie`Qy qW ieh
bhidAw auTidAw hir nwmu iDAwvY ] AMg - 305 g`l hoxI nhIN cwhIdI, kOx AYsw purS hY ijsny myry
Pyr pRmySr dy iDAwn iv`c rihMdw hY, h`QW nwl hukm dI aulMGxw kIqI hY hwzr kro[ hwzr kIqw
kMm krdw hY qy ic`q gurU nwnk dy crnW qoN ie`k sikMt igAw[ Awp dw AYsw ichrw mohrw sI, AYnw pRBwv sI,
vwsqy vI nhIN ivCVdw ikauNik pUrw siqgurU iml jlwl sI ik rwjw iSvnwB ny jdoN drSn kIqy, ausy
igAw[ igAwn krw id`qw[ so ies qoN bwAd kwPI smW vyly AMdroN Tr igAw[ ie`k kMbxI AweI, piv`qrqw jo
lMG igAw qy A`j iekwdSI Aw geI[ ies leI bhuq ausdI sI, ausdy A`gy bol nw sikAw[ ibTwl ilAw[
swry vrq r`Ky jWdy ny Bwrq vrS dy AMdr qy aunHW dy kihx l`igAw, prdysI! kI nwauN hY qyrw?
nwl bVy sKq hukm ny, iekwdSI dw vrq ieh huMdw
hY ik aus vyly jy koeI AMnH Kw lvy qW auhnUM AYnw doS kihx l`gy, myrw nwauN mnsuK hY[
lgdw hY ik auhnUM jmHW dy c`kr iv`c pYxw pYNdw hY qy qYnMU nhIN pqw ik mYN k`l kI AYlwn krwieAw sI?
bhuq du`K huMdy qy dil`dr auhdy auqy Aw ky Cw jWdy prsoN kI krwieAw sI? qy qUM k`lH cu`ly 'c A`g jwlI
ny[ so rwjy nUM ijs qrHW dy nwl smJwieAw hoieAw sI, hY, ie`k vwrI nhIN iqMn vwrI[ nW qUM mMdr AwieAw
ausy qrHW dy nwl ausny AYlwn kr id`qw ik dsvIN vwly hYN, nw swlgRwm dI pUjw kIqI hY, swlgRwm dw qUM
idn ik k`lH nUM iekwdSI hY, koeI bMdw cu`lHy iv`c A`g crnwimRq ilAw hY, nw qulsI pUjw kIqI hY qy ieh qUM
nhIN jwlygw[ sB ny vrq r`Kxw hY qy dsvIN dw pRSwdw AYfI by-mirAwdw g`l kIqI hY, qUM ihMdU hYN ik qyrw
CikAw hoieAw, duAwdSI vwly idn ie`k idn C`f ky, Drm hor hY[ auh kihx l`igAw ik jnm myrw ihMdU
vrq aupwrn krn qoN pihlW swirAW ny mMdr jwxw hY, dw hY[ lyikn mYnUM pUrw iml igAw, rwjn! do rsqy
auQy swlgRwm dI pUjw krnI hY qy crnWimRq lYxw hY[ hoieAw krdy ny, ie`k kIVI dw rsqw hoieAw krdw hY,
aus qoN bwAd Pyr jw ky auh crnWimRq dy nwl, vrq iek ibhMgm rsqw hoieAw krdw jW pMCI dw rsqw
aupwrn krnw hY[ ies ny suixAw, swlgRwm dI pUjw qy hoieAw krdw hY qy drKq nUM Pl l`igAw hovy[ kIVI
qulsI dI pUjw, gurU nwnk dw isDWq hor sI, auh jo hY hOlI-hOlI jWdI hY, pqw nhIN phuMc jwvy jW nw
jIauNdy swlgRwm nUM mMndy sI qy inroAw vrq rKdy sI, phuMc jwvy[ dUrI dy auqy drKq hY[ lyikn jo pMCI hY
ie`k idn nhIN sI rKwauNdy, guris`KW qoN hr vkq vrq auh ie`k dm aufwrI mwr ky bYT jWdw hY[ kihx l`gy,
rKwauNdy sI[ so aus vyly Awp jI ny Awpxy inqnym dy ijMnIAW vI ieh cIzW ny, ijMnIAW vI qusIN krdy EN,
ihswb dy nwl dyg iqAwr kIqI[ ausy qrHW kVwh pRSwd ieh kljug dy AMdr Pldwiek nhIN hYgIAW[
vrqwieAw igAw[ rOlw pY igAw ik DUMAW inkilAw hY qIrQ brq Aru dwn kir mn mY DrY gumwnu ]
ie`Qy, idn hoieAw, lMgr iqAwr hoieAw[ ijMny loVvMd nwnk inhPlu jwq iqh ijau kuMcr iesnwnu ]
sI sB nUM pRSwdw CkwieAw[ Swm nUM Pyr lMgr iqAwr AMg - 1428
hoieAw, Pyr loVvMdW nUM pRSwdw CkwieAw[ rOlw pY igAw, vrq r`Kxy, qIrQ krny dwn krny ieh ijMny
iek`lw-iek`lw Aw ky auhdy nwl g`l krdw hY ik krm ny, krmW dy auqy jy koeI khy ik mYnMU pRmS
y r iml
prdysI qUM ieh kI kIqw ie`Qy Aw ky? rwjy dw hukm jweygw[ nhIN imilAw krdw[ mhwrwj ny Pokt krm
sI ik A`g nhIN jwlxI qy qUM idn ivc iqMn vwrI A`g ikhw hY[ hY cMgy[ pr qW cMgy ny jy nwl nwm hovy[ jy
jwlI hY[ ieh qUM mwVw kMm kirAw hY, swfy dyS dw jo nwm nhIN hY qW zIro-zIro lweI jwE ijMny lwauxy ny,
irvwj sI ausnUM qoV id`qw[ bVI dlyrI sI mnsuK dy jy nwm dw eykw lw idE qW rkm dw mu`l pY jWdw hY,
AMdr[ bhuq soJI sI pUrw igAwn sI, ivSvwS sI gurU nhIN qW pYNdw nhIN[ kihx l`gy ieh swry ijMny krm
dw[ kihx l`igAw, AsIN qW kuC nhIN kirAw, ijs ny, ieh k`lr isM\xw hoieAw krdw hY qy pRmySr dw
qrHW dy nwl swfy gurU ny d`isAw sI AsIN ausy qrHW nwl nwm hY ijhVw pwr lMGwauNdw hY[ so AslI swlgRwm nUM
kirAw hY[ so aus vyly rwjy dy kol iSkwieq ho geI[ jwnx dw Xqn kro qy Awp ny Purmwn kIqw ik ikauN
rwjy ny ikhw, hYN! jzIry dy auqy vI koeI AYsw bMdw Aw jnm gvwauNdy EN ieh smW nhIN irhw, hux qW pRmySr
igAw? ikauNik Bwrq vrS iv`c qW AsIN suixAw hY dy nwm jpx dw smW hY[ ies qrHW pVHo ipAwr nwl-
ik ieslwm vwilAW dw rwj ho igAw[ aunHW ny mMdrW
dI mirAwdw qoV idqI, zor dy nwl ieslwm dy Dwrnw - k`lr isM\ ky ikauN jnm gvwauNnY,
rwm nwm jp lY bMidAw[
ilAwauxw SurU kr id`qw ies jnqw nUM qy bVw AOKw ho
igAw, krm Drm pwlxw[ myry rwj dy AMdr qW swry kihx l`gy, rwjn! ivcwr dI bwq Awp iDAwn

'Awqm mwrg' 25 sqMbr, 2011


nwl srvx kro, Pyr Awp nUM swrw jvwb Aw jweygw[ cuglI, eIrKw, vKIlI; ienHW dI jVHW k`toNgy, bwr-bwr
kihMdy - jVHW k`toNgy, kihMdy AYnw hI suK quhwnUM pRwpq hoeygw qy
swl gRwm ibp pUij mnwvhu suik®qu qulsI mwlw ] Prk kI peygw? kihMdy, jIvn bdl jweygw rwjn[
AMg - 1170 ijhVw swDwrn mnu`K hY ijsnUM koeI nhIN jwxdw,
TIk hY qusIN pUjw krdy EN swlgRwm dI, ie`k kihMdy, auhdw mwx hox l`g jweygw[ ijhnUM koeI KVHn
p`Qr nUM pRqIk jwx ky[ lyikn AsIN Es swlgRwm nUM nhIN idMdw auhnUM swry Awdr dyx l`g jwxgy, ikauNik
prIpUrn jwxdy hW, Gt-Gt 'c ivAwpk sB dy nwl[ auhdw jIvn p`kw ho jweygw -
AMdr bwhr sB dy jwnx vwlw kRoVW bRihmMfW dw mwlk bguly qy Puin hMsulw hovY jy qU krih dieAwlw ]
qy dUsrw - pRxviq nwnku dwsin dwsw dieAw krhu dieAwlw ]
AMg - 1171
rwm nwmu jip byVw bWDhu dieAw krhu dieAwlw ]
kwhy klrw isMchu jnmu gvwvhu ] AMg - 1171 kihx l`gy, hy rwjn! Awh AsIN vrq r`Kdy hW,
ikauN k`lr nUM isM\I jWdy EN[ ikauN jnm nUM ies qrHW dy nwl AsIN swlgRwm nUM pUj ky mnwauNdy hW,
brbwd krI jWdy EN? jy pUry gurU dI pRwpqI nhIN huMdI, qW jnm lYxw hI
iDRg hY, ikauNik mMqr nhIN pRwpq hoieAw[
kwcI Fhig idvwl kwhy gcu lwvhu ] AMg - 1171
gur mMqR hIxs´ jo pRwxI iDRgMq jnm BRstxh ]
ieh qW k`cI kMD hY, mINh pYx l`g jwxw hY, ieh AMg - 1356
Fih jwxI hY BweI! auhnUM kwhnUM gwrw lweI jWdw hYN[
kihMdy, ijhnUM pUry gurU ny mMqR nhIN id`qw, kihMdy
kr hirht mwl itMf provhu iqsu BIqir mnu jovhu ] auhdw jnm iDrkwrXog qy iBRsitAw hoieAw hY[
AMg - 1171
kUkrh sUkrh grDBh kwkh srpnh quil Klh ]
ijvyN hlt cldw hY, AYs qrHW sihj dy nwl, AMg - 1356
svws dy nwl AMdr nUM jWdw hY vwih.......bwhr nUM
AwauNdw hY gurU; AMdr nUM jWdw hY vwih.......bwhr nUM BwvyN auh rwj g`dI 'qy bYTw hY, sB qoN v`fw pYsy
AwauNdw hY gur;U kihMdy AYs qrHW itMfW Bro nwm dy nwl[ vwlw, kroVW-ArbW-KrbW dw mwlk, mhwrwj kihMdy,
mn nUM iehdy iv`c lwE - Pyr kI ho igAw BweI, KrbW dw mwlk -
jy jug cwry Awrjw hor dsUxI hoie ]
AMimRqu isMchu Brhu ikAwry qau mwlI ky hovhu ] 2 ]
nvw KMfw ivic jwxIAY nwil clY sBu koie ]
kwmu k®oiD duie krhu bsoly gofhu DrqI BweI ]
cMgw nwau rKwie kY jsu kIriq jig lyie ]
AMg - 1171
jy iqsu ndir n AwveI q vwq n puCY ky ]
kwm qy kRD o nUM Awh bsoly ny ijhVy Kurpy ny, ienHW kItw AMdir kItu kir dosI dosu Dry ]
dy nwl iehnUM k`t idE[ iehdI QW dy auqy jq, iKmw, AMg - 2
sMqKo , ibbyk inmrqw qy Awh cIzW QW lYxgIAW qy pMj
Awh ijhVy kIiVAW 'c kIVy pYNdy ny, r`b dy Gr
ivSy, pMj cor, pMj hMkwr; inMidAw, cuglI, eIrKw,
dy iv`c auhdI AYnI vI mhwnqw nhIN[
Awsw, AMdysw, iqRSnw, nwsqkqw, vYr-Bwv, ieh ndIx
au~igAw hoieAw hY Awh srIr dy AMdr[ ijvyN ikswn ie`Qy AKbwr dy ivc igxdy sI ik ihMdosqwn dy
hY, Kurpw lY ky m`kI dy ivcoN k`F idMdw hY swrIAW AMdr ibrly dw s`qvW nMbr hY pYsy 'c, AmrIkw 'c
cIzW, iek`lI m`kI r`Kdw hY jW kpwh dy ivcoN k`F bhuqy ny, svw ku sO igixAw hY aunHW ny ArbWpqI,
idMdw hY jW hor sbzIAW dy ivc ndIx nhIN hox idMdw[ kihMdy koeI bwq nhIN ArbWpqI hovy, KrbW pqI hovy,
kihMdy ies qrHW bsoly lY ky iehnUM v`Fo BweI - r`b dI drgwh iv`c qW kuC vI nhIN, jy auhdy kol
ijau gofhu iqau qum@ suK pwvhu pRmySr dw nwm nhIN, auh inrDn hY[ so mnsuK jI
ikrqu n myitAw jweI ] AMg - 1171 kihx l`g,y ''rwjn! siqgurU ijMnW icr pRwpq nhIN hud
M w,
nwm nhIN pRwpq huMdw[ ijMnW icr nwm nhIN pRwpq huMdw,
ikMnI gufweI krI jwvoNgy, ie`k vwrI, do vwrI, cwr EnW icr koeI mu`l nhIN hY bMdy dw[
vwrI guf
` No gy, EnINE ig`l iehdy iv`c bhuqI rhI jweygI[
kUkrh sUkrh grDBh kwkh srpnh quil Klh ]
ijMnI gufweI krky qusIN vYr Bwv, pMj cor, pMj ivSy,
AMg - 1356
pMj hMkwr, Sbd, sprS, rUp, rs, gMD, rwj, mwl,
rUp, jwq, jobn, kwm, kRoD, loB, moh, hMkwr; inMidAw, kui` qAW, ib`ilAW, s`pW, sUrW, giDAW qy kwvW vrgw

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


26
auh hoieAw hY qy brVwauNdw hY sMswr dy AMdr, nrk surg BRmqau Gxo sdw sMGwrY mIcu ]
brVwA-brVwA ky supny dyK irhw hY - AMg - 297
iqhI guxI sMswru BRim suqw suiqAw rYix ivhwxI ] Pyr kihMdy iehdw Pl kI huMdw hY, ijhVy Pl
AMg - 920 iek`Ty krdw hY, kihMdy kdy jMm ipAw Pyr mr igAw[
ie`k do cwr nhIN su`qy pey, swrw hI sMswr su`qw kdy nrk 'c cilAw igAw, kdy puMn kry svrg 'c
ipAw hY[ swrw sMswr rjo gux, qmo gux, sqo gux dy cilAw[
AMdr KylH irhw hY[ gurU jgwauNdy ny - hrK sog shsw sMswru hau hau krq ibhwie ]
jwg lyhu ry mnw jwg lyhu khw gwPl soieAw ] AMg - 297
jo qnu aupijAw sMg hI so BI sMig n hoieAw ] 1 ] kdy hrK 'c, KuSI 'c Aw jWdw hY, kdy sog iv`c
mwq ipqw suq bMD jn ihqu jw isau kInw ] Aw jWdw hY, hr vkq 'mYN-mYN' krdw hY[ mYN Awh
jIau CUitE jb dyh qy fwir Agin mY dInw ] kirAw, mYN Awh kirAw; iksy nUM CyV ky dyK lE, mYN-
AMg - 727 mYN hI nhIN iehdI mu`kdI; mYN Awh g`l krI qW ieh
bwr-bwr jgwauNdw hY gurU, lyikn kI mjwl hY, g`l hoeI, mYN auhnUM smJweI g`l qW smiJAw[ kihMdy,
AYnI gwVI nINd 'c sON ieh ik iesnUM jwg nhIN AYs qrHW lMG irhw hY -
AwauNdI[ koeI qmo gux iv`c su`qw ipAw hY, koeI rjo ijin kIey iqsih n jwxnI icqvih Aink aupwie ]
gux iv`c su`qw ipAw hY, koeI sqo gux 'c su`qw ipAw AMg - 297
hY, mhwrwj kihMdy swrw sMswr ijhVw hY ieh qurIAw ijhny vwihgurU ny sB kuC kirAw hoieAw hY,
AqIq, ij`Qy jw ky pRmySr hwzr nwzr idsdw hY[ ij`Qy auhnUM iblkul jwnx dI koiSS nhIN krdw[
jw ky dUjw idsdw hI nhIN hY, vwihgurU hI idRStI
AwiD ibAwiD aupwiD rs kbhu n qUtY qwp ]
AwauNdw hY swirAW dy AMdr, auQy kihMdy koeI ivrlw hI AMg - 297
phuMcdw hY[
krmW dy nwl AwDI, ibAwDI, aupwDI; iqMn qwp
Dwrnw - qIn ivAwpy jgq kau kdy nhIN tu`tdy[
qurIAw pwvY koie[
qIin ibAwpih jgq kau qurIAw pwvY koie ] pwrbRhm pUrn DnI nh bUJY prqwp ]
nwnk sMq inrml Bey ijn min visAw soie ] moh Brm bUfq Gxo mhw nrk mih vws ]
AMg - 297 AMg - 297
rwjn! ieh ijMny krm Drm, brq, nym Awid ny moh dy iv`c pMj BrmW dy iv`c fu`ibAw ipAw hY[
K`t krm ny, ieh swry iqMnW guxW dI KylH hY[ kI rwjw, du`KW dy iv`c iesnUM vws imilAw hoieAw hY[
kI prjw, kI piVHAw hoieAw, kI AnpVH, kI kQwvwck, kir ikrpw pRB rwiK lyhu nwnk qyrI Aws ]
kI suxn vwlw; koeI ivrlw hY ijsdy mn ivc ieh AMg - 297
p`kw Brosw cOvI GMty rihMdw hY ik Awh ijhVI isRStI kihx l`gy, rwjn! sMswr supnw lY irhw hY[ ie`k
hY, Awh vwihgurU qoN ibnW hor koeI nhIN hY[ ijhnUM do cwr nhIN, swrw hI sMswr supny dy AMdr su`qw ipAw
hr vkq Xwd rihMdw hY, auhnUM nwm dI pRwpqI hoieAw hY, iqMnW guxW dI nINd cVHI hoeI hY qy nINd cVH ky
krdI hY[ bwkIAW dw qr`dd hY, imhnq hY ik AsIN eysny pRmySr ijhVw hwzr-nwzr hY, hr vkq nwl
ies Awqmk siQqI dy ivc phuMc jweIey[ kihMdy, auh rihMdw hY, ijsny sB kuC bxwieAw hY, ie`k sikMt
koeI ivrlw hY qurIAw AvsQw dw, bwkI qW swrw hI vwsqy vI iehdy mn ivc nhIN AwauNdw, jy ikqy ie`k
sMswr iqMnW guxW 'c rihMdw hY - sikMt vwsqy Aw jwvy[
iqRqIAw qRY gux ibKY Pl kb auqm kb nIcu ] auh kdy vI kwl Pws 'c nhIN Aweygw, AYsw
AMg - 297 pRmSy r dw nwm hY[ bwkI sMswr ijhVw hY ieh qW supny
dy AMdr supny lY irhw -
iehdw Pl kI huMdw hY, poision iek`TI krdw
hY iqMnW guxW 'c[ kdy bhuq vDIAw bx jWdw hY, kdy Dwrnw - lw ilAw mUrKw icq nwl supny dy - 2, 2.
nIvW ho ky roxw SurU kr idMdw hY[ kdy Bjn krn nUM supny syqI icqu mUriK lwieAw ] AMg - 707
jIA krdw hY, kdy kihMdw hY ik myrw jIA hI nhIN iqMnW guxW 'c supny lY irhw hY, AiDAws hoieAw
krdw[ ibhu dy Pl iek`Ty krI jWdw hY - hoieAw hY, Awpxy Awqm pdwrQ nUM nhIN jwxdw, Awpxy

'Awqm mwrg' 27 sqMbr, 2011


srUp nUM BuilAw bYTw hY ik mYN kOx hW, swFy iqMn h`Q ho igAw, iqMn idn ho gey lwS peI nUM, ikvyN rwxIAW
dI dyh Awpxy Awp nUM bwr-bwr khI jWdw hY[ dyh dw ro-ro ky burw hwl ho igAw[ ikRpw kro aus nUM jgwaux
dy sbMDIAW nUM Awpxy sbMDI kihMdw hY[ pu`qr dw sbMD dw pRbMD kro[ cOQy idn vzIr igAw nUM bVI muSkl
dyh nwl hY, iesqRI dw sbMD dyh nwl hY, pRwrtI dw dy nwl ihlw-ihlw ky jgwieAw[ jdoN jgwieAw aus vyly
sbMD dyh nwl hY; Awqmw dy nwl qW sbMD nhIN hY rwjw rox l`g igAw[ bVw roieAw, kihMdy mhwrwj! Awp
iksy dw[ ikauNik auh qW prIpUrn hY sB kuC aus dy ikauN roNdy EN? kihx l`igAw, qusIN bhuq mwVw kMm
pws hY, aus qoN bwhr koeI nhIN[ sB cIzW aus dy kirAw qy myrw hukm quhwnUM Bu`l igAw sI ik mYN sIs
iv`c ny auhdw Awpxy Awp hI hY - klm krw dyvWgw ijhny mYnMU jgwieAw, kihMdy mhwrwj!
Awqm pswrw krxhwrw pRB ibnw nhI jwxIAY ] pihlW bynqI sux lE[ auh ieh hY ik Awp dw
AMg - 846 rwjkumwr A`j cOQw idn hY ik auh cVHweI kr igAw[
so supny dy iv`c ieh mYN-mYN krky, mhwrwj kihMdy lwS ausdI peI hY Gr dy AMdr kurhwm micAw
- 'supny syqI icqu mUriK lwieAw ]' (AMg - 707) hoieAw[ rotI nhIN p`k rhI[ cùlHy TMFy ny, koeI Kw nhIN
AYho ijhw mUrK[ kihMdy jI piVHAw iliKAw hY jI[ irhw, koeI pI nhIN irhw[ prjw 'c bhuq bycYnI hY[
kihMdy pVHy ilKy dw nhIN ihswb[ iehdy 'c qW ieh kihMdw, qusIN ie`k dI g`l krdy EN[ ikauNik rwjy nUM
hY ik Awqm boD iksnUM hoieAw? ijsnUM Awqm boD ho supnw Awauxw SurU hoieAw hoieAw sI ik pdmnI
igAw qy swry prIpUrn pRmS y r jwx ilAw, auh qW BweI rwxIAW, svrg dIAW Ap`CrwvW, auh rwjy pws Aw
piVHAw hoieAw hY - geIAW qy auhdy nwl SwdI kr leI, bhuq klol krdy
ny, cwr pu`qr hoey, cwrW nUM bVw ipAwr krdw hY[ kdy
so piVAw so pMifqu bInw gur sbid kry vIcwru ]
ie`k nwl ipAwr krdw hY, kdy dUjy nwl krdw hY, by-
AMg - 650
Ktkw hY, bhuq v`fw rwj imilAw hoieAw hY, qwj isr
bwkI ijhnUM ieh boD nhIN hoieAw, cwhy auh ikMnw dy auqy hY, hzwrW rwjy auhdI kcihrI 'c bYT ky auhdy
hI piVHAw hoieAw hY, ikMnw hI AmIr hY, ik`fIE v`fI swmHxy Juk-Juk ky slwmW krdy ny[
pdvI hY, kihMdy sB su`qy pey ny, brVw rhy ny, ie`k
dUjy nUM duKI kr rhy ny, du`K pw rhy ny[ aus vyly jdoN ieh kcihrI 'c bYTw hY, rwj
drbwr 'c bYTw hY qy rwjy Aw-Aw ky AwpxIAW Bytw
ie`k rwjw, bVw Xu`D kIqw ausny, cwr-pMj idn Dr rhy ny, aus vyly vzIr ny jvwb id`qw[ kihx
lgwqwr bgYr sOx qoN lVweI lVdw irhw, ij`q hoeI, l`igAw, vzIr swihb! ikMnw mwVw kMm kirAw hY[ rovW
KuSIAW mnweIAW geIAW, rwjy ny sBw bulwieAw, kihx nw qW mYN kI krW[ myry cwr rwjkumwr, ik`fw v`fw smwj,
l`igAw ik dyKo beI, mYnUM qW nINd Aw rhI hY qy mYnUM qUM mYnMU jgw ky Kqm id`qw[ ikauNik AiDAws kihMdy ny,
jgwauxw nhIN hY iksy ny vI[ jy iksy ny jgwieAw mYN supny dw AiDAws p`k jwxw[ rwjy jnk nUM p`k igAw
auhdw isr ktvw dyvWgw[ bYfrUm 'c cilAw igAw, sI[ hor bhuq swirAW nUM p`ikAw hY[ so mhwrwj kihMd,y
bMdobsq ho igAw ik koeI icVI jnOr auhdy kol jw ies qrHW ieh ArbW-KrbW swlW dw ie`k supny 'c
ky auhdI nINd nUM BMg nw kry[ pihlW qW rwijAW nUM ipAw hoieAw hY jIv[ ieh Awpxy Awp nUM swFy iqMn
nINd msW hI AwauNdI huMdI hY, AmIr AwdmI nUM nINd h`Q dI dyh hI smJI jWdw hY[ cwhy jwnvr bx jwey,
msW AwauNdI hY[ kwrobwrI bMdy nUM nINd kYpsUl Kw ky, aus vyly qW igAwn hI nhIN huMdw, jdoN mnu`K bxdw
dvweIAW Kw ky Pyr ikqy Aw jwvy qW Aw jwvy, nhIN hY, Awh pMjW q`qW dI dyh nUM Awpxw Awp smJdw hY
qW AwieAw nhIN krdI[ so iehnUM nINd Aw geI gwVHI[ qy iehdy iv`c ijhVw pirvwr dw supnw Aw irhw hY,
ie`k idn lMG igAw, dUsry idn iehdy rwjkumwr ny kwrobwr dw supnw Aw irhw hY[ iehdy 'c duKI huMdw hY
bImwr ho Acwnk hI srIr C`f idqw[ aus vyly bVw kdy suKI huMdw hY, kdy hsdw hY kdy roNdw hY, kdy iksy
iPkr hoieAw ik hux kI kirAw jwvy? rwjw AMdr sON nwl vYr krdw hY, kdy iksy nwl imqrqw krdw hY,
igAw qy phuMc koeI nhIN skdw ik hux auhnUM Kbr krm bIjdw hY, Pyr Pl Bogdw hY[ mhwrwj kihMdy, qUM
ikvyN krI jwvy? ie`k idn slwhW krdy nUM lMGy dUsrw mUrK hYN qUM?
idn Pyr Aw igAw, Pyr slwh krI, kihx l`g,y jwigAw supny syqI icqu mUriK lwieAw ]
hI nhIN AYnw mhwrwjw gwVHI nINd sON igAw? aus vyly ibsry rwj rs Bog jwgq BKlwieAw ]
swirAW ny muK
` mMqrI nUM ikhw mhwrwj! bynqI kr lvWgy Awrjw geI ivhwie DMDY DwieAw ]
bwdSwh qoN swrI prjw iek`Ty ho ky ik Awh dyKo kI pUrn Bey n kwm moihAw mwieAw ]

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


28
ikAw vycwrw jMqu jw Awip BulwieAw ] AMg - 707 ho jweygw[ lyikn ijMnW icr AwdmI dy AMdr Brm hY,
so ies qrHW dy nwl BweI mnsuK ny ikhw, rwjn! Brm dw nwS nhIN huMdw, igAwn nhIN huMdw, EnIN dyr
pRBU dI BgqI kr[ iqMnW guxW dy AMdr swrw hI sMswr q`k ieh g`l hoieAw nhIN krdI, ies qrHW nwl Purmwn
glq hoieAw hoieAw hY ikauNik ivkwr iehdy mn iv`c krdy ny, pVHo ipAwr nwl -
ny[ ieh mwieAw dy iv`c Bu`l igAw[ Pokt krmW dy Dwrnw - rwcy mwieAw sMg,
iv`c ipAw sMswr, iehnUM rsm jwx ky vrq rKdw hY, mn iv`c vsdy pMj ivkwr[
rsm jwx ky pUjw krdw hY, rsm jwx ky iqlk lwauNdw kihx l`gy, rwjn! ieh jo Awp Purmwn krdy EN
hY, rsm jwx ky jM\U pwauNdw hY, hor Dwrimk mirXwdw ik Aw ky vrq r`K ky dUsry idn auphwrn kro,
ijMnIAW ny, icMnH Dwrn krdw hY ieh swry rsm Dwr swlgRwm dI pUjw qy Pyr qulsI dI pUjw kro, Pyr
ky krdw hY[ ienHW nUM ApxwA irhw hY qy pRmS y r ijhVw crnwimRq lY ky vrq auphwrn kro[ kihMdy, AMdr hI
iehdy AMg-sMg rihMdw hY, auhdy nwl qW pRIq nhIN bhuq rOlw-GcOlw micAw hoieAw hY, jy qW AMdroN swP
pweI - kr skdy ny ieh cIzW, Pyr qW TIk hY, ikMnW AwdmI
sMig shweI su AwvY n cIiq ] AMg - 267 GyirAw hoieAw hY, iehnUM ieh cIzW qW dUr nhIN kr
ijhVw hr vkq nwl rihMdw hY, sùqy nwl, jwgdy skdIAW[ quhwfy mYN dyKy ny bMdy, aumrW hI lMG geIAW
nwl, jhwzW 'c cVH jwE, ikqy cly jwE, pwxI dy Q`ly ienHW dIAW vrq r`KidAW dIAW, aumrW hI lMG geIAW
cly jwE; mhwrwj kihMdy auhdy nwl qW pRIq nhIN krdw pUjw kridAW dIAW qy auvyN hI JUT boldy ny, auvyN hI
hY - eIrKw krdy ny, auvyN hI inMidAw krdy ny, auvyN hI
jo bYrweI qw isau pRIiq ] AMg - 267 eIrKw krdy ny, Ehw ijhw hI kRoD hY aunHW dy AMdr,
mYnUM ikho ijhIAW bolIAW mwrdy sI, jy aunHW dw mn
ijhVy vYr krn vwly kwm, kRD o , loB, moh, hMkwr;
Su`D huMdw qW mYnUM ipAwr nwl boldy[ ikMnIAW burIAW
Sbd, sprs, rUp, rs, gMD; rwj, mwl, rUp, jwq,
kihMdy sI rwjn! pRdysI sI mYN[ jy Asr huMdw ienHW
jobn; pMjy T`g, eIrKw, inMidAw, cuglI, vKIlI, JUT,
cIzW dw, qW aunHW dI zubwn im`TI ho jWdI[ aunHW nUM
Cl, kpt; ienHW nUM bVw cMgw smJdw hY[ smJwauNdy
pRBU nzr AwauNdw myry AMdr[ pr ieh qW g`l hoeI
ny mhwrwj ik nw pRymIAW! -
nw -
pr kw burw n rwKhu cIq ]
pMc ibkwr mn mih bsy rwcy mwieAw sMig ]
qum kau duKu nhI BweI mIq ] AMg - 386
AMg - 297
nw r`K iksy nwl vYr, qYnUM du`K nhIN hoeygw, jy
ieh swrw hI sMswr mwieAw dy, illusion, ig-
r`KyNgw qyrw AMdr Awpxw-Awp hI damage hoxw SurU
norance, Bu`l, ego dy AMdr ricAw ipAw hY qy
ho jweygw[ Awh srIr dy AMdr 126 iblIAn sYl ie`k
pMj ivkwr ny - kwm, kRoD, loB, moh, hMkwr[ pMj
Krb 26 Arb sYl ny[ ie`k iKAwl dy nwl l`KW mr
ivSy ny iehdy AMdr - Sbd, sprS, rUp, rs, gMD[
jWdy ny, ie`k cMgy iKAwl dy nwl, l`KW mry hoey jIauNdy
pMj AiBmwn ny - rwj, mwl, rUp, jwq, jobn; iehdy
ho jWdy ny, kihMdy, rogI ho jWdw hY -
AMdr inMidAw, eIrKw, cuglI, vKIlI, Awsw iqRSnw,
prmysr qy BuilAW ivAwpin sBy rog ] AMg - 135 vYr Bwv ieh dUr ho jWdy ny kI pUjw krky? kihMdy,
jdoN r`b nUM Bu`l igAw, rog ivAwpxy SurU ho jWdy rwjn! iehdy nwl dUr nhIN hud M ,y ijMnW icr pUrw siqgurU
ny - nhIN imldw, EnW icr ieh cIzW htdIAW hI nhIN,
Ksmu ivswir kIey rs Bog ] cwhy ikMny hI jnm l`igAw rih[
qW qin auiT Kloey rog ] AMg - 1256 swDsMig hoie inrmlw nwnk pRB kY rMig ]
so pRmySr nwloN tu`t ky duKI ho irhw hY, jnm- AMg - 297
mrn dy c`kr 'c ipAw kdy kuC bxdw hY, kdy kuC swDU iml jwvy gurU nwnk pwqSwh vrgw[ hr koeI
bxdw hY, hlt dIAW itMfW vWgx GuMmdw iPrdw hY qy sMq nhIN huMdw, swDsMgq jI[ bVI BwrI Bu`l hY, hr
ikqy iesnUM itkwxw nhIN imldw[ pUrn gurU iesnUM imldw bMdy nUM sMq lwauxw SurU kr idMdy ny, iblkul nw iksy
nhIN qy iehdw GuMmxw htdw nhIN[ rcxhwry nUM sdw nUM sMq ikhw kro[ is`K vI bx jwvy qW vI bhuq v`fI
hI Bu`ilAw rihMdw hY[ bwhrly icMnH Dwr ky auhdy iv`c bwq hY[ is`K bxnw vI AOKw hY, sMq qW gurU nwnk
hI sMquSt ho irhw hY ik Awh pUjw krky myrw auDwr pwqSwh sI jW gurU gRQ M swihb jI ny Awpxy Awp[ auh
(bwkI pM n w 37 qy )

'Awqm mwrg' 29 sqMbr, 2011


◊πÓ«Â ÍÃ⁄≈ Á≈ √ØÓ≈
◊πÁπ¡≈≈ ¬∆Ù ÍÃ’≈Ù ÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï
Ó‘ªÍπÙª Á∂ ‹∆ÚÈ √ø√≈ Ò¬∆ ⁄≈ȉ ÓπÈ≈≈
‘Ø«¬¡≈ ’Á∂ ‘ÈÕ ¿∞Ȫ∑ Á≈ ‹∆ÚÈ √ÓÁÙ∆, ÍÃ¿Í ∞ ’≈∆ Á∆ ÂÒ≈Ù «Ú⁄ «√øË ◊¬∂ ª ÈΩ’∆ ª ’∆ ’È∆ √∆
Â∂ »‘≈È∆¡Â ÌÍ» ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ ¿∞‘ ¡≈͉∆ Í≈«ÁzÙ‡∆ ¿∞ÊØ∫ Á∂ Í≥‹≈Ï∆ ¡≈Ï≈Á’≈ª Á∆ ‘≈Ò Á∂÷ ’∂ «ÁÒ
√Á’≈ Ì«Ú÷ Á∆¡ª Ò’∆ª «÷⁄ ’∂ ¡≈͉∂ Úº‚∂ ÁzÚ «◊¡≈ Â∂ ¿∞Ê∂ ‘∆ «‡’ ◊¬∂ Â∂ ¿∞È∑ª ˘ È«Ù¡ª
Ó‘ªÍπ÷ª Â∂ ◊π» √≈«‘Ï≈Ȫ Á∂ Í≈¬∂ ‘ج∂ Í»«È¡ª Â∂ ÂØ∫ ‘‡≈ ’∂ ◊π«√÷∆ È≈Ò ‹Ø«Û¡≈ Â∂ È≈Ò È≈Ò ¿∞È∑ª
⁄ºÒ‰ Ú≈√Â∂ ◊π«√÷ ‹«◊¡≈√»¡ª ˘ Íͺ’ ‘Ø ’∂ ˘ ◊π» Á∆ Ï≈‰∆ ÍÛ∑È Á∆ √ø«Ê¡≈ Ú∆ «ÁøÁ∂ ‘∂ Â∂
«‘‰ Á≈ ¿∞ Í Á∂ Ù È≈Ò ÂÍ √≈ËÈ≈ Â∂
«Á¡≈ ’Á∂ ‘ÈÕ «√ÓÈ Ú∆ ’∆Â≈Õ
·∆’ «¬√∂ Â∑ ª Á≈
‘∆ ‹∆ÚÈ √ø Ï≈Ï≈ AH √≈Ò Á∆
Ú«¡≈Ó «√ø ÿ ‹∆ ¿∞Ó «Ú⁄ ‘∆ ¡≈Í
Á≈ ‘À «‹È∑ª È∂ «Í≥‚ Á≈ √ø Í ’ ≈Û≈
ËÓØ ‡ («‹Ò∑ ≈ √≈«‘Ï Ú≈Ò∂ Úº ‚ ∂
´«Ë¡≈‰≈) Á∂ «¬’ Ó‘ªÍπ÷ª √ø Ï≈Ï≈
¡≈Ó «’√≈È Í«Ú≈ ¬∆Ù «√ø ÿ ‹∆
«Ú⁄ ‹ø Ó -ÍÒ ’∂ Ó‘≈≈‹ È≈Ò
◊π  Ó«Â Íà ⁄ ≈ ˘ ‘Ø«¬¡≈ Â∂ ¿∞È∑ª Á∂
«¬’ ÈÚƒ √∂Ë «ÁºÂ∆ ‘π ’ Ó Á∆ Í≈Ò‰≈
«‹√ Á≈ √Á’≈ ¡º‹ ’«Á¡ª ‘Ø«¬¡ª ‘∆
√≈∂ √ø√≈ «Ú⁄ ¡Â∂ ◊à « ‘√Â∆ ‹∆ÚÈ
÷≈√ ’’∂ ◊π«√÷∆ «ÈÒ∂ Í Â≈ È≈Ò
‘Ò«’¡ª «Ú⁄ ÏÂ∆ ’∆Â≈Õ
ÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï Á≈ Í«‡¡≈Ò∂ ÎΩ‹ «Ú⁄
È≈Ó ÏÛ∂ «Í¡≈ Â∂ ÈΩ ’ ∆ ’∆Â∆ Â∂
√«Â’≈ È≈Ò «Ò¡≈ ⁄ø‚∆◊Û∑ √À’‡∆¬∂‡
‹ªÁ≈ ‘ÀÕ «Ú⁄ Ú∆ √«Ú√
¡≈Í Á≈ ‹ÈÓ ’∆Â∆ Íø  ± È≈Ó
AG ‹» È AIAH ˘ ¡«Ì¡≈√ «Ú⁄ √«Ê
Ó≈Â≈ «¬ø Á ’Ω  Á∆ «‘ ’∂ √º ⁄ ∆ √π ⁄ ∆
’∞º÷Ø∫ ‹Ê∂Á≈ ’Â≈ «’ ’«Á¡ª
«√ø ÿ Á∂ ◊à « ‘ «Ú÷∂ ‘Ø « ¬¡≈ Úº Ë ÂØ∫ ÚºË
«Í≥ ‚ ËÓØ ‡ «‘ ’øÓ ’∆Â≈ Â∂ √øÍ’
Í≈«¬Ò, «‹Ò∑ ≈ - «Ú⁄ ¡≈¬∂
´«Ë¡≈‰≈ «Ú÷∂
‡√‡ ÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï Á∂ Ï≈È∆ Ó‘ªÍπ÷ ¡«Ë’≈∆¡ª ˘
√º⁄÷≥‚Ú≈√∆ √ø Ï≈Ï≈ Ú«¡≈Ó «√øÿ ‹∆ Ó‘≈≈‹
‘Ø « ¬¡≈Õ √π   «ÙÚ ÒÀ ‰ Â∂ Á∂ ‰
√øÌ≈Ò«Á¡ª ‘∆ ¡≈Í È∂ ÷≥‚∂ Ï≈‡∂ Á≈ ¡≥«Óऒ «Ò¡≈ ÂØ∫ Ú˜ ’∂ Á◊≈‘ «Ú⁄ √π÷» «‘‰ Ò¬∆ ÍÃ∂È≈
√∆ Â∂ «√÷∆ Á∂ ÍÃ⁄≈ Á∆ Ùπ»¡≈ ¡≈͉∂ «Í≥‚ ËÓ؇ «ÁøÁ∂ ‘∂Õ (Recess) ¤∞º‡∆ Á∂ √Ó∂∫ √Â√ø◊ ◊ØÙ‡∆ ’’∂
ÂØ∫ ’∆Â∆ Â∂ «Ú«Á¡≈Ê∆ ‹∆ÚÈ ÁΩ≈È ¡≈Í «Í≥‚ «Ú⁄ Ùø’∂ È«Ú ’Á∂ «‘øÁ∂ √ÈÕ √’≈∆ √«Ú√ ˘
¡≈√≈ ‹∆ Á∆ Ú≈ Á∂ ’∆ÂÈ Á∂ È≈Ò È≈Ò ¡÷≥‚ ¡⁄≈È’ ‘∆ «ÂÒª‹Ò∆ Á∂ ’∂ Ô±.Í∆. «Ú⁄ Î≈Ó ¡Ï≈Á
Í≈·ª Á∆ √∂Ú≈ Ú∆ «ÈÌ≈™Á∂ ‘∂ «‹√ Á≈ √Á’≈ «Í≥‚ Ú∆ ’∆Â≈ Â∂ ¿∞Ê∫Ø Á∂ ÷»÷ ø ≈ ÒØ’ª Á∂ ’ÂÒ ’È
Á∂ «ÚÙÚ’Ó≈ ˘ Ó≥ȉ Ú≈Ò∂ ≈Ó◊Û∑∆¬∂ Í«Ú≈ª ˘ ÂØ ∫
ø ‘∆ ·ºÒ È‘ƒ Í≈¬∆ √◊Ø∫ Ù≈Ï Â∂ È«Ù¡ª
«√øÿ √‹≈ «ÁºÂ≈Õ ÍÛ∑≈¬∆ Í»∆ ’È ¿∞Íø ‹ÁØ∫ ÈΩ’∆ ÂØ∫ «È‹≈ Ú∆ «ÁÚ≈ «ÁºÂ∆ Â∂ ÿ ÿ ‹≈

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


30
’∂ Á» Áπ≈‚∂ Ê≈Úª Â∂ È≈ÓÏ≈‰∆ Á≈ ¿∞ÍÁ∂Ù Á∂ «‘øÁØ√Â≈È Ì «Ú⁄ ÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï Á∆ ⁄⁄≈ ‘À ¿∞Ê∂
’∂ ÷≥‚∂ Ï≈‡∂ Á≈ ¡≥«Óऒ≈ ’∂ «√øÿ √‹≈«¬¡≈Õ ¿∞Íø «ÚÁ∂ Ù ª «Ú⁄ Ú∆ «¬√ ¡√Ê≈È Á∆ ‹≈‰ ͤ≈‰
¡⁄≈È’ ‘∆ «¬’ ¡◊øÓ∆ ‘π’Ó Í≈ ’∂ ‘√Á≈ Â∂ Ú√Á≈ ÌÒ∆̪ √ØÌ≈ Á≈«¬’ ‘ÀÕ «¬√ ¡√Ê≈È Ï≈∂ √øÂ
Î≈Ó Ú∂⁄ ’∂ ⁄ø‚∆◊Û∑ «Ú⁄ ¡≈ ◊¬∂ Â∂ ⁄ø‚∆◊Û∑ Á∂ Ï≈Ï≈ ¡‹∆ «√øÿ ‹∆ ÈÊÒÍπ Â∂ √ø Ï≈Ï≈ ’Â≈
Áπ¡≈Ò∂ Â∂ ØÍÛ, ¡≥Ï≈Ò≈ Â∂ Í«‡¡≈Ò≈ «‹«Ò¡ª Á∂ «√øÿ ‹∆ ÌÀØ∫ Ó≈‹≈ Ú≈«Ò¡ª È∂ «¬√ Á∂ Í◊‡ ‘؉
ͤÛ∂ «¬Ò≈«’¡ª Á≈ √Ú∂÷‰ ’∆Â≈ Â∂ ÓÈ Â∂ Ï‘π Á∂ «¬Ù≈∂ ¡√Ê≈È Ï‰È ÂØ∫ Ú∆‘ √≈Ò Í«‘Òª ‘∆ Á∂
¡√ «Í¡≈ «’ «‹√ «ÁÂ∂ √È «’ «¬‘
ËÂ∆ Â∂ Í≥ ‹ ◊π  » ËÂ∆ Áπ¡≈Í Ô∞◊
√≈«‘Ï≈È Á∂ ⁄È Á∂ ¡ÚÂ≈ ¡Â∂
ͬ∂ ‘Ø ‰ Â∂ ¿∞ ‘ ͪ‚Úª, ¡Â∂ ÁÙÓ∂Ù
«¬Ò≈’≈ «√º ÷ ∆ ÂØ ∫ «ÍÂ≈ ‹∆ Á∂ ⁄Ȫ
Úªfi≈ ‘À, ÒØ’∆ ÂÓ≈’± È≈Ò Í«Úº   ‘Ø ¬ ∆
Ï∆‹Á∂ ‘È, ÓÛ∆¡ª ‘ج∆ ‘ÀÕ
Ó√≈‰∆¡ª, ◊π ◊ ∂ Â∂
AIII «Ú⁄
Á∂ Ú ∆¡ª ˘ Í» ‹ Á∂ ‹ÁØ ∫ Á» ‹ ∆ Ú≈∆
‘ÈÕ «ÁÈ ≈ «¬’
√È∆Ú∂ Ò (U.S.A)
’’∂ «Í≥‚ «Í≥‚ «Ú⁄ «Ú÷∂ Á∆Ú≈È ⁄Ò
Á∆Ú≈È √‹≈¬∂ Â∂
‘∂ √È Âª «¬’
’Û∆ «Ó‘È ÂØ ∫ Ï‘π ‘∆ ÍÛ∑∂ «Ò÷∂
Ï≈¡Á «√º÷∆ Á∂ √π’
Â∂ √πÒfi∂ ‘ج∂ ÍÃ∂Ó∆ È∂
‘∂ Ï»‡∂ ˘ √Á≈ Ò¬∆ √‡∂˜ Â∂ «¬‘ ÍÃÌ≈Ú
‘«¡ª ’∆Â≈ ¡Â∂
«ÁÂ∂ ““ÓÀ˘ «¬√ ◊ºÒ
«‹√ Á≈ √Á’≈ Á∆ Ï‘π ÷πÙ∆ ‘ج∆
ÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï ‘Ø∫Á
‘À «’ ÓÀ∫ ¡À√∂ √ø Á∂
«Ú⁄ ¡≈«¬¡≈Õ ÁÙÈ ’∆Â∂ ‘È Â∂
«¬Ê∂ «¬‘ ◊ºÒ ¿∞ ‘ Ȫ Á∂ ÍÃ Ï ⁄È
÷≈√ ÂΩ Â∂ Úȉ √π ‰ ’∂ Ó∂  ∂ √≈∂
ÔØ◊ ‘À «’ ÍÃ⁄≈ Á∆ » ‘ ≈È∆ √Ú≈Òª Á≈
«¬√ Óπ « ‘ø Ó «Ú⁄ ‹Ú≈Ï «ÓÒ «◊¡≈
¿∞ È ∑ ª Á∆ ËÓ ‘À ¡Â∂ «¬√ ÂØ∫ ÚºË
√πÍÂÈ∆ √«Â’≈ÔØ◊ Íà √ ø È Â≈ ‘Ø  «¬‘
Ï∆Ï∆ ‰‹∆ ’Ω  ‘Ø ¬ ∆ «’ «¬‘
‹∆ È∂ Í»  ≈ √≈Ê Á‹È ÂØ ∫ Úº Ë
«Áº  ≈ ¡‰«◊‰Â √º⁄÷≥≤‚ Ú≈√∆ √ø Ï≈Ï≈ Ú«¡≈Ó «√øÿ ‹∆ Ó‘≈≈‹ Íπ √ Â’ª Á∂ ⁄∂  ≈
ÍÚ≈ª ˘ «√Ë∂ ◊π. ¬∆Ù ÍÃ’≈Ù ÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï «Ú÷∂ ÍÃÙ≈Á∂ ÚÂ≈¿∞‰ Á∆ ‘È ¡Â∂ ÓÀ ∫ ¡º ‹
√Â∂ Í≈«¬¡≈ ¡Â∂ √≈∆¡ª Íπ√Â’ª Á≈
√∂Ú≈ Á∆ Ó» ω’∂ √Ì È≈Ò «÷Û∂ ÓºÊ∂ ‘ÓÁÁ∆ √À‡ ÒÀ «Ò¡≈ ‘À «‹È∑ª ˘ ÍÛ∑ ’∂ »‘≈È∆ ◊πøfiÒª √«‘‹∂
«‹Â≈¬∆Õ ¿∞È∑ª «Ú⁄ «¬‘ Ó‘≈È «√Π‘À «’ ¿∞È∑ª È∂ ‘∆ ÷πÒ∑ ‹ªÁ∆¡ª ‘ÈÕ «¬È∑ª Á∆¡ª Ú∆‚∆˙ ’À√‡ª ˘
‘Ó∂Ù≈ Á∂ ’∂ ‘∆ ÌÒ≈ ÓÈ≈«¬¡≈ ‘À Â∂ Í»‹≈ Á∂ Ë≈È ˘ √π‰ ’∂ ÿ «Ú⁄ Ú∆ √Â√ø◊ Á≈ Ó≈‘ΩÒ Ï‰ ‹ªÁ≈ ‘À
ÿ Á∆ ÁÒ∆‹≈ È‘ƒ ÚÛÈ «ÁÂ≈ «’™«’ ¿∞È∑ª Á∂ Â∂ «¬‘ ÷≈√∆¡Â ‘À «’ √≈Á∆ ÏØÒ∆ «Ú⁄ Ï‘π ‚±øÿ∆
«ÍÂ≈ Ï≈Ï≈ ‘∆≈ «√øÿ «¬’ Ó‘≈È »‘≈È∆ ‘√Â∆ √∂Ú≈ «ÎÒ≈√Î∆ Á∆ ◊ºÒ ’ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ””
Â∂ «√ÓÈ Á∆ Íº÷ Ó» √È «‹È∑ª È∂ Ï≈Ï≈ ‹∆ Â∂ Úº‚∂ √ø ӑ≈≈‹ ≈Û≈ √≈«‘Ï Ú≈«Ò¡ª È∂ «¬√
Ï∆‹∆ Á∂ √øÔØ◊ ˘ ’¬∆ √≈Ò Í«‘Òª ‘∆ Áº√ «ÁºÂ≈
¡ÓØÒ’ ‘∆∂ ˘ Í«‘Ò∆ «ÓÒ‰∆ «Ú⁄ ‘∆ Í÷ «Ò¡≈
√∆Õ √∆ Â∂ ¡≈͉∂ Óπ÷≈«ÏøÁ ÂØ∫ «¬‘ Ï⁄È ’∆Â∂ √È ““«’
«¬È∑ ª Ó‘≈È » ‘ ≈È∆ Ù÷Ù∆¡Â ’’∂ «‹Ê∂ ¡º‹ √π‘≈◊‰ ˘ √π‘≈◊‰ «ÓÒ∆ ‘À, ‘π‰ º’ ø‚∆¡ª

'Awqm mwrg' 31 sqMbr, 2011


‘∆ «ÓÒÁ∆¡ª ‘∆¡ª È∂Õ”” Ì≈Ú AH √≈Ò Á∆ ¿∞Ó ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ «¬È∑ª Á≈ ÍÃ⁄≈ ’∂ÚÒ ◊πӫ º’ ‘∆
«Ú⁄ ‘∆ «¬‘ Íπ◊∆ ‘ج∆ »‘ √∆ Â∂ √Óª Í≈ ’∂ Í◊‡ √∆Ó ȑƒ √◊Ø∫ «¬È∑ª È∂ ¡È∂’ª Í«Ú≈ª ˘ ÏÏ≈Á
‘؉≈ Ò≈˜Ó∆ √∆Õ «‹È∂ Ú∆ ’≈‹ «¬√ ¡√Ê≈È Â∂ ‘؉ ÂØ∫ Ï⁄≈«¬¡≈ ‘À «‹È∑ª «Ú⁄ «√º÷∆ ÂØ∫ ’Ø‘ª Á»
⁄Ò ‘∂ ‘È ¿∞‘ √≈∂ √ø ӑ≈≈‹ √ø ¬∆Ù «√øÿ ̺‹‰ Ú≈Ò∂ drug edict ÍÃ∂Ó∆ ¡Â∂ Í«Ú≈«’
‹∆ ≈Û≈ √≈«‘Ï Ú≈«Ò¡ª ˘ √ÓÍ ’Á∂ ‘È Â∂ ÂÈ≈Úª Á∂ «Ù’≈ ‘ج∂ ÍÃ∂Ó∆ ‘È «‹È∑ª Á∂ «Úª ˘
√«‘‹ √πÌ≈¡ ‘∆ ’«‘ «ÁøÁ∂ ‘È «’ ÓÀ∫ ª ’∞fi È‘ƒ ÷ØÒ∑ ’∂ «Ò÷‰ ÂØ∫ √ø’Ø⁄ ’ «‘≈ ‘ªÕ
’ «‘≈ ÓÀÊØ∫ ’Ú≈«¬¡≈ ‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ «’™«’ «¬’
Ú∂ª √ø ӑ≈≈‹ ‹∆ ◊π  Ó«Â Íà ⁄ ≈
È∂ Ï⁄È ’∆Â≈ √∆ «’ ˘ ‘Ø ͺ’∆¡ª Ò∆‘ª
«¬Ê∂ Ô± . Í∆. «Ú⁄ Â∂ ’È Ò¬∆ ¡≈Í È∂
Â∞√ƒ È≈Ó ‹ºÍ‰ Á∆ ¡ÍÃÒÀ AIIE ˘ ¡≈ÂÓ
‹π◊Â∆ Ï≈∂ ¡≈Í Áº√ Ó≈◊ ÓÀ ◊ ˜∆È Á∆
«Á¡≈ ’Ø Â∂ √ø◊ Ùπ»¡≈ ’∆Â∆ ‹Ø «’
˘ √øÌ≈ÒØÕ «¬È∑ª ¿∞Â ¡º‹ √≈∂ √ø√≈ «Ú⁄
«ÁºÂ≈, ““«¬‘ ’øÓ Âª ‘ÓÈ «Í¡≈≈ ‘Ø
¡≈Í ‹∆ Á≈ ‘∆ ‘ÀÕ”” ⁄π«’¡≈ ‘À ¡Â∂ «ÁÈ
¿∞ √ Ú∂ Ò ∂ Úº ‚ ∂ Íà  ∆ «ÁÈ Âº ’ ∆
Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ Ï⁄È Á∆¡ª Ó≥‹Òª ˘ «‘
’∆Â≈ √∆ «’ ¡√ƒ ’Á≈ ‘Ø«¬¡≈ ¡≈͉∆
Â∂∂ √∆ «Ú⁄ ‘Ø ’∂ «’√Ó Á≈ «¬’ ÷≈√
¡≈Í ’øÓ ’ª◊∂, ±ø ¡«Ë¡≈ÂÓ’ Â∂
√≈˘ √∆ Á∂ Á∂ ” ” »‘≈È∆ ÓÀ◊˜∆È ‘À ‹Ø
«¬‘Ȫ È∂ «’‘≈ √ø√≈ Á∂ √≈∂ Ó‹∑Ϫ
Ó‘≈≈‹ √∆ ª Â∂ √ø Í Á≈Úª È≈Ò
«ÂøÈ ’≈Ò ¡≈Í ‹∆ √ø Ï ø Ë º ÷ ‰ Ú≈Ò∂
Á≈ ‘∆ ‘ÀÕ”” «¬√∂ ’’∂ ÍÃ∂Ó∆¡ª Á∆ ¡≈«Ӓ
◊πÁπ¡≈≈ √≈«‘Ï Á≈ «‘È∞Ó≈¬∆ ’Á≈ ‘ÀÕ
È≈Ó Ú∆ ◊π  Áπ ¡ ≈≈ «‹Ê∂ «¬‘ √Ì
¬∆Ù ÍÃ’≈Ù √πÙØ«Ì ˘ ◊π  Ó«Â ÓÔ≈Á≈
‘ÀÕ «Ú⁄ «‘ ’∂ ⁄ÛÁ∆
«¬√ «Ú⁄ ’ج∆ ’Ò≈ Ú≈Ò≈ ‹∆ÚÈ
¡Â’ÊÈ∆ È‘ƒ ‹∆¿±‰ Ò¬∆ ÍÃ∂ ‘∂
‘ØÚ∂◊∆ «’ «¬‘ Í«‘Ò∂ ‘È ¿∞ Ê ∂ È≈Ò Á∆
¡À √ ∂ Ó‘ªÍπ  Ù ‘È È≈Ò √Á≈⁄≈’ ͺ÷Ø∫
«‹È∑ ª È∂ «√ÓÈ ≈‘ƒ Íͺ’
’’∂ , Á∂ Ù ’Ω Ó Â∂
«¬ÒÀ’‡Ø«È’ Ó∆‚∆¬∂
È√Òª Á∂ «ÚÂ’∂ ÂØ∫
˘ ◊πÓ«Â ÍÃ⁄≈ Á≈ √ø ӑ≈≈‹ ÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï Ú≈«Ò¡ª È∂ Òº÷ª √ø◊ª ˘ ¿∞ Í  ¿∞ · ’∂ Á» ‹ ∂
Ó≈«Ë¡Ó ω≈«¬¡≈ ¡≈͉∂ ÓÈØ‘ ’∆ÂÈ Áπ¡≈≈ ◊π» È≈Ò ‹Ø«Û¡≈ Ó‹∑ Ï ª È≈Ò «Í¡≈
¡Â∂ Ú∆‚∆˙ «ÎÒÓª √«Â’≈ Â∂ Ì≈¬∆⁄≈∂
≈‘ƒ Á∂Ù «ÚÁ∂Ù «Ú⁄ ÍÃ⁄≈ ’∆Â≈ «‹√ ÂØ∫ ÍÃÌ≈«Ú Á∂ Í»È∂ Í≈ ’∂ ◊πÏ≈‰∆ Á∂ «¬√ ÎπÓ≈È ˘ √≈’≈
‘Ø ’∂ «ÚÁ∂Ùª «Ú⁄ Ú√Á∂ ÍÃ∂Ó∆¡ª È∂ «¬È∑ª Á∆¡ª ’ ‘∂ ‘ÈÕ
’≈Í∆¡ª ’Ú≈ ’∂ Î∆ Úø«‚¡≈Õ «¬È∑ª Á∂ ÍÃÏ⁄È ¡À√∂
¡È∞ÌÚ ÍÃ’≈Ù «Ú⁄Ø∫ «È’ÒÁ∂ ‘È «’ «¬‘ ¡≈Ó «√Ë∆ √Ì∂ √≈fi∆Ú≈Ò √Á≈«¬«È ±ø «’√À È «Á√«‘ Ï≈‘≈ ‹∆¿∞®
√≈Á∆ ÏØÒ∆ «Ú⁄ ◊π‘fi «√Ë≈ª ˘ ¡À√∂ √À∫«‡«Î’ „ø◊ Í≥È≈ - IG
È≈Ò Áº√Á∂ ‘È «’ ¡≈Ó √≈Ë≈È ÍÃ∂Ó∆ Ú∆ √Ófi ‹ªÁ∂ «¬√ Á∆ «‹¿±∫Á∆ ‹≈◊Á∆ «Ó√≈Ò «Í≥‚ ⁄≈‘Û
‘È Â∂ «¬’ Â∑ª È≈Ò ◊πÓ«Â Á∂ ÍÃÌ≈Ú È≈Ò ’∆Ò∂ Ó≈‹≈ «Ú⁄ «¬√Ò≈Ó∆¡Â «Ú⁄ ¡’∆Á≈ º÷‰ Ú≈«Ò¡ª

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


32
ÍÃ∂Ó∆¡ª Ò¬∆ ÷πÁ≈ Á∆ «¬Ï≈Á ’È Ú≈√Â∂ Ó√«‹Á Ó≈È«√’ Âº’∆ Ò¬∆ È≈Ó Á∆ Â∂◊ ‹Ø «’ ‘ Ú’Â
ω≈ ’∂ «ÁÂ∆ ‘ÀÕ ¡Ó∆’≈ «Ú÷∂ ‹ÁØ∫ √ø ӑ≈≈‹ ¡≥ÁØ∫ ¿∞·Á∆¡ª Ïπ«¡≈¬∆¡ª Â∂ «Ú’≈ª Á∆ ’≈‡ ’Á∆
‚≈’‡ ÏÒÚ∆ «√ø ÿ ◊Ø √ Ò È≈Ò √‡À È ÎØ  ‚ ‘∂Õ ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ «Ú«Á¡≈ Ó≥Á √∆È∆¡ √À’ø‚∆
Ô± È ∆Ú«√‡∆ ’À Ò ∂ Î Ø  È∆¡≈ √‡À È ÎØ  ‚ Ò∆È∆¡ √’±Ò (¡ÀÎ∆Ò∆¬∂‡‚ √∆.Ï∆.¡À√.¬∆.) «‹√ «Ú⁄ Á√Ó∂Ù
¡À√Ò∂ÙÈ √À∫‡ Á∂÷‰ ◊¬∂ ‘ج∂ √È Âª ¿∞Ê∂ ’øÓ ’È «ÍÂ≈ ‹∆ Á∂ ¡≈ÁÙª ˘ «È’∆ ÍÈ∆∆ «Ú⁄ √ø⁄≈
Ú≈Ò∂ «¬’ ¬∆≈È∆ ’ÀÓ∆’Ò «¬ø‹∆È∆¡ ¡Ò∆ Î«ÚÁ ’È≈ ¡Â∂ «¬È‡ÈÀÙÈÒ ‚∆Ú≈¬∆È «¬È√‡∆«⁄¿±‡
‹∆ ˘ ÍÂ≈ Òº ◊ ≈ ª ¡≈Î «Ï˜«È√ ÓÀÈ∂‹ÓÀ∫‡
¿∞√ È∂ «¬È∑ª ˘ «√‹Á≈ ¡Â∂ «¬ÈÎÓ∂ Ù È
’∆Â≈ Â∂ «’‘≈ «’ ¡º‹ ‡À’È≈ÒΩ‹∆ «Ú⁄ ¡◊ª‘
ÓÀ ∫ √⁄Óπ ⁄ «¬’ ¡À √ ∂ ÚË» ’øÓ«Í¿±‡ «√«÷¡≈
Í∆ Á∂ ÁÙÈ ’ «‘≈ Á∂ ’∂ Ø‹∆ ؇∆ ’Ó≈¿∞‰
‘ª «‹‘Û∂ √ø√≈ Á∂ ‘ Ú≈√Â∂ ‹∆ÚÈ Á∆ Âº’∆
Ó‹∑Ï Á∂ ÏøÁ∂ Á∆ »‘≈È∆ Á≈ ≈‘ ÷Ø Ò ‰≈Õ «¬√∂
Âº’∆ ⁄≈‘πøÁ∂ ‘ÈÕ ‹Á Â∑ª ¿∞È∑ª Á∂ √∆ ’≈Ò
«’ √ø√≈ «Ú⁄ Ó‹∑Ï Á∂ ÂØ ∫ Ï≈¡Á ÂÚ≈Û≈
Ȫ Â∂ ¡≈Í√∆ ’ÙÓ’Ù √≈«‘Ï «Ú÷∂ Ï∆.¡À ‚
Â∂ ÈÎ ⁄Ò ‘∆ ‘ÀÕ ’≈Ò‹ ¡Â∂ √ø Â
«¬√∂ Â∑ ª √È∆Ú∂ Ò Ú«¡≈Ó «√ø ÿ ‘≈¬∆
¡Ó∆’≈ «Ú÷∂ ‹ÁØ∫ «‘øÁ» √’±Ò Á∆ √π»¡≈ ’∆Â∆
‡À∫ÍÒ Á∂ Úº‚∂ ’Ωӫȇ∆ ◊¬∆Õ «¬√ «Ú⁄ ÷≈√
‘≈Ò «Ú⁄ Á∆Ú≈È Ò◊ ◊º Ò ‘À «’ «¬√ «Ú⁄
‘∂ √È Âª Á∆Ú≈È √π‰ «˜¡≈Á≈ «Ú«Á¡≈Ê∆
’∂ Ó≥Á Á∂ Íπ‹≈∆ È∂ Í∂∫‚± Â∂ ◊∆Ï ÂÏ’∂ Á∂
«‘øÁ» ’Ωӫȇ∆ ˘ «¬‘ Ò¬∂ ‹ªÁ∂ ‘È Âª «’
’«‘‰≈ «Í¡≈ «’ «‹øÈ≈ ¿∞ È ∑ ª Í«Ú≈ª ˘ Ú∆
«⁄ Ó‘ªÍπ  Ùª Á≈ Âº’∆ ’È Á≈ ÓΩ’≈ Á∂
’∆ÂÈ ⁄Ò «‘≈ ‘À ’∂ √Ó≈«‹’ «È¡ª
¿∞ È ∂ «ÁÈ Ó≥ Á  Á≈ ÁÚ≈«¬¡≈ ‹≈ √’∂ ¡Â∂
’∆ÂÈ Ïø Á ‘∂ ◊ ≈, «¬‘ ÈΩ‹Ú≈È √ø√≈ Á∂
«¬√ Á≈ √Á’≈ «‹√ ’Ø È ∂ «Ú⁄ Ú∆
Íπ‹≈∆¡ª Â∂ Ó≥Á Á∂ ‹≈‰◊∂ , ◊π  «√÷∆ Á∂
ÙË≈¨¡ª È∂ ¶◊ ¡≈ÁÙª Â∂ ’Áª
«Ú⁄ ÚºË ⁄Û Â∂ √∂Ú≈ ’∆Óª ˘ ¡≈͉∆
’∆Â∆ Â∂ √ø◊ª Á∆¡ª Ù÷Ù∆¡Â ≈‘ƒ ¿∞Ï≈ ’∂
√ø  Ó≈Â≈ Ï∆‹∆ ‰‹∆ ’Ω  ‹∆ ÂÚ≈Û≈
‹»·∆¡ª ÍÂÒª ⁄π’ ’∂ Í∂Ù ’ √’‰◊∂ ¡Â∂ Á∂Ù
÷πÙ∆ Ó«‘√»√ ’∆Â∆Õ ¡Ó∆’≈ Á∂ ¡÷Ï≈ª «Ú⁄ «¬‘ Â∂ ’ΩÓ Á≈ È≈Ó ¿∞⁄≈ ’È◊∂Õ
÷Ï ¤ºÍ ◊¬∆ «’ «¬’ √ø È∂ «‘øÁ» Â∂ «√º÷ª «Ú⁄
Ó‘ªÍπÙ √ø√≈ Á∂ ‹∆Úª Á≈ Áπ÷ È‘ƒ Á∂÷ √’Á∂
ͬ∆ «ÚÊ ˘ ¡≈͉∂ ÍÃÏ⁄Ȫ ≈‘ƒ «Ó‡≈ ’∂ Á» ’ «’™«’ √ø√≈ ¿∞È∑ª Á≈ ¡≈͉≈ »Í ‘πøÁ≈ ‘À ‹ÁØ∫ «’Ë∂
«ÁºÂ≈ ‘ÀÕ ¡≈Í ‹∆ Á∂ √∆ Á∆ ¡≈Ô± ¿∞√ Ú∂Ò∂ HD Ú∂∫
’∞ Á Â∆ ¡≈Π‹ª Áπ ÷ Â’Ò∆Î ¡≈¬∂ ¿∞ √ Á≈
Ú∑∂ «Ú⁄ ⁄Ò ‘∆ √∆Õ ¡ÀÈ∆ ¿∞Ó Á∂ ‘πø«Á¡ª ‘Ø«¬¡≈ «ÈÚ≈‰ ’È Ò¬∆ «ÁÈ ≈ «¬’ ’ «Á¡≈ ’Á∂
Ú∆ ¡≈Í ‹∆ È∂ ’Ó ÔØ◊ ÷∂Â ˘ Í«‘Ò «ÁºÂ∆ ‘ج∆
‘ÈÕ ¡÷∆ ¿∞‘ «ÁÈ È∂Û∂ ¡≈ «◊¡≈Õ «‹√ Ï≈∂ ’ج∆
√∆ Â∂ ÁÙÓ∂Ù «ÍÂ≈ ‹∆ Á∂ «¬√ ¡≈Á∂Ù ˘ √≈’≈ ’ «Í¡≈≈ √Ø⁄ Ú∆ È‘ƒ √’Á≈ «’ Ó∂≈ «Í¡≈≈ Ë∂¡
‘∂ ‘ÈÕ
√≈‚∆¡ª ¡º÷ª ÂØ∫ √∆ ’’∂ Á» ‘Ø ‹≈‰◊∂Õ CA
Á∂◊ Â∂◊ ‹◊ ÓÀ ÁØ¿± ⁄ÒÀ® ¡’±Ï B@@A Ú≈Ò∂ «ÁÈ Áπ«Í‘ A.AE «Ó≥‡ Â∂
≈÷ ¡≈Í Óπ«‘ ¡¿∞ È ÁÒÀ® (⁄Ωͬ∆) ¡≈͉∂ Í≥‹ ̻’ √∆’ ⁄ØÒ∂ Á≈ Í««Â¡≈◊ ’’∂
√Ó≈«‹’ Âº ’ ∆ Ò¬∆ «Ú«Á¡’ ¡Á≈∂ ¡Â∂ √º⁄÷≥‚ ‹≈ «Ï≈‹∂Õ

'Awqm mwrg' 33 sqMbr, 2011


¡º‹ ‹Á «’ Òº÷ª Á∆ Â≈Á≈Á «Ú⁄ √ø◊ª ¡≈Í
‹∆ Á∆ ¤∂Úƒ Ï√∆ «¬’ Ó‘≈È √ø √Ó≈◊Ó Á∂ »Í
«Úº⁄ ÓÈ≈¿∞‰ Ò¬∆ Á∂Ù «ÚÁ∂Ù ÂØ∫ Íπ‹ ‘∆¡ª ‘ÈÕ
¿∞Ê∂ ¡≈Í √≈∂ Ò ’∂ Ú≈«‘◊π» ‹∆ ¡º◊∂ ¡Á≈√ ’∆¬∂
«’ Ï∆‹∆ ˘ Í»È Á∂‘ ¡Ø◊Â≈ Ï÷Ù ’∂ «√º÷ √ø◊ª
Â∂ √ø√≈ Á∂ ÌÒ∂ Ú≈√Â∂, ◊π» ◊ÃøÊ √≈«‘Ï ‹∆ Á∂ «√Ë≈ª
˘ ÍËÚÒ ’È Ú≈Ò∆ ¡ÁπÂ∆ «Ó√≈Ò ˘ ÒÀ ’∂ ¡º◊∂
ÂØ∫ ¡º◊∂ ‘∆ ÚºËÁ∂ «‘‰, ⁄Ò ‘∂ ÍÃØ‹À’‡ª ˘ √øÍ»È
’’∂ ¡◊Ø∫ Ò¬∆ ÈÚ∆¡ª ‹∆ÚÈ √∂˪ Ò¬∆ Í»È∂ Í≈™Á∂
«‘‰Õ
‘Û∑ Í∆Ûª Á∆ √‘≈«¬Â≈ - «¬Ê∂ «¬‘ Ú‰ÈÔØ◊ ‘À
«’ Ï≈Ï≈ ‹∆ È∂ ¡≈Í ÿ ÿ ‹≈ ’∂ È∞’√≈È Á≈
‹≈«¬˜≈ Ò≈«¬¡≈, ÿª «Ú⁄Ø∫ ¡ÀÈ∆ ÏÁÏØ ¡≈¿∞∫Á∆ √∆
«’ È∂Û∂ ‹≈‰≈ ÓπÙ’Ò √∆ Í ¡≈Í È∂ È≈ ‘∆ √∆
Á∆ ÍÃÚ≈‘ ’∆Â∆ Â∂ È≈ ‘∆ ⁄ÒÁ∂ Í≈‰∆¡ª Á∆ ÍÃÚ≈‘
’∆Â∆ Â∂ √∂Ú≈ Â∂ ÓÁÁ Á∂ ¿∞Á∂Ù ˘ Óπº÷ º«÷¡≈Õ ¡≈Í
‹∆ È∂ È≈Ò √À∫’Û∂ Ú¶‡∆¡ «‹√ «Úº⁄ Ï∆Ï∆¡ª, Ì≈¬∆
sM q mhwrwj Awp ipM f W dw jwiejw lY N dy ho e y [
¡Â∂ Ϻ⁄∂ Ú∆ Ù≈ÓÒ √ÈÕ «‹È∑ª È∂ ¡‰Êº’ «Ó‘ÈÂ
È≈Ò «¬‘ √∂Ú≈ È∂Í∂ ⁄Û∑≈¬∆Õ
√‘≈«¬Â≈ ÏÛ∂ √≈«¬ø«‡«Î’ „ø◊ È≈Ò «ÁÂ∆ ‹ªÁ∆
√∆Õ «Í≥‚ª «Ú⁄ ‡À∫‡ Ò◊≈ ’∂, ÿ Á∂ Óπ÷ ÓÀ∫Ï ˘
Í⁄∆ «ÁÂ∆ ‹ªÁ∆ Â∂ ¿∞‘ ‘ «¬’ ¡≈¬∆‡Ó «‹√
«Úº⁄ ¡≈‡≈, ⁄ΩÒ, ÷≥‚, ÿ∆, √Ø∫ Á≈ Â∂Ò, ◊πÛ, ⁄≈‘,
√≈ω, Á≈Ò, ‘ÒÁ∆, ¡≈¨, ¡≈«Á BA ¡À‡Óª Â∂ È’Á∆
ÒÀ ’∂ ÿ Í‘πø⁄Á≈ Â∂ ≈ÙÈ Í≈¿∞‰ Ò¬∆ Ú≈¶‡∆¡
«√øÿ ÿ ¤º‚ ’∂ ¡≈¿∞∫Á∂Õ
‹πÒ≈¬∆ AIIC «Ú⁄ √Ω Î∆√Á∆ ÂÏ≈‘∆ Á∂ BE
«Í≥‚ª ˘ G@ Òº÷ πͬ∂ Á∆ √Óº◊∆ «‹√ «Ú⁄ A@
‡º’ ’Í«Û¡ª Á∂ ÷∂√ ’øÏÒ ¡≈«Á ¡Â∂ B@ ‡º’ ≈ÙÈ skU l dy b` c IAW vwsqy vrdIAW dw pR b M D krdy ho e y [
BA ¡≈¬∆‡Óª Á∂ ÿØ ÿƒ Úø‚∂ ◊¬∂, DE@@@ ‘˜≈
ÍÀ’‡ «√Ò∂ ‘ج∂ Ú√Âª Á∂ ¡Â∂ ‘ ÿ «Ú⁄ B@@
πͬ∂ È’Á √‘≈«¬Â≈ «ÁÂ∆ ◊¬∆Õ √’±Òª Á∂ Ϻ«⁄¡ª
Á∆¡ª ÚÁ∆¡ª, Ï»‡ Â∂ «’Â≈Ϫ Â∂ A,HF@@@ πͬ∂
¡≈¬∂Õ ◊πÁπ¡≈«¡ª Â∂ √’±Òª «Ú⁄ √ÎÀÁ∆ Â∂ Í∂∫‡
ÁÚ≈«‹¡ª Á∆ ÓπøÓ ȒÁ √‘≈«¬Â≈ «‹È∑ª ÒÛ’∂
ÒÛ’∆¡ª Á∂ Á≈‹ ‘Û∑ ◊¬∂ √È ¿∞È∑ª ˘ Á≈√ Â∂ ÒØÛƒÁ∂
Ú√Â Â∂ ̪‚∂ «ÁÂ∂ ◊¬∂Õ
ÏπÁ’∆ ÈÁ∆ Á∆ √Î≈¬∆ Ò¬∆ IE@@ πͬ∂ ¡Â∂
√∆√Úª ÈÁ∆ Á∆ √Î≈¬∆ Ò¬∆ AF@@@ πͬ∂ «ÁÂ∂ ◊¬∂Õ
Ìπ⁄≈Ò Í∆Ûª Á∆ √‘≈«¬Â≈
BF ‹ÈÚ∆ B@@A ˘ ◊π‹≈ «Ú⁄ ¡≈¬∂ Ìπ⁄≈Ò
Á∆ ÂÏ≈‘∆ ˘ √π‰ ’∂ Ó‘ªÍπÙª Á∆ ȃÁ ¿∞‚ ◊¬∆ Â∂
«¬‘ «¬’Ø «Ú⁄≈ √∆ «’ ‹ÒÁ∆ ÂØ∫ ‹ÒÁ∆ √‘≈«¬Â≈
√Óº◊∆ Íπº‹ ‹≈Ú∂Õ «¬√ Ó≥ÂÚ Ò¬∆ Í«‘Ò∆ «’ÙÂ
«Ú⁄ AG ‡º’ Â∂ Á»‹∆ «’Ù CC ‡º’ ◊π‹≈ Ҭ∆
¡Á≈√ ’’∂ Ú≈È≈ ’∆Â∆ ◊¬∆Õ ibjI ipMfW dy lokW nUM Drvws dy rhy hn[

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


34
◊π‹≈ Á∂ Ì»⁄≈Ò Í∆Ûª ˘ «¬’ ’ØÛ CG Òº÷
πͬ∂ Á∆ √Óº◊∆ «‹√ «Ú⁄ ÷≈‰ Í∆‰ Á∆¡ª Ú√ª
¡È≈‹, Á≈Òª, √πº’≈, ÁπºË, ÿ∆, ¡⁄≈, ◊πÛ, Ú∂√È,
⁄≈‘ ͺÂ∆, ÷≥‚, ⁄ΩÒ, ’‰’ Á≈ ¡≈‡≈, Óº’∆ ’ÍÛ∂,
’øÏÒ, √ÚÀ‡, ¡‰√∆Â∂ ’ÍÛ∂, ‹ØÛ∂, ⁄≈Áª, Á∆¡ª,
ÂÍ≈Òª, Òº’Û Á∂ ‡º’, È≈‘πø‰ ’ÍÛ∂ Ë؉ Á≈ √≈ω,
√‡ØÍ, ÍÒ≈√«‡’ Â∂ ÒØ‘∂ Á∆¡ª Ï≈Ò‡∆¡ª, Ìπº‹∂ ‘ج∂
¤ØÒ∂ ¡≈«Á √ÈÕ «¬‘ √Óº◊∆ Á∆¡ª C@-CB ¡≈¬∆‡Óª
˘ ÏÛ∂ √≈«¬ø«‡«Î’ „ø◊ È≈Ò CB «Í≥‚ª «Ú⁄ Úø‚∆
◊¬∆, «¬√ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ G √’±Òª «Ú⁄ Úº‚∂ ‡À∫‡ Â∂
’øÏÒ «ÁÂ∂ ◊¬∂, ‘√ÍÂ≈Òª ˘ ‡À∫‡, «Ï√Â∂ Â∂ ‡≈⁄ª,
ÁÚ≈¬∆¡ª ¡Â∂ Ë≈«Ó’-√ø√Ê≈Úª ˘ Ú∆ ’øÏÒ Â∂
ÒØÛƒÁ∆¡ª Ú√ª «ÁÂ∆¡ª ◊¬∆¡ªÕ «˜Ò≈ Ìπº‹, Òπ‘≈È≈ sMq mhwrwj Awp tr`k gujrwq nUM qorn leI Ardws ivc
Swml Aqy bwbw hrpwl isMG jI Ardws krdy hoey[
«Ú«Á¡≈Ê∆ ÌÚÈ «Ú÷∂ BD ÿ≥‡∂ ◊π» ’≈ ¶◊ È«øÂ
⁄ÒÁ≈ «‘≈Õ «¬√ √∂Ú≈ «Ú⁄ AE@ Á∂ ’∆Ï Ú¶‡∆¡
Ì∂‹∂ ◊¬∂Õ ‘À‚ ’∞¡≈‡ ‘ ؘ √Ú∂∂ Ù≈Ó ’Ê≈ ’∆ÂÈ
«ÈøÂ ⁄ÒÁ≈ √∆Õ «¬√ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ ‚≈. ’∞ÒÁ∆Í «√øÿ
¡◊Ú≈¬∆ «Ú⁄ ‚≈’‡ª Á∆ ‡∆Ó Ú∆ È≈Ò ◊¬∆ √∆Õ
Ó‘ªÍπÙª Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ «Ú⁄ Ì»⁄≈Ò Í∆Ûª Á∆
«¬√ √‘≈«¬Â≈ Á≈ ¿∞√ «¬Ò≈’∂ Á∂ ¡Î√ª, ≈‹È∆Â’ª,
Ë≈«Ó’ √ø√Ê≈Úª Â∂ Íπ«Ò√ Â∂ ª «Í¡≈ ‘∆ ‘À Íø±
‹Ø ¡√ ¿∞ÊØ∫ Á∂ «Í≥‚ª, ÒØ’ª Â∂ «Í¡≈ ¿∞‘ ¡’Ê∆ÈÔ
‘ÀÕ √∂Ú≈Á≈ª È∂ Áº«√¡≈ √∆ «’ «‹Ë Ú∆ «√øÿ √Ó≈È tY N t vM f dy ho e y [
Úø‚‰ ‹ªÁ∂ ‹ª ¶ÿÁ∂ √Â∂ «Ú⁄ ÒØ’∆ ÷Û∑∂ ‘ج∂ «’
◊π» È≈È’ ’∆ ‹À ÂÚ≈Û∂ Ú≈Ò∂ Ï≈Ï≈ ’∆ ‹À Á∆ ËπøÈ
Ò≈ «ÁøÁ∂ √ÈÕ ¿∞‘ ‘À≈È √È «’ «¬‘ Á∂ÚÂ∂ √≈‚∆
ÓÁÁ Ò¬∆ «’Ê˙∫ ¡≈ ◊¬∂Õ «¬√ Á≈ ÍÃÌ≈Ú «¬‘ «Í¡≈
«’ «‹Ê∂ Ú∆ «√º÷ ’ΩÓ Ò¬∆ ÊØÛ∑∆ Ï‘π ÈÎ ‘∆
¿∞‘ ¿∞È∑ª Á∂ «ÁÒª «Ú⁄Ø∫ «È’Ò ◊¬∆ Â∂ ◊π» È≈È’
√≈«‘Ï Â∂ ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ Ó‘≈≈‹ Ò¬∆ √Á≈ Ú≈√Â∂
«Í¡≈ Â∂ √«Â’≈ ÍÀÁ≈ ‘Ø «◊¡≈Õ
Â≈«ÓÒÈ≈‚± «Ú÷∂ √»È≈Ó∆ √Ó∂∫ ‡√‡ ÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï ÚºÒØ∫
Ï∂ «Ó√≈Ò √∂Ú≈ -
◊π  Í∆ª Ó‘ªÍπ  Ùª Á∆ Í≈¬∆ ◊¬∆ ÍÍ≈‡∆ ivdweI smy N iek` T [
¡È∞√≈ ‘∆ ¿∞È∑ª Á∂ Í¿∞Í’≈∆ Ó≈◊ Â∂ ⁄Ò«Á¡ª
◊ππ Óπ÷ ◊≈‚∆ ≈‘ ⁄Ò≈«¬¡≈Õ «¬√ ÍøÍ≈ ¡È∞√≈ «¬√
Â∑ª Á∂ «Ì¡≈È’ √Ó∂∫ ◊π. √≈«‘Ï ÂØ∫ ÍÓ Í»‹Ô Ï∆‹∆
Á∂ ¡Ù∆Ú≈Á È≈Ò √ÓπøÁ∆ Ìπ⁄≈Ò Á∂ ’«‘ Ú≈Ò∂
¡√Ê≈Ȫ Ò¬∆ Â∞ø ‘∆ √∂Ú≈ √Ú∂ Í≈øÌ ’È Ò¬∆
⁄≈Ò∂ Í≈ «ÁÂ∂ ◊¬∂Õ «Í¤Ò∂ ’≈Î∆ √Ó∂∫ ÂØ∫ ◊π. ÂÚ≈Û≈
√≈«‘Ï Á∆ Í≈ÚÈ ËÂ∆ Â∂ «ÈÚ≈√ ÷Á∂ √Ú≈Ó∆
¡≈ÂÓ≈ «◊¡≈È≈ÈßÁ ‹∆ ‹Ø «’ Áº÷‰∆ Ì≈ Á∂ È≈Ò
√ÏøË ÷Á∂ ‘È, Á∂ È≈Ò ‚∂∂ Á∂ «√øÿ Â∂‹ ¯Â≈
⁄ºÒ‰ Ú≈Ò∆ ◊º‚∆ «Úº⁄ √¯ ’’∂ ÁØ ≈ª «¬’ «ÁÈ
«Ú⁄ ÓÁ≈√ ÂØ∫ ¡º◊∂ Â≈«ÓÒ È≈‚± «Úº⁄ È≈◊≈͇ÈÓ
Anwj vM f x smy N dw iek idR S [

'Awqm mwrg' 35 sqMbr, 2011


«Úº÷∂ Í‘πø⁄ ◊¬∂Õ ¿∞È∑ª ÚºÒØ∫ ¡≈Í √ÓπøÁ∆ ’«‘ Á∂
ÚÂ≈∂ Ú≈Ò∆ ‹◊∑≈-‹◊∑≈ Í‘πø⁄ ’∂ √Ú∂ ’∆Â≈ «◊¡≈
«’ «’Ê∂ ≈‘ √Óº◊∆ Á∆ ˜»∆ ÒØÛ ‘ÀÕ ·∆’ «‡’≈‰∂
Â∂ ≈‘ √Óº◊∆ Í‘πø⁄≈‰ Ò¬∆ √Á≈ ÓÈÓØ‘È «√øÿ
ÍÃË≈È Ó≥Â∆ Ì≈ Á∂ Á¯Â ÂØ∫ Ú∆ ÍÂ≈ ’∆Â≈
«◊¡≈, «‹È∑ª È∂ Ú∆ Â≈«ÓÒÈ≈‚±, È≈◊≈͇ÈÓ «Ú÷∂
¤∂Â∆ ¶◊ Ò≈¿∞‰ Ò¬∆ «’‘≈Õ «ÏȪ «’√∂ Á∂∆ ÂØ∫
Â∞ø ‘∆ ◊πÁÚ≈≈ ÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï Á∂ Ìø‚≈∂ «Úº⁄Ø∫
¶◊ √Óº◊∆ ÒÀ ’∂ ‡º’ √∂Ú≈Á≈ª √Ó∂ Â≈«ÓÒÈ≈‚±
Ò¬∆ Ú≈È≈ ‘Ø ◊¬∂ ‹Ø «’ Ò◊≈Â≈ Í≥‹ «ÁÈ ⁄≈
≈ª ⁄ºÒ ’∂ ¡≈͉∆ Ó≥˜Ò Â∂ Í‘πø⁄ ◊¬∂Õ ‘Ø Ú∆
≈‘ √Óº◊∆ √Ó∂∫-√Ó∂∫ ‡º’ª ¡Â∂ ‘Ø √≈ËȪ ≈‘ƒ
Í‘πø⁄Á∆ ‘∆ Õ ÓÁ≈√ Ù«‘ ÂØ∫ C@@ «’ÒØÓ∆‡ Á» qwimlnwfU nU M sU n wmI smy N tr` k qo r n smy N dw
√ÓπøÁ Á∂ «’È≈∂ Í»ÓÍ‘≈ «‘√∆Ò Ó≈«¬Ò≈Ë»∂ «˜Ò≈ idR S [
È≈◊≈͇ÈÓ Â≈«ÓÒÈ≈‚± ‹Ø «’ Â≈Ú≈Û≈ √≈«‘Ï ÂØ∫
C,@@@ «’ÒØÓ∆‡ Á∆ Á»∆ Â∂ ‘À, «Ú÷∂ ¶◊ ω≈¿∞‰
Á∆ √∂Ú≈ ¡øÌ ’ «ÁÂ∆ ◊¬∆ ‹Ø «ÈøÂ BD ÿø‡∂
‹≈∆ «‘øÁ∆ √∆Õ «È «Á‘≈Û∂ ‘˜≈ª Á∆ ÂÁ≈Á «Úº⁄
ÿØ∫ Ï∂ÿ ‘ج∂ Áπ÷∆ ÁÁÚøÁ ÒØ’ª È∂ ◊π» È≈È’ ÿ
Á≈ ¶◊ Í≥◊ª «Úº⁄ ÏÀ· ’∂ ¤’‰≈ Ùπ» ’ «ÁÂ≈Õ
¶◊ √∂Ú≈Á≈ª Á∆ ¡‰Êº’ «Ó‘È √Á’≈ Á» Á≈˜
Á∂ È∞ ’ √≈È∂ «¬Ò≈«’¡ª Úπ ¡ ≈È◊∆∆, «⁄È∑ ≈ ◊» Û ∆,
ÍÁ∑ ’ ± Í Ó, ’≈Á∆’≈Á, Ó«ËÔ± ’ ± Í Ó, «È¡≈’Á» Í Ó, smu M d r dy kM f y qimlnwfU ivKy bwbw jI isM G W smy q du K I lo k W dI
⁄ÚøÁ∆’±ÍÓ ¡Â∂ «’‹≈Ó»ÔÚ÷∂Û∆ ¡≈«Á «Úº⁄ Ú∆ ‡º’ª sy v w ivc[
≈‘ƒ «Ò‹≈ ’∂ ¶◊ «ÚÂ‰ Á∆ Ó‘≈È √∂Ú≈ ’∆Â∆
◊¬∆Õ ◊π» ’∂ ¶◊ Á∆ Ó‘≈È ÍøÍ≈ Á∆ √ØÌ≈ Á∆¡ª
’È√Ø¡ª Á»-Á» º’ Í‘πø⁄‰∆¡ª Ùπ» ‘Ø ◊¬∆¡ª √ÈÕ
¶◊ «Úº⁄ ω ‘∂ √πº⁄Â≈ Í«ÚºÂÂ≈ È≈Ò √ÂØ ◊π‰∆
ÍÁ≈ ’Û≈‘, ÷∆, √Ϙ∆¡ª, Á≈Òª ÍÃÙ≈«Á¡ª ¡Â∂
⁄≈ÚÒª ˘ ¤’‰ Ú≈√Â∂ √Ó≈‹ √∂ Ú ≈ ¡À È .√∆.√∆.
Ú◊∆¡ª ¡È∂’ª ‘∆ √ø√Ê≈Úª Á∂ Í¿∞Í’≈∆ ’≈‹
«Úº⁄ Òº◊∂ √∂Ú’ Ú∆ ¶◊ ÂØ∫ ÍÁ≈Ê ¤’ ‘∂ ‘ÈÕ
Ì≈Ù≈ ÏØÒ∆ Á∂ Â≈ÒÓ∂Ò È≈ ‘؉ Á∂ Ï≈Ú‹»Á Ú∆ ¡È∂’ª
‘∆ ÒØ Û Úø Á Íà ∂ Ó ∆¡ª Á∂ «ÁÒ∆ ÚÒÚÒ∂ ¿∞ ‘ Ȫ Á∂
«⁄‘«¡ª ÂØ∫ Íú÷ ÍÃ◊‡ ‘Ø ‘∂ √È «’ «’Ú∂∫ ¿∞‘ isM G sy v w ivc q` q pr[
◊π» È≈È’ ÿ Á≈ ÍÃÙ≈Á Í≈‰∆ ¤’ ’∂ «ÂzÍ ‘Ø ’∂
ËøÈ ËøÈ ’ ‘∂ √ÈÕ «¬√∂ Â∑ª Â’∆ÏÈ «¬º’ Ó‘∆È≈
Ò◊≈Â≈ «¬Ê∂ ¶◊ ⁄Ò≈¬∂ ◊¬∂Õ «‹√ «Ú⁄ ≈√‰
√Óº◊∆ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ AI-B@ ¡À‡Óª ≈√‰ Á∆¡ª,
’øÏÒ, ‡À∫‡ª ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ √‡ØÍ, ‡»Ê Í∂√‡ ¡≈«Á ‘
«¬’ Ú√± ‹Ø ‘ Ø‹ ’øÓ ¡≈¿∞‰ Ú≈Ò∆ Óπ‘¬∆¡≈
’Ú≈¬∆ ◊¬∆Õ
√∂Ú≈ ’≈‹ ’ ‘∂ ¡Î√ª ’Ó⁄≈∆¡ª ÂØ∫
«¬Ò≈Ú≈ ¿∞⁄∂⁄∂ ÂΩ Â∂ Ì≈ ÚÙ ’∂∫Á∆ ◊À√ ¡Â∂
ÍÀ‡ØÒ∆¡Ó Ó≥Â∆ ÓÈ∆Ùø’ ¡≈¬∆¡ ¶◊ ⁄ºÒ‰ Ú≈Ò∆
‹◊∑≈ √ÓπøÁ∆ «’È≈∂ Í»ÓÍ‘≈ À√‡ ‘≈¿∞√ «Ú÷∂ Í‘πø⁄∂
¡Â∂ ¿∞‘Ȫ ÚºÒØ∫ ¡≈͉∂ √≈Ê∆¡ª √Ó∂ ¶◊ sm` g rI vM f x smy N qwiml lo k W dw iek` T [

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


36
¤’≈«¬¡≈ «◊¡≈ ¡Â∂ ¿∞È∑ª ÚºÒØ∫ ◊π» ÿ Á∆
¡Í≈ Ó«‘Ó≈ «ÁÒ Á∆¡ª ◊«‘≈¬∆¡ª ÂØ∫ ’∆Â∆ ◊¬∆
‹Ø «’ ÙÏÁª ¡≥Á «Ï¡≈È ’È∆ ÓπÙ«’Ò ‘ÀÕ
‹øÓ» ¡Â∂ ’ÙÓ∆ «Ú÷∂ Ìπ⁄≈Ò Í∆Ûª Á∆ √∂Ú≈ :-
H ¡’±Ï B@@E Á∆ √Ú∂ ¡≈Ó Úª◊ √»‹ ¿∞Á∂ ‘؉
Â∂ ’≈ØÏ≈ª Á∆ Ùπ»¡≈ ‘؉ Òº◊∆ ¡Â∂ √Ó∂∫ È∂ ¡À√∆
’Ú‡ ÏÁÒ∆ «’ «¬‘ √Ú∂ ‘ ؘ Á∆ Â∑ª ¡≈Ó
√Ú∂ ÂØ∫ ÏÁÒ’∂ Ï‘π ‘∆ ‘∂’ Á∂ «ÁÒ ˘ Á«‘Ò≈¿∞‰
Ú≈√∆ √∆Õ Í≈«’√Â≈È ¡Â∂ «‘øÁ»√Â≈È∆ ’ÙÓ∆ «Úº⁄
Ï‘π ‘∆ «Ì¡≈È’ Ìπ⁄≈Ò È∂ Ò◊Ì◊ G@,@@@ ‘√Á∂
Ú√Á∂ ÒØ’ª ˘ √Á≈ Á∆ ȃÁ ÓΩ Á∆ ◊ØÁ∆ «Ú⁄ √πÒ∑≈
«ÁÂ≈Õ Áπ÷∆ ÒØ’ª Á∆ ’±’ Íπ’≈ √π‰È Ú≈Ò≈ Ù≈«¬Á
‘∆ ÓΩ’∂ Â∂ ’ج∆ Í‘πø«⁄¡≈ ‘ØÚ∂Õ ¡È∂’ª ‘∆ ’∆ÓÂ∆ ‹ªÈ≈
ÓÒÚ∂ Á∂ „∂ ‘∂· Ìπ⁄≈Ò Ú◊∆ «Ì¡≈È’ ¡≈ΠÁ≈
«Ù’≈ ‘Ø ◊¬∆¡ªÕ Ìπ⁄≈Ò ÂØ∫ Ï≈¡Á Í≈«’√Â≈È ¡Â∂
«‘øÁ»√Â≈È Á∆ «È¡≥Â‰ ∂÷≈ ¡Â∂ √∆Óª ¿∞Í ‘‹≈ª
’ØÛ Á∆ Ò≈◊ È≈Ò Ï‰≈¬∆ ◊¬∆ ÎÀÈ«√ø◊ (’ø‚≈
Â≈) Á≈ Ú∆ ’Ï≈Û≈ ‘Ø «◊¡≈Õ «‘øÁ»√Â≈È∆ ’ÙÓ∆ jM m U Aqy kSmIr nU M sm` g rI smy q iqAwr tr` k W dw iek idR S [

Ï≈‚ Á∂ «¬Ò≈«’¡ª «Úº⁄ ÎΩ‹ ÚºÒØ∫ ¡Ê≈‘ √∂Ú≈ ’’∂


ÓÒ«Ï¡ª ‘∂· ÁÏ∆¡ª Ò≈Ùª ˘ ’º«„¡≈ «◊¡≈ ‘π‰
Ú∆ FH «ÁÈ Ï≈¡Á «¬’ ¡ÁÌπ «¥ÙÓ≈ Ú«Â¡≈
«’ «¬’ Ï∆Ï∆ Á≈ ‹∆Ú √∆ ÍÃ≈Í ‘Ø«¬¡≈ «‹√
Á≈ «¬Ò≈‹ ‘√ÍÂ≈Ò «Ú⁄ ⁄Ò «‘≈ √∆Õ ‘Ø Ú∆
¡È∂’ª ‘∆ «Ì¡≈È’ «ÁzÙ Á∂÷‰ ˘ ÍÃ≈Í ‘ج∂Õ ‘π‰
Ú∆ ‹ÁØ ∫ «’ H ¡’± Ï  B@@E ˘ Í≈«’√Â≈È
«‘øÁ»√Â≈È Á∆ ‘ºÁ ¿∞Í ’ÙÓ∆ Á∂ «¬Ò≈’∂ Ï≈≈ÓπºÒª,
¿±Û∆, ¡≈«Á ¡≈¬∂ «Ì¡≈È’ Ìπ⁄≈Ò Á∆ Â√≈Á∆ √Ó∂∫
◊π. ÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï ÂØ∫ √À∫’Û √∂Ú≈Á≈ «¬√ √∂Ú≈ Ò¬∆
’ÙÓ∆ «Ú÷∂ Ú∑Á∆ ‘º‚ ÌøÈÚƒ ·ß„ √Ó∂∫ ≈‘ √Óº◊∆
vMfx smyN dy idRS[
¤∂ ‡º’ª ≈‘ƒ ≈‘ √Óº◊∆ Úø‚ ’∂ ¡≈¬∂ ‘ÈÕ «¬√
Ó‘≈È √∂Ú≈ «Úº⁄ √ø ÍÃÁ∆Í «√øÿ ÏØ∂ Ú≈Ò∂ ◊¿±Ù≈Ò≈
Ïø Ë È∆ ’Òª Ú≈«Ò¡ª Úº Ò Ø ∫ «¬º ’ Úº ‚ ∂ ‡≈Ò∂ ¡Â∂
◊¿±Ù≈Ò≈ ‡√‡ Ì◊± Ì≈¬∆ ’∂ ÚºÒØ∫ Ú∆ ≈‘ √Óº◊∆
ÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï Á∂ √∂Ú≈Á≈ª ≈‘ƒ Ì∂‹∆ ◊¬∆ Õ «¬√∂
Â∑ª √ø ¡ÚÂ≈ «√øÿ ˻Ғ؇ Ú≈«Ò¡ª ÚºÒØ∫ Ú∆ «¬º’
‡º’ ≈‘ √Óº◊∆ Á≈ Ìπ⁄≈Ò Í∆Û «¬Ò≈’∂ «Úº⁄
Ì∂«‹¡≈ «◊¡≈Õ «¬‘ ≈‘ √Óº◊∆ «Úº⁄ ˜≈¬∆¡ª,
’øÏÒª, ‹√∆¡ª, Í«‘ȉ Ú≈Ò∂ ’ºÍÛ∂ ¡Â∂ ¡≈‡≈
⁄≈ÚÒ «ÚÂ‰ ’∆Â∂ ‘ÈÕ
cldw..

'Awqm mwrg' 37 sqMbr, 2011


(pM n w 28 dw bwkI)
iml jwx qW inrmlw ho jWdw hY, Pyr kI huMdw hY BMgr ny, sdw rihx vwlIAW ny auh kihMdw hY ik
vwihgurU dw ipAwr pYdw ho jWdw hY ihrdy dy AMdr[ rihMdIAW ny[ ivcwr krky dyK lE[ mhwrwj kihMdy-
pUrw gurU imly qW vwihgurU nwl ipAwr pYNdw hY[ PrIdw ikQY qYfy mwipAw ijn@I qU jixEih ]
nh jwpY nh bUJIAY nh kCu krq bIcwru ] qY pwshu Eie lid gey qUM AjY n pqIxoih ]
suAwd moh rs byiDE AigAwin ricE sMswru ] AMg - 1381
AMg - 297 jy auh s`cy huMdy, mW bwp[ Pyr BweI, sMswr qoN
nw qW ieh dyKdw hY qy nw ieh bu`Jx dI koiSS ikau N jWdy[ auh jy iCn BMgr sI QoVHI dyr hoey, Pyr
krdw hY, nw ivcwr krdw hY[ gurU gMRQ swihb dI aus qoN bwAd Kqm ho gey[ nw muV ky imlxw, nw
ivcwr qW koeI krdw hI nhIN hY, koeI ivrlw purK kroV swl, nw Arb swl, nw Krb swl, myl hI nhIN
hY l`KW 'c ie`k, ijhVw gurU gRMQ swihb dI ie`k- ijhVI cIz dw hoxw, Pyr auhdy 'c kI rcxw[ kihMdy
ie`k qu`k nUM ihrdy 'c sMBwlx dw Xqn krdw hY bwkI JUTIAW cIzW nwl ricAw ipAw hY -
qW rutIn bxw id`qw[ pVHI jWdy ny[ rcnhwru nh ismirE min n bIcwir ibbyk ]
ikMny pwT krdw hYN suKmnI swihb dy? AMg - 297
ijhVw rcxhwr kdy nhIN jWdw, sdw kwiem
khygw jI, mYN do krdw hW[
rihMdw hY, kihMdy auhdw qW iDAwn nhIN, kdy Xwd nhIN
inMidAw C`f idqI? ausnUM krdw qy nw ivcwr krdw hY[ nw ivvyk ibrqI
AstpdI pVHdw hYN roz inMidAw dI, eIrKw C`f 'c AwauNdw hY -
id`qI? loB C`f id`qw, byeImwnI C`f idqI, T`gI C`f Bwau Bgiq Bgvwn sMig mwieAw ilpq n rMc ]
id`qI, imlwvt C`f id`qI, auh qW auvyN ijvyN ny sB AMg - 297
kuC qyry AMdr, pVHI jWdw hY[ - mwieAw dy nwl ilpq hoieAw ipAw hY[ auhdy 'c
piVAY nwhI Bydu buiJAY pwvxw ] AMg - 148 ilpq hoieAw hoieAw Borw ijMnw vI nw ipAwr 'c
ieh qW bu`JxI pYxI hY g`l[ AMdrly pwsy ivcwr AwauNdw nw BgqI 'c AwauNdw hY[ nw vwihgurU nUM Awpxy
krnI pYxI hY, ijhVw ie`k-ie`k quk ivcwrdw hY, auh nwl smJdw hY -
do cwr qukW vwlw hI qr jWdw hY[ ijhVw nhIN ivcwrdw nwnk ibrly pweIAih jo n rcih prpMc ]
- AMg - 297
pVxw gu V xw sM s wr kI kwr hY AM d ir iqR s nw ivkwru ] kihMd,y ivrly-ivrly purK quhwnUM imlxgy, auNglIAW
AMg - 650 'qy igxn vwly[
sMswr pVHdw hI hY - l`KW 'coN?
pwTu piVE Aru bydu bIcwirE invil BuAMgm swDy ] kihMdy, nw[
pMc jnw isau sMgu n CutikE AiDk AhMbuiD bwDy
] ds l`K 'coN ie`k mhwrwj?
ipAwry ien ibiD imlxu n jweI kihMdy nw, ds l`K 'coN vI nhIN[
mY kIey krm Anykw ]
hwir pirE suAwmI kY duAwrY dIjY buiD ibbykw ] jd qW AwbwdI bhuq QoVHI sI, jd mhwrwj jI
ny Awh g`l khI hY, hux qW hor vI izAwdw vDygw[
AMg - 641
ivcwr vwlI bu`DI dy pwqSwh mYnUM[ ivcwr Awvy, kihMdy, Pyr mhwrwj, pMjwh l`K 'coN ie`k bMdw
mhwrwj kihMdy, ivcwrdw hY koeI - hY?
nh jwpY nh bUJIAY nh kCu krq bIcwru ] mhwrwj kihMdy, nhIN[
suAwd moh rs byiDE AigAwin ricE sMswru ]
AMg - 297 kihMdy, Pyr mhwrwj jI! ieho ijhw bMdw hY vI?
suAwdW dy iv`c ivMinAw ipAw hY, sMswr dy iv`c kihMdy hY qW shI, ivrly ny[
Aw ky AigAwn nwl ricAw hoieAw hY[ jo vwihgurU ikqy
hYin ivrly nwhI Gxy PYl PkVu sMswru ]
vI QwauN AYsw nhIN ijQy nw hovy, auhnUM qW kihMdw hY
AMg - 1411
hY nhIN[ ijhVIAW cIzW dw koeI vjUd nhIN, iCn

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


38
koeI-koeI hY - hW[ aus vyly ie`k vwrI qW myry mn dy auqy Asr ho
kotn mY nwnk koaU nwrwienu ijh cIiq ] jWdw hY ik ijDr mYN dyKdw hW ik mYnUM Jlkwry ijhy
AM g -1427 v`jx l`g jWdy ny, inrMkwr dy[ Awh drKq, drKq
kroVW 'coN ie`k A`Dw hY kihMdy, bwkI nhIN hY, nhIN idsdy[ ienHW dy ip`Cy jo drKqW nUM kwiem r`Kx
bwkI qW mwieAw dI auQ`l-puQ`l dy iv`c qury hI jw vwlI joq hY prIpUrn, auhdw Jlkwrw ijhw v`jx l`g
rhy ny[ ByK ny qW nhIN bcwauxw swDsMgq jI[ koeI jWdw hY, p`qy-p`qy 'c, kx-kx dy iv`c, Asmwn dy
ByK Dwr ley[ Awh g`lW nhIN[ g`l smJx dw Xqn AMdr, pwxIAW dy AMdr, ijDr mYN dyKdw hW EDr
kro ik gurU gRMQ swihb kihMdy kI ny[ h`T DrmI nw ausy qrHW dy Jlkwry v`jdy ny, pwqSwh! jd Pyr mYN
kro gurU gRMQ swihb dy swmHxy[ nw dyKo ik Plwxy bMdy kIrqn bMd kr idMdw hW[ QoVHw ijhw icr lMG jWdw
ny ies qrHW iliKAw hY, Plwxy ny Awh[ koeI bMdw pUrn hY Pyr mYnUM drKq, drKq idsdy ny, jwnvr-jwnvr
nhIN huMdw, gurU hI pUrn hY, hor koeI pUrn nhIN hY[ idsdy ny[ quhwnUM ikvyN idsI jWdy ny hr vkq[ mhwrwj
bwkI sB hY - kihMdy, mrdwinAW! auh A`KW hor ny AMdr[ Awh
matter dI bxI hoeI hY[ lyikn iehdy rwhIN vI ids
Bulx AMdir sBu ko ABulu gurU krqwru ] AMg - 61 jWdw hY, jy AMdrlI A`K KulH jwvy -
gurU qy vwihgurU do ny ijhVy ieh nhIN Bu`ilAw ey nyqRhu myirho hir qum mih joiq DrI
krdy[ so ienHW dI jo qwlIm hY, gurU gRMQ swihb nUM hir ibnu Avru n dyKhu koeI ]
gurU bxw gey gurU dsvyN pwqSwh[ beI pRymIE! jy qusIN hir ibnu Avru n dyKhu koeI ndrI hir inhwilAw ]
lMGxw hY, Awh 1430 pMny qoN bwhr nw jwieE iblkul eyhu ivsu sMswru qum dyKdy
vI[ mn dI mq nw kirE, iliKAw piVHAw iksy dw eyhu hir kw rUpu hY hir rUpu ndrI AwieAw ]
mMinE nw[ dyKo ik gurU gRMQ swihb vI ieh g`l kihMdy AMg - 922
ny, myrw siqgurU ies qrHW kihMdw hY ik ik ijhVIAW
mYN g`lW suxdw hW ik hor qrHW kihMdw hY[ kihMdy, Pyr mhwrwj kihMd,y ienHW A`KW nwl hI dyK ilAw[ jd
qW qusIN rul jwENgy[ jy qusIN gurU dy Sbd nUM mMnoNgy, AMdrlIAW A`KW nwl ids igAw Pyr -
Pyr bc jwENgy - sB mih eyku vrqdw ijin Awpy rcn rcweI ]
AMg - 954
nwnk ibrly pweIAih jo n rcih prpMc ]
vwhu vwhu scy pwiqswh qU scI nweI ]
AMg - 297
AMg - 947
ivrly-ivrly ny ijhVy ies prpMc dy iv`c ricAw Pyr BulyKw nhIN KWdw, pr iehnUM pUrw gurU iml,
nhIN krdy[ auh mwieAw dy jwl ivcoN inkl jWdy ny[ qW idsdw hY nhIN qW nhIN idsdw[ so ies qrHW dy
pr rwjn! auh, auh ny ijnHW nUM pUrw gurU imilAw hY[ nwl kihx l`gy, rwjn! ieh ijhVw prmySr Gt-Gt
kihx l`gy, AMdr bwhr swry vwihgurU hY, Twkur qy 'c ivAwpk hY auhnUM nhIN pCwxdw[ ijhVy pCwxdy ny
swlgRwm ie`k QW nhIN hY ik auQy hI jw ky auhdI pUjw auh sPl ny[ so bwkI Awh ijhVy nON duAwry ny ienHW
kro[ AsIN qW roz auhdI pUjw krdy hW ies qrHW smJ dy doS AsIN nOmI dw vrq rKdy hW[ vrq dsdy ny
ky - ik AsIN A`iTEN dw vrq AYs qrHW r`Kdy hW, qIj dw
Dwrnw - AMdr bwhr hrI dw vwsw, AYs qrHW r`Kdy hW, iek`lI-iek`lI g`l smJw rhy ny
kr lY pCwx E mnw[ hux kihMdy, nOvIN dw jd AsIN vrq r`Kdy hW qW AsIN
kihx l`gy, rwjw iSvnwB! swfy gurU ny ieh nOAW duAwirAW dy iCdrW nUM bMd krdy hW? kihMd,y A`KW
d`isAw hY swnUM ik AMdr vI, bwhr vI ijDr dyKdy mIc lYNdy EN?
hW pRmySr hI pRmySr hY, swlgRwm hI swlgRwm hY, dUjw kihMdy nw, A`KW nhIN mIcdy, A`KW dw ruK bdl
hY nhIN koeI[ idMdy hW -
AwT phr min hir jpY sPlu jnmu prvwxu ] pr iqRA rUpu n pyKY nyqR ] AMg - 274
AMqir bwhir sdw sMig krnYhwru pCwxu ] kMnW dy nwl suxdy hW, pr suxdy hW hrI dw js[
AMg - 298 -
pCwx kr lY, kihMdy[ hux AsIN qW nhIN pCwx krn n sunY kwhU kI inMdw ] AMg - 274
krdy[ nw swnUM pqw l`gy, swnUM qW EhI idsdw hY[ ieh AsIN Twk idMdy hW, inMidAw nhIN krnI, JUT
mrdwnw kihx l`igAw, jdoN mYN quhwfy AYsy bcn suxdw nhIN bolxw[ mwVy kMm h`QW nwl nhIN krny, mwVy kMm

'Awqm mwrg' 39 sqMbr, 2011


dy vwsqy pYrW nwl qur ky nhIN jwxw[ ieh Twk idMdy ieh g`lW ikauNik auhdI ilv tu`tdI hY[ auhdw rs
hW AsIN[ jWdw hY, jdoN rs jWdw hY mhwrwj kihMdy -
naumI nvy iCdR ApvIq ] hir ibnu jIau jil bil jwau ]
hir nwmu n jpih krq ibprIiq ] mY Awpxw guru pUiC dyiKAw Avru nwhI Qwau ]
pr iqRA rmih bkih swD inMd ] AMg - 298 AMg - 14
ikauNik ieh Apiv`qr qW ny jdoN pr iqRA nUM nwm ivsrdy swr ijhVw kOl Pu`l hY AMdr auh
rmdw hY qy swDU dI inMdw krdw hY[ jlxw SurU ho jWdw hY[ pYsw iek`Tw kr lE, dyK lE
krn n sunhI hir jsu ibMd ] AMg - 298 pYsy vwilAW nwl iml ky ik quhwnUM SWqI hY[ su`K hY,
ijhVy kMn hrI dw js suxn dI QW dy auqy kc koeI nhIN, frustration hY, EhI fwktrW dy jWdy ny,
ipc inMidAw cuglI suxdy ny kihMdy auh Apiv`qr ny- EhI kRoD hY AMdr, EhI B`jdOV hY[ jy mwieAw iv`c
SWqI hovy qW AwdmI dy AMdr KyVw hI KyVw hov[y niSAW
ihrih pr drbu audr kY qweI ] AMg - 298 dy nwl KyVw krdy hW, BogW dy nwl KyVw hwsl krn
bygwnI Amwnq, bygwnw pYsw, irSvqW, T`gIAW, dw Xqn krdy hW[ lyikn iehdy nwl qW huMdw nhIN,
imlwvtW, JUT bol-bol ky dUjy dw pYsw iK`cxw, kihMdy mhwrwj kihMdy ieh Pl nhIN lgdy BweI[ ijMnW icr
pyt Brn vwsqy iK`cdw hY[ pUry, smr`Q gurU dI syvw iv`c nhIN qUM AwauNdw -
Agin n invrY iqRsnw n buJweI ] AMg - 298 hir syvw ibnu eyh Pl lwgy ]
iehdy nwl kihMdy iqRSnw bu`J jweygI? - nwnk pRB ibsrq mir jmih ABwgy ]
koit jory lwK k®ory mnu n hory ] AMg - 298
prY prY hI kau luJI hy ] AMg - 213 kihMdy, mrdw hYN qUM qW jm qYnUM mwrdy ny,
kihMdw l`K cwhIdw hY, hzwr qW mYN lMG igAw, ABwigAw, byBwg bMidAw, gurU dI isKSw sux lY, lyikn
hzwrW 'c qW nhIN myrw Gr pUrw huMdw[ l`K cwhIdw hY[ suxdw nhIN hY -
l`K Aw igAw, kihMdw ie`k l`K nwl kI huMdw hY, ds Dwrnw - Bwg ijnHW dy mMdy,
l`K cwhIdw hY[ ds l`K vI ho igAw pwp kr-kr ky id`qIAW bWgW qoN nw jwgdy[
- PrIdw kUkyidAw cWgyidAw mqI dyidAw inq ]
pwpw bwJhu hovY nwhI muieAw swiQ n jweI ] jo sYqwin vM\wieAw sy ikq Pyrih icq ]
AMg - 417 AMg - 1378
cwry vyd, ismRqIAW, Swsqr, aupinSdW, kurwn
pwpW qoN ibnW nhIN mwieAw iek`TI huMdI[ mirAw
SrIP, qOrq y , AMjIl, jMbr
U , bweIbl, swry hI Drm gRQ
M ,
'qy nwl nhIN jWdI[ nwl kI jWdw hY? nwl Pyr iehdy
gurU gRMQ swihb mhwrwj, swry Amr AvsQw nUM phuMcy
ijhVy iek`Ty kIqy hoey pwp ny, auh jWdy ny -
hoey, bIq rwg AvsQw nUM phuMcy hoey mhWpurS iesnUM
nµgw dojik cwilAw qw idsY Krw frwvxw ] smJwaux dw Xqn krdy ny, lyikn ies bMdy nUM jwg
AMg - 471 nhIN AwauNdI[
pwp l`dIN jWdw hY, kihMdy pwT krdy hW jI AsIN, so kihx l`gy, rwjn! Awp ivcwr krI jwE, jo
dwn krdy hW[ BweI corI dy pYsy nwl dwn krky swDW mYN quhwnUM Arz krdw hW[ Awpxy mn dy AMdr inrxw
nUM vI cor bxwauNdw hYN[ ieh qW puMn nhIN l`gxw, jy krI jwE ik ij`Qy mYN glq kihMdw hW auQy myry nwl
grm krky lohy dy cny bxw ky iKlw deyNgw, aunHW dw g`l kr lE[
mUMh jl jweygw, ieh qW -
rwjw kihx l`igAw, BweI mnsuK! qyry bcn mYnUM
Gwil Kwie ikCu hQhu dyie ] SWqI idMdy qury jw rhy ny[ AYsI SWqI jo mYnUM A`j q`k
nwnk rwhu pCwxih syie ] AMg - 1245 nhIN sI imlI[ myrw mn AMdr nUM juVdw jw irhw hY
imhnq krky, d`sW nhuA M W dI kmweI krky ijhVI qy koeI rs ijhw myry auqy qwrI ho irhw hY[ qUM khu
idMdw hYN EhI lyKy 'c ipAw krdI hY[ iqRSnw bu`JdI jIA Br ky bcn khu[ mYN qyrw ie`k-ie`k bcn ihrdy
nhIN hY[ koeI ivrlw purS hY, mhwrwj kihMdy iqRSnw 'c qol irhw hW, qol ky AMdr Dwr irhw hW[ ijMny hux
dw ielwj pRmySr dw nwm huMdw hY[ ijhdy AMdr nwm q`k qUM bcn kry ny, auh swry mYN Awpxy ihrdy 'c Dwrn
Dun jwg peI[ nwm dI Dun AMdr ijhVw msqI 'c Aw kr irhw hW[
igAw, ijhdy AMdr AMimRq nwm dI vrKw hoxI SurU ho
geI qy rom-rom ijhdw iKV igAw, auh nhIN krdw kihx l`gy, rwjn! hux dsmIN dw vrq qYnUM AsIN

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


40
dsdy hW ik dsvIN dw vrq AsIN mn nUM kwbU krn dieAw, koml bcn, koml ihrdw, Alp Ahwr sulp
vwsqy r`Kdy hW[ Bu`Ky nhIN AsIN rihMdy[ Bu`Ky rihxw sI inMdRw[ Awh cIzW dy nwl mn dI imqrqw nhIN hY,
swfy gurU ny nhIN ikhw - dUr rihMdw hY[ so mn vs Awauxw cwhIdw hY[ kihx
Cofih AMnu krih pwKMf ] l`gy, BweI mnsuK jI! ij`Qy qusIN AYny bcn d`sy ny,
nw sohwgin nw Eih rMf ] AMg - 973 ikRpw krky ieh vI ds idE ik mn ikvyN vs Aw
auh kihMdy, AMnH qW srIr dI zrUrq hY, iehdI jWdw hY, ikauNik quhwfI g`l TIk hY[ AsIN ie`k sikMt
Kurwk bdl idE[ ieh mYfIkl slwh hY, lyikn iehnUM vwsqy vI nhIN itkdy, pUjw krdy vI nhIN itkdy[ kihx
koeI Drm dy nwl Pl dyx vwlI g`l kihx dyxw, l`gy, rwjn! myry siqgurU ny jd pihlI audwsI Dwrn
ieh qW ie`k vihm pRsqI hY[ ihswb nwl c`l,o mYfIkl krI, aus vyly Awp ny ie`k bcn ikhw jdoN vyeIN ndI
isstm nwl c`lo[ vrq r`Ko, fwktr kihMdw hY rotI 'coN inkly ik -
nw KweIN, Pl Kw leIN[ BwrI rotI nw KweIN, qUM col nw hm ihM d U n mu s lmwn ]
Kw ky guzwrw kr lY, qyrw imhdw over loaded hoieAw Alh rwm ky ipM f u prwn ] AM g - 1136
hoieAw hY[ pyt Br ky nw KweIN imhdy nUM - ihMdUAW ny noits nw ilAw kihMdy gulwm sI,
Alp Ahwr sulp sI inMdRw[ muslmwn ieslwm dw rwj hox krky aunHW ny myry
siqgurU nUM puiCAw, qUM ieh g`l kI kihMdw hYN, SrHw dy
bhuqw soeyNgw, rogI ho jweyNgw, qyrI aumr Gt iKlwP bol irhw hYN[ gurU nwnk kihMdy hY nhIN koeI,
jweygI[ bhuqw pyt Br-Br ky KweyNgw, rogI ho jweyNgw, ieslwm dI bwq qW smJo kihMdw kI hY[ nmwzW dw
qyrIAW swrIAW cIzW nhIN bxnIAW[ byAMq cIzW ArQ qW smJo, kihMdy kI ny, qusIN aus 'qy cldy EN,
bxdIAW ny[ ijgr ijhVw AYfw v`fw kwrKwnw pRBU ny qusIN qW zor zbr iv`c pey hoey EN[ jIvW nUM mwrI
lwieAw hY ik koeI bMdw iehdI nkl kr hI nhIN jWdy EN, qMg krdy EN, Kudw nUM KuS krdy EN, mwr-
skdw[ hr cIz dy ivcoN q`q k`F ky, A`KW vwlw A`KW mwr ky dUsirAW nUM[ smJo, smJwieAw hY myry siqgurU
nUM Byjdw hY, kMn vwlw kMn nUM Byjdw hY, idmwg vwlw ny[ aunHW ny ikhw ik hy nwnk! qYnUM Pyr dovyN ie`k hoey[
idmwg nUM Byjdw hY, KUn vwlw KUn nUM Byjdw hY[ ik`fw pUjw qy nmwz iv`c qYnUM koeI Prk nhIN lgdw hY,
v`fw kwrKwnw AMdr pRmySr ny lwieAw hoieAw hY[ msijd qy mMdr iv`c qYnUM koeI Prk nhIN lgdw, dovyN
mYfIkl slwh lY lY, iehnUM Drm dy nwl nw tMg[ brwbr lgdy ny qW Awh c`l Pyr AwpW nmwz pVHIey?
ikauNik qUM gumrwh ho jweyNgw, glq ho jweyNgw, glq
kihMdy clo
ho jweyNgw ik Drm dw rsqw kI hY, ieh kI hY?
kihMd,y nvwb swihb! AsIN hr vkq nmwz pVHdy
so swrI g`l ijhVI hY kihx l`gy rwjn! jdoN hW, qusIN pMj pVHdy EN, AsIN hr vkq pVHdy hW[ ie`k
q`k mn nhIN mMndw, EnW icr Drm dy rwh 'qy pYxw sikMt vwsqy vI AsIN ivhly nhIN hud
M [y clo quhwfy nwl
ijhVw hY auh AYsy qrHW hY ik koeI sPr nhIN qih vI ijMnW icr hY AsIN pVH lYNdy hW[
kirAw, kohlU dy bld vWgUM pYV dy iv`c gyVy k`Fy ny,
A`KW dy aupr Kopy dy ky[ jy mn mMn jwvy qW g`l bxdI myry siqgurU gey, ie`k pwsy ho ky bYT gey, nmwz
hY[ mn kihxw mMn jwvy[ kihxw qW mMnygw jy vs SurU ho geI[ Kqm hoeI qW nvwb ny puiCAw ik nwnk!
Aweygw - qUM nmwz pVHn AwieAw sI, nmwz nhIN pVHI? qy myry
siqgurU ny pqw hY kihMdy kI jvwb id`qw[ suxo iDAwn
mmw mn isau kwju hY mn swDy isiD hoie ]
nwl[
mn hI mn isau khY kbIrw mn sw imilAw n koie ]
AMg - 342 kihx l`gy, rwjn! myry siqgurU ny ieh g`l khI
ik nvwb swihb! mYN qW nmwz pVHdw irhw hW qUM nhIN
kihMdy mn dy nwl swrI g`l cldI hY[ ieh mn
pVHI, kihx l`g,y hYrwnI dI g`l hY, dyKo lok,o mYN nmwz
AVI krdw hY, jIv nUM Q`ly kwbU krI bYTw hY[ bu`DI
pVHI hY qy mYnUM nwnk kihMdw hY ik nmwz nhIN pVHI[
dy auqNo dI CwieAw hoieAw hY, ic`q dy auqNo dI CwieAw
ikauN kwzI swihb! mYN nmwz nhIN pVHI? kwzI kihMdw
hoieAw hY, bwgI hoieAw bYTw hY qy iehny imqrqw
jI, mYN vI pVHI hY qusIN vI pVHI hY[ kihMdy, myry
kIhdy nwl pweI hoeI hY[ kRD
o dy nwl, moh nwl, hMkwr
siqgurU ny ikhw, nvwb dOlq Kwn! Pyr GoVy kOx
nwl, inMidAw, cuglI, eIrKw, vKIlI, nwsqkqw, Awh
KrIddw sI kMDwr iv`c, kOx CWt irhw sI ik AYny
BYVIAW cIzW, Awsw, iqRSnw, AMdysw ienHW dy nwl
kmYq GoVy lYxy ny, AYny surMg lYxy ny, AYny bYlr GoVy
imqrqw pweI bYTw hY; siq, sMqoK, DIrj, iKmw,
lYxy ny, AYny qopW vwly lYxy ny, AYny Bwr brdwrI vwly,

'Awqm mwrg' 41 sqMbr, 2011


AYny svwrI vwly; qUM qW rMg CWtdw iPrdw sI auQy[ kihMdy ikauN? ikauNik pUry gurU dI iehdy auqy imhr
nvwb ny crnIN h`Q lw id`qw ik hy nwnk! vlI A`lwh! nhIN hoeI, mn vs nhIN AwieAw, mn AwpxIAW g`lW
qUM g`l smJ leI[ myry AMdr dI jwxdw hYN qyry qy C`fdw nhIN[
A`lwh iv`c koeI Byq nhIN[
ds ids Kojq mY iPirE
kwzI kihx l`igAw ik mYN qW nmwz pVHI hY[ jq dyKau qq soie ]
gurU nwnk kihx l`gy, kwzI swihb! qusIN qW vCyrI mnu bis AwvY nwnkw jy pUrn ikrpw hoie ]
moVdy sI Gr iv`c, kihx l`gy, myrw siqgurU ieh AMg - 298
kihMdw hY ik Bjn bMdgI jy mn swQ nhIN idMdw, qW
AYvyN hI iek excersies hY[ ie`k idKwvw hY, ie`k so kihMdy, swnUM gurU mhwrwj dsvIN dw vrq
su`qy pey dI bwq hY, ijMnW icr mn nhIN swQ idMdw rKwauNdy ny ik dsvIN dw vrq r`K ky BweI Bu`Ky nhIN
hY[ rihxw, dsvIN vwly idn qusIN Awpxy mn dy nwl jUJxw
hY -
so kihx l`gy, TIk hY qusIN jo bwq kih rhy dsmI ds duAwr bis kIny ] AMg - 298
EN, mYN iblkul 100% iehdy nwl sihmq hW[ ieh
jo AsIN krdy hW ijMny vI krm Drm, vrq vI r`Kdy dso duAwr vs krny ny[ nON qW vs huMdy hI nhIN,
hW, swfw mn qW ie`Qy nhIN rihMdw, mn qW EhI cIzW dsvW gupq hY[ ijhVw dsvyN duAwr nUM vs kr lYNdw
socdw hY ijhVIAW pihlW socdy hW[ ikRpw krky ieh hY, auhdI rihq auQy ho jWdI hY -
ds ik mn vs Awaux dI koeI jugq hY, aus vyly Awp scu qW pru jwxIAY jw Awqm qIriQ kry invwsu ]
ny ies qrHW nwl Purmwn kIqw - siqgurU no puiC kY bih rhY kry invwsu ] AMg - 468
Dwrnw - mn vs Awvy nwnkw, jy pUrn ikRpw hoie[ auQy qW vwsw, in`j Gr dw vwsw ausnUM iml jWdw
kihx l`g,y rwjn! AwdmI krm vI krdw hY, Drm hY, ijhny dsvW duAwr vs kr ilAw[ nON duAwry ijhVy
vI krdw hY, vrq vI r`Kdw hY, siqsMg 'c vI jWdw ny A`KW, n`k, kMn, zubwn Awid qy nON hI ieMdRIAW vs
hY, qIrQ Xwqrw vI krdw hY, dUr-drwz dy gurdvwirAW krn dw qr`dd krdy hW AsIN[
dy qIrQW dy, hor DwmW dy drSn vI krdw hY, dwn dsmI ds duAwr bis kIny ]
vI krdw hY, sB nyk kMm krdw hY[ lyikn Awpxy suBwE min sMqoKu nwm jip lIny ] AMg - 298
qoN bwhr nhIN huMdw[ suBwau EhI rihMdw hY, kihMdy ku`qy
nwm jpx dy nwl swfy mn dI jo dOV-B`j sI,
dI pUMC vrgw suBwA huMdw hY, bwrHW swl nlkI 'c pw
auh sMqoK dy iv`c bdl geI, itk igAw ieh[
idqI pUMC, jdoN k`FI nlkI Pyr ivMgI dI ivMgI, iesy
qrHW jo AwdmI dw bysk suBwA huMdw hY, ijhVy pRmwxUAW krnI sunIAY jsu gopwl ] AMg - 298
dy nwl iehdw suBwA bixAw huMdw hY, auh suBwA kMnW dy nwl hrI dw js srvx krky AsIN kMnW
bdilAw nhIN krdw[ auh suBwA Pyr Aw jWdw hY, cor nUM vs iv`c krdy hW[
corI krdw hY, swDU bx jwvy, Pyr vI auhdy mn dy nYnI pyKq swD dieAwl ] AMg - 298
AMdr kdy nw kdy auh iKAwl pYdw ho hI jWdw hY[ A`KW dy nwl AsIN gurU dy drSn krdy hW,
ivkwrI AwdmI cMgw bx jwvy, luk jwvy, cMgw bixAw dieAwl gurU dy drSn krdy hW qy auhdy drSn dy
hoieAw vI, Pyr vI ivkwr AMdr auTdw hY, kihMdy suBwA nwl swfIAW A`KW iB`j jWdIAW ny, rs iv`c Aw jWdIAW
nhIN jwieAw krdw[ so dsW idSwvW dy swDn krdw ny, iP`kw dyKxw Pyr swnUM cMgw nhIN lgdw -
hoieAw mn ausy qrHW dw hI rihMdw hY, ijMnW icr pUrn
smr`Q gurU dI Srn iv`c nhIN AwauNdw qy mn iv`c rsnw gun gwvY byAMq ] AMg - 298
ieh pRqIqI nhIN ilAwauNdw ik myrw gurU vwihgurU Awp rsnw dy nwl AsIN inMidAw cuglIAW krdy hW,
hY- jd hrI dw js krdy hW swfI rsnw rs nwl Br
gur goivMdu guoivMdu gurU hY nwnk Bydu n BweI ]
jWdI hY[ gIDI ho jWdI hY, bolx nUM jIA nhIN krdw[
AMg - 442
iP`kI g`l zubwn 'coN k`Fx nUM jIA nhIN krdw[ so
AsIN hrI dw js krky rsnw vs krdy hW -
qy auhdy bcn dI kmweI nhIN krdw qy dunIAW
dy krm Drm swry lkIr dy PkIr vwlI g`l hY[ krdy mn mih icqvY pUrn BgvMq ] AMg - 299
cly jWdy ny, gurU vI Dwrdy ny, icMnH vI Dwrn krdy mn dy AsIN pUrn Bgvwn ijhVw AMg sMg hY
ny, pr AwdmI bdldw nhIN auho ijhw hI rihMdw hY[ auhdI icqvnI krdy hW -

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


42
hsq crn sMq thl kmweIAY ] AMg - 299 kbIr sB qy hm bury hm qij Blo sBu koie ]
h`QW qy crnW dy nwl swDUAW dI syvw krdy hW, ijin AYsw kir bUiJAw mIqu hmwrw soie ]
sMgq dI syvw krdy hW, jl iplwauNdy hW, drIAW AMg - 1364
ivCwauNdy hW, brqn mWjdy hW, pRSwdy lwhuMdy hW AYs swirAW nwloN BweI mYN burw hW[ mYnMU C`f idE bwkI
qrHW sMgqW dI, swDUAW dI syvw krdy hW - swry Bly hI Bly ny[
nwnk iehu sMjmu pRB ikrpw pweIAY ] AMg - 298 ijin AYsw kir bUiJAw mIqu hmwrw soie ]
ieh sMjm AsIN jdoN r`Kxy SurU kr dyeIey, Pyr AMg - 1364
kI huMdw hY, Pyr pRBU iehdy auqy ikRpw kr idMdw hY[ hm nhI cMgy burw nhI koie ]
jdoN ikRpw kr idqI Pyr mn vs iv`c Aw jWdw hY so pRxviq nwnku qwry soie ] AMg - 728
ies qrHW dy nwl ieh AsIN dsvIN dw vrq dsdy hW[ inMidAW qW krWgy, pihlW swfy mn iv`c gumwn
bwkI Aw geI iekwdSI ijhdy vwsqy qUM mYnUM PV ky Aweygw ik mYN cMgw hW, Pyr AsIN khWgy[ Pyr ijMnW icr
mMgwieAw hY[ rwjn! AsIN iehdw vI vrq r`Kdy hW, inMidAw-inMidAw krdw hY bMdw, EnW icr dohW dy iv`c,
pr swfy r`Kx dw qrIkw hor hY[ qusIN AMnH nhIN KWdy, so bwkI AsIN hrI dw js krdy hW[ hrI dw js -
AsIN hr roz vrq r`Kdy hW ik jy cwr pRSwidAW dI kljug mih kIrqnu prDwnw ]
Bu`K hY qW AsIN iqMn Ckdy hW[ Alp Ahwr dw vrq gurmuiK jpIAY lwie iDAwnw ]
r`Kdy hW[ bolx dw vrq r`Kdy hW, QoVHw boldy hW, sOx Awip qrY sgly kul qwry
dw vrq r`Kdy hW - hir drgh piq isau jwiedw ] AMg - 176
Alp Awhwr sulp sI inMdRw dieAw iCmw qn pRIq[ ieh swfw vrq ijhVw hY iekwdSI dw vrq hY
qy AMdrlw vrq d`sW duAwirAW nUM vs krn dw -
r`Kdy hW[ mn nUM bwr-bwr rokdy hW, mn dOVdw hY, Pyr eykwdsI inkit pyKhu hir rwmu ] AMg - 299
rok ky lwauNdy hW, Pyr Bjn 'qy bYTdy hW, Pyr mn dOVdw swrIAW GtW 'c AsIN pRmySr nUM dyKdy hW -
hY, Pyr rok ky lwauNdy hW[ Pyr mn nUM guru iDAwn iv`c
Dwrnw - sBnIN GtIN E rwm dyKxw,
lwauNdy hW, Pyr gur Sbd dI DunI iv`c lwauNdy hW qy ieho vrq gurW ny d`isAw[
ies qrHW rok-rok ky ijsnUM pRqIhwr qusIN kihMdy EN[
ieh AsIN AiBAws krdy hW, ivSy Bwvnw nUM AMdroN gurU ny ieh disAw hY ik swirAW srIrW dy AMdr
AsIN Kqm krdy hW, jwl idMdy hW[ iviSAW dI Bwvnw vwihgurU dyKo[ ieh vrq swnUM gurU nwnk pwqSwh ny
dy iv`c mn nUM AsIN jwx nhIN idMdy[ jd jWdy hW qW d`isAw hY[ rwjn! jdoN AsIN iekwdSI dw vrq dsdy
gurbwxI dw Awsrw lY ky auhnUM rokdy hW ik mnW Awh hW -
g`l dw nqIjw inklxw hY dyK lY Pyr iqAwr hYN qUM eykwdsI inkit pyKhu hir rwmu ] AMg - 299
ieh qklIPW J`lx nUM? hryk dy AMdr vwihgurU nUM dyKo -
lY Pwhy rwqI qurih pRBu jwxY pRwxI ] ieMdRI bis kir suxhu hir nwmu ] AMg - 299
qkih nwir prweIAw luik AMdir TwxI ] swrIAW ieMdRIAW nUM vs krky, mn nUM iekwgrqw
sMn@I dyin@ ivKMm Qwie imTw mdu mwxI ] dy Gr 'c iljw ky pRmySr dw nwm sux[ nwm AMdr
krmI Awpo AwpxI Awpy pCuqwxI ] vI hY, nwm bwhr vI hY, jdoN sMgq nwm jpdI hY,
AjrweIlu Prysqw iql pIVy GwxI ] AMg - 315 bwhr nwm hY, cwhy hrI dw js hY, kIrqn hY, cwhy
kihMdy ies qrHW AsIN mn nUM AsIN smJwauNdy hW, bwxI pVHdy hW, suxdy hW; ieh sB nwm khwauNdw hY[
ieh pRiqhwr hY swfw, rok-rok ky gur Sbd nwl lwauNdy jdoN AMdr AsIN ibrqI iekwgr krdy hW qW nwm dI
hW[ ivSy Bwvnw nUM AMdr nhIN jwx idMdy qy swry srIrW Dun iv`c jWdy hW -
dy iv`c pMj q`q dw AsIN pUqlw nhIN dyKdy, AsIN Duin mih iDAwnu iDAwn mih jwinAw
iehdy AMdr joq dyKdy hW pRmS y r dI[ pMj q`qW nUM nhIN gurmuiK AkQ khwnI ] AMg - 879
dyKdy, iksy nUM AsIN burw nhIN kihMdy[ rwjn! AsINy
aus vyly AMdr AsIN nwm srvx krdy hW qy
kihMdy vI hW burw[ kihMdw, qusIN vI burw kih idMdy
AnuBv swfw ieh hud M w hY ik cwroN hI pwsy AMdr bwhr
EN AYny cMgy bMdy ho ky[ kihMdy, swfy siqgurU ny
vwihgurU jI lihrW mwr rhy ny[
isKwieAw hY swnUM, jy burw kihxw hY qW iehnUM burw
kho[ kihMdy, kIhnUM? min sMqoK srb jIA dieAw ] AMg - 299
mn iv`c sMqoK krdy hW qy swry jIAW 'qy AsIN

'Awqm mwrg' 43 sqMbr, 2011


dieAw krdy hW[ smuMdr dy iknwry ndIAW dy iv`c ieSnwn krdy dyKIdw
ien ibiD brqu sMpUrn BieAw ] AMg - 299 hY[ swfy siqgurU ijhVy ny -
AsIN AYs qrHW inrwrQk vrq nhIN r`Kdy ik gur siqgur kw jo isKu AKwey
rotI nw KwE, BùKy mrI jwE, pihlW hI r`j ky Kw lE su Blky auiT hir nwmu iDAwvY ]
do idn dIAW rotIAW ik k`lH nUM nhIN KwxI hux r`j audmu kry Blky prBwqI
ky hI Kw lE[ cwhy swrI rwq AOKw hI rhy, cUrn iesnwnu kry AMimRq sir nwvY ]
lYNdw iPry[ k`lH nUM rotI nhIN KwxI BweI, vrq r`Kxw aupdyis gurU hir hir jpu jwpY
hY, kihMdy ieho ijhy AsIN vrq nhIN r`Kdy[ AsIN siB iklivK pwp doK lih jwvY ]
vrq ieh r`Kdy hW ik mn iv`c sMqoK, swry jIAW 'qy iPir cVY idvsu gurbwxI gwvY
dieAw, vwihgurU nUM hr QW 'qy dyKxw qy nON hI ieMdIR AW, bhidAw auTidAw hir nwmu iDAwvY ] AMg - 305
krm ieMdRIAW, igAwn ieMdRIAW dsW nUM AsIN vs iv`c ikMnw Pl hY, pwqSwh dsdy ny ik jy koeI pRymI
krky r`Kdy hW[ pihr rwq rihMdI auT,y iqMn GMty idn cVHn qoN pihlW,
Dwvq mnu rwKY iek Twie ] AMg - 299 sUrj cVHn qoN pihlW qW auhdw jo Pl hY iek hzwr
ies dOVdy mn nUM AsIN pRBU dy crnW iv`c r`Kdy gaU puMn krnw jW svw mx sonw puMn krn dw[ auhdI
hW, ie`k sikMt vwsqy vI AsIN bwhr Bu`ldy nhIN hW ivDI hoieAw krdI hY ik ieSnwn ikvyN krIdw hY[
ik vwihgurU hwzr nwzr ny[ AYs qrHW rihMdy hW ijvyN pihly mhWpurS d`isAw krdy sI ik ieSnwn krn dI
smuMdr 'c m`CI nUM igAwn hovy ik mYN pwxI iv`c iPrdI Awh ivDI huMdI hY BweI[ Awh qrIky dy nwl ieSnwn
hW - kirAw kro, iehdy nwl huMdw kI hY?
kir iesnwnu ismir pRBu Apnw mn qn Bey Arogw ]
mnu qnu suDu jpq hir nwie ] AMg - 299
AMg - 611
qy iehdw Pl kI hoeygw ik iehdw mn vI qy
mn vI Arog ho jweygw qy qn vI Arog ho
qn vI Su`D ho jwxgy, jdoN nwm dw jwp krWgy[
jweygw, ikauNik AYnw puMn auhdy ih`sy 'c Aw jWdw hY[
sB mih pUir rhy pwrbRhm ] AMg - 299 BwvyN gurmuK ijhVy ny inSkwm krm krdy ny ikauNik
swirAW dy AMdr vwihgurU prIpUrn hoieAw hoieAw- skwm jy krm krn qW ieh l`KW guxW Q`ly Aw jWdw
nwnk hir kIrqnu kir Atl eyhu Drm ] hY[ ik`Qy Aw jWdy ny svrgW 'c cly jWdw hY[ igAwrWH-
AMg - 299 bwrHw svrg ny[ ijho ijhw koeI puMn dwn krdw hY -
AsIN hrI dw kIrqn krdy hW qy swfw ieh puMn dwnu jo bIjdy sB Drm rwie kY jweI ]
At`l Drm hY ijhVw nw twilAw jwvy[ so ies qrHW AMg - 1414
dy nwl AYny jd bcn aus ny srvx kIqy, qW ausny aunHW nUM Pl Bogxw hI pYxw hY, Pl jd Bogx qoN
ikhw ik duAwrsI 'c vI r`Kdy EN[ duAwrsI dw vrq mu`k jweygw, cwhy l`K swl qoN bwAd hY, cwhy kroV qoN
AsIN ies qrHW nhIN r`Kdy ik hux rotI r`j ky Kw lE[ bwAd hY, muV ky ie`Qy Pyr Awauxw pYNdw hY[ Pyr EhI
pUjw kr lE, ikauNik AsIN qW pUjw roz hI krdy hW[ pu`Tw ltkxw pYNdw hY[ ijhVw inSkwm krm krky,
duAwrsI dw vrq swnUM gurU nwnk pwqSwh ny ies qrHW igAwn dI pRwpqI krky Awpxy Awqm srUp nUM jwx ky
dy nwl d`isAw hY - pRBU dy nwl ijhVw iekimk ho igAw, scKMf dy AMdr
Dwrnw - gurmuK nwm dwn ieSnwn[ auhdw vwsw ho jWdw hY -
rwjn! qusIN duAwrsI dw vrq aupwrn krky aus AMqir guru AwrwDxw ijhvw jip gur nwau ]
idn mMdr jWdy EN, auQy Pyr swlgRwm dI pUjw krky nyqRI siqguru pyKxw sRvxI sunxw gur nwau ]
crnWimRq lYNdy EN, qulsI dI pUjw krdy EN, Pyr Aw siqgur syqI riqAw drgh pweIAY Twau ]
ky Gr pRSwdy Ckdy EN, iehdy nwl quhwfw vrq aupwrn AMg - 517
ho igAw[ swfw jo vrq hY, gurU mhwrwj Purmwn krdy jo inrMkwr jI dI drgwh hY auQy vwsw ho jWdw
ny ik - hY, BwvyN AsIN swry krm inSkwm krdy hW, Pyr vI
duAwdsI dwnu nwmu iesnwnu ] AMg - 299 jy puMn iksy ny lYxy ny, iksy dy mn ivc cwau hY ik
dwn krnw hY, nwm jpxw hY qy ieSnwn krnw mYN swkwm krm krny ny qW svw mx sony dw pun M phir
hY[ ikMnw-ikMnw Pl hY[ ie`Qy mYN dyiKAw hY quhwfy dyS rwq rihMdI, pMj pwT mUlmMqR dy iek ic`q ho ky ijhVw
dy AMdr AMimRq vyly koeI nhIN auTdw, idn cVHy jw ky ieSnwn krky krdw hY, mn ie`Dr-auDr dOVn nhIN
idMdw, AYny nwl AYnw puMn pRwpq ho jWdw hY[ do GVI,

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


44
pMjwh imMt bwAd ijhVw Pyr ieSnwn krdw hY iesy huMdy ny auh Pyr lY jWdy ny nwly duKI krdy ny[ so swfy
ivDI dy nwl auhnUM svw mx cWdI dw puMn pRwpq ho gurU ny ikhw hY ik Su`D kmweI dw dsvW ih`sw k`Fo -
jWdw hY[ aus qoN bwAd ijhVw iek GVI bwAd Gwil Kwie ikCu hQhu dyie ]
ieSnwn krdw hY, auhnUM svw mx qWby dw puMn pRwpq nwnk rwhu pCwxih syie ] AMg - 1245
huMdw hY[ ijhVw do GVIAW sUrj cVHn qoN pihlW (48
auhnUM rwh dI pCwx AweygI, dUsrw dwn swfw
imMt pihlW) ieSnwn krdw hY auhnUM pRwqwkwl kihMdy
huMdw hY, AsIN sqogux dwn krdy hW[ qmo guxI qy rjo
ny, aus vyly ijhVw ieSnwn krdw hY ausnUM svw mx
guxI dwn nhIN krdy[ qmo guxI huMdw hY ik mzbUrI
AMnH puMn krn dw, jW du`D puMn krn dw Pl pRwpq ho nwl pYsw kFwieAw hoieAw ik kih ky, pMj sO ruipAw
jWdw hY[ ies ivDI dy nwl ijhVw ieSnwn krdw hY[ dy, nhIN qW mYN qYnUM SrwP dy dyvWgw, frw ky k`F lYxw
rwmdwis srovr nwqy ] sB lwQy pwp kmwqy ] pYsw, ieh qmo gux dwn, ieh lYx vwlw vI doSI qy
.........AMg - 624 dyx vwlw vI doSI[ iehdw koeI Pl nhIN hoieAw krdw[
koeI ieh Sbd pVHdw hY, koeI pMj mUlmMqR dy Kycl p`ly pYNdI hY[ rjo gux dwn hudM w hY AwpxI pRis`DI
pwT krdw hY, ic`q nUM iekwgr krnw, mn nUM dOVn vwsqy, p`Qr lvwauxy, ArdwsW krwauxIAW, pqw l`g
nw dyxw, ieh Srq hoieAw krdI hY[ ieh cIz AOKI jwvy ik mYN AYny pYsy id`qy ny[ so iehdw Pl ijhVw
hY QoVHI ijhI ikauNik mn nhIN itikAw krdw, dOVdw hY EnI ku KuSI huMdI hY ik pqw l`g igAw lokW nUM
hY[ so ies qrHW dy nwl ijhVw idn cVHy ieSnwn ik mYN ds hzwr ruipAw id`qw hY[ lokW ny ikhw ik
krdw hY, auhnUM nw pwp hY nw puMn hY, srIr dI sPweI vwh-vwh[ sqo gux dwn auh huMdw hY ik K`by h`Q nUM
krdw hY[ so ies qrHW dy nwl kihMdy ieh ieSnwn nw pqw l`gy ik s`jy h`Q ny kI id`qw hY[ jyb nUM nw
swnUM gurU mhwrwj dsdy ny ik - pqw l`gy ik mYN kI id`qw hY[ ieh sihj dwn hoieAw
kir iesnwnu ismir pRBu Apnw mn qn Bey Arogw krdw hY, so ieh AsIN AwpxI kmweI 'coN dwn k`Fdy
] hW[ dUsrw dwn huMdw hY swfw SuB bcnW dw[ vwihgurU
AMg - 611 ny iksy nUM m`q idqI hY, auh bcnW dy nwl dUsirAW
AsIN Pl nhIN cwhuMdy, AsIN pRmySr dI Xwd dw AMDkwr dUr kry[ Su`D rsqy 'qy pwvy[ qIsrw huMdw
vwsqy, srIr nUM swvDwn krn vwsqy ieSnwn krdy hY, swfw mwnisk dwn[ mn dy nwl AsIN cwhuMdy hW -
hW[ aus qoN bwAd pRBU dI Xwd iv`c bih jWdy hW[ nwnk nwm cVH d I klw,
Pyr swfy AMdr pRBU dI iK`c pYdw huMdI hY[ idn dw qyry Bwxy srb`q kw Blw[
QkyvW Kqm huMdw hY, aus vyly swfI ibrqI pRmySr vl Blw mMgdy hW sMswr dw, burw iksy dw nhIN
nUM ies qrHW jWdI hY ijvyN cmk p`Qr nUM lohw DUh- mMgdy[ Purnw krdy hW ik vwihgurU iehdw Blw kr[
DUh ky, dOV-dOV ky jWdw hY[ AYauN AsIN jw ky AsIN duKI hY ieh[ bu`DI dy nwl AsIN Blw krdy hW[ bu`DI
auhdI nwm dI Dun dy nwl lg jWdy hW[ Pyr swfw idqI hY pRmySr ny[ byAMq kMm ny, koeI ieMjnIAr hY,
mn auhdy nwl icMbV jWdy, Pyr swfw mn auhdy nwl koeI fwktr hY, koeI mwstr hY, koeI hor hY, ijho
lg jWdw hY, Pyr AsIN bwhr nhIN AwauNdy[ ijhI bu`DI id`qI hY, auh bu`DI dy nwl syvw krnI, auh
dUsrw hY - dwn[ AwpxI SuB ikrq dy ivcoN bu`DI dw dwn hoieAw krdw hY[ ies qoN auqy huMdw hY
dsvMD AsIN gurU dy lyKy idMdy hW[ KyqI krn vwlw sO ijsnUM Awqmk dwn kihMdy ny, jIA dwn kihMdy ny auh
rupey 'coN ie`k ruipAw k`Fy[ auhdw dsvMD ho jWdw hY swDU sMq krdy huMdy ny -
ikauNik 10% qoN v`D KyqI 'c bicAw nhIN krdw[ jIA dwnu dy BgqI lwiein hir isau lYin imlwey
auh vI AwpxI imhnq hI bcdI hY[ auhdw kwrn ]
ieh hY ik cIzW Kwx vwly BwA bMnd H y ny, vycx vwilAW AMg - 749
dy h`Q iv`c nhIN hY BwA bMnHxw[ bwkI ijMnIAW cIzW
ny, ijMnIAW ieMfstrIAW ny ieh pYdw krn vwlw BwA pRmySr dy nwl imlw idMdy ny[ so ies qrHW bwkI
bMnHdw hY[ Kwx vwlw, vrqx vwlw nhIN kihMdw ik mYN nwm hY, nwm dI jo jugq swnUM siqgurU dsdy ny, auh
g`fI AYny dI lYxI hY, auQoN iliKAw ilKwieAw AwauNdw pihlW ivSvwS kro, vwihgurU hwzr nwzr hY, auh
hY ik AsIN AYny dI g`fI vycxI hY, auh isAwxy ny, dyKdw hY, jdoN qusIN ies ivSvwS 'c AwENgy quhwfw
kMtrol hY aunHW kol[ so aunHW dw ijMny % munwPw lYNdy mn ikvyN n`T jweygw[ fr nhIN l`gygw, ie`k mhwqmw
ny, auhdy ivcoN eImwndwrI nwl 10% ih`sw k`Fxw, aunHW dy swmHxy bYTy qusIN ieDr auDr JwkI jWdy EN, fr
dw dsvMD hoieAw krdw hY[ ijhVw dsvMD gurU dw lgdw hY ik sMq kI kihxgy[ jdoN kroVW bRihmMfW dy
idMdw nhIN hY, aus qoN Pyr ibmwrIAW, rwj dMf, tYks mwlk vwihgurU dI hzUrI 'c bYT gey, Pyr mn dOVdw
pY jwxy, rwjy dw dMf pY jwxw, cor Aw jwxy, koeI hY, Pyr qW byAdbI kr rhy hW EsdI[ ieh qW kr
AYksIfYNt ho jwxy, mSInW tu`t jwxIAW, hor vIh pMgy rhy hW ik AsIN mMinAW nhIN ik swnUM vwihgurU dyK

'Awqm mwrg' 45 sqMbr, 2011


irhw hY - koeI QwauN itkwxw qW auhdw hoxw hI hY, so auhdw
jvwb ies qrHW dy nwl idMdy ny-
pyKq sunq sdw hY sMgy mY mUrK jwinAw dUrI ry ]
Dwrnw - vxW, prbqW, drKqW iv`c qUM hIN hYN,
AMg - 612
jwvW bilhwr mwlkw[
pihlW swnUM ivSvwS krwauNdy ny gurU ik BweI so AMqir so bwhir Anµq ]
bMdgI krnI hY[ pihlW ivSvwS 'c Aw ik vwihgurU Git Git ibAwip rihAw BgvMq ]
myry nwl hY, ieh auhdw nwm hY ies nwm dy nwl mYN Drin mwih Awkws pieAwl ]
auhdy kol phuMcxw hY, ieh pauVI hY[ so ies krky srb lok pUrn pRiqpwl ]
AsIN SONk dy nwl nwm jpdy hW[ Awp jpdy hW qy bin iqin prbiq hY pwrbRhmu ]
dUsirAW nUM vI jpwauNdy hW[ jYsI AwigAw qYsw krmu ]
jnu nwnku DUiV mMgY iqsu gurisK kI paux pwxI bYsMqr mwih ]
jo Awip jpY Avrh nwmu jpwvY ] AMg - 306 cwir kuMt dh idsy smwih ]
so ies qrHW dy nwl - iqs qy iBMn nhI ko Twau ]
gur pRswid nwnk suKu pwau ] AMg - 294
duAwdsI dwnu nwmu iesnwnu ]
hir kI Bgiq krhu qij mwnu ] AMg - 299 kihMdy, rwjn! ik`Qy d`sIey ik Plwxy QwauN nhIN
hY[ auh qW hr QW dy auqy hY -
mwx qj ky BgqI krdw hY[
cwir kuMt caudh Bvn sgl ibAwpq rwm ]
hir AMimRq pwn krhu swDsMig ] AMg - 299 nwnk aUn n dyKIAY pUrn qw ky kwm ]
gurU dI sMgq 'c Aw ky AsIN nwm dw AMimRq AMg - 299
pINdy hW[ jy AsIN kih id`qw ik mnu`KW swirAW 'c EhI
mn iqRpqwsY kIrqn pRB rMig ] AMg - 299 hY, Pyr bwkIAW 'c qW nw hoieAw[ kihMdy, swry hI hY
jdoN pRBU dy ipAwr dy nwl AsIN kIrqn krdy auh[
hW, Pyr swfw mn ijhVw hY iehdI ipAws imt jWdI caudih cwir kuMt pRB Awp ]
hY- sgl Bvn pUrn prqwp ]
koml bwxI sB kau sMqoKY ] AMg - 299 dsy idsw rivAw pRBu eyku ] AMg - 299
ies qoN A`gy mhwrwj swnUM kI dsdy ny, iehnUM
ijhVI AsIN koml bwxI boldy hW, swfy nwl kRoD
kihMdy ny gur kw Sbd ik iehny gurU dw Sbd kmw
iv`c vI koeI AwieAw hovy, auhdy mn iv`c vI sMqoK
ilAw[ ijhny gurU dw Sbd kmw ilAw auhdy AigAwn
Aw jWdw hY -
dy COV k`ty gey swry[ Awh Sbd nUM kmwaux vwsqy
pMc BU Awqmw hir nwm ris poKY ] AsIN Bjn bMdgI dwn puMn, jwgxw, syvw sB Sbd nUM
gur pUry qy eyh inhcau pweIAY ] kmwaux vwsqy krdy hW[
nwnk rwm rmq iPir join n AweIAY ] AMg -
dsy idsw rivAw pRBu eyku ]
299
Drin Akws sB mih pRB pyKu ]
so ijhVw qusIN vrq aupwrn krdy EN, crnWimRq jl Ql bn prbq pwqwl ]
lY ky AsIN vrq ies qrHW dy nwl aupwrn krdy hW- prmysÍr qh bsih dieAwl ]
gurmuiK nwmu dwnu iesnwnu ] AMg - 942 sUKm AsQUl sgl Bgvwn ]
iehnUM AsIN idRVH krdy hW[ mwx qoN rihq ho ky nwnk gurmuiK bRhmu pCwn ] AMg - 299
BgqI krdy hW, sMgq iv`c Aw ky bwxI dw AMimRq kihx l`gy, d`so ik`Qy khIey ik ie`Qy nhIN hY?
ihrdy iv`c pwn krdy hW[ hrI dw js krky mn nUM auh qW swry hI hY rwjn[ kihMdy, pUry gurU qoN bgYr
iqRpq krnw[ jIv Awqmw hir nwm rs dy iv`c msq iehnUM kihMdy ny, ies AnuBv nUM ik nwm pRwpq ho
ho jWdI hY[ sMqoK Dwrn krky koml bwxI boldy hW[ igAw[ ijhnUM ieh AnuBv pRwpq ho ky p`kw ho igAw-
so ieh Pl ik swry vwihgurU hY ieh swnUM gurU qoN
pRwpq huMdw hY qy iehdw nqIjw kI huMdw hY, rwjn! pUrn pRym pRBwau ibnw piq isau
Pyr AsIN jnm mrn iv`c nhIN AwauNdy[ so ies qrHW ikn sRI pdmw pq pwieE[
dw jdoN aupdyS id`qw, kihx l`gy, quhwfy jo bcn ny auhnUM smJ lE ik nwm pRwpq ho igAw[ ijhnUM
ie`k-ie`k bcn myry ihrdy 'c lihMdw quirAw jWdw hY, nwm pRwpq ho igAw auhdy AigAwn dw hnyHrw nwS ho
so ikRpw krky mnsuK jI qusIN ieh ds skdy EN ik igAw[ jdoN AigAwn dUr ho igAw Pyr swrIAW GtW
ieh ijhVy Twkur jI dw qusIN izkr krdy EN, ijs 'c auhdy drSn hoxy SurU ho gey[ Pyr b`jr kpwt
swlgRwm dw qusIN izkr krdy EN, auh rihMdw ik`Qy hY,

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


46
Ku`lH gey[ keI ies BulyKy 'c rihMdy ny ik AMdr pqw bwhrlI ikRAw ieh bx jwvy, ByK nwl nhIN koeI vI
nhIN swfy p`Qr dy drvwzy l`gy hoey ny[ nw, Brm dy g`l bxdI[ sMq khwaux nwl kuC nhIN bxdw[ AYvyN
drvwzy ny swDsMgiq jI[ Brm ipAw hoieAw, Awh Awpxy Awp nUM DoKw, lokW nUM DoKw[ nw khwE sMq, nw
Brm dw nwS nhIN huMdw[ gurU dI ikRpw hovy qW Brm iksy nUM sMq[ sMq koeI ivrlw hI huMdw hY[ bhuq AOKw
dw nwS huMdw hY, gurU qoN bgYr ieh cIz imilAw nhIN hY ijhVw khwauNdw hY auhdy auqy vI boJ pYNdw hY ijhVy
krdI[ ijhdw Brm nwS ho igAw pUry gurU nUM iml ky kihMdy ny auh glq Dwrnw dy ivc ny ikauNik sMq
auhnUM drgwh dy iv`c Pyr ivSrwm iml igAw[ ie`Qy koeI nyVy dI cIz nhIN -
vI iml igAw qy drgwh iv`c vI iml igAw[ ingury ijnw swis igrwis n ivsrY hir nwmW min mMqu ]
purS nUM nhIN imldw[ ies krky 'ingury kw hY nwau DMnu is syeI nwnkw pUrnu soeI sMqu ] AMg -
burw[' mnu`K dw jwmw vI Dwrn kirAw, kihMdy rwjn! 319
qusIN koeI gurU kirAw[ kihx l`gy, mnsu`K jI! ieh
ijhnUM kdy supny iv`c vI AigAwn nw Awvy, hr
qW mYN pihlI vwrI suxI hY A`j g`l[ AsIN qW vrq
vkq vwihgurU idRStI 'c AwauNdw rhy[ Brm dw nwS
r`K lYNdy hW, AwhI qrIkw hY swfw ijhVw qusIN swrw
ho jwvy auhnUM kihMdy sMq kihMdy ny[ bwkI ByK, ilvws
hI swnUM KolH ky idKw idqw[ auh qW kuC vI nw irhw dw koeI nwm sMq hY nhIN[ so ies krky pUrw gurU,
quhwfIAW g`lW dy mUhry[ iblkul s`cmùc hI Pokt krm smr`Q gurU jdoN pRwpq ho igAw, Pyr drgwh dy iv`c
ho gey[ AsIN qW gurU Dwrn nhIN kirAw, nw swnUM ivsrwm imldw hY -
pqw hY ik gurU kI huMdw hY[ AsIN qW jo rIq clI
AwauNdI hY, AsIN dyviqAW dI pUjw krdy hW, aunHW qoN Dwrnw - drgh iv`c ivsrwm imldw pUirAW gurW
ieh kihMdy hW ik iehdI pUjw dy nwl Dn Aweygw, qo N [
su`K Aweygw, ies qoN A`gy AsIN kdy pRmwrQ qW soicAw hir kI thl kmwvxI jpIAY pRB kw nwmu ]
hI nhIN kI hY? ivSrwm dI g`l qW socI hI nhIN AMg - 300
hY[ ivSrwm dI bwq qW socI hI nhIN hY[ kihx l`gy, ijMnW prmySr dw nwm jpWgy, auh vwihgurU dI
rwjn! ivSrwm drgwh 'c qW imldw huMdw hY jy pUry thl hoieAw krdI hY[
gurU dI pRwpqI ho jwvy, pUry gurU kol nwm huMdw hY, gur pUry qy pwieAw nwnk suK ibsRwmu ] AMg -
jdoN nwm dw AnuBv AMdr KulH jwvy qW aus vyly scKMf 300
dw vwsI ie`Qy vI qy drgwh iv`c vI jw ky - Pyr pUrn suKI ho jweygw qy ibsrwm imldw hY[
pRB kI AwigAw Awqm ihqwvY ]
jIvn mukiq soaU khwvY ] gurU dsvyN pwqSwh mhwrwj AnMdpur swihb nUM
qYsw hrKu qYsw ausu sogu ] C`f ky mukqsr qoN huMdy hoey, cwry swihbzwdy pihlW
sdw Anµdu qh nhI ibEgu ] ShId ho gey qy Awp qlvMfI phuMcdy ny, swbo kI
qYsw suvrnu qYsI ausu mwtI ] qlvmfI ausnUM AwKdy sI, auQy ie`k srdwr f`lw nwm
qYsw AMimRqu qYsI ibKu KwtI ] dw hzwrW eykVW dw mwlk iqMn sO bMdy dI POj r`iKAw
qYsw mwnu qYsw AiBmwnu ] krdw sI[ bVy juAwn bMdy sI so gurU mhwrwj dI auhny
qYsw rMku qYsw rwjwnu ] bhuq syvw krI[ lyikn kdy-kdy mwx 'c Aw ky ieh
jo vrqwey sweI jugiq ] kih idMdw sI ik mhwrwj! qusIN mYnUM Xwd krnw sI,
nwnk Ehu purKu dyKo myry bMdy swFy Cy-Cy Pu`t dy ny, 45-45 ieMc dI
khIAY jIvn mukiq ] AMg - 275 ienHW CwqI hY, fOly dyKo ikMny ny, mwVy AwdmI dy p`tW
vrgy ny, ieh qW d`s-d`s dy auqy BwrI ny[ jy mwr
so AYvyN g`lW nwl jIvn mukq nhIN hoieAw krdw - dyx qlvwr, sxy zrwbkqrW dy k`t ky, GoVy sxy DrqI
jo nru duK mY duKu nhI mwnY ] 'c qlvwr Ku`B jWdI hY[ ieho ijhIAW g`lW mhwrwj
suK snyhu Aru BY nhI jw kY kMcn mwtI mwnY ] 1 ] suxdy ny[ KYr auhdw AiBmwn mhwrwj ny qoiVAw, ie`k
nh inMidAw nh ausqiq jw kY loBu mohu AiBmwnw ] rweIPl dI prIiKAw vyly, so auh syvw bhuq kirAw
hrK sog qy rhY inAwrau nwih mwn Apmwnw krdw sI[ ie`k idn mhwrwj ny do iqMn vwrI Awvwz
] 1 ] Awsw mnsw sgl iqAwgY jg qy rhY inrwsw id`qI, rwq nUM ik BweI pihry 'qy kOx hY qW jvwb
] AwieAw kry ik mYN hW jI f`lw[ Pyr Awvwz Awvy ik
kwmu k®oDu ijh prsY nwhin iqh Git bRhmu invwsw mYN f`lw[ Pyr Awvwz AweI kihx l`gy mYN f`lw[ kihx
] l`gy, gurU mhwrwj ik f`ilAw! qUM A`j swnUM syvw krky
AMg - 633 pRsMn kr ilAw qy jo kuC mMgxw hY quhwnUM gurU nwnk
pwqSwh qoN idvw dyvWgy dunIAW dw[ idn ciVHAw qW
aus Gt dy iv`c bRhm dw invws huMdw hY ijhdI mhwrwj jI dI syvw 'c hwzr hoieAw[ kihMdy mMg kI

'Awqm mwrg' 47 sqMbr, 2011


mMgdw hYN[ kihMdw, s`cy pwqSwh! qyrw id`qw hoieAw qW Awip mukqu moih qwrY ] 1 ] rhwau ]
sB kuC hY myry kol[ jy qusIN kuC dyxw cwhuMdy EN qW kvn kvn kvn gun khIAY AMqu nhI kCu pwrY ]
mYnUM ie`k pIVHI jogw QW mYnUM AwpxI drgwh 'c dy AMg - 1301
idE[ mhwrwj cu`p kr gey[ kihx l`gy, f`ilAw! kihMdy, rwjn! kI gux mYN d`sW aus siqgurU dy[
dunIAW mMg[ jo mMgygw qYnUM idvw dyvWgy[ kihMdw, myrI zubwn kih nhIN skdI -
mhwrwj! dunIAW qW myry kol bhuq hY Awh dy idE[
mhwrwj kihMdy, is`K qoN pu`C iksy qoN[ cilAw igAw, lwK lwK lwK keI korY ko hY AYso bIcwrY ]
kihx l`igAw ik mYN Awh g`l khI sI qy mhwrwj AM g -302
jI ny mYnUM Awh auqr dy idqw[ auh kihMdy f`ilAw qUM kroV nUM l`K nwm guxW kr idE, Pyr l`K nwm
qW Ajy gurU hI DwirAw ienHW nUM[ kihMdw, Pyr mYN AYvyN dy idE, kihMdy AYny vI bMdy hox, hzwr Krb-Krb
hI syvw krdw hW? kihMdy, hW syvw qW qUM krdw hYN ivcoN[ jy koeI sRySt hY qW auh gurU hoieAw krdw hY[
pr qUM gurU qW Dwrn nhIN kirAw[ qUM nwm ilAw hY iehdy mukwbly 'qy koeI nhIN huMdw -
ienHW qoN[ kihMdy, nwm qW mYN Awpy hI jwxdw hW, ibsm ibsm ibsm hI BeI hY lwl gulwl rMgwrY ]
vwihgurU-vwihgurU[ kihMdy, Awpy jipAw hoieAw nwm AMg - 1302
PlIBUq nhIN huMdw - ipAwr dy iv`c lwl-gulwl rMg ho jWdw hY qy
rwm rwm sBu ko khY kihAY rwmu n hoie ] ibsmwd-ibsmwd-ibsmwd ho jWdw hY -
gur prswdI rwmu min vsY qw Plu pwvY koie ] khu nwnk sMqn rsu AweI hY
AMg - 491 ijau cwiK gUMgw muskwrY ] AMg - 1302
ijs qrHW sKq bIj huMdy ny, jwnvr dy pyt 'c kihMdy, rwjn, siqgurU gurU nwnk pwqSwh, sMswr
jw ky gldy ny, bohV dw, ip`pl dw, gu`lr dw; ieh dw auDwr krn vwsqy -
gl ky, AYnI ifgrI 'qy jw ky gl jWdy ny ik jdoN Awip nrwiexu klw Dwir jg mih prvirXau ]
iv`T 'cIN inkl ky igrdy ny DrqI 'qy auh jVH PVH AMg - 1395
ky hry ho jWdy ny[ ievyN ijvyN gurmuK dy mu`K qoN, kmwey swry sMswr dw auDwr krn vwsqy Awp sMswr dw
hoey mu`K qoN nwm dI pRwpqI hovy, qW f`ilHAw nwm cldw auDwr krdy ny qy Bwrq vrS iv`c dUr-drwz ij`Qy
hud
M w hY[ AYvNy qW sB dunIAW vwihgurU rwm-rwm, A`lwh- q`k dunIAW hY, ij`Qy q`k koeI jigAwsU bYTw hY, Awp
A`lwh krI jWdI hY[ AYs qrHW nhIN c`ilAw krdw, jw ky aunHW nUM rwh dsdy ny qy AYsw siqgurU jo hY -
nwm q`k nhIN koeI phuMcdw qy jdoN qUM nwm lY leyNgw[
aus vyly qUM QW pIVHI jogw ikauN mMgdw hYN, swrI drgwh smuMdu ivroil srIru hm dyiKAw
hI K`ulHI huMdI hY[ iek vsqu AnUp idKweI ]
gur goivMdu guoivMdu gurU hY nwnk Bydu n BweI ]
siqgur syqI riqAw drgh pweIAY Twau ] AMg - 442
AMg - 517
so AYsw jy siqgurU iml jwvy qW Pyr AMdr vwhu-
auQy koeI Gwtw hY jgHw dw, so ies qrHW dy nwl vwhu dI AMimRq Dwr SurU ho jWdI hY[ ivsmwd Aw
kihx l`gy, mnsuK jI ik rwjn! ieh cIzW ijMnI mYN jWdw hY qy auh Pyr Awpxw hI rUp bxw ilAw krdw
quhwnUM bynqI krI hY, jdoN q`k qusIN pUrn gurU Dwrn hY[ so AYsy gurU, siqgurU gurU nwnk pwqSwh sMswr dy
nhIN krdy[ smr`Q guru quhwfy sMprk 'c nhIN AwauNdw[ AMdr ny ijnHW dI ikRpw dws 'qy hoeI hY so ies qrHW
EnIN dyr q`k quhwnUM pRwpqI nhIN hoxI, cwhy Pokt krm dy bcn ijs vkq khy, rwjw kihx l`igAw, BweI
ijMny jIA krdw hY kr lE, dunIAW qW pRwpq ho jWdI mnsu`K! AYsw jo siqgurU hY, AsIN qW quhwnUM Awpxy
hY, mwieAw iml jWdI hY[ lyikn drgwh dw QW, mukqI kol doSI bxw ky ilAWdw hY, pqw hI nhIN swfy iv`c
nhIN imldI[ jMmx-mrx vI nhIN k`t skdIAW ieh[ ikMny hI doS ny, rwjy qoN hzwrW glqIAW huMdIAW ny[
kihMdy, AYsw gurU koeI hY? mYnUM d`s pwE? kihx l`gy, AinAw ho jWdy ny qy siqgurU bKS dyxgy? auh kihMdy,
mYN kI d`sW? nyqrW 'coN jl jwx l`g igAw[ ipAwr siqgurU dw qW suBwA hI AYsw huMdw hY -
'c Aw igAw, bYrwg 'c Aw igAw[ bYrwg 'c Aw ky
ausny ies qrHW dy nwl aucwrn kirAw[ Dwrnw - swry guxW dw Kzwnw siqgurU myrw,
bKSy Aaugx hwirAW nUM[
Dwrnw - Awp mukq mohy qwry jI, so ies qrHW dy bcn ho rhy ny, hux ikauNik
AYsy gurW qoN bil bil jweIAY[ smW iejwzq nhIN idMdw, so mYN ie`Qy hI smwpq krdw
nwrwien nrpiq nmskwrY ] hW ies qoN A`gy mhwrwj ny cwihAw qW AglI vwr
AYsy gur kau bil bil jweIAY ivcwr kIqI jwvygI[ swry pRymI AnMd swihb 'c bolo[
gur sqoqr, Ardws, hukmnwmw[
(-----)
'Awqm mwrg' sqMbr, 2011
48
bMdgI nwmw
ArQwq
s`c dI pRwpqI dy swDn
B weI swihb rGbIr isM G 'bIr'

inrmwxqw gurU Gr ivc is`K dw AwdrS vwihgurU rUp ho


ky jW vwihgurU ijhw bx ky vwihgurU ivc smwA jwxw
ijvyN C`qI pRkwr dy Bojn iksy kMm dy nhIN rihMdy
hY[ is`K jd bMdgI krdw vwihgurU dy ieqnw nyVy phucM
jy aunHw ivc lUx dI vrqoN nw kIqI jwvy, auvyN BgqI
jwvy ik vwihgurU ausnUM pRq`K idsy qW ausnUM ieh dyK
jW bMdgI inrmwxqw bgYr iPkrI qy bysvwdI ho jWdI
ky hYrwnI dI h`d nhIN, rihMdI ik vwihgurU isRStI dw
hY, Awpxy mnorQ nUM pRwpq nhIN kr skdI[ bMdgI nUM
krqw, sB SkqIAW dw so m w, pU r n, smr` Q ,
sPlqw dy drjy qk phuMcwx leI ijQy idRVHqw, Ardws
srbSkqImwn hox dy bwvjUd vI AiqAMq inrmwx hY,
qy ismrn dI loV hY, auQy inrmwxqw dI vI fwFI loV
ieqnw inrmwx hY ik aus vrgI inrmwx hsqI jgq
hY[
ivc idsdI hI nhIN[ Aqy ieh vI Byd KolH jWdw hY
bMdgI inrmwxqw qoN hI SurU huMdI hY qy inrmwxqw ik srbSkqImwnqw, isvwey inrmwxqw dy BWfy dy hor
auqy Kqm huMdI hY[ pihly is`K inrmwx huMdw hY, aus ikqy smW hI nhIN skdI aqy vwihgurU SkqImwn eysy
dI inrmwxqw ArjoeI jW Ardws dw rUp DwrdI hY, leI hY ik auh sO PI sdI inrmwx hY[
inrmwx ho ky kIqIAW ArdwsW drgwh ivc phuMcdIAW
jd guris`K nUM AiBAws dvwrw vwihgurU dy suBwv
hn Aqy is`K nUM Awpxy nwloN aucI Awqmk AvsQw dy
dw inrmwx AMg swP ids pvy qd auh kudrqI qOr
gurmuK imldy hn, jo ausnUM ismrn kmweI krn leI
qy vwihgurU rUp hoxw jW AiqAMq inrmwx hoxw SurU
pRyrdy hn[ ismrn kmweI krdw-krdw gurisK Awpxy
krdw hY[ hux ausnUM kbIr jI dy ies kQn ivc
qy krqwr dy At`l irSqy qoN jwxUM huMdw hY[ ies ArSI
ivigAwnk scweI nzr AwauNdI hY -
irSqy dI smJ Aw jwx nwl guris`K bVIAW SkqIAW
Aw jWdIAW hn[ eyQy A`pV ky guris`K dw fwFw hir BieE KWfu ryqu mih
iemiqhwn hud M w hY, SkqIAW dy Awaux nwl gurmuK ivc ibKirE hsqMØI cuinE n jweI ]
inrmwxqw dy Gtx Aqy qk`br jW hMkwr dy vDx dw kih kmIr kul jwiq pWiq qij
fwFw Kqrw huMdw hY[ ies AvsQw ivc phuMc ky auhI cItI hoie cuin KweI ] AMg - 972
gurisK s`c dI Koj nUM kwiem r`K skdw hY, ijsnUM ieh iKAwl glq hY ik inrmwxqw AwdmI nUM
SurU qoN hI inrmwxqw dI guVHqI imlI hovy, ijs nUM SurU kmzor jW buzidl bxw idMdI hY[ kmzor ienswn
qoN hI d`isAw qy idRVwieAw igAw hovy ik Awqm Koj Asl ArQW ivc inrmwx ho hI nhIN skdw[ Xwd rhy
dy hr ih`sy ivc inrmwxqw dw p`lw nhIN C`fxw hovg y w[ ik inrmwxqw qy inrblqw ivc bVw Bwrw Prk hY[
ijQy inrblqw hovy, auQy inrmwxqw dw svwl nhIN
SkqIAW dI AvsQw ivcoN lMGidAW, jo guris`K huMdw[ mwx krn dy sB swmwn mOjUd huMidAW mwx nw
inrmwxqw nUM nhIN iqAwgdw, ausnUM iPr pqw lgxw SurU krnw, inrmwxqw huMdI hY Aqy gurU Gr ivc iesy
huMdw hY ik gurU Gr ivc ikauN bMdgI jW Awqm Koj inrmwxqw auqy zor hY[
leI inrmwxqw auqy ieqnw, zor idqw igAw hY[ ijvyN
hau iqs ivthu vwirAw
skUl dy ividAwrQIAW nUM pihly kyvl ieho pqw huMdw
hody qwx jo hoie inqwxw[
hY ik do dUxI cwr huMdy hn, ieh pqw nhIN huMdw ik
hau iqs ivthu vwirAw
cwr ikauN hoxy cwhIdy hn qy do dUxI cwr qoN isvw ikauN hody mwx jo hoie inmwxw[
hor kuJ ho hI nhIN skdw? iesy qrHW bMdgI dI isKr hau iqs ivthu vwirAw
AvsQw ivc guris`K nUM pq lg jWdw hY ik Awqmk Cf isAwxp hoie ieAwxw[
Koj ivc ikauN inrmwxqw auqy zor idqw igAw sI? ... ... ... ...
ikauN aus nwl SurU ivc hI Srq kIqI geI sI ik- dIn dunI drgwh prvwxw[ BweI gurdws jI
hohu sBnw kI ryxukw qau Awau hmwrY pwis ]
inrmwxqw, inrblqw dy ault, iek SkqI hY,
AMg - 1102

'Awqm mwrg' 49 sqMbr, 2011


ijs SkqI A`gy dunIAW dIAW bVIAW-bVIAW qwkqW AmIr iqAwgI dyKy hn, pr bhuq QoVHy, PkIr iqAwgI
nUM Jukxw pYNdw hY[ jo purS qwkq nwl dunIAW ij`qdw vI dyKy hn, ijnHW dy drSn krn nwl qbIAq SWq
hY auh qwkqvr khWdw hY, jo purS inrmwxqw nwl ho jWdI sI[ klk`qy ivc iek PkIr sn - bwzwr
Awpxw Awp ijqdw hY auh mhWpurS AKvWdw hY[ ivc bYTy rihxw, mYN sihj-suBwA aunWH nUM iek idn cwr
qwkqvr purS vfyrI qwkq qoN hwr skdw hY, inrmwx pYsy idqy, aunHW cwr pYsy lY ky do pYsy myry swmHxy bwzwr
purS nUM dunIAW dI koeI SkqI hrw nhIN skdI[ ivc su`t idqy Aqy do pYisAW dI swmHxy qMdUr qoN rotI
inrmwx purS dI zwirhw hwr sI aus dI ij`q bx lY ky Kw leI[ mYN Azmwx dy qOr qy Pyr kuJ idnW
jWdI hY[ gurU Arjn dyv cMdU ijhy bysmJ lokW dy mgroN A`T ds pYsy eys PkIr nUM idqy, aus ny bgYr
iKAwl ivc hwry, AYpr gurU Arjn dyv jI dI auh myry vl q`kx dy do pYsy r`K ky bwkI dy pYsy dUr vgwh
hwr hI sdIvI ij`q bwx geI[ hzUr dI ShIdI kyvl ky mwry (ies vwr Awp iek mYdwn ivc bYTy hoey sn)
Awp nUM Amr hI nhIN kr geI, sgoN gurU Gr ivc Aqy Awp qur pey[ mYN vI QoVHI iv`Q qy mgr ho
byAMq ShIdIAW dw bIj bIj geI[ cMdU dw mnorQ quirAw, Awp ny pihlI rotI dI dukwn qoN lY ky auQy
gurU Arjn dyv dy ihrdy ivcoN inrblqw jW kmzorI hI bYT ky Kw leI qy Pyr iek pwsy muV qury[ kuJ
nUM l`B ky, aus dy shwry, Awpxw svwrQ pUrw krnw dUr jw ky mYN puiCAw - Awp ny bwkI dy pYsy sùt ikauuN
sI, AYpr ijs qrHW disAw igAw hY, inrmwxqw vwlI idqy? rwq dI rotI vwsqy rK lYNdy, AwKr rwq nUM jW
QW qy inrblqw itk nhIN skdI, cMdU nUM Awpxy mnorQ k`lH nUM rotI Kwx dI Pyr loV pYxI sI? aus vyly aus
ivc sKq nwkwmXwbI hoeI Aqy inrblqw dI bjwey PkIr ny myrI vl pihlI vwr qikAw Aqy AwKx l`gy
ausnUM mhWpurS dy ihrdy ivcoN inrmwxqw Aqy ies - byvkUP, ikAw rwq ko Xw kl ko Kudw mr jweygw?
inrmwxqw dy nwl ies dy ip`Cy lukI hoeI krqwr dI ijs inrBY, by-pRvwh ltk ivc aus mhwqmw ny mYnUM
srbSkqImwnqw dw swmHxw krnw ipAw, ijs A`gy dygW gwlH k`F ky ieh g`l khI, mYN kdI Bu`l nhIN skdw[
dw aubldw pwxI, lohW dI sVdI ryq Aqy BK rhy ies bcn ivc iek rmz sI, Awqmk rwz sI, jo
lohy qy qivAW dI AgnI inrbl sn[ J`t myrI smJ ivc Aw igAw[ mYN rYNkn kMpnI dw
grIbI gdw hmwrI ] KMnw sgl rynu CwrI ] sIqw hoieAw sUt pweI srdwr AwdmI aus PkIr dy
iesu AwgY ko n itkY vykwrI ] AMg- 628 swmHxy h`kw-b`kw KVHw sW, aus dIAW A`KW ivcoN aus dI
iqAwg dw sbMD idl nwl hY Skl, ByK jW inrCl qy inrlyp Awqmw myrI kImqI poSwk dy hyTW
pihrwvy nwl nhIN[ iek nMgw, ipMfy qy suAwh mlI jMgl myrI GtIAw qy dunIAWdwr Awqmw nUM vyK rhI qy iksy
ivc bYTw swDU AMdroN dunIAWdwr qy mwieAwpRsq ho bymuQwj pwqSwhI drjy vl iK`c rhI sI[ myrI hwlq
skdw hY Aqy iek rwjw idn rwq mwieAw nwl Kyfdw iek iCn ivc bdl geI[ mYN Awpxy Awp nUM PkIr,
AMdroN s`cw iqAwgI ho skdw hY[ ies dw ieh Bwv vI kMgwl qy aus muslmwn nUM pwqSwh dyK irhw sW[ mwPI
nhIN ik swry PkIr, sMq, mhwqmw JUTy, dMBI qy mMg ky mYN pqlUx dy boiJAW ivc h`Q pweI AwpxI
mwieAwpRsq huMdy hn, jW swry dunIAWdwr iqAwgI huMdy motr ivc Aw qy bYTw, pr mYn hI jwxdw hW ik ies
hn[ AslI iqAwg nsIbW vwilAW dy ih`sy AwauNdw hY, PkIr dy kur`Kq lPzW ivc kI jwdU sI[ iPr ies
cwhy auh igRhsqI hox, cwhy swDU[ PkIr dy drSn FUMfx auqy vI kdI nw hoey[

zrw socIey qW pqw l`gygw ik iqAwg shI ArQW iqAwg dy iqMn drjy hn -
ivc iksy r`jy hoey bMdy nUM hI hwsl ho skdw hY[ dunIAW pihlw drjw - dunIAW nUM iek sYr-gwh Aqy
ivc kMgwl qoN lY ky pwqSwh q`k Bu`Ky hI Bu`Ky nzr Awpxy Awp nUM ies ivc sYr krn vwlw muswPr
Awauxgy, BwvyN BuK` dIAW iksmW Axigxq hox, pr BuK ` I smJxw cwhIdw hY[ ies sYr-gwh ivc sYr krn dw
kul dunIAW hI idsygI[ koeI rotI mMgdw hY, koeI dOlq, mOkw krqwr vloN imilAw hY, aus dw sdw DMnvwdI
koeI AOlwd, koeI iezq, g`l kI qwkq, ishq, Suhrq, rihxw cwhIdw hY[ ies sYr-gwh ivc cMgIAW qy
suK, Awrwm, sB v`Ko v`K Bu`KW dy nwl hn, ijnHW ny mwVIAW sB JwkIAW ivcoN dI lMG jwxw pr idl ikqy
swrI Klkq nUM iBKwrI bxw riKAw hY[ r`jI ingHw vwly nw lgwxw, TIk hY[ ijs qrHW muswPr sPr dy smyN
sMqKo I bMdy ikqy twvyN twvyN imlxgy[ ikauNik zwihrw Skl keI dirAwvW, phwVW, ryigsqwnW, mYdwnW, SihrW Awid
qoN idl dw AMdwzw TIk nhIN lg skdw, ies vwsqy qoN lMGdw, Anyk iksm dy AwdmIAW nwl imldw, aunHW
s`cy iqAwgI dIAW inSwnIAW dsxIAW muSkl hn[ mYN ivc rihMdw, dosqIAW pWdw, idl ivc hmySW smJdw
keI v`Ko-v`K hwlqW ivc rihMdy iqAwgI vI dyKy hn[ hY ik auh muswPr hY Aqy sPr Kqm krn mgroN

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


50
Awpxy Gr, itkwxy phuc M g
y w, ausy qrHW ienswn nUM sMswr- pwxw hY, ie`QNo q`k ik izMdgI kwiem r`Kx vwsqy zrUrI
Xwqrw hmySw iek sPr smJxw cwhIdw hY[ koeI loVW nUM hI pUrw krnw cwhIey[ jy koiSS nwl Ajyhw
smJxgy ik ieh iKAwl qy bVw inrws krn vwlw krIey qW swfIAW bhuq swrIAW vwDU bnwvtI loVW qy
hY[ nhIN, ieh iKAwl inrws krn vwlw hrigz nhIN, AwdqW Gt jWdIAW hn[ nPswnI sB KwihSW lgB`g
sgoN dunIAW dI KuSI qy qjrby nUM hwsl krn dy Xog bMd ho skdIAW hn, Bjn dw cwA izMdgI dw Sugl
bxw idMdw hY[ lVkI nUM KuSI qy qjrby nUM hwsl krn qy Awsrw bx jWdw hY[ ies drjy ivc aunqI Kurwk
dy Xog bxw idMdw hY[ lVkI nUM mwqw ipqw dy Gr jW bsqr pihnxy cwhIdy hn jo izMdgI dy kwiem r`Kx
ivc pqw lg jwx auqy ik aus ny iek idn shury vwsqy qW zrUrI hox, pr mn nUM iKMfwx vwly hrigz
jwxw hY, mwqw ipqw dw Gr, pyikAW dIAW KuSIAW nw hox[ Kwx pIx sbMDI sRI gurU gRMQ swihb jI ivc
kuJ G`t cMgIAW nhIN lgdIAW[ sgoN auh mwipAW nwl disAw sunihrI AsUl AiBAwsI, gurmuKW nUM sdw Xwd
ipAwr krdI, shylIAW sMg ipAwr nwl KyfdI, qkVI r`Kxw cwhIdw hY -
muitAwr ho jWdI Aqy Awaux vwlI qbdIlI dI iqAwrI bwbw horu Kwxw KusI KuAwru ]
krdI hY[ klk`qy qoN jhwz auqy v`Ko v`K mulkW dy ijqu KwDY qnu pIVIAY mn mih clih ivkwr ]
muswPr iek`Ty svwr huMdy hn aunHW nUM SurU qoN pqw huMdw AMg - 16
hY ik aunHW ny QoVHw smW iek`iTAW lMGwxw hY, pr aus bwbw horu pYnxu KusI KuAwru ]
smyN nUM KuSI nwl h`s Kyf ky guzwrn dy pUry Xqn ijqu pYDY qnu pIVIAY mn mih clih ivkwr ]
kIqy jWdy hn, idl prcwvy dy swmwn aucycy pYdw kIqy AMg - 16
jWdy hn[ muswPrW nUM iek`Ty KWdy, pINdy, h`sdy, Kyfdy, ies drjy ivc purS hOlI-hOlI sB srIrk rsW
gwauNdy-n`cdy vyKy qW S`k pvygw ik Swied ienHW nUM qoN Cutkwrw pw jWdw hY, ausnUM srIrk BogW dI koeI iK`c
Bu`l igAw hY ik ieh muswPr hn qy QoVHy smyN dy swQ nhIN rihMdI, sgoN srIr dI koeI iK`c nhIN rihMdI,
ipCoN ienHW ivCV jwxw hY[ pr jdoN jhwz dySW-dySWqrW srIr dI koeI Awdq qMg nhIN krdI[ sB ieMdrIAW
qoN lMGdw AgwhW qurI jWdw hY, muswPr Awpo AwpixAW nUM mn kwbU ivc rKdw hY Aqy mn nUM ismrn AiBAws
itkwixAW qy KuSI-KuSI auqrdy jWdy hn[ aunHW nUM jhwz ies vwsqy AiBAwsI, AiBAws dy zrIey mn qy
qy jhwz dy swQI C`fx vyly koeI Kws sdmw nhIN ieMdrIAW sB nUM AwpxI qwibAW kr lYNdw hY Aqy
huMdw[ ies dw kwrn ieh hY ik sB muswPrW nUM SurU kwieAw ngrI qy rwjw bx ky rwj krdw hY[
qoN hI pqw huMdw hY Aqy auh eysy XkIn ivc rihMdy
qIjw drjw - jd AiBAwsI purS auqlIAW rUhwnI
hn ik Awpxy Awpxy Sihr Awaux auqy aunWH dUjy muswPrW
mMizlW dw vsnIk ho jwvy, ausnUM ies dunIAW, dunIAW
qoN Alihdw ho jwxw hY[ Agr ienswn izMdgI nUM vI
dy rsW, dunIAW dIAW iK`cW nwl koeI sbMD nhIN rihMdw[
iek sPr smJo Aqy eysy XkIn ivc hI izMdgI guzwry
auh jwxdw hY ik ienHW ieMdrIAW dI dunIAW (World
qW ausnUM nw qy iksy irSqydwr, nw iksy im`qr dy ivCoVy
of Sense) aus dy sPr dI iek duKdweI mMizl sI
qoN sdmw ho skdw hY qy nw hI Awpxw vkq Awaux
jo ik qYA ho cu`kI hY[ aus dw duinAwvI suBw (Mor-
auqy, irSqydwrW, s`jxW-im`qrW qoN Alihdw hox l`igAW
tal Sense) Kqm ho jWdw hY[ ieQoN qk ik ieh
gm ho skdw hY[ AsIN izMdgI dy sPr nUM ikauNik
Awpxy srIr nUM vI aus byVI dI qrHW ijs dI dirAw
SurU qoN hmySw iek`Ty rihx dI jgHw smJdy hW Aqy
pwr ho cukx mgroN loV nhIN rihMdI, bykwr smJdw
lokW nUM roz eyQoN kUc krdy dyKx dy bwvjUd vI XkIn
hY[ hux ausy srIr nUM, ijs nwl ieqnw ipAwr qy ijs
rKdy hW ik AsIN jW swfy irSqydwrW ny eyQy hI hmySW
dI iksy vyly bVI rKvwlI krdw irhw ey, AiBAwsI
rihxw hY, ies vwsqy AlihdgI dy smyN ivrlwp krdy,
iek vwDU dw boJ, mlmUqr dw BWfw, iek kYdKwnw, iek
roNdy, duKI hud
M y Aqy AwpxI byvkUPI dI Awp szw Bugqdy
ipMjrw smJdw hY[ ausnUM srIr, Awpxy Aqy Akwl purK
hW[
dy ivckwr iek rukwvt idsdI hY[ ies AvsQw ivc
ibrKY hyiT siB jMq iekTy ] krm Kqm ho cukdw hY, AiBAwsI dI izMdgI dw AwDwr
ieik qqy ieik bolin imTy ]
pUrn igAwn huMdw hY[ auh AwpxI nvIN dunIAW ivc
Asqu audoqu BieAw auiT cly
hr vkq KuS rihMdw hY Aqy purwxy srIr nuM Gogy dI
ijau ijau AauD ivhwxIAw ] AMg - 1019
qrHW iqAwgxw cwhuMdw hY[ KwihS mr jWdI hY, krm
dUjw drjw - iqAwg dw dUjw drjw AwpxIAW mu`k jWdy, Purny Kqm ho jWdy hn Aqy AiBAwsI
loVW nUM idn-b-idn Gtwxw hY, AwpxIAW AwdqW qy kwbU Awqmk AnMdmeI cyqn AvsQw ivc iKiVAw rihMdw

'Awqm mwrg' 51 sqMbr, 2011


hY Aqy AwKr sq-icq-AnMd bRhm ivc lIn ho jWdw hY[ hn, keI vwrI ausnUM ieMj pRqIq huMdw hY ik aus vwsqy
keI mhwqmw ies suBwg AvsQw ivc Kyfdy hoey Awqmk aucy mMflW ivc phuMc jwxw iek mwmUlI jyhI
vI dunIAW dy Bly vwsqy, s`c dy pRcwr leI srIrk g`l hY, surq nUM iek`Tw krky APur AvsQw ivc phuc M xw
izMdgI kwiem rKdy hn, pr keIAW dI praupkwr dI iek suBwivk ijhw kMm pRqIq huMdw hY, auh smJx
KwihS vI mu`k jWdI hY Aqy s`p dy kuMj iqAwgx vWg lg jWdw hY ik r`b dI ikRpw dI koeI loV nhIN[ jd
sMswrI srIr C`f idMdy Aqy nUrI, Awqmk srIr ivc ieh iKAwl Awvy qW Awqmk qr`kI ruk jWdI hY, srUr
lYA ho jWdy hn[ mYnMU iek mhwqmw, jo swl dw izAwdw Gt jWdw hY, AiBAws ruKw ijhw lgx lg jWdw hY,
vkq phwVW ivc hI rihM d y sn, dsx l` g y ik mn QoVHw icr itkx mgroN aucwt ho jWdw hY[ mYnUM
ihmwlIAw phwV dI iek iekWq kMDrw ivc, ijQy keI vwr ieh tplw lgdw irhw hY Aqy myrw qjrbw
ienswn vwsqy jwxw muSkl sI, aunWH dy gurU rihMdy sn, hY ik BgqI Bwv, inmrqw, pRym, hrI imlx dI qIbr
Aqy auh Awpxy gurU dw drSn krn hr swl auQy iek ieiCAw bgYr bMdgI kdI sMpUrn nhIN ho skdI[ bMdgI
vwrI zrUr jwieAw krdy sn[ iek vwrI jd auh auQy kirAW keI vwrI hMkwr jW mwx Aw jWdw hY, qW vI
swl mgroN phuMcy kI dyKdy hn ik aunHW dy gurU dI qr`kI ruk jWdI hY, ijs dw ielwj vwihgurU A`gy idlI
smwDI l`gI hoeI hY[ jd kuJ icr dy bwAd AwvwzW pScwqwp qy inrmwx ArdwsW hn[
mwrn mgroN vI jd smwDI nw KulHI qW aunHw ny gurdyv krwmwq nhI hoq kCu doaU bwrw ]
dy srIr nUM h`Q nwl tuMibAw[ h`Q lWidAW swr hI krnYhwru n BUlnhwrw ] AMg - 253
srIr Fih FyrI ho igAw[ AwKx l`gy pihloN qW AsIN kudrq dy kwnUMn At`l hn - vwihgurU dy bxwey
bVy fr gey pr Pyr vYrwg dI dSw Aw geI, ies kwnUMn At`l hn[ ieko vwrI bx cu`ky hn[ ienHW ivc
dSw ivc aunHW ny bVI AjIb SWqI mihsUs kIqI qy kdI qbdIlI nhIN Aw skdI[ ijhVy krwmwq dw mqlb
mn AYsw itikAw ik smyN dw kuJ pqw nw irhw[ ienHW ieh kFdy hn ik AvqwrW, pYgb M rW, gurA
U W, BgqW vwsqy
dy gurU jI ny Awpxw colw AwpxI KuSI nwl C`ifAw sI[ vwihgurU Awpxy bxwey inXm qoV idMdw hY, auh vwihgurU
kihx l`gy ik Kbry srIr auQy ikMny icr qoN ipAw nUM smJdy hI nhIN, aus dy suBwv qoN vwikP hI nhIN
hoieAw sI pr aus ivcoN zrw ijMnI bdbU vI nhIN sI hn[
AwauNdI[ keI SKs Kws kr p`CmI ividAw pVHy ilKy
pwxI hmySW nIvyN pwsy vgdw hY, ieh kudrq dw
ienHw g`lW nUM AsMBv smJdy hn[ auh ivcwry krn vI
iek AsUl hY, ies AsUl ivc keI qbdIlI nhIN ho
kI? aunHW nUM ienHW g`lW dw pqw vI kI huMdw hY? pr
skdI[ pwxI Awpxy kudrqI suBwv dy ault aucwx vl
ijsnUM AiBAws dw prcw pY jwvy Aqy bMdgI prp`k
kdI nhIN vgygw[ pr nwl hI AsIN SihrW ivc pwxI
ho jwvy, ausnUM srIr AwpxI mrzI Anuswr C`fxw AsMBv
keI keI C`qW qy pMpW, nwlIAW dy zrIey cVHdw roz
nhIN jwpdw[ swfy dsW gurUAW ivcoN pihly, pMjvyN qy
dyKdy hW[ Anjwx AwdmI eyQy tplw Kweygw qy ies
dsvyN gurU jI ny Awpxy srIr AwpxI mrzI Anuswr
Gtnw nUM kOqk jW krwmwq AwKygw[ pr ijs AwdmI
C`fy sn[ eyQy hI bs nhIN sgoN, ienHW iqMnW gurUAW dy
nUM pwxI sbMDI dUjy kwnUMn dw pqw hovy ik pwxI nUM ijs
srIrW dw pqw nhIN l`gw ik ik`Qy qy iks qrHW Alop
aucweI qoN nIvyN sutIey auqnI aucweI qk muV ky KVHx
ho gey[
dI smrQw rKdw hY jW ijqnI qwkq nwl pwxI nUM ipCoN
ieh iqAwg dI qIjI mMizl hY, ijs ivcoN dI D`kIey auqnw aucw cVH skdw hY, aus vwsqy pwxI nUM
BwgW vwlIAW rUhW sMswr-Xwqrw Kqm krky h`sdIAW, keI-keI C`qW qy vgdy dyKxw koeI AcMBy vwlI g`l jW
iKVdIAW, KyfdIAW sihjy hI lMG jWdIAW hn[ krwmwq nhIN hovygI[
iqAwg dIAW auqy dsIAW iqMny AvsQwvW ismrn,
swieMs dIAW kwFW tYlIgrwPI, grwPmoPon, isnymw,
Bjn, bMdgI vwly purS auqy suqy isD hI AwauNdIAW hn,
ryfIE Awid swDn mnuK
` vwsqy hYrwnI pYdw kr skdIAW
iksy Kws aupwE jW h`T dI loV nhIN BwsdI[ mn nwl
hn, pr swieMsdwnW vwsqy ieh sB kuJ kudrq dy
lVweI qW AiBAwsI purS dI hmySw jwrI rihMdI hY
inXmW Anuswr Bwsdw hY, koeI hYrwnI vwlI g`l nhIN
pr nwm dI Et r`Kx vwilAW dI hr AvsQw ivc,
lgdI[ ieho Prk AigAwnI qy igAwnvwn purS ivc
hr hwlq ivc Akwl purK vloN shwieqw, rihnumweI
hn[ Awm lok Awqmw dy aucy AsUlW (Higher laws
qy hOslw APzweI huMdI rihMdI hY[ AiBAwsI purS dw
of Soul) nUM nw smJdy hoey, ienHW nUM krwmwq AwKdy
hr kdm vwihgurU dI myhr dy Awsry AgWh vDdw hY[
hn, pr igAwnvwn AiBAwsI vwsqy ieh swDwrn
AiBAwsI nUM AiBAws kmweI ivc bVy-bVy tply ldy

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


52
GtnwvW huMdIAW hn[ imstr AYfvrf kwrpYNtr (Mr. nhIN huMdI[ AwdmI suPny ivc jMmdw, AwXU bqIq krdw
Edward Carpenter) krwmwq sbMDI iek QW ilKdy Aqy mrdw hY[ bwby At`l jI ny Awpxy im`qr nUM
hn - surjIq krky, nwly Awpxy im`qr dw mOq sbMDI BulyKw
''There is nothing abnormal or miraculous dUr kr idqw, nwly lokW nUM swbq kr ky idKwieAw
about the matter, that faculties acquired are on ik duniAW dy iksy AwdmI nUM murdw smJ lYx nwl,
the whole the result of evolution and training aus dI izMdgI Kqm nhIN ho jWdI[ ijs nUM izMdgI
and they have distinct laws and an order of dI AslIAq dw igAwn ho jwvy, aus dy ieSwry nwl,
their own.'' Awqmw murdw srIr ivc iPr dwKl ho ky, nvyN isirEN
izMdgI bqIq kr skdI hY[ bwbw At`l jI nUM dy ipqw
ies mwmly sbMDI AnhoxI g`l jW krwmwq kuJ gurU hirgoibMd jI, ies vwsqy nwrwz nhIN sn hoey ik
nhIN huMdI, ieh SkqIAW kyvl lgwqwr AiBAws qy bwbw At`l jI ny vwihgurU jI dI slqnq ivc koeI
swDnW dw Pl huMdIAW hn Aqy ienHW dw Awpxw Kws Awpxy vloN nvW kwnUnM GV idqw sI, blik ies vwsqyy
kwnUMn Aqy islislw huMdw hY[ ik ijqny Kwn nvwb, AmIr A`gy nUM mrngy, aunHW nUM
ies sbMD ivc sRI mqI myrI bykr AYfI (Mary jIvn dIAW mMgW qy isPwrSW gurU Gr nUM qMg kirAw
Baker Eddy) ilKdy hn - krngIAW[
Miracle is that which is divinely natural but dUjw sb`b ieh sI ik sRI gurU nwnk dyv jI dI
must be learned humenly, a phenomenon of g`dI qy ipqw gurU dy mOjUd huMidAW ies iksm dIAW
Science.'' AwqmSkqIAW idKwxw, puq ` r vwsqy AXog sI[ gur- U ipqw
ny ikhw - iek imAwn ivc do qlvwrW nhIN rih
aulQw - krwmwq auh hY jo, Awqmk idRStIkox
skdIAW[ AwigAwkwrI puq ` r ny ijs qrHW ijaUNdy jI aucy
nwl swDwrx jW kudrqI hovy, pr mwnsk Akl rwhIN
Awqmk AsUl dI hsqI nUM swbq kIqw sI ik Awqmw
smJI jwvy, swieMs dI iek Gtnw hY -
mr nhIN skdI, ausy qrHW dUjy Awqmk AsUl nUM swbq
The world is made up of innumerable kIqw ik Awqmw jd cwhy Awpxy srIr qoN AwpxI KuSI
plane of consciousness and each has its own nwl Alihdw ho skdI hY[ gurU hirgoibMd jI Aqy hor
distinct laws, the laws of one plane do not hold swry gurU swihbwn, keI vwrI AwpxI izMdgIAW ivc aucy
good for another. A miracle is nothing but a Awqmk AsUlW nUM vrq ky ienHW dI hsqI dw sbUq
sudden escent, a bursting forth of another idMdy rhy hn[ AsIN ieiqhws ivc keI pUrn is`KW dw
conciousness and its powers into this plane of aucy Awqmk AsUlW nUM loV Anuswr vrqx dw Awm
matter. There is precipitation upon the mate- izkr pVHdy hW[ krwmwqW vwihgurU dy iksy AsUl nUM BMg
rial machanism of the machanism of a higher nhIN krdIAW blik vwihgurU dy bxwey aucy Awqmk
plane. The result we call a miracle, because AsUlW dI hoNd dI dlIl huMdIAW hn[
we see a sudden alteration, an abrupt interfer-
bMdgI krn vwly purSW nUM aucy Awqmk AsUlW dw
ence with the natural laws of our own ordinary
igAwn suBwivk hI hud M w rihMdw hY, ijauN-ijauN ienHW dI
range but the reason and order of it we do not
BulyKy dI A`K KulHdI hY, iqauN-iqauN ieh Awpxy AMdr
know are see, because the source of the
Awqmk SkqIAW mihsUs krdy jWdy hn Aqy iek
miracle is in another plane, (Conversation with
AYsI AvsQw ivc phuMcdy hn jd sB irDIAW is`DIAW
the mother of Sri Arbindo's Ashram.
nUM Awpxw h`Q bMnHI gulwm dyKdy hn[
bwbw At`l jI ny Awpxy im`qr nUM jo ik s`p mwieAw dwsI Bgqw kI kwr kmwvY ] AMg - 231
lVn dy kwrn dunIAW dy iKAwl ivc mr cu`kw sI, nv inDI ATwrh isDI ipCY lgIAw iPrih
Awvwz mwr ky surjIq kr idqw[ Awm dunIAW ny iesnUM jo hir ihrdY sdw vswie ] AMg - 649
krwmwq smijAw, pr bwby At`l vwsqy jW aunHW vrgI
Awqmk AvsQw dy purSW vwsqy ieh koeI AcMBy vwlI ismrn AiBAwsI nUM bVIAW bVIAW krwmwqW
g`l nhIN sI[ AYsy mhWpurSW nUM swDwrn qOr qy pqw krn dI smrQw hwsl ho jWdI hY, pr Awm qOr qy
huMdw hY ik Awqmw kdI nhIN mrdI, izMdgI kdI Kqm gurU Gr ivc ienHW qwkqW vl vDyry iDAwn dyxw jW

'Awqm mwrg' 53 sqMbr, 2011


ienHW nwl moh pwxw vrijAw igAw hY[ such things are possible and teach them the
iriD isiD sBu mohu hY nwmu n vsY min Awie ] greatness of God.'' So he said, Take away
AMg - 593 the table, but only the table, let the tablecloth
jy AiBAwsI krwmwqW dyKx idKwx ivc lg jwvy remain as it is with all the dishes upon it.''
The disciples cried out. Oh that cannot be
qW aus dI Awqmk qr`kI ruk jWdI hY Aqy bhuqI
done, every thing will fall down. But he in-
vwrI AiBmwn jW haumY dw rog sgoN v`D jWdw hY, ijsnUM
mwrnw hI bMdgI dw inSwnw hY[ ies vwsqy ies sisted and they removed the table from un-
der the cloth. Look, the miracle. The cloth
AvsQw nUM sMBwl ky r`Kxw qy vrqxw cwhIdw hY[
and all that was upon it remained there just
Awaux vwlIAW GtnwvW dw pihloN hI pqw lg as though the table was undermeath, But all
jwxw, dUsry dy idl dI g`l buJ lYxI, ijsnUM ipAwr of a sudden master jumped and rushed out
krnw aus dw Awpxy qy moihq ho jwxw, ijs qy nwrwz screaming and crying ''Never more shall I
hoxw aus ny rogI ho jwxw jwxw, jo idl ieiCAw DwrnI have a disciple, never more, Woe is me! I
auh pUrI ho jwxI, ijsnUM Xwd krnw aus dw Awx have betrayed my God. His heart was on
imlxw, ijs vl nzr krky qkxw, aus dw A`KIAW fire. He had used the divine power for self-
nIvIAW pw lYxw, ijs bImwr nUM cwhxw ik rwzI ho ish ends.
jwvy, aus dw rwzI ho jwxw - ies iksm dIAW AnykW
CotIAW-CotIAW qwkqW mwmUlI AvsQw dy AiBAwsIAW This does not mean that there is no use
ivc vI pRgt ho jWdIAW hn[ ies iksm dy gurmuKW for them (powers). But they have to be used
in the same way as they come. They come by
A`gy iehI bynqI hY ik ijQoN qk ho sky Awqmk
qwkqW nUM Awpxy zwqI Pwiedy vwsqy jW iksy dy nukswn union with divine. They must be used by the
vwsqy nhIN vrqxw cwhIdw[ nhIN qW aunWH dw idl ienHW will Divine and not for display.
qwkqW ivc hI Atk jwvygw Aqy rUhwnI qr`kI bMd jd qk AiBAwsI nUM vwihgurU dy inrgux srUp dw
ho jwvygI, ijs krky ieh qwkqW vI jWdIAW rihxgiAW kwPI igAwn nw ho jwvy, qd qk ausnUM ir`DIAW-is`DIAW
Aqy kIqI kmweI vI insPl ho jwvygI[ hW, praupkwr krwmwqW qoN bVw bcxw cwhIdw hY[ ieh AiBAws dy
vwsqy kdI kdI mhWpurK AwpxIAW Awqmk qwkqW dI vDx nwl vDIAW jWdIAW hn Aqy AiBAwsI nUM iKcW
vrqoN kr vI lYNdy hn[ idKwvy vwsqy jW KudgrzI pw-pw ky AwKrI prm AwnMd dI pdvI ivc iesiQq
vwsqy krwmwq dyKxI idKwxI hI hwnIkwrk hY[ ies hoxoN rokdIAW rihMdIAW hn[
sbMD ivc iek mhwqmw ilKdy hn - s`c dI pRwpqI iek aucy phwV dI cotI qy phuc M xw
Ambition has been the undoing, of many hY[ AiBAwsI ijauN-ijauN cVHdw hY, iqauN-iqauN aus dI
Yogis. That canker can hide long. Many people Qkwn vDdI hY Aqy TMfI hvw dy bulHy, sMGxy drKqW
start on the Path without any sense of it. But dy JuMf, pwxI dy cSmy, kUlW, swey ausnUM Awpxy vl
when they get powers, their ambition rises up, iKcdy qy pRyrdy hn[ irDIAW-isDIAW Q`ky hoey AiBAwsI
all the more violently because it had not been nUM jlvy ivKw ky, AwpxI vl bulWdIAW qy pRr y dIAW hn[
thrown out in the begining. jo AiBAwsI ienHW dy jwl ivc Ps jwx auh phwV dI
A story is told of a Yogi who had attained aucI, AwKrI cotI qy phuMcxoN rih jWdy hn[ ies
AvsQw ivc mumikn hY ik aunHW dw idl ieqnw KuBy
wonderful powers. He was invited by his dis-
ik auqlI cotI jW inrgux Akwl purK ivc lInqw dw
ciples to a great dinner. It was served on a big
low table. The disciples asked their Master to iKAwl hI Bu`l jwvy Aqy bjwey auqy cVHn dy hyTW
mwieAw dy jwl vl iPr rucIAW Ps jwx, ies vwsqy
show his power in some way. He knew he
ies AwKrI AvsQw ivc AiBAwsI nUM bVw Kbrdwr
should not, but the seed of ambition was there
in him and he thought ''After all it is a very qy huiSAwr rihxw cwhIdw hY[ ies AvsQw vwsqy
sunihrI AsUl iehI hY ik Awpxy svwrQ, idKwvy jW
innocent thing and it may prove to them that
iksy nUM nukswn phuc
M wx vwsqy irDIAW-is`DIAW, krwmwqW
dI vrqoN iblkul nw(-------)
kIqI jwvy[ ies AvsQw qoN
lMiGAW hoieAw suBwgI gurmuK mwieAw nUM aukw iqAwg
'Awqm mwrg' sqMbr, 2011
54 ky bRhm ivc sdw leI lIn ho jWdw hY[
sqvMq kOr
BweI swihb BweI vIr isM G

pMfq jI duAwnI vyK ky gd gd ho gey sy, iek qW


(lVI joVn leI dyKo, Agsq AMk, pMnw - 64) Awp v`l Awey hI lokIN G`t sn, dUsry koeI AweI,
Swhpur iek aucy irVIey qy bVw suQrw ipMf hY, iesdy pw cOlw dw Dr geI, koeI l`p Awtw r`K geI, iksy
lwgy rwvI phwVW dIAW vil`KW Jwg ky Kul ` yH dyS pYr pwaux A`T kOfIAW, iksy bVI m`l mwrI qW iek pYsw Dr
dI pihl kdmI krdI hY[ Swhpur rwvI dy pwxIAW qoN idqw[ pMfq jI socx ik ieh suBwg mweI kox hY jo
koeI do qRY sO Pu`t aucw hY qy rwvI dy pwxIAW qk A`pVn hY grIbI vys ivc, pr dysxw duAwnI DrI sU? pMfq
leI ipMf qoN rwvI q`k iek gaU Gwt rsqw hY, ieh rwhy jI ny ieho ijhIAW socW soc ky AMq kQw suxweI qy
auqr ky TMFy TMFy pwxI vih rhy sn qy ie`Qy pwxIAW dy Pyr Awdr nwl puiCAw - bIbI! qUM iesy swfy Swhpur
iknwry Cotw ijhw, bhuq in`kw ijhw mYdwn bI hY, ij`Qy bYT igrW dI hYN? A`gy kdI eyQy q`kI qW nhIN?
ky vgdy pwxIAW dy drSn dw AnMd lY skIdw hY[ ieh mweI ny ies dw au~qr dyxw nw cwihAw qy pMfq
itkwxw dyKx nUM bVw rmxIk hY[ ies QwvyN auprvwr AYn dI g`l ivcoN tu`k ky pu`iCAw - ''pMfq jI! kI qusIN
rwvI dy iknwry ArQwq ieDroN igAw aurwrl pwsy v`l, h`Q bI dyK lYNdy ho?'' pMfq ny h`s ky ikhw, ''qy hor
pwxIAW qoN is`Dw aupr nUM, aucy iknwry - kdy iek iklHw mweI kI AsIN v`Cy cwrdy rhy hW? ieho qW swfw kMm
sI, jo Fih cùkw hY[ ies dw iek burj Ajy qk slwmq hoieAw[''
KVHw hY, ies burj qoN vgdy pwxI l`gB`g do sO Pu`t hyTW
nUM hn[ ies burj ivcoN hyTW vgdy sIql pwxIAW nUM q`ko
mweI ny s`jw h`Q A`gy kIqw, qW pMfq ny ikhw,
qy AwK 'Jwq suhxIey! qW suhxI rwvI dI Jwq klyjw Twr
qIvIN dw K`bw h`Q dyKIdw hY[''
idMdI hY[ srnweIAW qy qrn vwly lokIN hyTW Ajb nzwrW mweI ny K`bw h`Q A`gy kIqw[ pMfq jI kdy h`Q
idKwldy hn[ pwrly pwsy phwVIAW qoN suMdrqw dw AnoKw v`l dyKx kdy kuC ihswb krn kdy m`Qy qy A`KW v`l
Jlkw v`jdw hY[ ies burj qoN auh purwxy Koly kuC hor bI nIJ lwaux, AwKr boly, mweI! vydn hY koeI vydn,
pey hn[ murwd pu`gx vwlI hY['' Pyr Awpxy bugcy ivcoN kuMflI
kWf cOvIvW k`F ky su`tIEsu, mweI! mYN h`Q vI vyKdw hW, joqS bI
piVHAw hW, rml BI jwxdw hW, dyK! mYN swry tyvy lw
ies QwvyN hux swfy nvyN jQy dw hOrl Bys vtw ky d`sdw hW[ qyry kSt sn kSt[ auiKAweI, hux
ky A`piVAw hY, Aqy burj dy auryH jo KMfr qy purwxw murwd hY, imlx hI vwlI.............hY! b`s! jy mweI ho
KUh ijhw hY auQy Pyrw mwr, burj q`k, Pyr gaU Gwt p`ky pqy cwhyN qW AwpxI jnm p`qRI jW tyvw ilAw, jW
rsqy au~qr hyTW jl dy iknwry c`kr lw, au~pr ipMf TIk smW GVI muhq pl iCn jnm dI d`s qW mYN
dy ierd igrd c`kr lw, muV ky fyry jw A`piVAw hY[ ihswb lw ky d`sW[''
fyrw ies QwauN qoN koh ku Br aury ndI dy pws hyTwV
iek auhly vwr QwvyN ipAw sI[ swrI vwkPI jo ieh mweI ny iek hor tkw pMifq A`gy DirAw qy TMGw
lY ky AwieAw qy dy sikAw aus mUjb ivcwr krky sweIN swh Br ky AwiKAw - pMfq jI kuC ivdYgI BI jwxdy
jI ArQwq qyj kOr jI phwVnW vwlw rMg FMg bxw ky ho?
Agly idn svyry hI tur pey[ igrw Swhpur dy lokIN pMfq - mweI! ivdYgI qW mYN nhIN jwxdw, pr
nhwaux Dox qy pwxI lYx leI gwgrW cu`kI rwvI v`l jy quswnUM koeI Ahur hovy, Kyd hovy qW vYd pws iljw
nUM auqrdy cVHdy iek suAwdlw drSn dy rhy sn[ ieh skdw hW, swfy ipMf Krw Krw iek vYd rihMdw hY[
is`DI gaU Gwt rsqw auqr ky jl dy iknwry geI[ A`gy
mweI - auh vI pMfq hY koeI? Awpxw Brw BweI
iek iqauhwr sI, lokIN nhw Do ieSnwn kr rhy sI[
jwx pCwx, koeI ieqbwr vwlw mwxUM hY?
jgHw jgHw bRwhmx cONkIAW fwh ky bYTy sn, cONkIAW dy
Aws pws lokIN bI bYTy sn[ koeI kpVy pw irhw sI, pMfq - nhIN, pMfq qW nhIN, pr hY Krw Krw,
koeI lwh irhw sI, kQw bI iksy QW ho rhI sI, qyj iJkW dw is`K hY, pr hY pUrw, inrGMt, suSrq piVHAw
kOr vI, jw ky ieklvMjy nhwqI, iPr iek iek`lw bYTw hY, myrw p`kw jwxU hY, ipAwr vwlw bMdw hY[
bRwhmx qwV ky ausdI cONkI dy pws jw bYTI qy iek mweI - igrW dy ivc rihMdw hY? nwm?
duAwnI ausdy A`gy Dr ky bolI - dyvqw jI! kQw suxwE?

'Awqm mwrg' 55 sqMbr, 2011


pMfq (hux phwVI boilAw) - qusW nwmy ju kI AMmI vIr imlw dy[''
krnw hY? mYN jo lYeI c`lWgw nwl[
AYaNu Ardws krdI cup ` ho geI[ Pyr glw KuilHAw
mweI - pr qd BI? im`TI im`TI Duin inklI gwxyN dI -
pMfq (Asmwn v`l q`k ky) - nW sU...........dyKo DIAW dy idl Ku`sx mwey! dUr geIAW nI mwvW[
Blw ijhw......nW sU lwl....rqn isMG, hW AOh vyK dUr geIAW nw prqIAW hwey! dUr geIAW nI mwvW[
KW.....(nIJ lw ky) Eho hY!.....AOh ausdI dyvI iesqRI AWdrW klvl ho ho tu`tx, BYxW ibnw BrwvW[
nhw ky Aw rhI hY, QOh bwby nwnk dI bwxI pVHdI dUr gey nI vIr ijnHW dy, dUr geIAW nI mwvW[
Aw rhI hY, AOh q`ko nw[ ivcwrI kdy nhIN h`sI!.....) ivCuV Pyr n imlIAW mwvW, dUr geIAW jo mwvW[
TMFw swh lY ky) kdy nhIN aupr q`kI, kd nhIN m`Qw vIr ivCoVw kihr ivCoVw, BYxW nwl BrwvW[
ivMgw hoieAw[ jW bwxI pVHdI hY, jW cu`p cwp Aw DIAW hwvy Br Br mu`kIAW, imlIAW Pyr n mwvW[
muhwrI qRp qRp ro pYNdI hY[ kdy Awpxy Gry AMdr koeI vIrw! vIrw! ruMnI vIrw! vIrw vIrw gwvW[
ibrhVy gwauNdI hY, p`Qr mom huMdy hn, ivXogn hY koeI vIr ivCuMnI dy Aw jw virw! Aw vIrw! gl lwvW[
pr hY pqIbRqw dyvI rUp, dyv krky pqI nUM pUjdI hY, mwvW bwJoN jivx AOKw, AOKw bwJ BrwvW[ vIr
KrI KrI hY, iesy dw pqI vYd hY[ ivCuMnIAW jIx n BYxw, Swlw! mYN mr jwvW[
DIAW dy idl Gwiel mwey! dUr geIAW nI mwvW[
mweI ny do pYsy pMfq jI A`gy hor Dry qy au~T dUr geIAW nw prqIAW hwey! dUr geIAW nI mwvW[
ky qur peI, pMfq jI bI CyqI-CyqI muhry ho tury[ aus
cu`p ho geI...............Pyr bolI -
sMgmrmr vrgI ic`tI, lhU dI lwlI qoN au~kI swP, il`sy
pr itkvyN ichry vwlI kwkI pws jw ky AwKx l`gy hYN! vwihgur!U dwqw! sWeIN! DMn gurU nwnk! sWeIAW!
- dyvI! ieh mweI kuC ivdgI dI loVvMd hY, swfy imhr, imhr, imhr[ mYN iPr vYrwg ivc clI geI,
crnW dI bVI pRm y x hY, cMgI audwr Awqmw hY, mYN ienHW mYN qW rzw mMn KVoqI sW, bwpU jI Awp dy dr cly
nUM isMG jI dw pqw d`isAw hY[ Gr c`ly ho qW nwl gey, mYN h`QIN tory[ auh hsdy hsdy gey mYnUM gl lw
leI jwE, isMG hurW nUM swfI isPwrS vI pw dyxI, AsIN ly ipAr dy ky tury, mYnUM kihr ivCoVw hY bwpU jI dw,
Awp bI aunHW nUM AwKWgy[ A`j iqhwr dw idn hY, sB pr dwqw! dyK, auh qyry dyS gey, mYnUM pqw hY qyry dyS
koeI AsvMd hY, nhIN qW AsIN Awp hI A`KIAW prny gey, Awpxy Gr gey; auh suKI hn, qyry dr dy kIrqn
tur ky nwl jWdy['' ivc AwnMd hn, mYnUM ipAwr Byjdy hn, ivCoVw hY mYnUM,
bIbI ny nW pMfq vl A`K prq ky if`Tw qy nw pr pqw hY mYnUM ik auh ik`Qy hn[ mYN aunHW dw hwvw
mweI v`l, K`by h`Q dI auNgl nwl mweI nUM nwl Awaux nhIN kIqw, pr r`bw jIE q`ko nw, myry inmwxI dy mn
dI sYnq kIqI, mwVw ijhw isr ihlwXw qy Awpxy rwhy qy imhr kIrE! mW qy vIr dw pqw nhIN ik`Qy gey?
isAwly dI itkvIN tor vwlI ndI vWg sihjy sihjy iks hwl hn? iknHW kihrW dy mUMh hn? kI j`Pr
turI geI[ phwVI kUlH dy pwxIAW dy gIitAW pr jwldy hn? ju`g bIq gey, Qhu nhIN, hwie kI krdy
turidAW ivpl pl pl, ivpl pl pl dI mDur Dun hoxgy vil`KW ivc, sWeIN jIE! eyho Su`D G`l idE nw
vWg suKmnI dw pwT ijvyN krdI Aw rhI sI iqvyN im`Ty jo Awpxy dyS A`pV pey hn, iPr myry idl dw Gwau
im`Ty Txu`ikAW ivc pwT krdI turI clI geI[ mweI Br jwvy, myry klyjy sMqoK Aw jwvy[ by pqw ivCoVw,
BI mgry mgr geI - cVHweI cVH ky kwkI iek pwsy kihrW khwrW dy qOKly, mYN ikM\ jIvW? rzw! qyrI rzw!!
ho geI, iek in`ky ijhy QVHy 'qy bYT geI - myrI Bu`l qy iKmw, hW, dwqw! myrI aukweI, myrI Bu`l qy
irMj nw hoivE, mYN inmwxI b`cI hW Awp dI[ myry jyry
sB qy aUc qw kI soBw bnI ] qy - myry jqn lw lw kIqy jory qy - mYnUM SwbwSy
nwnk ieh guix nwmu suKmnI ] AMg - 296 dyivE[ hy bKiSMd ipAwrW vwly! myrI Bu`l myrw suBwv
pVH ky Bog pwieAw, Ardwsw soiDAw, m`Qw tyikAw, hY, myrw ADUrwpn hY, myrI hMBlw mwrn dI, au~cy hox
ArSW v`l, q`kI nYx Br Awey qy bolI - dI cwh, myry h`Q pYr mwrn dI, au~cy hox dI cwh,
dwqw! ArSW dy dwqw! myry h`Q pYr mwr ky iksy vyly iT`lH ky qr pYxdI phuMc
qrly hn[ myry inqwxy qwx dy, so qusIN myry inqwx dy
jhW jhW Kwlsw jI swihb qhW qhW r`iCAw isr h`Q PyirE idlwsw dyivE[ mYN vIr ivCuMnI AMmI
irAwieq' swrw pMQ Ardws krdw hY, mYN krdI hW, ivCuVI bwlI nUM AwpxI CwqI nwl lwE, Awpxy AMimRq
myrI mW, myry inAwxy, ivCuVy vIr qy aus dI pwlkw dI coNdy bùlWH nwl myrw m`Qw cumM No [ hy vwihgurU ipAwry ipqw!
r`iCAw irAwieq kr[ hW kr dwqw! kr myl, iek vyr myry A`QrU Bry nYxW nUM cumM , myrI kMfI qy h`Q Pyr, AwK,

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


56
qUM myrI godI hYN, mYN qyrw hW, qyrw mYN hW[ hW dwqw! qUM mweI - Awp dw ivAwh mYQoN ip`CoN hoieAw hY,
myrw hohu, qUM mYnUM Awpxw, AwpxI god iKfw[ ies krky Awp mYnUM nhIN is\wxdy[ bIbI jy mYnUM vyKdI
ieauN kUkdI kUkdI kUMj au~TI, Gr nUM tur peI, qW Kbry isAwx hI lYNdI, pr auh Awpxy vYrwg ivc
nhIN nzr Br q`ikAw ik kOx hY jo myry nwl hY, rumky myry v`l prq ky BI nhIN q`kI[
rumky Gr A`pV geI qy mweIN (qyj kOr) nYx CmW Cm vYd (bhuq qR`bHk ky, iPr SOk nwl q`k ky) -
kyrdI mgry mgr turI geI[ h`Cw, qW Awp Awpxy ho, iPr Awp qs`lI nwl AwpxI
g`lbwq d`s idE?
igrW dy iek suhxy pwsy vYd jI dw Gr sI, Gr
dy bwhrly pwsy aunHW dI vYdygI dI koTVI sI, nwl lMmI mweI - mYN bIbI dI mweI dI sKI qy ienHW dI
ifauFI[ ies ifaUFI QwxI auh AMdr lMG ky mMjy qy iKfwvI hW[
jw lytI qy sON geI[ ieDr mweI vYd jI dy pws AYauN vYd - pun
M w, pun
M W, pun
M w......? hW (C`q v`l q`k ky)
jw bYTI ijvyN mrIz hkImW pws bYTdy hn[ vYd jI ny puMnW bI qW nwly kYd peI sI?
Awdr nwl pui` CAw - AwE mweI jI! kI Kycl hY? ik`QNo
Awey ho?'' mweI - jIau jI! puMnW, kdy puMnW inKu`tI puMnW ho
geI sI pr hux pyr puMnW vwlI puMnW mYN hI hW[
mweI - vYd jI! mYN zrw iek`ilAW g`l krnI hY,
ie`Qy hor lokIN AwauNdy jWdy hoxgy? vYd - (dovyN h`Q joV ky, sIs Jukw ky, rsIly
nYxW nwl q`k ky) jIau Awey, DMn Bwg! DMn dwqw! DMn
vYd - jy koeI AYsI Kycl hY qW v`Kry cly cldy gur!U DMn myrw suhxI klgI vwlw! DMn! idE suK sunh
y ,y
hW, pr A`j iqauhwr hY qy lokIN nHwaux gey hoey hn, TMF vrqwE?
A`j iksy fwFy AOKI vwly hI Awauxw hY, so ivhl hY
qy qusIN ie`Qy BI g`lbwq kr skdy ho[ mweI - vYd jI! bIbI dI mweI Awpxy Srm Drm
is`KI isdk ivc swbq, APgwinsqwn ivc qlvwr dI
mweI - mYN zrw pùC puCw krny hn qy Pyr AwpxI pOVI cVH ky s`cKMf jw vsI hY[
iviQAw kihxI hY, Awp kwhly nw pYso?
vYd (nYx mIt ky) - vwh vwh! siqgur!U DMn, DMn,
vYd - mweI jI! vYd kI qy kwhly pYxw kIh? DMn qUM dwqw! Sukr, Sukr, Sukr! DMn is`KI, DMn is`KI,
rogI dI jIB qy vYd dy kMn kudrq vloN hI vfyry huMdy DMn is`KI! (ArSW vl q`k ky) - AMmI! qyrw siqgurW
hn[ dy crnW ivc invws qYnUM dr Twk nw pvy, qyry leI
mweI - Awp dw hI nwm lwl rqn isMG hY? sB dr Ku`lHy, AMmI! qUM DMn[
vYd - jI hW[ mweI (nYx Br ky) - pr bytw jI! S`qrUjIq isMG
dw bytw jIauNdw hY, dyS Aw igAw hY shI slwmq, kwvW
mweI - Awp hI S`qrUjIq isMG jI dy jvweI ho? dy AwlHxy pl ky koiel dw b`cw Gr Aw igAw hY, hW
vYd (qR`bHk ky) jI...........hW[ jvwn g`BrU ho ky, is`KI isdk ivc jIau ipAw qy hux
iqAwr br iqAwr Kwlsw ho ky Aw igAw hY dyS[
mweI - mYN by-AdbI kr rhI hW, pr myrw kMm
gUrU kry suKdweI hosI[ vYd - vwh vw Sukr! vwh vw Sukr! DMn lwj
pwl siqgurU! DMn ibrd bwxy dIAW SrmW vwlw myry
vYd (soc ivcoN inkl ky) - jI hW, Blw hovy
Awpxw vwihgurU! DMn bKiSMd dwqw! imhr! imhr!
AwKo?
jIAdwn dyx vwlw, moey jIvwlky Awn, Swn, AxK,
mweI - kI ies bIbI dw inAwxw vIr qy mwqw gYrq, bl swhs dyx vwlw dwqw gurU! hW, bwt Gwt
kYd pY ky kwbl cly gey sy? shweI, ibKVy ivc r`iCAw irAwieq krn vwlw, DMn!
vYd (GUrky, q`k ky) - jI bhuq icrW dI g`l (mweI v`l q`k ky) AMmW jI nUM jy Kycl nw hovy qW
hY[ swrI iviQAw cw suxwE, jo mn nUM mn dI hYrwnIN qoN
bI cYn Aw jwvy[
mweI - ieh bIbI dirAw qoN bVy vYrwg krdI
AweI hY, AwpxI dyvI mwqw qy vIr dw[ mweI - bytw jIE! bIbI ivAwkul AMdr geI hY,
sI qW hux Pyr rzw dy ipAwr ivc, pr sI vYrwg
vYd - qusIN ielwj vwsqy Awey ho, ieh pu`Cxw ivc, cMgw hovy ik ausnUM bI d`s ky TMF pwvW[ isr
quswfIAW kIh hn? vrqI qy h`f bIqI swrI mYN dohW nUM k`TI suxwvW?

'Awqm mwrg' 57 sqMbr, 2011


vYd - TIk hY, pr lwl mn nUM kdy kdy ies ivCuVy imly[ AlWbw isMG dI pMjwbI jo Ajy pUrI qW
ipAwr dy roVH dw dOrw pYNdw hY, qd mgroN bVI inFwl nhIN sI, pr mqlb swrn vwlI sI, APgwnI lihjy
ho jWdI hY, ies hwl ivc ausnUM hwl d`sxw aus leI ivc fwFI im`TI im`TI l`gy[ pr lwl rqn isMG jI
Asih hovygw, KuSI bI qy iviQAw dI drdnwkI bI[ PwrsI dy jwxUM sy, ipAwrW dy Bwv PwrsI ivc cMgy KùlHy
so qu s IN bY T o qy mY N AM d r jw ky au n H W nU M zrw qy Akih rsW dy sMgm hoey[
dvwaulimsk (ksqUrI qoN bxI ie`k dvweI dw nwm hY, AMmW dw imlwp
jo idl idmwg dI qwkq leI hkIm vrqdy hn) dy
AwvW, jo jrw qwkq ivc ho jwvy[ Pyr bIbI bwbq slwh krky ieho TihrI ik lwl
rqn isMG sihjy sihjy bIbI nUM Kbr suxwvy qy jdoN
so vYd jI AMdr gey qW bIbI GUk su`qI peI sI, q`k vIr imlwp dI KuSI BYx sih skx jogI ho jwvy,
nbz, A`KW, dMd, svws qoN aunhW qs`lI kr leI ik qdoN imlwp hov[y ies g`l pr vYd jI ny do idn lwey,
gS nhIN, dMdx nhIN, suK dI nINdy su`qI peI hY, so swry hwl fwFI Akl nwl suxwey[ aus virhW dI Bu`K
Awp aus nUM Afol peI CoV ky Pyr Aw gey, pr fUMGI nUM sihjy sihjy, nrm nrm, sihMdy sihMdy bcnW ivc
soc ivc sn[ ipAwirAW dy du`KW dI Shwdq dy KlwsI dI so suxweI[
vYd - mweI jI! lwlmn itkI hoeI hY qy hW bIbI, ijs nUM pqI jI lwf nwl qy ausdy ibrhI mn
s`cI, kI Awp gurmqy vyly A`pVy swE ik mgroN? nUM sdw ipAwr-Jrnwt nwl auicAW r`Kx vwsqy lwl
mn s`idAw krdy sn, vIr imlwp leI iqAwr ho geI[
mweI - AYn vyly isr, qy hW CykVly idn ivc
pihlW lwl mn nUM Gr Aw ky AMmW qyj kOr imlI, ies
Swml bI hoey sW, EQy hI bcVw jI ny AMimRq CikAw
dw ichrw bhuq bdl cu`kw sI, pr lwl mn ny nuhwr
hY[vYd - qW Awp nUM gupboly dw pqw hosI, mYnUM bI s`dw
qy nkS isAwx ley[ AMmW AMmW krky gl cMbV geI[
sI pr eyQy kuC pMQk kwrj hI AYsw sI ik jw nhIN
cwhy vYd jI ny ikqny aupwau kIqy sy, pr qd bI lwl
sikAw[
mn aus ipAw Putwly ivc j`PI ivc by-suD ho geI[
mweI - qW Awp pMQ ivc iSromxI lokW ivcoN hY, bIbI bVy nwzuk mn qy nwzuk srIr vwlI sI, sihjy
Awp nUM bI qW pqw hY, pqy vwly nUM d`sxw mnHy nhIN sihjy hoS ivc AweI, mW dw mUMh baury vW|UM q`kdI
qy Awp AwpxI qs`lI leI puC
` dy ho, bytw jIE! (muskrw gly jw cMbVdI, muV muV byv`s ho kdy m`Qw kdy h`Q
ky) gupbolw AYqkI dw jgq dy irzk dw nwm sI - cuMmdI qy nYx Br Br AwKdI - AMmI....AMmI....AMmI!
rjqpx[ jd hoS itkwxy AweI qW iek fUMGw swh Br ky bolI-
vYd jI dy nYx dmk auTy, mn mMfl in`kI in`kI sWeIAW ji! mYnUM mW ivCoVy ny virhW b`DI Gwiel
auT rhI sMsy bdlI qoN swP ho igAw, ipAwr Ku`lHw ho kIqw hY, pr dyKo AMmIN dy qsIhy sux ky, mOq sux ky
cmikAw[ myry GwvW nUM koeI AYsw cIr iml igAw hY ik kdy nw
rwzI hox vwlw idl zKm Br AwieAw hY, pIV hoeI,
vYd - TIk hY, mwqw jI! iKmw krnw, smyN ibKVy pr hux mYnUM TMF pY geI hY[ myrI mW dr Gr A`pVI
hn qy swfI sB dI jwn sdw qlI qy hY, ies krky hoeI hY, mYN mUrK nw jwx ky roeI, roeI, roeI, pr AMmIN
PUk PUk ky kdm DrIdy hn[ bwpU jI qoN BI pihlW vwihgurU dy dyS ijQy mOq kdy
mweI - koeI nhIN bytw jIE! slwmqI eysy ivc nhIN jw skdI, EQy A`pVI hoeI hY[ hW hux mYnUM TMF
hY[ pY geI hY[ mYnUM ivCoVw hY, pr hux mYnUM Gbrw, kSt
AJ`l fob nhIN[ (aupr q`k ky) jIE myrI AMmI jIE!
hux mweI jI ny mu`F qoN lY ky vYd pws A`pVn dwqy dy dyS! hux qW ivCoVw hY nw, mYN Aw imlWgI[ mYnUM
q`k dI swrI iviQAw kih suxweI[ auh c`up cwp bYTw TMF pY geI jo myrI mW swfy vwihgurU dy swjy qlvwr
soc ivc itkAw qy BwvW vlvilAW qoN s`Kxw l`gdw dy Gwt qoN lMG ky ArSW ivc phuMc geI hY, suKI hY,
is`K suxdw irhw, pr auh AYauN AMdroN jIauNdw sI ik suKI rhy[ suKI rho, AMmI jI! bwpU jI!
mwnoN mGdy koly jwx ky dbw r`Ky hn[
hW myrI pwlx vwlI mwey! qUM iml geI hYN, qUM
vYd iek vwrI Pyr AMdr igAw, bIbI itkI hoeI mW hY nw! mW hYN qUM (gl l`g ky TofI nUM PV ky) bol
sI, ieh qs`lI krky vYd bwhr AwXw qy mweI dy nwl ky AMmW! qUM hY nw AMmW[
AlWbw isMG dy fyry A`piVAw[ mweI jI ny swrI iviQAw
AlWbw isMG nUM d`sI[ doie lMmIAW iv`QW ivc ply pr mweI - jIau! b`cw jIau! myrw hor kOx? qUM qy
swkwdwrI nwl by-mlUMmy joVy gey, Aiv~CV ipAwry A`j qyrw vIr A`KW dy qwry[

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


58
lwl mn - AMmW! hux mYnUM vIr dI CwqI nwl lw is\wqy, ibjlI dI PurqI nwl au~TI au~fI qy jw cMmVI
dy[ Gut
` ky AMmIN jwey nwl imlw dyh[ hW auh cMd vrgw vIrn nUM[ Brw dIAW klweIAW byvsIAW BYx dy duAwly
m`Qw suMGw dyh, auh AMmI dy nYxW vrgy nYx myry nYxW cMbV geIAW, cMbV ky dovyN mwqw ipqw dy ijgr dy
nwl iek nzr kr dyh[ auh myrI mW dy ijgr dw toty hW iek somy dy do rO, hW iek qn dy iek hoey
tukVw myry ies qVPdy qVPdy nwl Cuhw dyh jo vIr do tukVy, jo qrsdy, qVPdy, imlx locdy sy imly, imly
BYx ieko mW dy do ivCVy 'ijgr tukVy' iml ky iek ik cMbVy? hwey! srIrW dI iv`Q nUM mytx vwlI cMbV
hox[ hW, auh myry mgrUr isr vwly bwpU jI dy srIr dI cMbV - hW SudweI cMbV hI - iek SY hY, pr
qoN aupijAw sI[ hW, myry vIr dw gumwnI sIs, AxKW ieh myly iesy vyly srIr dI suD nUM t`p gey[ srIr
Aqy gYrqW vwlw sIs, loNhdI BYx dI CwqI nwl lw ky bysuD ho gey, rUh nUM imlI rUh[ 'vIr-rUh' BYx rUh,
virhW dI DuKdI CwqI Twr dyh, sIq krn dyh, TwrW pMGr ky, ipGl ky, paux rUp ho ky au~f ky, iksy hor
pw dyh, sIAwreINry rI[ dyS jw ky iksy AmrI vyl ivc iml geIAW[ Awh!
lM m I mlH w r dI Du n I ivc 'sINAfweIeNry rI, ArSW dy iduqy s`cy suc ipAwrW au~qy Pul vrKw krn
sIArweINey rI'' kihMdI mW dI CwqI nwl l`gI Pyr by- vwly idsdy nhIN pr ipAwr-Puhwr v`s rhI hY, vIr
surq ho geI[ BYx dy imlwp-bysuD byhoS piv`qr rUhW dy myilAW prn
Asmwn qoN zrUr pivqrqw dy qy id`b sugMDI dy Pu`l
vYd jI ny hux AMbr, ksqrUI qy kysr nUM iek`iTAW vrs rhy hn, koeI AgMmI rs-Puhwr pY rhI hY, koeI
rlw ky bxweI idl qwkq dI duAweI zrw ku jIB qy Axif`Tw suAwd Cw irhw hY - sIql, im`Tw-im`Tw, SWq
r`KI h`Q Jswey, qW Pyr kuJ icr bwAd hoS qy qkVweI SWq[ pws bYiTAW dI Srq juV geI hY, sWeI dI,
Aw geI[ sqvMq dI, vYd dI[ vIr BYx byhoS hn, rihmq,
vIr imlwp rihmq -
sdIv v`sy rihmq piv`qr ipAwrW qy[
BwvyN isAwxy vYd jI qy AMmW jI dIAW slwhW BYx
Brw dy imlwp ivc Ajy iF~l pwauux dIAW sn, pr hoSW prqIAW, BYx Brw dowvyN sWeIN dI god ivc
AlWbw isMG dy idl dIAW ipAwr qxwvW hor k`s nw jw bYTy, iek p`t qy pu`qr qy iek qy bytI, dohW ny
J`l skIAW[ ipqw nhIN dyKy, mW nhIN q`kI, gYrW ivc iek iek h`Q mW dy moFy qy Dr id`qw, iek iek h`Q
ply ny mwqw ipqw dy duKVy suxy hn qy suxy-ivCoVy ny god ivc pey Awpy nUM Gu`t rhy hn[ hW, A`j jnm
ibrhoN dy zKm fUMGy kIqy hn qy zKmW dI pIV J`lI dwqI AMmIN nhIN hY, pr pwlx vwlI mW, inBx vwlI
hY, hux imlwp dI SY ieko bwkI hY - ieho ieko BYx, mW hY, jo Awpxy jwly j`PrW dy pyV nUM AMimRq Pl l`gy
ijs dy ipAwr ivc ipau dy imhr Bry nYx vyKxy hn vyK rhI hY[ q`kow nw, q`ko jI, q`k - AsmwnW ivc
qy ijs dIAW ingwhW ivc mW dIAW mmqw BrIAW cSmW jMmx vwlI mW ies ipAwr pr KuSI dy Pùl vrsw rhI
q`kxIAW hn[ mW dI god qW nhIN hY, pr v`fI BYx hY, nkSw izmIN qy iK`c irhw hY, pRqIibMb ArSW ivc
dI god ivc mW dI god l`BxI hY AYauN AlWbw isMG dy pY irhw hY KW dI Cuh DrqI dI mW mwx rhI hY,
ipAw vlvly au~Cl pey kwhlw ho tur ipAw, nwl vwqsl rs dI swr sugMDI ho ky cVH irhw hY aupr
sqvMq bI ausdy ipAwr prnwly Cu`ty vyK ky qy Twkx nUM jo ArSW ivc Amr-AMmIN mwx rhI hY[ AwhW
dw vylw nw smJ - tur peI[ ipAwrW dIAW by-su`DIAW[ vwh vw piv`qrqw, qyry jlvy
vwhvw ipAwr, qyrIAW Jrn Jrn QrwtW[ mW kdy DI
ieDr vYd jI dy Gr qRYey Ajy AMdr Esy qrHW
dw m`Qw cum
M dI hY, kdy puq
` r dw, blweI lYNdI hY, ipAwrI
bYTy sn[ lwl mn AMmW dI CwqI nwl isr lweI god
Aws kOr nUM Xwd kr kr nYx BrdI hY[ Bwv lMgdy
ivc bYTI sI ik brKurdwr S`qrUjIq isMG jI dy
hn - kwS! ieh rMg myrI ipAwrI vyKdI, kwS! ieh
piv`qr KUn dw sjIlw jvwn Sur Awn bwn vwlw g`BrU
rs mrx hwr dulwrI mwxdI, kwS! ieh sUrj Esdy
mgrUrI qy AiBmwn Bry is`Dy isr vwlw, gYrq dw puqlw,
nYxW leI cVHdw, kwS! ieh sugD M I vwlI hvw A`j ausdy
pr AYs vyly fwFy rsIly vwlw, fwFy ip`Cy suhxy cMd
svwsW nUM sugMDq krdI, kwS! ies QwvyN auh huMdI qy
vrgy muKVy vwlw, ipAwr JrnwtW nwl Awpy ivc koml
mwxnhwr, rs lYx hwr auh Awp hud M I - mYN ies nkS
ho ky mmqw dI rO bx ky dr`ivAw vIr ivhVy Aw
dI drSn krnhwr huMdI[ mYN dyKdI ik myrI ipAwrI
viVAw[ Aw swmHxy Kloqw[ lwlI dw AMmW dI CwqI nwl
myrI pRIqmw Tr rhI hY, rs mgn hY, suAwd msq
l`gw sI isr, bwhW gly ivc peIAW sn, nYx KulHy
hY[ hwie! myrI mYN qoN ipAwrI qUM ies ipAwr-sMgm dw
AwkwSW v`l q`kdy pey sn, AYauN Ku`lH nYxW, hwie! Ku`lH
rs nw if`Tw[ AYauN socdI dy nYx vrsdy, Pyr SUkr
nYxW ny Awpxy ipau vrgy, mW vrgy nYx iek Awn ivc
(bwkI pM n w 61 qy )

'Awqm mwrg' 59 sqMbr, 2011


auqSwh BrpUr sihj mwrg
(PATH OF FIRE AND LIGHT) Vol. 1
fw. svwmI rwm jI
Anu v wdk fw. qy i jM d r mlho q rw
bMD
huMdI hY aus nwl aupwn vwXU aupr auTdI hY[ aupwn
bwkIAW dy AiBAws dI qrHW suAwsW dw AiBAws vwXU dw suBwA hI aupr auTx dw hY pr ies qrHW
ijvyN ik pyt qoN suAws lYxy ijs nUM diaphragmatic krn nwl aupwn vwXU aupr auT ky pRwx vwXU nwl jw
breathing kihMdy hn ies nroey rihx ivc shwiek imldI hY ieh donoN nwBI qy jw ky iml jWdIAW hn[
ho skdI hY[ jykr qusIN pRwxwXwm krdy ho qW bMDW dw
igAwn hoxw Aiq Av`Sk hY[ bMD lwaux qoN ibnW AMq ivc jdoN vwXU aupr vl jWdI hY aus nwl
pRwxwXwm dw AiBAws ishq leI hwnIkwrk ho skdw ijhVI SkqI rIVH dI h`fI dy iblkul Q`ly auTdI hY,
hY[ ies krky bMDW dw igAwn hoxw auh kI hn ikvyN auh Apwn Apwn iv`c iml jWdI hY Bwv mUlwDwr c`kr
lgwauxy hn ieh Aiq Av`Sk hY[ ivc iml jWdI hY qy pRwx nwBI qy CwqI dy ivc iml
ky m`Qy qy phuc
M jWdy hn[ auQy phuc
M ky iek hor mudrw
bMD qoN Bwv hY qwlw lwauxw rokxw, kMtrol krnw[ ijsnUM mhW-ivdw ikirAw (maha-vedha kriya) kihMdy
vwsqv ivc boD auh AiBAws hY ijs nwl AMdr hn aus duAwrw ieh m`D dI nwVI Bwv suSmnw ivc
dIAW koml SkqIAW nUM kMtrol kIqw jWdw hY aunHW nUM pRvS
y kr jWdI hY ieVw ipMglw nUM C`f idMdI hY[ hOlI-
ivkisq kIqw jWdw hY aunHW nUM idSw idqI jWdI hY hOlI AiBAws nwl mUlw bMD iek AwpmuhwrI auqpqI
ikauNik pRwxwXwm krn nwl AMdr dIAW bhuq swrIAW bx jWdw hY Bwv ibnW iksy aucycw kIiqAW lg jWdw
SkqIAW aujwgr ho jWdIAW hn[ swry bMDW ivcoN iqMn hY ieh zrUr hY ik pihlW pihl swDn kridAW
bMD vDyry mh`qvpUrx hn, mUl bMD (mula bandh), swDk nUM koiSS krnI pYNdI hY[
jVH qy siQq, auidAwn bMD (uddiyana bandh) (nwBI
dw bMD) jwlMDr bMD (jalandhara bandh) TofI dw bMD auidAwn-bMD (nwBI dw bMD)
(dUsry bMD ijvyN ik jIB dw bMD, dMdW dw bMD vI jo ies bMD dw AiBAws ies leI kIqw jWdw hY
Xog dIAW pusqkW ivc idqy gey hn, ienHW swirAW qW jo ijhVI SkqI mUlwDwr nwl auqpMn ho ky aupr
dw iek ivSyS audyS hY ieh boD auh gurU hI isKw jWdI hY aus nUM nwBI qy hI kMtrol kIqw jw sky[ Sur-
U
skdw hY ijsny ienHW dI pUrI-pUrI muhwrq pRwpq kIqI SurU ivc ieh bMD KVHy ho ky hI kIqw jWdw hY, KVHy
hovy ienHW dy pRBwvW qoN cMgI qrHW nwl jwxU hovy, ienHW ho ky QoVHw ijhw A`gy Juk ky h`Q goifAW auqy r`K ky
nUM krwauxw jWxw hovy, iks leI krwey jWdy hn, ieh ies bMD dw AiBAws kIqw jWdw hY ies qrHW KVHy
jwxdw hovy[ ho ky suAws pUrI qrHW nwl bwhr kr ley jWdy hn,
mUl bMD TofI nUM grdn nwl lgw ilAw jWdw hY[ suAws rok
ky pyt dy p`Ty aupr nUM kIqy jWdy hn ij`QoN q`k kIqy
ieh bMD ipSwb vwlI jgHw nUM suMgyV ky aupr nUM jw skx, pyt ivc cMgI qrHW fUMG pY jwvy, pyt nUM
iK`c ky kIqw jWdw hY[ vwsqv ivc is`D Awsn ivc iesy qrHW ijMnI dyr r`iKAw jwvy r`iKAw jWdw hY[ jdoN
bYTxw ieh bMD lgwaux dw sB qoN cMgw qrIkw hY ieh AiBAws p`k jWdw hY pyt dy p`Ty pUrI qrHW nwl
ikauNik ies qrHW bYTx nwl pYr dI A`fI Awpxy Awp kMtrol ho jWdy hn Pyr ieh bMD iksy qrHW vI
auQy lg jWdI hY Bwv ipSwb vwlI jgHw qy itk jWdI lgwieAw jw skdw hY, iksy vI mYfItySn krn dy
hY ies qrHW krky bMD Awpxy Awp hI lg jWdw hY[ bYTx dy qrIky ivc[
mUl bMD lgwaux leI swDk nUM ASvnI mudrw dw pyt dw auBwr ijsnUM AgnI swr (agni sara)
AiBAws krnw cwhIdw hY ijhVw ipSwb vwlI jgHW nUM kihMdy hn aus nwl pyt dy p`iTAW dw kMtrol vDyry
suMgyV ky Pyr iF`lw C`f ky kIqw jWdw hY[ jdoN ASvnI ho jWdw hY, nwl hI pUrI ku`K dw vI kMtrol ho jWdw
mudrw dw AiBAws p`k jwvy qW mUlbMD SurU krnw hY[ vwsqv ivc AgnIswr iek qrHW mUl bMD qoN
cwhIdw hY[ auidAwn bMD dy ivc dw syqU hY[ rIVH dI h`fI dy SurU
jdoN mUl bMD lgwE zor lgwaux nwl grmI pYdw qoN lY ky nwBI qk pUrI qrHW nwl iKicAw jWdw hY qy

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


60
aupr nUM ho jWdw hY[ ies qrHW krn nwl kyvl auidAwn krn lg jwE Pyr sUrj Bydnw kr skdy ho, bwr-bwr
bMD hI kyvl suMgyiVAw jWdw, blik pUrI SkqI ies kr skdy ho, kuMBk EnI dyr qk r`Ko, jdoN qk psInw
ivc huMdI hY ijhVw ik pRwxwXwm dw AwDwr hY qy isr qoN pYrW q`k cMgI qrHW nwl Aw jwvy[
kuf
M lnI jwgrx leI kIqw jWdw hY[ iesy AiBAws nwl
hT Xog pRdIpkw - dsdI hY ik iek vwrI suAws
XogI pRwx qy Apwn nUM imlw ky iek`Tw krky aupr lY
AMdr krky jlMDr bMD lgwauxw cwhIdw hY, kuB M k dy AMq
jWdy hn[ jdoN ies dw AiBAws krky XogI prp`k ho
ivc gly nUM sug
M V
y ky nwBI nUM auidAwn krky AMdr krnw
jWdy hn jW koeI vI swDk prp`k ho jWdw hY auh iesy
cwhIdw hY[ ieh AiBAws krky kuMflnI jwgRx huMdI hY,
duAwrw srIrk ibmwrIAW qy kwbU pw lYNdy hn, ivSyS
aus nwl auh bRhm nwVI Bwv suSmnw ivc pRwx cly
krky ijhVIAW ibmwrIAW pRwx Apwn dI KrwbI nwl
jWdy hn[
huMdiAW hn[
ieh AiBAws is`D Awsn ivc bYT ky kIqw jw
jlMDr bMD skdw hY[ sUrj Bydnw kuMBk krn qoN bwAd hI aujYeI
ieh bMD isr Q`ly krky TofI gly qy Q`ly lgweI (ujjayi, sitkari, sitali and bhastrika) isqkwrI,
jWdI hY[ ies qrHW krn nwl ijhVI SkqI aupr jw sIqlI qy Bsqirkw krnI cwhIdI hY[ ieh swrIAW dw
rhI huMdI hY aus dw dbwA Gt jWdw hY, isr qy zor vrnx iek iek krky krWgw[ dUsry AiBAws vI kIqy
dw dbwA nhIN jWdw kyvl aunHW dI dbwA aupr jwx jw skdy hn[
id`qw jWdw hY ijMnW zrUrI hovy bwkI dw dbwA gly qk aujYeI (ujjayi)
hI rok ilAw jWdw hY[
aujYeI dw ArQ hY cukxw aupr cukxw, ieh
sUrIAw - Bydnw kuMBk (sUrj dw rh`s) AiBAws iksy vI qrHW bYT ky kIqw jw skdw hY, iksy
cwr By d nw hn - sU r j, au j Y e I, sIqlI qy vI aus Awsn ivc ijs ivc pRwxwXwm kIqw jw sky[
Bwsqirkw[ sUrj Bydnw srIr dI grmI vDwauNdI hY, ieh AiBAws krn qoN pihlW mUMh, jIB cMgI qrHW nwl
sUrj Bydnw nwl aunHW bImwrIAW dw ielwj kIqw jWdw swP kr lYxy cwhIdy hn qy nwl hI KycrI mudrw (jIB
hY ijhVI AwksIjn dI kmI nwl huMdIAW hn[ ies nUM ip`Cy krky qwlU nwl lgwauxw) dw vI AiBAws krnw
nUM krn nwl ihrdy rog, ijgr dy rog pulmonary rog cwhIdw hY, audNo qk krnw cwhIdw hY jdoN qk mUh M iv`c
nzlw ieho ijhy swry rogW dw ielwj huMdw hY, vweI dy pwxI nw Aw jwvy[ audNo hI AiBAws SurU hud M w hY[ auje
Y I
swry rog vI TIk krdw hY, srIr ivc ip`q dw vwDw CwqI AMdr fUG M w suAws lYxw hY hlkw ijhw suAws nwlI
krdw hY, buFypy nUM dUr krdw hY[ nUM bMd krnw hY, Pyr suAws rokxw hY, AMq ivc bwhr
k`Fxw hY hOlI-hOlI ieh krn nwl srIr AMdr grmI
ieh AiBAws suAwsW dw hY s`jI nwiskw qoN
vDdI hY[ aujYnI krdy smyN suAws donoN nwiskw rwhIN
suAws AMdr krnw pUrI qrHW nwl s`jI nwiskw qoN
ilAw jWdw hY kyvl suAws dI nwlI nUM hlkw ijhw QoVwH
suAws AMdr lYxy, Pyr pUrI qrHW nwl C`f dyxw aus qoN
ijhw bMd kIqw jWdw hY, CwqI nUM PYlwieAw jWdw hY,
bwAd TofI nwl bMD lgw lYxw, ieh bMD EnI dyr q`k
QoVHI-QoVHI Awvwz kIqI jWdI hY ijvyN hOlI-hOlI hauky
lgweI r`Kxw ijMnI dyr lg sky[ aus auprMq hOlI-
Brdy hox ie`ko hI lYA ivc[ pyt dy p`Ty QoVHy suMgwV
hOlI ibnW ruky K`bI nwiskw qoN bwhr C`fxw[ ies swry
ky r`Ky jWdy hn, jdoN q`k suAws AMdr lYxy hn pyt
nUM Pyr dOhrwnw Bwv s`jI nwiskw qoN suAws lYxw, K`bI
nUM suMgwV ky hI rKxw hY[ suAws AMdr krn dI swrI
nwiskw qoN hOlI-hOlI bwhr k`Fxw, suAws bwhr k`Fdy
ikirAw ieko ijhI ibnW iksy Jtky dy bVy sihj nwl
smyN ausnUM kMtrol krky r`Kxw qy pyt ivc QoVHw ijhw
hOlI-hOlI hoxI cwhIdI hY[ nwiskw ivc koeI rgV,
iKcwA r`Kxw ies AiBAws nwl solar plexus qy dbw
Gst nhIN pYxI cwhIdI[ CwqI qy pslIAW is`DIAW
pw ky mwnisk Xogqw dw mwnisk SkqIAW dw ivkws
aupr auTIAW hoxIAW cwhIdIAW hn ies qrHW krn nwl
huMdw hY[ DV dy iksy vI ih`sy ivc dbwA pwaux nwl
hI suAws dI nwlI hlkI ijhI gly dy kW nwl bMd
suAwsW dI g`fI inXmq huMdI hY, kP srIr ivcoN jWdI
ho skdI hY[ jdoN suAws AMdr pUrw clw jWdw hY, pUrw
rihMdI hY[
AMdr ho jWdw hY Pyr kuMBk, jlMDr lgdw hY[ pyt dI
ies AiBAws nUM qusIN 10 pRwxwXwm nwl roz Surr U aupr dy ih`sy nUM QoVHw ijhw suMgwV ky r`iKAw jWdw hY
kro Pyr pMj roz dy vDwauNdy jwE, jdoN qk qusIN 80 vwsqv ivc kuMBk dw pUrw lwB ies suMgVn nwl hI
q`k nhIN phuc
M dy[ jdoN ieh pUrI qrHW nwl inpun
M qw nwl hY[ kuMBk nUM suAws Guty jwx qk nhIN r`Kxw cwhIdw,

'Awqm mwrg' 61 sqMbr, 2011


nw hI kuMBk nwl suAwsW dy p`Dry hox qy Asr pYxw krnI cwhIdI hY, kuMBk nhIN[ ieh AiBAws kdI vI
cwhIdw hY, suAws bwhr hox qy vI Asr nhIN pYxw kIqw jw skdw hY KVHy ho ky quridAW bYT ky[
cwhIdw[ pihlW pihl aujYnI s`q vwrI krnI cwhIdI hY
suAws nUM bwhr jW qW K`bI nwiskw rwhI k`iFAw Pyr hr hPqy iqMn vwrI vDwauNdy jwE pr AwpxI
jWdw hY jW Pyr donNo nwiskw rwhI[ suAws dI nwlI A`DI smr`Qw dyKo[ v`D qoN v`D iek idn ivc 320 v`K-
Kul
` IH r`KI jWdI hY ijs ivcoN hOlI-hOlI iek swr Awvwz v`K smyN qy kro do vwrI, iqMn vwrI ivc ikhw jWdw
AwauNdI hY[ suAwsW dw kMtrol iksy smyN vI nhIN C`ifAw hY ik 240 vwrI idn ivc ishq leI kwPI huMdy hn,
jwxw cwhIdw[ ryck dy SurU hox qoN pihlW pyt dy p`Ty jy ies AiBAws nUM cMgI qrHW nwl p`kw kr lvo, qW
suMgwV lYxy cwhIdy hn audoN qk suMgwV rihxy cwhIdy kdI vI kP qoN auqpMn hox vwlIAW ibmwrIAW nhIN
hn jdoN qk jdoN qk CwqI pUrI qrHW nwl-nwl suMgwVI huMdIAW ijvyN ik bdhzmI, mroV, tI.bI., KWsI, buKwr,
jwey, ies qrHW krky PyPiVAW ivcoN pUrI hvw bwhr iqlI dw vDxw qy nwVI qMqU dy rog[
k`F dyxI cwhIdI hY, ies qrHW krn ivc koeI zor nhIN isqkwrI (sitkari)
lgxw cwhIdw[
isqkwrI srIr nU M TM F w rKdI hY , ies dw
suAws bwhr k`Fx dw smW, AMdr suAs lYx qoN AiBAws krn dw sB qoN auqm smW rwq dw hY, sB
dugxw hoxw cwhIdw hY[ vwsqv ivc hr vwrI jdoN qusIN qoN auqm hY isqkwrI AwrMB krn qoN pihlW koeI 20
suAws AMdr kro, bwhr kro aus dw smW vDdw jwxw qoN 20 imMt pihlW grm du`D pIE, dMdW nUM bMd krky
cwhIdw hY, pihlW pihl iek imMt ivc cwr vwrI kr jIB iek jgHw itkw ky, jIB qwlU nUM nhIN lgxI
lYxw TIk hovygw[ kdI vI suAws bwhr AYnw nhIN k`F cwhIdI, nw hI dMdW nUM lgxI cwhIdI hY[ dMdW nUM cMgI
dyxw cwhIdw AYQoN qk nhIN lY jwxw cwhIdw ik Aglw qrHW nwl bMd krky, mUMh rwhI hvw AMdr kro, AYnI
suAws lYx leI suAws Pu`l jwx, swh cVH jwvy[ mn zor-zor dI Awvwz kro ijMnI kr skdy ho pyt dy Q`ly
nUM suAwsW qy itkw ky r`Ko suAws dI nwlI qy iDAwn dy ih`sy ivcoN hvw iK`c ky PyPiVAW ivc Bro[ Pyr hOlI-
idE ijQy rgV lgdI hY ijQy imldy hn kuMBk krdy hOlI hvw bwhr k`Fo pr nwiskw duAwrw ieh qusIN 50
smyN vI iekwgrqw bxI rihxI cwhIdI hY jW kuMflnI qoN 80 vwrI kro pr 12 qoN 1 vwrI qoN G`t qW
ivcoN hvw inklI mihsUs kro, ijvyN iblkul hlkI hov,y iblkul nw kro[o ies AiBAws nwl KUn ivc AwksIjn
hlkw ijhw DUMAW[ jWdI hY, ies nwl nINd nw Awaux dI ibmwrI (insom-
jdoN AiBAws Kqm ho jwey qy qusIN bhuq Q`ky nia) TIk huMdI hY[ Bu`K ipAws dUr huMdI hY ies nwl
hoey nhIN ho, qW ijhVw suAws quhwfy mUMh dy AMdr hY susqI dUr huMdI hY, ivmuKqw dUr krdI hY, srIr nUM
ausnUM AMdr kr lvo qy nwBI q`k lY jwE ies qrHW TMfw r`K ky, Awrwm idMdI hY vDyry suKdweI, ies nwl
nwl ieQy fkwr mwrn dI qrHW dI Awvwz AwauNdI hY srIr dw suh`px vDdw hY, qwkq vDdI hY, PyPiVAW
mUMh nhIN KolHxw, nwiskw nhIN KolHxI[ Pyr hvw nUM aupr dy rog TIk huMdy hn[ nmdwr hvw AMdr lY ky suAws
kro qy nIcy lY ky AwE[ ies qrHW krn nwl swrIAW lY ky srIr rog rihq ho jWdw hY[ isqkwrI krky jogI
nwVIAW KulHdIAW hn gly qoN lY ky nwBI q`k ieh SWq ho jWdy hn sIql ho jWdy hn[ inrMqr nmI vwlI
AiBAws kuf M lnI jwgrx krn leI Aiq lwBdwiek hY, hvw dy suAws lYx nwl gly AMdr jdoN nmI jWdI hY
audoN vI jdoN kuMflnI jwgrx hoxI SurU ho jwvy[ ikhw jWdw hY kwiv piqRkw dw ivkws huMdw hY qy nwl
hI idbXidRStI AgMmI Awvwz suxn dI SkqI AwauNdI
SurU-SurU ivc pihlW pihl iek hPqw aujYnI
hY[
(pM n w 58 dw bwkI)
ivc BrdI - 'dwqw siqgur' AwKdI, qUM DMn hYN qUM Aw l`gI hY[ sqvMq kOr q`kdI hY ik myrw duKiVAW
DMn hYN ik ipAwrI dI A`j Aws pUrI hoeI, hW Aws dw bylI vIr AwpxIAW ivCuVIAW AWdrW nUM iml irhw
kOr dI Aws pUrI hoeI, Pyr nYx muMd muMd lYNdI[ hux hY, hW ipAwr dIAW nYAW ivCuV ivCuV ibKVy QweI
nUM dyKxhwr nYn, jo rs ivc mgn sy, Pyr KulHy, vYd vg vg AwKr Aw imlIAW hn, ndIAW vwh ivCuny
jI ny dyiKAw ik lwlI vIr ny qy mW nwl imlI Ajy hW, ivCuny pr sMjogW dy mwlk dIAW imhrW q`ko, sMjog
mgn hY[ hux A`KW BwvyN bMd hn, pr m`Qy qy cmk G`l idqy myly ho gey[
Aqy lwlI hY[ jo lwlI kdy nhI sI AweI A`j auh ndIAW vwh ivCuMinAW mylw sMjogI rwm[
lwlI gulwbW dIAW g`lW qoN auT ky lwl mn dy m`Qy qy (-------)

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


62
ishq r`iKAw igAwn
vYd myG nwQ is`D (PPVy BweIky vwly)
AwXurvyd BISg AwcwrIX[
mu`K syvwdwr - sMq goibMd dws, AwXurvyd syvw sMsQw, DUrI[
mo b weIl nM . 98156-07803
GrylU ielwj ie`k gRwm ic`ty jIry dw cUrn, cwr r`qI kwlw lUx
imlw ky grm pwxI nwl syvn kro[
lwl imrc - ku`qy dy k`ty hoey zKm qy sB qoN
pihlW lwl imrc dy bIj k`F ky iPr p`Qr dy kUMfy 2. mu`K dI durgMD - kuJ Kwx nUM jIA nw
ivc pwxI pw ky rgV ky zKm qy lyp kro[ ies qrHW krdw hovy qW jIry nUM cbw-cbw ky Kwxw cwhIdw hY
pMj idn krn nwl ku`qy dy dMdW dw zKm TIk ho soj iv`c kwly zIry dI vrqoN krn iv`c lwB huMdw hY[
jweygw[ jy iksy zKm iv`c kIVy pY gey hox qW ausnUM AqIswr (dsq) jIrw ie`k gRwm, suF
M iek gRwm, DnIAW
vI lyp TIk kr idMdw hY[ iek gRwm, kpVCwx cUrn kry irVkI l`sI nwl syvn
krnw lwBkwrI hY[
kwlI imrc - kwlI imrc dI vrqoN 1. sIq
ip`qI (DPVI) pMj-s`q kwlIAW imrcW c`b ky auproN dI 4. jykr ipSwb QoVHw-QoVHw AwauNdw hovy qW zIry
dysI iGau do qoly iplwE[ iesy qrHW idn ivc cwr vwrI dw cUrn brwbr imSrI imlw ky TMFy pwxI nwl lYx
kry[ nwl lwB huMdw hY[

2. zukwm, isrdrd Aqy nvW buKwr - ie`k gRwm DnIAw pRXog - 1. mùK dI durgMD leI DnIAw
kwlI imrc (7-8), DnIAw ie`k gRwm, imsrI do gRwm ctnI vWg rgV ky mUMh iv`c r`Ko[
ienHW swirAW nUM ku`t ky sO gRwm pwxI ivc kwVw kro, 2. AqIswr - (sMgrYxI) DnIAW, suMf, sONP Aqy
jdoN pwxI A`Dw rih jwvy qW k`pVy nwl pux ky sIq jIrw brwbr lY ky imlw ky cUrn kry[ do-iqMn mwsy
ip`qI vwly nUM iplwvy, jldI lwB hovygw[ dI Kurwk TMfy pwxI nwl jW irVkI l`sI nwl lvy[
A`Dw isr du`Kxw - 1 gRwm kwlI imrc c`b ky 3. mUqR kirs (ipSwb ruk-ruk ky Awauxw) DnIAw
auproN 25 gRwm dysI iGE kosw-kosw iplwvy[ ieh Xog 10 gRwm p`Qr dy kUMfy ivc rgV ky TMFy pwxI ivc
ingHw vDwaux vwsqy vI TIk hY[ imsrI imlw ky pIx nwl lwB huMdw hY[
Awvwz bYT jwxI - imsrI qy kwlI imrc brwbr sONP dw pRXog - sONP nUM jON kùt krky mùK ivc
lY ky brIk cUrn kry[ iek-iek cutkI mUMh ivc pw cbwaux nwl AqIswr (dsq) leI lwBkwrI hY Aqy BuK
`
ky cUsx nwl lwB hovy[ lgdI hY[
suMF dI vrqoN - 1. zukwm, KWsI, buKwr, isr 2. mUMh dI durgMD vwsqy sONP c`by[
drd ivcoN iqMn gRWm suMF dw cUrx, do mwsy imsrI dw
cUrn, grm du`D nwl lvo, lwB hovygw[ 3. kbz vwsqy - ie`k qolw sONP, iqMn qoly hrV
iC`l, ie`k qolw kwlw lUx jo ku`t krky kwVHw bxw ky
2. dsq Aqy Bu`K nw lgdI hovy - do gRWm suMF pIx nwl kbz dUr hovy[
dw cUrn TMFy pwxI nwl syvn kry ies nwl dsq TIk
huMdy hn Aqy Bu`K vI lgdI hY[ CotI ielwiecI dw pRXog - 1. aultIAW, hYzw
3. bwr-bwr ipSwb Awauxw - suMF dw cUrn ie`k iv`c CotI ielwiecI do n`g, lONg do ng, iqMn gRwm
gRwm, hldI iek gRwm, imsrI iqMn gRwm, kosy pwxI nwl imsrI dw cUrn imlw ky aubwl ky iplwaux nwl lwB
vrqoN krn nwl lwB huMdw hY[ huMdw hY[

4. koeI mDU-m`KI BirMf Awid lVy qoN suMF dw 2. ipSwb dI grmI Aqy dwh lgdI hovy -
lyp kry[ ielwiecI dw cUrn iek gRwm, du`D sO gRwm, pwxI sO
gRwm imsrI imlw ky pIvy[ du`D qy pwxI TMfw hoxw
jIrw pRXog - 1. pyt drd Aqy APwry vwsqy cwhIdw hY[

'Awqm mwrg' 63 sqMbr, 2011


3. izAwdw ipSwb Aqy mUMh su`kdw hovy - CotI huMdw hY[
ielwiecI mUMh ivc r`Kx nwl lwB huMdw hY[
Ajvwiex pRXog - 1. pyt dy kIVy, pyt drd,
hldI dw pRXog - 1. pRmyh (izAwdw ipSwb APwrw Aqy kbzI ivc do gRwm cUrx syvn kry[
Awauxw) hldI Aqy AOilAW dw cUrn iek-iek gRwm 2. srIr dy h`Q, pYr AMgW iv`c kMfw lg jwvy
imlw ky TMfw pwxI vrqx nwl lwB huMdw hY[ (pRvyS ho jwvy) qW jvYx qy guV donoN imlw ky ku`t ky
2. d`d Aqy cmVI dy rogW leI - hldI Aqy kMfy vwlI QW qy iqMn-cwr vwrI bMnHx nwl kMfw bwhr
s`jI Kwr pwxI iv`c rgV ky lyp krn nwl lwB huMdw Aw jWdw hY[
hY[ lyp krn qoN bwAd im`tI dI flI nwl rgV ky
pudInw pRXog - 1. lU l`gx qy 20 gRwm pudIny
swP krnw cwhIdw hY[
dy rs ivc imsrI imlw ky pIx nwl lwB huMdw hY,
3. KWsI qy ku`qy KWsI - hldI cUrn ie`k gRwm, srIrk jlx ivc vI lwB huMdw hY, hYzy ivc d`s gRwm
imsrI ie`k CtWk, pwxI ivc aubwl ky pIx nwl lwB pudIny dw rs, d`s gRwm ipAwz dw rs imlw ky pIxw
huMdw hY[ lwBkwrI hY, zukwm ivc pudInw Aqy kwlI imrc dw
4. KUn bMd krn vwsqy - hldI cUrn pwxI ivc kwVHw pIxw lwBkwrI hY[
Gol ky lyp kry, ikqy srIr qy zKm jW cot l`gI hovy Adrk dw pRXog - 1. Bu`K l`gx vwsqy Awdw
qW hldI cUrn imsrI imlw ky grm du`D nwl syvn qy kwlw lUx Bojn nwl vrqxw cwhIdw hY[
kry[
2. swh KWsI - 10 gRwm Adrk dw rs, Sihd
ihMg pRXog - 1. dMd, jwVH dy drd leI mUMh imlw ky syvn krn nwl lwB hud
M w hY[ zukwm iv`c Awdw,
iv`c ihMg r`Kx nwl drd bMd ho jWdw hY Aqy kIVy kwlI imrc Aqy imsrI dw kwVHw krky KIxw lwBkwrI
vI nSt ho jWdy hn[ hY[
2. pyt drd Aqy pyt dy kIiVAW leI - iGau nmk pRXog - aultI jW dsq krwaux vwsqy
ivc Bun
M I ihMg dI vrqoN krnI cwhIdI hY - Kurwk A`Dw nmk dw pRXog grm pwxI ivc Gol ky krnw cwhIdw
gRwm[ zihrIlw jIv lVy qoN ihMg auqy mlx nwl lwB hY, soj Aqy drd ivc lUx dIAW flIAW nUM grm krky
(«¬ÊØ∫ ’º‡ ’∂ Ì∂‹Ø ‹∆)
Ï∂ÈÂ∆ ‘À «’ ‹∂ ¡≈Í ‹∆ ‘π‰ º’ ¡≈ÂÓ Ó≈r◊ Í«Âz’≈ Á∂ ÓÀ∫Ïr È‘ƒ ω∂ ª «¬√ Î≈rÓ ˘ Ìr ’∂ ÓÀ∫Ïr«ÙÍ ÍÃ≈Í ’rÈ Á∆ «¥Í≈ÒÂ≈
’rØ ‹∆Õ ‹∂ Â∞ √ ƒ Í«‘Òª ÓÀ ∫ Ïr ‘Ø ¡Â∂ «r«È¿± Ú Ò Á≈ √Óª ¡≈ «◊¡≈ ‘À ª Â∞ √ ƒ «¬√ Î≈rÓ ˘ Ìr ’∂ ⁄À ’ Á∂ È≈Ò Ì∂ ‹ Ø ‹∆Õ
ikrpw krky cYk jW bYNk frwPt "Atam Marg Mag. Vishav G. R. Mission Ch. Trust" dy nW qy ByijAw jwvy jI[
MEMBERSHIP FORM X ÈÚƒ ÓÀ∫Ïr«ÙºÍ «rÈ∆¿»ÚÒ Ò≈¬∆Î ÓÀ∫Ïr«ÙÍ
Order from for back Issus
ÿ þýüûúù ÿ ÷ö÷õôýó ‹ÈÚr∆ È≈Ó/Name ......................................................................................
SUBSCRIPTION (dy
dyS) ÎrÚr∆
√≈Ò≈È≈ ‹∆ÚÈ ’≈Ò Î∆ ’≈Í∆ Ó≈r⁄
ÍÂ≈/Address ...................................................................................
B@@/- B@@@/- B@/- ¡ÍÃ À Ò ............................................................................................
280/- 2080/- Ó¬∆
SUBSCRIPTION ivdyS ‹» È ............................................................................................
Annual Life ‹πÒ≈¬∆
..................................Pin Code......................................
U.S.A. 50 US$ 500 US$ ¡◊√Â
U.K. 30 $ 300 $ √ÂøÏr Phone......................... E-mail :......................................
Aus. 80 $ 800 $ ¡’±Ïr ÓÀ ∫ ......................rπͬ∂ ÓÈ∆¡≈r‚r/ÏÀ∫’ ‚r≈·/⁄À ’
ÈÚøÏ r
Europ 50 Euro 500 Euro Èß........................«ÓÂ∆.........................r≈‘ƒ Ì∂‹ «‘≈ ‘ªÕ
Á√øÏ r

ATAM MARG MONTHLY MAGAZINE Á√÷Â................................


Gurdwara Ratwara Sahib, P.o. Mullanpur Garibdas, Distt. S.A.S. Nagar (Mohali) Pin - 140901 (Pb.) India
Phone : 0160-2255002, Fax : 0160-2255009, Email : atammarg1@yahoo.co.in, www.ratwarasahib.org

'Awqm mwrg' sqMbr, 2011


64
k`pVy ivc bMnH ky syk dyxw cwhIdw hY[
gu . rqvwVw swihb ivKy mhWpu r SW dy
kwly lU x dw pR X o g - Bu`K l`gx vwsqy, siqsM g pR o g rwm sbM D I
kbzI vwsqy kwly lUx dI vrqoN pwxI iv`c Gol ky
mhIny dy hr AYqvwr nUM idn dy smyN 1.00 vjy
krnI cwhIdI hY[
qoN 4.00 vjy q`k [
PtkVI pRXog - KUn bMd krn vwsqy ie`k
sMgrWd - 17 sqMbr, idn SnIvwr
gRwm PtkVI dw cUrn imsrI imlw ky kosy du`D nwl
syvn kry[ swh KWsI vwsqy ie`k gRwm PtkVI dw (svyry smyN 5.30 vjy qoN 8.30 vjy q`k)
cUrn, hldI dw cUrn do gRwm, brwbr imsrI imlw ky nmwSI- 11 sqMbr,
cVHdI pUrnmwSI r idn AYqvwr
kosy pwxI nwl vrqoN kry ies nwl swh-nwlIAW ivc (smW - Swm 7.00 rwq 1.00
blgm rukI hovy qW Awrwm imldw hY[ vjy q`k rYx sbweI kIrqn)
not - myG hrbl cwh ishq leI vrdwn - jrUrI sUcnw - hr pUrnmwSI qy A`DI Bytw nwl Awqm
(hwnI rihq) myG hrbl cwh kudrqI jVHIAW-bUtIAW mwrg mYgzIn dy slwnw mYNbr bxwey jWdy hn Aqy
dw imSrn hY [ ieh svwidSt, su g M i Dq, cu s qI, drgwhI pRSwd AwXurvYidk KIr hr iek pUrnmwSI nUM
PurqIdwiek, hwzmydwr, kMT suDwrk, bùDI vrDk, rkq rwq 1.00 vjy rqvwVw swihb ivKy vrqweI jWdI hY[
suDwrk, motwpw, pyt gYs, idl idmwg, bl`f prYsr,
AMimRq sMcwr - hryk pUrnmwSI nUM gurdvwrw eISr
KWsI, nzlw Aqy mDU m y h (SU g r) dy mrIzW leI
pRkwS rqvwVw swihb ivKy rwq nUM 8.00 vjy huMdw hY[
AiqAMq lwBkwrI hY[ myG hrbl cwh dy rozwnw syvn
nwl srIr ivc rogW pRqI lVn dI SkqI vDdI hY inrml fyrw ihrdwpur KyVI - hr mhIny dy AwKrI
Aqy Anyk pRkwr dIAW ibmwrIAW qoN bcwau rihMdw hY[ Sincrvwr nUM svyry 10.00 qoN 1.00 vjy q`k dIvwn
sjdy hn[
*********
«ÚÙÚ ◊πÓ«Â »‘≈È∆ «ÓÙÈ ⁄À∆‡∂ÏÒ ‡º√‡ CB. Ì◊Ú ◊∆Â≈.............Õ A@@/-
Á∂ Ï≈È∆ √ø Ï≈Ï≈ Ú«¡≈Ó «√øÿ ‹∆ ÚºÒØ∫ «Ò÷ ¡Â∂ 33. ¡ÈßÁÓ¬∆ ‹∆ÚÈ ‹≈⁄ E@/-
34. ͺÂ’≈ Á∂ ÍÃÙÈ? Ó‘ªÍπÙª ÚÒØ∫ ¿∞Â 25/-
ÍÃ’≈«Ù Íπ√Â’ª jo ik rqvwVw swihb auplb`D hn[ 35. ¡È∞ÌÚ∆ ÍÃÚ⁄È E@/-
Í≥‹≈Ï∆ «‘øÁ∆ 36. «Ù∆¡ª ÓπÈ∆¡ª Á≈ ÏÑӫ◊¡≈È CE/-
A. √π«Â √Ï«Á Ó≈◊ E@/ G@/- 37. ¡≥ÁÒ∆ ÷Ø‹ AC@/-
B. «’Ú ’±ÛÀ Â∞‡À Í≈«Ò D@/- CE/- 38. «√Ó ’‘ª È‘ƒ ACE/-
C. Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ -√ºÂ Ì≈◊ª «Ú⁄ AEE/- BCE/- 39. »‘≈È∆ ÍÃÚ⁄È CE/-
D. «’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À -1 C@/- CE/- 41. “√∂Ú≈ «√ÓÈ ‹π◊Â∆¡ª” AE@/ñ
E. «’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À -2 F@/- FE/- 42. “Ó≈È∞º÷ ÂÈ Á≈ ÍÃÔØ‹È” AF@/ñ
F. «’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À - 3 A@@/- A@@/- 43. “ÔØ◊≈ ¿∞Í ÒÀ’⁄”, C@/ñ
G. ‘ØÚÀ ¡ÈßÁπ ÿ‰≈ BE/- C@/- 44. “’Ó ÏøËÈ ÂØ∫ Óπ’Â∆” :- C@/ñ
H. ⁄¿∞ÊÀ Í‘« √Ï≈‘ ’À EE/- F@/- 45. jIvn jugiq 300/-
I. √π«Â¡ª ¿∞Í‹À ⁄≈¿∞ D@/- D@/-
English Version Price
A@. Ï≈Ï≈‰∆¡ª ’‘≈‰∆¡ª E@/- E@/-
AA. √Ï «Íá ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ A@/- A@/- 1. Baisakhi (ÚÀ√≈÷∆) Rs. 5/-
AB. ¡≥«ÓàÎπ‘≈ A@/- A@/- 2. How Rend The Veil of Untruth («’Ú ’±ÛÀ Â∞‡À Í≈«Ò) Rs. 70/-
AC. ¡◊≥Ó ¡◊Ø⁄ Á≈ Ó≈◊ F@/- G@/- 3. Discourses on the Beyond-1 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -1) Rs 50/-
AD. Íπ≈ÂÈ ‡∆’≈ - ‹Íπ‹∆ √≈«‘Ï A@/- AE/- 4. Discourses on the Beyond -2 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -2) Rs. 50/-
AE. ¡Ó ‹Øª AE/- AE/- 5. Discourses on the Beyond -3 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -3) Rs. 50/-
A6. «‘Ó≈Ò∆¡≈ Á∂ √øª Á∂ √ø◊ «ÈÚ≈√ A@@/- 6. Discourses on the Beyond -4 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -4) Rs. 60/-
AH. ¡Ó ◊≈Ê≈ A@@/- A@@/-
7. Discourses on the Beyond -5 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -5) Rs. 60/-
AI. ËÓ ÔπË ’∂ ⁄≈«¬ E@/-
8. The way to the imperceptible (AgMm Agocr dw mwrg) Rs. 80/-
B@. Í«ÚÂ ÍÀ∫‚≈ BE/-
BA. Ì◊ Íë‘Ò≈Á A@/- A@/- 9. The Lights Immortal (Amr joqW) Rs. 20/-
BB. ÚÀ√≈÷∆ A@/- 10. Transcendental Bliss (cauQY pihr sbwh kY) Rs. 70/-
BC. ≈‹ ÔØ◊ D@/- 11. How to Know Thy Real Self-(Vol-1) («’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À) Rs. 80/-
BD. √≈‹È ⁄Ò∂ «Í¡≈«¡≈ A@/- A@/- 12. How to Know Thy Real Self-(Vol-2) («’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À) Rs. 80/-
BE. ¡«ÏÈ≈√∆ ‹Ø Ì≈◊-A I@/- I@/- 13. How to Know Thy Real Self-(Vol-3) («’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À) Rs. 110/-
BF. ¡«ÏÈ≈√∆ ‹Ø Ì≈◊-B I@/- I@/- 14. The Dawn of Khalsa Ideals Rs. 10/-
BG. »‘≈È∆ ◊πÒÁ√Â≈ -A F@/- F@/- 15. A Glimpse of His Holiness - Baba ji Rs. 5/-
BH. »‘≈È∆ ◊πÒÁ√Â≈ - B F@/- F@/-
AF. Divine Word Contemplation Path’, (√π«Â √Ï«Á Ó≈◊) Rs.150/–
BI. √ø Â∞Ó≈∂ Â∞Ó∂ ÍÃ∆ÂÓ E@/-
17. The Story of Immortality (¡Ó ◊≈Ê≈) Rs 260/–
C@. ¡≥«ÓàÏ⁄È √≈Ë ’∆ Ï≈‰∆ H@/-
CA. ◊π» ¡ÓÁ≈√ Í√∆¡À E@/- 18. Why Not thy Contemplate the Lord ? (ismrq
ismrq khw nhIN ?
?) Rs 200/–

'Awqm mwrg' 65 sqMbr, 2011


'Awqm mwrg' sqMbr, 2011
66
English Section
Guru Amardas - Abode of Bliss
Sant Waryam Singh Ji
English Translation: Prof. Beant Singh

(English Translation of “Guru Amar Das his disciples and set out to meet Guru
Parsiye” in series.) Sahib. From a distance, he observed that
the Guru’s court was in attendance. On one
He had set up two separate
side sat the warriors, on the other sat the
community kitchens, one for Muslims and
court poets, while the congregation sat in
the other for Hindus. Holy discourses
the rest of the pandal. On seeing Guru
continued to be delivered all the time.
Sahib’s handsome personality, he was
Prominent scholars came to him for
charmed and decided that he would fall at
spiritual discussions, but so far he had not
his feet and would not leave until he
attained to Supreme Peace and Bliss; he
gained realization of his soul. When he
had not realized the soul; his mind was
reached near, he looked at his disciples and
still wandering in doubt. He tried hard,
thought – ‘What will my disciples say
went on ‘Hajj’ (pilgrimage to Kabaa),
when they see me falling at the feet of a
practised severe austerities, gave charities
Guru who is just 20-22 years old, while I
and tried many other methods, but he was
am far older than him? Secondly, they will
not able to realize his soul. He had heard
lose faith in me.’ So, due to these thoughts,
about Guru Nanak Sahib’s spiritual seat,
his desire to fall at the Guru’s feet got
and he had also heard that Guru Tegh
checked. He went quite near and quietly
Bahadur Sahib had embraced martyrdom
extended his hand to shake hands with
for the sake of others –
Guru Sahib. Guru Sahib took his hand with
‘It was for the sacred thread and the frontal
two fingers and said, “Pir Ji! be seated!
mark of the Hindus,
That he performed a great act of chivalry in What brings you here?”
the Kal age.’ Bachittar Natak He said, “Your worship! how should
«ÂÒ’ ‹ø fl » ≈÷≈ ÍÃ Ì Â≈’≈Õ
one unite with Allah (God)?”
’∆ÈØ Ï‚Ø ’Ò» ¨ Ó«‘ √≈’≈Õ
The people of the whole world live for Guru Sahib said, “As the day and
their own selves, but only a rare one lays night meet.”
down his life for the sake of others. So He was filled with doubts and
Guru Tegh Bahadur Sahib laid down his misgivings, for day and night have never
head. He had also heard that although met. He said, “True Sovereign! I haven’t
Guru Gobind Singh Ji was still a youth, yet followed what you have said.” He said this
he was a great holy personage and in no with great hesitation thinking – “What will
way a lesser person than Guru Nanak his disciples say about me that their ‘pir’
Sahib. So he thought of going to Tenth had not followed such a simple thing?
Guru Sahib and resolve the issue. He took Then what kind of ‘pir’ is he?”

‘Atam Marg’ 65 September, 2011


Guru Sahib said, “It is the same as you The notion of this shadow has become
have understood.” firm-fixed in our mind. Through repeated
assertion of ‘I’ or ‘self’, we consider
He said, “Sir! how? Kindly explain to
ourselves as the physical body and forget
me in detail.”
the reality. O Pir Buddhu Shah! recognize
Guru Sahib said, “Just as you think or realize the truth. When you realize the
that when the sun rises, night ceases to truth, falsehood will be destroyed. When
exist, similarly, when the light of truth ‘truth’ dawns, then ‘I’ (or ego) ceases to
dawns, falsehood is destroyed. What you be.” At this he said, “Then sir! what is the
have deemed to be the reality, the ‘I’, that meaning of union of truth with the Truth?”
is not real; that is an illusion.”
Guru Sahib said, “This is the riddle.
He (Pir Buddhu Shah) said, “O True Truth is always in union with the Truth;
Sovereign! even now I have not the sense of being individual self or
understood. I have listened to your ‘bani’ sentience is illusory. ‘Sakhi Chetan’ (seeing
(utterances) – sentience) is true and that is ever in union
‘Saith Nanak: On a single tree (implying the with Brahm (Lord Creator). This
body), bearing the fruit of joy in God relationship or union is never broken. It is
are settled two birds. [These birds are
interpreted as the Divine Self (Paramatma) and only this much –
the individual self (jivatma).] ‘His soul, he makes one with the Supreme
While coming and going are these birds Soul.’ P. 661
invisible – ¡≈ÂÓ≈ Í≈ÂÓ≈ ¬∂ ’ Ø ’À ®
Wings they bear not.’ P. 550 Do not consider them as two; consider
È≈È’ ÂÚπ ¬∂ ’ π δ Áπ « ¬ Í≥ ÷ ∂  » ¡≈«‘® them as one.”
¡≈Ú ‹≈Â È Á∆√‘∆ È≈ Í Í≥ ÷ ∆ Â≈«‘®
O Sovereign! on this body-tree abide He said, “True Sovereign! then is the
two birds, one is the bird of intellect or ‘jeev’ (self) an illusion?” Guru Sahib said,
intelligence, which says – ‘I am fair, I am “Yes! the ‘jeev’ (self) form you consider
dark; I am virtuous, I am sinful; I am yourself, it is the light or reflection of the
happy, I am unhappy. This bird suffers the soul over the intellect. Then does this false
fruit or consequences of his actions. thing get created –
‘………. with its non-existent merits is
But the other bird sits there in a joyful conceited.’ P. 468
and carefree state. It neither goes ........... ¡‰‘Ø Á ≈ ¡≈Íπ ◊‰≈«¬Á∂ ®
anywhere, nor returns from anywhere. It Neither is, nor was there anything.
always remains absorbed in a state of ‘sat’ This ‘I’ has come into being due to the
(truth), chit (intellect), anand (bliss), that is, reflection of the Supreme Light and this
in a state of perfect bliss. notion of ‘I-ness’ has become firm-fixed.
Now, of the two, I am not able to find This is called ‘haumein’ (ego or self-
out, which one I am.” Guru Sahib said, conceit). So long as this notion of ‘I-ness’
“First, you should understand ‘I’. The is not annulled, the ‘jeev’ (self) continues
second ‘I’ is a mere shadow of the real ‘I’. taking birth and dying, and does not attain

September, 2011 66 'Atam Marg’


peace. At this he said, “O Sovereign! then
So, on the intellect or intelligence-tree how should I give up false ‘I’ or ‘ego’?
are sitting two birds; one is the Divine Self Wherefrom has this ‘I-ness’ come?”
and the other is individual self (jivatma). Guru Sahib said, “Look here! this
This ‘jeev’ (individual self or soul) is a veil string is lying in darkness; it is twilight. It
like the ‘amar-bel’ (dodder) on the trees will create the illusion of being a snake.
which covers them, or the moss covering This notion becomes firm-fixed. But when
the water. Similarly, the false notion of you see in light, you find that it is a
being ‘I’ is a mere shadow or reflection, string.” Similarly, Pir Ji –
which has covered the soul. As a result, he ‘The Guru has given me the collyrium of
has become alienated from God. Therefore, divine knowledge by which darkness of
this malady of ego is very bad. So recite ignorance is dispelled.
By God’s grace I have met the saint and my
the following edict –
mind, O Nanak, is enlightened.’ P. 293
‘The wall of pride and ego intervenes between «◊¡≈È ¡≥ ‹ Èπ ◊π «  Á∆¡≈ ¡«◊¡≈È ¡≥ Ë ∂ 
me and Him. «ÏÈ≈√π®
He is heard to be close by in the country. ‘« «’Í≈ Â∂ √ø  Ì∂ « ‡¡≈ È≈È’ Ó«È Í◊≈√π ®
Between me and the Lord is a fine curtain like When the mind is enlightened then
the wings of a butter-fly, but seeing Him not,
one comes to know that there is nothing
I deem Him distant’ “ P. 624
like ‘I’. Ego and attachment are meant to
‘¿∞ ‘¿∞ Ì∆«Â Ì«¬˙ ‘À Ï∆⁄Ø √π È Â Á∂ « √
entrap man. Its cure lies in attending holy
«È’‡≈«¬˙®
̪Ì∆∆ ’∂ Í≈ ÍÁØ «ÏÈ∞ Í∂ ÷ ∂ Á»  ≈«¬˙® company.”
Guru Sahib says, “This notion of being At this he said, “Sir! but I have come
a physical body that you have formed due to the holy congregation.” Guru Sahib said,
to which you are repeatedly saying ‘I, I’, “You have come wearing the cloak of
you have come to regard this false ‘I’ as falsehood – I am a ‘pir’ (Muslim holyman).
your real self. As a result, you are not What will my disciples say if I pay
realizing your true self.” obeisance at the Guru’s feet? In the holy
congregation, one should come wearing
At this Pir Ji said, “True Sovereign!
the cloak of truth. One should not come
then what should be done to gain this
with any pre-conceived notions – I am a
realization? For this purpose, I observed
great scholar. I have read this in such and
‘chillas’ (period of 40 days of solitary
such book. If you come with such notions,
meditation and prayer), performed ‘hajj’
holy congregation has no effect on you.
(pilgrimage to Mecca), ran free community
Come to the holy congregation as a
kitchens, gave alms and did many other
devotee. But you have come with your
deeds of piety.”
disciples and followers. Give up ‘I-ness’ or
Guru Sahib observed, “All deeds done ‘ego’ and realize the Divine Ordinance or
in ego are bonds or shackles. By doing Will. When you submit to or come under
them in ego, you have further bound God’s Will, then your ‘ego’ will be
yourself in chains.” destroyed.”

‘Atam Marg’ 67 September, 2011


The Sidhas had posed this question – «¬’Ø È≈Ó Ú≈«‘◊π  » Á≈ -B, B.
O Nanak! kindly tell us – Ó∂  ∂ «Í¡≈∂ , «¬’Ø È≈Ó Ú≈«‘◊π  » Á≈ -
‘How can we be true and how can the wall of B, B.
untruth be demolished?’ P. 1 Â∂  ∂ √≈«¡ª Áπ ÷ ª Á∆ ‘À
«’Ú √«⁄¡≈≈ ‘Ø ¬ ∆¡À «’Ú ’± Û À Â∞ ‡ À Í≈«Ò® Á≈» , ............... -B.
Guru Sahib said – Whatever may be the disease whether
‘Through obedience to His Ordinance and it is mental, or physical or economic, or
Will. social, or political, the cure is one and that
Saith Nanak: This blessing too is pre- is Divine Name.
ordained.’ P. 1 ‘The Name Divine is the sovereign remedy of
‘π ’ «Ó ‹≈¬∆ ⁄Ò‰≈ È≈È’ «Ò«÷¡≈ È≈«Ò®
all ills;
God’s Ordinance is writ on every Divine laudation is bringer of weal and joy.’
particle of our being. There are P. 274
215000,000,000 cells in our body. In every √Ï Ø ◊ ’≈ ¡¿∞ ÷ Áπ È≈Óπ ®
cell is God’s Ordinance working – in ’«Ò¡≈‰ » Í Ó≥ ◊ Ò ◊π ‰ ◊≈Ó®
stomach, eyes and ears.” This thought occurs to many devotees
Guru Sahib said, “Pir Ji! why are you – ‘What is Name? How does it become
taking upon yourself the responsibility for medicine?’ Revered holy congregation!
what you are doing? You are doing have faith that where medicines fail, there
nothing. Everything is happening according God’s Name works wonders.
to Divine Will and Ordinance.” Once a lady from Mohali came to us.
‘Nanak! discourse thou on the Creator, Her Name is Balbir Kaur. She had been
Whose will in all He does is supreme.’” coming for a month. One day, she said to
P. 469 me, “Vir Ji! (Respected brother) I have lost
’‘π È≈È’ ’Â∂ ’∆¡≈ Ï≈Â≈
‹Ø «’¤∞ ’‰≈ √π ’« «‘¡≈®
my eye-sight. From one eye, I can see only
indistinctly. The other eye has no vision
So, Guru Sahib said, “Vaid Ji! what
left. Then I am suffering from high blood
terrible diseases does the mind suffer from!
pressure – 240. Blood sugar too is 240. With
You know only about the ailments which
this much blood sugar, I had gone to the
afflict the body. The whole world is
hospital for operation of my kidney which
moving about afflicted with numerous
has a stone. My blood pressure increased
diseases.”
so much that the doctors did not operate
Vaid Ji fell at Guru Sahib’s feet and on me. In my stomach, there is a tumour,
held on to them entreating – “O Sovereign! which too cannot be operated upon. My
disease you have described; now kindly tell backbone is fractured.” Thus, she counted
me the cure also.” Guru Sahib, “The cure six ailments that she was suffering from. I
of all diseases is one and only one. Recite kept quiet. She came again, and then too
like this – I remained silent. When she came to me
Refrain: The cure of all thine ailments is again and again, I said to her, “Good
only God’s Name. … woman! you have to practise Divine Name
Ë≈È≈ - Â∂  ∂ √≈«¡ª Áπ ÷ ª Á∆ ‘À Á≈» , meditation and perform God’s devotional

September, 2011 68 'Atam Marg’


worship for a year. Then you will be Fourteen months passed, she said,
cured. Will you be able to do it? You have “Now fourteen months have passed.
to practise meditation and austerity for one Should I go home now?”
year.” I said, “Go! get yourself tested from
She said, “Now my eyes too are going the doctors.”
to lose vision. Thereafter, who is going to When she got herself examined, all her
care for me?” ailments were found to have been cured.
She was sent to the ‘ashram’ She no longer suffered from fractured
(hermitage) at Gurudwara Ishar Parkash. backbone, tumour in the stomach, stone in
After ten days, the doctor checked her the kidney, and vision had returned to both
blood pressure and found it perfectly her eyes. Blood pressure and blood sugar
normal. After a month, her blood sugar were found to be normal. So, holy
became normal. Then after another month, congregation! it is a matter of having faith
full vision returned to one eye. She had in the efficacy of God’s Name. Many
come to Ratwara Sahib in January, and in people are getting cured in their own
the month of September, I went to homes as well as at the hermitage through
Amercia. She said, “Congratulations, Divine Name meditation. So, such is the
brother.” I said, “What is the matter?” power of God’s Name meditation.
She said, “My stone has passed out There is a woman here from
through urine in three pieces.” Dadumajra. Flesh had fallen off from her
When I was in America, I got a letter hands; nails too had fallen off. The arm
from her informing me – “Vir Ji! (Brother) had rotted upto the elbow. Skin had fallen
the tumour has disappeared. Doctors say off. Doctors opined that the entire arm
that it is not there at all. God knows where would have to be amputated from the
it has gone. But shall I go home with only shoulder. She came to the ‘dera’
one eye?” I replied, “No! have faith. Why (hermitage). I said to her, “Good woman!
have you lost faith? He, who has cured so do you know any type of meditation or
much, will cure the remaining ailments worship?” She said, “I know no worship.”
too.” I came back towards the end of I said to her, “Continue reciting the
December. In January she said, “Lightning ‘moolmantra’ (initiatory verse of Jap Ji
has started flashing before the eye that was Sahib). Render service with one hand
blind. Doctors used to say that nerves have only.” The diseased arm was stuck to her
got crushed. Now you can never see with chest. She could remove it only with the
this eye. But after a few days, vision other arm. In forty days, the entire skin
returned to my second eye also.” and flesh was restored. Nails too returned.
Removing the bandage she showed to me
She then said, “Should I go home?” – “Holy man! the nails have returned.” I
I said, “No! stay here for two months said to her, “Now you should never give
more.” up rendering service. Continue meditating

‘Atam Marg’ 69 September, 2011


on the Name and rendering service in the Refrain: Brahma, Vishnu and Mahesh, Pirs
gurdwara. Have faith in the Name which and auliyas (Muslim holymen
has cured your arm. Guru Sahib says – and Divines) stand at Thy door,
O Lord.
Refrain: By meditating on the Name are
Ë≈È≈ - Ïà ‘ Ó≈ «ÏÙÈ Â∂ Ó‘∂ Ù Í∆ ¡Ω Ò ∆¬∂ ,
removed all pains and sufferings,
Â∂  ∂ Á ÷Û∑ ∂ Ó≈Ò’≈Õ
While honour comes through ren-
dering service. Revered saintly congregation! loud be
Ë≈È≈ - È≈Ó ‹Í∆¬∂ ª Á»  ‘π ø Á ∂ Áπ ÷ Û∂ , thy utterance: ‘True and Supreme is God’s
√∂ Ú ≈ ’’∂ Ó≈‰ Í≈¬∆ÁÀ -B, B. Name’. Getting free from worldly tasks,
Ó∂  ∂ «Í¡≈∂ , √∂ Ú ≈ ’’∂ Ó≈‰ Í≈¬∆ÁÀ -
you have come to the Guru’s holy court.
B, B.
È≈Ó ‹Í∆¬∂ ª Á»  ‘π ø Á ∂ Have a glimpse of Guru Maharaj (Sri Guru
Áπ ÷ Û∂ , ............... -B. Granth Sahib) with your eyes, reflect with
So, service and Divine Name your intellect, and after reflection, imbibe
meditation are the principal deeds to be the Guru’s teachings in your heart and
performed in the Guru’s abode – mind. Thereafter, when your turn comes,
‘By devotional service in this world, participate in singing the Guru’s hymn
Shall ye get a place at the Divine Portal. with zeal and enthusiasm. Every effort is
Then, says Nanak, in joy may you gambol.’ made that my voice reaches everyone’s
P. 26 ears, although it being a hall, the voice
«Ú«⁄ Áπ È ∆¡≈ √∂ Ú ’Ó≈¬∆¡À ® echoes. So try to listen and understand
Â≈ Á◊‘ ÏÀ √ ‰∞ Í≈¬∆¡À ®
’‘π È≈È’ Ï≈‘ ´‚≈¬∆¡À ®
carefully and attentively. When we listen
to Gurbani (Guru’s utterance) carefully in a
right and proper manner, then –
Chapter II ‘Merit or reward of million-fold yagyas
(sacrifices)
Invocation: True and supreme is God’s Comes to those who listen to and sing
Name. Blessed is Sri Guru Nanak Dev Ji. God’s praises.’ P. 546
’¬∆ ’Ø « ‡’ ‹◊ ÎÒ≈ √π « ‰ ◊≈ÚÈ‘≈∂ ≈Ó®
√«ÂÈ≈Óπ √à ∆ Ú≈«‘◊π  » ,
Ëø È √à ∆ ◊π  » È≈È’ Á∂ Ú ‹∆˙ Ó‘≈≈‹Õ Fruit of crores of yagyas (sacrifices) do
‘Prostrate salutation and obeisance I make receive all those who sing and listen to
many a time before the omnipotent Lord, the God’s laudations. In our life full of great
Possessor of all the powers. pre-occupations and immense pressures of
Reach me Thy hand, O Lord and save me work, we have found this little time for
from wavering, says Nanak.’ attending holy congregation. So take full
‚ø ‚ ¿∞ «  Ïø Á È ¡«È’ Ï≈ √Ï ’Ò≈ √ÓÊ® advantage of this opportunity. Stringing
‚Ø Ò È Â∂ ≈÷‘π ÍÃ Ì » È≈È’ Á∂ ’« ‘Ê®
Í≥ È ≈ - BEF the thoughts and ideas heard in the holy
congregation, you should reflect over them
‘After wandering and wandering, O Lord, I
in solitude and then imbibe them in your
have come and entered Thy sanctuary.
O Master, Nanak’s prayer is: heart and mind. Only then shall you reap
Attach me to Thy devotional service.’ full benefit of attending the holy
«Î «Î ÍÃ Ì ¡≈«¬¡≈ Í«¡≈ ¿∞ √È≈«¬® congregation. So, now, let all devotees
È≈È’ ’∆ ÍÃ Ì Ï∂ È Â∆ ¡ÍÈ∆ Ì◊Â∆ Ò≈«¬® speak loudly –

September, 2011 70 'Atam Marg’


Refrain: By meditating on the Name are Sovereign Guru Nanak Sahib had told Vaid
removed all pains and sufferings, Hardas that the whole world is afflicted
While honour comes through ren-
with maladies. Maladies of the mind come
dering devotional service.
first, while physical ailments come
Ë≈È≈ - È≈Ó ‹Í∆¬∂ ª Á»  ‘π ø Á ∂ Áπ ÷ Û∂ ,
√∂ Ú ≈ ’’∂ Ó≈‰ Í≈¬∆ÁÀ Õ afterwards. If the mind is ill, then the body
becomes automatically sick. However, if
Divine Name meditation and
the mind is in sound health, physical
devotional service have a great importance
ailments are automatically cured. Many
in the Guru’s abode. Man cannot practise
devotees don’t have belief in these things
Divine Name meditation unless and until
because there is reasoning in them.
there are virtuous deeds in his mind and
Reasoning is essential but so long as belief
body.
and reason do not harmonise, no good
‘Without cultivating noble qualities, no true
devotion can be.’ P. 4 result accrues. So Guru Sahib has
«Ú‰π ◊π ‰ ’∆Â∂ Ì◊«Â È ‘Ø « ¬® prescribed God’s Name as the cure of all
So, through devotional service are sufferings and ailments –
acquired humility and various other fruits. ‘The world is ill, the Name is the cure-all;
Without the True Lord, the filth of sin
We have little time at our disposal. It is
attaches to it.’ P. 687
Kalyuga (Dark Age) and our life-span is √ø √ ≈π Ø ◊ ∆ È≈Óπ Á≈» ÓÀ ´ Ò≈◊À √⁄ «ÏÈ≈®
very short, and our bodies have become
We do not know how the Name
infected with ailments. Ask anyone, you
Divine has become the cure-all. All the big
will find him suffering from one disease or
maladies, about which we have never
the other. Almost everybody is sick. Our
thought, such as, ignorance, delusion,
thinking, conduct and dress have all gone
mammon, ego etc. are one and the same,
wrong. Everything is flawed and deficient.
though their names are different. This
So, for our liberation, Guru Sahib has
malady of ignorance afflicts the whole
shown us the path of Divine Name
world. Brahma, Vishnu and Mahesh (Shiva)
meditation and devotional service. To reap
and all the gods are afflicted with ‘haumein’
double the advantage in a short period of
(ego). All human beings take birth and die
time, Guru Sahib has devised these means
in ego, because they are not able to
and methods for us. By meditating on the
understand what is ‘ego’. Interpreting it
Name Divine are annulled all sufferings,
wrongly, we call it pride, but Guru Sahib
and through service, we achieve honour
has pointed out five intoxicants – empery,
both here and in the Divine Court –
wealth, beauty, pride of caste and
‘By devotional service in this world, shall ye youthfulness. These are the five robbers of
get a place at the Divine Portal.
Then says Nanak, in joy may you gambol.’ goodness. These are the five prides. Man
P. 26 acquires education and starts taking pride
«Ú«⁄ Áπ È ∆¡≈ √∂ Ú ’Ó≈¬∆¡À ® in it that he is educated or learned.
Â≈ Á◊‘ ÏÀ √ ‰∞ Í≈¬∆¡À ® Similarly, man takes pride when he
’‘π È≈È’ Ï≈‘ ´‚≈¬∆¡À ® acquires great wealth. He prides on being
Yesterday I had discoursed about what youthful, belonging to a high caste and

‘Atam Marg’ 71 September, 2011


acquiring temporal power. These are called ‘The scum of multiple births is attached to
prides. Where there is no pride in them, this soul and it has become pitch black.
The oilman’s rag turns not white by
even there does ‘haumein’ (ego) creep in.
washing, even though it be washed a
We are born in ego, and we die in ego. We hundred times.’ P. 651
are not able to remove this noose from our ‹ÈÓ ‹ÈÓ ’∆ «¬√π ÓÈ ’¿∞ Ó´
neck. Ò≈◊∆ ’≈Ò≈ ‘Ø ¡ ≈ «√¡≈‘π ®
‘As long as this man deems that he is the ÷≥ È Ò∆ ËØ Â ∆ ¿∞ ‹ Ò∆ È ‘Ø Ú ¬∆ ‹∂ √¿∞ ËØ Ú «‰ Í≈‘π ®
doer of something, until then he wanders in So, the whole world is suffering from
the womb existences.’ P. 278 ego and as a result thereof, it is alienated
‹Ï «¬‘ ‹≈ÈÀ ÓÀ «’¤π ’Â≈®
ÂÏ Ò◊π ◊Ì ‹Ø « È Ó«‘ «ÎÂ≈® from God. He, in whose soul and mind
Divine Light has not been lit and his five
As long as man says that he has done
illusions have not been annulled, is
something, he continues to fall into life.
afflicted with the malady of ‘ego’. You
Some persons say only superficially – ‘It is
can’t describe just one man to be afflicted
the Guru who has made me do this thing’,
with ego, infact, the whole world is
but in their hearts, they believe that they
suffering from the ailment of ‘ego’. As he
have done it. But in spiritual matters, it is
does not take the medicine from the Guru
not expression with the tongue, but from
and eat it in the manner prescribed by
the heart that is accepted. From the mouth,
him, he remains alienated from God.
man says many things –
‘They, who have one thing in their heart and So, in the same manner, I had
another in their mouth or on their tongue, discussed various diseases. The disease of
are accounted false.’ P. 488 ignorance is cholera of the mind. The
«‹È Ó«È ‘Ø  π Óπ « ÷ ‘Ø  π «√ ’ª„∂ ’«⁄¡≈® malady of ‘backbiting’ is very bad. A large
Guru Sahib says – ‘He, who has one number of devotees come who have been
thing in his heart and another on his attending the holy congregation for a long
tongue, is a false or inconstant person.’ But time. But many times, I observe that even
he who truly says from the core of his after keeping the holy company for several
heart that he is afflicted with the malady years, they still indulge in backbiting. Their
of ego, to him Guru Sahib says – ‘You are state is like that of an oilman’s ox, with
not the only one afflicted with ego, the his eyes covered, who moves on the
whole world is infected with ego – circular path round the oil press. He is
‘The world is ill; ……’ P. 687 ever in fear that his master is following
√ø √ ≈π Ø ◊ ∆ .................® him and may strike him with his club any
And what is the medicine? time. So, throughout the day he continues
‘…. the Name is the cure-all; going round and round at a fast pace.
Without the True Lord, the filth of sin When his eye-covers are removed, he finds
attaches to it.’ P. 687 himself standing at the same place. So, as
.............. È≈Óπ Á≈» ÓÀ Ò π Ò≈◊À √⁄ «ÏÈ≈® long as, we do not take it seriously in our
The impurity which clings is that of mind that in this very life, we have to
ego– make the achievement about which Guru

September, 2011 72 'Atam Marg’


Sahib mentions again and again, there is realization comes only to some rare
no attainment – supremely fortunate person, and not to the
‘With the gift of human incarnation granted rest of the world because their mind has
to thee, been charmed by Maya (Mammon).
Now is thy opportunity to have union with ‘Bewitching is the love of wealth,
the Lord. Which without teeth, has eaten up the
Nothing else shall avail thee.’ P. 12 world.
̬∆ Í≈Í«Â Ó≈È∞ ÷ Á∂ ‘ π  ∆¡≈® The apostates are eaten away, but the
◊Ø « Ïø Á «ÓÒ‰ ’∆ «¬‘ Â∂  ∆ Ï∆¡≈® Guruwards, who fix their mind in the True
¡Ú« ’≈‹ Â∂  À «’ÂÀ È ’≈Ó® Name, are saved.’ P. 643
He who thinks seriously, his heart is Ó≈«¬¡≈ ÓÓÂ≈ ÓØ ‘ ‰∆ «‹«È «Ú‰∞ Áø  ≈ ‹◊π
moved to hear that all other tasks are ÷≈«¬¡≈®
worthless and superfluous and yet he is all ÓÈÓπ ÷ ÷≈Ë∂ ◊π  Óπ « ÷ ¿∞ Ï ∂ «‹È∆ √«⁄ È≈«Ó «⁄Â∞
Ò≈«¬¡≈®
the time involved in them. What is his real
task? Guru Sahib says – Maya has eaten away the rest of the
world. Man does not think about it. This
‘In holy company on the Name immaculate
meditate.’ P. 12 thought does not occur to him. Even
«ÓÒπ √≈Ë√ø ◊ «Â Ì‹π ’∂ Ú Ò È≈Ó® though hearing with his ears, he does not
Going into the company of the saints, imbibe this truth within his self. Even
though seeing with the eyes, this truth
you should gird up you loins to practise
Divine Name meditation and perform does not go deep within him. It remains
God’s devotional worship. only on the surface and does not go deep.
But when he thinks that his life is going
‘In achieving the end of liberation thyself
engage. waste, his entire thinking is transformed.
In Maya attachment is thy life going waste.’ In history, there is mention of the time
P. 12
in the life of Guru Amar Das Ji when he
√ø ‹ ≈«Ó Ò≈◊π ÌÚ‹Ò ÂÈ ’À ® was not filled with spiritual yearning. Guru
‹ÈÓπ «ÏÃ Ê ≈ ‹≈ ø « ◊ Ó≈«¬¡≈ ’À ®
Sahib was the eldest of the four brothers.
Falling in love with Maya (material
His earlier life was marked by noble
riches), your life is going waste. What is
conduct and behaviour. The family had
Maya? What do we call Maya? Whatever
considerable land with wells and so was
has a name and a form, and whatever
engaged in agriculture. But Guru Sahib had
comes under these two characteristics is
taken upon himself the task of itinerant-
called Maya. This ‘jeevatma’ (individual self trade.
or soul) instead of loving his reality has
mistakenly started loving the visible
material things of the world, which do not (... to be continued)
remain permanent. Guru Sahib says – ‘You
are wasting your life.’ Then is man filled
with devotion and attachment. Then the
thought occurs in his mind that his life is
going waste. But this thought and

‘Atam Marg’ 73 September, 2011


Why not contemplate the Lord?
Sant Waryam Singh Ji
English Translation: Prof. Beant Singh

(Continued from P. 83, issue August, 2011) did not believe in doing good and noble
deeds. He indulged in eating and drinking
‘Even to the Vedas is not known the greatness and doing all kinds of sinful deeds. The
of the holy –
theist brother, under inspiration from the
These narrate only what they have heard.’
holy, used to serve guests. It was his
P. 272
√≈Ë ’∆ Ó«‘Ó≈ Ï∂ Á È≈ ‹≈È«‘® solemn vow that he would take meals only
‹∂  ≈ √π È «‘ Â∂  ≈ Ï«÷¡≈È«‘® after first serving meals to an honoured
guest. Serving of guests is regarded as a
This ‘jeev’ (soul) was listening to the
great noble deed because the moment a
highly blissful or benedictory ‘bani’ (Guru’s
guest goes hungry from a person’s
utterance) of Sukhmani Sahib. Great is the
household, his virtues or merits start
fruit of listening to Gurbani. He who leaves
decreasing. Within man are five fires which
the mortal frame while listening to the
start burning his merits. The guest is one
Name Divine, has all his sins effaced and
who is hungry, whom we do not know,
attains to exalted liberation. So Pandit Ji,
who comes suddenly. The thought comes
you should go back and tell the holyman
into our mind that he needs food; he is
that you have attained to exalted
hungry. Serving food to him is a deed
liberation. There is no question of dying on
nobler than any other. Those who render
the cot.” So Pandit Ji said, “These gods and
service to the guests earn great virtue or
their aircrafts are standing near me. So I
merit. He served meals to the guests in a
haven’t got off the hearse. Now I am
right and proper manner. At last, God
leaving you after bidding you farewell.”
applied the touchstone on him. Once it so
Saying this, he covered his face and his
happened that no guest came for five days.
soul left the body.
So he remained without food for five days.
Many such incidents continue On the sixth day, he took a vow that if no
happening. An exalted holymen used to guest came that day he would burn
narrate one such incident. Once two himself to death. He said, “Perhaps, God is
brothers lived in a city. One of them was annoyed with me. That is why no guest is
a theist. A theist is one who believes in coming to my house.” Therefore, God
what is existing. The other was an atheist. Himself had to come to his house as a
An atheist is one whose mind’s eyes are guest. When this guest had taken food, the
blinded with cataract. He refuses to accept entire city assembled at his house. His
the existence of God. He denies that there brother also came and sat there. He said,
is any entity called God. He lives in “Brother! today, if this old man had not
darkness. His mind’s eyes being blind, he come, you would have burnt yourself to
refuses to accept what is existing. So he death. What is use of these things? You are

September, 2011 74 'Atam Marg’


superstitious.” He said, “I am not even if somebody utters my name by
superstitious. It is my firm vow that I will mistake, or in any other manner, I credit it
take food only after serving food to a to his account. Just as if somebody applies
guest.” That old guest said to the atheist soap to his body inadvertently, the job of
brother, “You should recite Rama, Rama the soap is to remove filth, whether he
(God’s Name).” But he (his brother) abused does it intentionally or unintentionally,
Rama (God) and said, “I do not know who similarly –
this bloody (literally, wife’s brother) Rama ‘The mind fouled by sin and evil,
is.” His vow was: If somebody’s name was May only with devotion to God be cleansed.’
Ram Chander, he would call him Chander, P. 4
but not Rama. If somebody’s name was Ì∆¡À Ó«Â Í≈Í≈ ’∂ √ø « ◊® ˙‘π ËØ Í À È≈ÚÀ ’À
Krishan Chander, he would call him ø«◊®
Chander but not Krishan. Wherever there Man may utter God’s Name in any
was God’s Name, he would not utter it; so manner whatsoever, I have to give him its
obstinate was he. So he uttered an abuse fruit.” So Chitra-Gupta revealed, “This man
and said, “I do not know who this bloody has uttered God’s Name only once, and
(literally, wife’s brother) Rama is.” The old that too by calling him ‘bloody’ (wife’s
guest said, “Now you will come to know brother).” The Righteous Judge said, “Then
who this ‘Rama’ (God) is. I was to make give him the fruit of uttering God’s Name
you utter ‘Rama’ only once. After two once.” That man said, “I don’t want its
hours you will die. Thereafter, the agents reward or fruit. I want its value or price.”
of death will carry you away beating and He remembered that old man’s advice,
belabouring. When they start throwing you who had said, “When they ask you to
into the hell do like this. Tell them that receive the fruit of uttering God’s Name,
you had once uttered, ‘bloody (literally, you should tell them that you want to
wife’s brother) Rama.’ Then you will receive its price or value, and not the
experience the glory and greatness of God’s fruit.” So the Righteous Judge was
Name.’” So, this is how it happened. He surprised for the Supreme Lord God had
died after two hours. The agents of Death not told him the price or value of the
took him away beating and belabouring. Name. So he said, “Let us go to Lord
The Dharamraj (Righteous Judge) said to Brahma (Creator), who has created the
Chitra-Gupta, “Look up his account of good whole world –
and bad deeds.” They said, “There is ‘Millions of Brahmas has He appointed the
nothing to see in his account. His book of world to create.’ P. 1156
deeds is all filled with black and evil ’Ø « ‡ Ïà ‘ Ó∂ ‹◊π √≈‹‰ Ò≈¬∂ ®
doings. There is no good deed in his Dharamraj (The Righteous Judge) took
account. Only once has he uttered ‘Rama’ that ‘jeev’ (man, soul) to Brahma (Creator)
(God’s Name) but, that too with an abusive and submitted, “Revered sir! a problem has
epithet. He had only uttered the Name, cropped up. This soul has come from the
but not with feeling and devotion. Lord mortal world, who is a rank sinner. He has
Krishna has said in the Gita, “O Arjuna! uttered ‘Rama’ (God’s Name) only once,

‘Atam Marg’ 75 September, 2011


and that too with an abusive epithet. He knows its worth.
wants its price or value.” Lord Brahma Who have good luck recorded on their brow,
expressed surprise saying: “Value we do they, O Nanak! enjoy God’s Love.’
not know; we know its fruit or reward P. 81
√≈¬∆ È≈Óπ ¡ÓØ Ò π ’∆Ó È ’Ø ¬ ∆ ‹≈‰ÁØ ®
only. Let us go to Lord Shiva, who always
«‹È≈ Ì≈◊ ÓÊ≈«‘ √∂ È≈È’ ‘« ø ◊ π Ó≈‰ÁØ Õ Õ
remains absorbed in God’s contemplation.”
When they went to Lord Shiva, he too The Name is greater than the one
said, “I also do not know the price or whose is the Name.”
value of the Name. Let us go to Lord Once, when Guru Nanak Sahib visited
Vishnu.” Lord Vishnu laughed heartily and Kashi, a number of Pandits (Brahmin
said, “What is the matter that all of you Scholars) were sitting. They had a long
have come together? You have brought conversation with Guru Nanak Sahib. They
this ‘jeev’ (man’s soul) too along with you.” put one question to him, “O Nanak! tell us
They said, “Sir! this jeev has created a who is the greatest of all?” Guru Sahib
problem for us. Nowhere in your replied, “Waheguru Ji, Prabhu Narayan, Akal
constitution is it written what the value of Purkh, Brahma (all names of God).” They
the Name is, while this ‘jeev’ (man, soul) asked, “Is there anyone greater than them
demands the value of God’s Name, when too?” Guru Sahib said, “His Name is
he has uttered it only once and that too greater than them.” The Formless or
with an abusive epithet.” The god’s Transcendent Lord has to assume the form
became silent. Lord Vishnu said to them, in which you wish to see Him. He has to
“Bring the heavenly aircraft and let the afford His glimpse to His devotees. So His
‘jeev’ (man, soul) enter Baikunth Dhaam Name is Supreme. No body knows the
(heaven, or paradise).” When the Righteous greatness and glory of God’s Name.
Judge, Lord Brahma and Lord Shiva came ‘The Master’s Name is invaluable.
back, the Righteous Judge said, “Lord None knows its worth.’ P. 81
Vishnu has not told us the value of the √≈¬∆ È≈Óπ ¡ÓØ Ò π ’∆Ó È ’Ø ¬ ∆ ‹≈‰ÁØ ®
Name. The problem remains as it is.” So Only God’s beloved devotees know the
they once again went to Lord Vishnu and greatness of His Name. Such is the Guru’s
submitted, “If some other soul comes and edict –
starts demanding the value of Ram, Refrain: The greatness of God’s Name
Waheguru, Allah (All names of God), then Abides in the heart of the saints…
what fruit shall we give to him? You Ë≈È≈ - Ó«‘Ó≈ ‘« È≈Ó Á∆,
haven’t made it clear to us.” Lord Vishnu √ø  ª Á∂ «‘Á∂ Ú√Á∆ -B, B.
said, “You need not worry. My Maya is so √ø  ª Á∂ «‘Á∂ Ú√Á∆, -B, B.
Ó«‘Ó≈ ‘« È≈Ó Á∆,......... -B.
powerful that I won’t let the ‘jeev’ (man,
’The greatness of the Name abides in the
soul) ask for the value of God’s Name. saints’ heart.’ P. 265
There is fruit all right but no price or value È≈Ó ’∆ Ó«‘Ó≈ √ø  «Á Ú√À ®
of the Name Divine. God’s Name has been The saints, who have tested the
described as invaluable. efficacy of the Name in life again and
‘The Master’s Name is invaluable. None again, come to realize what the Name

September, 2011 76 'Atam Marg’


Divine is. The people of the world do not Tenth Guru Sahib left Anandpur Sahib
realize this. How unappreciative and fighting fierce battles and after reaching
indifferent are they! They cannot Chamkaur Sahib, his two elder sons, Sahib
appreciate the value of precious things. Ajit Singh and Sahib Jhujjar Singh
They know about lands, properties, sons, embraced martyrdom. From there, he left
daughters, respect, honour, name and fame. alone. Reaching Rai Kalah, he learnt that
These things are more worthless than even his two younger sons and mother too had
cowrie shells. They come under no been martyred. Then he repaired to the
reckoning. The world can put the value of jungles and from there went to the Malwa,
these things, but it does not know the where lived two brothers, named Dharam
value of God’s Name which is man’s Singh and Param Singh. They had great
permanent prop and support. So God’s love and devotion for Guru Sahib. They
Name is the cure for all obstacles, sorrows, were the progeny of Bhai Rupa who had
sufferings, difficulties and ailments. In one got a boon from the Sixth Guru Sahib that
hymn, Guru Sahib says thus – in their kitchen even wet fuel wood would
Refrain: All affairs are set right burn like dry wood, and it burns even
In whose heart comes to abide the now. Their ‘langar’ (kitchen) works round
Lord …. the clock.
Ë≈È≈ - √Ì ’≈‹ √Ú≈∂ ‹∆, «‹Â «⁄ ¡≈
‹≈¬∂ ÍÃ Ì ‹∆ Ó∂  ≈ - B. So Dharam Singh and Param Singh
«‹Â «⁄ ¡≈ ‹≈¬∂ ÍÃ Ì ‹∆ Ó∂  ≈ - B. expressed great grief over the martyrdom
√Ì ’≈‹ √Ú≈∂ ‹∆, ............. -B. of the Sahibzadas, and no amount of
In this hymn, Guru Sahib describes the consolation could comfort them. Guru
blessings of Divine Name contemplation in Sahib imparted them much knowledge and
detail as he does in the first octet of enlightenment, but even then they kept
Sukhmani Sahib - crying. When they went to the village for
‘He, within whose heart Thou enter, O Lord, fetching milk, even then they went
obtains everlasting joy and peace.’ weeping. It was the fourth day, but they
P. 960
kept repeating one thing: ‘Revered Sir! was
«‹√ » ¡≈Ú«‘ «⁄«Â «Â√ ÈØ √Á≈ √π ÷ ®
there any dearth of ‘Singhs’ (Sikh soldiers)
Sorrow and suffering cannot visit such
that you got the Sahibzadas martyred? If
a person. The very definition of suffering
fighting was imperative, you should have
changes for him. To the world it appears
at least saved their (Sahibadas’) lives.” It
to be suffering and pain, but in his mind
was because they had had a loving glimpse
is fixed such a weighing balance of
of the Sahibzadas.
equipoise that he sees joy in pain –
‘No suffering touches such as keep the sole When the fourth day dawned, Guru
Lord ever before their eyes – Sahib observed that the two brothers were
Pure joy they experience.’ P. 1302 still continuing to weep. Guru Sahib said,
Áπ ÷ π È≈‘∆ √Ìπ √π ÷ π ‘∆ ‘À ∂ ¬∂ ’ À ¬∂ ’ ∆ È∂  À ® “Why are you still weeping?” They said,
All experiences become joyful; no “We cannot bear separation from the
suffering or pain remains. Sahibzadas. Well, with separation from

‘Atam Marg’ 77 September, 2011


them we may reconcile, but we can never and satisfied on seeing his crop.
forget what happened to them, how they Similarly, take the case of a wrestler
were bricked alive. We cannot forget how who is taking exercise in the arena. Many
they were kept in winter’s biting cold,
persons are grappling with him but is he
how the young Sahibzadas were martyred.
unhappy or in pain? No; he is happy that
The tale is very tragic. We do not have the
his body is becoming healthy and strong.
heart to hear it. It would have been all
In the same manner, a child is studying
right, if they had attained martyrdom
while others are sleeping. Will you call
while fighting in a battle. But these were
him unhappy? No; in his heart is a strong
small children, whom giant-like
desire to stand first in his class by working
executioners, by putting their knees on
hard. Pain or inconvenience does not seem
their chests, slaughtered with their knives
to be pain or suffering; it becomes joy-
like sheep. We can never forget this saga of
giving. A mother is expecting. She hopes to
cruelty. This is the cause of our great grief
be blessed with a son. In childbirth, she
over separation from them.” Guru Sahib
experiences great pain. But she does not
said, “All this is God’s play that is being
take it to be painful but is delighted at
enacted. Though enlightened, you are
giving birth to a son. Similarly, in the
talking like this. This is not to my liking.”
whole world, pain or suffering depends
If somebody suffers bereavement and you
upon man’s feeling. If that pain is regarded
tell him to accept God’s will with
as joy, it ceases to be pain or suffering.
resignation, he will think, “They are
consoling me in vain. What will should I Once somebody asked ‘sorrow’ or
accept? I have suffered separation from my ‘suffering’, “O sorrow! tell me – what was
beloved one. I am in great great pain and your need in the world?” Sorrow laughed.
sorrow.” So in this way, much counselling The questioner asked, “What is the matter?
was given to them: Look! if Guru Sahib Why do you laugh? Nobody likes you in
had not wanted, it would not have the world. Show me a single person who
happened. As regards the rest, everybody wants sorrow or suffering or says – ‘I am
has to suffer joy and sorrow. Look at the very happy and comfortable; make me
world around. There is a farmer; electric unhappy.’ Is there any such person in the
power he gets at nine o’clock at night. He world? You are an uninvited guest. Nobody
has to release water for the fields. In paddy likes you. You come forcibly and camp in
fields move about snakes. Going out at 9 the lives of men. Then you refuse to leave.
o’clock in darkness and grass, he will All means are employed to force you out,
release water in the paddy fields. What but you are so obstinate that you do not
will be his state of mind at that time? He leave. Once sorrow or affliction befalls a
will think that water should reach his two man, it refuses to leave him. Man runs
acres of land. Again, when he waters the about, gives charity, does good or
wheat crops in January, his clothes become meritorious deeds, gets Akhand Paths
wet with dew. You think him to be (continuous recitation of the Sikh scripture)
unhappy, but he is actually feeling happy performed, and employs various other

September, 2011 78 'Atam Marg’


means, but all in vain. Man is afraid of P. 1256
every hurdle and suffering, but you do not ÷√Óπ «Ú√≈« ’∆¬∂ √ ÌØ ◊ ®
ª Â«È ¿∞ « · ÷ÒØ ¬ ∂ Ø ◊ ®
leave him – ‘O sorrow! why don’t you
speak? Why don’t you reply? Why have By taking bath you will be happy; your
you come into the world?’” Sorrow afflictions will be removed.” But he says,
replied, “I have come to give birth to joy. “Sir, it is very difficult to wake up early in
If I am not there, how can there be any the morning. The quilt is very pleasing and
‘joy’ or ‘happiness’?” Sorrow explained in comforting.” Pain said, “Well! you have
great detail and said “O simple man! I am enjoyed the comfort of the quilt all right
not needless. If I don’t come, the world but in the world hereafter, when you have
will become proud and arrogant, and no store of merits and virtues, your account
forget God and go to hell. When I come, I is blank, you have not meditated on the
become medicine to remove or cure their Name at all, what will you do? The quilt
ills and ailments, and afford them joy and will not come to your help; it won’t go
peace.” Such is Guru Sahib’s edict – with you to comfort you in the other
Refrain: Your sorrows will become medi-
world. Those who remain awake now, get
cines, while your joys will be your up early in the morning at the ambrosial
ailments. hour, meditate on the Name Divine,
Ë≈È≈ - Â∂  ∂ Áπ ÷ ª Á∆ ω∂ ◊ ∆ Á≈» , √π ÷ Â∂  ∂ Ø ◊ perform God’s devotional worship appear
‘Ø ‰ ◊∂ - B to be suffering now as they take bath with
‘Pain is the medicine and pleasure the malady, cold water and don’t sleep, but when the
and where there is pleasure, there is no end comes, then –
devotion for God.’ Thou art the Doer, I can do ‘Blessed, blessed will everyone call thee.
nothing. Even if I try to do something, it Thy face shall be bright in that God’s court.
comes to nothing.’ Only a few engage in this commerce.
P. 469 Nanak is ever a sacrifice unto them.’
Áπ ÷ π Á≈» √π ÷ π Ø ◊ π Ì«¬¡≈ ‹≈ √π ÷ π Â≈«Ó È ‘Ø ¬ ∆® P. 283
± ø ’Â≈ ’‰≈ ÓÀ È≈‘∆ ‹≈ ‘¿∞ ’∆ È ‘Ø ¬ ∆® Ëø « È Ëø « È ’‘À √Ìπ ’Ø « ¬®
So sorrow said, “I am not needless, I Óπ ÷ ¿± ‹ Ò ‘« Á◊‘ √Ø « ¬®
give birth to joy. Take anybody’s «¬‘π ÚÍ≈π «ÚÒ≈ Ú≈Í≈À ®
experience. He who has undergone pain or È≈È’ Â≈ ’À √Á Ï«Ò‘≈À ®
suffering enjoys pleasure and peace.” So pain or suffering is not something
bad. The nation or community which has
So start getting up early in the
not gone through bad days or faced
morning, the ambrosial hour and recite the
misfortunes, gets effaced from the map of
Name Divine. But man says, “Sir, it is
the world. They get destroyed. But those
difficult because the water is very cold.
nations who have faced trials and
How should I take bath? I shall fall ill.”
tribulations become exalted. They become
No; you won’t fall ill. You will fall ill by
the rulers of the world. So pain or
eating, by partaking of pleasures –
suffering is not a bad or undesirable
‘Man forgetful of the Lord in delights has thing.” So he (pain) said, “Who calls me
involved himself.
Thereby is the body with maladies infected.’ bad? Whether you like it or not, does joy

‘Atam Marg’ 79 September, 2011


or happiness come on its own? Whenever Even Death’s messengers praise the
it comes, it is I who send him.” So that one who meditates on the Name and
person said, “Don’t grieve. That was the engages in God’s devotional worship –
Guru’s will.” He was asked, “Who are ‘They, who contemplate the Lord’s Name, O
you?” He said, “I am a Singh of the friend, win the treasure of human life.
‘Martyrs’ army. Guru has commanded me Nanak, the Righteous Judge addresses them
thus: “My mansion hast thou rendered holy.”’
to advise you.” The Singhs asked, “Who
P. 1425
are martyrs?” He said, “If I wish, I can È≈Óπ «Ë¡≈«¬«È √≈‹È≈ ‹ÈÓ ÍÁ≈Êπ ‹∆«Â®
bring Aurangzeb alongwith his armies È≈È’ ËÓ ¡À √ ∂ ⁄Ú«‘ ’∆ÂØ ÌÚÈ∞ Íπ È ∆®
right now.” They asked, “Brother! do you It is said that if a Divine Name
have really some power or are you just practitioner happens to reach the abode of
bragging?” He replied, “We possess great ‘Dharamraja’ (the Righteous Judge), even he
power but we are not permitted to use it.” says; “You have shown great kindness to
They said, “How much power do you me. You have purified both me and my
possess?” Before their very eyes, he became mansion –
higher than even the clouds. He thundered ‘Whoever in mind bears Thee, from anxiety is
like the lightning in the sky and said, free.
“While standing here I can bring him after Whoever has the Creator for friend, fulfilled
capturing him, and with one foot of mine are all his objectives.’ P. 960
I can decimate his entire army. Though «‹√π ± ¡≈Ú«‘ «⁄«Â «Â√π «’ ’≈«Û¡≈®
«‹√ Á≈ ’Â≈ «ÓÂz √«Ï ’≈‹ √Ú≈«¡≈®
possessing such great powers, we stand
bound by the Guru’s command. You He, who has made the Lord his
should not grieve. Guru Sahib has come to friend, then –
give us Divine enlightenment by enacting ‘Shouldst Thou be on my side what need have
I of another?’ P. 1096
his wondrous play.” They said, “Revered
‹≈ ± Ó∂  À Ú«Ò ‘À Â≈ «’¡≈ Óπ ‘ ¤ø Á ≈®
brother! come in your true form. Your
When God is on our side, then where
present form frightens us. You have
is the need of being dependent on anyone?
become bigger than even the clouds.”
All become our friends.
By meditating on the Name, the ‘Whoever in mind cherishes Thee, of Thee is
definition of pain or suffering changes. approved.
‘He, within whose heart Thou enter, O Lord, Whoever in mind bears Thee, is rich
obtains everlasting joy and peace.’ immensely.
P. 960 Whoever in mind bears Thee, with a numerous
«‹√ ± ¡≈Ú«‘ «⁄«Â «Â√ ÈØ √Á≈ √π ÷ ® family is blessed.
Whoever in mind bears Thee, are all his
You have seen that after undergoing forbears saved.’ P. 960
suffering or pain, the result was joy and «‹√ ± ¡≈Ú«‘ «⁄«Â √Ø ÍÚ≈‰∞ ‹Èπ ®
peace – «‹√π ± ¡≈Ú«‘ «⁄«Â Ï‘π  ≈ «Â√π ËÈ∞ ®
‘He, within whose mind Thou enter, O Lord, «‹√π ± ¡≈Ú«‘ «⁄«Â √Ø Ú‚ ÍÚ≈«¡≈®
suffers not at the hands of death’s courier.’ «‹√π ± ¡≈Ú«‘ «⁄«Â «Â«È ’∞ Ò ¿∞ Ë ≈«¡≈®
P. 960 He saves himself as well as liberates
«‹√ ± ¡≈Ú«‘ «⁄«Â «Â√π ‹Ó È≈«‘ Áπ ÷ ® his forbears. He who aligns himself with

September, 2011 80 'Atam Marg’


God is blessed and praised by the whole and yet you remain alienated from Me.
world, the Righteous Judge, gods and When sorrow and suffering comes upon
goddesses. On reaching the other world too you then you say – I will ever meditate on
is he blessed. the Name, but when you are happy and
Refrain: Blessed are the mothers whose prosperous, you forget Me completely; you
sons meditate on the Name. do not perform even virtuous deeds. You
They liberate their forbears. forget all your pious promises.’ But man
Ë≈È≈ - Ëø È Ëø È È∂ ‹‰∂ Á ∆¡ª Ó≈Úª,
(in the womb) said, “No sir. Be merciful to
«‹‘Ȫ Á∂ Íπ º Â  È≈Ó ‹ÍÁ∂ -B, B.
me.” The Lord said, “Bring some surety.”
‘Those that He to Himself has attached, are
The ‘jeev’ (man, soul) said, “Sir, in the
the true devotees.
Blessed is the mother that bore them; fruitful mother’s womb, there is none but the five
their life.’ P. 488 elements.” The Lord said, “Even the surety
¡≈«Í Ò∆¬∂ Ò«Û Ò≈«¬ Á« ÁÚ∂ √ √∂ ® of these elements is acceptable to Me.” The
«ÂÈ Ëø È π ‹‰∂ Á ∆ Ó≈¿∞ ¡≈¬∂ √ÎÒπ √∂ ® ‘jeev’ asked the sky to stand surety for
‘Twenty four generations he liberates from the him. But the sky replied, “I have no
paternal side, twenty from that of the existence; how can I give surety for you?
maternal. Besides, you won’t obey me.” He asked the
Sixteen generations he saves of his in-laws,
and twelve of his children’s in-laws.
earth, the air and the fire, one after the
Eleven generations he saves of his sister and other, but they said, “No dear; you are a
ten of his paternal aunt (father’s sister). promise-breaker. You never keep your
Eight generations he saves of his mother’s promise. You are ungrateful. You are a
sister. burden on the earth. The earth cannot bear
Holy men say this on the basis of what they
the burden of your sins –
have seen.’
Katha, Narayan Hari, P. 33 ‘They who remember not God’s Name are the
«ÍÂ≈ √≈⁄ ⁄Ω Ï ∆√ Ï∆√ Ó≈Â≈ ’∂ ‹≈ÈØ ® self-murderers.’ P. 188
÷Ø Û √ Â∞ Ò ≈ Ó‘≈È, Áπ ¡ ≈Á√ √π  ≈ ͤ≈ÈØ ® È≈Óπ È ‹Í«‘ Â∂ ¡≈ÂÓ ÿ≈Â∆®
¬∂ ’ ≈Á√ ’∞ Ò ÌÀ ‰ Á√ Ì» ¡ ≈ ’∂ Ò∂ ÷ ∂ ® You kill your own soul. Who will
Ó≈ ÌÀ ‰ ’∞ Ò ¡≈·, ÙÂz ∆ «√ø Ó Ã Â ∆ Í∂ ÷ ∂ ® stand surety for you? For a discredited and
‘They save their family and blessed is their infamous creature like you, who jumps
mother who bore them.’ P. 28 bail, none stands surety. It is not once that
’∞ ´ ¿∞ Ë ≈«‘ ¡≈͉≈ Ë≥ È ∞ ‹‰∂ Á ∆ Ó≈«¬®
we have stood surety for you. Several
Blessed are those who after coming times have we stood surety. But what do
into the world have fulfilled their promise you do after getting human incarnation?
and meditated on the Name Divine. In the ‘Enmity, strife, lust, wrath, worldly love,
mother’s womb, the ‘jeev’ (man, soul) was falsehood, sin, excessive greed and deceit –
praying repeatedly – ‘O Lord! take me out In their ways man has passed away many
of this terrible hell; I shall meditate on your lives.
Name all the 24 hours.’ The Lord’s voice O Lord, redeem Nanak by showing Thine
mercy.’ P. 267-68
came – ‘O man! none in the whole creation ÏÀ  «ÏØ Ë ’≈Ó ¥Ø Ë ÓØ ‘ ®
is more ungrateful than you. It is you that fi» · «Ï’≈ Ó‘≈ ÒØ Ì ËØ Ã ‘ ®
I made the crowning creature of the world «¬¡≈‘» ‹π ◊ «Â «Ï‘≈È∂ ’¬∆ ‹ÈÓ®

‘Atam Marg’ 81 September, 2011


È≈È’ ≈«÷ Ò∂ ‘ π ¡≈ÍÈ ’« ’Ó® The fires of Maya (worldly riches) and of the
It is not just once have you been born womb are all the same.
The Creator has set agoing this play.
as man. You have assumed human When it pleases His will, then is the child
incarnation hundreds of times. Whenever born and the family is well pleased.
you assume human incarnation, you forget The Lord’s love departs, greed attaches to the
all the promises you have made. Your child and Maya’s writ begins to run.’
mind becomes so corrupted that you start P. 921
Ó≈«¬¡≈ ¡◊«È √Ì «¬’Ø ‹∂ ‘ ∆ ’ÂÀ ÷∂ ´
denying the very existence of God. You do
⁄≈«¬¡≈®
not come near the saints or attend the holy ‹≈ «Â√π Ì≈‰≈ Â≈ ‹ø « Ó¡≈ ÍÚ≈« ÌÒ≈
company, but engage in criticism and Ì≈«¬¡≈®
argument. You dislike the saints.” «ÒÚ ¤∞ Û ’∆ Ò◊∆ «Âz √ È≈ Ó≈«¬¡≈ ¡Óπ
ÚÂ≈«¬¡≈®
On hearing this, the ‘jeev’ (man, soul)
Man forgets God. He does not
became very sad. Out of the five elements,
remember Him –
only water was left whom he asked for
Refrain: He who cherishes you in the
giving surety. So he said, “O God of Rain,
mother’s womb,
kindly stand surety for me.” He too said, Why do you forget Him, O ne-
“You are unreliable, but since you are very glectful one!
unhappy and miserable, I will give surety Ë≈È≈ - «‹‘Û≈ Ó≈Â≈ Á∂ ¿∞ Á  «Ú⁄ Í≈ÒÁÀ ,
on condition. If it is acceptable to God, it ¿∞ ‘ ˘ «’™ «Ú√≈∂ ∫ ◊≈ÎÒª -B, B.
is all right, otherwise not.” At this, man ‘Why be forgetful of Him who in the mother’s
said, “Sir, my surety is present.” God said womb each being cherishes?
to the Rain-god, “Look! he is unreliable. He Why forget Him, the supremely bountiful Lord,
will not meditate on the Name Divine. Who in fire of the womb sustenance provides?’
Once he is out, he will go astray. Therefore, P. 920
Ó≈Â≈ ’∂ ¿∞ Á  Ó«‘ Íà « ÂÍ≈Ò ’∂
stand surety for him after careful thought √Ø «’¿∞ ÓÈ‘π «Ú√≈∆¡À ®
and reflection.” Water or Rain-god said, ÓÈ‘π «’¿∞ «Ú√≈∆¡À ¬∂ Ú ‚∞ Á≈Â≈
“Sir! I too am apprehensive, but now there «‹ ¡◊«È Ó«‘ ¡≈‘≈π Í‘π ⁄ ≈Ú¬∂ ®
is no way out. If I also do not give surety, You were kept and cherished even
he will be finished. This ‘jeev’ (man, soul) there –
is not going to listen to any holyman, saint ‘In this world has man come to realize the sole
or prophet.” Water further said, “When this Supreme Being;
man pours water on his body while Yet on his birth is he deluded by delusive Maya
bathing, I will make him utter Allah, Rama (Mammon).
Lying in cavity of the womb was he in
or Waheguru (Names of God) at least once.
penance engaged, head downwards.
The rest is his business.” And with each breath, the Lord contemplated.
So, it is on such a thin and small At birth got he entangled with what he is to
forsake,
surety that we have obtained this human
And the Bestower from his mind put away.’
Form. Guru Sahib says – P. 251
‘As is the fire of womb within, so is the fire Ô≈ ‹π ◊ Ó«‘ ¬∂ ’ «‘ ’¿∞ ¡≈«¬¡≈®
of Maya outside. ‹ÈÓ ÓØ « ‘˙ ÓØ ‘ È∆ Ó≈«¬¡≈®

September, 2011 82 'Atam Marg’


◊Ì ’∞ ø ‡ Ó«‘ ¿∞  Ë ÂÍ ’Â∂ ® howmuchsoever one may boil it. So it is
√≈«√ √≈«√ «√Ó ÍÃ Ì ‘Â∂ ® the saints who know the greatness of the
¿∞  «fi Í∂ ‹Ø ¤Ø « ‚ ¤‚≈È≈®
Name. It is about the Name that we have
Á∂ Ú È‘≈π ÓÈ«‘ «Ï√≈È≈®
been discoursing for the last several days.
You become oblivious of the Lord. He
does not occur to your mind at all. Rather, In many discourses, Saint Namdev’s
you ask, “Which God? Which God are you name has come to be mentioned. About
talking about? You become ungrateful. An him Guru Sahib says –
ungrateful person’s burden is the heaviest ‘In the Lord was Namdev’s heart deeply
absorbed:
on this earth. So this man, instead of
So that the Dyer worth half a farthing was
meditating on the Name, became engaged immensely exalted.’ P. 487
in perverse things, even though Name- ◊Ø « Ïø Á ◊Ø « Ïø Á ◊Ø « Ïø Á √ø « ◊ È≈ÓÁ∂ ¿ ∞ ÓÈπ Ò∆‰≈®
meditation has many advantages – ¡≈„ Á≈Ó ’Ø ¤∆ÍØ ‘Ø « ¬˙ Ò≈÷∆‰≈®
‘Should anyone into extreme hardship be By meditating on God’s Name, a poor
fallen, and humble man became so exalted that
Without succour from anyone; even the Emperor of India, Salem Shah
By foes pursued; by relatives deserted;
All support fleeing and props from him falling
bowed to him and begged forgiveness –
– ‘Through Qazis and Mullas, the king made a
Should he then the Supreme Being contemplate, supplication:
Not a whiff of hot air shall touch him.’ Pardon me thou, O Hindu, I, am to thee like
P. 70 an humble cow.’ P. 1166
‹≈ ’¿∞ Óπ √ ’Òπ ¡«Â Ï‰À „Ø ¬ ∆ ’Ø « ¬ È Á∂ « ¬® ’≈‹∆ Óπ Ò ª «ÏÈÂ∆ Îπ  Ó≈«¬®
Ò≈◊» ‘Ø ¬ ∂ Áπ √ ÓÈ≈ √≈’ «Ì Ì«‹ ÷Ò∂ ® Ï÷√∆ «‘ø Á » ÓÀ Â∂  ∆ ◊≈«¬®
√ÌØ Ì‹À ¡≈√≈ ⁄π ’ À √Ìπ ¡√≈¿∞ ® Kindly forgive me, I am your poor
«⁄«Â ¡≈ÚÀ ˙√π Í≈Ïà ‘ Óπ Ò◊À È ÂÂ∆ Ú≈¿∞ ® cow.” The king sought forgiveness for his
So, the glory and greatness of the sin, not from a moneyed person, but from
Name is known only to those who practise a Divine Name practitioner. In those days,
Divne Name meditation. Only Divine rich Hindus were instantly robbed. In this
Name practitioners know it but they cannot way, Saint Namdev’s fame and glory
describe. spread throughout India. He became
‘Saith Kabir: Such state is like the dumb known in the north too – Punjab, Delhi
tasting of sugar, and Banaras. Then in everyone’s heart rises
Which no way can be described.’ P. 334 the desire to have a glimpse of such a
’‘π ’Ï∆ ◊» ø ◊ À ◊π Û π ÷≈«¬¡≈ lover and devotee of God. We also pray –
Í» ¤ ∂ Â∂ «’¡≈ ’‘∆¡À ®
‘O God! bless Thou me with the dust of the
What should one tell anyone what feet of the Guru’s disciples that I, a sinner,
Name is? But one may describe the may also be emancipated.’ P. 1424
greatness of the Name as much as one ◊π  «√÷ª ’∆ ‘« Ë» « Û Á∂ « ‘
likes, this ‘jeev’ (man, soul) is so impudent ‘Ó Í≈Í∆ Ì∆ ◊«Â ͪ«‘®
that nothing goes home to him, very much
like a grain of ‘moth’ (name of a pulse) (... to be continued)
which does not become soft

‘Atam Marg’ 83 September, 2011


Vishav Gurmat Roohani Mission IMPORTANT NOTICE
Charitable Trust, U.S.A. FOR FOREIGN SUBSCRIBERS
For Atam Marg Publications Audio,
Video, CDs & DVDs For all enquiries about 'Atam Marg'
Contact : Baba Satnam Singh Ji Atwal viz. renewal, new membership, non-
Po. Box No. 32845, Sanjose,
CA - 95152, U.S.A. receipt of the magazine etc. and also for
Phone & Fax - 001-408-263-1844 procuring audios, videos & CDs; and
vgrmctusa@yahoo.com books authored by Sant Wary am Singh Ji,
please contact the following :
Atam Marg Organisation, New York
For Atam Marg Publications Audio, U. S. A.
Video, CDs & DVDs
P.O. Box. 190-167, BABA SATNAM SINGH JI ATWAL, SANJOSE
South Richmind Hill Phone & Fax - 001-408-263-1844
New York, 11419 vgrmctusa@yahoo.com
Tel : 718-322-2395 BHAI KULDIP SINGH - 408-230-8319

Atam Marg Spiritual Scientific CANADA


Educational Charitable Trust (U.K.) Mr. Parmjit Singh Sandhu
9 Elizabeth Rd., Walsall West Midlands Cell No. : 07788389135, TEL. NO. 604-593-2599
WS5 - 3PF U. K. Email:-pbkrj@yahoo.ca
For Atam Marg Publications S. Jasbir S. Ranu
Phone :- 604-589-9189
Audio, Video, CDs & DVDs
Contact : Mrs. Gurbax Kaur, ENGLAND
Mr. Jagtar Kulair BIBI GURBAKSH KAUR &
Tel : 0121 200 2818, Fax : 0121 200 2879 JAGTAR SINGH JI (JAGGI)
Voicemail : 08701654402 Phone - 0121-200-2818
Raj Mobile : 07968734058
Fax - 0121-200-2879
Email : info@atammarguk.com
Raj Mobile 07968734058
You will be pleased to know that For U.K. renewal of Atam Marg Magazine please
recitation by Sant Baba Waryam Singh Ji is forward cheque $ 30.00 payable to A.M.S.S.E.C.T.
being broadcast on Amrit Bani Radio Station, (U.K.) 9 Elizabeth Road, Walsall, West Midlands
Satellite Channel 0176 as per schedule given WS5 3 PF
below. This programme is sponsored by ‘Atam AUSTRALIA
Marg Spiritual Scientific Education Charitable
Trust’, U.K. BHAI JIWAN SINGH JI

Sunday 10.00 A.M. 11.00 A.M. Phone - 03-943-65865


Monday 7.00 P.M. 8.00 P.M. Fax - 03-943-65867

September, 2011 84 'Atam Marg’

You might also like